Acharangabhasyam

Author(s): Mahapragna Acharya
Publisher: Jain Vishva Bharati

Page 550

५०६
मोह से दुःख की परम्परा
५९. दुःखप्रतिक्रियार्थं सुखाभिलाषाच्च पुनरपि तु जीवः । प्राणिवधादीन् दोषानधितिष्ठति मोहसंयमः || (815)
६०. नाति ततो बहुविधमन्यत्पुनरपि नवं सुबह कर्म । तेनाथ पच्यते पुनरग्नेरन प्रविश्येव ।। (१1० )
६१. एवं कर्माणि पुनः पुनः स बध्नन् तथैव सुखकामो बहुदुःखं संचारमनादिक भ्रमति ॥ (214)
मनुष्यत्व आदि की दुर्लभता
६२. एवं भ्रमतः संसारसागरे दुर्लभं मनुष्यत्वम् । संसारमहत्त्वाधामिकर दुष्कर्म्मबाहयैः ॥ (815)
६३. आर्यो देश : कुलरूपसम्पदायुश्च दीर्घमारोग्यम् । यतिसंसर्गः श्रद्धा धम्मंश्रवणं च मतिर्तश्श्यम् ॥ (१८)
६४. एतानि दुर्लभानि प्राप्तवतोऽपि दृढमोहनीयस्य । कुपथाकुलेऽर्हदुक्तोऽतिदुर्लभो जगति सन्मार्गः ॥
(१1८)
अल्प सुख के लिए अनत्य हिंसा और परिग्रह ६५. द्वे वाससी प्रवरयोषिदपायशुद्धा, शय्यासनं करिवरस्तुरगो रथो वा
काले भिषनियमिताशनपानमात्रा,
राज्ञः परानयमिव (पराको रोग) सर्वमवेहि शेषम् ॥ (8180)
६६. पुष्ट्यर्थमन्नमिह यत् प्रणिधिप्रयोगः,
संत्रासदोष कलुषो नृपतिस्तु भुंक्ते । यद निर्भयः प्रशमसौख्यरतिश्य भे तत् स्वादुतां भृशमुपैति न पार्थिवानम् ॥ (8180)
६७. भृत्येषु मन्त्रिषु सुतेषु मनोरमेषु,
कान्तासु वा मधुमदांकुरितेक्षणासु । विश्रम्भमेति न कदाचिदपि क्षितीशः, सर्वाभिशङ्कितमतेः कतरतु सौख्यम् ॥ (8180)
च ।
जो देता है वही पाता है
६८. वारिदस्तृप्तिमाप्नोति, सुखमक्षयमन्नदः । तिलप्रदः प्रजामिष्टामायुष्कमभयप्रदः ॥ (१1१० )
(मनुस्मृति )
वृत्ति पत्र
२३
२३
२३
२३
२३
२३
२४
२४
२४
२४
उत्तरोत्तर पापकर्म का आसेवन ६९. आदी प्रतिष्ठाऽधिगमे प्रयासो, दारेषु पश्चात् गुणः सुतेषु तु पुनस्तेषु गुणप्रकर्षं, चेष्टा तदुच्चैः पदलंघनाय || (१1१०)
पर्याप्ति की परिभाषा
७०. आहारसरी रिन्दिय ऊसासवओमणोऽहिनिव्वत्ती ।
होति जतो दलियाओ करणं पइ सा उ पज्जत्ती ॥ (१०१२)
आर्त बनने के कारण
७१. रागोसकसाएहि इंदिएहि पहि । दुहा वा मोहणिज्जेण, अट्टा संसारिणो जिया || (१०१३)
जघन्यतम ज्ञान के धनी
७२. सर्वनिकृष्ट जीवस्य दृष्ट उपयोग एष वीरेण । सूक्ष्मनिगोदापर्याप्तकानां स च भवति विज्ञेयः ॥ (१।१३)
ज्ञान की क्रमशः वृद्धि
७३. तस्मात्प्रभृति ज्ञानविवृद्धिदृष्टा जिनेन जीवानाम | लब्धिनिमित्तैः करणैः कायेन्द्रियवाङ मनोभिः ॥ (१।१३)
आचारांगभाष्यम्
वृत्ति पत्र
निर्जीव और सजीव
७४. तणोऽतिविगार सजाइतोऽणिताउ । सत्यासत्यहयाओ निज्जीवसजीवरूवाओ || (१।३५)
अन्धा कौन ?
७५. एक हि चक्षुरम सहवो विवेकः,
तद्वद्भिरेव सह संवसतिद्वितीयम् । एतद्वयं भूवि न यस्य वस्तोः ? तस्यापमा चलने खलु कोऽपराधः १ ॥ (१/३५)
परिणामों के उतार-चढाव का कालमान
७६. नान्तर्मुहूर्त्त कालमतिवृत्य शक्यं हि जगति संक्लेष्टुम् । नापि विमोट शक्यं प्रत्यक्षो ह्यात्मनः सोऽर्थः ॥ (२०२६)
७७. उपयोग परिवृत्तिः सा निर्हेतुका स्वभावत्वात् । प्रत्यक्ष हि स्वभावो व्यर्थान हेतुक्तिः ॥
(१३९)
२४
२७
३२
३२
३२
३७
३८
३९
३९