Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 04
Author(s): Bechardas Doshi
Publisher: Dadar Aradhana Bhavan Jain Poshadhshala Trust
View full book text
________________
शतक २५.-उद्देशक ७. भगवत्सुधर्मस्वामिप्रणीत भगवतीसूत्र.
२८१ १४४. [प्र०] से किं तं झाणे ? [उ०] झाणे चउष्टिहे पन्नत्ते, तंजहा-१ अट्टे झाणे, २ रोहे झाणे, ३ धम्मे झाणे, ४ सुके झाणे।
१४५. [प्र०] अट्टे झाणे चउबिहे पन्नत्ते, तंजहा-१ अमणुन्नसंपयोगसंपउत्ते तस्स विप्पयोगसतिसमन्नागए यावि भवइ, २ मणुन्नसंपओगसंपउत्ते तस्स अविप्पयोगसतिसमन्नागए यावि भवइ, ३ आयंकसंपयोगसंपउत्ते तस्स विप्पयोगसतिसमन्नागए यावि भवइ, ४ परिजसियकामभोगसंपयोगसंपउत्तें तस्स अविप्पयोगसतिसमन्नागए यावि भवद । अदृस्सणं झाणस्स चत्तारि लक्खणा पन्नत्ता, तंजहा-१ कंदणया, २ सोयणया, ३ तिप्पणया, ४ परिदेवणया।
१४६. [प्र०] रोहे झाणे चउविहे पन्नत्ते, तंजहा-१ हिंसाणुबंधी, २ मोसाणुबंधी, ३ तेयाणुबंधी, ४ सारक्खणाणुबंधी । रोहस्स णं झाणस्स चत्तारि लक्खणा पन्नत्ता, तंजहा-१ ओस्सन्नदोसे, २ बहुलदोसे, ३ अण्णाणदोसे ४ आमरणांतदोसे।
१४७. [प्र०] धम्मे झाणे चउविहे चउप्पडोयारे पन्नत्ते, तंजहा-१ आणाविजए, २ अवायविजए, ३ विवागविजए, ४ संठाणविजए । धम्मस्स णं झाणस्स चत्तारि लक्खणा पन्नत्ता, तंजहा-१ आणारुयी, २ निसग्गरुयी, ३ सुत्तरुयी, ४ ओगादरुयी । धम्मस्स णं झाणस्स चत्तारि आलंबणा पन्नत्ता, तंजहा-१ वायणा, २ पडिपुच्छणा, ३ परियट्टणा, ४ धम्मकहा। धम्मस्सणं झाणस्स चत्तारि अणुप्पेहाओ पन्नत्ताओ, तंजहा-१ एगत्ताणुप्पहा, २ अणिचाणुप्पेहा, ३ असरणाणुप्पेहा, ४ संसाराणुप्पेहा।
. १४८. [प्र०] सुक्के झाणे चउबिहे चउप्पडोयारे पन्नत्ते, तंजहा-२ पुहुत्तवियक्के सवियारी, २ एगंतवियक्के अवियारी, ३ सुहमकिरिए अनियट्टी, ४ समोच्छिन्नकिरिए अप्पडिवायी । सुक्कस्स णं झाणस्स चत्तारि लक्खणा पन्नत्ता, तंजहा-१ ।
१४४. [प्र०] ध्यान केटला प्रकारे छे ! [उ०] ध्यानना चार प्रकार छे. ते आ प्रमाणे-१ आर्तध्यान, २ रौद्रध्यान, ३ धर्मध्यान ध्यानना प्रकार. अने ४ शुक्लध्यान. १४५. आर्तध्यानना चार प्रकार छे. ते आ प्रमाणे-१ अनिष्ट वस्तुओनी प्राप्ति थतां तेना वियोगर्नु चिन्तन करवं, २ इष्ट वस्तु- आर्तध्यानना प्रकार.
आर्वध्यानना लक्षणओनी प्राप्ति थतां तेना अवियोगनुं चिंतन करवू, ३ रोगादि कष्ट प्राप्त थतां तेना वियोगर्नु चिंतन कर, अने ४ प्रीति उत्पन्न करनार कामभोगादिकनी प्राप्तिमा तेना अवियोगर्नु चिंतन करवू. आर्तध्यानना चार लक्षण कह्यां छे. ते आ प्रमाणे-१ आक्रंदन-मोटेथी रोवू, २ दीनता, ३ आंसुओ पाडवा अने ४ वारंवार क्लेशयुक्त बोलq.
१४६. रौद्रध्यानना चार प्रकार कह्या छे. ते आ प्रमाणे-१ हिंसानुबन्धी-हिंसा संबंधी निरंतर चिन्तन, २ मृषानुबन्धी-खोटं राद्रध्यानना प्रकार. बोलवा संबंधी निरंतर चिन्तन, ३ स्तेयानुबन्धी-चोरी करवा संबन्धे निरंतर चिन्तन अने ४ संरक्षणानुबंधी-धन वगेरेना संरक्षण संबन्धे निरंतर चिन्तन. रौद्र ध्याननां चार लक्षण कह्यां छे. ते आ प्रमाणे-१ ओसन्नदोष-जेमां हिंसा वगेरेथी नहीं अटकवां रूप घणा दोष छे ते, २ बहुलदोष-जेमा हिंसा वगेरेमा प्रवृत्ति करवारूप घणा दोष छे ते, ३ अज्ञानदोष-हिंसादि अधर्ममा धर्मबुद्धिथी प्रवृत्ति करवा रूप दोष अने ४ आमरणान्तदोष-मरण पर्यन्त पापनो पश्चात्ताप नहि थवा रूप दोष.
१४७. धर्मध्यानना चार प्रकार छे. ते आ प्रमाणे-१ आज्ञाविचय-जेमां जिन प्रवचननो निर्णय छे एवं चिन्तन, २ अपायवि- धर्मध्यानना प्रकार. चय-रागद्वेषादिजन्य अनर्थो संबंधे चिन्तन, ३ विपाकविचय-कर्मनां फळ संबंधे चिंतन अने ४ संस्थानविचय-लोकना-द्वीप समुद्रादिना -
धर्मध्यानना लक्षण. आकार संबन्धे चिन्तन. धर्मध्याननां चार लक्षणो कह्यां छे. ते आ प्रमाणे-१ आज्ञारुचि-जिनोपदेशमां रुचि, २ निसर्गरुचि-खभावथी .भालंबन.
धर्मध्याननी चार तत्त्वरुचि, ३ सूत्ररुचि-आगमथी तत्त्वरुचि थवी अने ४ अवगाढरुचि-द्वादशांगना सविस्तर अवगाहनथी रुचि थवी. धर्मध्याननां चार आलंबनो कयां छे. ते आ प्रमाणे-१ वाचना, २ प्रतिपृच्छना, ३ परिवर्तना-पुनरावर्तन क अने ४ धर्मकथा करवी. धर्मध्याननी चार भावनाओ कही छे. ते आ प्रमाणे-१ एकत्वभावना, २ अनित्यभावना, ३ अशरणभावना अने ४ संसारभावना.
१४८. शुक्लध्यानना चार प्रकार कह्या छे. ते आ प्रमाणे-१ *पृथक्त्ववितर्क सविचार, २ एकत्ववितर्क अविचार, ३ सूक्ष्मक्रिय शुक्लध्यानना प्रकार. अनिवृत्ति अने ४ समुच्छिन्नक्रिय अप्रतिपाति. शुक्लध्याननां चार लक्षणो कह्यां छे. ते आ प्रमाणे-१ क्षमा, २ निःस्पृहता, ३ आर्जव
द्रध्यानना लक्षण.
भावना.
१४८ * १ पृथक्त्व-एक द्रव्यने आश्रित उत्पादादि पर्यायोना भेद वडे वितर्क-पूर्वगत श्रुतानुसारी अथवा नानानयानुसारी सविचार-अर्थथी शब्दमा भने शब्दथी अर्थमा मनप्रमुख योगोमांना कोइपण एक योगथी बीजा योगा उपयोगपूर्वक संक्रान्तियुक्त चिन्तन ते पृथक्त्ववितर्क सविचार. २ एकत्व-उत्पादादि पर्यायोना अभेदथी कोइ पण एक पर्यायद्वारा वितर्क-पूर्वगतश्रुताश्रित व्यंजनरूप के अर्थरूप अविचार-अर्थ, व्यंजन अने योगनी संक्रान्तिरहित चिन्तन ते एकत्ववितर्कअविचार. ३ मन अने वचनयोगनो सर्वथा रोध करवाथी अने काययोगमा बादरकाययोगनो रोध करेलो होवाथी सूक्ष्म क्रियावाळ पार्छ न पडे ते सूक्ष्मक्रियअनिवृत्तिशुक्लध्यान. आ ध्यान निर्वाणगमनसमये केवलीने होय छे. ४ ज्या योगनो सर्वथा रोध करेलो होवाथी कायिक्यादि क्रियानो सर्वथा उच्छेद थयो छे एवं समुच्छिन्नक्रिय अनिवृत्ति शुक्लध्यान कहेवाय छे-टीका.
३६ भ. सू० Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org