________________
૪૬૦
શ્રી અધ્યાત્મસાર ગ્રન્થ એટલે અશુદ્ધનિશ્ચયનયની દૃષ્ટિથી જ્ઞાનમય શુદ્ધ તપસ્વી એ જ (ભાવ) નિર્જરા છે.
શુદ્ધનિશ્ચયનયથી તે આત્મા સદા શુદ્ધ જ છે. એટલે તેને મન તે આ ભાવનિર્જરા પણ સંભવતી નથી.
અહીં આત્માને નિર્જરાથી ભેદ વિચાર પૂર્ણ થાય છે. [૮૪રૂ] વO: જર્મમાં દ્રવ્યતઃ સ ચતુર્વિધ: |
तद्वेत्वध्यवसायात्मा भावतस्तु प्रकीर्तितः ॥१६६॥ આત્માને બંધ તત્વથી ભેદઃ
કર્મને આત્મા સાથે જે સંબંધ તેને બંધ કહેવાય છે. દ્રવ્યથી તે બન્ધ પ્રકૃતિ, સ્થિતિ, રસ, પ્રદેશના ભેદે ચાર પ્રકારે છે. અને તે દ્રવ્યબન્ધના હેતુભૂત જે અવસાય તે ભાવબન્ધ કહેવાય છે. .८४४] वेष्टयत्यात्मनाऽऽत्मानं यथा सर्पस्तथाऽसुमान् ।
तत्तद्भावैः परिणतो बध्नात्यात्मानमात्मना ॥१६७॥
અશુદ્ધનિશ્ચયનય કહે છે કે આત્મા દ્રવ્યકર્મસ્વરૂપ છે જ નહિ. તેવા દ્રવ્યકર્મથી તે બંધાતું પણ નથી. આત્મા તે પૂર્વોક્ત ભાવબન્યસ્વરૂપ જ છે. જેમ સર્પ પિતાના શરીરને પિતાના જ શરીરથી વીંટે છે તેમ જીવ પણ તે તે પિતાના ભાવસ્વરૂપથી પિતાને જ સ્વરૂપને બાંધે છે. [८४५] बध्नाति स्वं यथा कोश-कारकीटः स्वतन्तुभिः।
आत्मनः स्वगतैर्भावबन्धने सोपमा स्मृता ॥१६८॥
