Agam 43 Mool 04 Uttaradhyayan Sutra Part 01

Author(s): Kamalsanyamvijay, Vajrasenvijay
Publisher: Bhadrankar Prakashan

Page 449

४१५
त्रयोदशं चित्र - संभूतीयमध्ययनम्
सम्भूत ! महानुभागं महर्द्धिकमत एव पुण्यफलोपेतं चित्रमपि जानीहि तथैव हे राजन् ! किमित्यत आह—ऋद्धिः सम्पत्, द्युतिर्दीप्तिस्तस्यापि चित्रस्य ममापीति भावश्चेति यस्मात् प्रभूता बह्वी । गृहस्थभावे त्वद्वन्ममाप्येवंविधत्वादिति भाव इति गाथाद्वयार्थः ॥१०-११॥ यद्येवं तत् किं प्रव्रजित इत्याह
महत्थरूवा वयणप्पभूया गाहाणुगीया नरसंघमज्झे ।
भिक्खुणो सीलगुणोववेया इहज्जयंते समणो म्हि जाओ ॥ १२ ॥
व्याख्या- महार्थरूपा अनन्तद्रव्यपर्यायात्मकतया बह्वर्थस्वरूपा 'वयणप्पभूय' त्ति वचनेनाप्रभूता स्तोकाक्षरेत्यर्थः । गाथाऽर्थाद् धर्मार्थाभिधायिनी सूत्रपद्धतिः । अन्विति तीर्थकृद्-गणधरादिभ्यः पश्चाद् गीता प्रतिपादिता 'स्थविरैरिति शेषः ' क्व ? नरसङ्गमध्ये | यां गाथां 'श्रुत्वेति शेष:' भिक्षवः शीलगुणोपेता इह प्रवचने यतन्ते यत्नवन्तो भवन्ति । तामेव 'श्रुत्वेति गम्यम्' श्रमणोऽस्म्यहं जातो न तु दुःखदग्ध इति भावः ॥ १२॥
चक्री स्वसमृद्ध्या मुनिं निमन्त्रयितुमाह
उच्चोदए महु कक्के य बंभे पवेइया आवसहा य रम्मा । इमं हिं चित्तधणप्पभूयं पसाहि पंचालगुणोववेयं ॥१३॥
व्याख्या - उच्चोदयो मधुः कर्कश्चशब्दान्मध्यो ब्रह्मा च पञ्च प्रासादाः प्रवेदिता मम वर्धकिपुरःसरैः सुरैरुपनीता आवसथाश्च शेषभवनप्रकाराः रम्या रमणीयाः । एते तु यत्र चक्रिणे रोचन्ते तत्रैव स्युरिति वृद्धाः । किञ्चेदं गृहं प्रासादरूपं प्रभूतं चित्रमनेकप्रकारं धनं यस्मिंस्तत् प्रभूतचित्रधनं 'प्रभूतशब्दस्य परनिपातः प्राकृतत्वात् ' प्रसाधि पालय । पञ्चालो देशस्तस्मिन् गुणा इन्द्रियोपकारिणो रूपादयस्तैरुपेतम् । कोऽर्थः ? पञ्चालेषु यानि विशिष्टवस्तूनि तेषां सर्वेषां तत्र सद्भावात् । तदा च पञ्चालदेशस्यैवातिसमृद्धत्वात् तद्ग्रहणमन्यथा भरतगतोत्तमवस्तु तद्गेहे तदाऽऽसीदिति ॥१३॥
किञ्च
नहिं गीएहिं य वाइएहिं नारीजणाई परिवारयंतो ।
भुंजाहि भोगाई इमाई भिक्खू ! मम रोयई पव्वज्जा हु दुक्खं ॥ १४॥
व्याख्या-नाट्यैर्द्वात्रिंशत्पात्रोपलक्षितैर्गीतैर्ग्रामस्वरादिरूपैर्वादित्रैर्मृदङ्गादिभिर्ना
रीजनान् परिवारयन् भुङ्क्ष्व भोगानिमान् हे भिक्षो ! 'इह यद् गजाश्वाद्यनपेक्ष्य स्त्र्यभिधानं तत् तस्य स्त्रीलुब्धत्वात् तदाक्षेपकत्वम्' मह्यं रोचते, प्रव्रज्या 'हुरेवार्थे' दुःखमेव न मनागपि सुखमिति भावः ॥१४॥