________________
૧૭૨
શ્રી અધ્યાત્મસાર ગ્રન્થ
[३१४] मनसि लोलतरे विपरीततां,
वचन नेत्र क रे गितगोपना । व्रजति धूर्ततया ह्यनयाऽखिलं,
નિવિરમપિત્ત કત શા જ્યારે મન વધુ ચંચળ (અસ્થિર) બને છે ત્યારે એ આત્મા વાણીમાં જે ગુપ્તિ રાખે છે, નેત્રમાં જે નિર્વિકારિતા જાળવે છે અને હાથની ચેષ્ટામાં પણ જે યતના જાળવે છે, તે બધુંય તેને તે સદ્ગતિનું ફળ આપવાને બદલે દુર્ગતિના ફળ ચખાડવા દ્વારા ઊંધું જ પડે છે.
અહો ! આમ પિતાને આત્મા તે ઠગાયે પણ આ ધૂર્તતાથી તે આ ભયંકર દાંભિકેએ આખા જગતને ય
ઠગ્યું ! ૯૦
[३१५] मनस एव तत: परिशोधनं,
नियमतो विदधीत महामतिः । इदमभेषजसंवननं मुनेः,
परपुमर्थरतस्य शिवश्रियः ॥१२॥ તેથી મહામતિવાળા મુમુક્ષુએ નિયમતઃ મનનું જ શોધન કરવું જોઈએ. પ્રકૃષ્ટ એવા મેક્ષ પુરુષાર્થમાં તત્પર બનેલા મુનિને માટે તે આ મન-ધન, શિવ-સુન્દરીને વશ કરવા માટેનું ઔષધિ વિનાનું વશીકરણ છે. ૯૧
૯૦. ભગવદ્ગીતા ૩–૬. ૯. યોગશાસ્ત્ર ૧–૫.
