________________
અસામાન્ય બનવાની વાત આવતાં જ ઉત્તેજિત બની જતું મન, સર્વમાન્ય અને સર્વસામાન્ય બનવાની વાત આવતાં જ ટાઢુબોળ જો બની જતું હોય તો સમજી લેવું કે ‘પ્રેમ'ના ક્ષેત્રની શ્રીમંતાઈ આપણાંથી હજી લાખો યોજન દૂર છે.
અસામાન્ય બની જવાની વાત મનને એટલા માટે જામે છે કે એમાં અહંકારને પુષ્ટ કરી શકાય છે. “સંપત્તિમાં હું નંબર એક પર છું. કંઠમાં મારો અન્ય કોઈ હરીફ જ નથી. બંગલો મારા જેવો આકર્ષક બીજા કોઈનો ય નથી. આ વિસ્તારમાં ૪૦ લાખની ગાડી મારા એકલા પાસે જ છે' હા, આ વૃત્તિ જ બની રહે છે અહંકારના શરીર માટે ભોજનરૂપ જ્યારે સર્વમાન્ય બનવા માટે તમારે તૈયાર રહેવું પડે છે સર્વસામાન્ય બનવા માટે અને સર્વસામાન્ય બનવા માટે તમારે આવી જવું પડે છે અહંકારના શિખર પરથી નમ્રતાની તળેટી પર. ટૂંકમાં, સહુ મારા જ બન્યા રહે એ છે અસામાન્ય બન્યા રહેવાનો ધખારો અને હું સહુનો બન્યો રહું તથા મારું સહુનું બન્યું રહે એ છે સર્વમાન્ય અને સર્વસામાન્ય બન્યા રહેવાની ઉદાત્તવૃત્તિ.
‘મહારાજ સાહેબ, ૪૫ વરસની જિંદગીમાં પ્રથમ વાર જ એક એવો આનંદવર્ધક પ્રસંગ ઘર આંગણે ઊભો કર્યો કે જેનો આનંદ આજે ય હૈયામાં સમાતો નથી.'
‘પ્રસંગ ઊભો કર્યો એટલે?”
‘એટલે આ જ કે એ પ્રસંગને પતાવવાની મારા શિરે કોઈ જવાબદારી પણ નહોતી કે મારા પર એ પ્રસંગ પતાવવાનું કોઈ દબાણ પણ નહોતું. માત્ર આપે એ અંગે પ્રવચનમાં એક વાર ઇશારો કર્યો હતો એટલે એ પ્રસંગ મેં સામે ચડીને ઊભો કર્યો.
‘દુકાનના અને ઘરના નોકરોને ભે, રાની પૂછ્યું કે તમે બધાએ છેલ્લી મીઠાઈ ક્યારે ખાધેલી ?”
“પછી?' ‘કોકે જવાબ આપ્યો, અઠવાડિયા પહેલાં તો કોકે જવાબ આપ્યો, બે મહિના પહેલાં.'
‘પછી ?' ‘પછી શું? મેં કહી દીધું એ તમામને કે આજે મારે તમને સહુને મીઠાઈ ખવડાવવી છે પણ કઈ મીઠાઈ ખાવી છે એ તમારે મને કહેવાનું છે.”
મારી આ વાત સાંભળીને સ્તબ્ધ થઈ ગયેલા સહુ એક-બીજાની સામે જોવા તો લાગ્યા પણ મૌન પણ થઈ ગયા. મેં એમને પુનઃ કહ્યું, ‘જરાય શરમાયા વિના કે સંકોચ રાખ્યા વિના જે મીઠાઈ ખાવી હોય એ કહો.”
‘લાડવા” એક જણ બોલ્યો. ‘મોહનથાળ” બીજો બોલ્યો. ‘બરફી’ ચોથો બોલ્યો.
‘પેંડા’ ત્રીજો બોલ્યો.
‘રસગુલ્લા' પાંચમો બોલ્યો. અને સહુને મેં ભરપેટ રસગુલ્લાં તો ખવડાવ્યા જ પરંતુ એ સહુએ જ્યારે મને આમ કરવા પાછળનું કારણ પૂછ્યું અને મેં એના કારણમાં ‘તમો સહુ મારા ઘરને અને ધંધાને સાચવો છો તો મારે તમારા મનને ક્યારેક તો સાચવવું જોઈએ ને?' એમ કહ્યું ત્યારે એ સહુની આંખોમાં આવી ગયેલા હર્ષનાં આંસુ જોયા ત્યારે મને એમ લાગ્યું કે પ્રેમનો આ પ્રયોગ કરવામાં હું આટલાં બધાં વરસો મોડો કેમ પડ્યો ?”
