________________
સમ્યવ નહિ. કેમકે જે શરીર સાથે એકાન્તનિત્ય આત્માને સંબંધ થઈ શક્તિ હોય છે કે તે એકાન્તનિત્ય આત્મા પોતાના પૂર્વરૂપને ત્યાગ કરીને સંબંધ કરે અથવા એ પૂર્વરૂપને ત્યાગ કર્યા વિના જ સંબંધ કરે.
હવે આ બે વિકલ્પમાં જે પહેલા વિકલ્પ પસંદ કરીએ તે આત્મામાં એકાન્તનિયતા નહિ રહી શકે કેમકે જે આત્મા પૂર્વરૂપને ત્યાગ કરવાની ક્રિયા કરી શકે છે તે એકાન્ત નિત્ય કેમ રહે? એકાન્તનિત્યમાં તે કોઈ ક્રિયા સંભવી શકતી જ નથી.
હવે જો બીજો વિકલ્પ પસંદ કરીએ કે પૂર્વરૂપને ત્યાગ કર્યા વિના જ શરીર સાથે સંબંધ થાય છે તે તે ય બરોબર નથી કેમકે પૂર્વના સ્વભાવ સાથે વિરોધ આવવાથી - શરીર સાથે સમ્બન્ધ થઈ શકે જ નહિ. બે વિરોધી સ્વભાવ એક જ આત્મામાં ન જ સંભવે.
આમ આત્માને એકાન્તનિત્ય માનવાથી શરીર સાથે તેને સંબંધ જ ઉપપન્ન થઈ શકતું નથી. - સાંખ્ય-આત્મા જેમ એકાન્તનિત્ય છે તેમ વિભુ (સર્વવ્યાપી) પણ છે જ. જે સર્વત્ર વ્યાપ્ત હોય તેને અમુક સ્થાનેથી છૂટીને અન્ય સ્થાને સંબંધ કસ્વાને પ્રશ્ન જ ક્યાં રહે છે? આમ કિયા વિના જ આત્માને શરીરસંબંધ થઈ શકે છે. ( ઉ.-જે આ રીતે એકાન્તનિત્ય આત્માને વિભુ માનશે
