Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapati Sutra Part 03 Stahanakvasi
Author(s): Madhukarmuni
Publisher: Agam Prakashan Samiti

View full book text
Previous | Next

Page 741
________________ ७०८ व्याख्याप्रज्ञप्तिसूत्र अन्धकवह्नि जीवों में अल्पबहुत्व परिमाण निरूपण १८. जावतिया णं भंते ! वरा अंधगवण्हिणो जीवा तावतिया परा अंधगवहिणो जीवा ? हंता गोयमा ! जावतिया वयरा अंधगवण्हिणो जीवा तावतिया परा अंधगवहिणो जीवा । सेवं भंते! सेव भंते! ति० । ॥ अट्ठारसमे सए : चउत्थो उद्देसओ समत्तो ॥ १८-४॥ [१८ प्र.] भगवन् ! जितने अल्प आयुष्य वाले अन्धकवह्नि जीव हैं, उतने ही उत्कृष्ट आयुष्यवाले अन्धकवह्नि जीव हैं ? '[१८ उ.] हाँ, गौतम! जितने अल्पायुष्क अन्धकवह्नि जीव हैं, उतने ही उत्कृष्टायुष्क अन्धकवह्नि जीव हैं। हे भगवन् ! यह इसी प्रकार है, भगवन् ! यह इसी प्रकार है, यों कह कर गौतम स्वामी यावत् विचरते हैं। विवेचन —— अन्धकवह्नि : दो विशेषार्थ – (१) वृत्तिकार के अनुसार — अन्धक की संस्कृत - छाया 'अंह्रिप' होती है, जो वृक्ष का पर्यायवाची शब्द है । अतः अंह्रिप यानी वृक्ष को आश्रित करके रहने वाले अंह्रिपविह्नि अर्थात्— — बादर तेजस्कायिकजीव । (२) अन्य आचार्यों के मतानुसार — अन्धक अर्थात् सूक्षमनामकर्म के उदय से अप्रकाशक (प्रकाश न करने वाली ) वह्नि – अग्नि, अर्थात् — सूक्ष्म अग्निकायिक जीव। ये जितने अल्पायुष्य वाले हैं, उतने ही जीव दीर्घायुष्य वाले हैं। कठिन शब्दार्थ — जावइया - जितने परिमाण में, तावइया - उतने परिमाण में । वरा— अवर यांनी आयुष्य की अपेक्षा अर्वाग्भागवर्ती- — अल्प आयुवाले । परा — प्रकृष्ट यानी स्थिति से उत्कृष्ट (दीर्घ) आयुष्य वाले । ॥ अठारहवाँ शतक : चतुर्थ उद्देशक समाप्त ॥ १. भगवती. अ. वृत्ति, पत्र ७४५ - ७४६

Loading...

Page Navigation
1 ... 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840