Book Title: Updesh Prasad Part 03
Author(s): Vishalsensuri
Publisher: Virat Prakashan Mandir
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022159/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - upadezaprAsAda is VIMAL === bhAga . 'M OD// MOOD (lekhaka: zrI virATa> Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'to ahaM namana ko nAma zAsanasamrATa AcAryadiva zrImad vijayanemisUrIzvarajI sazurubhyo namaH pIyUSapANi AcAryavarya zrImad vijayaamRtasUrIzvarajI sallurubhyo namaH virATa prakAzana pistAlIsamuM AcArya zrImad vijayalakSmIsUrIzvarajI viracita GUERYLFILE mahAgraMtha sthaLae (bhAga trIjo) gurjara bhAvAnuvAda - preraka - madhura vyAkhyAnakAra-rAjezvara rAjazekharasUrIzvarajI ma. - AyojakaHbAlamuni bAlamuni * zrI dhanaMjayavijayajI ma.sA. zrI arijayavijayajI ma.sA. 7 - lekhaka:zAsanaprabhAvaka pUjyapAda AcAryabhagavaMta zrImad vijayavizAlasenasUrIzvarajI mahArAja sAheba (zrI virATa) che. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -: prakAzaka : zrI virATa prakAzana maMdira The. zrI vizAla jaina kalA saMsthAna, taLeTI roDa, pAlitANA-364270. prAptisthAno zrI pIyUSapANi pArzvanAtha tIrthadhAma mu. varasAvA, po. mIrA, jI. thANA, mahArASTra, pIna-401104. Ph. : 022-28457414, M: 09820898653 bharata grAphiksa 7, nyu mArkeTa, pAMjarApoLa, rilIpha roDa, amadAvAda-380001. Ph. : 079-22134176, M : 9925020106 zrI vizAla jaina kalA saMsthAna (jaina myujhiyama) taLeTI roDa, pAlitANA-364270 M : 8128941641 AvRtti - pAMcamI vIra saM. 2537 0 vi.saM. 2067 0 nemi saMvata 58 seTa bhAga 1 thI 5 pracArArthe kiMmata : rU|. 200-00 kiM.rUA.900-00 - * I.sa. 2010 mudraka : bharata grAphiksa nyu mArkeTa, pAMjarApoLa, rilIpha roDa, amadAvAda-1. phona : 079-22134176, mo : 9925020106 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama pUjya AcArya bhagavaMta zrI vijayavizAlasenasUrIzvarajI (zrI virATa) ma.sA.nA ziSyaratna pa.pU. paMnyAsa zrI rAjezvara rAjazekharavijayajI ma.sA. dIkSA dina : saMvata 2013, mahA suda-13, kInolI (mahA.). svargavAsa dina : saMvata 2065, Aso suda-13, bhAyaMdara, muMbaI Page #5 -------------------------------------------------------------------------- Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UPDESHPRASAD PART - NIL Third Edition Author: SHREE VIRAT PRICE : Rs. 200-00 Published By : SHREE VIRAT PRAKASHAN MANDIR Clo. Shree Vishal Jain Kala Sansthan Taleti Road, PALITANA-364270. (Guj.) (INDIA) Printed By : BHARAT GRAPHICS New Market, Panjarapole, Relief Road, Ahmedabad-1. Ph. : 079-22134176, M : 9925020106 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parama pUjya AcAryadiveza rAjezvara rAjazekharasUrIzvarajI ma.sA.no saMkSipta paricaya vichIyA (jhAlA) nivAsI dazAzrImALI jhaverI zivalAla nAgaradAsa - mAtA kAMtAbenanI kukSIe IndoramAM janmyA ne muMbaImAM moTA thayA. zrI ramezabhAI dIkSita thayA pahelA potAnA moTAbhAI vizAlavijayajInA prabhAvamAM rahyA. traNa varSa temanI pAse rahyA ane karmagraMtha, tattvArtha, saMskRta buka Adino suMdara abhyAsa karyo. temanI paripakvatA jANI mahAsuda-13 nA roja kInolI (murabADa) mukAme A. zrI priyaMkarasUrijI ma.sA.nA varad haste dIkSA vaDIdIkSA thaI. nAma rAkhyuM rAjazekharavijayajI. muni zrI vizAlavijayajInA ziSya tera varSanA nAnakaDA rAjazekharavijayajI dIkSAdinathI ja guru saMgAthe vicaratA rahyA. jema jema samaya vItato gayo tema tema temanI kuzAgra buddhi khIlatI rahI. DahApaNa jhaLakatuM rahyuM. samarpaNabhAvamAM AtmA raMgAto rahyo. thoDA vakhatamAM ja vyAkaraNanyAya-siddhAMta-sAhitya-stavano sajhAyono abhuta abhyAsa karyo. teozrIno sumadhura kaMTha daherAsara-upAzrayane maMtramugdha karato rahyo. teozrI adbhuta kAryadakSatA dharAvatA hatA. e samaye guruma. sAthe koInI paNa sahAya vinA AkhuM hindustAna vicaryA, saMkhyAbaMdha zAsanaprabhAvanAnA moTA kAryo karyAM ane tIrthayAtrAo karI. pU. merusUrijI ma., pU. devasUrijI ma., pU. hemacaMdrasUrijI ma.nI - nizrAmAM potAnA gurumahArAja sAthe moTA yogo karyA ane AcAryapadavI sudhI pahoMcyA. Ama zrI rAjazekharasUrijI sarjaka ane vyAkhyAnadAtA tarIke prasiddhi pAmyA. saMvata 2030 mAM guru mahArAjanI nizrAmAM rahIne pAlItANAmAM myujhIyama mATe TrasTa kAyama karyuM. A saMsAranuM ekamAtra jaina myujhIyama che. pAlItANAmAM AvyA ane myujhIyama na joyuM teNe kazuM nathI joyuM ema kahevuM paNa asthAne nahi gaNAya. AvA alaukika myujhIyamanI sthApanA-vikAsa-jALavaNI AdimAM teozrIno ananya phALo hato. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A. rAjazekharasUrijI ma. guru mahArAjazrInI sAthe paDachAyAnI jema rahyA. eka divasa paNa guruthI chuTA paDela nahi. saM. 2065 nuM comAsu gurumahArAjanI nizrAmAM bhAyaMdara mukAme karyuM. zAMta sudhArasa graMthanA AdhAre abhuta vyAkhyAno ApyA. hajAronI medanI AvatI. stavana-sajhAyomAM to temanI mAsTarI hatI. pratikramaNamAM teozrI stavana-sajhAya prakAze tyAre moTI saMkhyAmAM Avela bhAvukavarga DolavA lAge. saralatA-sahajatAparopakArItA-vicakSaNatA Adi guNo joI dhanyatAno anubhava thAya. gurukRpAe jaina myujhIyamanI sthApanA karI. te Aje karoDo rUpiyAmAM paNa na thaI zake. temanI kalpanA buddhi paNa acaraja pamADe tevI hatI. gurukRpAthI dAdAgurunI smRtimAM zrI pIyUSapANi pArzvanAtha tIrthadhAma nAmanuM mahAna tIrtha muMbaI (dahIMsara pAse)mAM sthApana karyuM. je AkhA dezamAM prasiddha che. para mA chellA comAsAmAM bhAyaMdara mukAme hajAro zrAvakonI parSadAmAM vyAkhyAna ApatA. 45 AgamanI tapazcaryAnI kriyA karAvatA temaja pratikramaNamAM stavano sajajhAyathI sahune DolAvatA. Ama bhAyaMdara mukAme teozrI sahunA vahAlA thayA. teo kalA marmajJa dirghadRSTA ane samaya Ave sahune sAcavI lenAra hatA. teozrIne ekAda varasathI sAmAnya hArTanI takalIpha hatI. DaoNkTare kaheluM bahu ciMtA jevuM nathI davA lejo ne sAcavajo. paNa Azo suda 13 nA vijaya muhUrte teo gaucarI mATe beThA ane vAparyA vinA ja samAdhipUrvaka kALadharma pAmyA. temanI pAlakhIne zrI pIyuSapANi tIrthamAM laI javAI. 25 hajAra mANasa sAthe hatuM ne pAMca hajAra mANaso to varasatA varasAde pIyuSapANimAM pahoMcI gayela. jaya jaya naMdA, jaya jaya bhadAnA jayaghoSapUrvaka zeTha zrI ratilAla jeThAbhAI salota parivAre sAro evo caDhAvo bolI agnidAhano lAbha lIdho. rAjezvara rAjazekharasUrijI sadehe ApaNI sAthe nathI, paNa temane AraMbhela kAryo ApaNe vahelAmAM vahelI take pUrNa karavAnA che. - AcArya zrI vizAlasenasUri (virATa) Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pragaTa thaI cUkyo che zrI virATuM prakAzananA adbhuta grantho bhagavAna mahAvIranI aMtima dezanA (bhAga 1 tathA 2). zrI uttarAdhyayanasUtra upara pUjyapAda AcArya bhagavaMta zrImad vijayavizAlasenasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA preraka pravacano AvRtti trIjI | kiMmata mAtra rU. 100-00 (bhAga 1 tathA 2 nI rUA. 200-00) prAptisthAno) papAhi para jI. thANas III & * jaina zrI vizAla jaina kalA saMsthAna 364270 zrI pIyUSapANi pArzvanAtha tIrthadhAma mu. varasAvA, po. mIrA, jI. thANA, mahArASTra, pIna-401 104. Ph.: 022-28457414, M : 09820898653 taLeTI roDa, pAlitANA-364270 N : 8128941641 -: A granthanI viziSTatAo :* preraka pravacano - nayanaramya mudraNa * 800 thI adhika peja * pAku bAInDIMga * suMdara geTa apa karavAno che Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAruM vizvabharamAM eka mAtra advitIya ane alaukika jene myujhIyama A zrI vizAla jaina kalA saMsthAna -- preraNA - AzIrvAda - mArgadarzana : kalAvid pUjya AcArya bhagavaMta || zrI vizAlasenasUrIzvarajI mahArAja sAheba (zrI virATu) ] -= uddeza ane hetu 1. sarvane suvidita che ke arthalolupa tattvo prAcIna jaina kalAkRtio, hastaprato, mUrtio ja AdinI corI karIne ke karAvIne tene mAmulI ke moMghI kiMmate vecI nAMkhe che. 3) 2. A paNa suvidita che ke kalA-mUlyanA ajJAnanA lIdhe vyaktigata ke saMghanA jJAnabhaMDAromAM dastAvejI hastaprato, kalAkRtio Adino udhaI, bheja, vAMdA Adi A vinAza kare che. 3. evuM paNa bane che ke saMghanA jJAnabhaMDAromAMthI AvI durlabha vastuo copaDe noMdhAyelI hovA chatAM ya, te konI pAse che tenI koI cokkasa mAhitI maLatI nathI. * 4. ane A paNa jagajAhera che ke jagyAnA abhAve temaja AvI durlabha kRtionA aitihAsika mahattvanA jJAnanA abhAve te dariyAmAM paNa padharAvI devAya che. A ciMtAjanaka paristhitine zakya tamAma prayAsothI rokavA temaja samAjane prAcIna sAhitya kalA ane saMskRtinA vArasAnuM yathArtha mahAmUlya samajAvavA temaja sAdhanonI maryAdAmAM rahIne jyAMthI paNa tevo prAcIna vAraso maLe tyAMthI te meLavIne e tenuM yogya jatana karavAno A saMgrahAlayano mukhya ane vizALa zubha uddeza che. A (uparAMta vartamAna sAhitya, kalA ane saMskRtine zilpa, citra ane akSaramAM aMkita) karIne bhAvi peDhIne Ajano dastAvejI vAraso ApavAnI amArI nema ane saMniSTha 5 prayatna che. EsaMgrahAlayanA lAbha - (1) gauravavaMtA jaina ItihAsa ane jaina vibhUtio viSe dastAvejI ane pratyakSa jJAna che bI6 ane mAhitI maLe che. (2) prAcIna zilpa, raMga, rekhA, zailI, lIpI Adi zIkhavA maLe che. va8 % (3) tatkAlina veSa, vyavahAra, vicAra vagerenI aitihAsika jANakArI maLe che. che. AvI mahattvAkAMkSI yojanA mATe che ? nivedakaH TrasTIo che Apano sahakAra apekSita che. ' Ao zrI vizAla jaina kalA saMsthAna (jaina myujhIyama) taLeTI roDa, pAlitANA-364270. siTI Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 hIM ahaM namaH kAMIka prAstAvika parama upakArI tIrthaMkara paramAtmAe vizvanA ekAMtahitane mATe je kalyANakArI vANI pharamAvI, te aneka pAtromAM jhIlAI Aje paNa kalyANamArgane prazasta karI rahI che. upadeza vinA-bodha vinA aMdhAruM che. mukhyatAe bodha ApavAnA adhikArI gItArtha guru mahArAjo che. upadeza ApavAnI kaLAmAM sAdhuo naipuNya ane jJAna meLave e uddezathI vyAkhyAnalekhananA kuzaLa AlekhanakAra AcAryapravara zrImad vijayalakSmasUrIzvarajI mahArAjAe upadezaprAsAda eTale upadezano mahela nAmano A mahAgraMtha varasa divasanA vyAkhyAnonI goThavaNapUrvaka racyo che, A graMthane mahelanI upamA laI yathArtha nAmAbhidhAna ApyuM che. A mULagraMtha saraLa saMskRtamAM che. temAM vipula sAhityanuM saMkalana ane ghaNuM badhuM tattva bharyuM che. potAnA gurubhAI zrI premavijayajInI preraNAthI temaNe A graMtha racI ghaNo upakAra karyo che, kemake vartamAnamAM paNa ghaNA sAdhu-munirAjo Adi A graMthanA AdhAre vyAkhyAna vAMcavAnI zarUAta karI zakyA che. ghaNI jarUrI hoI A pAMcamI navI AvRtti chapAvAI. prastuta graMthanI A pAMcamI AvRtti ja A graMthanI lokapriyatAnuM pratika che. mukhya graMtha paNa khaMDamAM vaheMcAyelA che. prathama khaMDamAM samyakatvanuM svarUpa, bIjA khaMDamAM dezavirati-zrAvakadharmanuM svarUpa ane trIjA khaMDamAM sarvavirati-munidharmanuM svarUpa varNaveluM che, A traNe khaMDane pAMca bhAgamAM vaheMcI gujarAtI bhASAMtara rUpe jainadharma prasAraka sabhAe varSo pahelA chapAvela, je Aje duSmApya che. bhASAnuM sauSThava ne viSayanuM sarala-viziSTa nirUpaNa thAya, kathAone thoDI maThAravAmAM Ave to graMtha vadhAre upakAraka thAya e uddezathI A pAMce bhAgo ame navesarathI lakhyA che, AmAM vadhAre kAMI kahevApaNuM rahetuM nathI. kAraNa ke graMtha pote ja potAnI vAta kaheze. zrAvaka mAtranA gharamAM A pAMce bhAga hovA jarUrI che. eka AkhA varasano AmAM nitya navo svAdhyAya che, 360 divasa pramANe 360 viSayo-tenuM nirUpaNa ane te para 360 jJAnabodhavardhaka AkarSaka kathAo che, je ghaNo bodha Apaze ne upakAra karaze. 10 varSa pUrve chapAyelA A pAMca bhAgonI ghaNA vakhatathI ghaNI mAMgaNI hatI, sthAnakavAsI-terApaMthI ghaNAM sAdhu-sAdhvIjInI paNa mAMga hatI. sAcA arthamAM A graMtho sAcA grAhakanAM hAthamAM pahoMce tevA gaurabharyA AzayathI A graMthonuM paDatara bhAve vecANa rAkhela che. zrI mahAvIra svAmI janmakalyANaka divasa li. A. vizAlasenasUri (zrI virATa) pAlItANA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI virATa prakAzananA prakAzano zrI vardhamAna dezanA cAru cAritra kuladIpaka ke kulAMgAra ? zrAddhAcAravicAra zrI samarAditya (saMpUrNa) vizAla bhajanAvali bhAga 1-2 vizAla gIta guMjana (9-10) vizAla stavana mAdhurI bhAga 1-2 (11) rAjakumArI sudarzanA (12) (13) (14) (15) (16) (17) (1) (4) (5) (6-3) (8) kulabhUSaNa siMhalanI rAjakanyA sudarzanA caritram sudaMsaNA cariya zrAddhavidhi prakaraNa saMbodha prakaraNa (mULa) (18-22) upadezaprAsAda bhAga 1 thI 5 (pAMcamI AvRtti) * gujarAtI . gujarAtI gujarAtI hindI hindI hindI hindI hindI hindI . gujarAtI . gujarAtI . saMskRta mAgadhI gujarAtI mAgadhI gujarAtI saMskRta gujarAtI hindI (23) zrI malayAsuMdarI caritram.... (24) zrI caMdraprabhajina pUjA sAthe (25) sudarzanA (navI AvRtti) (26) sAdhanA saurabha gujarAtI (27) bhagavAna mahAvIranI aMtima dezanA bhAga-1-2 (bIjI AvRtti) . gujarAtI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukrama bAyaDanA tyAga karI ................... n naa. ...... 46 ******. 48 va ..... 49 viSaya pRSTha viSaya anarthadaMDa.............. .............. 1 | amAri pravartana-hIrasUrijInI kathA......41 zUrasena ane mahIsenanI kathA ............ 2 vArSika 11 dharmakRtyo.. ............... anarthadaMDano tyAga karo . | (1) saMghapUjA ......... citraguptakumAranI kathA.................... (2) sAdharmika bhakti .. ............ dramakamuninI kathA ........................ 6 | (3) yAtrA-tIrthayAtrA cAra zikSA vrata ...... | (4) snAtra mahotsava .......... sAmAyikanA phaLa upara DozInI kathA ...... 8 (5) devadravyanI vRddhi *.... 48 sAmAyika vratanA pAMca aticAra ......... 10| (6) mahApUjA.......... .......... .......... 48 mahaNasiMhanI kathA .................... 11 (7) rAtrijAgaraNa ................. ...... 48 sAmAyikanA bheda ...................... 13) (8) siddhAMtapUjA ............... ........ 48 cAra coranI kathA .................. | (9) ujamaNuM. navamuM sAmAyika vrata ................. 16 | (10) tIrthaprabhAvanA............. caMdrAvataMsa rAjAnI kathA............... (11) prAyazcitta...... sAmAyikanA 32 doSa ................... 19 | pauSadhopavAsa vrata .................. mUrkha ziSyanI kathA..... 20| chellA udayana rAjarSinI kathA sAmAyikanA upakaraNo.................. 22 | pauSadha vratanA bhedo sAmAyika vratanuM phaLa................... zaMkha zrAvakanI kathA .......... ........ 60 kezarI coranI kathA........................ 26 | pavarAdhanano vidhi ....... dazamuM dezAvakAzika vrata ............... pRthvIpALa rAjAnI kathA .. sumitranI kathA... 29 | parvonI ArAdhanA dezAvakAsika vratanA pAMca aticAra....... 31 | sUryayazA rAjAnI kathA ................ lohajaMghanI kathA ....................... | pratikramaNanA paryAyo ane cha aThThAI parvo ........................ 35 ] te upara kathAo ......................... 69 thI sAdhvI caMdanabALA ane mRgAvatInI kathA . 37 | IriyAvahi pauSadha .. .......... sAdhvI lakSmaNAnI kathA .................. 39 | atimukta muninI kathA.............. caityaparipATI........................ 40] pauSadhavratanA aticAra ................ ...... 83 vajasvAmInI kathA..................... 40 | naMdamaNikAranI kathA ..................... 50 50 v ne w ja ? Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha pRSTha *****.......... 10 viSaya viSaya pauSadhavrata karanAranI stuti.............. 85 | nizcaya-vyavahArathI 12 vrato.......... 132 sAgaracaMdranI kathA ..................... 85 | baLajabarIthI paNa dharma Apavo ........ 135 pauSadhavratanuM phaLa ................. 87tetaliputranI kathA. .............. ......... 136 mahAzataka zreSThinI kathA ................. | dharma buddhivALA puruSe mohAdikamAM atithisaMvibhAganuM svarUpa ............... 89 | lobhAvuM nahi......................... 137 aMbikA zrAvikAnI kathA ................. 90 | ratnacUDanI kathA ........................... 138 supAtradAnano mahimA ...................91 | vratonA alpa samayanA munidAnano prabhAva-saMgamakanI kathA .......94 | pAlanathI paNa sukha. ................... atithisaMvibhAga vratanA pAMca aticAra. 101 | paradezI rAjAnI kathA ................. caMpakazreSThinI kathA..................... 102 |zrAvakadharmanuM svarUpa...................... bhojananI AcArasaMhitA .............. 104 | kUrmIputranI kathA............................... 148 doSarahita pAtradAna ApI bhojana karavuM 107| | zrI dazArNabhadra rAjAnI kathA ........... 151 kutapuNyanI kathA ........ zrI jinabhaktinuM phaLavidhAna ........... 153 bhojana samaye munione yAda karavA.... 112 | bharatAdikanI kathA-zatruMjayanA 17 uddhAra 153 dhanAvahazreSThinI kathA .................... 112 | zatruMjaya mahAtIrthanI yAtrAnuM phaLa ....... 156 sAdharmika bhakti.. ...................... 114 kumArapALa rAjAno prabaMdha.............. 157 kumArapALa rAjAnI kathA ............... 114 snAna karavAno vidhi... ................ 162 sAdharmika vAtsalya .................... 117] puSpAdi lAvavAno vidhi............... 1 165 saMbhavanAtha prabhunuM daSTAMta .............. 118 | kumArapALa rAjAnA pUrvabhavanuM vRttAMta .. 167 daMDavIryarAjAnI kathA ....................... 118 | vidhipUrvaka jinacaitya karAvavuM........... 169 zubhaMkara zreSThinI kathA ................. 119 | saMprati rAjAnI kathA................... 169 dharmasthAno baMdhAvavAM ................... 119 | kuMtalAdevInI kathA ..................... sAMtvamaMtrInI kathA.......... .... 120| jinapratimA jina sArikhI.............. kutsitadAnanA anarthakArI pariNAma ..... 121 | ekalavyanI kathA ...................... nAgazrInI kathA ................ 121 | devadattanI kathA........................ 174 dAnanI anumodanAnuM phaLa............. 122 | pUjAmAM jIvahiMsAno tyAga karavo ... 175 baLabhadra muninI kathA ................. 123. yazodhara rAjAnI kathA. ....... 176 dAna ApatI vakhate upayoga rAkhavo ... 128 | 'catya' zabdanI vyAkhyA ............... sujAta zeThanI kathA.................... 129 | zaabhavasUrinI kathA.................. alpadAnanuM paNa mahAna phaLa .......... 130| jinapUjAvidhi .................... maLadevanI kathA ......... ............... 131 | jinadAsa zeThanI kathA.. 187 185 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya viSaya ka ....**** vidhipUrvaka jinapUjA karavI ......... 189 | zrI jinezvara bhagavaMtanA citrakAranI kathA .................. 190 | chabasthapaNAnuM varNana ........ 219 devadravya bhakSaNano doSa ......... 192 | lokAMtIka devatAnuM kArya . ............. zubhaMkarazreSThinI kathA............... .... 192 | varSIdAnano vidhi .................... devadIpaka saMbaMdhI kathA ................ , 194| dIkSA kalyANakanuM varNana .............. RSabhadatta zeThanI kathA 195| prabhune kevaLajJAnanI utpatti ........... devadravya bhakSaNano doSa .......... | aneka zabdArtha para buDhaNa sAgarazreSThinI kathA................. | AhIranI strInuM daSTAMta.......... 225 sAvaghavacana na bolavuM................ 200| prabhunI dezanA samayanuM varNana......... 226 sAvaghAcAryanI kathA .... 200 | samavasaraNamAM jinezvara bha.nI dezanA .. 229 navakAra gaNavAno samaya ane tenuM phaLa 204 | zAlikaNa saMbaMdha ...................... 233 jinadAsa zeThanI kathA ................. 205 | zAlikaNa saMbaMdhI kathA ................ 233 tIrthaMkara nAmakarmane upArjana bhagavaMtanA nirvANa kalyANakanuM varNana... 235 karavAnA hetuo ...................... 207 | kALanuM svarUpa ........................ 238 tIrthakaronA avana kalyANakanuM varNana.... 209 | 24 tIrthakaronuM TuMka svarUpa............. 239 cyavana kalyANakano mahimA ............ 210| cothA ArAnuM svarUpa.................. garbhAvasthAmAM jinezvaranI vartamAna pAMcamo duSamA Aro......... mAtAnI anubhUti .................... 210 bhAvijinezvara bhagavaMtanuM varNana...... janmakalyANakanuM varNana................. 211 | dIpotsavInuM varNanuM ............ jinajanmanA utsavanuM varNana........... 212 | nUtana varSe sAlamubAraka IndrakRta janmotsavanuM varNana ............ 214| kahevAno ItihAsa Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 OM hrIM ahaM namaH namo namaH zrI gurunemisUraye zrI vijayalakSmIsUrIzvarajI viracita upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga trIjo (gujarAtI vivaraNa) A 137 anarthadaMDa AThamA anarthadaMDa viramaNa nAmanA vratanA pAMca aticAra zrAvaka mATe tyAjya che. anarthadaMDa viramaNa eTale artha na sare ne daMDa maLe. bInajarUrI vastu-vANI vagerethI dUra rahevuM. zAstrakAra bhagavaMtoe batAvela tenA pAMca aticAra A pramANe che : saMyuktAdhikaraNatva-mupabhogAtirekatA / maukharyamatha kaukucyaM, kaMdarpo 'narthadaMDagAH // bhAvArtha :- sAdhanone satata joDelA rAkhavA, potAnA upayoga ane upabhogamAM jarUra hoya tenAthI vadhu vastuo taiyAra rAkhavI. ativAcALapaNuM rAkhavuM. kuceSTAo karavI ane kAmottejaka vANI bolavI. A pAMca AThamA anarthadaMDa viramaNa vratanA aticAra che. - vistArArtha :- jenAthI AtmA pRthvI vageremAM adhikRta thAya te adhikaraNa kahevAya ane tevA adhikaraNa sAthe bIjA adhikaraNo-sAdhanone joDI rAkhavA tene saMyuktAdhiraLatva kahevAya che. dA.ta. khAMDaNImAM parALa mUkI rAkhavI, khAyaNAmAM sAMbeluM mUkavuM, haLa sAthe tenuM phaLuM jotarI rAkhavuM, dhanuSya sAthe bANa caDAvI rAkhavuM, ghaMTInA paDa sAthe bIjuM paNa paDa caDAvI rAkhavuM, kuhADI sAthe hAtho paNa joDI rAkhavo vagere saMyuktAdhikaraNa kahevAya. AvI rItanA taiyAra joDelA sAdhano anartha kArya karAvI zake tevI pUrI saMbhAvanA che. A aMge mAvazyaka vRttavRttimAM kahyuM che ke - "zrAvake gADAM vagere adhikaraNo joDI rAkhavA nahi" vAMsalo, pharasI jevA hiMsaka sAdhano paNa tAtkAlika upayogamAM AvI zake te Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 pramANe taiyAra rAkhavA nahi, Ama karavAthI e sAdhano mAMgavA AvanAra bIjI vyaktine saraLatAthI TALI zakAya che ane te nimittathI lAgatA pApathI saheje bacI zakAya che. A uparAMta agni paNa bIjAe potAnA gharamAM saLagAvI rAkhyo hoya temAMthI levo. ghara, dukAna vagereno AraMbha temaja bahAragAma javAmAM paNa prathama pahela karavI nahi. bajAramAM lokonI najare caDe te pramANe DhAkyA vinA zAkabhAjI lAvavI nahIM. Ama na karavAmAM Ave to paraMparAe pApanI vRddhi thAya che. kahyuM che ke "zubha athavA azubha kAmanI je pahela kare che, te tyAra pachInA zubhAzubha kAryano paNa kartA bane che ema upacArathI jANavuM" Ama ApaNe hiMsApradAnarUpa anarthadaMDano prathama aticAra jANyo. snAna, bhojana, vastra vagere je upabhoganI cIjavastuo che te vyaktigata jarUriyAta karatA vizeSa pramANamAM taiyAra rAkhavI te pramAdAcaraNane lagato bIjo aticAra che. maukharya eTale vANInI vAcALatA. asaMbaddha game tema, bInajarUrI bolavuM te ati bolavAthI vicAravAnI taka ochI maLe che, pariNAme anarthane anukULatA maLe che. te pApopadezane lagato trIjo aticAra che. ativAcALatAthI, vyartha babaDATathI pApa thaI javAno saMbhava che. kuceSTA eTale hAtha, paga, moM, nAka, AMkha, hoTha vagere aMgomAMthI evA hAvabhAva vyakta karavA ke jethI sAmI vyakti upahAsa kare. Ama karavAthI potAnuM paNa kharAba dekhAya. AvA hAvabhAva ke ceSTAo karavI te pramAdAcaraNa saMbaMdhI cotho aticAra che. kaMdarpa eTale kAmuktAvAsanA (seksa). zrAvake evI koI ja vANI na bolavI joIe jethI sAMbhaLanAra vyaktinI vAsanA uttejita thAya, tenA manamAM vikAra pragaTe temaja evI ceSTAo paNa na karavI. pramAdAcaraNa saMbaMdhI A aticAra che. A pAMcamo pramAdasaMbaMdhI aticAra che. A anarthadaMDa viramaNa vratasaMbaMdhamAM eka daSTAMta che. te A pramANe : zUrasena ane mahIsenanI kathA zurasena ane mahIsena baMdhurA nagarInAM rAjaputro hatAM. baMne vacce atUTa prema hato. mahIsenane ekAeka jIbhano roga thayo. vaidyonI aneka sAravAra chatAM te roga maTyo nahi. e rogane temaNe asAdhya kahyo. mahIsenanI pIDAno pAra na rahyo. rogathI tenI jIbha jADI thaI gaI hatI ne mukhamAM samAtI nahotI. jIbha khUba ja gaMdhAtI hatI. e durgadhanA kAraNe koI tenI pAse AvatuM paNa nahi. paraMtu teno bhAI zUrasena e durgadhane sahIne paNa mahIsenanI sevA karato. tIvra vedanAthI mahIsena "oya re! o mA re !" evA citkAra karato. A samaye zUrasena tene AzvAsana Apato. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 "bhAI ! vedanAthI raDa nahi. raDavAthI duHkha thoDuM ochuM thavAnuM che ? sarvajJa prabhunuM nAma le, aMtara hoThathI temanA nAmano jApa kara, tevA jApathI roga, jarA ane maraNano AtyaMtika aMta Ave che.' zUrasenanA snehabhInA upadezathI mahIsena paMca parameSThInuM smaraNa karavA lAgyo. jIbhano roga chellA tabakkAmAM Avyo, zUrasene mahIsenane pApanA aneka niyamo karAvyAM. sAthosAtha te jApavALA pavitra jaLathI mahIsenanI jIbhane siMcato sAravAra to karato ja hato. daivayoge temaja paMcaparameSThInA nAmasmaraNathI mahIsenanI jIbhano asAdhya roga maTI gayo. saMpUrNa svastha thaI gayA pachI paNa mahIsena pote lIdhelA niyamonuM pAlana karavA lAgyo. thoDA samaya bAda tyAM bhavatAraka bhadrabAhusvAmI aneka ziSya parivAra sAthe padhAryA. baMne bhAIoe turata ja temanI bhakti-pUjAno lAbha lIdho. vinayapUrvaka temane vaMdanA karI. dezanA sAMbhaLI. zrI bhadrabAhusvAmI jJAnI hatA. AthI zUrasene mahIsenane jIbhano asAdhya roga thavAnuM kAraNa jaNAvavA temane prArthanA karI. jJAnIe kahyuM - maNIpura nagara hatuM. temAM koI eka subhaTane be putro hatAM. dhIra ane vIra temanA nAma hatAM, baMne putro saMskArI ane dharmazraddhALu hatAM. A baMne bhAIo pharatA pharatA eka vakhata eka jaMgalamAM gayAM. tyAM rastAmAM temaNe potAnA dIkSita mAmA vasaMtamunine jamIna para bezuddha avasthAmAM paDela joyAM. mAmA munine AvI hAlatamAM joI Ama zAthI banyuM ema dhIrethI tyAM bhegA thayelA lokone pUchyuM. koIe kahyuM - "A muni ahIM kAyotsarga karI rahyA hatAM. tyAM eka sApa temane DaMkha mArI rAphaDAmAM jato rahyo che, sApanA jherI DaMkhathI muni bezuddha thaI jamIna para paDI gayA che. nAnA bhAI dhIrathI A sahana na thayuM. mAmA upara tene anahada prema ane AdarabhAva hato. te gussAthI bolI uThyo - 'tame loko to mANasa cho ke koNa cho ? eka sApa munine DaMkhIne jato rahe ane tamArAmAMthI koInI hiMmata na cAlI ? kAyara cho tame to kAyara' na dhIrane Ama vyartha gusse thayelo joI moTAbhAI vIre zAMtithI kahyuM - "bhAI ! Ama nAhaka zA mATe utAvaLo ane Akaro thAya che ? thavAnuM hatuM te thaI gayuM. have game tevA hiMsaka veNa bolI zA mATe azubha karmo bAMdhe che ?" "moTAbhAI ! emAM azubha karmo kevI rIte baMdhAya ? ulTuM munine DaMkha mAranAra sarpanI hatyA karavAthI to puNya baMdhAya, puNya. dhI2no gusso hajI TADho paDyo na hato eTale teNe potAno kakko kharo kare rAkhyo. teNe kahyuM : "duSTane zikSA karavI, svajananI pUjA-bhakti karavI, nyAyathI dhanabhaMDAra bharapUra karavA, koIno pakSapAta karavo nahi ane duzmana dezanI ciMtA rAkhavI - A pAMca bAbato uttama rAjyo mATe yajJa karavA barAbara che ane ApaNe to kSatriyo chIe. AthI sApane mArI nAMkhavAthI ApaNane koI pApa lAge nahi.' Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 vIra : "bhAI ! ApaNe kSatriyo chIe e kharuM paraMtu ApaNe jaina chIe. vItarAga paramAtmAnA anuyAyIo chIe. ApaNAthI to koInI paNa hiMsA na thAya. jainoe to lAkaDI bhAMge nahi ane sApa mare nahi tevI sAvadhatA ane jayaNAthI jIvavuM joIe. mana, vacana ane kAyAthI koInuM paNa mana duHkhAya nahi tevo vyavahAra rAkhavo joIe." have moTAbhAInI vAta dhIrane gaLe utarI. teNe potAnA manane zAMta karyuM ane baMne bhAIo e munine zuddhimAM lAvyAM. kALakrame AyuSya pUrNa karI tame baMne A bhave paNa bhAI thayA cho. te bhavamAM dhIre je nirarthaka hiMsaka vANI uccArI hatI tenA azubha phaLa tene A bhavamAM jIbhanA asahya rogarUpe maLyAM. te samaye prAyazcitta nahi kareluM paraMtu muninI aMtaranA kharA bhAvathI sevA karelI tenAM puNyanA phaLasvarUpe A asAdhya roga maTI gayo. jJAnI pAsethI potAno pUrvabhava sAMbhaLatAM baMne bhAIone jAtismaraNa jJAna thayuM. potAnA pUrvabhava jAte joI baMne bhAIoe anarthadaMDanA pApano mULathI nAza karavA dIkSA lIdhI ane utkaTapaNe saMyamanI ArAdhanA karI baMne zubhagatine pAmyAM. bhavyajIvoe zUrasena ane mahIsenanA jIvanane najara samakSa rAkhI anarthadaMDano jaDamULathI nAza karavAno sajAga ane satata prayatna karavo joIe. . 130 anarthadaMDano tyAga karo ' ajJAna, krodha ane daMbhathI anarthadaMDa thAya che, citraguptakumAranI jema zrAvakoe A anarthadaMDano vratarUpI vaja vaDe nAza karavo. citraguptakumAranI kathA A pramANe che. citraguptakumAranI kathA kozaladezanA jayazekhara rAjAne puruSadA ane puruSasiMha nAme be putro hatAM. lohInI sagAIe baMne bhAI to hatA ja paraMtu bhAIthIya vizeSa te banne bhAIbaMdha hatAM. banne vacce gADha maitrI hatI. jayazekhara rAjAne vasu nAme guru hatAM. A gurune citragupta nAme eka putra hato. eka vakhata eka akasmAtamAM rAjA jayazekharanuM mRtyu thayuM. AthI maMtrIoe moTA rAjaputra puruSadattane rAjagAdIe abhirUDha karyo ane nAnA rAjaputra puruSasiMhane yuvarAjapada ApyuM. eka vakhata rAjayasabhAmAM rAjA puruSadatte kahyuM - "A tamAma riddhi-siddhi mArA pitAne zaraNadAyaka thaI na zakI to have mane te zaraNabhUta kema thaze ?" Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3) A sAMbhaLI temanA gurue kahyuM - "kumAra ! zrutimAM kahyuM che ke putre karelA dAnanuM phaLa pitAne maLe che AthI tame tamArA divaMgata pitAnA AtmakalyANa mATe brAhmaNane suvarNanA pUtaLAnuM, gAyonuM, bhUminuM, anna ane kanyAnuM dAna karo." guruvacana mAthe caDAvI puruSadatta dAna ApavA lAgyo. A mATe jainamunione paNa bolAvyAM. jainamunie kahyuM - "he rAjan ! prANaghAta karanAra dAna jaina munione khape nahi. vRMdAravRttimAM kahyuM che ke - jenAthI krodha, lobha vagere kaSAyo utpanna thAya tevuM sonuM ke rUpuM cAritradhArIone ApavuM nahi. kAraNa ke tevuM dAna temanA cAritrane haranAruM che. bIjuM rAjanuM e paNa kahyuM che ke - niHsaMga puruSone vaibhava viSa samAna che, kulIna strIone aticAturya viSa samAna che. vepArIne dAkSiNyatA viSa samAna che ane vezyAone prema viSa samAna che. A cAreya vaibhava, cAturI, dAkSiNyatA ane prema amRta samAna che. paraMtu te te adhikArIo mATe jhera barAbara che, ane rAjanuM! je gaMdavADa Aroge che, zIMgaDA ane kharIothI je jIva-jaMtuone mAre che tevA pazuonAM dAnathI AtmakalyANa kevI rIte thAya? mATe jo tAre dAna ApavuM hoya to tuM abhayadAna Apa. badhA dAnamAM te sarvazreSTha dAna che. kahyuM che ke - eka bAju brAhmaNone hajAra kapilA gAyonuM dAna Apo ane bIjI bAju eka jIvane abhayadAna Apo. to te godAna abhayadAnanI soLamI kaLAne paNa yogya thatuM nathI. bIjuM he rAjanuM! tuM yAda rAkho ke eke karelo dharma ke eke kareluM karma te bIjAne phaLadAyI nathI banatAM. je kare tene ja tenuM phaLa maLe che." A vedhaka ane prerakavANI sAMbhaLI rAjAe kahyuM: "to tamane huM zuM dAnamAM ApuM?" rAjAnI A zubha bhAvanA jANI jaina munioe eSaNIya-prAsuka AhAranuM svarUpa samajAvyuM. te sAMbhaLI rAjA puruSadane potAnA nAnAbhAIne rAjagAdI soMpIne so rAjaputra sAthe dikSA aMgIkAra karI. vrata, tapa, jJAna ane dhyAnathI samaya jatAM dIkSita rAjAne avadhijJAna thayuM ane eka divasa potAnA jJAtijanone pratibodha pamADavA tenA gAmamAM padhAryA. gurudevane padhArelA jANI rAjA puruSasiMha temane vaMdanA karavA gayo. purohitano putra citragupta paNa temanI sAthe gayo. gurunI dezanA sAMbhaLI eka kaThiyAro pratibodha pAmyo ane teNe dIkSA lIdhI. kaThiyArAne dIkSA leto joI jainadharmadraSI citragupta daMbhapUrvaka bolI uThyo - "sAce ja ! A kaThiyArAne dhanya che. teNe sarvasvano tyAga karyo ane jota-jotAmAM tyAgI vairAgI thaI gayo. have tene rojI roTI mATe mahenata nahi karavI paDe. vagara mahenate have tene te maLI raheze. vAha ! zuM muniveSano mahimA che !!!" citraguptanA kathanano vyaMga guru pAmI gayAM. temaNe kahyuM - "citragupta ! keTaluM badhuM duHkhada ! hajI paNa tane anarthadaMDa pIDe che." u.bhA.-3-2 Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ _upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 citragupta bolyo - "anarthadaMDa eTale zuM?" gurudeve kahyuM ke - "ajJAna, krodha ane daMbhathI anarthadaMDa thAya che ane tenuM phaLa bhavobhavamAM kuyonimAM javAnuM che. e anarthadaMDanI viDaMbaNA kevI che? te tuM jANa - bhadilapuramAM rahetA jinadattazreSThInA putra senane nAnI vayamAM ja vairAgyanI bhAvanA thaI. pitAe tenI A ucca bhAvanA bhUsI tene jArapuruSonI sobatamAM rAkhyo. ahIMyA tene rAjaputra sAthe sArI dostI thaI. saMga tevo raMga. kharAba sobatathI sena bagaDI gayo. pApa karavAmAM te pAvaradho banI gayo. eka samaye teNe rAjaputrane kahyuM - "are dosta ! tuM tArA gharaDAM bApane mArI nAkhIne jaldI rAjya tArA hAthamAM zA mATe nathI laI leto?" A vAta uDatI uDatI maMtrIoe jANI. temaNe rAjAne vAta karI. rAjAe turata ja A vAta karanAra senano vadha karAvyo. sena marIne nArakI thayo. nArakImAMthI nIkaLI asaMkhya kALa sudhI bhavATavImAM bhamato rahyo. Aje e ja tuM citragupta nAme purohitano putra che. jJAnI pAsethI potAnA pUrvabhavanI vAta sAMbhaLI citraguptane jAtismaraNajJAna thayuM. potAnA bhavo jotA ja te pratibodha pAmyo ane navadIkSita kaThiyArAne bhaktibhAvathI vaMdanA karI. jJAnI gurue citraguptanuM parivartana joyuM, paraMtu lAgyuM ke hajI ya tene vadhu upadeza ApavAnI jarUra che. AthI temaNe eka vadhu preraka ane sacoTa kathA kahI. te A pramANe - dramakamuninI kathA bhagavAna mahAvIra pAse eka bhikhArIe dIkSA lIdhI. teNe bhavatAraka vIra paramAtmAne be hAtha joDI vinayathI kahyuM - "prabho ! Apa to sarvajJa cho. Apa jANo cho ke mArI pAse kazuMya jJAna nathI. huM abudha ane ajJAna chuM. to A jJAna vinA huM cAritramArge kevI rIte AgaLa vadhI zakIza ?" anaMta upakArI paramAtmAe tene cauda pUrvanuM rahasya saMkSepamAM samajAvyuM ane kahyuM - "tuM tArA manane harahaMmeza vazamAM rAkhaje." dIkSita bhikSuke paramAtmAnA vacanano svIkAra karyo ane mAsakSamaNa jevI ugra tapasyA ekadhArI karavA lAgyo. tapanI sAthosAtha te zubha dhyAna paNa dharato. have kyAreka evuM paNa banatuM ke pAraNAnA divase tene AhAra na maLato hoya te kaMI manamAM na lAvato ane tapamAM AgaLa vadhato. loko taraphathI apamAna thavAno paNa prasaMga ghaNIvAra banato. paraMtu lokonA apamAnane te samabhAve sahI leto ane zubhadhyAnamAM vadhu daDha banato. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 eka vakhate A navadIkSita tapasvI rAjagRhanI bajAramAMthI pasAra thaI rahyA hatAM tyAre koIe temanI mazkarI karatAM kahyuM - "vAha bhAI, vAha! A mANasa dhanya che ! teNe keTalI badhI saMpatti choDI A saMyama lIdho che!" ane pachI chelle kahyuM - "A to naryo pAkhaMDI che, pAkhaMDI. sAdhunA veSamAM rahI te badhAne dhUtI le che." e ja samaye maMtrI abhayakumAra tyAMthI pasAra thaI rahyA hatAM. temaNe A vAkya sAMbhaLyuM. temaNe turata ja tyAMnA lokone bhegA karIne kahyuM - "tamArAmAMthI je koI cakSuIndriyanA viSayo choDI de tene huM A bahumUlya ratna bheTa ApIza." koIe A paDakAra jhIlyo nahi. abhayakumAre pharI elAna karyuM- "je koI sparza IdriyanA viSayano tyAga karaze tene huM A bIjuM mahAmUluM ratna ApIza." teno paNa koIe javAba na Apyo tyAre abhayakumAre pharI paDakAra pheMkyo - "tamArAmAMthI je koI pAMce ya IndriyonA viSayone choDI deze tenuM huM A badhA ja moMghA ratno bheTa ApIza." paNa koImAM ya ekeya IndriyanA viSayano tyAga karavAnI hAma na hatI. badhA ja ochevatte aMze IndriyonA gulAma hatAM. medanIne mauna joI abhayakumAra navadIkSita bhikSuka pAse gayo. temaNe bhaktibhAvathI vaMdanA karI ane kahyuM - "Ape pAMceya IndriyonA viSayono tyAga karyo che. tame IndriyavijetA cho. AthI A pAMceya ratna Apa grahaNa karo." | munie kahyuM - "abhayakumAra ! A artha anarthane karanAra che. AthI ja to meM vIraprabhu pAse mAvajIva sudhI tenA paccakhANa lIdhA che." munizrIno A pratyuttara sAMbhaLI abhayakumAre medanIne moTA avAje kahyuM - "tame loko juo cho ne? A muni ratnone aDakavAnI paNa nA pADe che. e keTalA badhA niHspRhI che e have tame ja juvo ane pachI tame nakkI karo ke tame temanI je majAka karo cho te zuM yogya che kharI? lokone potAnI bhUla samajAI ane saue munine praNAma karyA. jJAnIe kahelI kathA sAMbhaLI citraguptano rahyo sahyo garva osarI gayo. teNe anarthadaMDathI viramavA mATe dIkSA lIdhI. dIkSA bAda pUrvakRta pApano anahada pastAvo karyo. AtmAne zuddha karavA ugra tapasyA karI ane zubhadhyAnamAM satata rahevA lAgyo. tapa ane zubha dhyAnathI teNe sakaLa karmano nAza karyo ane mokSane pAmyo. A be daSTAMtono bodha dhyAnamAM laI zrAvakoe pramAda, krodha, daMbha, ajJAna ane durgAnathI satata dUra rahevuM. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 138 cAra zikSAvatA zrAvakoe cAra zikSAvratanuM avAranavAra sevana karavuM joIe. A cAra zikSAvratamAM sAmAyika nAmanuM prathama zikSAvrata che. A vrata viSe kahyuM che ke - "eka mANasa rojanuM lAkha suvarNanuM dAna kare ane bIjo mANasa rojanuM eka sAmAyika kare to e suvarNanuM dAna sAmAyika barobara na thAya." AvA mahAna prathama zikSAvratanI samaja A pramANe ApavAmAM Ave che. "muhartAvadhi sAvadhavyApAraparivarjanam / AyaM zikSAvrataM sAmAyikaM, syAt samatAjuSAm // " bhAvArtha:- eka muhUrta sudhI sAvadya vyApArane choDI devo te paheluM zikSAvrata kahevAya che. samatAnuM sevana karanArAone A zikSAvrata prApta thAya che. vistarArtha - muhUrta sudhI eTale be ghaDI sudhI (48 miniTa sudhI) mana, vacana ane kAyAthI sAvadya eTale ke pApayukta kriyA ke karma karavuM nahi, karAvavuM nahi ke anumodavuM nahi te prathama zikSAvrata che. A vrata vAraMvAra karavuM joIe. sAmAyika eTale samatA. samatA eTale rAga ane SanA prasaMgo ke nimittanA samaye taTastha-samatola bhAva rAkhavo. duHkhanA samaye raDavuM nahIM ane sukhanA samayamAM chakI na javuM. e banne samaye samabhAva rAkhavo tene samatA kahe che. AvI samatAne bhajavuM tene sAmAyika kahe che. A sAmAyikanuM phaLa eTaluM badhuM moTuM che ke je koIthI gaNI zakAtuM nathI. A viSe eka daSTAMta che. te A pramANe : sAmAyikanA phaLa upara DozInI kathA eka gAmamAM eka khUba ja zrImaMta raheto hato. svabhAve te khUba ja udAra hato. roja te suvarNamahoranuM dAna karato. A dAnavidhi patyA pachI ja te potAnA palaMga uparathI nIce utarato. A teno nityakrama hato. A dAnavIra zrImaMtanI pADozamAM eka DozI rahetI. A DozI zrAvikA hatI. te roja eka sAmAyika karatI. rojanuM eka sAmAyika karavAno teNe niyama lIdho hato. have banyuM evuM ke eka divasa A dAnavIra zrImaMta ane A DozIne potAnA niyamamAM kiMI aMtarAya naDyo. te divase zrImaMta dAna na daI zakyo ane DozI sAmAyika na karI zakI. potAno niyama tUTyo, tethI bannenA raMjano pAra na hato. DozIne kheda karatI joI zrImaMte garvathI kahyuM - "are DozI tuM zA mATe kheda kare che? eka vastranA kapaDAMthI hAthanuM pramArjana eka divasa na karyuM to zuM bagaDI javAnuM hatuM? ane be ghaDI sudhI besI rahevAthI evuM te kayu puNya maLI jAya che jenI tuM Aje ATalI badhI ciMtA kare che? ane Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 tArA sAmAyikamAM eka pAIno kharca to thato nathI. maphatiyA sAmAyikathI puNya maLatuM hoya to to ghaNAM loko evuM ja puNya kare ane suvarNa vagerenuM dAna kare ja nahi." DozIe vinayathI javAba Apyo - "zreSThivarya! sAmAyikanAM phaLane tame jANatA nathI eTale AvuM bolo cho. tame sonA-rUpAnA pagathiyAvALuM eka derAsara baMdhAvo ane tenuM je puNya maLe tenAthI kaMIgaNuM adhika puNya eka sAmAyika karavAthI maLe che." ema kahI DozIe kaMcaNamaNisovANuM..." e gAthA kahI saMbhaLAvI. AyuSyakarma pUruM thatAM A zrImaMta ane DozI baMne mRtyu pAmyAM. zrImaMte aMtakALe ArtadhyAna dharyuM tethI te marIne hAthI thayo. DozInuM mRtyu samatAbhAve zubhadhyAnathI thayuM AthI te mRtyu pAmIne te ja gAmanAM rAjAnI putrI banIne janmI. eka divasa A gAmanA rAjAe jaMgalamAMthI A hAthIne pakaDyo ane potAno paTTahastI banAvyo. eka vakhata rAjamArge cAlatAM teNe potAnA pUrvabhavanuM ghara joyuM. e ghara jotAM tene jAtismaraNajJAna thayuM. mUrchA AvI ane te jamIna para paDI gayo. paTTahastIne jovA rAjaputrI paNa AvI. tene paNa potAnuM pUrvabhavanuM ghara joI jAtismaraNa jJAna thayuM. e jJAnathI teNe hAthIne uThADavAno prayatna karyo. ghaNAM prayatno niSphaLa gayAM eTale rAjaputrI bolI - uva siddhi mama naMta kara, kari huo dANavaseNa; huM sAmAiya rAidhua, bahuguNa samahiya teNa." he zeTha! uTha. bhrAMti na kara. tuM dAnanA prabhAvathI hAthIrUpe A bhave janma pAmyo che ane huM sAmAyikanA puNyaprabhAve Aje rAjaputrI thaI chuM. kAraNa dAnanA puNya karatAM sAmAyikanuM puNya vadhu che. rAjaputrInA A bola sAMbhaLatAM ja hAthI turata ubho thaI gayo. A joI rAjAnAM pUchavAthI rAjaputrIe badhI mAMDIne vAta karI. A pachI rAjaputrInA vacanathI hAthI pratibodha pAmyo ane be ghaDI sAmAyika karavA mATe potAnI guNInI sAme najara rAkhI samabhAve rahevA lAgyo. bhAva sAmAyikadhArI hAthI sAmAyika letA samaye ane pAratA samaye potAnI guruNI rAjakumArIne page lAgato. A sAthosAtha teNe bhakSya, abhakSya ane peya-apeyano paNa viveka jALavyo. Ama, samAdhi vaDe AyuSya pUrNa karIne te sahastrAra devalokamAM devatA thayo. Ama, A daSTAMtathI sAmAyikano mahimA jANI zrAvakoe A prathama zikSAvrata sAmAyikanuM avAranavAra sevana karavuM joIe. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 131 sAmAyikatanA pAMca aticAra sAmAyika vratamAM pAMca aticArano tyAga karavAno hoya che. te A pramANe - "kAyAvAGmanasA duSTa-praNidhAnamanAdarAH / smRtyanupasthApanaM ca, smRtAH sAmAyikavrate // " bhAvArtha - mana, vacana ane kAyAthI duSTa AcaraNa karavuM te traNa. sAmAyikamAM Adara rAkhe nahi te cAra ane vrata-kALa vagerenuM smaraNa kare nahi te pAMca. ema sAmAyika vratamAM pAMca aticAra kahyA che." vistarArtha - mana, vacana ane kAyAthI duSTa praNidhAna eTale anAbhoga vagerethI pApayukta pravRtti karavI. AmAM zarIranA hAtha-paga vagere avayavone halAvavA, pramArjana karyA vinA zarIrane khaMjavALavuM, bhIMtane Teko daI besavuM, Teko levo vagere kAyAnuM duSTa praNidhAna kahevAya che. kaThora ane karkaza vANI bolavI, mAra, rAMdha, Ava, lAva, besa, Ubho rahe, Ama kara, tema kara vagere vacano bolavA te vacana saMbaMdhI duSTa praNidhAna kahevAya che. A aMge kahyuM che ke - "sAmAyika lIdhuM hoya teNe prathama buddhie vicArIne satya ane nirdoSa vacana bolavuM, anyathA sAmAyika thayuM na kahevAya." manathI ghara, dukAna ke bIjI ADI-avaLI bAbatono vicAra karavo te manasaMbaMdhI duSTa praNidhAna kahevAya che. te aMge kahyuM che ke - "je zrAvaka sAmAyikanAM samayamAM ghara aMge vicAra kare tevA ArtadhyAnavALA zrAvakanuM sAmAyika nirarthaka thAya che." matalaba ke zrAvaka sAmAyika laIne vicAre che ke Aje gharamAM ghI nathI, tela nathI ane patnI navI savI ane ajANI che to kAle gharano nirvAha zI rIte thaze?" A pramANe vicAra karanAranuM sAmAyika nirarthaka thAya che. zrAvikA vicAre ke nokarInAM ThekANAM nathI, gharamAM mahemAna che, AvakanA kaMI ThekANA nathI, to zuM thaze? to A pramANe vicAranAra zrAvikAnuM sAmAyika paNa nirarthaka thAya che. A manasaMbaMdhI duSTa praNidhAna che. Ama traNa yoge traNa aticAra che. anAdara e A vratano cotho aticAra che. pavitra sAmAyikanuM gaurava na sAcavavuM, niyata samaye sAmAyika na karavuM, niyata samaye sAmAyika pAravAne badale vahelA sAmAyika pArI levuM. nirasatA ane kaMTALAthI sAmAyika karavuM te sAmAyika pratyeno anAdara batAve che. AvI anAdaratAthI kareluM sAmAyika nirarthaka thAya che. sAmAyika karyuM che ke nahi ema pramAdathI sAmAyikano khyAla na rahe te pAMcamo aticAra che. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 A saMbaMdhamAM kadAca koI zaMkA kare ke sAmAyikamAM duvihaM tiviheNa e pATha pramANe manavacana-kAyA saMbaMdhI paccakakhANa karAya che. paraMtu manano rodha karavo azakya hovAthI manathI duSTa praNidhAna thavAno saMbhava che, ema thavAthI lIdhelA vratano bhaMga thAya che, vratabhaMga thavAthI prAyazcitta karavuM jarUrI che. AthI tevuM sAmAyika na karavuM joIe." guru kahe che ke - AvI zaMkA karavI joIe nahi. kAraNa ke sAmAyika letI samaye manathI karuM nahi, karAvuM nahi, vacanathI karuM nahi, karAvuM nahi, kAyAthI karuM nahi, karAvuM nahi ema cha bhAMge pratyAkhyAna levAya che. temAM anAbhogathI ekano bhaMga thAya to paNa bAkInA bhAMgA akhaMDa rahe che. AthI vratano sarvathA bhaMga thato nathI. - bIjuM mananA duSTa praNidhAnanuM prAyazcitta karavAthI zuddhi thAya che. AthI sAmAyika na karavuM tema vicAravuM joIe nahi. kAraNa ke sAmAyika na karavAmAM Ave to pariNAme sarvaviratino anAdara thavAno paNa saMbhava che. keTalAka ema paNa kahe che ke avidhithI dharmAnuSThAna karavuM tenA karatAM to tevuM dharmAnuSThAna na karavuM te ja sAruM che. gItArtha bhagavaMto kahe che ke - "A utsutra vacana che. kAraNa dharmAnuSThAna na karavAthI moTuM prAyazcitta Ave che ane dharmAnuSThAna avidhithI karatAM nAnuM prAyazcitta Ave che. zarUAtamAM aticArathI kriyA thatI hoya to paNa abhyAsa karavAthI samaya jatA aticAra rahita te kriyA thaI zake che. koIpaNa vidyAmAM mAnavI prathamathI pAraMgata nathI hotAM. zarUmAM e vidyA ke kaLAmAM kSati ane bhUlo to thavAnI. paNa eka vakhata vidyA ke kaLAne barAbara samajyA bAda bhUla thatI nathI. AthI ja mana zuddha rAkhI sAmAyika vagere vrato avAranavAra karatAM rahevA joIe. zrI Avazyaka niryuktinI vRttimAM kahyuM che ke - sAmAyika karavAthI zrAvaka muni jevo thAya che. tethI te vAraMvAra karavuM." A sAmAyika vrata mahaNasiMhanI jema haMmezA karavuM. mahaNasiMhanI kathA dilhInI rAjagAdI para tyAre pirojazAha bAdazAha rAjya karato hato. dilhImAM ja mahaNasiMha raheto hato. A mahaNasiMha eka pratiSThita zAhukAra hato. koI kAma prasaMge bAdazAhane bIje gAma javAnuM thayuM. potAnA anya rasAlAmAM teNe mahaNasiMhane paNa sAthe lIdho. A rasAlo nizcita sthAna para jaI rahyo hato. sAMjano samaya thayo. sUryAsta thavAne thoDI miniTo bAkI hatI. mahaNasiMha mATe samaya mahattvano hato. rasAlo cAlato rahyo paNa mahaNasiMhe potAnA ghoDAne eka bAju laI lIdho. mahaNasiMha vinAno rasAlo AgaLa vadhI gayo. have mahaNasiMhe potAnI pAse rAkhelA pratikramaNa mATenAM upakaraNo kADhyAM. caravaLAthI bhUminuM pramArjana karyuM ane kaTAsaNuM pAtharIne te pratikramaNa karavA Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 lAgyo. divasa daramiyAna jANatA-ajANatA mana, vacana ane kAyAthI je kaMI pApa thayA hoya tenI teNe zuddha bhAve kSamA yAcI. pratikramaNa puruM karyA bAda te bAdazAhanI sAthe thavA AgaLa vadhyo. bIje gAma pahoMcIne bAdazAhe joyuM to mahaNasiMha nahi. temaNe pUchaparacha karI. koIne khabara na hatI ke mahaNasiMha kyAM che. bAdazAhe turata ja mahaNasiMhanI zodha mATe mANaso mokalyAM. tyAM thoDI ja vAramAM mahaNasiMha AvI pahoMcyo. bAdazAhe pUchavuM - "mahaNasiMha ! tame kyAM hatAM? tamane zodhavA to meM mANaso doDAvyAM che." mahaNasiMha - "jahAMpanAha! mArI ATalI badhI kALajI levA mATe Apano AbhAra. paNa huM jyAM hato tyAM salAmata hato. mAro niyama che ke sUryAstano samaya thAya tyAre huM jyAM paNa houM tyAM mAre pratikramaNa karavuM. varasothI huM A niyamanuM acUka pAlana karuM chuM." bAdazAha - "mahaNasiMha ! paNa AmAM to jAnanuM jokhama che. ApaNe zatruo ghaNAM che. tame AvI rIte ekAMtamAM jaMgalanA raste pratikramaNa karavA beThA ho ane tamane te badhA mArI nAMkhe to ? tamAre AvuM sAhasa nahi karavuM joIe." mahaNasiMha - "jahAMpanAha ! jIvana dharma mATe che. dharma karatAM mRtyu Ave to paNa te AvakArya che. evA mRtyuthI to svarga maLe che, AthI ja jaMgala hoya ke zmazAna, ghara hoya ke medAna, sUryAsta samaye huM avazya pratikramaNa karuM chuM." mahaNasiMhanI dharmaniSThAthI khUza thaI bAdazAhe hukama karyo ke mahaNasiMha pratikramaNa karavA bese tyAre so subhaToe temanuM khaDepage rakSaNa karavuM. kAma patI jatAM bAdazAha ane teno rasAlo dilhI Avyo. eka vakhata bAdazAhane mahaNasiMhanA niyamanI kasoTI karavAno tukko sUjhayo ane koI khoTA gunA heThaLa mahaNasiMhane pakaDI kedakhAnAmAM pUrI dIdho. hAtha ane pagamAM beDI hatI. aMdhAruM kedakhAnuM hatuM. bahAra subhaTo sazastra cokI pahero bharatA hatAM. mahaNasiMhane kedanI paravA na hatI. tene mAtra eka ja ciMtA hatI ke sAMje pratikramaNa kevI rIte karavuM. teNe upAya zodhI kADhyo ane temAM tene saphaLatA paNa maLI. kedakhAnAnA rakSakane teNe be sonAmahora ApavAnuM vacana ApyuM. rakSake koI na jANe te rIte pratikramaNanA samaya sudhI beDIo choDI nAkhavAmAM sahakAra Apyo. pratikramaNa karavAnA thoDA samaya agAu beDIo chUTatI ane pratikramaNa puruM thaI gayA bAda beDIo baMdhAI jatI. mahaNasiMhe A rIte eka mahinA sudhI vinA vine pratikramaNa karyuM. A vAta kyAMkathI bAdazAhe jANI. mahaNasiMhanI A niSThA ane zraddhAthI te khUba ja prabhAvita ane khuza thayA. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 mahaNasiMhane mAnabhera kedamAMthI mukta karyo ane khUba ja ThAThamAThathI tenuM sanmAna karyuM. e pachI mahaNasiMhano te rAjadarabAramAM khUba ja Adara karAto. samaya jatAM bAdazAhe mahaNasiMhane rAjyano koSAdhyakSa banAvyo. bhavyajIvoe A mahaNasiMhanA dRSTAMtathI preraNA laIne sAmAyika vratanuM nitya sevana karavuM joIe. e vratathI A bhava ane parabhava baMne bhavamAM lAbha thAya che. 140 sAmAyikanA bheda sAmAyika vratanA ArAdhanathI mahAna lAbha thAya che. A bhava ane parabhava baMne mATe te kalyANakArI vrata che. A vratanA keTalAka prakAra-bheda che te A pramANe : sAmAyikaM syAttraividhyaM samyaktvaM ca zrutaM tathA / cAritraM tRtIyaM tacca, gRhikamanagArikam // bhAvArtha :- sAmAyikanA traNa prakAra che. samakita sAmAyika, zruta sAmAyika ane cAritra sAmAyika. A chellA cAritra sAmAyikanA gRhika ane anagArika ema be bheda che. gRhika sAmAyika eTale zrAvakonuM sAmAyika ane anagArika sAmAyika eTale sAdhuo mATenuM sAmAyika. vistarArtha H- upazama Adi bhedathI prathama samakita sAmAyikanA pAMca prakAra che. bIjuM zruta sAmAyika dvAdazAMgI rUpa che. trIjA cAritra sAmAyikanA gRhika ane anagArika ema be bheda che. gRhika sAmAyika eTale dezavirati sAmAyika. A sAmAyika dvAdazavratanA ArAdhanarUpa che ane anagArika sAmAyika sarva prakAranA sAvaghanA tyAgavALuM ane paMcamahAvrata rUpa che. AthI A anagArika sAmAyikane sarvavirati cAritra sAmAyika kahevAya che. te sarvadravya viSayasaMbaMdhI che. A aMge kahyuM che ke H : paDhamaMmi savvajIvA, bIe carame ya savvadavvAiM / sesA mahavvayA khalu, tadikka deseNa davvANaM // -- vistarArtha :- pahelA mahAvrata ahiMsAmAM sarva sUkSma-bAda2 jIvonuM pAlana karavAnuM hoya che. AthI temAM eka dravya Ave che. bIjA satyavratamAM ane pAMcamA aparigrahavratamAM sarva dravya Ave che. dA.ta. A paMcAstikAyAtmaka loka koNe joyo che ? e badhI kapolakalpita vAto che.' vagere vacano bolavAnA tyAgathI bIjA satyavratamAM chae dravyano saMbaMdha thAya che ane pAMcamA aparigrahavratamAM evuM vicAravAmAM Ave che ke huM ja sarva lokano svAmI thAuM to sAruM, to tevI mUrchA-mohanA tyAgarUpa A mahAvrata hovAthI temAM chae dravyano samAveza thAya che. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 bAkInA be mahAvrata dravyanA eka dezabhUta che eTale ke kAMIpaNa badalAmAM ApyA vinA rAkhavuM ke levuM te pudgala dravyano eka deza thayo. te adattAdAna viramaNa rUpa trIjuM vrata che ane strInA rUpano tathA tenI sAthe rahelA dravya saMbaMdhI mohano tyAga karavo te abrahma viratirUpa (brahmacarya) cothuM mahAvrata che. temAM paNa dravyano eka deza Ave che ane AhAra dravya viSayaka chaThThuM rAtribhojana tyAgarUpa vrata che. temAM paNa dravyano eka ja deza che. Ama cAritra sAmAyika sarvadravya saMbaMdhI che. te ja pramANe zruta sAmAyika paNa jJAnarUpa hovAthI sarva dravya viSayI che. e pramANe samakita sAmAyika paNa sarva dravya zraddhAmaya hovAthI sarva dravya viSayI thAya che. saMsAramAM bhaTakato pharato pharato jIva A sAmAyikane saMkhyAta asaMkhyAtavAra prApta kare che. 14 zAstrakAra bhagavaMtoe kahyuM che ke kSetra palyopamanA asaMkhyAtA bhAgamAM jeTalA AkAzapradeza hoya che teTalA pramANavALA bhavamAM utkRSTathI eka jIvane dezavirati ane samakita sAmAyika prApta thAya che. jyAre jadhanyathI A baMne sAmAyika mAtra eka ja bhavamAM pAme che. sarvavirati sAmAyika utkRSTathI ATha bhavamAM maLe ane pachI mokSane pAme ane jaghanyathI marUdevA mAtAnI jema eka ja bhavamAM te sAmAyika pAmIne siddhagatine pAme. sAmAnyathI zruta sAmAyika anaMta bhavamAM prApta thAya ane jaghanyathI marudevA mAtAnI jema eka ja bhavamAM pAme. svalpa zruta sAmAyikano lAbha to abhavyane paNa thAya che ane te traiveyeka devatAnA sthAna sudhI rahe che. aMtaradvAramAM kahyuM che ke 'koI eka jIva akSarajJAna prApta karI patita thaIne pAcho anaMtakALa pachI prApta kare te utkRSTa aMtara jANavuM. samakitAdi sAmAyikamAM jaghanya aMtara aMtarmuhUrtanuM jANavuM ane utkRSTa deze uNuM addhe pudgala parAvarttanuM je aMtara che te ghaNI AzAtanA karanAra jIva mATe jANavuM.' kahyuM che ke 'tIrthaMkara, pravacana, saMgha, zruta-jJAna, AcArya, gaNadhara ane labdhivALA maharSika muninI ghaNI AzAtanA karanAro jIva anaMtasaMsArI thAya che. paraMtu tyAra pachI paNa samakita sAmAyikanA mahimAthI te jIva jarUra siddhipadane pAme che. A aMge cAra coranI kathA che, te A pramANe : cAra coranI kathA jIvananirvAha karavA eka zrAvake potAnuM vatana kSitipratiSThita choDyuM. tyAMthI teNe bhila lokonI vasatimAM AvIne bhAgya ajamAvavAno prAmANika puruSArtha karyo. sakhata parizrama ane vizuddha prAmANikatAthI tenuM bhAgya ughaDI gayuM. thoDA ja samayamAM tene tyAM lakSmI ALoTavA lAgI. bhila vasatimAM te dhanADhya tarIke mAnapAna pAmavA lAgyo. zrAvakanI A Rddhi-siddhi bhilakULanA cAra vRddhonI AMkhamAM khaTakavA lAgI. te vicAravA lAgyA - "AjakAlano Avelo A vANiyo Aje to jANe dhanakubera banI gayo che. AvuM kaMi - ekAeka na bane, jarUra teNe ApaNa saune badhAne chetarIne badhuM dhana bheguM karyuM lAge che." ane A vicAramAMthI A cAreye zrAvakanA ghare corI karavAno nirNaya karyo. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 lagabhaga madharAta thaI haze. cAra bhilo zrAvakanA gharamAM chAnAmAnA ghUsyAM. ughADI bArInI ADazamAM joyuM to te khaMDamAMthI kaMI gaNagaNano avAja Avato hato. "gharano mAlika jAgato lAge che, tenAM jAgatAM corI karavAmAM jokhama che." ema vicArI cora bhiloe thoDIvAra rAha jovAmAM gALI. madharAte A zrAvaka kaMI UMghamAM nahoto babaDato. te saMpUrNa svasthapaNe jAgato hato ane madharAte te potAnI patnI sAthe sAmAyikamAM besIne svAdhyAya karato hato. navarAzano samaya pApanI ke pramAdanI pravRttimAM pasAra karavAnA badale te samayano upayoga te sAmAyika karavAmAM gALato. divasamAM Ama te sAta ATha sAmAyika karato. A madharAte paNa te sAmAyika laIne beTho hato. tene coronI gaMdha AvI. paraMtu teNe sAmAyikamAMthI uThI javAnuM pasaMda na karyuM. zrAvake vicAryuM "dhana to A bhavamAM maLyuM che to AvatA bhavamAM paNa maLaze ane dhana to ghaNuM AvyuM ane ghaNuM gayuM. paraMtu jJAnAdi bhAvarUpI dhana kaMI vAraMvAra nathI maLatuM. tene jo krodhAdi lUMTI jaze to huM zuM karIza ? bhautika dhana to game tyAre meLavI zakAze. paNa A sAmAyikarUpI bhAva dhana pharI kaMI nahi maLavAnuM. mATe cora bhale mAruM dhana corI jAya paNa huM mArA bhAvadhanane to nahi ja corAvA dauM, kAraNa ke bhAvarUpI dhana jo mArI pAse haze to pachI bhautika dhana to ghaNuM sulabha che." ane zrAvake saLaMga sAmAyika karavA mAMDyAM. prathama karatAM ya vadhu utkRSTabhAvathI teNe navakAramaMtrano jApa zarU karyo. navakAra maMtranA satata pavitra zabdo sAMbhaLatAM bahAra saMtAyelA corone uhApoha karatAM jAtismaraNajJAna thayuM ane pUrva bhavomAM pote karela dharmAnuSThAnanI yAda tAjI thaI. pastAvAthI temaNe vicAryuM - "dhikkAra che ApaNane ke ApaNe mAmulI dhana mATe Aje corI jevuM mahApApa karavA nIkaLyAM chIe. corIthI bAhya bhautika dhana maLe che paraMtu tenAthI bhAvAtmaka Atmadhana to cAlyuM jAya che. sAce ja A zrAvakane dhanya che ke je ApaNane juve che chatAMye potAnA sAmAyikanA bhAvamAM calita thato nathI." sAmAyikanI prazaMsA karI samakita prApta karyuM. AthI temane dezaviratipaNuM prApta thayuM. A dezaviratipaNAmAM vairAgyanI bhAvanA vadhatAM khaga ane gaNezIo vagere mUkI dIdhA ane navaprakAranA bhAva locanA pariNAmI thatAM temaNe sarvavirati sAmAyika lIdhuM. A cAritranI utkaTa sAdhanA karatAM zukladhyAna ane kSapakazreNI pAmIne sayogI kevaLI thayAM. kevaLI thatAM devatAoe temane muniveSa Apyo. pelA gRhastha zrAvake te sarva dekhI cAre muni bhagavaMtone bhaktipUrvaka zraddhAthI vaMdanA karI. cAre kevaLI bhagavaMtoe tyAMthI vihAra karyo ane kALakrame teo siddhipadane pAmyAM. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 Ama A daSTAMtathI bhavya jIvoe sAra levAno che ke zrAvakane sAmAyika karato joIne cAra mumukSu thayA ane temanA haiye sAmAyikano bhAva jAgyo. chevaTe tenI ArAdhanA karI teo nirvANane pAmyAM. zuddha bhAve kareluM sAmAyika anya janone jo muktinA dvAre pahoMcADI zakatuM hoya to tenA khuda ArAdhakane te muktie pahoMcADe temAM koI ja saMzaya nathI. mATe zrAvake sAmAyikanuM nitya niSThApUrvaka ArAdhana karavuM joIe. 141 navamuM sAmAyika vrata sAmAyika sarva guNanuM pAtra che. AvuM uttama sAmAyika azubha karmono nAza thavAthI prApta thAya che. kahyuM che ke : tadeva sarvaguNasthAnaM padArthAnAM nabha iva / duSTakarmavighAtena sudhyAnatastathA bhavet // bhAvArtha:- sarva padArthonuM sthAna jema AkAza che tema sarva guNonuM sthAna sAmAyika che. te duSTa karmanA nAzathI ane zubha dhyAnathI prApta thAya che." vistarArtha:- "jJAna, darzana ane cAritrAdi sarva guNonuM sthAna sAmAyika che. ghaDo, vastra, lAkaDuM vagerenuM AdhArasthAna AkAza che, te ja pramANe sarva guNonuM sthAna sAmAyika che. sarva Adheya vastu AkAzanA AdhAra vaDe sthita rahe che. AkAza vinA Adheya vastu sthira rahI zakatI nathI. te darekane AkAzano AdhAra levo paDe che, tema jJAnadarzanAdi guNo sAmAyikanA AdhAre rahelA che. sAmAyika vinA te guNo rahI zakatA nathI. zAstromAM kahyuM che ke - sarva guNonA sthAna samuM A sAmAyika azubha karmono nAza thavAthI maLe che. sAmAyikano ghAta karanArA jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya ane mithyAtvamohanIya karmanA sarvaghAtI paddhaka ughADA thavAthI dezaghAtI paddhakano ughADa thAya che. A ughADathI anaMta guNanI vRddhi thatAM samaye samaye vizuddha bhAva thatA zubha ane zubhatara pariNAmavALo jIva bhAvathI sAmAyika sUtra karemi bhaMte'no prathamAkSara kakAra prApta kare che. evI rIte anaMtaguNanI vRddhi vaDe samaye samaye vizuddhamAna thatAM rekArAdi akSaronI paMktine pAme che. evI ja rIte bhavya prANIne bhAvathI sAmAyikano lAbha prApta thAya che. Ama karatAM karatAM Avo bhavya jIva karemi bhaMte'nA samasta sUtrane pAme che. sAmAyika azubha karmonA nAzathI prApta thAya che. tema te zubhadhyAnathI paNa prApta thAya che. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 17 zubhadhyAna eTale dharmadhyAna ane zukaladhyAna. sAmAyikamAM dharmadhyAna para khAsa bhAra mUkavAmAM Avyo che. A dharmadhyAna cAra prakAranuM che. 1. AjJAvicaya, 2. apAyavicaya, 3. vipAkavicaya, 4. saMsthAnavicaya. dhyAnazatakanI vRttimAM A dhyAna viSe kahevAmAM AvyuM che te A pramANe - "svarUpa ane pararUpa vaDe sat asat rUpavALA vastudharmamAM je sthira anubhUta dhyAna te AjJAvicaya nAmanuM prathama dharmadhyAna kahevAya che." zrI vItarAga prabhunA vacana nizcaya ane vyavahAra, nitya ane anitya evA syAdvAda prakArathI amUlya ane sarvottama che. zrI vItarAga bhagavaMtanA AvA aNamola ane sarvotkRSTa vacanone yathArthapaNe sadahavA te AjJAvicaya dharmadhyAna. kahyuM che ke - "kalpavRkSa mAtra Icchita vastune Ape che. ciMtAmaNi mAtra ciMtavelI vastu ja Ape che. paraMtu zrI jinendra-vItarAga prabhunA dharmanuM vizeSa ciMtana manana karavAthI kalpavRkSa ane ciMtAmaNithI paNa vizeSa Ape che." apAyaricaya e dharmadhyAnano bIjo prakAra che. apAya eTale duHkha-kaSTa-darda. vicaya eTale vicAraNA. A jIve saMsAramAM paribhramaNa karatAM aneka prakAranAM duHkho bhogavyAM che. aneka kaSTo sahana karyA che. he cetana ! AtmAne svAdhIna evA muktimArgane choDIne teM pote ja tArA AtmAne duHkha-kaSTamAM DUbADyo che. paraMtu he cetana ! A AtmA tattvataH ajJAnAdikathI rahita che ane te jJAna, darzana, cAritra, vIryavALo che. anAdi, anaMta, akSara, akSara, amala, arUpI, akarma, abaMdha, anudIraka, ayogI, abhedya, achedya, akaSAya, adehAtmaka, atIndriya, anAzrava, lokAlokajJAyaka, sarvapradeze karmaparamANuothI vyatirikta, zuddhacidAnaMda, cinmaya, cimUrti ane citiMDa che. AvA aneka guNanidhAna AtmAne he cetana ! mohAMdha banI tene teM na jANe kayA kayA kaSTa nathI ApyA ? A pramANe AtmAnI ane bIjAnI (sva ane paranI) apAyaparaMparAnuM cittavana karato yogIpuruSa apAyaricaya nAmanA dharmadhyAnane prApta kare che. vipAkavicaya nAme dharmadhyAnano trIjo prakAra A pramANe che. vipAka eTale phaLa-pariNAma. tenuM cittavana eTale vipAkavicaya. A jIve jevA karmo karyA hoya che, tevuM phaLa te pAme che. zubha karmanA pariNAme jIvane sukhanI sAmagrI maLe che ane azubha karmanA pariNAme tene duHkhanI upalabdhi thAya che. dravyathI strI-puruSa vagere sukhano suMdara upabhoga te zubha vipAka che ane dravyathI sarpa, zastra, agni ane viSa vagerethI thatA aniSTa azubha vipAka che. kSetrathI mahelamAM vasavAthI zubha vipAka ane smazAnamAM ke jhuMpaDI ke phUTapAtha para vasavAthI azubha vipAka jANavo. kALathI vasaMta vagere RtumAM rati thavAthI zubha ane arati thavAthI azubha vipAka jANavo. bhAvathI mananI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 prasannatA ane raudra pariNAma vagerethI azubha vipAka jANavo. A pramANe dravyAdi sAmagrInA yogathI pUrve bAMdhelA zubhAzubha karma pramANe prANIone phaLa maLe che. AthI jIve sukhamAM chalakAI (abhimAna) na javuM ane duHkhamAM raDavuM nahi. A pramANe sarva karmanI pravRttionA vipAkanuM ciMtana karavuM te vipAkavicaya nAme trIjuM dharmadhyAna che. have saMsthAnavicaya nAme cothA dharmadhyAnano vicAra karIe. cauda rAjalokanA sarve lokasthAnanuM ciMtana karavuM. cauda rAjalokamAM urdhva, adho ane tichaloka sahita anekavidha lokasthAna che. temAM eka paNa sthAna evuM nathI jyAMno A jIve sparza na karyo hoya. AvI vicAraNA karavI te saMsthAnavicaya nAme cothuM dharmadhyAna che. A dharmadhyAna cothA guNasthAnathI mAMDIne sAtamA guNasthAna sudhI jANavuM. aneka duHkhakaSTa prApta thayA chatAM caMdrAvataMsa rAjAe dharmadhyAna mUkyuM na hatuM. A rAjAnI jema jene dharmadhyAna bhaMga thato nathI tene ja sAmAyika prApta thAya che. dharmadhyAna dhyAtA caMdrAvataMsa rAjAnI kathA A pramANe che. caMdrAvataMsa rAjAnI kathA vizAlApurI nagarIno rAjA caMdrAvataMsa khUba ja dharmiSTha hato. zrI vItarAga prabhunA dharmamAM tene daDha zraddhA hatI. tithi ane parvanA divase te vizeSa prakAre dharmanuM ArAdhana karato hato. e divase caturdazI hatI. A tithinI ArAdhanA teNe upavAsathI karI. rAta paDI pratikramaNa karI teNe kAyotsarga karyo. kAyotsarga karatAM tenI najara tenA mahelanA khaMDanI bahAra saLagatA dIvA para paDI. teNe manamAM abhigraha dhAryo: "A dIvo nahi bujhAya tyAM sudhI huM kAyotsargamAM sthira rahIza." A bAju rAjA dhyAnamAM sthira thaIne potAnA AtmAne ajavALI rahyo hato. bIjI bAju divAnI jayota sthirapaNe mahelane ajavALI rahI hatI. ' paNa dIvo eTale dIvo. koDiyAnuM tela khUTatuM gayuM, vATa baLatI baLatI nAnI thatI gaI. prakAza jhAMkho thato gayo. rAjAnI dAsIe joyuM. dIvo tenI tAkAta khoI rahyo che ane rAjA dhyAna dharI rahyA che. teNe tarata ja dIvAmAM tela pUryuM. vATane saMkorI ane dIvo pharI jhagamagI uThyo. samayanI reta saratI gaI. rAtano aMdhakAra vadhu ghero banato gayo. dAsIe AkhI rAta jAgIne dIvAmAM tela pUre rAkhyuM. dIvo akhaMDa rAta jhaLahaLato rahyo. rAjA caMdrAvatesa paNa sthirapaNe kAyotsargamAM lIna AkhI rAta ubho rahyo. A rAjAe zarIranA eka paNa aMgane halAvyA vinA manane bIjA koIpaNa vicAramAM rokyA vinA AtmAnuM vizuddha ciMtana karyuM. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 19 sUryodaya thayo tyAre pavananA eka jhapATAthI dIvo bujhAI gayo. rAjAno abhigraha pUro thayo. paNa akhaMDa rAta eka sthAne sthira ubhA rahevAthI rAjAnA aMgo jakaDAI gayA hatAM. paga lagabhaga jaDa thaI gayA hatAM. kAyotsarga jevo pAryo ke rAjA samatulA khoI beTho. te jamIna 52 paDI gayo ane tenuM prANapaMkheruM uDI gayuM. zubha dhyAna dharatAM rAjAe prANa choDyA hovAthI te zubha gatine pAmyo. caMdrAvataMsa rAjAnI A kathAmAMthI bhavya jIvoe preraNA levI joIe ke be ghaDInuM sAmAyika karavAthI temaja tethI vizeSa prakAre ane vizeSa samaya sudhI tenuM ArAdhana karavAthI karmono nAza thAya che. O* 142 sAmAyikanA 32 doSa - anekavidha zubha phaLa ApanAra ane karmono nAza karanAra A sAmAyika vizuddha rIte karavuM joIe. doSarahita karavuM joIe. A aMge zAstromAM kahevAmAM AvyuM che ke - dvAtriMzaddoSanimuktaM sAmAyikamupAsakaiH / vidhipUrvamanuSTheyaM tenaiva phalamaznute // -- bhAvArtha H- zrAvakoe (upAsakoe) batrIsa doSa rahita vidhipUrvaka sAmAyika karavuM joIe. kAraNa ke tevuM sAmAyika karavAthI ja tenuM phaLa maLe che. vistarArtha H- batrIsa doSathI dUra rahIne sAmAyika karavuM joIe. A batrIsa doSomAM bAra kAyAnA, daza vacananA ane daza mananA doSa che. kAyAnA bAra doSa A pramANe che - 1. vastra ke hAtha vagerethI paga bAMdhIne besavuM (ubhaDaka besavuM, paganI AMTI mArIne besavuM, UMdhA TAMTIyA rAkhIne besavuM vagere), 2. Asanane Amatema halAvavuM, 3. zarIranA eka ke vadhu aMgathI pApayukta kArya karavuM, 4. kAgaDAnA DoLAnI jema Amatema ke cAre bAju najara pharatI rAkhavI, 5. pUMjyA vinA thAMbhalA ke bhIMtane Teke besavuM, 6. aMgopAMga saMkocavA ke lAMbA karavA, 7. ALasa maraDavI, 8. hAtha-paga vagerenA TacAkA phoDavAM, 9. zarIrane khaMjavALavuM, 10. mela utAravA ke nakha kApavA, 11. zarIrane caMpAvavAnI IcchA karavI, 12. UMghavuM. vacana saMbaMdhI daza doSa A pramANe che - 1. sAmAyikamAM apazabdo bolavAM, 2. utAvaLe na bolavAnuM bolI javuM, 3. pApakAryanI sUcanA karavI ke Adeza Apavo, 4. manaphAve tema Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ o upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 bolavuM, 5. sUtranA AlAvAno saMkSepa karavo, 6. bolIne kakaLATa kaMkAsa kare, 7. vikathA karavI, 8. majAka-mazkarI karavI, 9. jayaNA rAkhyA vinA ughADA mukhe bolavuM, ane 10. avirati lokone "Avo-Avajo" kahevuM. mana saMbaMdhI daza doSa A pramANe che - 1. viveka vagaranA mana vaDe sAmAyika karavuM, 2. yaza-pratiSThAnI IcchA rAkhavI, 3. dhana, bhojana, vastrAdikanI abhilASA rAkhavI, 4. abhimAna karavuM, 5. parAbhava thato joI niyANuM ciMtavavuM, 6. AjIvikAdikanA bhayathI manamAM DaravuM, 7. dharmanA phaLa viSe zaMkA karavI, 8. raudra ciMtavanathI ane mAtra lokavyavahArathI sAmAyikano samaya pUro kare, 9. "A sAmAyikanI kedamAMthI huM kyAre chUTIza' ema vicAravuM ane 10. sthApanAjI ke gurune aMdhakAramAM rAkhIne uddhatAIthI ke zUnya ane sAmAyika karavuM. zrAvakoe A batrIsa doSothI dUra rahIne vidhipUrvaka anuSThAnapUrvaka sAmAyika karavuM joIe. anuSThAna pAMca prakAranA che. 1. A loka mATe tapasyA ke kriyA vagere karavAM te viSayAnuSThAna. kuLavALuAne bhraSTa karavA mAgadhikA vezyAe AvuM-viSayAnuSThAna karyuM hatuM. 2. paralokanA sukhanA mATe tapa-kriyA vagere karavA te garalAnuSThAna. vasudevanA jIva naMdiSeNe A anuSThAna karyuM hatuM. 3. upayoga vagara je tapa, sAmAyika vagere kare athavA bIjAnI kriyA joIne saMmUcchimanI jema kare te anyonyAnuSThAna jANavuM. laukika zAstramAM kahyuM che ke - "gurunA upadeza vinA je koI bIjAnuM dekhIne tenuM anukaraNa kare che te jaTilanA mUrkha ziSyanI jema lokamAM hAMsI ne tiraskArane pAtra thAya che. jaTilanA mUrkha ziSyanI kathA tenuM nAma bharaDA. jaTilano te ziSya hato. vardhamAnanagaramAM bhikSA mAMgavA te eka suthAranA AMgaNe jaI pahoMcyo. suthAra tyAre eka vAMsane tela copaDato hato ane tela copaDelA vAMsane agnithI zakato hato. jaTilanA ziSya pUchyuM - "bhAI ! tuM A zuM kare che?" suthAre kahyuM - "vAMsa vAMko thaI gayo che AthI tene sIdho karavA huM tene tela copaDI pachI AgamAM zekuM chuM." A ziSyano upalo mALa khAlI hato. teNe vicAryuM "mArA gurune paNa Ama ja tela copaDIne AgamAM zekavA joIe. kAraNa vAyuthI te vAMkA thaI gayA che. temane sIdhA karavA mATe mAre vinA vilaMbe A upAya ajamAvavo joIe." ane teNe gurune tela copaDyuM. pachI AgathI zekavAno prayatna karavA lAgyo. guru Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 AganI jhALathI cIsa pADI uThyAM. temanI cIsothI loko ekaThA thaI gayA ane mUrkha ziSyanA hAthamAMthI gurune mahAmahenate choDAvyAM. ziSyanI AvI mUrkhAmIthI lokoe teno tiraskAra karyo. buddhimAna puruSoe potAnI buddhithI ja yogya vicAravuM ane AvuM anyonyAnuSThAna na karavuM. upayogIpaNAthI abhyAsane anukULa evI kriyA karavI te taddhatuanuSThAna te AnaMda zrAvakanI jema jANavuM ane mokSane arthe yathArtha vidhipUrvaka je tapakriyAdi karavAM te amRtAnuSThAna. te vItarAga saMyamI arjunamALInI jema jANavuM. A pAMca prakAranA anuSThAnamAM pahelA traNa - viSayAnuSThAna, garalAnuSThA ane anyonyAnuSThAna - tyAga karavA jevA che ane chellA be taddhatuanuSThAna ane amRtAnuSThAna AcaraNa karavA yogya che. A rIte anuSThAnanAM bIjA paNa cAra prakAra che. 1. je premapUrvaka ane rasapUrvaka karAya ane atirucithI vadhe te pratyanuSThAna kahevAya che. saraLa svabhAvI jIvone kriyA karatA haMmezA A anuSThAna thAya che. 2. bahumAnathI bhavyajIvo pUjaya uparanI prIti vaDe je kare te bhajyanuSThAna kahevAya che. prItyanuSThAna ane bhajyanuSThAna vacce taphAvata eTalo che ke strInuM pAlana premathI thAya che ane mAtAnI sevA bhaktithI thAya che. 3. sUtranA vacanathI je kriyA karavAmAM Ave che tene vacanAnuSThAna kahevAya che. A anuSThAna Agamane anusAra pravRtti karavArUpa hovAthI cAritradhArI sAdhune hoya che. A anuSThAna pAsavlAdikane nathI hotuM. abhyAsanA baLathI, zrutanI apekSA vagara ane phaLanI IcchA vagara jinakalpinI jema yathArtha kare te asaMgAnuSThAna kahevAya che. vacanAnuSThAna ane asaMgAnuSThAna vacce taphAvata eTalo ke kuMbhAranA cakranuM bhramaNa prathama daMDanA saMbaMdhathI thAya che. tenI jema vacanAnuSThAna ane asaMgAnuSThAna vacce taphAvata eTalo che ke kuMbhAranA cakranuM bhramaNa daMDanA saMyoga vinA kevaLa saMskAra mAtrathI thAya che. tenI jema asaMgAnuSThAna eTale je zruta saMskArathI kriyAkALe vacananI apekSA vagara thAya te asaMgAnuSThAna kahevAya che. A yuktithI baMne vacce bheda samajavo. A cAre bheda anukrame vizeSa vizeSa zuddha che. A viSe bRhabhASyamAM kahyuM che ke - "prathama bhAvanI svalpatAthI prAyaH bAlAdikane saMbhave che. e pachI uttarottara nizcaya zuddha yathArtha kriyAnI prApti hoya che." A pramANe anuSThAnanuM svarUpa samajI vicArIne tene vidhipUrvaka AdaravuM. vidhipUrvaka karelA sAmAyikathI AgaLanA vyAkhyAnomAM kahevAze tevuM phaLa prApta thAya che. anyathA thatuM nathI. "mana, vacana ane kAyAnA doSathI mukta evuM je anuSThAna A vyAkhyAnamAM samajAvyuM te pramANe vidhipUrvaka vizuddha sAmAyika karavuM jethI tenI haMmezA saphaLatA thAya." u.bhA.-2-3 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 143 sAmAyikanA upakaraNo A vyAkhyAnamAM sAmAyika karavA mATe dharmanA keTalAka upakaraNa joIe. te saMbaMdhI varNana karavAmAM Ave che. dharmopakaraNAnyatra paMcoktAni zrutodadhau / tadAlaMbya vidhAtavyaM, sAmAyikaM zubhAstikaiH // bhAvArtha - zAsarUpI samudramAM dharmanAM pAMca upakaraNa batAvyAM che. uttama Astika puruSoe A upakaraNo laI sAmAyika karavuM joIe. vistarArthaH- zrI anuyogadvAranI cUrNamAM kahyuM che ke zramaNopAsake pAMca dharmopakaraNathI sAmAyika karavuM joIe. pAMca dharmopakaraNa A pramANe che - 1. sthApanAcArya, 2. muhapatti, 3. japamALA (navakAravALI), 4. caravaLo ane 5. kaTAsaNuM. prathama sthApanAcArya sthApIne sAmAyika karavuM. A sthApanA dasa prakAranI thAya che. "1. akSa, 2. varATaka, 3. kAi, 4. pustaka ane 5. citrAmaNa. A pAMceya sthApanAnA sadbhAva ane asadubhAva evA paNa be bheda che." Ama Avazyaka niryuktinA vaMdanAdhyayanamAM kahyuM che. A gAthA vaDe ema samajavAnuM che ke gurunI gerahAjarImAM sthApanAcAryanI sAme vaMdanAdi karavA. temAM mukhya vRtti vaDe kartA tarIke sAdhu kahelA che. A viSe kahyuM che ke "paMcamahAvratadhArI, pramAdarahita, mAne karI varjita buddhivALA, mokSArthI ane nirjarAnA arthI evA muni mahArAja kRtikarmamAM vaMdananA dAtA che." paraMtu sAdhunI jema zrAvakane paNa vaMdanA karavI. ahIM koI zaMkA kare ke zAstramAM koI ThekANe zrAvakane paNa sthApanAcAryanI sthApanA kahI che? AnuM samAdhAna zrI vyavahArasUtranI cUlikAmAM batAvyuM che. temAM kahyuM che ke "siMha nAmano zrAvaka dravyAdhikAre divyaRddhi vagere choDI daIne, pauSadhazALAmAM sthApanAcArya sthApIne sthita thayo, AbhUSaNo dUra karIne zrAvake IriyAvahI paDikkamI. muhapatti palovI ane tyArapachI cAra prakArano pauSadha karyo." Ama siMha zrAvake prakaTapaNe sthApanAno svIkAra karyo che. A uparAMta vizeSAvazyakamAM paNa kahyuM che ke jinezvaranI gerahAjarImAM temanA virahamAM jema jinabiMbanuM pUjana thAya che te pramANe zrI gurunA virahamAM-gerahAjarImAM sthApanA sthApavI te gurunA vacananA upadarzanane mATe che." ahIM koI zaMkA kare ke "muninA sAmAyika saMbaMdhI prastAvamAM "bhaMte e zabdanI vyAkhyA karatAM "guruvirahami' ItyAdi vAkyothI bhAgyakAra mahArAje sAdhune lakSyamAM rAkhIne sthApanA karavAnuM kahyuM, zrAvakane lakSyamAM rAkhIne kahyuM nathI. to A zaMkA karanArane pUchavAnuM ke "zrAvaka Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 jayAre sAmAyika le che tyAre te bhadaMta (bhaMte) e zabda bole che ke nahi? jo bole che to sAdhunI jema sAkSAt gurunA abhAve te paNa sthApanAnuM sthApana kare che. kAraNa nyAya to baMne ThekANe samAna rahelo che ane bhaMte e pada bhaNavuM nahi e pakSa to dIkSA vakhate zrI jinezvara bhagavaMtane ja ghaTe che. bIjuM jyAre sarva jJAna-kriyAmAM pravINa evA sAdhu sthApanA sthApe to pachI gRhakAryamAM vyagra manavALo zrAvaka to emAM vizeSa prakAre pravRtti karavAno ja. A pramANe Agama pramANa batAvIne have yukti batAvavAmAM Ave che. sthApanAcArya vinA anuSThAna karIe to te saMbaMdhamAM vaMdananiryuktimAM kahyuM che ke bAyapAmo, vayi ho 3o guru . "sADA traNa hAtha pramANa cAre dizAe guruno avagraha hoya." te avagraha kSetramAM gurunI AjJA vinA pravezavuM nahi ema paNa kaheluM che to e vAkya zI rIte ghaTaze? gAmane abhAve sImanI vyavasthA na hoya tema gurune abhAve avagraha ghaTato nathI. zrI samavAyAMga sUtramAM vAMdaNAnAM paccIsa Avazyaka kahyA che. temAM "guNaveluM , nivamaLa" ItyAdi kahyuM che te paNa guru vinA kevI rIte karavuM? koI ema kahe ke "ame hRdayamAM gurunI sthApanA karIzuM" e aMge guru kahe che ke "tamAruM Ama kahevuM e gadheDAnA zIMgaDAnA rUpanI prazaMsA karavA jevuM che. (mithyA che, kAraNa ke guru hRdayamAM rahyA hoya to vaMdanA karatAMnI sAthe ja guruno saMcAra thAya che. eTale be praveza ne eka niSkramaNamAM guru sAthe ja saMcaryA. tethI koIpaNa prakAre gurunA mukha AgaLa nirgama ane praveza karavAnuM ghaTamAna thatuM nathI ane te na thatAM paccIsa Avazyaka pUrA thatAM nathI. AthI ja sthApanAgurune sthApIne kriyA karavI tema siddha thAya che." bIju upakaraNa muhapatti-mukhavasikA rAkhIne sAmAyika karavuM. zrI vyavahArasUtramAM A aMge kahyuM ke "he gautama ! je muhapatti paDilehyA vinA vAMdaNA Ape tene moTuM prAyazcitta Ave che." zrI vyavahAracUrNamAM kahyuM che ke "prAvaraNa (oDhavAnuM vastra) AbhUSaNa vagere utArIne, muhapatti laIne, vastra tathA kAyAnuM pramArjana karIne pauSadhAdika AcaravA." zrI AvazyakacUrNamAM kahyuM che ke "je sAmAyika kare te mugaTa utAre, ane kuMDala, mudrikA, puSpa, tAMbUla ane prAvaraNa vagere vosirAve." zrI nizIthasUtranI cUrNonA 14mA udezAmAM prAvaraNano artha "uttarIya vastra" karyo che. ahIM uttarIya vastra mUkavAthI zrAvake mukhavastrikA grahaNa karavI ema arthapatti vaDe sUcavAyuM che. zrI upAsaga dazAMga sUtranA chaThThA adhyayanamAM kahyuM che ke eka vakhata kuMDakolika zramaNopAsaka lagabhaga baporanA samaye azokavanamAM jyAM pRthvIzilApaTTa che, tyAM Avyo. ahIM teNe nAmAMkita mudrikA ane uttarIya vastra zIlApaTTa para mUkyuM ane pachI zramaNa bhagavaMta zrI vIra paramAtmAnI samIpe dharmatattvane AdaravA lAgyo" te ja ThekANe devanI parIkSA pachI kahyuM che ke "te kALe te samaye prabhu samosaryA. A vAta zramaNopAsaka kuMDakolike sAMbhaLI ane turata ja te kAmadeva zrAvakanI jema Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 prabhunI vaMdanA karavA mATe nIkaLI paDyo ane yAvatu papAsanA (AtmasAdhanA) karavA lAgyo. kAmadeva zrAvaka paNa pauSadha laIne ja prabhune vAMdavA mATe nIkaLyo che. A aMge A ja sUtramAM kahyuM che ke "zrI viraprabhune vaMdanA karIne pachI ja mAre pauSadha pAravo yogya che. A nirNaya ja mArA mATe kalyANakArI-zreya che ema dhAre che vagere." ahIM kuMDakolika zrAvake paNa uttarIya vastra mUkIne mukhavastrAdika vaDe dharmakriyA karI che tema samajavuM. jo ema na mAnIe to tene kAmadevanI upamA ApavAthI te pramANe posaha pAravAno abhiprAya na ghaTe ItyAdi. ahIM vaLI koI vAdI kaheze ke kRSNa vAsudeve karelI vaMdanAno saMbaMdha jyAM kahelo che tyAM mukhavastrikAthI vaMdana kahyuM nathI. tema vastranA cheDAthI paNa kahyuM nathI. teno uttara zrI anuyogakArasUtramAM che. temAM kahyuM che ke "te lokottara bhAva Avazyaka kahevAya ke sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ke zrAvikA tene viSe citta, mana, vezyA ane adhyavasAya rAkhe, tenA arthamAM upayukta thAya, tene viSe arpitakaraNa kare ane bIje sthaLe jatAM manane roke, tevI rIte baMne kALa Avazyaka kare." ahIM taqmaLe e padanI cUrNamAM cUrNakAra lakhe che ke "tadarpitakaraNa eTale rajoharaNamukhavastrikA vagere upakaraNo jeNe AvazyakamAM yathAyogya vyApAranA niyogamAM arpaNa karyA che te arthAt dravyathI svasthAne upakaraNone sthApita karanAra." zrI haribhadrasUrijIe potAnI anuyogadvAranI vRttimAM A pramANe kahyuM che. malladhArI zrI hemacaMdrasUrikRta vRttimAM paNa A ja pramANe kahyuM che. eTale cUrNimAM ane baMne vRttimAM "tadarpitakaraNa e vizeSaNanuM vyAkhyAna sAdhu ane gRhastha baMnenA saMbaMdhamAM sarakhI rIte ja lAgu paDe tema kahyuM che. koIpaNa ThekANe mAtra zrAvakane ja lakSIne samasta Avazyaka kriyAno pATha jovAmAM Avato nathI. zrI Avazyaka cUrNamAM sAmAyikanA adhikAre lakhe che ke "sAdhunI pAsethI rajoharaNa tathA kaTAsaNuM mAge athavA ghera upadhi-rajoharaNa na hoya to tenA abhAve vasanA TukaDA vaDe kriyA kare." viMdanakabhASyamAM paNa kahyuM che ke "evI rIte suzrAvaka paNa dvAdazAvarta vaMdana karIne mukhavatrikA madhyabhAge rAkhIne sthApita pUjaya gurunA caraNayugalanI vaMdanA kare." A pramANe aneka sUtromAM zrAvakane rajoharaNa, mukhavatrikA vagere rAkhavAnuM kahyuM che. A aMge vizeSa jANavAnI IcchAvALA jijJAsuoe kulamaMDanasUri viracita vicArAmRta saMgraha graMtha vAMcavo. zrAvake sAmAyikamAM navakAravALI paNa rAkhavAnI hoya che. pratikramaNamAM cha prakAranA Avazyaka karyA pachI athavA sAmAyikamAM jApa karavA mATe navakAravALI rAkhavI jarUrI che. daMDa zabda vaDe padabhUminuM pramArjana karavA mATe rajoharaNa-daMDAsaNa levuM ema samajavuM athavA bahuzruta je artha kare te artha samajavo. sAmAyikamAM kaTAsaNuM rAkhavAnuM hoya che. A kaTAsaNuM kAMbaLanuM ke sUkalAtanuM rAkhavuM. dharmanA A upakaraNo sAthe uttama Astika zrAvakoe sAmAyika karavuM. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 25 A upakaraNonA dAnathI paNa mahAna puNyano lAbha thAya che. 5ramArhat rAjA kumArapALa aDhAraso sAdharmikone dharmanA upakaraNo ApatA hatAM. eka vakhata eka varNavALA pAMcaso ghoDAne joI eka cAraNe pUchyuM - 'A konA ghoDA che ?' pelAe javAba Apyo - 'zrI kumArapALa rAjAnI pauSadhazALAmAM mukhasikA vagere upakaraNonI je prabhAvanA kare che ane jeo sAdharmikonI sArasaMbhALa rAkhe che tenA A ghoDA che ane tenA nirvAha mATe rAjAe bAra gAma ApyA che. tenI upajamAMthI je dravya Ave te dravya dharmanA upakaraNonI vRddhi ane sArmionI sArasaMbhALa mATe vAparavA TharAveluM che. A sAMbhaLI e cAraNe stuti karI ke "te pArzvanAtha bahu rUDA che ke jenA zAsanamAM kumArapALa rAjA jevo rAjA thayo che. jene jovAthI munio sadA harSa pAme che. cAraNanI dharmaprazaMsA sAMbhaLI kumArapALe tene eka lakSa dravya bheTa ApyuM." e pramANe samatArUpa amRtanA svAdamAM tatpara evA kumArapALa rAjAe dharmanA upakaraNonI vRddhi mATe ghaNA gAmo ane ghoDA ApyA hatAM." 144 sAmAyika vratanuM phaLa sAmAyika karanArane sAmAyikanuM zuM phaLa maLe che ? te A vyAkhyAnamAM kahevAmAM Ave che :dezasAmAyikaM zrAddho, vitanvan ghaTikAdvayam / dravyAdInAM vyayAbhAvA - daho puNyaM mahad bhavet // bhAvArtha :- be ghaDInuM deza sAmAyika karanAra zrAvakane eka paisAnoya kharca karyA vinA aho ! kevuM moTuM puNya prApta thAya che !" vistarArtha :- be ghaDInuM deza sAmAyika karanAra zrAvakane ghaNuM moTuM puNya maLe che. zrAvake A sAmAyika caravaLo mukhavastikA vagere upakaraNothI karavuM ane IriyAvahI paDikkamavI, A viSe zrI mahAnizItha sUtramAM kahyuM che ke 'IriyAvahI karyA vinA caityavaMdana, svAdhyAya ane dhyAnAdika karavuM kalpe nahi." zrI haribhadrasUri racita zrI dazavaikAlika sUtranI vRttimAM paNa kahyuM che ke "IrSApathikI (IriyAvahI) paDikamyA sivAya bIjuM kaMI karavuM nahi. kAraNa ke te pramANe karelA kAryamAM azuddhino bhaya che. AthI prathama iriyAvahI karIne pachI sAmAyika karavuM. paMcAzakavRttimAM, navapada prakaraNamAM, AvazyakaniyuktinA bIjA khaMDanA pAchaLanA bhAgamAM ane dinakRtya sUtramAM prathama 'karemi bhaMte' ItyAdi sUtra bhaNIne pachI IryApathikI paDikkamavI ema kahyuM che, te joIne zrI Arhat dharmamAM saMdeha karavo nahi. kAraNa zrI gaNadhara bhagavaMtonI sAmAcArIo Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 judI judI sAMbhaLavA maLe che. tattva to bahuzruta gItArtha pAsethI jANavuM yogya che. bAkI buddhimAna puruSoe, pUrvAcAryonI paraMparAthI cAlyo na Avato hoya tevo pakSa potAnI buddhithI kalpIne tenuM anusaraNa karavuM na joIe. sAmAyika karavAno vizeSa vidhi zrI dharmasaMgrahAdi graMthomAM batAvyo che. Ama vidhipUrvaka sAmAyika karanArane eka paisAno kharca karyA vinA ja moTuM puNya maLe che. zrI pUjaya puruSoe kahyuM che ke "samatAbhAve be ghaDInuM sAmAyika karanAra zrAvaka bANuM karoDa, ogaNasATha lAkha, paccIsa hajAra ane navaso paccIsa palyopamanuM tathA 1/3 ne 89 palyopamanuM devatAnuM AyuSya bAMdhe che." ema paNa kahyuM che ke "je jIvo Aja sudhImAM mokSe gayA che, Aje jAya che ane bhaviSyamAM paNa jaze te sAmAyikanA prabhAvathI jANavuM." sAmAyika viSe ema paNa kahyuM che ke "jemAM homa nathI, tapa nathI ane dAna paNa nathI evI amUlya karaNI te sAmAyika che. te mAtra samatA vaDe ja siddha thAya che." sAmAyikanA mahimA aMge eka coranI kathA kahevAmAM Ave che. sAmAyikanA mahimA upara kezarI coranI kathA zrIpuranagara. temAM pAzreSThI rahe. A padmazreSThIne eka putra hato. kezarI tenuM nAma. kahe che ke jevo saMga tevo raMga. sobata tevI asara. kezarInI sobata sArI na hatI. tenA ghaNA mitro hatAM. paraMtu temAMthI eka paNa saMskArI na hato. koI naTa hato to koI viTa. koI labADa hato to koI lucco. AvA adharmI mitrothI dharmanA saMskAra kevI rIte jaLavAI rahe? kezarIne vArasAmAM maLelA dharmanA saMskAra AvI adharmInI sobatathI lupta thaI gayAM. kezarI paNa khoTA mitronA vAde bagaDI gayo. corInI tene Teva paDI gaI. nAnI-moTI te corI karavA lAgyo. kezarInA AvA apakRtyanI phariyAda rAjA samakSa AvI. rAjAe kezarIne pakaDI maMgAvyo. nagaranA pratiSThita zreSThInuM saMtAna samajI tene zikhAmaNa ApIne choDI mUkyo. kezarIne tenI kaMI asara thaI nahi. te corIne bhUlyo nahi. rAjyamAM teno upadrava vadhato gayo. rAjAe tenA pitAno saMparka sAdhyo ane temanA vacanathI kezarIne dezanikAla karyo. mANasane jayAre koI pApanI Teva paDI jAya che tyAre tene koI zikSA asara nathI karatI. kezarIne corInA pApanuM vyasana thaI gayuM hatuM. AthI dezanikAla thavA chatAMya te raste cAlatAM mAtra eka ja vicAra karato hato ke Aje rAtanA huM kone tyAM corI karIza. cAlatAM cAlatAM te nagara bahAra eka sarovara pAse Avyo. sarovara pAse eka vRkSa hatuM. e vRkSa upara caDhyo ane konA ghare corI thaI zake tenuM nirIkSaNa karavA lAgyo. tenI najara cAre dizAmAM pharI rahI hatI. evAmAM teNe eka siddha puruSane AkAzamAMthI dharatI upara utarato joyo. kezarIe tenuM dhyAnapUrvaka nirIkSaNa karyuM. siddha puruSa sarovara pAse utarIne potAnI pAdukA vagere kADhI ane sarovaramAM snAna karavA utaryo. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 kezarIe A taka jhaDapI lIdhI. vRkSa uparathI te jhaTapaTa utaryo ane doDIne siddhapuruSanI pAdukA paherI lIdhI ane AkAzamAM uDI gayo. pAdukA maLatAM kezarInA AnaMdano pAra na rahyo. have pakaDAvAno Dara na hato. corI karavI ne uDI javuM. basa majhA ja majhA ane kezarIe potAnA nagaramAM pharI corIo zarU karI dIdhI. rAjAnA aMtaHpura sudhI javAnI paNa teNe dhRSTatA karI. coranA A upadravathI rAjAnI ciMtAno pAra na rahyo. corane pakaDI pADavA teNe kamara kasI ane ughADI talavAra laI te coranI zodha karavA lAgyo. coranI zodhamAM eka divasa te jaMgalamAM gayo. jaMgalamAM teNe divya pUjA karelo caMDikAno eka prAsAda joyo. rAjAe gaNatarI mUkI ke cora jarUra ahIM Avavo joIe. AthI prAsAdanA praveza dvAranI pAchaLa nAgI talavAra laIne saMtAI gayo. thoDIvAra thaI haze tyAM kezarI cora e prAsAdamAM AvI pahoMcyo. pAdukAne bahAra utArI devIne praNAma karI te bolyo - "he devI! Aje jo mane khUba dhana maLaze to huM vizeSa prakAre pUjA karIza. Ama kahI kezarI jyAM potAnI pAdukA paheravA jAya che tyAM ja rAjAe prakaTa thaIne eka pAdukA kheMcI lIdhI. kezarI mATe have uDavuM muzkela banyuM. AthI muThThI vALIne te bhAgyo. rAjAe paNa teno zvAsabhera pIcho pakaDyo. doDatAM doDatAM kezarI vicAravA lAgyo ke "Aje mAruM pApa phuTI nIkaLyuM. nakkI mAruM Aje AvI banavAnuM." tyAM teNe eka munine joyAM. muni pAse jaIne teNe potAnA bhavaparyata karelA pApanA tyAgano upAya pUchyo. munie kahyuM - tapyedvarSazatairyazca, ekapAdasthito naraH / ekena dhyAnayogena, kalAM nArhati SoDazIm // "koI eka mANasa so varasa sudhI eka paga para ubho rahIne tapa kare to paNa tenuM te tapa dhyAnayoganI (sAmAyika)nI soLamI kaLAne paNa yogya thAya nahi." pachI temaNe sAmAyikanuM svarUpa ane tenA phaLanI TUMkamAM samaja ApI. kezarIe tarata ja sAmAyika laI lIdhuM ane pote Aja sudhI je kaMI nAnA-moTA pApa karyA hatAM teno kharA aMtaHkaraNapUrvaka pastAvo karavA lAgyo. A pApo mATe teNe AtmaniMdA karI. kharekhara mane dhikkAra che. meM na jANe nAstika buddhithI keTakeTalAM pApa karyA che !" kezarI cora sAmAyikamAM Ama zubha dhyAna dharavA lAgyo ane kramazaH kSapakazreNI vaDe tene kevaLajJAna upalabdha thayuM. devatAoe kevaLIno utsava ujavyo. temaNe kezarIne rajoharaNAdi ApyAM. rAjA kezarI corane sAmAyikamAM samatAbhAvamAM ArUDha thayelA joI AzcaryamAM paDI gayo Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 ane animeSa najare tene joI rahyo. A joI jJAnIbhagavaMte kahyuM - "rAjan ! tane ema prazna thAya che ne ke - eka corane kevaLajJAna kevI rIte thayuM? to rAjanuM ! enuM samAdhAna karatA tamane kahevAnuM ke A kevaLajJAnanI upalabdhi sAmAyikane AbhArI che. sAmAyikanA phaLa svarUpe kevaLajJAna prApta thayuM che. kahyuM che ke - karoDo janma sudhI ugra tapasyA karavA chatAM jeTalA karmano nAza thAya nahi teTalA karmano nAza samatAbhAve sAmAyika karanAra mAtra ardhI kSaNamAM karI zake che." kevaLI kezarI munino Avo upadeza sAMbhaLI rAjAe pratidina sAta ATha sAmAyika karavAno abhigraha karyo. anukrame kezarI muni muktine pAmyAM. Ama kezarI coranI preraka kathA jANI samajIne uttama ane utkRSTa phaLa ApanAra sAmAyikanuM vidhipUrvaka zubha ane zuddha bhAvathI ArAdhanA karavA dareke daDha pratijJAbaddha thavuM joIe. O 145 dazamuM dezAvakAzika vatA dazamA dezAvakAzika vratanI A vyAkhyAnamAM samaja ApavAmAM Ave che. zAstromAM A vrata aMge kahyuM che ke - digvrate parimANaM yat, tasya saMkSepaNaM punaH / dine rAtrau ca dezAva-kAzikavratamucyate // bhAvArtha:- chaThThA digviramaNa vratamAM dizAonuM parimANa nakkI karyuM hoya te parimANano divase athavA rAtre saMkSepa karavo tene dezAvakAzika dasamuM vrata kahevAya che. vistarArtha:- prathama divratamAM AjIvana ke amuka varaso sudhI dizAomAM javA AvavAnI maryAdA bAMdhelI hoya che. dA.ta. AjIvana huM videzano pravAha nahi kheDuM. daseka varasa sudhI aDhI hajAra mAIla sudhI jarUra paDe jaIza. Ama pravAsanA aMtaranI maryAdA pahelA guNavratamAM bAMdhelI hoya che. A dazamA dezAvakAzika vratamAM agAunI bAMdhelI maryAdA divasa ane rAta mATe ghaTADavAnI hoya che. daze dizAomAM javAnA niyata parimANano divase athavA rAtre upalakSaNathI pahora vagere mATe saMkSepa karavo te deza ane temAM avakAza-avasthAna te dezAvakAzika vrata kahevAya. divrata-dizAmaryAdA bAMdhI hoya temAMthI amuka kalAka mATe amuka aMtara sudhI te maryAdAno A dazamA vratamAM ghaTADo karI AraMbha-samAraMbhano tyAga karavAno hoya che. vidyAnA baLathI daSTiviSa sarpanA bAra yojana sudhInA vistArane ocho karIne eka yojana sudhI lAvI zakAya che Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 (29 te ja pramANe maMtrabaLathI AkhA zarIramAM prasarI gayelA vIMchInA DaMkhane eka AMgaLImAM lAvIne sImita karI zakAya che. te pramANe vivekI manuSya digdatamAM nakkI karela dizAparimANano roja ghaTADo karavo. A vratathI bIjA sarva vratonA niyamono paNa pratidina saMkSepa karAya che. AthI ja pUrve kahela "sacittadavya" e gAthAmAM batAvelA 14 niyamane zrAvaka prAtaHkALe grahaNa kare che ane tenuM paccakhANa karatAM "desAvagAsiyaM paccakakhAmi" e padathI guru samakSa kabUla kare che. A aMge kahyuM che ke "dizi parimANa vratano nitya saMkSepa karavo te dezAvagAzika athavA sarva vratano saMkSepa pratidina je vratamAM thAya che te dezAvagAzika vrata jANavuM." pahelA vratano saMkSepa A pramANe samajavo. "pRthvI, jaLa, agni, vAyu ane vanaspati tathA trasajIvo saMbaMdhI je AraMbha ane upabhoga te sarvano dazamA vratamAM yathAzakti tyAga karavo. sUtI vakhate to khAsa karIne sarva hiMsA tathA mRSAvAdano saMkSepa karavo joIe. A vratanuM pAlana karavAthI sumitranI jema uttama saMpatti prApta thAya che. sumitranI kathA caMdrikA nAmanI nagarI. prajApAla nAme teno rAjA ane sumitra nAme teno maMtrI. A rAjA ane maMtrI vacce lagabhaga roja dharmanA prazno aMge carcA thatI. rAjAne dharma upara jarAya zraddhA na hatI. AthI dharmatattvonI te majAka uDAvato ane maMtrIne vicitra prazno pUchI tene mUMjhavavAno ke nittara karavAno prayatna karato. eka divasa rAjAe maMtrIne pUchyuM - "maMtrIvarya ! tame A devapUjAmAM zA mATe moha rAkho cho ?" maMtrIe sAme prazna karyo - "he rAjanuM ! pUrvabhavamAM kazuM puNya bAMdhyA vinA tame rAjA kema thayA ane ame tamArA sevaka kema thayA? ApaNe badhA samAna kema nathI? badhA ja rAjA kema nathI ?" rAjA - "paththaranI eka zIlA che. tenA be kaTakA karavAmAM Ave che. AmAMthI eka kaTako bhagavAnanI mUrti bane che ane bIjo kaTako pagathiyuM bane che. to AmAMthI koNe puNya karyuM haze ane koNe pApa? mArA mate to mAtra sthAnaka uparathI ja nyUnatA ane vizeSatA gaNAya che." rAjAnI A dalIlano radiyo ApatA maMtrIe kahyuM- "rAjanuM! evuM nathI. tamAruM Ama mAnavuM yogya nathI. kemake temAM trasa jIvano abhAva hovAthI te yukti vagarano che. jo temAM traNa jIva hoya to te AtmazaktithI pUjya ane apUjya karma upArje che. bIjuM te paththaramAM paNa ekendriya jIva hoya che. temAMnAM eka khaMDamAM rahelA jIve pUrvabhavamAM moTuM puNya upArjana kareluM, tethI te bhagavAnanI pratimA bane che ane hajAro varasa sudhI tADana, gharSaNa vagere duHkha kaSTane pAmato nathI. jyAre zIlAnA bIjA kaTakAmAM rahelA jIve pUrve pApa karma bAMdheluM hoya che. tethI te pagathiyuM bane che ane te aneka duHkha-kaSTane pAme che." Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 rAjA - "maMtrI! tamArI A vAta sAcI hoya to paNa mane te upara vizvAsa nathI besato. huM to pratyakSa phaLa jouM to mane tamArA A puNyanA prabhAva para zraddhA thAya." A carcA bAda thoDA divasa bAda rAjAne puNyanA prabhAva para zraddhA thAya tevo prasaMga banyo. te divasa pAkhIno hato. jaina maMtrIe te rAte gharamAMthI bahAra nahi javAnA paccakkhANa karyA. e ja rAte rAjAne acAnaka maMtrInuM jarUrI kAma paDyuM. rAjAe maMtrIne bolAvavA mATe pratihArIne mokalyo. jainamaMtrIe pratihArI sAthe rAjAne kahevaDAvyuM ke Aje gharanI bahAra nahi nIkaLavAno meM niyama lIdho che tethI tamArI AjJAnuM pAlana karI zakato nathI to mane A mATe kSamA karazo. jaina maMtrIno A javAba sAMbhaLI rAjAnuM abhimAna dhuMdhavAI uDyuM. pratihArIne pAcho mokalI maMtrInI mudrA ne mahora pAchA ApavA jaNAvyuM. maMtrIe pratihArIne turata ja potAnI mudrA ane mahora pAchA ApI dIdhAM. pratihArIne maMtrInI mudrA joI kutUhala thayuM. teNe e mudrA paherI lIdhI ane bIjAone kahevA lAgyo ke "are sevako! juo. rAjAe mane maMtrIpada ApyuM." pratihArInI AMgaLIe maMtrInI mudrA joI sevakoe pratihArI maMtrInuM "ghaNI khammA, maMtrIrAja! ghaNI khammA !" kahIne svAgata karyuM. A ja samaye pratihArInA durbhAgyanI rekhAo cUMTAI rahI hatI. pratihArI thoDuMka AgaLa gayo haze tyAM keTalAka subhaToe tene gherI laI tenI hatyA karI nAMkhI. rAjAne A samAcAra maLyA to tene prathama e ja vicAra Avyo ke jarUra A jaina maMtrInA ja kAma lAge che. have to mAre ja khUda jaIne teno hisAba patAvavo paDaze ! ane rAjA maMtrInA ghara tarapha AvavA nIkaLyo. A daramiyAna vaphAdAra subhaToe pratihArInA hatyArAone pakaDIne bAMdhI dIdhA hatAM. A bAMdhelA subhaTone joI rAjAe pUchyuM-"tame koNa cho ane tamane kema bAMdhavAmAM AvyAM che?" duSTa subhaToe ekI sAthe kahyuM - "mahArAja! amane peTabharAone zuM pUcho cho? tamArA duzmana rAjA sUre maMtrInI hatyA karavA amane rokyA hatAM. A pratihArIe maMtrInI mudrA paherI hatI te joI ame tene maMtrI mAnIne tenI hatyA karI nAkhI che." rAjAnI zaMkAnuM AthI nivAraNa thaI gayuM. maMtrIne ghare pahoMcIne teNe bhaLatI ja vAta karI. pratihArInI ghaTanA paNa kahI. maMtrIe to subhaTone muktI ApI. rAjAe kahyuM - "maMtrIrAja ! Aje meM puNyanuM pratyakSa phaLa joyuM. tamAruM puNya tapatuM haze tethI tame mArI AjJAnuM ullaMghana karIne paNa gharanI bahAra na nIkaLyA ane A pratihArInA pApodaye teno aNadhAryo vadha thaI gayo." Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 31 A ghaTanA bAda rAjA dharmamAM zraddhAvAna banyo. kALakrame rAjA ane maMtrI baMne puNyanuM upArjana karI mahAvideha kSetramAM siddhipadane pAmyAM. sumitra maMtrIe eka rAta mATe dizA saMkSepa karyo te pramANe zrAvakoe divasa athavA rAta mATe dizA saMkSepa karavo. tema karavAthI aNadhAryA lAbha maLI jAya che. 146 dezAvakAzikavratanA pAMca aticAra AgaLanA vyAkhyAnamAM je dezAvakAzika vratanI samaja ApavAmAM AvI che te vratanuM pAlana karatAM pAMca aticArano tyAga karavAno hoya che. A vyAkhyAnamAM te pAMca aticAra kahevAmAM Ave che. preSyaprayogAnayanaM, pudgalakSepaNaM tathA / zabdarUpAnupAtau ca, vrate dezAvakAzike // bhAvArtha:- nokarane mokalavo, aMdara kAMIpaNa maMgAvavuM, kAMkarAdi kaMI vastu pheMkavI, avAja karavo ane rUpa batAvavuM. A pAMca dezAvakAzika vratanA aticAra che. vistarArtha:- divratathI je kAMI vizeSa te dezAvakAsika vrata kahevAya che. A vizeSapaNuM A pramANe che. divrata cAvajIvita, varSa ane cAturmAsanA pariNAmavALuM hoya che ane A dezAvakAzika vrata eka divasa. eka rAta, pahora ane be ghaDInA parimANavALuM hoya che. A vratamAM pAMca aticAra lAge che te A pramANe : amuka dizA parimANa nakkI karyuM hoya ethI te kSetranI bahAra javAthI te vratanA ArAdhakane vratabhaMga thAya. paraMtu A niyata karelA kSetranI bahAra potAnA koI kAma mATe koI nokara, mitra, svajana Adine mokalavAmAM Ave to tenAthI prakhyaprayogano aticAra lAge che. (preSya eTale mokalavuM). Anayana eTale maMgAvavuM. niyata kSetranI bahArathI koInA dvArA kaMIpaNa maMgAvavAthI A vratanA ArAdhakane Anayanaprayogano bIjo aticAra lAge che. dhArelA kSetranI bahAra kapaDuM, kAgaLa, kAMkarA vagere jevI koI cIja pheMkIne potAnuM kArya jaNAvavuM te pudgala prakSepa aticAra che. khAMsI ke khoMkhAro khAIne niyatakSetranI bahAra rahelAne potAnI hAjarInI jANa karavI te zabdAnupAta nAme cotho aticAra che. evI ja rIte potAnuM rUpa darzAve, arthAt nisaraNI, aTArI, chApare ke agAsI para caDI potAnuM rUpa batAve te rUpAnupAta nAme pAMcamo aticAra che. A vrata niyata bhUminI bahAra gamanAgamana vaDe jIvano vadha na thAya tevA khyAlathI grahaNa Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 , upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 karAya che. te jIvavadha pote karyo ke bIjA pAse karAvyo tenuM kAMI vizeSa mahattva nathI. ulTe pote niyata kSetranI bahAra jAya to temAM IryApathikInI zuddhi vagere guNa hoya ane nokarone mokalavAthI temanAmAM nipUNapaNuM na hovAthI, nizukapaNuM hovAthI temaja IryAsamitino abhAva hovAthI vizeSa doSa rahelA che. mATe Anayanaprayoga vagere aticAra lagADavA IcchanIya nathI. ahIM pahelA be aticAra "mArA vratano bhaMga na thAo" ema vratane jALavavAnI sApekSavRttie anAbhoga vagerethI pravartelA che ane chellA traNa aticAra mAyAvIpaNAthI aticArapaNAne pAme che. A dazamuM vrata niraticArapaNe pALavA aMge rAjAnA bhaMDArI dhanadanI kathA che. te zrAddha pratikramaNa sUtranI arthadIpikA nAmanI vRttimAM ApelI che temAMthI te jANI levI. bIjI pavanaMjayanI kathA che te dinakRtyavRttimAMthI jANI levI. je jIvo A vrata grahaNa karatA nathI ane dareka sthaLe javAnuM bamaryAda rAkhe che te aneka duHkhone pAme che. gurunA vacanathI dezAvakAzika vratane jANe che, te puNyane pAmIne lohajaMghanI jema AphatamAMthI ugarI jAya che. ane jeo ghoDA, baLada, UMTa, moTara, vAhana vagerenA mAliko tene haMmeza bemaryAda gatithI calAve che teo potAnuM ahita kare che. lohajaMghanI kathA rAjA caMDapradyote ujjayinImAM DhaMDhero pITAvyo - "abhayakumAra maMtrIne bAMdhIne mArI samakSa hAjara karaze tene moM mAMgyuM InAma ApIza." abhayakumAra maMtrIne bAMdhIne koI samakSa hAjara karavAnuM kAma e kaMI bALakano khela na hato. loDhAnA caNA cAvavA jevuM e muzkela kAma hatuM. abhayakumAra prakhara meghAvI ane jAgRta kuzaLa rAjanItijJa hato. tenI buddhi AgaLa prakAMDa paMDito paNa kyAreka vAmaNA lAgatAM. AvA abhayakumArane bAMdhIne rAjA caMDapradyota samakSa hAjara karavAno hato. divaso sudhI koIe bIDuM jhaDapyuM nahi. eka divasa eka vezyAe caMDapradyota pAse jaI A bIDuM jhaDapavAnI taiyArI batAvI. caMDapradyote tene saphaLatAnI zubhecchAo ApI. ujjayinInI A vezyA rAjagRhImAM AvI. paNa rAjagRhImAM te vezyA na hatI. eka zrAvikAnA rUpamAM te rAjagRhImAM AvI. ahIM teNe jainadharmanA oThA heThaLa abhayakumAra sAthe saMbaMdha vikasAvyo ane eka divasa abhayakumArane potAne tyAM bhojana mATe nimaMtyo. khUba ja kuzaLatAthI vezyAe dharmazraddhALu zrAvikAno bhAga bhajavyo. abhayakumAranI khUba ja AgatAsvAgatA karI ane bhojana samaye teNe abhayakumArane caMdrahAsa madirA pIvaDAvI dIdhI. madirAe tenI asara karI. abhayakumAra thoDA ja samayamAM bhAna khoI beTho. vezyAne A ja joItuM hatuM. teNe turata ja abhayakumArane bAMdhI lIdho ane e ja hAlatamAM tene gupta rIte upADI jaI caMDapradyota samakSa hAjara thaI. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 33 caMDapradyote abhayakumArane kArAvAsamAM pUrI dIdho. A mahattvanuM kAma patI gayA bAda caMDapradyote vezyAne A kevI rIte zakya banyuM tenI vigato pUchI. vigato jANI caMDapradyotano tamAma AnaMda osarI gayo. khinna svare teNe kahyuM - he gaNike ! dharmanI banAvaTa karI tuM abhayakumA2ne pakaDI lAvI te jarAya sAruM nathI thayuM. sAdhya te jarUra siddha karyuM che, paraMtu te mATe teM je adhArmika sAdhanono Azaro lIdho te ThIka nathI karyuM." AvA pApabhIrU rAjAne agnibhIrU ratha, zivAdevI nAme padminI patnI, anila vega nAme hAthI ane lohajaMga nAme dUta ema cAra aNamola ratno hatA. AmAM lohabaMdha dUta rAjanItimAM khUba ja dakSa ane pravINa hato. te rojanA paccIsa yojana pharI zakato hato. satata pharIne te aneka rAjAonI gupta vAtone jANI lAvato. lohajaMghanI A kAryadakSatAthI AsapAsanA rAjAo phaphaDI UThyAM. temaNe lohabaMdhano kAMTo dUra karavA SaDayaMtra goThavyuM ane eka divasa tene bhojana mATe viSamizrita bhAtuM ApyuM. lohajaMgha A bhAtuM laIne ujjayinI tarapha pAcho pharyo. rastAmAM koI eka sthaLe te bhojana levA mATe beTho. paraMtu te samaye eTalA badhA apazukana thayA ke zukana-apazukanamAM dRDha zraddhA rAkhanAra lohajaMdhe bhojana levAnuM mAMDI vALyuM ane bhUkhyA peTe ja te caMDapradyota samakSa hAjara thayo. rastAmAM zuM zuM banyuM tenI badhI mAhitI ApI. bhojana samaye naDela apazukanonI paNa vAta karI. rAjAe abhayakumArane A apazukano aMge pUchyuM. viSajJAtA abhayakumAre tenuM rahasya prakaTa karatA kahyuM - "jhera bheLaveluM anna joIne cakora pakSInA netra virAma pAme che. kokila unmatta bane che ane unmAdamAM marI jAya che. krauMcapakSI turata ja maraNa pAme che. noLiyAnA romAMca khaDA thaI jAya che. mayUra nAcI uThe che, kAraNa noLiyA ane mayUranI najara jhera upara paDavAthI e jheranI asara turata ja maMda paDI jAya che. A uparAMta khorAkI jhera joIne bilADIne udvega thAya, vAnara viSTA karavA mAMDe, haMsanI gati skhalita thaI jAya, kukaDo raDavA lAge, bhamaro jherI anna sUMghIne jo2thI guMjArava kare ane menA tathA popaTa Akroza karavA lAge che." abhayakumAra pAsethI khorAkI jheranI A savistara mAhitI jANI caMDapradyote e bhAtuM pallavita vanamAM mUkAvyuM to temAMthI dRSTiviSa sApa nIkaLI Avyo ane tenI jherI najarathI AkhuM ya vana sUkAI gayuM. caMDapraghotanane abhayakumAranI vicakSaNa buddhino Avo ekathI vadhuvAra paricaya thayo hato. caMDapradyote abhayakumArane te dareka prasaMge vara mAgavA kahyuM. abhayakumAre te badhA ja varadAna sAthe mAMgavA jaNAvyuM. rAjAe kahyuM bhale ane abhayakumArane teNe mukti ApI. abhayakumAre mukta thatAM ane rAjagRhI tarapha jatA caMDapradyotanane kahyuM - "Aje to huM Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 jAuM chuM paraMtu tamane dharmanI banAvaTa vinA tamArA ja rAjayamAMthI tamane dhoLA divase rADo pADatAM laI jauM to ja huM abhayakumAra kharo." AvI daDha pratijJA laI abhayakumAra rAjagRhI Avyo. thoDo samaya bAda vaNikano svAMga sajI abhayakumAra vezyAnI be putrIo sAthe ujjayinImAM Avyo ane caMDapradyotanA mahelanI sAme ja eka dukAna bhADe rAkhI. A dukAnamAM vezyAnI be putrIo paNa satata besatI. caMDapradyota potAnA mahelanA jharUkhe avAranavAra ubho raheto ane cAre bAjunuM nirIkSaNa karato. tenI najara sAmenI dukAna para besatI be yuvatIo tarapha cITakI rahevA lAgI. e yuvatIonuM chalakAtuM yauvana ane lAvaNya caMDapradyotanane vihvaLa karI gayuM. teNe e yauvanano upabhoga karavAno nirNaya karyo. aMgata mANasa mokalI e yuvatIone potAnI IcchA jaNAvI. abhayakumArane A pariNAmanI khabara ja hatI. AthI teNe baMne yuvatIone te mATe agAuthI taiyAra karI rAkhI hatI. zIkhavyA mujaba baMnee rAjAne kahevaDAvyuM. "amAro nAno bhAI gAMDo thaI gayo che. tene kaMI bhUta vaLageluM che. AthI tenuM bhUta utAravA mATe amAro moTo bhAI baporanA samaye bahAra jAya che. tyAre amArA gharamAM koI nathI hotuM. to e samaye koIne khabara na paDe te rIte tamArA rAjAne amAre tyAM AvavAnuM kahejo. ame temanI mananI murAda jarUra pUrI karIzuM." javAba sAMbhaLI caMDapradyotanA AnaMdanI sImA na rahI ane bIjA divase bapora zarU thavAnA samaye vaNikanA svAMgamAM rahelA abhayakumArane tyAM gayo. A bAju abhayakumAre eka navuM ja nATaka cAlu rAkhyuM hatuM. teNe eka mANasane rokyo hato. e mANasane bhUtano vaLagADa vaLagyo hoya tevo pATha bhajavavAnuM zIkhavI rAkhyuM hatuM. roja baporanA teNe laI te bajAramAM jato. A samaye pelo mANasa moTethI bUma mArato "are koI mane bacAvo, bacAvo. huM rAjA caMDapradyota chuM. A mANasa mane bAMdhIne laI jAya che. huM pradyota chuM. rAjA caMDapradyota chuM." abhayakumAra nagarajanone kaheto "ene sAva pAgala. potAne rAjA caMDapradyota kahe che. huM to tenA gAMDapaNathI taMga AvI gayo chuM." A bAju nakkI thayA mujaba rAjA caMDapradyota yuvatIo pAse Avyo. baporano samaya hato. AsapAsa sopo paDI gayo hato. dukAnanA pAchaLanA bhAgamAM vezyAnI be putrIo ane rAjA caMDapradyota ekalA ja hatAM. caMDapradyota potAnI vAsanA pUrI karavA palaMga upara beTho ane saMketa thatAM ja abhayakumAra ane tenA mANaso caMDapradyota para tUTI paDyAM. palaMga sAthe ja tene daDha rIte bAMdhI dIdho ane abhayakumAra caMDapradyotane e hAlatamAM laIne bhara bajAre, baLatI bapore rAjagRhI tarapha javA nIkaLI paDyo. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 caMDapradyote bUmAbUma karI mUkI "are ! mane koI bacAvo. huM caMDapradyota chuM. A mane bAMdhIne laI jAya che. koI mane bacAvo." paNa nagarajano to jANatA hatA ke A to gAMDo che. tene bhUta vaLageluM che. AthI koIe tene choDAvyo nahi. rAjagRhI jaI abhayakumAre rAjA caMDapradyotanuM ucita sanmAna karyuM ane premathI mukti ApI. rAjA caMDapradyote ujjayinI AvI lohajaMghane zIkhAmaNa ApI ke tAre svecchAe bemaryAdapaNe badhI dizAomAM javuM nahi. roja amuka ja dizAmAM javAno tAre niyama karavo, jethI duzmano tane koI rIte aNadhAryA herAna kare nahi." lohafdhe e zIkhAmaNano saharSa svIkAra karI dizAgamanano saMkSepa karyo. ema karavAthI te aneka AphatomAMthI ApoApa ja ugarI gayo. jainamaMtrI ane lohajaMdha dUtanI jema zrAvakoe paNa javA-AvavAnA kSetranI maryAdAmAM roja ghaTADo nakkI karavo joIe. kahyuM che ke "A dazamA dezAvakAzika vratanuM pAlana karavAthI pUrve karelA ghaNA pApakarmo TUMkA thAya che ane kALakrame mokSa maLe che." 140. cha aThThAI parvo zikSAvrata sAmAyika AdinuM sevana karanArA bhavya jIvoe cha aThThAI parvanuM paNa nitya ArAdhana karavuM joIe. A vyAkhyAnamAM cha aThThAI viSe kahevAmAM Ave che. aSTAhnikAH SaDevoktAH, syAdvAdAbhayadottamaiH / tatsvarUpaM samAkarNya, AsevyAH paramArhataiH // bhAvArtha - syAdvAda matane kahenArA uttama puruSoe cha aThThAIo kahI che tenuM svarUpa barAbara samajIne parama zrAvakoe te sevavA yogya che. vistarArtha - varasanA 365 divasamAM cha aThThAInuM Ayojana karavAmAM AvyuM che. vividha zubha nimittane lakSamAM rAkhIne A cha aThThAInI vyavasthA zAstrajJoe karI che. A aThThAIo A pramANe che : eka aDhAI caitra mAsamAM, bIjI aSADha mAsamAM, trIjI paryuSaNa saMbaMdhI, cothI Aso Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 mAsamAM, pAMcamI kArataka mAsamAM ane chaThThI phAgaNa mAsamAM aThThAI Ave che. AmAM caitra ane Aso mAsanI aDhAI oLInA nAme oLakhAya che. A chamAM be aThThAI zAzvatI che. zrI uttarAdhyayananI bRhadravRttimAM A aMge kahyuM che ke "be aDhAI zAzvatI che, eka caitra mAsamAM ane bIjI Aso mAsamAM. A be - zAzvatI aDhAImAM badhA devatAo naMdIzvara dvIpanI yAtrA kare che ane vidyAdharo tathA manuSyo potapotAnA sthAne yAtrA kare che. A uparAMta comAsAnI traNa aThThAI ane eka paryuSaNanI aDhAI ema cAra aDhAI tathA bhagavAnanA janma, dIkSA, kevaLajJAna ane nirvANAdika azAzvata parva che." duSamakALa ane yugaliyAnA samayamAM paNa devatAo haMmezA caitra ane Aso mAsanI aTTAInuM ArAdhana kare che, AthI te zAzvata kahevAya che. zrI jIvAbhigama sUtramAM kahyuM che ke "tyAM ghaNAM bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI ane kalpavAsI devatAo comAsAnI traNa aDhAImAM ane paryuSaNa parvamAM moTo utsava kare che ane aDhAInI utkaMThatAthI ArAdhanA kare che." caitra ane Aso mAsanI zAzvatI aDhAInA samayamAM zrIpALa ane mayaNAsuMdarInI jema zrI siddhacakranuM ArAdhana karavuM. arihaMta, siddha Adi paMcaparameSThInuM dhyAna dharavuM. bAhyathI maMtranuM svarUpa dhArIne aMtaramAM lalATa vagere daza sthAne yaMtranI AkRti sthApIne bhAvathI tenuM mananaciMtana ane nididhyAsana karavuM. chae cha aThThAI daramiyAna vyApakapaNe ahiMsAnI-amAri ghoSaNA karAvavI. jinamaMdiromAM dhAmadhUmathI bhAvapUrvaka aDhAI mahotsava yojavA. aDhAInA ATha divasomAM pApanI pravRttino tyAga karavo, khAMDavuM, daLavuM, pIsavuM, khodavuM, kapaDAM dhovA vagere kAmo A divasomAM na karavAM. strI ane puruSa baMnee brahmacaryanuM pAlana karavuM, tapa karavo, banI zake teTalo tyAga karavo. je pravRtti karavAthI pApakarma thAya tevI pravRttithI viramavuM. AraMbha-samAraMbha na karavAM. ane bane teTalo samaya dharmArAdhanamAM ja pasAra karavo. cha aThThAIomAM paryuSaNa parvanI aAInuM ArAdhana utkRSTa ane viziSTa rIte karavuM. A parvanI ArAdhanA pAMca sAdhanothI karavI. 1. amArinI ghoSaNA karAvavI (koIpaNa sthaLe jIvahatyA na thAya tevo prabaMdha karAvavo, katalakhAnA baMdha rakhAvavA vagere.) 2. sAdharmIvAtsalya karavuM. 3 aThThama tapa karavo. 4. caitya paripATI karavI. (sthAnika sarva jinAlayomAM samUhamAM javuM, bhAvapUrvaka caityavaMdana vagere karavAM.) 5. paraspara ekabIjAne kSamA ApavI, kSamA mAMgavI. - sAdharmIvAtsalya eTale samAnadharmI bhAIbahenonI bhakti karavI. temanuM ucita sanmAna karavuM. sAdharmI bhAIbahenonA duHkhomAM samabhAgI banavuM. temAM samyapha kAryomAM upayogI banavuM. gupta rIte duHkhI sAdharmI bhAI-bahenone jarUrI sahAya karavI. temanI mAMdagImAM sevA karavI. jarUrI davA vagereno prabaMdha karavo. TUMkamAM duHkhI sAdharmI bhAI-bahenonA duHkhone dUra karavA zakya tamAma rIte sahAyabhUta thavuM. sAdharma mATe kahyuM che ke "sarva jIvo paraspara pUrvamAM saMbaMdhI che tethI temano vAraMvAra yoga thAya che. sAdharmIno yoga koI ekala-dokala bhavamAM ja thAya che." Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 sAdharmIvAtsalyano keTalo mahimA che te aMge kahevAmAM AvyuM che ke : egattha savvadhammA, sAhammiavacchalaM tu egattha / buddhitulAe tuliyA, dovIa tullAiM bhaNiyAI // eka bAju sarva dharmone mUkavAmAM Ave ane bIjI bAju sAdharmivAtsalyane mUkavAmAM Ave to buddhinA trAjave teno tola karatAM baMneno samAna tola utare che." sAdharmIvAtsalyasAdharmIbhakti aMge bharatacakravartI, kumArapALa, daMDavIrya vagere rAjAonA jIvanamAMthI ghaNI preraNA maLI rahe che. eka-bIjAne paraspara khamAvIne aThThAInI-paryuSaNaparvanI ArAdhanA karavI joIe. A kSamApanA aMge aitihAsika kathA che. sAdhvI caMdanabALA ane mRgAvatInI kathA sAdhvI caMdanabALA ane sAdhvI mRgAvatI bhagavAna mahAvIrane vaMdana karavA gayAM. A samaye sUrya ane caMdra paNa bhagavAnane vaMdana karavA potAnA mULa vimAnane laIne AvyA hatAM. sUrya pote dharatI upara hovAthI saMdhyAno samaya thayo hovA chatAMya samavasaraNamAM divasa ja vartAto hato. paraMtu sAdhvI caMdanabALA dakSa hatAM. temaNe sUryAstano samaya jANI lIdho. AthI te turata ja upAzraye pAchA pharyA ane IryApathikI paDikkamIne sUI gayAM. A bAju sUrya, caMdra svasthAnake gayAM. AthI ekadama aMdhAruM thaI gayuM. aMdhAruM joIne sAdhvI mRgAvatInA peTamAM phALa paDI. niyama bhaMga thayo tenuM pArAvAra duHkha thayuM. te turata ja upAzraye AvyAM ane IriyAvahI paDikamI sAdhvI caMdanabALAne kahyuM - "guNIjI ! mArAthI aparAdha thaI gayo che. samayano khyAla huM cUkI gaI chuM. bhUlathI mArAthI rAte bahAra rahI javAyuM che. mArAthI A aparAdha thaI gayo che to Apa mane kSamA karo." "he mRgAvatI ! tane Ama kahevuM ghaTatuM nathI. tuM kulina che. tAre Ama kSamA mAgavAnI nA hoya ane te koI jANI-joIne IrAdAthI aparAdha nathI karyo. mATe tAre kSamA mAMgavAnI jarUra nathI." caMdanabALA sAdhvIe mRgAvatI sAdhvIne AzvAsana ApyuM. to ya sAdhvI mRgAvatIe vizuddhabhAve kharA aMtaHkaraNapUrvaka potAnA guruNIne vAraMvAra khamAvyAM. A utkaTa kSamApanAthI temane kevaLajJAna thayuM. e ja samaye temaNe eka sarpane sAdhvI caMdanabALA pAse Avato joyo. AthI temaNe caMdanabALAno hAtha uMco karyo. ethI te jAgI gayAM ane jagADavAnuM kAraNa pUchayuM. sAdhvI mRgAvatIe kahyuM ke - meM tamArA tarapha eka sarpane Avato joyo ethI Apane meM jagADyAM hatAM." u.bhA.3-4 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 "paNa AvA gADha aMdhakAramAM madharAte tame sarpane kevI rIte joI zakyAM ?" AzcaryathI sAdhvI caMdanabALAe pUchyuM. 38 namratAthI mRgAvatIe kahyuM - 'ApanA pasAye !' ane pachI potAne thayela kevaLajJAnanI vAta karI. caMdanabALA sAdhvIe turata ja kevaLI mRgAvatInI kSamA mAgI ane temane khamAvatAM khamAvatAM potAne paNa kevaLajJAna thayuM. Ama aThThAInA ArAdhakoe paraspara ekabIjAne khamAvavAM ane mithyAduSkRta-micchAmi dukkaDaM karavuM. caMDapradyota rAjAne udayana rAjAe je rIte khamAvyA hatAM te rIte paryuSaNa parvamAM parasparane khamAvavAM. be jaNamAM eka jaNa kSamA mAMge ane bIjo na mAMge to kSamA mAMganAra ArAdhaka che, kSamA nahi mAMganAra ArAdhaka nathI. AthI pote to anyanI kSamA mAMgIne zAMta ane nirmaLa banI javuM joIe. koI ThekANe baMne jaNa ArAdhaka thAya che ane koi ThekANe vRthA micchA mi dukkaDaM devAthI baMne paNa ArAdhaka thatA nathI. A aMge kuMbhakAra ane kSullaka muninuM dRSTAMta jANItuM che. koI eka ziSya kAMkarAthI kuMbhAranA vAsaNone kANAM pADato hato. kuMbhAre tene Tokyo eTale teNe micchA mi dukkaDaM kahyuM. paNa toya te pharIthI vAsaNane kAMkarA mArI kANAM pADavA lAgyo. AthI kuMbhAre kAMkarAthI tenA kAna maraDyAM eTale pelA ziSye kahyuM - 'mane choDI do. mArA kAna duHkhe che.' AthI kuMbhAre micchA mi dukkaDaM kahyuM. AvI jAtanA parasparanA micchA mi dukkaDaM vRthA samajavAM. kSamApanA uparAMta paryuSaNa parvamAM akrama tapa (traNa divasanA saLaMga upavAsa) avazya karavo. pAkSika tapamAM eka upavAsa, comAsI tapamAM chaThTha ane vArSika parvamAM akrama karavAnuM jinezvara bhagavaMtoe kahyuM che. akrama tapa karavAne asamartha hoya tevAo mATe tapanI pUrti karavA. cha AyaMbila karavA. cha AyaMbila na karI zake tevAoe nava nIvI karavI athavA bAra ekAsaNA karavA athavA 24 besaNAM karavA athavA cha hajA2 svAdhyAya karavo ane te paNa karavAne jeo asamartha hoya teoe bAMdhI sATha navakAravALI gaNavI. A rIte jeo tapa ke tapanI pUrti nathI karatA teo zrI jinezvara bhagavaMtanI AjJAnuM ullaMghana kare che. A prasaMge navakArazI pramukha tapanuM phaLa jaNAvatAM kahe che ke "nArakIno jIva ekaso varasa sudhI akAma nirjarA vaDe jeTalA karma khapAve teTalAM pApakarma eka navakArazInAM paccakkhANa karavAthI khape che, porasInA paccakkhANathI eka hajAra varasanA pApa khape che. sAAporasInA paccakkhANathI daza hajAra varasanA pApa dUra thAya che. purimaDha (purimArka)nuM paccakkhANa karavAthI eka lAkha varSanA pApa nAza thAya che, acitta jaLayukta ekAsaNuM karavAthI dasa lAkha varSanuM pApa khape che. nIvInA tapathI eka karoDa varSanuM pApa dUra thAya che. ekalaThANAthI dasa karoDa varasanuM pApa nAza pAme che. ekadattI tapathI (ekavAra bhojana ApyuM teTaluM ja bhojana levAthI) so karoDa varasanuM pApa nAza thAya che, AyaMbilanA tapathI eka hajAra karoDa varasanuM pApa TaLe che, upavAsanA Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 39 tapathI daza hajAra karoDa varasanuM pApa nAza thAya che, chaThTha tapathI eka lAkha koTInuM ane aTTama tapa karavAthI dasa lAkha koTI varasanA pApano nAza thAya che. AmAM AgaLa eka eka upavAsano vadhAro karI anukrame temAM phaLano daza gaNo vadhAro samajavo. aThThama tapa karavAthI nAgaketu te ja bhavamAM pratyakSa phaLa pAmyo hato. badhuM ja tapa zalyarahita karavuM. daMbha rAkhIne kareluM tapa game tevuM ugra ane ghora hoya to te vRthA ja samajavuM. A aMge eka kathA che te A pramANe : sAdhvI lakSmaNAnI kathA AjathI esImI covIzInA samayanI vAta che. eka rAjAne putro ghaNA hatAM, paraMtu putrI eka paNa na hatI. putrI mATe teNe paththara eTalA deva karyA. aneka mAnatAo ane bAdhAo rAkhI. A badhuM tene phaLyuM. lakSmaNA nAme putrI tenA mahelanA sonAnA ghoDiye hIMcavA lAgI. - rAjAnI atyaMta mAnItI lakSmaNA yuvAna thaI. rAjAe tenA mATe ghaNo ThAThamAThathI svayaMvara yojyo. svayaMvaramAM lakSmaNA varamALa laIne pharatI gaI. Icchita varane varamALA paherAvI. lagnano vidhi zarU thayo. vara-kanyA corImAM maMgaLapherA pharI rahyAM hatA tyAM ja varanuM acAnaka mRtyu thayuM. A ghaTanAthI lakSmaNAne khUba ja AghAta lAgyo. saMsAra parathI tenuM mana uThI gayuM. daDha zraddhAthI te zrAvaka dharmanuM pAlana karavA lAgI ane chevaTe teNe te covIzInA chellA tIrthaMkara pAse dIkSA aMgIkAra karI. sAdhvI lakSmaNAe eka divasa koI eka sthaLe cakalA-cakalIne ratikrIDA karatA joyAM. e dazyathI sAdhvI lakSmaNAnuM yauvana khaLabhaLI uThyuM. vAsanAnI vRttio saLavaLI uThI. atyaMta kAmAtura vicAramAM temaNe vicAryuM. arihaMta prabhue zuM joIne A krIDA nahi karavAnuM sAdhu-sAdhvIne pharamAna karyuM haze? paNa temAM temano zo doSa? bhagavAna to avedI che. AthI vedIjananI vRttionI temane zuM khabara paDe ?" paraMtu A prazna AMkhanA palakArAnI jema ja udbhavyo. turata bIjI ja kSaNe pote potAnI kuvicAradhArAthI camakI uThyAM. e praznathI temanuM haiyuM camakI uThyuM. pastAvo karavA lAgyAM. arere ! meM khUba ja khoTo prazna karyo. na vicAravAnuM meM vicAryuM. mArAthI A eka mahApApa thaI gayuM. have huM tenI AloyaNA kevI rIte lauM? mane Avo pApI kAmI vicAra Avyo hato te to huM kahI zakuM tema nathI ane na kahuM to zalya rahI jAya che. e zalya rahI jaze to huM zuddha to thaIza nahi." chatAMya guru pAse te AloyaNA levA gayAM. cAlatA pagamAM kAMTo vAgyo. e apazukanathI sAcI vAta gurune kahI devA taiyAra thayeluM mana pAchuM paDyuM. chevaTe temaNe bIjAnuM nAma daIne pUchyuM - "gurudeva ! je AvuM durthAna dhare tene zuM prAyazcitta Ave ?" Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 gurue spaSTa kahevA kahyuM paNa te kahI zakyA nahi. guru pAsethI prAyazcitta jANI lIdhuM. te pramANe temaNe pacAsa varasa sudhI chaThTha, aTTama, cAra upavAsa ane pAMca upavAsa karI, pAraNe navI karI. ema dasa varasa sudhI tapa karyuM. be varasa sudhI mAtra nirlepa caNAno AhAra lIdho. be varasa sudhI muMjelA caNAno AhAra lIdho. soLa varasa mA khamaNa karyA ane vIsa varasa AMbela tapa karyuM. Ama lakSmaNA sAdhvIe ugra tapa karyuM. paraMtu haiye daMbha rAkhI A tapa karyuM hatuM. tethI temano AtmA vizuddha na thayo ane ArtadhyAnamAM te kALadharma pAmyAM. tyAra pachI dAsI pramukha asaMkhya bhavamAM bhamyA ane ema aneka bhava karatAM karatAM te AvatI covIzInA prathama tIrthaMkara zrI padmanAbha prabhunA tIrthamAM muktine pAmaze. daMpUrvaka tapa karavA viSe kahyuM che ke "eka hajAra divya varasa sudhI ghora tapa kare paNa jo te daMbhapUrvaka karavAmAM (sazalya) AvyuM hoya to te tapa niSphaLa jAya che." vArSika pratikramaNamAM eka hajAra ane ATha zvAsocchavAsa pramANa kAyotsarga jANavo. pratyeka caturvizati stave 'vaMsu nimattayarA' sudhI 25 zvAsocchavAsa gaNavAM. evA 40 logassa eka navakAre adhika gaNavAthI 1008 zvAsocchavAsa thAya che. ahIMyA pada pramANe zvAsocchavAsa samajavo. cAturmAsika pratikramaNamAM pAMcaso zvAsocchavAsano eTale 20 logassano ane pAkSika pratikramaNamAM 300 zvAsocchavAsano eTale 12 logassano kAussagna jANavo. kAyotsarganA zvAsozvAsathI devatAnuM AyuSya baMdhAya che. te A pramANe : lakkhaduga sahassa paNacatta, causayA aTTha ceva paliyAI / kiMcUNA caubhAgA, surAu baMdho igusAse // kAyotsarganAM eka zvAsocchavAsathI bhavya jIva be lAkha pastALIsa hajAra cAraso ane ATha palyopama ne eka palyopamanA nava bhAga karIe tevA cAra bhAga jeTaluM devagatinuM AyuSya bAMdhe che. AkhA navakAranAM ATha zvAsocchavAsamAM ogaNIsa lAkha tresaTha hajAra baso ne saDasaTha palyopamanuM devagatinuM AyuSya baMdhAya che. jyAre eka logassanA paccIsa zvAsocchavAsamAM ekasaTha lAkha pAMtrIsa hajAra baso ane daza palyopamanuM AyuSya baMdhAya che. paryuSaNa parvamAM caityaparipATIthI AtmasAdhanA karavAnuM paNa jaNAvyuM che. A uparAMta caitya pUjA vagerethI zAsananI unnati karavAnuM paNa pharamAvyuM che. zAstromAM A aMge eka kathA jANItI che. vajasvAmInI kathA te samaye bhISaNa duSkALa paDyo hato. AthI vajasvAmI samasta saMghane paTTa upara besADIne Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 41 subhikSApurI laI gayAM. A nagarIno rAjA bauddhadharmI hato. teNe jinapUjA mATe phUla ApavAnI manAI pharamAvI. tevAmAM paryuSaNa parvanA mahAna divaso AvyAM. parvanA divasomAM anaMta upakArI jinezvara bhagavaMtonI puSpapUjA na thAya te zrAvakothI kema sahana thaI zake? eka bAju rAjAnI puSpa ApavAnI manAI ane bIjI bAju paryuSaNa parvanA divaso. zrAvakoe guru vajasvAmIne potAnA dharmasaMkaTanI jANa karI ane kaMIka vinamra vinaMtI karI. zrAvakonI umadA ane utkRSTa bhAvanA jANI vajasvAmIe AkAzagAminI vidyAno upayoga karyo. te vidyAnA baLathI te mAhezvarI nagara gayAM. potAnA saMsArI pitAnA koI mALI mitrane puSpo taiyAra karavA kahyuM ane pote hemavaMta parvata upara zrIdevInA bhuvanamAM gayAM. zrIdevIe temane eka mahApadma ApyuM. A mahApadma ane hutAzana vanamAMthI 20 lAkha puSpo lIdhAM. tyAra pachI vRMbhaka devatAe taiyAra karI Apela vimAnamAM e 20 lAkha puSpo laIne subhikSApurI pAchA pharyAM. zrAvakoe e puSpothI jinapUjA karI ane paryuSaNa parvanI bhavya ujavaNI ane ArAdhanA karI. bauddhadharmI rAjA to A joI AzcaryathI digmUDha thaI gayo. te vajasvAmIne maLyo ane temanI pAse teNe zrAvakadharma aMgIkAra karyo. aThThAImAM ahiMsAdharmanuM pAlana karAvavuM. A divasomAM pote to zakya tamAma AraMbhasamAraMbhathI dUra rahIne ahiMsAnI ArAdhanA karavI paNa bIjAo paNa A divasomAM jIvahiMsA na kare tevo pracAra ane vyavasthA karavI. katalakhAnAo baMdha rakhAvavA mATe prayAsa karavAM. ema karIne amAri pravartana karavuM. saMprati ane kumArapALa rAjAe amAri pravartana karAvyuM hatuM. musalamAna mazahura akabara bAdazAhe paNa pUjya prabhAvaka zrI hIrasUrIzvarajI mahArAjanI preraNAthI potAnA badhA pradezamAM cha mAsa sudhI amAri pravartAvI hatI. hIrasUrijInI kathA akabara bAdazAhe potAnA khAsa mANaso mokalIne AcArya zrI vijayahIrasUrIzvarajI mahArAjane potAne tyAM padhAravA mATe bhAvabharI vinaMtI karI. AcAryazrIe A vinaMtImAM dharmanI prabhAvanA joI. gaMdhArathI vihAra karI AcAryazrI potAnA ziSya parivAra sahita saMvata 1639mAM jeTha vada terasanA divase dilhI padhAryA tyAre akabara bAdazAhe teo saunuM bhavya svAgata karyuM. AcAryazrIe akabarane dharmalAbha ApyAM. AcAryazrIne roja darabAramAM AvI dharmopadeza ApavAnI vinaMtI karI. AcAryazrIe potAnI preraka vANIthI ahiMsAnuM mahattva samajAvyuM. hiMsAnuM raudra svarUpa ane tenA phaLa svarUpe jIvanI thatI behAlI vagereno romAMca khaDA kare tevo upadeza sAMbhaLI musalamAna bAdazAha akabaranA haiye dayAnA aMkura phuTyAM. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 eka divase akabare AcAryazrIne kahyuM - "mahArAjazrI ! satsaMga karavAnI ane jainadharmanuM kiMIka jANavAnI bhAvanAthI meM Apane ahIM teDAvyAM. Ape mArI vinaMtIno svIkAra karI mArA para kharekhara upakAra karyo che. paraMtu Apa to mArI pAsethI kaMI mAMgatA ja nathI. to Apa kaMIka mAMgo ane tamAruM RNa cUkavavAnI taka Apo." AcAryazrIe vicAra karIne kahyuM - "bAdazAha! tamArI pavitra bhAvanAnI huM anumodanA karuM chuM. tame mane kaMIka mAgavA kaho cho paraMtu ame jaina sAdhuo amArA mATe kazuM mAgatA nathI. amane to ahiMsAdharmano pracAra kema vadhu thAya ane vadhu ne vadhu loko tenuM kema pAlana kare temAM ja vadhu rasa hoya che. tame bAdazAha cho. tamo dhAro to A mATe ghaNuM karI zako tema cho. jIvahiMsAthI jainonA haiyA dubhAya che. katala thatAM jIvono taDaphaDATa temanAthI sahyo jato nathI. paryuSaNa parvanA ATha divasamAM tamArA tAbAnA pradezomAM jIvahiMsA para pratibaMdha mUkavAnuM tame pharamAna karo ane kedIone mukta karo." AcAryazrInI niHspRhAthI akabarane temanA pratye hatuM tethI ye vadhu mAna thayuM. teNe e vinaMtIno utsAhapUrvaka svIkAra karatA kahyuM - "ApanA ATha divasa ane mArA cAra divasa. A bAra divasamAM kyAMya jIvahiMsA na thAya te mATe huM hamaNA ja pharamAna bahAra pADuM chuM." akabaranA tAbA heThaLa gujarAta, mALavA, ajamera, dilhI, phattehapura, lAhora ane mulatAna ema cha prAMto hatAM. A cha prAMto mATe teNe suvarNa ratnamaya ane mora chApavALA che pharamAna lakhyAM ane cha e cha pharamAna AcAryazrIne arpaNa karyA ane e pradezomAM zrAvaNa vada dasamathI bhAdaravA suda chaTha sudhI amArinI-ahiMsAnI ghoSaNA karAvI. e pachI AcAryazrI pAsethI uThIne aneka gAunA vistAramAM patharAyelA DAbara nAmanA sarovara kinAre jaIne dezadezAMtaranA lokoe potAne bheTa Apela aneka prakAranA pakSIone sAdhuo samakSa choDI mUkyAM. A uparAMta kArAgRhamAMnA badhA kedIone paNa mukti ApI. A pachI akabaranI vinaMtIthI AcArya zrI hIrasUrijI mahArAje bAdazAhane dharmopadeza ApavA mATe jaMbUdvIpa prajJaptinI TIkA karanArA sva ane parazAstranA jJAtA, pazcima dizAnA lokapALa varuNanuM varadAna meLavanAra upAdhyAya zrI zAMticaMdrane dilhImAM rahevAnI AjJA karI ane pote tyAMthI vihAra karyo. upAdhyAyajI samayajJa ane medhAvI hatAM. akabaranA ahiMsAnA saMskAra kema vadhu daDha bane tevo te upadeza ApatAM. eka divase teNe kutUhalathI upAdhyAyajI mahArAjane yogano camatkAra batAvavAnI vinaMtI karI. upAdhyAyajI zAMticaMdra mahArAje kahyuM - "kAle savAre gulAlavADI Avajo." Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 43 bIje divase savAre bAdazAha gulAlavADI pahoMcI gayo. upAdhyAyajI mahArAje tene dharmadezanA ApavA mAMDI. thoDIvAra bAda nobatanA gaDagaDATathI akabara camakI UThyo. nobata vAgatI hatI. paNa e vAge ja kevI rIte? bAra gAu sudhI potAnA hukama vinA nobata vagADavAnI manAI hatI. teNe turata ja potAnA sevakone A aMge tapAsa karavA kahyuM. tapAsa karI sevakoe kahyuM - "jahAMpanAha! A nobata to ApanA pitA humAyu bAdazAha tamane maLavA Ave che te mATe vAgI rahI che." pitAjI AvI rahyA che? e zakya ja nathI. e to jannatanazIna thaI gayA che. bhalA, koI mareluM pAchuM AvyuM che ke mArA pitA pAchA Ave ? nahi, nahi, sevakonI kaMI bhUla thAya che. AvA vicAromAM akabara aTavAyo hato tyAM ja senA sahita humAyu AvI pahoMcyo ane putra akabarane bheTI paDyo ane akabaranA mANasone mevA-mIThAIthI bharelA rUpAnA thALa bheTa ApyAM. akabarane paNa AzIrvAda sAthe amUlya bheTo ApI ane jevA AvyA hatA tevA ja cAlyA gayAM. AMkhanA palakArAmAM ja A badhuM banI gayuM ane humAyu Avyo ane gayo. akabaranA Azcaryano pAra na rahyo. zuM A IndrajALa hatI? saMmohana hatuM? paNa nA. pote pitAne bheTyo hato. temanA vatsala sparzano anubhava hajI paNa te anubhavI zakato hato ane temaNe ApelI bheTo to paDelI ja hatI. akabarane pachI pratIti thaI ke A to gurudeva upAdhyAyajI zrI zAMticaMdrajI mahArAje sarjelo camatkAra che. upAdhyAyajI mahArAjanI AvI yoga adhyAtmanI zakti joIne akabarane temanA pratyenA prema-Adara ane bhakti khUba ja vadhI gayAM. pahelAM karatAMya vadhu samaya temanI sAthe te dharmacarcA karato. eka paNa divasa upAdhyAyajIne maLe nahi, temanI preraka vANI sAMbhaLe nahi to akabarane cena na paDatuM. A anurAga-prazasya rAga eTalo badho gADha banI gayo ke eka vakhata aTaka dezanA rAjAne jItavA mATe caDAIno prasaMga Avyo to upAdhyAyajIne paNa A yuddha yAtrAmAM AvavA ane potAne vItarAga vANInuM pAna karAvavA mATe sAthe lIdhAM. subhaToe to vAhana upara ke ghoDe caDhIne eka divasamAM batrIsa kozanI majala karI paraMtu upAdhyAyajI mahArAje to page cAlIne ja lAMbI khepa pUrI karI. maMjhile pahoMcI akabare upAdhyAyajInI khabara aMtara pUchAvI to te jANIne tene duHkha thayuM. upAdhyAyajI mahArAjanA paga sUjhI gayA hatAM. samagra zarIra para lAMbI khepano bhAre thAka spaSTa vartAto hato. be ziSyo temanI bhaktipUrvaka sAravAra (vaiyAvacca) karI rahyA hatAM. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 bAdazAhanuM teDuM AvatAM tenI bhakti joIne asahya thAka hovA chatAMya upAdhyAyajI mahArAja DoLImAM besIne gayAM. be ziSyone potAnI khAMdha upara DoLI uMcakIne gurudevane laIne AvatAM joIne bAdazAha sAme gayo. bhAvathI vaMdana karI paga dabAvyA ane gadgad kaMThe kahyuM - "mahArAjazrI ! mane kSamA karo. mArI vinaMtI svIkAravAthI Apane ATaluM badhuM kaSTa paDyuM. havethI Apa subhaTonI jema jhaDapathI vihAra na karazo. Apa dhIme dhIme pAchaLathI padhArajo." paDAva choDIne bAdazAhanI senA AgaLa vadhI ane aTaka rAjAnA nagaranI bahAra AvI pahoMcI. senAe nagarane ghero ghAlyo. A ghero bAra bAra varasa sudhI cAlyo. aTakanA rAjAe akabarane jarA paNa macaka na ApI. musalamAna subhaTo, kAjhIo ane mullAoe Ano doSa upAdhyAyajI mahArAja para DhoLyo. akabarane temaNe kahyuM - "jahAMpanAha! Apa A kApharanA kusaMge caDyAM cho tethI ApanI A avadazA che. nahi to A killo letAM zuM ATalAM badhAM varaso lAge? amAruM mAno to Apa A kAphara sAdhuno saMga choDo." akabare nikhAlasa haiye A badhI vAta upAdhyAyajI mahArAjane kahI. temaNe kahyuM - "akabara ! teo ajJAna che. teo zuM bole che tenuM temane bhAna nathI ane A killo tAre jItavo hoya tyAre mane kaheje. te divase ApaNe baMne ja jaIne e jItI laIzuM. paraMtu Ama karavA mATe tAre eka zaratanuM pAlana karavuM paDaze." ApanI zarata mane mAnya che. Apa pharamAvo te karavA huM taiyAra chuM." akabare vinayathI kahyuM. upAdhyAyajI kahe - "badhI senAne tAre chAvaNImAM ja rAkhavAnI. te divase mAtra ApaNe baMne killo levA jaIzuM. e divase nagaranI bahAra ke aMdara koIe hiMsA karavI nahi." akabare zaratano svIkAra karyo ane ahiMsAnI ghoSaNA karAvI. bIje divase savAre akabara ane upAdhyAyajI mahArAja baMne ekalA ja killo levA mATe nikaLI paDyAM. A joI musalamAnoe kAgAroLa karI mUkI "A kAphara ApaNA bAdazAhane have zatrune soMpI deze." vagere vagere. paraMtu akabarane upAdhyAyajImAM zraddhA hatI. teNe kazI ja niMdA ke TIkA sAMbhaLI nahi. killA pAse AvI pahoMcatA vAcakendra zrI zAMticaMdrajI mahArAje eka kuMka mArIne badhI ja khAIo pUrI dIdhI. bIjI phUMkathI zatrunA sainyane khaMbhita karI dIdhuM ane trIjI phUMka mAratAM killAnA badhA ja bAraNAM phaTAphaTa ughaDI gayAM. upAdhyAyajInI AvI anaMta zakti joIne akabaranA AzcaryanI koI parisImA na rahI. teNe e nagaramAM potAnI AjJA pravartAvI. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 e pachI akabare AgrahapUrvaka upAdhyAyajI mahArAjane kaMIka mAMgavA mATe vinaMtI karI. te samaye jajiyAverAthI rAjabhaMDAramAM dara varase 14 karoDanuM dravya jamA thatuM hatuM. upAdhyAyajI mahArAje kahyuM - "akabara ! tame roja savAre cakalAnI savAzera jIbha khAvo che, A mAMsAhAra khAvAno baMdha karo ane zatruMjayagiri para yAtrika dITha eka sonaiyAno je kara tame nAMkhyA che te kara mApha karo ane cha mAsa sudhI tamArA rAjayamAM ahiMsAnI ghoSaNA karo. akabare A tamAma bAbatono saharSa svIkAra karyo. akabarano janma mAsa, paryuSaNa parvanA bAra divasa, badhA ravivAra, 12 saMkrAMtinI 12 tithio, rojAno mahino, IdanA divaso, mahoramanA divaso ane sophiAnanA divasomAM ahiMsA dharmanuM pAlana karavA mATe akabare pharamAna bahAra pADyuM. A cAreya pharamAno teNe upAdhyAyajIne arpaNa karyA. mahArAjazrIe te pharamAno AcArya zrI vijayahIrasurIzvarajI mahArAjane bheTa dharyA. akabaranA jIvanamAMthI preraNA laI bhavya jIvoe paryuSaNa parvanA divasomAM ahiMsAnuM ArAdhana karavuM. pazu-paMkhIone abhayadAna ApavuM ane hiMsAjanya AraMbha-samAraMbhano tyAga karavo. 148 vArSika 11 dharmakRtyo aThThAI parvanI ArAdhanA karanAra zrAvakoe-bhavya jIvoe keTalAMka vArSika dharmakRtyo paNa karavA joIe. A aMge kahevAmAM AvyuM che ke : saMghA disukRtyAni, prativarSa vivekinA / yathAvidhi vidheyAni, ekAdazamitAni ca // bhAvArtha - vivekI zrAvake dara varase saMghapUjA Adi 11 prakAranA sukRtya vidhipUrvaka karavA joIe. vistarArtha:- gItArtha jJAnI bhagavaMte kahela 11 sukRtyo A pramANe che - 1. saMghapUjA, 2. sAdharmika bhakti, 3. yAtrA, 4. jinamaMdiramAM snAtrotsava, 5. devadravyanI vRddhi, 6. mahApUjA, 7. rAtrijAgaraNa, 8. siddhAMtapUjA, 9. ujamaNuM, 10. tIrtha prabhAvanA ane 11. prAyazcitta (zodhi). 1. saMghapUjA - eTale sAdhu-sAdhvIjI mahArAjone bhAvapUrvaka potAnA ghare laI jaIne Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 46 nirdoSa AhAra vahorAvavo. cAritryanI vRddhi ane rakSA mATe temane jarUrI evI sAmagrI (pAtarA, zAla, kApaDa vagere sAdhupayogI cIjavastuo) vahorAvavI, pustako vagereno prabaMdha karI Apavo ane zrAvaka-zrAvikAnuM ucita bahumAna karavuM. varasamAM ochAmAM ochI ekavAra AvI saMghapUjA karavI joIe. samagra saMghanuM bahumAna karavuM te utkRSTa saMghapUjA che. sUtaranI navakAravALIthI bahumAna karavuM te jaghanya saMghapUjA che. potAnI zakti na hoya ane sakaLa saMghanuM bahumAna na thaI zake to sAdhu-sAdhvIjI mahArAjone muhapatti vagere nAnI vastuo vahorAvavI ane ekAda be zrAvaka-zrAvikAne sopArI-badAma jevI vastuo ApIne bahumAna karavuM. potAnI Arthika paristhiti khUba ja kharAba hoya temaNe puNiyA zrAvakanI jema bhakti karavI tethI paNa saMghapUjAnuM phaLa maLe che. 2. sAdharmibhakti H- potAnA sAdharmI bhAI-bahenone hArdika nimaMtraNa ApI ghare teDavAM, temano premathI satkA2 ka2vo, bhAvathI jamADavA ane je sAdharmI bhAI ke bahena du:khI hoya, daridrI hoya tenI to vadhu bhakti karavI. evA sIdAtA sAdharmI bhAI ke bahena mATe tana, mana ane dhana traNeyano sadupayoga karavo. kahyuM che ke : na kayaM dINuddharaNaM, na kayaM sAhammiANa vacchalaM / hiayaMmi vIyarAo, na dhArio hArio jammo // "jemaNe garIbono uddhAra karyo nathI, sAdharmInuM vAtsalya karyuM nathI ane hRdayamAM zrI vItarAgaprabhune dhAraNa karyA nathI te potAno janma hArI gayo che tema samajavuM." mahAmoMgho amUlya mAnavabhava maLyo che. tyAre A bhavamAM garIbonI garIbAI dUra karI sIdAtA sAdharmI bhAI-bahenone zakya tamAma rIte upayogI thaIne temaja vItarAga dharmanuM pAlana karIne tene-mAnavabhavane saphaLa karavo joIe. sAdharmI bhaktimAM zrAvakanA jeTalI ja zrAvikAnI bhakti karavI joIe. zrAvikA jJAna, darzana ane cAritryavALI hoya to te pachI bhale sadhavA hoya ke vidhavA te sAdharmI ja che. A aMge ziSya zaMkA kare che ke 'gurudeva ! laukikamAM ne lokottaramAM strIone doSavALI kahI che. "strIomAM juThANuM, sAhasa, kapaTa, mUrkhatA, atilobha, apavitratA ane nirdayatAnA doSa sAmAnya hoya che." kapilA, abhayA, nupUrapaMDitA, nAgazrI, sukumALikA ane surikAMtA vagerenA dRSTAMto ghaNAM jANItA che. siddhAMtamAM paNa kahyuM che ke - anaMtA pAvarAsIu, jayA udayamAgayA / tayA itthittaNaM pattaM, sammaM jANAhi goyamA // "he gautama ! anaMtA pApanI rAzio udayamAM Ave che, tyAre strIono janma maLe che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 ema samyaka prakAre jANavuM." Ama sarvatra strIonI niMdA karavAmAM AvI che to tevI strIonuM bahumAna karavuM kevI rIte ucita gaNAya? gurumahArAja ziSyane javAba ApatAM kahe che - "he vatsa ! strIo mAtra doSathI ja bharelI che evuM ekAMte satya na mAnavuM. keTalAMka puruSo paNa evA doSita hoya che. akhAI rAThoDa jevA mahAkrUra AzayavALA, nAstika ane deva-gurune paNa ThaganArA ghaNA puruSonA daSTAMta jovA maLe che. Ama baMne bAju jovI joIe. badhI ja strIo doSavALI nathI hotI. tulasA, revatI, kalAvatI, manoramA jevI ghaNI strIo saMskArI paNa hatI. evI keTalIka uttama zrAvikAonI tIrthakara bhagavaMtoe paNa prazaMsA karI che. zrAvikAonuM mAtAnI jema, benanI jema ane putrInI jema bahumAna karavuM joIe. 3. yAtrA - dara varase ochAmAM ochI ekavAra to yAtrA karavI joIe. A yAtrA traNa prakAranI che. te A pramANe - 1. aDhAI utsava yAtrA, 2. rathayAtrA ane 3. tIrthayAtrA. rAjA kumArapALe A pramANe rathayAtrA karI hatI. "caitramAsanI zukala aSTamInA cothA pahore mahAsaMpattivAna zrI jinezvara bhagavaMtano ratha taiyAra karavAmAM Avyo. lokoe AnaMdathI bhagavAnano jayajayakAra karyo. rastA uparathI A bhavya ratha pasAra thaI rahyo hato tyAre jANe ema lAgatuM hatuM ke meruparvata jaI rahyo che. upara sonAnA moTA daMDavALI dhvajA pharakatI hatI. aMdara chatra hatuM ane bAjumAM cAmaranI zreNIo hatI. AvA A bhavya sohAmaNA rathamAM snAna, vilepana karIne puSpa caDAvelI zrI pArzvanAtha prabhunI pratimA sthApavAmAM AvI hatI. mahAjano vAjate gAjate A rathane rAjA kumArapALanA dvAra pAse lAvyAM. te samaye daze dizAo vAjiMtronI gUMja ane nRtyanA jhaNakArathI gUMjI rahI. rathane khUba ja ThAThathI ane vAjate gAjate rAjamaMdiramAM laI javAyo. rAjA kumArapALe rAjamaMdiramAM AvelA rathamAM sthApita karelI pArzvanAtha prabhunI pratimAne paTavastra tathA suvarNanA alaMkArothI pUjA karI. bhAvikoe bhaktinRtya karyA. te rAta tyAM bhAvanAmAM pasAra karI. bIje divase savAre rAjA kumArapALe e rathane nagara bahAra pheravyo ane nagara bahAra dhvaja toraNothI zaNagArelA vizALa maMDapamAM ratha mUkyo. pachI rathamAMnI jina pratimAnI pUjA racI ane caturvidha saMghanI samakSa pote AratI utArI. pachI hAthI joDelA te rathane AkhA nagaramAM pheravI Theka-ThekANe paTamaMDapamAM vistAravALI racanA karAvI te utsavane dIpAvyo." Ama rathayAtrA karavI joIe. tIrthayAtrAH zrI zatruMjaya, giranAra, sametazikhara Adi tIrthadhAmo che. temaja zrI tIrthakaranA janma, dIkSA, kevaLa, vihAra ane nirvANanI bhUmi paNa tIrtha gaNAya che. A tIrthayAtrAthI bhavya jIvone zubha bhAvanA jAge. zubha bhAvanA jagADavAmAM A tIrtho nimitta bane ane AvI vizuddha bhAvanAthI bhavya jIvo bhavasAgara tarI jAya. Ama A tIrtho bhavasAgaratAraka paNa che. AvA tIrthonI vidhipUrvaka yAtrA karavI joIe. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 zrI siddhasena divAkarasUri pratibodhita rAjA vikramAditye zrI zatruMjaya tIrthanI yAtrAno saMgha kADhyo hato. te saMghamAM ekaso ne agaNottara sonAnA ane caMdana, hAthIdAMta vagerenA 500 jinAlayo hatAM. zrI siddhasena Adi pAMca hajAra AcAryo, 14 mugaTadhArI rAjAo, sIttera lAkha zrAvaka kuTuMbo, eka karoDa daza lAkha ane nava hajAra gADAo, aDhAra lAkha ghoDAo, ane choteraso hAthIo ane teTalA ja UMTa ane baLado vagere hatAM. 48 rAjA kumArapALanA saMghamAM sonArUpAnA 1874 daherAsaro hatAM. AbhU saMghapatinA saMghamAM sAtaso jinamaMdiro hatAM ane temanI yAtrAmAM bAra karoDa sonaiyAno kharca thayo hato. zAhukAra pethaDane tIrthanuM darzana thatA agiyAra lAkha rUpiyAno kharca thayo hato. tenA saMghamAM bAvana jinAlaya ane sAta lAkha manuSyo hatAM. maMtrI vastupALanI sADAbAra yAtrA jANItI che. :: 4. snAtra mahotsava : parvanA divasoe jinAlayamAM bhAre ThAThamAThathI snAtra mahotsava karavo joIe. dareka parvanA divase snAtra mahotsava thaI zake tema na hoya to varasamAM ekavAra to Avo mahotsava avazya karavo. evo ullekha che ke pethaDa zrAvake giranAra upara snAtra mahotsava karatA samaye chappana ghaDI suvarNa vaDe IndramALA paherI hatI ane zatruMjayanI giranAra sudhI suvarNanI dhvajA caDAvI hatI. tenA putra jhAMjhaNe e ja pramANe dhvajA caDAvI hatI. 5. devadravyanI vRddhi :- devadravyamAM vadhAro thAya te mATe dara varase mALA paheravI jarUrI che. IndramALA athavA bIjI mALA paNa paherI zakAya. eka vakhata giranAra upara digaMbara ane zvetAmbara saMgha vacce tIrtha aMge vivAda thayo tyAre vRddha DAhyA jainoe rasto kADhyo ke je IndramALA pahere tenuM A tIrtha. te samaye zAhukAra pethaDe chappana ghaDI suvarNa vaDe IndramALA paherI ane cA2 ghaDI yAcakone suvarNanuM dAna karI giranAra tIrthane potAnuM karyuM. 6. mahApUjA H- dareka parvanA divase athavA dareka varase jinAlayamAM mahApUjA bhaNAvavI. 7. rAtrijAgaraNa :- tIrthayAtrA samaye, bhagavAnanA vividha kalyANakanA divasoe rAtrijAgaraNa karIne prabhunA guNagAna gAvAM. jinendrabhakti saMgIta-nRtya kAryakrama karavA ane vItarAga bhaktimAM tallina banavuM. 8. siddhAMtapUjA H- da22oja zrutajJAnanI bhakti karavI. tema na banI zake to dara mahine ke dareka varase tevI bhakti avazya karavI. 9. ujamaNuM :- navapadanI oLI arthAt zrI siddhacakra saMbaMdhI, ekAdazI, paMcamI vagere jJAna, darzana ane cAritrAdi ArAdhanabhUta tapa nimitte ujamaNuM karavuM. varasamAM ochAmAM ochuM ekavAra AvuM ujamaNuM karavuM joIe. kahyuM che ke - Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 "tapasyAnuM ujamaNuM karavuM te jinamaMdira upara kaLaza caDAvavA jevuM, akSayapAtra upara phaLa AropavA jevuM ane bhojana karAvIne pAna (tAMbUla) ApavA jevuM stutya kArya che." zukla paMcamI vagere vividha tapanA ujamaNAmAM upavAsanI saMkhyAnA pramANamAM nANAMvATikA, nALiyera ane modaka vagere vastuo mUkIne zAstrokta rIte udyApana karavuM. 10. tIrthaprabhAvanA:- tIrthanI prabhAvanA nimitte zrI gurumahArAjano pravezotsava tathA prabhAvanA varasamAM ochAmAM ochA ekavAra karAvavAM. temAM zrI gurunA pravezotsavamAM moTA ADaMbara sAthe zrI caturvidha saMghe gurune sAme teDavA mATe javuM. ane guruno tathA saMghano yathAzakti satkAra karavo. ( zrI viraprabhune vAMdavA jatAM rAjA koNike jevo mahotsava karyo hato temaja paradezI rAjA, udAyI rAjA ane dazArNabhadra rAjAnI jema A mahotsava karavo. pethaDa zrAvake zrI dharmaghoSasUrinA pravezotsava prasaMge sattAvIza hajAra TaMka dravyano kharca karyo hato. saMvegI sAdhuno pravezotsava ujavavo te anucita che ema na kahevuM. kAraNa ke vyavahAra bhASyamAM sAdhune pratimA vahananA adhikAramAM kahyuM che ke "sAdhu saMpUrNa paDimA vahI rahyA pachI ekAeka nagaramAM praveza na kare paNa najadIkamAM AvIne koI sAdhu ke zrAvakane potAnA darzana Ape athavA saMdezo pahoMcADe jethI nagarano rAjA, maMtrI ke prAmAdhikArI mahotsavapUrvaka praveza karAve. AvA adhikArIo na hoya tyAM zrAvaka saMgha pravezotsava ujave." Ama zAsananI prabhAvanA karavAthI tIrthaMkarapaNAnuM phaLa prApta thAya che. 11. AloyaNA-prAyazcitta - guruno yoga hoya to ochAmAM ochI varasamAM eka vAra AloyaNA levI joIe. kahyuM che ke "jabUdvIpamAM jeTalA veluonA rajakaNa che te badhAM ja ratno thaI jAya ane te ratnono koI jIva sAta kSetramAM upayoga kare to paNa AloyaNA karyA vinA eka divasanA pApathI paNa chuTAtuM nathI." pApathI chuTavA mATe guru pAse jaIne thaI gayelA pApanI kabUlAta karI te pAponuM prAyazcitta mAMgavuM joIe. tema karavAmAM Ave to ja te AtmAnI zuddhi thAya che. pApanI AloyaNA karavAthI daDhaprahArInI jema te ja bhave siddhigatie javAnuM paNa saMbhavita bane che. Ama vivekI zrAvakoe dara varase A agiyAra dharmakRtyo thaI zake to utkRSTathI nahi to jaghanyathI to jarUra karavAM joIe. O Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 149 11muM pauSadhopavAsa vrata parvanA divase zrAvake avazya pauSadha karavo. kahyuM che ke - je pauSathopavAna, titi parvavAre | aMtima iva rAjarSirdhanyAste gRhiNo'pihi // "parvanA divase upavAsa karI je pauSadhamAM rahe che, te gRhastha chellA rAjarSinI jema dhanya che." chellA udayana rAjarSinI kathA caMpAnagarImAM eka sonI raheto hato. kumAranaMdI tenuM nAma. svabhAve te strIlaMpaTa hato. je rUpALI kanyAne joI tene moha thato te kanyAne joItI sonAmahora ApIne tenI sAthe lagna karato. AvI kharIda karela tene pAMcaso patnI hatI. A badhI patnIo sAthe te eka thAMbhalAvALA mahelamAM viSayasukha bhogavato. A kumAranaMdIne nAgIla nAmano eka zrAvaka mitra hato. A mitre tenA jIvanamAM mahatvano bhAga bhajavyo hato ane tene viSayanA kuMDamAMthI bahAra kADhI teno AtmoddhAra karyo hato. eka samayanI vAta che. kumAranaMdI potAnA mahelanI agAzImAM Ubho hato. tyAM teNe be rUpa-rUpanI aMbAra samI yuvatIo joI. te samaye paMcazaila dvIpanI be adhiSThAtrI vyaMtara devIo IndranI AjJAthI naMdIzvara dvIpa jaI rahI hatI. sAthe temano pati vidyumbhALI deva paNa hato. durbhAgyavaza rastAmAM ja A deva avI (mRtyu) gayo. chatAMya A be vyaMtara devIo pAsA ane prahAsAe potAnI yAtrA cAlu ja rAkhI. tyAM temaNe kumAranaMdIne joyo. tenI AMkho ane hoTha uparathI temane lAgyuM ke A puruSa khUba ja kAmI ane viSayalaMpaTa che. kaMIka majAka khAtara baMne devIo tenI najadIka AvI. kumAranaMdInI dehabhUkha bhaDakI UThI. teNe pUchyuM - "he rUpAMganAo! tame koNa cho? ane ahIM mArI pAse zA mATe AvyA cho?" "ame tamArA mATe ja AvyA chIe." kumAranaMdInA kAne jANe jharaNAMno avAja saMbhaLAyo. to pachI rAha konI juvo cho? cAlo mArA raMgabhavanamAM." kumAranaMdIe utsAhathI te nimaMtraNane vadhAvI lIdhuM. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga- upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 3 1 "nA, tamArA raMgabhavanamAM nahi, tame paMcazaila dvIpamAM Avajo. tyAM ame tamArI mananI murAda pUrI karIzuM." eTaluM kahIne hAsA ane prahAsA baMne AkAzamAM uDI gaI. te pachI kumAranaMdInI UMgha harAma thaI gaI. tenI najaramAM mAtra e be devIo ja taravaravA lAgI. teNe koIpaNa bhoge ane kharce paMcazaila dvIpa pahoMcavAno nirNaya karyo. A mATe teNe rAjAne rAjI karyA ane nagaramAM DhaMDhero pITAvyo - "kumAranaMdI sonIne je paMcazIla dvIpe laI jaze tene eka koTI dravya ApavAmAM Avaze." - eka vRddha khalAsIe A DhaMDhero jhIlI lIdho. sonI pAsethI koTI dravya lIdhuM ane eka vahANa taiyAra karAvyuM. kumAranaMdIne e vahANamAM besADyo ane samudrayAtrA zarU karI dIdhI. ghaNe dUra gayA bAda khalAsIe kahyuM - "juo tyAM eka vaDa dekhAya che. e vaDa paMcaula dvIpamAM ugelo che. ApaNuM e vahANa e vaDa nIcethI pasAra thAya tyAre tame jhaDapathI e vaDanI vaDavAI pakaDI lejo. e vaDa upara bhAraDa pakSIo Ave che ane tyAM suI jAya che. tame e pakSInA page baMdhAI jajo. savAre e bhAkhaMDa pakSI paMcazaila dvIpa tarapha jaze. eTale tame paNa sAthe tyAM pahoMcI jazo." kumAranaMdIe khalAsInI vAta dhyAnathI sAMbhaLI. te pramANe teno amala paNa karyo. paMcazaila dviIpa para pahoMcI teNe hAsA-mahAsAne zodhI. ekAda be divasa satata zodha bAda e be devIono bheTo thaI gayo. rUpAMganAo ! tame kahyuM hatuM ne paMcazaila dviIpa Avajo. to juo huM atyAre tamArA dviIpamAM ane tamArI sAme ja ubho chuM. kaho have tame mArA dehanI Aga kyAre ThaMDI karo cho?" kumAranaMdI ! tame AvyA te sAruM karyuM. paraMtu tame rahyA manuSya ane ame to devalokanI devIo chIe. AthI A aMgathI tamAro saMga thAya nahi. tamane amArI tIvra lAlasA hoya to marIne A dIpanA svAmI thAva." hAsA-mahAsAe rokaDuM parakhAvyuM. kumAranaMdI to A javAba sAMbhaLI ubho ubho ja thIjI gayo. tenA pastAvAno pAra na rahyo. ATaluM moTuM sAhasa karI, koTI dravya kharcA zuM huM A javAba sAMbhaLavA Avyo hato? are ! huM to na Amano rahyo ke na temano rahyo. tyAM devIoe potAnI vidyAnA baLathI kumAranaMdIne tenA mahela upara mUkI dIdho. A badhuM paLamAM ja banI gayuM. kumAranaMdI pAcho AvI gayo paNa tenA manamAM have satata eka ja raTaNa hatuM - "marIne paMcazaila hIpano svAmI banuM ane e rUpAMganAo sAthe yatheccha bhogavilAsa mANuM." chevaTe teNe agnisnAna karavAno nirNaya karyo. e mATenI taiyArI paNa karI. e jANI nAgila zrAvakamitre tene kahyuM - "mitra ! Ama AtmahatyA karavI te ThIka nathI. tevA maraNathI jIvanI durgati thAya che." Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 paNa viSayAMdha kumAranaMdI mAnyo nahi. niyANuM bAMdhIne te AgamAM jIvato baLI mUo, marIne te paMcazaila hIpano svAmI thayo. A durghaTanAthI nAgilanuM mana saMsAra parathI uThI gayuM. teNe dIkSA laI lIdhI ane cAritradharmanI vizuddha ArAdhanA karI te azruta lokamAM devatA thayo. devalokamAM eka samaye devAtAo naMdIzvara dvIpanI yAtrAe javA nIkaLyAM. IndranI AjJAthI hAsA-mahAsA devIoe nRtya karyuM. gIto gAyAM. temaNe kumAranaMdInA jIva devatA vidyumbhALIne Dhola vagADavA kahyuM. abhimAnathI teNe Dhola vagADyo nahi. AthI pUrvanA karmanA udayathI e Dhola tenA gaLAmAM AvIne bheravAI gayo. tyAre devIoe kahyuM - "svAmI! Dhola vagADavAmAM zaramAo nahi. ApaNA kuLane zobhe tevuM te kAma che. mATe premathI tame Dhola vagADo." ane vidyunsALIe Dhola vagADyo. hAsA-mahAsA nRtya karavA lAgI ane devayAtrA AgaLa cAlI. A yAtrAmAM nAgila zrAvaka mitrano jIva ayyata deva paNa hato. avadhijJAnathI teNe potAnA pUrvabhavanA mitrane joyo. turata ja tyAM gayo ane pUchyuM - "dosta! mArI oLakhANa kaMI paDe che?" "nA, tame koNa cho?" vidyumbhALIe pUchyuM. nAgile AthI badhI hakIkata kahI saMbhaLAvI. e sAMbhaLI vidyunmALIe pUchyuM - "mRtyulokamAM to meM tAruM na mAnyuM ane Aje mAre Dhola vagADavo paDe che. mane A nathI gamatuM. temAM mane nAnama lAge che. have tuM mArA uddhArano kaMI upAya batAva. huM te jarUrathI amalamAM mUkIza." azruta deve karuNAthI kahyuM - "mitra ! karmasattA baLavAna che. te devane paNa nathI choDatI. azubha karmabaMdhanane toDavA mATe gRhasthapaNe citrazALAmAM kAyotsarga karI rahelA bhAva sAdhu zrI vIra paramAtmAnI tuM pratimA karAva. tenAthI tane bodhibIja utpanna thaze." naMdIzvara dvIpanI yAtrAethI pAchA pharyA bAda vidyumbhALIe paheluM kAma bhAvasAdhu zrI vIra paramAtmAne jovAnuM karyuM. temanA darzana karI te himavaMta parvata para gayo. tyAMthI gozISa caMdana laI Avyo. vIra paramAtmAnuM jevuM nirmaLa divya svarUpa joyuM hatuM tevI ja pratimA e caMdanamAMthI taiyAra karI. e pratimAne divya alaMkArothI zaNagArI ane kapila kevaLI pAse e pratimAnI pratiSThA karAvI tene caMdananI peTImAM mUkI. te samaye samudramAM eka vahANa chellA cha mahinAthI tophAnamAM sapaDAyeluM hatuM. tene koI kinAro lApato na hato. vidyunmALIe e vahANane tophAnamAMthI ugAryuM ane temAM beThelA eka musApharane pratimAnI peTI ApIne kahyuM - A peTI tuM vItabhaya pATaNa laI jaje. tyAM jaIne ghoSaNA karAvaje ke A peTImAM zrI vIra paramAtmAnI pratimA che. tame tene grahaNa karo." vitabhaya pATaNamAM AvIne musAphare devanI sUcanA mujaba ghoSaNA karAvI. e sAMbhaLI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 nagaranA rAjA sahita aneka brAhmaNo, tApaso Adi tyAM AvyAM. peTI levA taiyAra thayAM. peTI ughADavA mATe prayatna karyo. paraMtu na peTI ucakAya ke na peTI khUle. ema karatAM bapora thavA AvI. rANIe dAsIne mokalI rAjAne bhojana mATe bolAvyAM. rAjAe kahevaDAvyuM ke ahIM eka evI peTI AvI che ke koInAthI khUlatI nathI. te peTImAM paramAtmAnI pratimA che. rANI prabhAvatIe vicAryuM ke paramAtmA to vitarAga che. te koI devatA nathI. AthI temanI stuti karavAmAM Ave to ja te peTI ughaDI zake. rANI ema vicArIne pUjAnI sAmagrI laI samudrakAMThe AvI. prathama teNe peTInI pUjA karI ane pachI A pramANe stuti karI. ATha pratihAryadhArI, rAgAdi dUSaNone atyaMtapaNe dUra karanArA ane trikAlajJAnI he devAdhideva zrI arihaMta paramAtmA! mane tamArA darzana karAvo." ane peTInuM DhAMkaNuM ApoApa khUlI gayuM, pratimA pote ja pragaTa thaI. prabhAvatIe vAjate-gAjate e pratimAne potAnA caityamAM padharAvI ane roja tenI trikALapUjA karavA lAgI. - - eka samayanI vAta che. dravyapUjA karI rANI prabhAvatI bhAvavibhora haiye pratimA samakSa nRtya karI rahI hatI. rAjA vINAvAdanathI rANIne bhaktinRtyamAM sAtha Apato hato. rANInuM samagra citta jinendrabhaktimAM hatuM. rAjA pratimAne paNa joto hato ane rANIne paNa joto hato tyAM eka kSaNa teNe rANIne mAthA vinA dhaDathI ja nRtya karatI joI. rAjAnA haiye dhrAsko paDyo. rANInuM mastaka kyAM? viNAnA tAra tUTI gayAM. rAjAnA hAthamAMthI viNA paDI gaI. nRtyamAM ethI vikSepa paDyo. te gussAthI bolI uThI - "vINA kema pheMkI dIdhI?" rAjAe satya vAta jaNAvI. e jANI rANIe kahyuM - "A amaMgaLa eMdhANa che. have mAruM mRtyu najadIkamAM ja che." thoDA ja samayamAM AvI bIjI ghaTanA banI. rANI prabhAvatIe devapUjA mATe dAsI pAse zveta vastro maMgAvyAM. dAsI te vastro laIne AvI. rANIe te joI gussAthI pUchyuM - "zuM A sapheda vastro che? lAla raMgane zuM tuM sapheda raMga kahe che?" ane teNe dAsI sAme darpaNano ghA karyo. darpaNano ghA jIvaleNa nIkaLyo. dAsInuM turata ja mRtyu thayuM. gusso utaratAM prabhAvatIe joyuM to lAgyuM ke potAne bhrama thayo hato. vastro to sapheda hatAM paNa potAne lAla raMganA dekhAyA hatAM. paraMtu tyAre to ghaNuM moDuM thaI thaI gayuM hatuM. e samaye gussAnA AvezamAM prabhAvatIthI jIvahiMsA thaI gaI hatI. A mahApApa mATe tene pastAvo thayo. e pApano kSaya karavA teNe dIkSA laI lIdhI. rAjAe rANIne dIkSAnI anumati ApatAM kahyuM - "devI! tame cAritranI ArAdhanAthI devapaNuM pAmo to mane pratibodha pamADajo." u.bhA.-2-5 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 prabhAvatIe saMyamadharmanuM utkRSTa pAlana karyuM ane anazana karI te saudharma devalokamAM devatA thaI. have prabhAvatInI gerahAjarImAM devadattA nAmanI kunnAdAsI A prabhAvaka vIra paramAtmAnI pratimAnI pUjA karavA lAgI. A samayamAM prabhAvatIno jIva deva tApasanuM rUpa laI rAjadarabAramAM roja AvavA lAgyo, AvIne roja rAjAne eka divya amRtaphaLa bheTa dharato. phaLanA svAdathI lalacAIne rAjAe tApasane kahyuM - "he tApasa ! AvAM svAdiSTa phaLa kyAM uge che? e sthAna mane batAvo." tApasa rUpadhArI deva rAjAne potAnA vikarvelA AzramamAM laI gayo. tyAM ughAnamAM teNe ugela amRta phaLa batAvyAM. lAlacathI rAjA te phaLa toDavA gayo tyAM tApasoe doDI AvIne tene lAkaDIthI phaTakAryo. AthI bhaya pAmI teNe potAnA nagara tarapha doTa mUkI. AgaLa rAjA ne pAchaLa tApaso. rastAmAM nAsatAM nAsatAM teNe sAdhuone joyAM. teNe turata ja temanuM zaraNuM lIdhuM. sAdhuoe tene abhayadAna ane AzvAsana ApyuM. teNe vicAryuM "kharekhara mane tApase chetaryo. mAre Ama phaLanA svAdamAM lalacAvuM nahotuM joItuM." tyAM ja devatA thayela prabhAvatIe pratyakSa thaI ane teNe sarjelI mAyA saMkelI lIdhI. devatA prabhAvatIe rAjAne upadeza Apyo eTale rAjA jainadharmamAM zraddhALu banyo. have te arasAmAM gAMdhAra nAmanA eka zrAvaka zAzvata vara paramAtmAnI pratimAne vaMdanA karavAnI bhAvanAthI vaitADhyagirinA mULamAM tapa karato hato. tenA ugra tapathI prasanna thaI zAsanadevIe tenuM manovAMchita pUrNa karyuM ane tene manovAMchitadAyaka 108 guTikA ApI. gAMdhAra zrAvake eka guTikA moMmAM nAkhI vItabhaya pATaNamAM jaI devAdhideva zrI viraparamAtmAnI pUjAbhaktinI IcchA karI ane guTikAnA prabhAvathI te turata ja vItabhaya pATaNa pahoMcI gayo. tyAM te vIra paramAtmAnI pUjAbhakti karavA lAgyo. gAMdhAra zrAvakane potAnI aMtima ghaDIno aNasAra maLyo. AthI teNe pelI divya guTikAo potAnI sAdharmI devadattA kubbA dAsIne ApI dIdhI ane pote dIkSA lIdhI. devadattA dAsI kuLyA hatI. guTikAnA prabhAvathI teNe svarUpavAna suMdarI thavAnI IcchA karI. tenI e IcchA turata ja phaLI. devadattAne rUpavatI thayelI joI tenuM nAma suvarNaguli rAkhyuM. rUpa to maLyuM paNa yogya vara vinA strInuM rUpa zuM kAmanuM? suvarNagulie potAnA rUpane yogya evA varanA nAmo vicArI joyAM. vicAranA aMte teNe potAne yogya rAjA caMDapradyota ja vara jaNAyo. varanI manathI pasaMdagI karI teNe divya guTikA mukhamAM mUkI ane kahyuM - "caMDapradyota rAjA ja mArA bhartAra thAo." suvaNagulinI A IcchA purI karavA pelI devI caMDapradyota pAse gaI. tyAM teNe dAsInA Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 55 rUpanA ane yauvananAM bhAre vakhANa karyAM. rAjAe dUta mokalI tenA hAthanI mAMgaNI karI. dAsIe dUta sAthe kahevaDAvyuM "rAjA pote ahIM AvI mane maLaze tyAre amArA baMnenA manoratha pUrNa thaze." A saMdezo sAMbhaLI caMDapradyota anilavega hAthI upara besI dAsI pAse jaIne Ubho rahyo ane kahyuM - "prANapriye ! huM tane levA Avyo chuM. cAlo, A anilavega hAthI upara besI jAva." "svAmin ! mAruM A jIvana have tamane ja samarpaNa che. paraMtu A jinapratimA vinA huM jIvI zakuM tema nathI. AthI A pratimAnA jevI ja bIjI pratimA taiyAra karAvIne tame ahIM laI Avo. e pratimA ahIM sthApana karI A mULa pratimA laI ApaNe baMne sAthe ja avaMtI cAlyA jaIzuM." dAsIe vinayathI kahyuM. avaMtIpati caMDapradyota turata ja avaMtI pAcho pharyo tyAM jaIne teNe tAbaDatoba vI2 paramAtmAnI pratimA taiyAra karAvI. AbehUba pratimA laIne pharI pAcho dAsI pAse Avyo ane mULa pratimA laI baMne-suvarNAMguli ane rAjA caMDapradyota avaMtI AvI gayAM. bIje divase savAre udAyana rAjA darzana karavA Avyo. pratimAnA mukhAraviMda sAmuM joyuM to pratimAnA gaLAmAM paherAvelI puSpamALA tene mlAna dekhAI ane tenI satata sevA karatI dAsI paNa jovAmAM na AvI. udayanane turata ja zaMkA gaI ke jarUra A pratimA sAthe kaMI ceDAM thayA che. teNe grISmaRtumAM durlabha evo maru dezanA jaLa jevo hAthIno mada paDelo joyo. nakkI rAjA caMDapradyota potAnA anilavega hAthI upara ahIM Avyo hovo joIe ane mULa pratimAne temaja dAsIne upADI gayo hovo joIe. udAyanarAjAne A ghaTanAthI khUba ja gusso caDyo. teNe turata senAne avaMtI upara caDAI laI javA AjJA karI. senA avaMtI pahoMcI. udAyana ane caMDapraghota vacce tumula yuddha thayuM. anilavega uparathI udayananI sakhata jhIMka jhIlatA rAjA caMDapradyota para udAyane bANano varasAda varasAvI bhoMya para pADI dIdho ane jIvato ja bAMdhI lIdho. caMDapraghotanane keda karI tenA kapALa upara tapAvelA saLiyAthI lakhAvyuM ke "A mArI dAsIno pati che." e pachI udAyana pradyotanA darabA2mAM jyAM jinAlaya hatuM tyAM gayo. jaIne zrI vI2 paramAtmAnI pratimAnI bhAvapUrvaka stuti karI ane e pratimAne potAne tyAM laI javA mATe uThAvavA gayo paNa pratimA saheje paNa halI nahi. ethI AMsubhInI AMkhe udAyane pUchyuM - "he nAtha ! meM Apano to evo zo aparAdha karyo che ke mArI sAthe AvavA Apa taiyAra nathI thatAM ?" udAyananI A phariyAda sAMbhaLI e jinAlayanA adhiSThAyaka deve kahyuM - "rAjan ! Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 dhULanA tophAnathI tAruM nagara ujaDI javAnuM che. AthI huM tyAM AvIza nahi. mATe tuM vRthA zoka na karIza." devavANI sAMbhaLI udAyane potAnI senA ane baMdIvAna caMDapradyota sAthe potAnA nagare pahoMcavA prayANa AraMbhya. rastAmAM ja cAturmAsano prAraMbha thayo. AthI niyamadhArI udAyane tyAM rastAmAM ja paDAva nAMkhyo. tyAM daza rAjAonA ekI sAthe paDAva naMkhAtA te sthAna dazapura nAme oLakhAyuM. cAturmAsano samaya vItatAM paryuSaNa parva AvyAM. rAjA udAyane prathama divase poSaha lIdho hato. AthI rasoyAe baMdIvAna caMDapradyotane pUchyuM - "Apa Aje zuM jamazo?" rasoyAnA A praznathI caMDapradyota ghaDIka kSobha pAmyo. tene prazna thayo ke rasoyo Aje ja kema Avo prazna pUche che? jarUra tenI pAchaLa koI hetu hovo joIe. eTale teNe rasoyAne pUchyuM -"bhAI ! tuM Aje mane rasoI mATe zuM karavA pUche che?" rasoyAe javAbamAM kahyuM - "rAjana ! Aje paryuSaNa parvano prathama divasa che. mArA svAmI udAyana rAjAe Aje upavAsa karyo che ane poSaha lIdho che. AthI rasoI Aje mAre mAtra tamArA mATe ja banAvavAnI che. mATe tamane pUchuM chuM ke tamArA mATe zuM rasoI banAvuM?" pAcaka! teM Aje uttama kArya karyuM. parvanI teM mane yAda ApI mArA para upakAra karyo che. Aje mAre paNa upavAsa che, mATe have tAre rasoI banAvavAnI jarUra nathI." ' rasoyAe A vAta rAjA udAyanane karI. e jANI teNe vicAryuM ke caMDapradyote paryuSaNa parvanI ArAdhanA upavAsanA tapathI karI che, AthI e mAro sAdharmI bhAI gaNAya. AvA sAdharmIne baMdIkhAnAmAM pUrI rAkhIne mArAthI paryuSaNa parvanI ArAdhanA kevI rIte thaI zake? udAyane sAcI rIte vicArIne rAjA caMDapradyotane baMdIkhAnAmAMthI mukta karyo. tenA kapALamAM DAma dIdhela akSaro DhAMkavA mATe suvarNaratnamaya paTTa baMdhAvI ApyA ane avaMtI deza pAcho ApI dIdho. cAturmAsa pUruM thayAM bAda udAyana rAjA potAnI nagarImAM pAcho pharyo ane zrI vira paramAtmAnI mULa pratimAnI pUjAnA nirvAha mATe teNe avaMtIpatine bAra gAma bheTa ApyAM ane prabhAvatI devInI AjJAthI navI pratimAnI bhAvathI pUjA karavA lAgyo. eka samaye parvanA divase udAyana poSaha laIne dharmadhyAna karI rahyo hato. madharAte zubha dhyAna dharatAM tene evo zubhabhAva thayo ke - "je rAjAo ane bIjAoe zrI vIra prabhu pAse dIkSA lIdhI che, temaja samyakatvAdi bIjA vrata lIdhAM che temane dhanya che ! teo vaMdanane yogya che. jo prabhu mArA nagaramAM padhArI mArI dharAne pAvana kare to huM paNa temanA pavitra haste dIkSA lauM ane mAruM bAkInuM AyuSya saphaLa karuM." Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3) udAyananA A bhAva prabhu pArakhI gayAM. prabhu eka samaye tenI nagarImAM padhAryA. udAyane zrI vIprabhunuM khUba ja ThAThamAThathI bhavya svAgata karyuM. vidhipUrvaka prabhune vaMdanA karI ane temanI bhavatAraka dezanA sAMbhaLI mahelamAM pAcho pharyo. mahelanI suvarNa pathArImAM sUtAM sUtAM te vicAravA lAgyo - "sAce ja A rAjaya aMte narakagati ApanAra che. AthI mArA putra abhicine ApavuM yogya nathI." ane teNe potAnuM rAjaya bhANe ja kezIne ApyuM ane pote zrI vIra prabhu pAse dIkSA lIdhI. saMyama levAnA divasathI ja teNe ugra tapasyA AraMbhI dIdhI ane potAnA dehane khUba ja zoSavI nAMkhyo. - pAraNAmAM niraMtara nirasa AhAra levAthI udAyana rAjarSine kazoka roga thayo. koI vaidyanA dhyAnamAM AvatAM teNe kahyuM - "Apa dahIMnuM sevana karI tamAruM Arogya jALavI rAkho." rAjarSi svadehamAM nispRha hatAM. deha pratye temane jarAya mamatva na hatuM. chatAMya te dahIMnI gaveSaNA karavA lAgyAM. vihAra karatAM karatAM eka divasa te vItabhaya padhAryA. temane joI pUrva dveSathI maMtrIe kezI rAjane bhaMbheryo ke - "he rAjanuM ! tamArA mAmA sAdhujIvanathI kaMTALI gayA che. AthI te tamAruM rAjaya levA mATe ahIM pAchA pharyA che. mATe tame temano jarApaNa vizvAsa karazo nahi." A kezIe kahyuM - "maMtrIjIA rAjya temanuM ja ApeluM che. bhale te pAchuM laI le." maMtrIe kahyuM - "rAjanuM ! koI rAjya ApatuM nathI. rAjya puNyathI maLe che. puNyathI maLeluM rAjya zA mATe pAchuM ApI devuM? ane tamArA A muni mAmA rAjaya pAchuM levA AvyAM che, to e rAjya pAchuM na laI jAya te mATe tame tenI hatyA karAvI nAMkho." kAcA kAnanA kezIne maMtrInI vAta gaLe utarI gaI. teNe pazupAlikA mAraphata udAyana rAjarSine jhera bheLaveluM dahIM apAvyuM. koI devatAe e jhera harI lIdhuM ane muni udAyanane cetavyA - "tamane jhera bheLaveluM dahIM gocarImAM maLaze mATe tame dahIM khAzo nahi ane tenI IcchA rAkhazo nahi." | munie te divasathI dahIM khAvAnuM choDI dIdhuM. A bAju dahIMnA abhAve roga bhISaNa banato gayo. munie punaH dahIM levAno prayatna karyo temAM jhera bheLavyuM hatuM te pelA devatAe harI - lIdhuM. Ama be traNa vAra jhera karavAnI ghaTanA banI. eka samaye devatA tema karAvAnuM cUkI gayo. rAjarSi jherI dahIM vAparI gayAM ane jhere zarIramAM tIvra asara karI. e joI rAjarSie anazana karyuM. trIsa divasa sudhI anazana pALyuM ane kevaLajJAna pAmI kALakrame nirvANa pAmyAM. AthI pelA devatAe kopAyamAna thaI kezI rAjAnA vItabhaya nagarane dhULathI pUrI dIdhuM. A bAju putra abhicie vicAryuM ke - "rAjagAdIno huM hakkadAra hovA chatAM mArA pitAe te rAja potAnA bhANejane ApyuM. dhikkAra che mArA pitAne." ane kezI rAjAnI Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 sevA choDI te koNika rAjA pAse Avyo. tyAM zrI vIraprabhunI vANIthI pratibodhita thaI zrAvakadharma pALavA lAgyo. paraMtu aMtarathI te pitA paranI vairavRttine choDI zakyo nahi. aMta samaye pAkSika anazana karI mRtyu pAmyo. pUrvokta pApane AlovyuM nahi. mRtyu pAmIne te bhavanapatimAM devatA thayo. tyAMthI eka palyopamanuM AyuSya bhogavIne mahAvidehakSetramAM manuSyabhava pAmIne aMte mokSe jaze. Ama rAjarSi udAyane parvanA divasoe tamAma AraMbha-samAraMbha choDI niSkAma bhAvanAthI dharmArAdhana karyuM, tema zrAvakoe paNa niHspRhabhAve vividha vratonuM pAlana karavuM joIe. 150 pauSadhavratanA bhedo trIjA zikSAvrata-pauSadhavratanuM A vyAkhyAnamAM vistArathI svarUpa kahevAmAM Ave che. bhAvArtha :- jenAthI dharmanI puSTi thAya te pauSadhavrata kahevAya che. AhArapauSadha Adi tenA cAra bheda che. vistarArtha :- puN puSTI puN dhAtuno artha puSTi thAya che. dharmasya poSa puSTi thAyatIti poSadham| dharmanI puSTine dhAraNa kare te pauSadha kahevAya che. AThama, caudaza vagere parva divasoe A anuSThAna karavAnuM hoya che. A anuSThAnanA cAra prakAra che ane te darekanA babbe bheda che. zrI Avazyaka niryuktinI vRttimAM tathA tenI cUrNimAM paNa A pramANe pATha che. AhArapauSadha : AnA dezathI ane sarvathI ema be prakAra che. amuka vigaIno tyAga karavo athavA AMbela ke ekAsaNuM karavuM te dezathI AhAra pauSadha kahevAya che. ane rAta divasa beyanA maLIne AThe pahora cAreya prakAranA AhArano tyAga karavo te sarvathI AhArapauSadha kahevAya che. zarIrasatkArapauSadha : AnA paNa dezathI ane sarvathI ema be prakAra che. amuka prakAranA dehaprasAdhananA sAdhanono upayoga na karavo te dezathI. snAna, mAliza, prasAdhana tathA zaNagAra vagereno taddana tyAga karavo te sarvathI zarIrasatkAra pauSadha che. na brahmacarya pauSadha : AnA paNa dezathI ane sarvathI ema be prakAra che. divase ke rAte Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa9 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 viSayasevana na karavuM, tenI maryAdA bAMdhavI te dezathI brahmacarya pauSadha che ane divasa-rAtanA ATheya pahoranuM brahmacarya pALavuM te sarvathI brahmacarya pauSadha che. avyApAra pauSadha : AnA paNa dezathI ane sarvathI ema be prakAra che. "amuka vyApAra huM nahi karuM" ema dhAravuM te dezathI ane divasa-rAtanAM ATheya pahora mATe sarva prakArano vyavasAya ke vyApArano tyAga karavo te sarvathI vyApArano pauSadha kahevAya che. dezathI pauSadha karanAra sAmAyika kare paNa kharo ane na paNa kare. paraMtu jo sarvathI pauSadha karavAno hoya to sAmAyika avazya karavuM joIe. sAmAyika lIdhelo pauSadha ja phaLa Ape che. A cAreya prakArano sarvathI pauSadha upAzraya, caityagRha ke pauSadhazALAmAM ke gharamAM karavo. A pauSadha gurunI samakSa karavo joIe. pauSadha letI vakhate sarva prakAranAM AbhUSaNo utArI nAMkhavA joIe. pauSadhanA samaya daramiyAna jJAnAbhyAsa karavo, svAdhyAya karavo, dharmagraMthanuM vAMcana karavuM. jApa japavo athavA zubhadhyAna dharavuM. zrAvaka prajJaptinI vRttimAM ane pauSadhasUtramAM paNa kahyuM che. remi bhaMte pasadaM mAhArapordi relo satramo | vagere cAra bhedathI posaha kahyo che ane pauSadha zabdano artha niyama karIe to ja teno artha barAbara baMdhabesato thAya che. AhAraposaha vagere cAra prakAranA dezathI ane sarvathI maLI ATha bhAMgAnA eka be vagere saMyogI bhAMgA gaNatA eMzI bhAMgA thAya che. temAM atyAre AhArapauSadha be prakAre karavAmAM Ave che, kAraNa ke nirdoSa AhAra levAmAM sAmAyikanI sAthe virodha jovAmAM nathI Avato. bIjuM sAdhu ane upadhAna karanAra zrAvako paNa AhAra le che. bAkInA traNa pauSadha to sarvathI ja karavA. ahIM koI zaMkA kare ke nirdoSa zarIra satkAra ane vyApAra karavAmAM zo doSa che? AnuM samAdhAna A pramANe che. A banne kriyA zarIra zobhA ane lobhanA hetubhUta che ane sAmAyikamAM AvI pravRttionA niSedha pharamAvyA che. zaktinA abhAve dharmakriyAno utsAha ane zakti TakAvI rAkhavA mATe sAdhunI jema pauSadhamAM AhAra svIkAravA yogya che. A saMbaMdhamAM zrI mahAnizItha sUtramAM kahyuM che ke - "dezathI AhAra pauSadha karyo hoya to gurunI samakSa paccakakhANa pArIne "AvasahI' kahIne upAzrayanI bahAra nIkaLavuM. IryAsamiti vaDe ghare jaI IriyAvahI paDikkamI, gamaNAgamaNe AlovI caityavaMdana karavuM. pachI saMDAsA pramAjI kaTAsaNA upara besavuM. pAtrane pramArjavA ane pachI ucita bhojana pIrasAvavuM. bhojana pIrasAI gayA bAda paccakakhANa saMbhArI vadana pramAjI bhojana levuM. bhojana samaye sabaDakA ke bacakArA karavA nahi. ArAmathI rasapUrvaka jamavuM nahi. chAMDavuM nahi. mana-vacana ane kAyAnI guptithI sAdhunI jema bhojana levuM. bhojana bAda prAsuka jaLathI mukhazuddhi karavI ane navakAra gaNIne UThavuM. pachI caityavaMdana karI paccakakhANa dhArI ane pharI pauSadhazALAmAM AvavuM ane svAdhyAya-dhyAna vagere karavuM." Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 zrAddhapratikramaNanI cUrNimAM paNa A pramANe kahyuM che. paNa A sAmAyika ane pauSadhanI ekatAnI apekSAe che. kAraNa ke muharta mAtranA sAmAyikamAM to azana karavuM sarvathA niSiddha che. pauSadhane AzrIne zrI nizIthabhASyamAM ema paNa kahevuM che ke "vidaDuM to muMne" tene uddezIne karyuM hoya to paNa pauSadhavALo zrAvaka khAya. nizItha cUrNimAM paNa kahyuM che ke - "jene uddezIne kareluM hoya te sAmAyika karyuM hoya chatAM paNa khAya." nirvivAda vRttie to sarva AhAra vagereno tyAga karavo e ja sarvottama pauSadha che. zaMkha nAmanA zrAvake Avo sarvottama pauSadha karyo hato. zaMkha zrAvakanI kathA zrAvastI nagarI. temAM zaMkha ane pukhali nAmanA be zrAvako rahetA hatAM. eka divasa teo baMne zrI vIra bhagavaMtane vaMdanA karI potAnA ghare pAchA pharI rahyA hatAM tyAre zaMkhe pukhaline kahyuM "tame sAruM bhojana taiyAra karAvo. jamyA bAda ApaNe pAkSika pauSadha laIzuM." zaMkha ghare Avyo. pukhaline teNe bhojana karavA mATe kahyuM to kharuM paNa ghera pahoMcatA tene bIjo zubha vicAra Avyo. jamyA bAda pauSadha zA mATe levo. bhojana vinA ja pauSadha karavo uttama che. kAraNa evA pauSadhanuM phaLa moTuM batAvAyuM che." ane zaMkhe potAnI patnIne pote bhojana nahi le tema jaNAvI dIdhuM. pachI te pauSadhazALAmAM gayo. zarIra uparanA AbhUSaNo utArI nAkhyAM. zarIrasatkArano tyAga karyo ane pauSadha laI darbhanA saMthArA upara zubhadhyAna dharavA lAgyo. A bAju pukhalie bhojana taiyAra karAvyuM. bhojana taiyAra thaI gayA bAda te zaMkhane jamavA teDavA tenA ghare Avyo. pukhaline Avato joI zaMkhanI patnI utpalA tenuM svAgata karavA ubhI thaI ane satkArathI tene gharamAM laI AvI. zaMkha pauSadhazALAmAM che ema jANI pukhali tyAM gayo ane IryApathikI paDikkamIne bhojana mATe padhAravA nimaMtraNa ApyuM. zaMkhe kahyuM - "mAre e bhojanamAMthI kaMI paNa kalpa nahi. tamArI IcchAthI tamane ThIka lAge tema tame karo. mArI sUcanAthI tamAre kaMI paNa vAnagI banAvavAnI nathI." zaMkhano javAba sAMbhaLI pukhali potAnA ghare pAcho pharI gayo. zaMkhe dhyAna dharatAM vicAryuM ke - "savAramAM zrI prabhune vaMdanA karIne huM pauSadha pArIza." savAra paDatAM zaMkha zrI viraprabhu pAse gayo. pukhali paNa te samaye AvI pahoMcyo hato. zaMkhane joI teNe Thapako Apyo ke - "gaIkAle tame je karyuM te ThIka nathI karyuM." bhagavAne e sAMbhaLI kahyuM - "pukhali!tame zaMkhanI niMdA na karo. gaIkAle rAte te sudakSa jAgarikAthI jAgelo che." tyAM zrI gautamasvAmIe prazna karyo - "bhagavaMta! jAgarikA keTalA prakAranI che?" Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 61 upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 bhagavaMte kahyuM - he gautama ! jAgarikA traNa prakAranI che. pahelI buddha jAgarikA, te kevaLI bhagavaMtane hoya che. bIjI abuddha jAgarikA, te chadmastha anagArI (muni)ne hoya che ane trIjI sudakSa jAgarikA, te zramaNopAsaka (zrAvaka)ne hoya che. A dharmasaMvAda sAMbhaLI zaMkhe bhagavaMtane krodhAdikanuM phaLa pUchyuM. bhagavaMte kahyuM - "he zaMkha! krodha, mAna vagere kaSAyo AyuSya karma sivAyanA sAta karmanI zithila baMdhanavALI prakRtione daDha baMdhanavALI kare che." A sAMbhaLI pukhali Adi zrAvakoe zaMkhane vAraMvAra khamAvyo. zaMkha pauSadha vagere vrato pALI saudharma devalokanA arUNAbha vimAnamAM devapaNe utpanna thayo. tyAM cAra palyopamanuM AyuSya bhogavI mahAvideha kSetramAMthI mokSe jaze. pAMcamA aMgamAM zrI jinezvara bhagavaMte paNa zaMkha zrAvakanuM cAra prakAravALuM utkRSTa pauSadhavrata vakhANeluM che. AthI parvanA divasoe AtmAnA ullAsathI A vratanuM avazya pAlana karavuM. 151 parvanI ArAdhanAno vidhi caturdazyaSTamI rAkodiSTA parvasa pauSadhaH / vidheyaH saudhasthenetthaM parvANyArAdhayed gRhI // bhAvArtha:- caudaza, AThama, pUrNimA ane amAvAsyAdi parvamAM gRhastha pauSadhadrata karavuM ane tema karIne parvanI ArAdhanA karavI. vistarArtha - caudaza, AThama, pUrNimA ane amAvAsyA e parva kahevAya che. A parvanA divasoe gRhastha pauSadha karavo joIe. roja dharmakriyA thaI zake to te ghaNuM uttama che. paraMtu dararoja tema karavuM zakya na hoya to parvanA divase to avazyapaNe dharmanI ArAdhanA ne sAdhanA karavI joIe. vAdIvetALa zrI zAMtisUrijIe racelI zrI uttarAdhyayana sUtranI vRttimAM kahyuM che ke - sarveSvapi tapoyogaH prazastaH kAlaparvasu / aSTamyAM paMcadazyAM ca, niyataH pauSadhaM vaset // sarva kALa parvamAM tapano yoga zreSTha che, paraMtu AThama ane puname to avazya pauSadha grahaNa karavo." Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 dazerA, divALI vagere laukika parvamAM mANaso vizeSa prakAre paridhAna ane bhojana vagere kare che te rIte zrAvakoe parvanA divasoe paNa vizeSapaNe dharmakriyA vagere karavI joIe. parvaNInA saMbaMdhamAM kahyuM che ke - "bIja pALavAthI aNuvrata ane mahAvrata rUpa be prakArano dharma ArAdhAya che. pAMcama pALavAthI pAMca jJAna pamAya che. AThamanI ArAdhanAthI ATha karma khape che. ekAdazInI ArAdhanAthI agiyAra aMga prApta thAya che ane caudaza ArAdhavAthI cauda pUrvano lAbha thAya che." A pAMca parva che temAM pUrNimA tathA amAvAsyA umeravAthI sAta parva thAya che. zrI gautamasvAmIe zrI vIra prabhune pUchyuM - bhagavaMta ! bIja vagere pAMca parvaNIe karela dharmAnuSThAnathI zuM phaLa prApta thAya?" bhagavaMte kahyuM - "he gautama ! prAyaH A jIva parvaNIone divase parabhavanuM AyuSyakarma upArje che. eka bhavamAM AyuSya bAMdhavAno kALa eka ja hoya che. dareka jIva potapotAnA AyuSyanA trIjA bhAge AgAmI bhavanuM AyuSya bAMdhe che ane te kadI paNa calAyamAna thatuM nathI. jema zreNika rAjAe pUrve garbhiNI mRgalIne mAratA garbha judo paDyo, tethI potAnA baLanuM varNana karatA nArakanuM AyuSya bAMdhyuM hatuM. te koIpaNa rIte chUTI zakyuM nahi, te pramANe samajavuM." jainetara zAstromAM paNa parvanA divasoe snAna-maithunAdino niSedha karelo che. viSNupurANamAM kahyuM che ke - caturdazyaSTamI caiva, amAvAsyA ca pUrNimA / paSetana rAjendra ! ravi-saMkrAMti parva 2 II tailastrImAMsasaMbhogI, parvasveteSu vai pumAn / viNmUtrabhojanaM nAma, prayAti narakaM mRtaH // 2 // he rAjendra ! caudaza, AThama, amAvAsyA, pUrNimA ane sUryanI saMkrAtinA divaso e parvaNIo che. te divase tela coLIne snAna karanAra, strI saMbhoga karanAra, mAMsa khAnAra mRtyu pAmyA pachI vimUtra bhojana nAmanI narakamAM (A narakamAM viSThA ane mUtranuM bhojana karavuM paDe che) jAya che." avasare kareluM dharmakArya mahAna lAbha Ape che. AthI khAsa karIne parvanA divase ahorAtra pauSadha karavo. tema na banI zake tema hoya to rAtripauSadha karavo. A pauSadhavratanI ArAdhanA aMge pRthvIpALa rAjAnI kathA kahevAmAM Ave che. pRthvIpALa rAjAnI kathA kSitipratiSThanagaranA rAjA pRthvIpALe morano zikAra karavA bANa choDyuM. bANa vAgatAM ja jhADa para beThelo mora eka cIsa sAthe bhoMya gabaDI paDyo. tIra zarIramAM khUpeluM hatuM paraMtu prANa Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 63 hajI bahAra nahoto nIkaLyo. tIranA ghAthI mora jIvana ane mRtyu vacce taraphaDiyA khAto hato. tenA gaLAmAMthI darda TapakatuM hatuM. moranI mRtyunI kAramI vedanA joI pRthvIpALanA haiye karUNA phUTI. "arere ! meM A kevuM duSkRtya karyuM ?" A nirdoSa jIvane meM nAhaka tIrathI vIMdhI nAkhyo. AvI ja rIte mArAthI koI vadhu baLavAna mANasa ke pazu mane vIMdhI nAkhe ke phADI nAMkhe to mArI hAlata A mora jevI thAya ne ? kharekhara ! mane dhikkAra che. mane A rIte koIno jIva levAno koI ja adhikAra nathI.' ane mora pAse jaI teNe khUMpeluM tIra haLavethI kADhI nAkhyuM. lohI baMdha karavAno prayatna karyo ane morane premathI paMpALI tenI kSamA mAgavA lAgyo. rAjAnI sAravAra ane premathI morane kaMIka zAtA vaLI. te zubha dhyAna karavA lAgyo. tenuM AyuSya have pUruM thayuM hatuM. thoDI ja kSaNomAM teno AtmA deha choDI gayo ane tyAMthI te vizAlapura nagaramAM manuSyabhavane pAmyo. moranA maDadAne tyAM ja rahevA daI rAjA pRthvIpALa pAcho nagara tarapha AvavA nIkaLyo. rastAmAM teNe eka munirAjane zilApaTTa upara beThelA joyAM. rAjA temanI pAse gayo. praNAma karyA ane temanI sAme beTho. munie tene kahyuM "jIvadayA e dharmajanetA che. A janetA devatAone paNa mAnavA yogya che. AthI buddhimAna-DAhyA jano jIvadayAnI vairiNI hiMsAno Adara karatA nathI." muninA mukhethI A zloka sAMbhaLI rAjA vicAramAM paDI gayo. zuM A munie meM morano zikAra karyo te joyuM haze ? na joyuM hoya to paNa temaNe ADakataro nirdeza to karI ja dIdho che ane teo kahe che te paNa barAbara che. jIvadayA dharmanI mAtA ja che. rAjAnA aMtaranA bhAva jANIne munie tene vadhu dharmapreraNA ApI. rAjAe turata ja temanI pAse zrAvakadharma aMgIkAra karyo. zrAvaka banI mahelamAM pAchA pharelA rAjA pRthvIpALe jALa dhanuSyabANa jevA jIvahiMsAnA tamAma sAdhano bALI naMkhAvyAM. A uparAMta parva divasoe daLavuM, khAMDavuM, dhovuM, pIsavuM vagere baMdha karAvyuM. Ama aneka rIte zrAvakadharmanuM pAlana karatAM rAjA mRtyu pAmIne vizALapura nagaramAM sunaMda nAme khUba ja zrImaMta ane dhanADhya vepA2I thayo. morano jIva vizAlapura nagaramAM ja manuSyabhava pAmyo hato. te rAjAno sevaka hato. A sevake sunaMda vepA2Ine eka divasa joyo. pUrvabhavanA saMskArathI sunaMdane jotA ja sevakanA manamAM tenI hatyA karavAnA vicAra AvyAM ane te divasathI sevaka sunaMdanI hatyAnI taka jovA lAgyo. thoDA divasa bAda rAjAnA sevake rANIno ratnahAra corI lIdho. A corelo hAra laI te sunaMda pAse gayo. agAuthI teNe badhI pAkI mAhitI bhegI karI lIdhI hatI ane te ja pramANe te badhA pagalA bharato hato, jethI sunaMdanI hatyAno Aropa potAnA mAthe na Ave ane tenI hatyA thaI jAya. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 sevakanI mAhitI sAcI paDI. sunaMde te divase pauSadha lIdho hato. pauSadhazALAmAM sunaMda ekalo ja hato ane AMkha baMdha karI sthira citte ane zarIre paMcaparameSThInuM dhyAna dharato hato. sevake rANIno corelo ranahAra kALajIpUrvaka sunaMdanA gaLe paherAvI dIdho. A bAju rANIne potAno ratnahAra guma thayAnI khabara paDI. tene hAra mATe kAgAroLa karI mUkI. sevakoe mahelano khUNe khUNo zodhI joyo. kyAMya ratnAhAra na maLyo. rAjAe turata ja sevakone ghare gharamAM jaDatI levA mokalI dIdhAM. mayUranA jIvavALo sevaka ane bIjA sevako paNa ratnAhAranI zodhamAM nIkaLyAM. A sevaka bIjA sevakonI sAthe pauSadhazALAmAM Avyo. tyAM saue sunaMda zrAvakane dhyAnamAM ubhelo joyo ane sAthosAtha tenA gaLAmAM paherelo rANIno ratnAhAra paNa joyo. rAjasevako tene bAMdhIne rAjA pAse laI AvyAM. rAjAe pUchyuM - "sunaMda! rANIno A ratnAhAra tArI pAse kevI rIte Avyo? sunaMde A ke bIjA koI ja praznano javAba na Apyo. rAjAe kopAyamAna thaI sunaMdano vadha karavAno hukama karyo. - bIje divase sunaMdane vadhasthAne laI javAyo. rAjAnI AjJAthI mayUranA jIvavALo sevaka sunaMdano vadha karavA mATe gayo. sunaMdanuM mAthuM dhaDathI juduM karavA jevuM teNe khaDraga upADyuM ke turata ja khaganA ApoApa TukaDeTukaDA thaI gayAM. bIjA sevakoe AvI bIjA hathiyArathI sunaMdano vadha karavA prayatna karyo, paraMtu e badhA ja hathiyAranI dazA pelA khaDraga jevI thaI. ghA ugAmatAM ja te zastranA TukaDeTukaDA thaI jatAM. sevakoe turata ja A hakIkata rAjAne jaNAvI. rAjA dveSarahita turata ja tyAM Avyo ane sunaMdane choDI devAnI AjJA karI. mukti maLatAM sunaMde pauSadha pAryo ane potAnA ghare gayo. paravArIne pAcho rAjA pAse Avyo ane vinayathI kahyuM - "rAjanuM! huM zrAvaka chuM. ame zrAvako kadI corI nathI karatA. pUchaDyA vinA taNakhalAne paNa hAtha nathI aDakADatAM ane pUrvabhavanI puNyAInA pratApe AvA to ghaNA ratnahAra mArA bhaMDAramAM che. Apane te jovA mATe huM atyAre nimaMtraNa ApavA Avyo chuM." sunaMdanI sAthe rAjA gayo. sunaMdano dhanabhaMDAra joI rAjA AMgaLA nAMkhI gayo. rANInA ranahArathI ya vadhu kiMmatI hAra tenA bhaMDAromAM paDyAM hatAM. chevaTe teNe sunaMdane pUchyuM - "sunaMda ! to pachI gaIkAle rAte tamane bAMdhIne lAvyAM ane meM hAra viSe pUchyuM tyAre tame kema kaMI jaNAvyuM nahi ?" sunaMda - "rAjanuM! gaIkAle parvano divasa hato. A divase huM pauSadha karuM chuM. pauSadhamAM kaMI paNa sAvadya bolI zakAya nahi." Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 65 sunaMdano A niyama jANI rAjAne tenA pratye mAna thayuM. tyAM tenI khUba ja prazaMsA karI ane potAnA mahelamAM pAcho pharyo. samaya jatAM sunaMde potAno kArabhAra potAnA putrane soMpI dIdho ane pote dIkSA laI lIdhI. kALakrame tene kevaLajJAna thayuM. eka divasa vihAra karatAM te vizALapurI nagarImAM padhAryA. pelo mayUrano jIva sevaka temane joI kaSTa dhyAna dharavA lAgyo. A joI kevaLIe tene udezIne kahyuM - tuM pUrvabhave mayUra hato ane mArA choDelA bANathI tuM mRtyu pAmyo hato. have tuM manuSyabhava pAmyo che, to saMsAramAM rajhaLAvatI duSTatAno tuM tyAga kara." A sAMbhaLI sevakane jAtismaraNajJAna thayuM ane nikhAlasapaNe teNe ratnAhAranI corInI vAta badhAne jaNAvI ane khamAvIne pote dIkSA lIdhI. vizALapurInA rAjAe paNa dharma aMgIkAra karyo ane parvatithie pauSadha karavA lAgyo. Ama je bhavya jIvo AnaMdathI pauSadhavratathI parvanI ArAdhanA kare che ane aMtaramAMthI dharmaparvone tyajatA nathI tethI sarva saMpatti pAme che.. O 152 parvonI ArAdhanA parvanI ArAdhanA viSe thoDuMka vizeSa kahevAmAM Ave che - sarvAraMbhaparityAgAtyAkSikAdiSu parvasu / vidheyaH pauSadho'jastramiva sUryayazA nRpaH // caturdazI parva vageremAM sarva prakAranA AraMbha-samAraMbhano tyAga karI sUryayazA rAjAnI jema pauSadhavratanuM pAlana karavuM." sUryayazA rAjAnI kathA sUryayazA prathama bharata cakravartIno jayeSTha putra hato. daza hajAra mugaTadhArI rAjAono te adhipati hato. vinItA nagarInA nagarajanonuM te nItithI pAlana karato hato. zakrAvatAra nAmanA zrI RSabhadeva prabhunA bhavya jinAlayamAM roja savAre senA sahita javAno teno niyama hato. savAramAM derAsare jaI bhAvathI te prabhunI stuti karato, A uparAMta pAkSikanA divase daza hajAra rAjAo ane bIjA aneka parijano sahita pauSadha karavAno teno niyama hato. A pAkSikanA divase te pote to koI AraMbha karato nahi paraMtu bIjAnI pAse paNa karAvato nahi. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 saMjogo sAnukULa hoya ke pratikULa, paraMtu sUryayazA pAkSikanA divase pauSadha karavAnuM kyAre paNa cUkato nahi. nagarajano pAse paNa te divase AraMbha-samAraMbhano tyAga karAvato. eka divasa saudharmendra potAnI sabhAmAM beThA beThA avadhijJAnathI sUryapazAnuM parva saMbaMdhI daDha mana joyuM. sUryapazAnI dharmamAM zraddhA-zuddhi ane Agraha joI saudharmendra manomana tenI prazaMsA karI ane mastaka namAvI bhAvathI sUryayazAne praNAma karyA e samaye IndrasabhAmAM raMbhA, urvazI ane bIjI gaMdharvIo nRtya karI rahI hatI. saMgIta ane nRtyano bhAre jalaso jAmyo hato, saudharmendrane Ama acAnaka mAthuM namAvatAM joI apsarAoe Indrane pUchyuM - "svAmin! mRtyulokanA vRddha mAnavInI jema tame mAthuM kema dhuNAvyuM? zuM amArA nRtya-saMgItamAM kaMI bhUla thaI che? koI tAla zuM ame cUkI gayA chIe? he deva! je hoya te satya kahIne sabhAnI zaMkAnuM nivAraNa karavAnI kRpA karo." saudharmendra - "devIo! tamArA nRtya-saMgItamAM kaMI ja bhUla thaI nathI. tame koI tAla paNa nathI cUkI gayAM. meM mAthuM dhuNAvyuM nathI. meM mAthuM namAvyuM che. mRtyulokamAM bharatacakravartInA jayeSTha putra sUryapazAnI dharma pratyenI daDha zraddhA joIne meM temane ahIM beThA bhAvathI vaMdanA karI che. sUrya kadAca pazcima dizAmAM uge, dharatI calAyamAna thAya, paraMtu sUryazA rAjA potAnA vrata-niyamamAMthI kadI calita thato nathI. potAnA vrata-niyamamAM te haMmezAM aTala ane aDaga rahe che. bIjuM tenA saMgathI bIjA paNa aneka loko dharmArAdhanAmAM joDAya che. AthI AvA deDha zraddhALu sUryayazAne meM bhAvathI vaMdanA karI che." raMbhA ane urvazI turata ja bolI uThI - "anna ane pANI upara jIvatA pAmara mAnavanI ATalI prazaMsA ? devonA deva thaI eka kSudra mAnavInI AvI bhAre prazaMsA karavI ApanA mATe yogya nathI ane e sUryayazA rAjAe amAruM sauMdarya joyuM nathI eTale te potAnA vrata-niyamamAM aTala ane aDaga che. eka vakhata te amArA rUpamAM moha pAmaze to tenI e daDhatA kyAMya tUTIne pheMkAI jaze." raMbhA ane urvazI AvI pratijJA laIne mAnavastrInuM rUpa dharIne vinItAnagarImAM AvI. AvIne sIdhI zakrAvatAra nAmanA jinAlayamAM gaI. tyAM jaIne viNAnA madhura sUra ane potAnA kokila kaMThe jinezvara bhagavaMtanI stuti karavA lAgI. saptasvarathI jinAlayanI AsapAsanuM vAtAvaraNa bhaktitaraboLa banI gayuM. samaya thatAM pauSadha pArIne sUryayazA parivAra sahita darzana karavA mATe zakrAvatAra caitya AvavA nIkaLyo. caityane jotA potAnA vAhanamAMthI te nIce utaryo. mugaTa, chatra ane cAmara vagere bAjue mUkyAM. upAnaha paNa kADhI nAkhyAM ane ughADA page caitya tarapha javA lAgyAM. tyAM teNe saptasvaramaya bhakti saMgIta sAMbhaLyuM. caityamAM AvI sUryayazAe bhAvapUrvaka prathama tIrthaMkara Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 paramAtmA zrI RSabhadevaprabhunI stuti karI. tyAM tenI najara raMgamaMDapamAM nRtya-gAna karatI be yuvatIo upara gaI. paraMtu jinAlayamAM evI najara karavI te vyartha che, ema samajI teNe te aMgenA tamAma vicAra baLapUrvaka choDI dIdhAM. darzana karI mahelamAM pAchA pharI teNe e yuvatIonI mAhitI maMgAvI. maMtrI yuvatIo pAse Avyo ane temano paricaya pUchyo. temaNe kahyuM - "ame baMne vidyAdharanI putrIo chIe. kumArikA chIe. amAruM vacana pALanAra, amAruM kahyuM karanAra patinI zodhamAM ame nagara nagara pharI rahyAM chIe. ghaNAM samayathI ame kahyAgarA kaMthanI zodhamAM chIe. paraMtu tevo koI puruSa hajI jovA nathI maLyo. have amane AzA nathI. AthI ahIMthI ame amArA sthAne jaIzuM." maMtrI - "sukanyAo ! tame nirAza na thAva. tamArI IcchAne pUrNa kare evo puruSa A ja nagarImAM che. A nagarIno rAjA sUryayazA zrI RSabhadeva prabhuno pautra thAya che. bharata cakravartIno te jayeSTha putra che. te rUpavAna, guNavAna ane baLavAna che. tenA jevo koI puruSa A traNe bhuvanamAM nathIM. tame tene tamAro bhartAra karo. tamArA vacananuM te kadI ullaMghana nahi kare. kAraNa ke eka vakhata pratijJA lIdhA pachI te pratijJA bhaMga kadI nathI karatAM." yuvatIo (raMbhA ane urvazI) - "amArA vacananuM te ullaMghana nahi kare tenI khAtarI zI ?" maMtrI - "mArA rAjA vatI huM tamane khAtrI ApuM chuM ke, sUryayazA rAjA tamArA vacananuM kadI ullaMghana nahi kare." maMtrInuM vacana maLatAM A mAnava dehadhArI raMbhA ane urvazIe sUryayazA sAthe lagna karyA. rAjA sAthe saMsAranA sukhopabhoga karatI svarganI apsarAoe eka divasa paTahano avAja sAMbhaLyo - "svAmI ! A zeno avAja saMbhaLAya che ?" sUryayazA - "priye ! A dharmapaTalano avAja che. AvatI kAle aSTamI parvano divasa che. parvanA divase nagarano koIpaNa prajAjana daLaNa, khaMDana, peSaNa, raMdhana, abrahma sevana, jJAti bhojana, tila tathA eraMDI vagerenuM pilana, rAtribhojana, vRkSachedana, bhUmividAraNa, IMTa tathA cUno pakAvavA mATe agni pravAlana, vastraprakSAlana, vAsI bhojana, zALI tathA caNAnuM zekana, zAkabhAjI kharIdavA vagere koIpaNa jAtano pApa vyavahAra karaze nahi temaja karAvaze nahi. bALako sivAya lagabhaga badhA ja kAle upavAsa karaze." bIjuM parvanA divase daza hajAra rAjAo pauSadha kare che. rAjAo sukhamagna hovAthI temane parvanA divasanI yAda ApavA AgalA divase Avo paTa vagADavAmAM Ave che. jethI te sAMbhaLIne parvanA divase pauSadha karavA taiyAra thAya. suMdarIo ! huM paNa parvanA divase pauSadha karuM chuM. kAle aSTamI che AthI Akho divasa huM kAle pauSadhazALAmAM rahIne dharmanI ArAdhanA karIza." Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 raMbhA ane urvazI je takanI rAha jotA hatA te taka temane maLI gaI. sUryayazAno khulAso sAMbhaLatAM ja baMne mUcchita thaI gaI. rAjAe turata ja caMdananA siMcanathI temanI sAravAra karI. thoDuMka svastha thayA bAda baMnee kahyuM - 68 "prANeza ! amane tamArA upara eTalo badho prema che ke paLano paNa tamAro viraha amArA mATe asahya che ane tame kAle Akho divasa amArAthI dUra rahevA mAMgo cho. nA nAtha ! nA. amArAthI tamAro viraha jIravAze nahi. saMbhava che tamArA virahathI taraphaDIne amAruM mRtyu paNa thaI jAya. mATe amArI prArthanA svIkAro ane kAle pauSadha karavAnuM mAMDI vALo." sUryayazAe tenA javAbamAM kahyuM - "devIo ! mArA mATeno tamAro prema huM joI zakuM chuM. paraMtu kSaNika AnaMda ApatA desukhane khAtara zAzvata AnaMda ApatAM dharmane huM choDI zakuM tema nathI: svarganuM sukha sulabha che, paraMtu jinadharma maLavo atyaMta durlabha che. AvA dharmanI ArAdhanA ka2vAno kAle parvano divasa che. e pavitra divase huM dharmano tyAga karI zakuM tema nathI. parvanA divase pauSadha ka2vAno mAro niyama che. niyamabhaMga karI mAro mAnavabhava huM eLe javA devA nathI mAMgato." sUryayazAno Avo dRDha javAba sAMbhaLI raMbhA-urvazI bolyA - "nAtha ! Ama kahetA tame e kema bhUlI jAva cho ke lagna vakhate tame amane amAruM kahyuM karavAnuM vacana ApyuM hatuM. ame tamane pauSadha karavAnI nA kahIe chIe. chatAMya pauSadha karIne zuM tame vacanabhaMgI thavA mAMgo cho ?" sUryayazA - "rUpAMganAo ! tamane vacana ApyuM hatuM e kharuM paraMtu tame kaho to rAjapATa saghaLuM choDI dauM paNa huM mAro svadharma nahi choDI zakuM." "to ame kAle AgamAM jIvatAM baLI marIzuM" chaMcheDAIne raMbhA-urvazIe kahyuM. sUryayazA AthI mananI zAMti khoI beTho. teNe UMcA avAje kahyuM - "lAge che tame koI vidyAdharanI kanyAo nathI. koI cAMDALa kuLanI putrIo cho, nIca kuTuMbanA mANaso ja dharmamAM aMtarAya ubho kare ane huM pauSadha karuM tethI tamAre AtmahatyA karavAnI zI jarUra che ? tamArA vacananA badalAmAM tame bIjuM game te mAMgo, huM te jarUrathI ApIza." "prANeza ! tamArA upara amane atUTa sneha che AthI tapasyAthI tamArA dehane koI kaSTa na paDe tevA zubha hetuthI ame tamane pauSadha na karavA kahIe chIe. AthI tamAre gusse thavAnuM koI kAraNa nathI. bAkI Aje to amArI hAlata dayanIya thaI gaI che. pitAnA vacananuM ullaMghana karI ame pitAnuM ghara choDyuM ane ahIM patinA ghare paNa evI ja dazA ubhI thaI che. ame abhaMga sukha mAMgIe chIe ane tame vacanabhaMga karI te sukha khaMDita karo cho. AthI ame to zIlathI paNa bhaMga thayA ane pitAnA gharathI paNa bhraSTa thayAM. have tamArA rAjyane amAre zuM karavuM ?" Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 ame to hajIya prArthanA karIe chIe ke kAle pauSadha karavAnuM mAMDI vALI tame abhaMga sukha amane Apo ane ema na karI zako tema ho to je jinezvaro bhagavaMta samakSa tame amane vacana ApyuM hatuM e jinAlayane toDAvI nAMkho. jethI je joIne amane tamArA vacanabhaMganI koI kaDavI yAda na Ave." jinAlaya toDI nAMkhavAnuM? A sAMbhaLatA ja rAjA sUryapazAnA haiye vajaghAta thayo. mUrchAthI te bhoMya para paDI gayo. upacArathI bhAnamAM AvatAM te bolyo - "tame sAce ja baMne adhama strIo cho. meM tamane kaMcana dhArI hatI, tame kathIra nikaLyAM. khare jevA mArA bhAgya. paNa have tame dharmano lopa na thAya tevuM kaMIpaNa mAMgo jethI te ApIne huM vacanadAnano anRNI thAuM." "to tame tamArA putranuM mastaka chedIne amane Apo." apsarAo bolI. bhadra ! zA mATe bIjA koInI jIvahiMsA mAMgo cho? joIe to tame mAruM ja mastaka laI lo." ema kahIne sUryayazA turata ja khagra kADhI potAnuM mastaka chedavA gayo. paNa tyAM ja paga khaMbhita thaI gayuM. rAjAe bIjuM paga lIdhuM. te paNa khaMbhita thaI gayuM. Ama bethI vadhu vAra teNe potAnuM mastaka chedavA prayatna karyo paNa temAM te saphaLa na thayo. chevaTe sUryapazAnI niyamamAM daDha ane avicaLa zraddhA joI raMbhA-urvazIe puSpavRSTi karI ane mULa svarUpe prakaTa thaI bolI - "rAjan ! tArA daDha niyamane dhanya che ! tArA mahimAthI amAruM mithyAtva nAza pAmyuM." tyAra pachI sUryayazA ArisAbhavanamAM ja potAnA pitAnI jema kevaLajJAna pAmI mokSa gayAM. sUryapazAnA jIvanamAMthI preraNA laIne bhavya jIvoe parvanA divase pauSadha karavAno atUTa niyama jALavavo. tevA niyamapAlanathI AlokamAM ane paralokamAM sukha maLe che. 153 pratikramaNanA pacaco pauSadhamAM pratikramaNa karavuM joIe. A aMge kahevAmAM Ave che ke - paryAyAH santi ye cASTau, nirdhArya sUribhiH kRtAH / pratikramaNazabdasya, kAryaM tatpauSadhe mudA // u.bhA.-3 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 bhAvArthaH- sUri mahArAjoe vicArIne karelA evA je pratikramaNa zabdanA ATha paryAya che te pratikramaNa zrAvake pauSadhavratamAM harSathI karavuM." vistarArtha:- prati eTale pAchuM, kramaNa eTale cAlavuM. arthAta pApathI pAchA haTavuM tenuM nAma pratikramaNa. kahyuM che ke svasthAnAdyatparasthAnaM, pramAdasya vazAdgataH / tatraiva kramaNaM bhUyaH pratikramaNamucyate // "pramAdane vaza thaI potAnA sthAnathI parasthAna tarapha javAyuM hoya, tyAMthI pharI pAchA tyAM ja mULa potAnA sthAnamAM gamana karavuM te pratikramaNa kahevAya che. athavA pratikULa gamana karavuM eTale ke rAgAdikathI viruddha gamana karavuM te pratikramaNa kahevAya che. A saMdarbhamAM kahyuM che ke - kSAyopazamikAbhAvAdaudayikasya vazaM gataH / tatrApi ca sa evArthaM pratikUlagamAt smRtaH // lAyopathamika bhAvathI audayika bhAvamAM gayelAonuM je pAchuM pratikULa gamana thavuM arthAt kSayopazamabhAvamAM AvavuM. Ama paNa te ja artha siddha thAya che. A aMge koI prazna kare ke - "pratikramaNa to atIta-pUrvakALanA pApane paDikkamavArUpa che. kAraNa ke kahyuM che ke - atItakALa saMbaMdhI huM pratikramuM chuM, vartamAnakALe saMvaruM chuM ane anAgata kALe pApa na karavAnuM paccakakhANa karuM chuM eTale navuM pApa nahi karavAnuM paccakakhANa lauM chuM to ahIM traNa kALanuM pratikramaNa kema kahyuM che?" AnA uttaramAM kahevAnuM ke ahIM pratikramaNa zabdano artha sAmAnyathI mAtra azubha yoganI nivRttinA arthamAM che. AthI atItakALa saMbaMdhI pApanI niMdA dvArA azubha yoganI nivRtti ane anAgata kALa saMbaMdhI pratyAkhyAna dvArA azubha yoganI nivRtti samajavI. devasika vagere pAMca prakAranuM pratikramaNa che. temAM utsarge daivasika pratikramaNano kALa A pramANe kahyo che. "jyAre sUrya aDadho Athamato hoya te vakhate gItArtha pratikramaNa sUtra (zramaNa sUtro kahe. zrAvakoe vaMdittA sUtro kahevAnuM hoya che. A vidhAna pramANe devasia pratikramaNano kALa samajavo. pratikramaNa saMpUrNa thAya te samaye AkAzamAM be traNa tArA ugelA dekhAya ema paNa kahyuM che. rAtripratikramaNano kALa A pramANe kahyo che. "Avazyaka karavAne samaye AcAryo nidrAno mokSa kare che. arthAt UMgha choDI jAgI jAya che. pachI pratikramaNanI kriyA te vakhate kare che ke jyAre savAre pratilekhanA karyA pachI tarata sUrya uge. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 utsargathI batAvelA uparokta samaye pratikramaNa karavAthI yogya samaye khetI karanAra kheDUtane jema nizcita phaLa maLe che, tema yogya suphaLa maLe che. apavAdathI yogazAstranI vRttimAM lakhe che ke daivasIka pratikramaNa madhyAhna pachI ardha rAtri sudhI thaI zake che ane rAI pratikramaNa ardharAtrithI mAMDI madhyAhna sudhI thaI zake che." zrI bhadrabAhusvAmI Adi pUjya AcArya bhagavaMtoe pratikramaNanA A pramANe ATha paryAya kahyAM che. te ATha paryAya nizcayapUrvaka dhArIne tevuM pratikramaNa pauSadhavratamAM zrAvake AtmAnA ullAsathI karavuM. A aMge cUlanIpitA zrAvakanI kathA zrI upAsaka dazAMga sUtramAMthI jANI levI. emAM kahyuM che ke je pratikramaNayukta pauSadha kare che te gRhasthane dhanya che ane cUlanIpitAnI jema je pALe che tene vizeSa dhanya che." pratikramaNanA ATha paryAya che te A pramANe - 1. pratikramaNa, 2. praticAraNA, 3. pariharaNA, 4. vAraNA, 5. nivRtti, 6. niMdA, 7. gartA ane 8. zodhi. pratikramaNa zabdamAM prati e upasarga prati-ulaTuM e arthamAM vaparAyo che. kramaNa e zabdamAM krama e dhAtu pAdavikSepa eTale DagalA bharavA e arthamAM vaparAyo che. tene anaTu pratyaya AvavAthI pratikramaNa zabda siddha thAya che. prati eTale pAchuM, kramaNa eTale gamana karavuM. pAchA gamana karavuM tenuM nAma pratikramaNa. teno Azaya A pramANe che. azubha yogamAM gayelA manavacana-kAyAne zubha yogamAM pAchA sthira karavA tenuM nAma pratikramaNa. A aMge eka rUpaka daSTAMta che. te A pramANe - eka rAjAe mahela bAMdhavA mATe eka jamIna lIdhI. jamInane kAMTA-kAMkarA-jhADavA vagerethI sApha karAvI ane pachI e jamIna pharatI eka vADa baMdhAvI. e vADanuM rakSaNa karavA rakSaka mUkyA ane temane sthAyI hukama karyo ke je koI mANasa A vADa oLaMgI praveza kare tene tamAre mArI nAMkhavo. paraMtu praveza karyA pachI turata ja pAcho pharI jAya tene tamAre choDI mUkavo. eka divasa be gAmaDiyA e vADamAM dAkhala thayAM. rakSake temane paDakAryA. AthI eke kahyuM - "vADamAM peThA temAM ame zuM guno karI nAMkhyo ke tuM amane dhamakAve che ?' rakSake tene ThAra karyo. AthI bIjo gAmaDIyo turata ja bahAra nIkaLI gayo. Ano upanaya A pramANe che. rAjA eTale zrI tIrthaMkara paramAtmA. jamIna eTale saMsAra. be gAmaDiyA eTale eka kasAdhu ane bIjo duHsAdhu pramAdanA doSathI baMne saMsAramAM AvyAM. eke temAM AvavAno zo guno karyo ema kahI saMsArane mANyo. eTale tenI durgati thaI. jyAre bIjo saMsAramAMthI pAcho pharI gayo eTale jIvato chUTyo. Ama saMsAramAMthI jeo pAchA phare che teo muktinA sukhane pAme che. praticAraNA eTale vAraMvAra te te bhAvamAM gamana karavuM. bhAva bhAvavA. A praticAraNA Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 prazasta ane aprazasta ema be prakAranI che. mithyAtvAdikanuM sevana te aprazasta vicAraNA ane samyagdarzana jJAna-cAritranuM sevana te prazasta vicAraNA. A aMge eka rUpaka kathA che. te A pramANe - eka hato vANiyo. bahAragAma jatAM agAu teNe potAnI patnIne bhalAmaNa karI ke - "A ratnAdikathI bharelA mahelanI saMbhALa rAkhaje." vANiyAnI gerahAjarImAM tenI patnI satata ratno vagere dhananI saMbhALa rAkhatI. tene koI nukazAna na thAya ke te koI corI na jAya tenI te khUba ja kALajI rAkhatI. A kALajImAM te mahelanI saMbhALa rAkhavAmAM udAsIna rahI. pariNAme mahelanI eka divAlamAM pipaLo phUTyo. samaya jatAM te vadhyo ane divAla paNa tUTI ane mahela paNa tUTyo. vANiyAe pAchA AvIne jyAre joyuM tyAre tene khUba ja du:kha thayuM. teNe patnIne kADhI mUkI. bIjI strI sAthe lagna karyA ane mahela paNa navo baMdhAvyo. koI eka prasaMge vANiyAne bahAragAma javAnuM thayuM. jatAM agAu teNe navI patnIne mahela vagerenI saMbhALa rAkhavAnuM kahyuM. navI patnIe bhalAmaNa mujaba samagra rIte trikALa mahelanI saMbhALa rAkhI. vANiyo pAcho pharyo tyAre mahelanI zAna ane zobhA joIne khuza thaI gayo. upanaya : vaNika eTale guru mahArAja. mahela eTale saMyama. jenI satata saMbhALa rAkhavI jarUrI che. prathama patnInI jema je puruSa saMyamanI surakSA nathI karato te duHkhI thAya che ane je satata trikALa jAgRta surakSA kare che te bIjI patnInI jema sukhI thAya che. *O 154 pratikramaNanA paryAyo (cAlu) pariharaNa eTale sarva prakAre varjavuM te. varjana (tyAga) aprazasta ane prazasta ema be prakAranuM che. jJAnAdikanuM tyajavuM te aprazasta ane krodhAdikanuM tyajavuM te prazasta. A aMge dUdhanI kAvaDanuM dRSTAMta che. te A pramANe : eka kULaputra hato. tene be baheno hatI. baMnene eka eka putra hato. yuvAna thatAM baMne putro mAmAnI dIkarI sAthe lagna karavA mATe AvyAM. mAmAe kahyuM - "tamArAmAMthI je dakSa haze tenA hAthamAM mArI putrIno hAtha mUkIza." ema kahI temanI parIkSA levA baMnene eka eka kAvaDa ApI gokuLamAM dUdha levA mATe mokalyAM. gokuLathI pAchA pharavA mATe be rastA hatAM. eka vikaTa rasto hato. paraMtu te rastethI gAmamAM jaladI pahoMcAtuM hatuM. bIjo saraLa paNa lAMbo mArga hato. eka putra vikaTa mArge gayo ane Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 73 bIjo saraLa mArge. vikaTa mArge gayelA putranI dUdhanI kAvaDa tUTI gaI ane khAlI hAthe te mAmAnA ghare pahoMcyo. bIjo putra moDo pahoMcyo paNa dUdhanI bharelI kAvaDa laIne pahoMcyo. mAmAe tene potAnI dIkarI paraNAvI. upanaya : kULaputrane zrI jinezvara bhagavaMta samajavAM. dUdha te cAritra. kanyA te mukti ane gokuLa te manuSyabhava. sama-viSama be mArga te sthavikalpI ane jinakalpI be mArga jANavAM. te saraLa ane vikaTa che. agItArtha chatAM jinakalpI thavA IcchanAra sAdhu sahasramalla digaMbaranI jema cAritrarUpI dUdhane rAkhI zakatA nathI ane tethI potAnuM manovAMchita phaLa pAmI zakatA nathI. tevAone mATe mukti duSprApya che. je sthavirakalpI che te dhIme dhIme sumArge gamana karIne cAritrarUpI dUdhanuM rakSaNa karIne kALakrame muktine pAme che. (c)C/ 155 pratikramaNanA paryAyo (cAlu) pratikramaNanuM cothuM paryAyI nAma vAraNA che. je nivAravAmAM Ave te vAraNA kahevAya che. A aMge eka rUpaka che. te A pramANe : eka rAjAe jANyuM ke potAno duzmana potA para caDAI karavA AvI rahyo che. AthI teNe jaLAzayo, sarovaro ane taLAva vageremAM badhe jhera nAMkhI dIdhuM. duzmana rAjAne A khabara paDI eTale teNe ghoSaNA karAvI e rAjAnA nagaranAM pANI nahi pIvAnuM pharamAvyuM. chatAMya jemaNe e ghoSaNAnI avagaNanA karI ne pANI pIdhuM te kamote marI gayAM. upanaya : viSa samAna viSayo jANavAM. nivAranAra rAjA te guru. tenA sainiko te bhavya jIvo. guru AjJAthI jeo viSayasukhamAM lobhAyA nahi teo tarI gayA ane jemaNe te sukha cAkhyuM te duHkhI thayAM. pratikramaNanuM pAMcamuM paryAya nAma nivRtti che. te prazasta ane aprazasta ema be prakAre che. samiti ane gupti vagerethI nivRtti te aprazasta ane pramAda vagerethI nivRtti te prazasta jANavI. A aMge A eka rUpakakathA che. eka hatI rAjakanyA ane bIjI hatI citrakanyA. (citrakAranI putrI) A baMne gADha sakhIo hatI. baMnee eka ja pati sAthe lagna karavAno nirNaya karyo. eka puruSane madhura kaMThe gAto joIne A baMne sakhIo tenA para mohI paDI ane tenI pAchaLa pAchaLa baMne cAlI nIkaLI. rastAmAM rAjakanyAe AvA bhAvArthano zloka sAMbhaLyo. "he Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 AmravRkSa ! A kareNanA vRkSa Aje bhale praphullita thAya paNa tAre A mAsamAM adhika praphullita thavuM yogya nathI. kAraNa ke nIca hoya te ADaMbara kare che. uttama puruSo ADaMbara karatA nathI." rAjakanyA A zlokano artha vAraMvAra vicAravA lAgI. vicAratAM teNe samajAyuM ke A zlokamAM to mane ja garbhita rIte kahevAmAM AvyuM che. citrakAranI putrI to game te puruSanI sAthe cAlI nIkaLe. tenA kULane kadAca zobhe, paraMtu huM to rAjakanyA chuM. rAjakuLane tethI kalaMka ja lAge. mAre Ama ajANyA sAthe bhAgI javuM ThIka nathI. Ama vicArI teNe citrakanyAne kahyuM - "are ! huM to utAvaLamAM AbhUSaNono Dabbo ja bhUlI gaI. tame ema karo, amuka sthaLe mArI rAha jojo. huM te laIne turata ja pAchI doDI AvuM chuM." Ama te rAjakanyA mahelamAM pAchI pharI ane pitAe zodhI Apela koI rAjaputrane paraNIne sukhI thaI. A bAju pelI citrakanyA dhUrta gAyakane paraNIne duHkhI thaI. upanayaH kanyAo te munio samajavAM. dhUrta gAyako te viSayo. gAthA saMbhaLAvanAra te upAdhyAya. temano upadeza sAMbhaLI teno artha samajI vicArIne asaMyamathI jeo nivRtta thAya che teo rAjakanyAnI jema sukhI thAya che ane sugatine pAme che. jayAre viSayomAM paDI rahenAra aMte durgatine pAme che. niMdA nAmano pratikramaNano chaThTho paryAya che, AtmAnI sAkSIe AtmAnI niMdA karavI. tenA aprazasta ane prazasta evA be prakAra che. A saMbaMdhI eka daSTAMta kathA che. te A pramANe : eka rAjAe potAnA sabhAgRhane citrita karavA mATe gAmanA yuvAna, vRddha ane bALaka citrakArone e divAlo sarakhe bhAge vaheMcI ApI. AmAM eka vRddha citrakAra hato. tene bhAta ApavA mATe sabhAgRhamAM tenI putrI AvatI. eka samaye te potAnA pitAne bhAta ApavA jatI hatI. tyAM tene eka tophAnI ghoDA para rAjAne Avato joyo. ghoDo bekAbU banyo hato. AthI ghoDAnI aDapheTamAM AvatAM mahAmusIbate bacIne te potAnA pitA pAse pahoMcI. putrIne bhAta lAvelI joIne teno pitA dehaciMtA mATe gayo. A samaye rAjA tyAM citro jovA AvyAM. vRddhanA phALe Avela divAla para moranuM eka pIMchuM citareluM hatuM. rAjAne thayuM ke divAla upara pIMchuM coMTI gayeluM che. AthI tene dUra karavA gayo tenI AMgaLIno nakha bhAMgI gayo. A joI putrI bolI - "mUrkharUpa mAMcAno cotho pAyo Aje maLyo." rAjAe pUchyuM - "eTale zuM?" putrI - "mUrNarUpI mAMcAno prathama pAyo rAjamArge tophAnI ghoDo doDAvanAra, bIjo pAyo mAro pitA ke bhojana joIne dehaciMtAe gayo, trIjo pAyo mayUra-pIMchIne bhramathI pakaDanAra tame Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 75 ane cotho pAyo te A gAmano rAjA ke jeNe yuvAna, vRddha ane bALaka tamAmane sarakhe bhAge divAla vaheMcI ApI." rAjA citrakAranI putrInI buddhithI khuza thayo ane tenI sAthe teNe lagna karyA. eka divasa rAjA rANInA vAsagRhamAM sUto hato. rAjAnI AjJAthI dAsIe rANIne koI vArtA kahevAnuM kahyuM. rAjA kaMIka nidrita thayA eTale rANIe vArtA mAMDI. eka gRhasthane eka ja putrI hatI tenA mATe tenI mAtAe, pitAe ane bhAIe yogya vara pasaMda karyo. A traNeya va2 eka ja divase e putrI sAthe lagna karavA AvI pahoMcyAM. durbhAgye te ja rAte te putrInuM sarpadaMzathI mRtyu thayuM. potAnI mAnelI patnInA aNadhAryA avasAnathI eka jaNa to tenI sAthe ja citAmAM baLI maryo. bIjo tenI sAthe smazAnamAM jaI tyAM ja upavAsa karIne rahevA lAgyo. jyAre trIjAe saMjIvanI sAdhanA karI ane e vidyAnA baLathI putrIne jIvatI karI. "have tuM kahe, A traNamAMthI konI sAthe e putrIne paraNAvavI joIe ?" rANIe vArtAnA aMte prazna karyo. - dAsIe kahyuM - "tame ja teno javAba Apo." rANIe kahyuM - "Aje mane UMgha Ave che kAle teno javAba ApIza." rAjA tyAre UMghamAM paNa tenI vArtA sAMbhaLato hato. teno javAba sAMbhaLavA te paNa talapApaDa thaI gayo. AthI bIjA divase paNa tene ja vAta kahevA mATe kahyuM. A samaye dAsIe pelA praznano javAba pUchyo eTale rANIe kahyuM. "je sAthe baLI maryo ne sAthe jIvato thayo AthI te to teno bhAI thayo. jeNe tene navuM jIvana ApyuM tethI te teno pitA thAya. AthI upavAsa karIne je smazAnamAM rahyo hato tene ja e putrI ApavI yogya gaNAya." e rAte paNa rANIe bIjI vArtA kahI. rANIe Ama vArtAo kahI rAjAne potAnAmAM khUba ja Asakta karyo. cha mAsa sudhI rAjA tenA vAsagRhe rahyo. AthI bIjI patnIo tenI IrSyA karavA lAgI. rANI AthI sabhAna hatI. AthI te roja sAMjanA ekAMtamAM besIne pitA taraphathI maLela kapaDAM ane AbhUSaNo bahAra kADhatI. potAnA AtmAne uddezIne kahetI - "he jIva ! A tArI mULa saMpatti che. tuM eka kalAkAranI putrI che. rAjAe tane mAnItI banAvI tethI tuM abhimAna na karIza." AmAM paNa bIjI rANIoe kaMIka kAmaNa joyuM. AthI rAjAe jAte tene joI ane sAMbhaLI. ethI to tenA pratye teno ghaNo prema vadhI gayo ane tene potAnI paTTarANI banAvI. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 A dRSTAMtathI preraNA levI ke munie-bhavya jIvoe haMmezAM AtmaniMdA karavI. sAgarAcAryanI jema garva karavo nahi. 156 pratikramaNa paryAyo (cAlu) pratikramaNamAM sAtamA paryAyanuM nAma gaI che. A gaha paryAya paNa aprazasta ane prazasta che. dravyaga viSe eka daSTAMta kathA che. te A pramANe - upAdhyAya vRddha hatA ane tenI patnI yuvAna. potAnA patithI asaMtuSTa hatI. tenuM citta parapuruSomAM bhaTakatuM hatuM. | narmadA nadIne sAmenA kinAre eka yuvAna govALiyo rahe. A govALanA premamAM te paDI. divasamAM to govALane maLAya nahi. AthI tene maLavA te rAtanA ghaDAnA AdhArathI narmadA nadI tarIne jatI. A kAmanI koIne gaMdha na Ave tenI te khUba ja takedArI rAkhatI. divasanA samayamAM upAdhyAyanI sAthe satI pativratAnA jevo vyavahAra rAkhatI. upAdhyAyane te kahetI - "kAgaDo kA kA kare che tethI mane bhaya lAge che. AthI A strI divase kAgaDAne balI ApatI tyAre tene bIka na lAge te mATe upAdhyAya tenI pAse chAtrone mokalatAM. upAdhyAya kyAreka koI puruSane bolAvavA tenI patnIne kahetAM. e samaye te javAba ApatI - "huM parapuruSa sAthe bolIza nahi." yuvAna strIno Avo saraLa ane pavitra vyavahAra joI eka hoziyAra vidyArthIne temAM kazIka gaMdha AvI. teNe vicAryuM ke ATalI badhI saraLatA ane pavitratA batAvavA pAchaLa gurupatnI kaMIka apakRtya chupAvatI hoya ema lAge che. A tabakke tene pote bhaNelo eka zloka yAda AvI gayo. atyAcAramanAcAramatyArjavamanArjavam / atizaucamazaucaM ca, SaD vidhaM kUTalakSaNam // "jayAM vadhu paDato vyavahAra-AcAra batAvavAmAM Avato hoya che tyAM anAcAra hoya che ane jyAM atisaraLatA batAvavAmAM AvatI hoya che tyAM saraLatA hotI nathI ane jyAM atipavitratA batAvavAmAM AvatI hoya che tyAM pavitratA hotI nathI. AthI atiAcAra anAcAranuM, atisaraLatA asaraLatAnuM ane atipavitratA apavitratAnuM ema cha e cha phUTakhoTA lakSaNo che." Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 Ama vicArI e vidyArthI gurupatnInI caryA para chAnI najara rAkhavA lAgyo. rAte paNa teNe jAsusI karI. rAta paDatAM upAdhyAyanI patnI narmadAnA sAmA kAMThe javA nIkaLI. vidyArthI paNa chUpAto tenI pAchaLa gayo. eka kinArA upara eka magare cora lokone pakaDyAM. A joI pelI strIe kahyuM - "are ! mUrkhAo ! tame A naThAre Are zA mATe utaryA? have tame magaranI AMkha DhAMkI do e tamane choDI deze." vidyArthI to upAdhyAya patnInI hiMmata ane buddhi joI khuza thaI gayo paNa teNe A badhuM koIne kahyuM nahi. mananI vAta manamAM ja rAkhI. bIje divase gurupatnIne kAgaDAnA kA kA zabdathI bhaya pAmatI jaNAI eTale pelA vidyArthIe kahyuM - "divase kAgaDAthI Dare che ane rAte narmadA tare che. sArA ane naThArA ArAne jANe che ane jaLajaMtunI AMkho mIMcAvavAno upAya jANe che." A sAMbhaLI gurupatnI bolI - "zuM karuM? tArA jevA yuvAnane mArI kaMI paDI nathI. AthI mAre tyAM javuM paDe che." - vidyArthI - "mane tamArI IcchA to ghaNI thAya che paNa tamArA patino mane Dara lAge che." e pachI yuvAna strIe potAnA vRddha patinI hatyA karI. tenI lAzane peTImAM mUkI e peTIne upADI tene mUkavA jaMgalamAM gaI. tyAM koI vyaMtarI devIe e peTIne strInA mAthA sAthe khaMbhita karI dIdhI. Ama peTI laI te jaMgalamAM bhamavA lAgI. thoDA samayamAM to peTInuM vajana vadhavA lAgyuM ane temAMthI mAMsa gaLavA lAgyuM. mAthA para bhAre boja, mAMsanI durgadha, pharI pharIne thAkI gayelA paga ane sUkAto kaMTha. yuvAna strInI vedanAno koI pAra na hato. have te peTI laIne ghare ghara pharavA lAgI ane darekane kahevA lAgI - "patinI hatyA karanAra A nIca strIne kaMIka khAvAnuM Apo." Ama ghaNo samaya teNe bhikSA mAMgI. eka divasa rastAmAM teNe koI eka sAdhvIjIne joyAM. temane vaMdana karavA mAthuM namAvyuM ke turata ja pelI peTI nIce paDI gaI. AthI teNe e sAdhvIjI pAse dIkSA lIdhI. A daSTAMta kathAmAMthI bhavya jIvoe potAnA pApanI niMdA karavAnI preraNA levI joIe. jANatAM ke ajANatAM potAnAthI je pApa thaI gayuM hoya tenI deva-guru samakSa ke AtmA sanmukha kaDaka niMdA karavI joIe. tema karavAthI pApano boja haLavo bane che ane AtmA vizuddha bane che. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 150 pratikramaNanA pacaco (cAlu) pratikramaNamAM AThamo-chello paryAya zuddhi che. zuddhi eTale nirmaLa karavuM. zuddhinA paNa be bheda che. aprazasta ane prazasta. jJAnAdikanI zuddhi te prazasta zuddhi ane krodhAdikanI spaSTatA te aprazasta zuddhi. temAM paNa krodhAdi rUpa maLane dUra karI AtmAne nirmaLa karavo te prazasta zuddhi che. A paryAya aMge vastra ane vaidyanuM ema be daSTAMta che. zreNika rAjAe eka dhobIne be vastra dhovA mATe ApyAM. te samaya daramiyAna kaumudI mahotsava Avyo. A mahotsavamAM mhAlavA mATe dhobIe zreNikanA be vastra potAnI patnIne paherAvyAM. mahotsavamAM pharatAM pharatAM zreNike dhobaNe paherelA potAnA be vastra joyAM. AthI tenI nizAnI rAkhavA teNe ajANatAMno DoLa karI e vastra para pAnanI picakArI mArI. sapheda vastro tethI DAghavALA thaI gayAM. dhobIe bIje divase e vastrone barAbara dhoIne zreNikane pAchA ApI dIdhAM. zreNike joyuM to vastra para saheja paNa DAgha na hato. teNe dhobIne pUchatAM dhobIe sAcI hakIkata jaNAvI dIdhI. AthI zreNike tenA para khuza thaI tene bheTa ApI. A pramANe sAdhu ane zrAvake potAnA AtmA para je kaMdoSa ke aticAra lAgyA hoya tenI zuddhi turata ja karI levI joIe. zrI upAsakadazAMga sUtramAM suradeva ane cullazataka zrAvakanI kathA A mATe preraka che. suradeva zrAvaka vArANasImAM raheto hato. eka vakhata pauSadha laI te pauSadhazALAmAM zubha dhyAna dharavA lAgyo. tyAM koI devatAe tene kahyuM - suradeva! tuM jainadharmano tyAga kara. nahi to huM AkhA zarIramAM mahAroga pedA karIza." devatAnA bhayathI te potAnuM zubha dhyAna cUkI gayo. bIje divase te zrI vIraprabhu pAse gayo ane pratijJA toDI te mATenI AloyaNA lIdhI. AloyaNA laI suradeve pratikramaNa karI potAnA AtmAne vizuddha karyo ane kALakrame te tyAMthI sudharma devaloke gayo. tyAM cAra palyopamanuM AyuSya pUrNa karIne mahAvideha kSetramAM te siddhipadane pAmaze. zuddhi aMge vaidyanuM dRSTAMta che te A pramANe : potAnA upara caDAI karavA AvatA zatruno nAza karavA rAjAe vaidya pAse jhera maMgAvyuM. javanA dANA jeTaluM jhera laIne vaidya rAjA pAse hAjara thayo. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 79 "vaidarAja ! mAre AkhI zatrusenAno saMhAra karavo che ane tame ATaluM asastu jhera laIne AvyAM ?" rAjA gusse thaI gayo. "rAjan ! zAMta thAva. A ATaluM amastu jhera nathI. te sahasraghAti jhera che." ema kahI vaidarAje tenI sAbitI mATe marelA hAthInA eka ruMvADA upara te jhera mUkyuM. jotajotAmAM te jhera hAthInA AkhA zarIramAM prasarI gayuM. "rAjan ! A hAthIne je khAze athavA to teno sparza karaze tene A jhera caDaze ne marI jaze.' vaidarAje chevaTe kahyuM. "vaidarAja ! A rIte jhera utAravA mATenuM paNa koI auSadha-davA che ke nahi ?" rAjAe bIjo prazna pUchyo. "che rAjan ! jhera caDAvavAnI davA che tevI jhera utAravAnI paNa davA che." ema kahI vaidarAje javanA dANA pramANa jeTalI bIjI davA hAthInA ruMvADA para mUkI ane AMkhanA palakArAmAM badhuM jhera utarI gayuM. Ama A dRSTAMtakathAomAMthI bhavya jIvoe potAnA pApanI avazya zuddhi karavI. A graMthanA kartA kahe che ke A pratikramaNanA ATha paryAya zrI haribhadrasUrijIe karelI Avazyaka sUtranI TIkAnA AdhAre meM lakhAvyAM che. tethI tene barAbara samajIne te kriyA karavI. karavI. 158 IpithikI pratikramaNapUrvaka pauSadha IriyAvahI paDikkamIne pauSadha karavo joIe. kahyuM che ke H pratikramaNazrutaskaMdhamiryApathikaM tathA / pratimya yiAH sarvA, vidheyAH pauSAAiH // bhAvArtha :- pratikramaNa zrutaskaMdha ke IryApathikI te paDikkamIne pauSadha vagere sarva kriyAo vistarArtha :- IryApathikanuM bIjuM nAma pratikramaNazrutaskaMdha che. te paDikkamIne sarva kriyAo karavI joIe. A saMbaMdhamAM zrI vivAhacUlikAmAM kahyuM che ke "vastra tathA alaMkAro vagere utArIne IriyAvahI paDikkamavApUrvaka muhapatti paDilehIne pachI cAra prakArano pauSadha karavo." - zrI AvazyakacUrNimAM paNa kahyuM che ke "tyAM DhaDhura nAme zrAvaka dehaciMtA karIne upAzraye Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ con upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 Ave che. AvIne dUrathI traNa nizIhi kahI gRhavyApArano trividha niSedha karI moTe svare IryApathikI paDikkame che. zrI bhagavatIsUtramAM paNa pukhkhali zrAvakanA adhikAramAM kahyuM che. AthI pauSadha letAM agAu sarva prathama IryApathikI pratikramavI joIe. IriyAvahImAM pAMcaso ne tresaTha prakAranA jIvone micchA mi dukkaDaM devAya che. e jIvonI saMkhyA A pramANe che. sAta prakAranA nArakInA jIva tenA paryAptA ane aparyAptA ema be be bheda gaNatAM cauda prakAra thAya. pAMca prakAranA sthAvara jIva tenA paryAptA, aparyAptA. sUkSma ane bAdara ema darekanA cAra cAra bheda karatAM vIsa prakAranA jIva thAya. pratyeka vanaspatikAyanA aparyAptA ane paryAptA ema be bheda che. vikalendriya te beIndriya, teIndriya ane caurendriya jIvanA paryAptA ane aparyAptA ema be be guNatAM cha bheda thAya. jaLacara, sthaLacara (catuSpada) ane khecara, ura parisarpa ane bhujaparisarpa. A pAMca prakAranA tiryaMca paMcendriya jIvanA saMjJI ne asaMjJI temaja paryAptA ane aparyAptA ema cAra cAra bheda hovAthI viza bheda thAya. ekaMdara thAvarathI mAMDIne aDatALIza bheda tiryaMcanA thAya che. paMdara karmabhUminA, trIsa akarmabhUminA tathA chappana aMtaradvIpanA ema badhA maLIne manuSyanA ekaso ne eka bheda thAya che. temAM garbhajanA paryAptA ane aparyAptA be bhedathI baso ne be bheda thAya che. temAM kSetraja saMmUcchima aparyAptAnA (saMmUcchima manuSya aparyAptapaNAmAM ja maraNa pAme che tethI teno eka ja bheda kahyo che.) ekaso ne eka bheda umeravAthI manuSyonA traNaso ne traNa bheda thAya che. bhavanapatinA daza, vyaMtaranA soLa, cara ane sthira bhede jayotiSInA daza, vaimAnikanA bAra, raiveyakanA nava, anuttaranA pAMca, lokAMtikanA nava, kilviSikanAM traNa, pAMca bhArata ane pAMca airAvatanA maLI dasa, vaitADhya para rahenArA tiryakarjubhakanA dasa ane paramAdhAmInA paMdara ema kula maLIne devatAnAM navANuM bheda che. tenA paryAptA ane aparyAptAnA be be bheda gaNatAM ekaso ne aThThANuM bheda thAya che. ekaMdare cAre gatinA gaNatAM badhA maLIne pAMcaso ne tresaTha bheda thAya che. pa63 jIva bhedane abhiLyA vagere dasa pade guNatAM 5630, tene rAgadveSathI guNatAM 11,260, tene traNa yoga vaDe guNatAM 33,780, tene traNa karaNa vaDe guNatAM 1,01,340, tene traNa kALa AzrI guNatAM 3,04,020 bheda thAya che. temane arihaMta, siddha, sAdhu, deva, guru ane AtmAnI sAkSIe guNatAM aDhAra lAkha, covIsa hajAra ne ekaso vIsa prakAranA jIva thAya che. te viSe kahyuM che ke 18,24,120 jeTaluM IriyAvahInA micchA mi dukkaDanuM pramANa kahyuM che. IriyAvahI karatAM agAu paga mUkavAnI bhUmine traNa vAra pramArjavI pachI samyapha zuddha manathI atimukta muninI jema IriyAvahI paDikkamavI. atimukta muninI kathA atimuktanA pitAnuM nAma vijaya. te polAsapura nagarano rAjA hato. atimuktanI mAtAnuM nAma zrIdevI. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mm upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 atimukta chaeka varasanA hatAM te samayanI eka ghaTanA che. zrI gautamasvAmIne chaThThanuM pAraNuM hatuM. polAsapuramAM te gocarI mATe jaI rahyA hatAM. te samaye ramatAM ramatAM atimuktanuM dhyAna temanA tarapha gayuM. doDatAM doDatAM temanI pAse jaI A nAnA bALake pUchyuM - "tame koNa cho? ane tame Ama kema pharI rahyA cho ?" gaNadhara bhagavaMte vAtsalyabhInA svare kahyuM-"vatsa ! huM sAdhu chuM. bhikSA mATe pharI rahyo chuM." atimukta - "to cAlo mArA ghare, huM tamane bhikSA apAvuM." ane zrI gautamasvAmIne AMgaLIe pakaDIne atimukta potAnA mahelamAM laI Avyo. potAnA AMgaNe gaNadhara bhagavaMtane joI zrIdevInA AnaMdano pAra na rahyo. bhAvapUrvaka teNe gocarI vahorAvI. bhikSA laIne pAchA pharatAM zrI gautamasvAmIne atimukta pUchyuM - "bhagavan! Apa kyAM raho cho ?" gaNadhara bhagavaMta - "vatsa ! zrI vIra paramAtmA amArA guru che. ame temanI sAthe rahIe chIe." atimukta-"zuM tamAre paNa bIjA guru che? cAlo, huM paNa temanA darzana karavA AvuM chuM." gaNadhara bhagavaMta - "devAnupriya! sukha upaje tema karo." parSadAmAM pahoMcI atimukta bhagavAna zrI vIra paramAtmAne vinayathI vaMdanA karI bhagavAne tene bALabhASAmAM dharmanI preraNA ApI. bALa rAjakumAra ghare pAcho pharyo. tenA samasta cittataMtra para tyAre vIravANIno divya prabhAva hato. teNe potAnA mAtA-pitAne vinayathI kahyuM : "pUjya mAtuzrI tathA pitAzrI ! have mane A saMsAra asAra lAge che. mAre zrI vIra paramAtmA pAse dIkSA levI che, to Apa mane saharSa anumati Apo." "vatsa ! tuM hajI ghaNo nAno che. dIkSA kevI hoya tenI tane zuM khabara paDe?" vhAlathI mAtAe kahyuM. atimukta tarata ja kahyuM: "pUjya mAtuzrI ! je huM jANuM chuM te nathI jANato ane je nathI jANato te jANuM chuM." kumArane AvuM rahasyamaya bolato joI vijayarAjA ane zrIdevIe pUchyuM: "vatsa ! eTale zuM?" atimukta potAnI kAlI bhASAmAM paNa spaSTatAthI kahyuM: "huM jANuM chuM ke je janmyo che te avazya karavAno che paraMtu huM e nathI jANato ke te jIva kyAM ane kevI rIte maraze? ane huM Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 rU upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 e paNa nathI jANato ke kevAM karmathI jIva narakAdimAM utpanna thAya che. paNa huM e jANuM chuM ke jIva potAnA karelAM karma vaDe ja gatine pAme che." Ama atimuktanA aMtaranA bhAva ane Agraha joI mAtA-pitAe tene dIkSA mATe anumati ApI ane ghaNA ja ThAThamAThathI teno dIkSA-mahotsava ujavyo. zrI viraprabhue bALaka atimuktane dIkSA ApI. pachI prabhue temane dhArmika zikSaNa ane saMskAra ApavA vironI pAse mUkyo. thoDA samaya bAda varasAda varasIne thaMbhI gayo hato. mArgo uparanA khADAmAM pANI bharAI gayA hatAM. A khADAmAM bharAyela pANImAM nAnA bALako pAMdaDAnI hoDI banAvI ramatA hatAM. hoDI mUkatAM jAya ane bolatAM jAya: "juo A mAruM nAva tare che." A samaye atimukta muni sthavira sAthe spaMDila jaI rahyA hatAM. bALakone ramatA joI temane paNa ramavAnuM mana thayuM. te paNa khADA pAse gayA ane tyAM pANImAM potAnuM pAtra mUkavA lAgyAM. sAthenA sthavire temane samajAvyuM ke sAdhuthI Ama karAya nahi. paraMtu atimukta munie tyAM sudhImAM to potAnuM lAkaDAnuM pAtra pANImAM mUkI dIdhuM ane sAthenA bALakone kahyuM: "juo, mAruM nAva paNa tare che." parSadAmAM pAchA pharyA bAda keTalAka sthaviroe zrI vIra paramAtmAne pUchyuM: "bhagavan! A cha varasano muni jIvadayAmAM zuM samaje? hamaNAM to te pakAya jIvanuM upamardana kare che." bhagavAne kahyuM: "he munio ! tame A bALamuninI koI hIlanA karazo nahi. tene samajAvIne tame bhaNAvo ane te tamArA karatAM pahelAM kevaLI thanAra che. bhagavAnanuM A vidhAna sAMbhaLI sthaviroe bALamuni atimuktane khamAvyAM. abhyAsa karatAM karatAM bALamuni thoDA ja samayamAM ekAdazAMgI bhaNI gayAM. eka samaye te nagaramAM gocarI mATe jaI rahyA hatAM tyAM temaNe bALakone pANImAM pAMdaDAnI nAvaDI tarAvatAM joyAM. e jotAM ja pote paNa AvI rIte nAvaDI tarAvI hatI te yAda AvyuM. abhyAsanA lIdhe temane samajAyuM ke agAu temaNe bhUla karI hatI. e bhUla mATe pastAvo karatAM te samavasaraNamAM AvyAM. IryApathikI paDikkamatA tenA arthamAM UMDA UtarI gayAM. sacitta pANI ane mATInI karelI virAdhanAne yAda karI te kRtyanI vAraMvAra niMdA karavA lAgyAM. khUba ja tIvratAthI temaNe AtmaniMdA karI. te vakhate zukuladhyAnanA baLathI temanA ghAtakarma khapI gayAM ane temane kevaLajJAna lAdhyuM. devatAoe temano mahotsava karyo tyAre zrI viraparamAtmAe kahyuM: "sthaviro ! juo, A nava varasano bALaka kevaLI thayo." sarva sthaviroe bALa kevaLI bhagavaMta atimuktane vaMdanA karI. bhavyajIvoe paNa atimukta muninI jema utkaTa bhAvathI IriyAvahI karavI joIe. - O Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 159 pauSadhavatanA aticAra utsargAdAnasaMstArA, anavekSyApramAya' ca / anAdaraH smRtyanupasthApanaM ceti pauSadhe // bhAvArtha - 1. tyajavuM, 2. levuM, 3. barAbara joyA ane pramAryA vinA saMthAro karavo, 4. kriyAmAM Adara na rAkhavo ane 5. kriyAnA samayane yAda na rAkhavo. e pauSadhavratanA pAMca aticAra che. vistarArtha - utsarga eTale laghuzaMkA samaye bhUmine barAbara tapAse nahi ane rajoharaNathI bhUmine pramArja nahi, bhUmi zuddhi mATe pratilekhanA kare nahito pauSadhavrata karanArane teno aticAradoSa lAge che. AdAna eTale levuM, koIpaNa cIjavastu laIne mUkavAnA samaye te cIjavastu barAbara joIne pramArjivI joIe. tema karavAmAM na Ave to bIjo aticAra lAge che. pauSadhavrata lenArAe rAte DAbha, ghAsa, kAMbaLa ke vastra vagerethI saMthAro karavo joIe. tema karavAmAM jayaNA rAkhavAmAM na Ave ke saMthArAne pujavAmAM na Ave to trIjo aticAra lAge. pauSadhavrata levAmAM utsAha rAkhe nahi, lIdhA bAda ALasa ke pramAda kare, vrata saMbaMdhI kriyA samayasara karavAmAM na Ave to tenAthI cotho ane pAMcamo aticAra lAge che. bIjA graMthomAM pAMcamo aticAra A pramANe batAvyo che. pauSadhavratamAM avidhisara vartavuM arthAt pauSadhavrata laIne barAbara pAlana na karavuM, AhArapauSadha karyo hovA chatAMya bhUkha ane tarasanI vedanAthI evuM vicAravAmAM Ave ke pauSadha pArIne pAraNAmAM huM amuka vAnagI karAvIne khAIza. Avo kaMIpaNa vicAra karavAthI pAMcamo aticAra lAge che. aticAravALA pauSadhavrata upara zreSThI naMdamaNikAranI kathA che. zrI jJAtAsUtranA teramA adhyayana uparathI te kathA saMkSepamAM atre kahevAmAM Ave che. naMdamaNikAranI kathA rAjagRhI nagarImAM zrI viraprabhu samavasaraNamAM birAjyA hatAM. prathama devalokano nivAsI krAMka deva sUryAbhadevanI jema prabhunI bhakti karIne svarge gayo. te samaye zrI gautamasvAmIe pUchyuM: "bhagavan! A devatAe kayA puNyathI AvI samRddhi prApta karI ?" Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 prabhu bolyA: "he gautama! rAjagRhImAM naMdamaNikAra nAme eka zreSThi raheto hato. teNe amArI pAse zrAvakadharma grahaNa karyo. eka vakhate grISmaRtumAM teNe aThThama tapathI pauSadhavratanuM ArAdhana karyuM. zreSThie covihAra upavAsa karyA hatAM. temAM tene tarasa lAgI. te samaye tene vicAra Avyo : "jeo potAnA nAmathI vAva ke kUvAo karAve che, teone dhanya che." pauSadha pArIne eka divasa te zreNika rAjAnI pAse gayo. tenI AjJA laI teNe nagaranI bahAra cAra mukhavALI naMdavApikA nAmanI eka vAva banAvI. tenI cAra dizAomAM teNe upavano paNa karAvyAM. vAva ane upavanane joI loko tenI prazaMsA karavA lAgyAM. A prazaMsA sAMbhaLI naMdamaNikArazreSThine AnaMda thato. samaya jatAM bhAvathI tene mithyAtvarUpa roga ane dravyathI soLa roga thayAM. rogo dUra karavA mATe vaidyoe aneka upacAro karyA paNa ekeya upacAra saphaLa na thayo. chevaTe rogamAM ja te zreSThinuM mRtyu thayuM. marIne naMdavApikA vAvamAM ja te garbhaja deDako thayo. vAvamAM krIDA karatAM te dadure ghaNAnA mukhethI vAvanuM varNana sAMbhaLyuM. e sAMbhaLatAM ja tene jAtismaraNazAna thayuM. AthI te AtmaniMdA karavA lAgyo. "are ! mane dhikkAra che! meM sarva vratonI virAdhanA karI. jenuM pariNAma huM Aje bhogavI rahyo chuM. have te vrato A bhavamAM karuM" ema vicArI teNe abhigraha karyo ke "AjathI niraMtara chaThTha chaThThanI tapasyA karI pAraNuM karavuM ane ghaNA lokonA pasInA ane melathI duSita thayela naMdApuSkariNInuM ja pANI vAparavuM." Avo abhigraha karIne dardara zrI viraprabhunuM Agamana sAMbhaLI temane vaMdanA karavA mATe nIkaLyo. tyAM rastAmAM zreNika rAjAnA azvano DAbo paga tenA para paDatA te kacaDAI maryo. paraMtu zubhadhyAnathI ekAMtamAM jaI namuskurNa ItyAdi stuti vaDe dharmAcAryane namI sarva pApane AlovI mRtyu pAmI saudharma devalomAM daIrAka nAme devatA thayo. te deva ahIM Avyo hato. "he gautama! teNe pUrvabhavamAM karelA zubhadhyAnAdithI AvI saMpatti prApta karI che. have te cAra palyopamanuM AyuSya pUrNa karI mahAvidehakSetramAM manuSya thaIne bhavano kSaya karIne mokSe jaze." naMdamaNikAranI A kathA vAMcIne bhavya jIvoe pauSadha laIne paudhaSavratanA koI aticAra na lAge tenI kALajI rAkhavI joIe. tarasa lAge ke bhUkha lAge to paNa samatAbhAva rAkhavo joIe. te samaye pANI ke khAvAno koI vicAra na karavo joIe. AtmA to azarIrI che. bhUkha ane tarasa vagere to dehane hoya che. AtmAne to nathI bhUkha lAgatI ke nathI tarasa lAgatI. ema vicArIne samabhAvamAM rahevuM joIe. ema karavAmAM na Ave ane pAraNAno vicAra karavAmAM Ave to karelA tapa vRthA jAya che ane naMdamaNikAra zreSThinI jema durgati thAya che. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 10. pauSadhavata karanAranI stuti dharmapauSadhamArAdhya, samyak sAgaracaMdramAH / samAdhinA vipanno'bhUt, tridive tridivottamaH // bhAvArtha - sAgaracaMdra pauSadhavratanI samyapha prakAre ArAdhanA karI samAdhithI mRtyu pAmIne svargamAM uttama devatA thayAM. sAgaracaMdranI kathA dvArAvatI nagarI. temAM baLadeva rahe. baLadevane niSadha nAmano putra hato ane sAgaracaMdra nAme prapautra. A nagarIno rAjA hato dhanasena. tene kamalAmelA nAme eka putrI hatI. rAjAe potAnI A putrI ugrasenanA putra nabhasenane ApI hatI. eka samayanI vAta che. nAradajI pharatA pharatA nabhasenane tyAM jaI caDyAM. e samaye nabhasenane tyAM vivAhaprasaMganI dhamAla cAlatI hatI. nabhasena e kAmamAM eTalo badho vyagra hato ke nAradajInA AgamananI tene khabara paDI nahi. potAnuM koIe sanmAna na karyuM tethI nAradajIne apamAna jevuM lAgyuM. aMtaramAM gusso bharIne tyAMthI te pAchA pharI gayA ane sIdhA pahoMcyA sAgaracaMdranI pAse. sAgaracaMdra nAradane joIne Ubho thaI gayo. sAme jaIne temanuM svAgata karyuM. prema ane AdarathI temane siMhAsana para besADyAM. khabara aMtara pUchyAM. nAradajI sAgaracaMdranA vinaya ane AtithyathI jhUmI uThyAM. vAtamAM ne vAtamAM temaNe kahyuM sAgara ! tuM yuvAna che. apariNIta che. tArA yogya meM eka kanyA joI che. ahAhA ! zuM enuM rUpa che. zuM enuM deha sauSThava che. bole che to jANe ema lAge ke jharaNuM vahI rahyuM che. evuM rUpa meM to traNeya bhuvanamAM joyuM nathI." "e kanyA che koNa? tenuM nAma zuM? tenA mAtA-pitA koNa che?" sAgaracaMdra ekI sAthe be-cAra prazno pUkyAM. nAradajI : "e kanyAnuM nAma che kamalAmelA. dhanasenanI te putrI che. rAjakanyA che." "tenA lagna thaI gayAM che?" sAgaracaMdra vadhu vigata pUchI. "lagna to nathI thaI gayA. hA, tenuM vevizALa thaI gayuM che. nArade khulAso karyo. sAgaracaMdra e sAMbhaLI vicAramAM paDI gayo ane nAradajI paNa tene e ja vicAramAM mUkIne cAlI nIkaLyAM. tyAMthI te kamalAmelA pAse AvyAM. u.bhA.-3 Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 kamalAmelAe temanuM svAgata karI pUchyuM: "kAMI navina jANavA jevuM hoya to kaho." nAradajIe turata ja kahyuM : "huM nabhasenane paNa maLIne Avyo ane sAgaracaMdrane paNa maLIne Avyo." kamalA vacamAM ja bolI UThI : "nabhasena tamane kevA lAgyAM ?" vatsa ! mAThuM na lagADIza. je joyuM che te satya kahuM chuM. nabhasenamAM meM kurUpa joyuM ane sAgaracaMdramAM surUpa" ema kahIne nAradajIe sAgaracaMdranA bhArobhAra vakhANa karyA. kamalA sAgaracaMdranA varNanane ekacitte sAMbhaLI rahI, nAradajI cAlyA gayA. paraMtu tenA manamAM sAgaracaMdra ja ramI rahyo. A bAju sAgaracaMdra kamalAnuM satata dhyAna dharI rahyo hato ane pelI bAju kamalA sAgaracaMdranA ja harapaLe vicAra karatI hatI. sAgaracaMdra kamalAnA vicAramAM DUbelo hato tyAM pAchaLathI haLavethI AvIne sabakumAre sAgaracaMdranI AMkho baMdha karI dIdhI. sAgaracaMdre pUchyuM: "koNa kamalAmelA ke?" "are ! huM to kamalAmelaka chuM." koI puruSano avAja sAMbhaLI sAgaracaMdra jhabakIne sAvadha thaI gayo ane bolyo : "are ! sAMbakumAra tuM?" "hA, huM sAMbakumAra ane kamalAmelaka paNa" sAMbakumAre javAba Apyo. "sAcI vAta che dosta! kamaLanayanI kamalAne tuM ja eka mAtra meLavI ApI zake tema che, tArA sivAya bIjA koInuM e gajuM nathI." sAgaracaMdra nikhAlasatAthI potAnA mananI badhI vAta kahI. sAMbakumAre kamalAmelAne meLavI ApavAnuM sAgaracaMdrane vacana ApyuM. A vacana pUruM karavA pradyumna sAthe banAvaTa karIne tenI pAsethI prajJapti vidyA mAgI lIdhI. A bAju kamalAmelAnA lagna goThavyAM. lagnano divasa paNa AvI pahoMcyo. e ja divase sAMbe prajJapti vidyAnA baLathI ghaNAM yAdavo sahita kamalAmelAne upADI te eka udyAnamAM laI gayo. tyAM teNe sAgaracaMdra sAthe kamalAnuM lagna karAvyuM. kamalAnA apaharaNathI tenA pitA ane zvasura sahita aneka mANaso tenI zodhamAM nIkaLyAM. temane khabara paDI ke koI vidyAdhara tenuM apaharaNa karI gayo che ane tene eka udyAnamAM rAkhI che. AthI A badhAe kRSNa pAse jaIne phariyAda karI. kRSNa turata ja temane madada karI ane senA laI udyAnamAM gayAM. yuddha thayuM. sAMbe vaikriyalabdhithI aneka rUpa karI kRSNa sAme bAtha bhIDI. chevaTe sAMba mULarUpe chato thayo ane kRSNanA zaraNe thayo. kRSNane badhI mAMDIne vAta karI. kRSNa e sAMbhaLIne kamalAne sAgaracaMdrane ApI. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3) 3 sAda mahAgraMtha : bhAga- 9 A ghaTanAthI nabhasena dhuMApUMA thaI gayo. paNa kazuM bolyo nahi. sAgaracaMdra para A prasaMganuM vaira levA te takanI rAha jovA lAgyo. ghaNAM samaya bAda bhagavAna zrI neminAtha pAse sAgaracaMdra zrAvakadharma aMgIkAra karyo. eka divasa pauSadha laI sAgaracaMdra smazAnamAM kAyotsarga karavA lAgyo. zubha dhyAnamAM te dehane paNa visarI gayo ane AtmAmAM lIna thaI gayo. daivayoge nabhasena tyAM AvI caDyAM. sAgaracaMdrane teNe joyo. vaira saLavaLI UThyuM. tene thayuM ke A eka uttama taka che. smazAnamAM koI che nahi. mATe vilaMba vinA ja badhuM kAma patAvI dauM. ane nabhasene saLagatAM devatAthI bharelI eka ThIba sAgaracaMdranA mAthA upara mUkI dIdhI. Age tenuM kAma karyuM. sAgaracaMdranuM mAthuM thoDI ja vAramAM tapavA lAgyuM. samaya jatAM jatAM to tenuM AkhuM zarIra dhIme dhIme baLavA lAgyuM. paraMtu sAgaracaMdra huMkAro paNa na karyo. A to mAro deha baLe che, huM kyAM baLuM chuM. AtmA kadI baLato nathI, marato nathI. evuM zubhadhyAna satata ekacitte dharato rahyo. AgamAM sAgaracaMdranI kAyA khAkha thaI gaI ane marIne AThamA devalokamAM devatA thayo. - upasargo thavA chatAM paNa je ArAdhako potAnA lIdhelA vratanI ArAdhanAthI calita thatA nathI ane samatAbhAve upasargone sahana kare che tevA puNyazloka jIvone namaskAra ho. - 07 161 poSa vratanuM phaLa vidheyaH sarvapApAnAM, mathanAyaiva pauSadhaH / sadyaH phalatyasauzuddhyA, mahAzatakazreSThivat // bhAvArtha - sarva pApano nAza karavA mATe pauSadhavratanuM ArAdhana avazya karavuM joIe. vizuddha bhAva ane vidhithI pauSadha karavAthI mahAzataka zreSThinI jema turata ja phaLa maLe che. vizeSArtha :- pauSadhano hetu sarva pApAzravano nirodha karavAno che. A vratanuM barAbara ArAdhana karavAthI agiyAra vrata sArI rIte pALelA gaNAya che. A pauSadha yogazuddhi, kriyAzuddhi ane dhyAnazuddhithI karavAthI tenuM phaLa tAtkAlika maLe che. dhyAnazuddhinA lakSaNa A pramANe batAvavAmAM AvyAM che. vidvAnoe dehamAM dhyAna dharavAnA sthAno batAvyAM che. temAM be AMkha, be kAna, nAsikAno agrabhAga, mukha, nAbhi, mastaka, hRdaya, tALavuM ane bhUkuTi che. AmAMthI koI eka sthAna upara cittane sthira karavuM ane bIjA vicAro ane vikAro choDI daI mAtra AtmAnuM ja ciMtana, manana karavuM. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ _upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 AvuM dhyAna dharIne ekAsane pauSadha vratamAM besavuM ke ubhA rahevuM. AvA pauSadhanuM phaLa A pramANe che: "kaMcanamaNinA pagathiyAvALuM, hajAro staMbhavALuM, UMcuM ane sonAnA pAyAnuM derAsara baMdhAve to paNa tenAthI maLatA phaLathI vadhu phaLa tapasaMyamathI maLe che. eka muhUrtanA ja sAmAyikamAM vALavaphoDiyo" e gAthAmAM kahyo che teTalo lAbha prApta thAya che. sAmAyikanA saMbaMdhamAM A gAthA agAu kahevAI gaI che. sAmAyikathI eTalo lAbha thAya to trIsa muhUrtanA pramANavALA ahorAtranA pauSadhathI bAhyavRttithI trIsa gaNo lAbha prApta thAya che. te A pramANe : "eka pauSadhathI satyAvIsaso ne satyotera karoDa, satyotera lAkha, satyotera hajAra, sAtaso ne satyotara ane . (2777,77,77,7,77) eTalA palyopamanA devagatinA AyuSyano baMdha thAya che. sUkSma rIte jotAM tethI adhika paNa baMdha thAya che. AvI pauSadha vratanI ArAdhanA karanArane mahAzatakanI jema turata ja phaLa maLe che. mahAzatakazreSThinI kathA rAjagRhImAM aneka zrImaMto hatAM. temAM mahAzataka zreSThinuM nAma paNa pahelI haroLamAM hatuM. mahAzataka pAse hajAro koTi suvarNa hatuM ane aneka gokuLono te mAlika hato. mahAzatakane tera patnIo hatI. temAM revatI nAmanI patnI ghaNI nIca hatI. tenI pAse bAra koTi suvarNa ane bAra gokuLa hatAM. revatI svabhAve IrSyALu hatI ane viSayalaMpaTa paNa hatI. zrI vIraprabhunI dezanA sAMbhaLI mahAzataka zrAvaka thayo hato. cauda varasa sudhI zrAvakadharmanuM vizuddha ArAdhana karyA pachI upAsaka pratimAnuM vahana karatAM tene avadhijJAna thayuM hatuM. mahAzataka ane tenI saMpatti upara mAtra potAnuM ja Adhipatya jamAvavAnA duSTa vicArothI revatIe bhayAnaka ane nidya kRtya karyuM. potAnI bAreya zokyane teNe vividha prakAre mArI nAMkhI. zokyono kAMTo nIkaLI jatAM tenA gumAnano pAra na rahyo. teno vilAsa bephAma banyo. roja te dArU pItI. mAMsa khAtI. eka divasa teNe potAnI kAmavAsanAne uttejita karavA mATe sevaka pAse tAjuM ja janmeluM bALaka maMgAvyuM. bALakanI hiMsA karAvI ane tenA mAMsane marI masAlAthI raMdhAvIne khAdhuM. mAnavamAMsathI dharava na thayo to tenA upara teNe behada dArU pIdho. peTamAM paDeluM mAnavamAMsa ane rageraga ane romeromamAM prasarelA dArUe tenI dhArI asara karI. vAsanAno bhorIMga tenA samasta dehane pIMkhI rahyo. viSayasevana mATe te taraphaDI rahI. aMgeaMga koI puruSa deha mATe taDapI uchyuM. AvI hAlatamAM te mahAzatakane zodhavA nIkaLI. mahAzataka tyAre pauSadhazALAmAM pauSadha Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 89 laIne dhyAna dharI rahyA hatAM. revatI tene joI vadhu vakarI. azlIla zabdo ane gIto bolatI gaI ane eka pachI eka potAnA kapaDAM utAratI gaI. mahAzatakane bAjhI paDI. AMkha, hoTha, stana, hAtha vagere tamAma aMgonA sparzathI mahAzatakane potAnI sAthe bhoga bhogavavA uzkeravA lAgI. "svAmI ! Ama zuM ThaMDA thaI UbhA cho. A pauSadha choDI do. A mArA nagna aMgonI Agane zAMta karo. dharmanuM phaLa paNa bhogano saMyoga ja kahyuM che. tamArI sAme atyAre e phaLa UbhuM che, bhogavI lo." paraMtu mahAzataka para A anukULa upasarganI koI ja asara na thaI tenA cittanA koipaNa khUNe viSayano saheja paNa saLavaLATa na thayo. teNe makkama svare kahyuM : "revatI ! zA mATe dharmanA phaLane adharma sAthe joDe che. jA tuM ahIMthI dUra thA. tuM bhAna bhUlI che, paNa huM hajI bhAnamAM chuM ane revatI ! yAda rAkha ke AjathI sAtamA divase tAruM mRtyu thavAnuM che ane marIne tuM pahelI nArakImAM corAzI hajAra varasanuM AyuSya pAmIza." mahAzatakanI ArSavANI sAMbhaLI revatInI vihvaLatA ane kAmukatA osarI gaI ane turata ja kapaDAM saMkelI tyAMthI cAlI gaI. sAta divasa bAda tenuM mRtyu thayuM ane pahelI nArakImAM utpanna thaI. mahAzatake vIza varasa sudhI zrAvakadharmanuM pAlana karyuM. pachI saMlekhanA karI mRtyu pAmIne saudharma devaloke devatA thayo. bhavya jIvo ! A kathAmAMthI sAra e levAno che ke pauSadhamAM anukULa ke pratikULa upasarga Ave to paNa vrata choDavuM nahi ane ekacitte zubhadhyAnamAM ja magna rahevuM. mahAzataka anukULa upasargathI vicalita na thayo ane pauSadhamAM zubhadhyAnamAM sthira rahyo tethI tene te ja bhavamAM avadhijJAna thayuM ane bIjA janmamAM prathama devalokane prApta karI anukrame kevaLajJAna pAmI mahAvideha kSetramAM siddhipadane pAmaze. 162 cothA zikSAvrata atithi saMvibhAganuM svarUpa sadA cAnnAdisaMprApte, sAdhUnAM dAnapUrvakam / bhujyate yattadatithi- saMvibhAgAbhidhaM vratam // bhAvArtha :- annAdikanI sAmagrI prApta thatAM je gRhastha haMmezA sAdhuone dAna dIdhA bAda teno upabhoga kare te atithi saMvibhAga nAmanuM cothuM zikSAvrata che. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 vizeSArtha :- atithi kone kahevo ? A aMge kahyuM che ke "je mahAtmAe tithi, parva, utsava vagere sarvano tyAga karelo hoya te atithi kahevAya che. bAkInA mahAtmAo abhyAgata kahevAya che." 90 'sam' eTale AdhAkarmAdi beMtAlIza doSathI rahita, 'vi' eTale viziSTa, 'bhAga' eTale pharIthI rAMdhavuM na paDe vagere doSathI dUra rahIne annano aMza. Ama AdhAkarmAdi beMtAlIza doSa vinAno potAnA bhojanamAMthI je bhAga atithine ApavAmAM Ave te atithi saMvibhAga kahevAya che. zrI Avazyaka niryuktinI vRttimAM atithi saMvibhAga vratanI vidhi batAvavAmAM AvI che. te A pramANe : "samAcArI zrAvake to niyamA poSaha pArI sAdhune annadAna ApIne pachI paccakkhANa pAravuM. bIjAo mATe evo niyama nIM. tethI te dAna ApIne paccakkhANa pAre athavA paccakkhANa pArIne dAna Ape." bhojanano samaya thAya tyAre zrAvaka upAzraye jaIne sAdhu bhagavaMtane bhaktipUrvaka gocarI mATe prArthanA karavI joIe. temane AdarapUrvaka potAnA ghare laI AvavA joIe ane spardhA, mahattA, matsara, sneha, lajjA, bhaya, dAkSiNya, pratyupakAranI IcchA, mAyA, vilaMba, anAdara vagere doSothI varjita evuM dAna vinayapUrvaka ApavuM joIe. A dAna ApatA samaye potAnA AtmAne tAravAnA ja vicAra karavA joIe. A dAna potAnA hAthe paNa ApI zakAya ane bAjumAM UbhA rahI potAnA Aptajana ke svajana dvArA paNa ApI zakAya. have jo koI sAdhu svecchAe potAnA AMgaNe padhAryA hoya to temanuM vinayapUrvaka svAgata karavuM joIe. temane AvatAM joI sAmA teDavA javuM joIe ane pachI doSa rahita dAna devuM joIe. A pramANe dAna ApyA bAda sAdhune vaMdanA karI temane amuka aMtara sudhI vaLAvavA javuM joIe. sAdhuno abhAva hoya matalaba ke potAnA gAmamAM te samaye koI sAdhunI upasthiti na hoya to akasmAte, zubhayoge koI sAdhunuM Agamana thAya to aMbikA zrAvikAnI jema AnaMda ane ullAsathI dAna ApavuM. aMbikA zrAvikAnI kathA giranAra parvatanI najadIkanuM eka zahera. temAM devabhaTTa nAme eka brAhmaNa rahe. A brAhmaNane devIlA nAme patnI hatI. temane somabhaTTa nAme eka putra hato. putra brAhmaNa hato ane putravadhU zrAvikA hatI. tenuM nAma aMbikA. tene siddha ane buddha nAme be putro hatAM. aMbikAnA svabhAvamAM dAnano guNa vaNAyelo hato. e zrAddhano divasa hato. aMbikAe te divase aNadhAryA ja eka sAdhune dUrathI AvatA joyAM. e sAdhu mAsakSamaNanA tapasvI hatAM. dehamAM temane jarApaNa Asakti na hatI. deha kRza hato ane vastro malina hatAM. sAdhune ghaNAM samaye joI aMbikA zrAvikAno AtmA harakhAI uThyo. te sAdhunI sAme gaI ane vinayapUrvaka temane potAne tyAM teDI lAvI ane AtmAnA ullAsa vaDe temane gocarI vahorAvI. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 A joI tenI pADozaNa moTethI bolI : "arere ! A kulaTAe to zrAddhanA divasane amaMgaLa karI nAMkhyo. zrAddhanA divase paheluM dAna gaMdA sAdhune karI teNe anna ane ghara baMnene apavitra karI nAkhyAM. hAya ! have ApaNI kuLadevI na jANe zuM ya karaze? A sAMbhaLI aMbikAnI sAsue tene pUchyuM ke "are tuM Ama zuM rADo pADe che ?' pADozaNe mIThuM maracuM bhabharAvIne badhI vAta karI. sAsu tethI gusse thaI ane rasoDAmAM jaI moTemoTethI bolI: o pApiNI ! teM A zuM satyAnAza vALyuM? zrAddhanA divase prathama dAna kuLadevIne karavAne badale te gaMdA sAdhune prathama dAna karyuM? ema karatAM tArA hAtha tUTI kema na gayAM? nIkaLa, hamaNAM ne hamaNAM mArA gharamAMthI bahAra nIkaLa." e ja samaye somabhaTTa paNa AvI pahoMcyo. te paNa aMbikA upara gusse thaIne tene game tema bolavA mAMDyo ane teNe paNa aMbikAne gharanI bahAra nikaLI javA kahyuM. patinI IcchAne mAna ApIne aMbikA potAnA be putro laIne pAchaLanA bAraNethI ghara choDI gaI. cAlatI cAlatI te nagaranI bahAra nIkaLI gaI. rastAmAM putrone tarasa lAgI. baMne jaNe vAraMvAra pANI mAMgyuM. paNa kyAMya pANI na hatuM. thoDeka dUra AgaLa jatAM eka sarovara dekhAyuM. aMbikA putrone laIne tyAM gaI. paraMtu sarovaramAM pANI na hatuM. aMbikA sarovaranA kAMThe ubhA rahI sarovaramAM kyAMya pANI hoya to te jovA lAgI. tyAM ja camatkAra thayo. sarovaranI dharatI phATIne pANI upara AvyuM. e ja samaye sUkAI gayela AMbo paNa pallavita thayo ane DALIo upara kerIo jhUlavA lAgI. aMbikAe putrone pANI pAyuM ane kerIo khavaDAvI. A bAju aMbikA cAlI jatAM tenI sAsu rasoDAmAM gaI. rasoDuM joI tenI AMkho AzcaryathI pahoLI thaI gaI. joyuM to sAdhune dAna ApavA mATe lIdhelAM pAtro suvarNanAM thaI gayA hatAM. bhAtanA dANA motInA dANA banI gayA hatAM ane bhojana para zIkhA caDelI hatI. A camatkAranI sAsue somabhaTTane vAta karI ane kahyuM : "vatsa ! aMbikA vahu kharekhara pativratA che. A teM camatkAra joyo? sAce ja beTA ! aMbikA zIlavatI che. jA doDa ane tene zodhIne pAchI laI Ava." somabhaTTa zodhato zodhato nagara bahAra gayo. eka kUvA pAse aMbikA beThI hatI tyAM teNe joI. tene levA te umaTabhera doDyo. somabhaTTane doDato Avato joIne aMbikAne bhaya lAgyo. bhayathI te kUvAmAM kUdI paDI. kUdatAM teNe zrI neminAtha bhagavAnanuM smaraNa karyuM. kUvAmAM paDatAM ja te mRtyu pAmI. tyAMthI te kohaMDa vimAnamAM samRddhivALI aMbikA nAme devI thaI. aMbikAnA mRtyu aMge bIjo evo mata che ke giranAranA zikhara uparathI paDatuM mUkIne mRtyu pAmIne te saudharma devalokanI nIce cAra yojana kohaMDa nAme vimAna che temAM aMbikA nAme maharlaeNika devI thaI. te devIne cAra bhujA che. jamaNA be hAthamAM AMbAnI luma dhAraNa karelI che ane DAbA hAthamAM be putra ane aMkuza rAkhelA che. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 aMbikAne kUvAmAM kUdI paDelI joI somabhaTTe paNa kUvAmAM paDatuM mUkyuM ane kahyuM ke "jenuM zaraNa mArI patnIe lIdhuM te zaraNa mAruM paNa hajo." te marIne te ja vimAnamAM aMbikAnuM vAhana siMha thayo. AtmAnA apUrva ullAsathI ane koI paNa prakAranI kAmanA vinA sAdhune dAna ApavAthI aMbikA zrAvikAnI jema sadgati thAya che ane tenAM anya bahumUlya lAbho paNa prApta thAya che. 163 12muM atithi saMvibhAga ta (cAlu) atithibhyo'zanAvAsavAsaHpAtrAdivastunaH / tatpradAnaM tadatithisaMvibhAgavataM bhavet // bhAvArtha - atithine anna, nivAsa, vastra ane pAtra vagere vastuonuM dAna karavuM te atithi saMvibhAga nAme vrata kahevAya che. vistarArthaH- je saMsArIne koI tithi nathI, parva nathI, utsava nathI te atithi che. atithinI bIjI vyAkhyA e paNa karavAmAM Ave che ke jene hIrA, mANeka, suvarNa jevA dhana ane dhAnyano lobha nathI te atithi kahevAya. AvA atithi khAsa karIne cAritradhArI muni kahevAya che. atithine cAritradhArI muni samajavA upara bhAra mUkAyo che. AvA munine anna, vastra, nivAsa ane pAtranuM dAna karavuM te atithisaMvibhAga vrata kahevAya che. zrAddhasamAcArImAM lakhyuM che ke "jyAM sAdhuonuM Agamana hoya, jyAM jinamaMdira hoya ane jyAM DAhyA sAdharmI baMdhuo rahetA hoya tyAM zrAvake nivAsa karavo joIe." zrAvake savAranA uThIne prathama jinezvara bhagavaMtanA darzana karavA joIe. te bAda guruvaMdanA karavI joIe. Ama deva-gurunA darzana-pUjA karyA bAda ja teNe cA-dUdha, pANI vagere levA joIe. bhojanano samaya thAya tyAre zrAvaka upAzraye javuM joIe. tyAM birAjamAna sAdhu bhagavaMtane vaMdanA karI temane gocarI mATe prArthanA karavI joIe ane temane AdarapUrvaka potAnA ghare lAvIne ullAsathI annadAna devuM joIe. zAstrakAroe dAnanA AbhUSaNo ane dUSaNo baMne batAvyAM che. dAna detAM harSanA azru Ave, romAMca khaDA thAya, dAtA bahumAnathI Ape, premathI bole ane pAtranI anumodanA kare te dAnanA pAMca AbhUSaNo che. potAnA AtmAne tAravAnI buddhi ane bhAvanAthI dAna daI jamavAmAM Ave to te bhojana devabhojana bane che. keTalAka dAna Ape che paNa dAna karatA vilaMba kare che, kaTANuM moM kare che, baDabaDIne ke na Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 game evA veNa bolIne dAna kare che to koka pastAvo kare che ke atyAre A sAdhu ahIM kyAMthI TapakI paDyAM? AvA dUSita bhAvathI kareluM dAna ugI nIkaLatuM nathI. tevI rIte kareluM dAna dUSita dAna kahevAya che. dAnamAM paNa je supAtrane dAna kare che. te dAnathI moTuM phaLa maLe che. supAtradAna aMge kahyuM che ke - dAnaM dharmapuroviSNuH tacca pAtre pratiSThitam / mauktikaM jAyate svAti-vAri zuktigataM yathA // "dharmamAM dAnadharma mahAtejasvI che. A dAna jo supAtrane ApyuM hoya to svAti nakSatranuM chIpamAM paDeluM pANInuM biMdu motI thAya che, tema te paNa saphaLa thAya che." supAtrano vizeSa mahimA batAvatAM kahyuM che ke "koIne vitta ho (vitta eTale dhana) koIne citta (buddhi) hoya ane koIne dhana ane buddhi baMne hoya. paraMtu vitta citta ane pAtra e traNeya to puNya vaDe ja prApta thAya che. daSTAMta eka rAjA eka divasa eka jaMgalamAM jaI caDyo. tyAM tenI najara eka jhADa para jAmelA madhapUDA upara paDI. madhapUDAmAMthI madha TapakI rahyuM hatuM ane mAkhIo baNabaNI rahI hatI. e joI rAjAe potAnA paMDitone pUchyuM: "A madhapUDo raDe che kema?" eka paMDite rAjAne pratibodha pamADavAnA hetuthI kahyuM: "rAjana ! jayAre pAtra maLe che tyAre vitta hotuM nathI ane vitta hoya che tyAre supAtra maLatuM nathI. mane ema lAge che ke madhapUDo AvI ja koI ciMtAmAM AMsu sArI rahyo che." rAjA paMDitanI Takora samajI gayo ane te divasathI te supAtradAna devA lAgyo. A supAtradAna aMge rAjA karNanA jIvanano eka prasaMga jANavA jevo che. rAjA karNa dAnezvarI hato. roja savAre te so bhAra suvarNanuM dAna karIne pachI ja siMhAsana parathI nIce utarato. eka divasa karNane supAtradAna karavAnI IcchA thaI. te divase savAre sau prathama be vyakti AvI. temAMthI eka cAraNa hato ane bIjo zrAvaka hato. karSe vicAryuM : "Aje mAre supAtrane dAna ApavuM che. kAraNa ke tevA dAnathI sadgati maLe che. kahyuM che ke - annadAturadhastIrthaMkaropi kurute karam / tacca dAnaM bhavet pAtradattaM bahuphalaM yataH // "anna ApanAranA hAtha nIce tIrthaMkara paNa hAtha dhare che. tevuM dAna jo pAtrane ApyuM hoya Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 to te mahAphaLane Ape che." AvA vicArathI karNo parIkSA karavA bemAMthI koIne dAna ApyuM nahi. A joI cAraNa bolI UThyo. pattaM parikkhaha kiM karaha, didao maggaMtAha / varasaMtaha kiM aMbudaha, joI samavisamAha // "he rAjA karNa ! pAtranI parIkSA kAM karo? je mAgavA Ave tene Apo. varasAda varase che te zuM sAruM ke kharAba sthAna joIne varase che?" . rAjA karNa tenA javAbamAM kahyuM - varaso varaso aMbudaha, varasIDAM phala joya / dhaMture viSa IkSu rasa, evamo aMtara hoya // "varasAda bhale game tyAM varase paraMtu tenA phaLa tame juo. dhaMturAne viSe viSa thAya che ane zeraDImAM amRta jevo mITho rasa thAya che. Ama kupAtra ane supAtra vacce aMtara raheluM che." badhA prakAranAM dAnamAM eTale ke vastradAna, pAtradAna vagere dAnamAM annanuM dAna ghaNuM moTuM kahyuM che. kAraNa ke "dareka prANInA prANa anna vaDe ja rahelA che tethI annadAna karanAra pRthvImAM zreSTha che. vidvAno tene prANadAtA kahe che. * pAtramAM sarvathI uttama pAtra muni che. madhyama pAtra uttama zrAvaka che ane jaghanya pAtra avirati samadaSTi che. bhavyajIvoe roja supAtrane dAna daIne pachI ja bhojana levuM joIe. zreyAMsakumAra, nayasAra ane caMdanabALAe AvuM supAtradAna karyuM hatuM. AtmAnA ullAsathI niSkAmabhAve temaNe supAtradAna karyuM hovAthI temane tenuM phaLa turata ja maLyuM hatuM. temAMthI preraNA laIne bhavyajIvoe AtmAnA uddhAranI bhAvanAthI supAtradAna devuM joIe. 164 munidAnano prabhAva pazya saMgamako nAma, saMpadaM vatsapAlakaH / camatkArakarI prApa, munidAnaprabhAvataH // juo, munidAnanA prabhAvathI saMgamaka nAme vatsapAla camatkAra pamADe tevI saMpatti pAmyo hato." Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 95 saMgamakanI kathA dhanyA khUba ja garIba strI hatI. rAjagRhI nagarIthI thoDe dUra AvelA zAli nAmanA gAmamAM potAnA ekanA eka putra sAthe te potAnA divaso mahAkASTathI pasAra karatI hatI. saMgamaka gAyo carAvavAnuM kAma karato. mAtA ane putra baMne mahenata karatAM to paNa mahAmuzkelIe te be TaMkanuM sAruM khAvAne pAmatAM. eka divasa koI utsava Avyo. A divase ghaNAMne tyAM khIranA bhojana thayAM. saMgamakane paNa khIra khAvAnuM mana thaI gayuM. mAtA pAse teNe khIra mAMgI. mAtAe bhAre haiye kahyuM - "mArA vhAlA ! ApaNA gharamAM khIra kyAMthI hoya ?'' paNa bALakane zuM khabara paDe ke khIra zenI bane ? teno keTalo kharca lAge ? saMgamake khIra mATe jIda karI. mAtAno jIva valovAI gayo. khIra mATe raDatA bALakane joI te paNa potAnA bhAgyane raDavA lAgI. mAtA-putra baMnene utsavane divase raDatAM joI koI pADozaNe tenuM kAraNa pUchyuM. dhanyAe khUba ja Agraha bAda sAcI vAta kahI. pADozaNane dayA AvI. te turata ja potAnA ghare gaI ane khIra banAvavAnI tamAma sAmagrI laIne dhanyAne te premathI ApI gaI. pADozaNano prema joI dhanyAnI AMkhamAM AbhAranAM AMsu daDI paDyAM. thoDIvA2mAM teNe khIra banAvI dIdhI. saMgamaka mATe e khIra thALImAM kADhI ApI. "saMgamaka ! A khIra jamI leje. huM tyAM sudhImAM bahAra jaIne AvuM chuM." ema kahIne dhanyA bahAra gaI. potAnI manabhAvatI cIja joI saMgamakanA AnaMdano pAra na rahyo. hAtha dhoI te khIra khAvA jato hato tyAM ja tene vicAra Avyo : "A samaye jo koI sAdhu AvI jAya to temane dAna karIne pachI huM jamuM to sAruM." ane teno hAtha thaMbhI gayo. ubho thaIne te gharanI bahAra Avyo ane koI sAdhu AvatA hoya te jovA lAgyo. daivayoge eka mAsakhamaNanA tapasvI sAdhune teNe joyAM. turata ja temane potAne tyAM teDI Avyo. sAdhune joI temAMya bhojananA samaye potAne tyAM padhArelA sAdhune joIne saMgamakano AnaMda ane ullAsa cAra gaNo vadhI gayo. harakhAtA haiye teNe badhI ja khIra sAdhunA pAtramAM ThalavI dIdhI. dhanyA pAchI pharI tyAre saMgamaka thALI cATato hato. e joI teNe tene bIjI khIra pIrasI. saMgamaka bhUkhyo hato. AthI te badhI ja khAI gayo. vadhu paDatI khIra khAvAthI rAtanA tenI tabiyata bagaDI ane thoDI ja vA2mAM to te mRtyu pAmyo. paraMtu mRtyu pAmatI vakhate tenA haiye vedanAne badale munidAnano AnaMda uchaLato hato. AthI munidAnanA prabhAvathI te marIne rAjagRhI nagarImAM gobhadra zreSThinI patnI bhadrAnI kUkhe avataryo. bhadrAe sagarbhA avasthAmAM svapnamAM pAkeluM zALInuM kSetra joyuM. pUrNa samaye bhadrA zeThANIe Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 putrane janma Apyo. zeThANIe svapnamAM zALInuM kSetra joyuM hatuM AthI putranuM nAma zAlIbhadra rAkhavAmAM AvyuM. gobhadra zeThane tyAM zrImaMtAI ALoTatI hatI. kazI ja vAtanI kamI na hatI. zAlibhadra pANI mAMge tyAM dUdha hAjara thatuM hatuM. sonAnA ghUghare ramatAM ramatAM bALapaNa vItyuM. gobhadra zAlibhadrane badhI ja kaLAono abhyAsa karAvyo. uMmara thatAM kuLavAna batrIsa kanyAo sAthe lagna karyA. mAthe pitA hatA ane pitAnI saMpatti aparaMpAra hatI. zAlibhadrane kazI ja ciMtA na hatI. teno badho ja samaya potAnA bhavya nivAsasthAnamAM pramodamAM pasAra thato hato. e bhavanamAM zAlibhadranI potAnI eka AgavI ja duniyA hatI. e duniyAmAM te masta hato. bahAranI duniyAnI tene paDI na hatI ane evo tene koI paricaya na hato. samaya jatAM gobhadra zrI vIra prabhu pAse dIkSA lIdhI. saMyamadharmanuM utkRSTa pAlana karI anazana karI te svarge gayo. devalokamAM beThAM beThAM avadhijJAnathI teNe potAnA putrano sukhI saMsAra joyo. e ja paLe tenA haiye putranuM heta ubharAI AvyuM. te paLathI teNe zAlibhadrane tyAM roja vividha mUlyavAna vastuothI bharelI 33 peTIo mokalavA mAMDI. roja vastro, alaMkAro, sugaMdhI padArthonI AvatI peTIothI zAlibhadranI jAhojalAlImAM ora vadhAro thavA mAMDyo. paraMtu A badhAnA vahIvaTanI ciMtAthI zAlibhadra to para ja hato. te badhAnI dekharekha bhadrA zeThANI ja karatI. zAlibhadra to potAnA bhogasukhamAM ja rata hato. eka divasanI vAta che. ratnakaMbalanA keTalA vepArIo rAjagRhI nagarImAM AvyAM. zreNika rAjAnI udAratA ane samRddhi viSe temaNe ghaNuM sAMbhaLyuM hatuM. temanI pAse soLa ratnakaMbala hatI. e darekanI kiMmata savA lAkha suvarNanI hatI. AvI moMdhI mUlyavAna ratnakaMbala to zreNika rAjA ja laI zake tevA khyAlathI vepArIo temanI pAse gayAM. paNa teo nirAza thayAM. rAjA jevo rAjA jo ratnakaMbala na kharIdI zake to bIjuM to koNa kharIdI zakaze evA vicArathI teo rAjagRhI choDavAno vicAra karatA hatAM. bhadrA zeThANIne A vAtanI khabara paDI. temane thayuM ke bahAragAmanA vepArIo potAnA gAma viSe kharAba chApa laIne jAya temAM gAmanI zobhA nathI. e vepArIo potAne tyAM jaIne kaheze ke joyo have zreNika rAjA. eka ratnakaMbala kharIdavAnI to tenAmAM guMjAsa nathI. nA, mArAthI mArA rAjAnuM AvuM ghasAtuM bolAya te sahana thAya nahi. teNe turata ja sevakane mokalI e vepArIone bolAvyAM. vepArIo AvyAM. temanuM ucita svAgata karyuM. pachI bhadrA zeThANIe pUchyuM: "tamArI ratnakaMbalanI kiMmata zuM che?" "savA lAkha bhAra suvarNa" eka vepArIe jarA abhimAnathI kahyuM. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 keTalI ratnakaMbala laIne AvyA cho?" bhadrA zeThANIe svasthatAthI bIjo prazna pUchyo. "soLa ratnakaMbala lAvyA chIe ane temAMthI hajI ekapaNa koIe A gAmamAMthI kharIdI nathI." bIjA vepArIe kahyuM. "mAre to batrIsa ratnakaMbalanI jarUra che." bhadrA zeThANIe dhaDAko karyo. "batrIsa ratnakaMbala !!!" trIjo vepArI AzcaryathI bolI uThyo ane pachI kahyuM - "mAtAjI! A ratnakaMbala koI sastI cIja nathI. ekanI kiMmata savA lAkha suvarNa che, savA lAkha suvarNa." juo bhAIo ! mAre to batrIsa ratnakaMbala joIe che. tamArI pAse teTalI na hoya to soLa ApI jAva." vepArIoe soLa ratnakaMbala kADhI ApI eTale bhadrA zeThANIe sevakane hukama karyo "bhAI ! A kaMbalanA babbe TUkaDA karI nAMkha ane dareka TUkaDo dareka vahune paga lUchavA mATe ApI Ava." sevakane ratnakaMbalanA TukaDA karatA joI vepArIo to AbhA banI gayAM. paraMtu temane tenI ciMtA karavAnuM koI kAraNa na hatuM. temane temanI pUrI kiMmata maLI gaI hatI. A bAju calaNA rANIe eka ratnakaMbala levA jIda karI. zreNike turata ja te vepArIone bolAvyAM. vepArIoe kahyuM ke - "rAjan ! e badhI kaMbalo to bhadrA zeThANIe kharIdI lIdhI zreNike sevakane turata ja bhadrA zeThANInA ghare doDAvyo. zeThANIe kahyuM: "sevaka! e ratnakaMbalonA to meM babbe TukaDA karAvI te TukaDA mArI putravadhUone paga lUchavA ApI dIdhAM che ane temaNe paga lUchIne te TukaDA pheMkI dIdhA che. zreNika rAjAne jo e TukaDA joItA hoya to kaheje huM te zodhIne mokalI ApIza." A javAba sAMbhaLI zreNike bhadrA zeThANIne sanmAnapUrvaka rAjadarabAramAM bolAvI ane kahyuM: "mAtAjI! mAre tamAro putra jovo che." bhadrAe kahyuM: "rAjanuM! mAro putra mAkhaNa jevo sukomaLa che. teNe kadI dharatI para paga mUkyo nathI. nathI TADha joI. nathI taDako joyo. te kadI gharanI bahAra nIkaLato nathI. gharamAM ja svargasukha mANe che. tene jovAnI ApanI IcchA hoya to Apa mArA ghare padhArI mane AbhArI karo." zreNika zAlibhadrane ghare Avyo. tenA gharanA dareka khaMDamAM verAyelo vaibhava joI zreNika to daMga ja rahI gayo. daravAjA, gokhalA, chata ane parasALa badhe ja sthaLe kiMmatI hIrA, motI, jhaverAta jaDeluM hatuM. rAjadarabAramAM paNa jovA na maLe tevA gAlIcA ane siMhAsano hatAM. zreNikane cothA mALe prema ane AdarapUrvaka besADI bhadrA sAtame mALe gaI tyAM jaI zAlibhadrane kahyuM : "vatsa ! ApaNe AMgaNe zreNika padhAryA che. huM temane jovA Ava ! Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ _upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 "mAtAjI ! emAM mAre zuM jovAnuM hoya? tame tamAre joI lo ane tenuM je mUlya hoya te cUkavIne koI khUNAmAM mUkAvI do." zAlibhadra nirdoSatAthI kahyuM. vatsa ! zreNika koI cIjavastu nathI. te to ApaNA svAmI rAjA zreNika che. tane te maLavA ahIM khAsa padhAryA che. mATe tuM nIce AvI ane temane maLa." bhadrAe khulAso karyo. zreNikanuM rahasya jANI zAlibhadra ghaDIka ghA khAI gayo. zuM mArA paNa koI svAmI che? A prazna tenA manamAM ghumarI khAI rahyo. e ja vicArane vAgoLato ane saMsArabhAvane vicArato te zreNika rAjA pAse Avyo. zreNike tene vAtsalyathI AliMganamAM lIdho. zreNikano sparza thatA to zAlibhadra parasevAthI rebajeba thaI gayo. bhadrAe zreNikane kahyuM : "deva ! mAro putra manuSya che, paraMtu te mAnavagaMdha ane sparzane sahI zakato nathI. kAraNa ke svargamAM gayelA tenA pitA tene roja divya vastra, alaMkAra, caMdana, puSmAdi mokale che. deve dIdhela cIjavastuo bhogavavAthI te mAnavathI lagabhaga para thaI gayo che." zreNike zAlibhadrane AzIrvAda ApyAM. te laIne te potAnA raMgabhavanamAM cAlI gayo. paraMtu Aje pAcho pharelo zAlibhadra gaIkAlano zAlIbhadra na hato. tenA cittamAM saMsAranA anitya ane kSaNika sukhanA vicArono dhodha vahI rahyo hato. bhogamAMthI tenuM mana UThI gayuM hatuM. have te bhogya vastuone anAsakta bhAve joto hato. tyAM tenA dharmamitre AvIne rAjagRhImAM caturkAnadhArI zrI dharmaghoSasUri padhAryA hovAnA zubha samAcAra ApyAM. zAlibhadra temanI pAse gayo. sUrijIe dezanAmAM kahyuM ke "khala puruSano sneha divase divase ocho thato jAya che. te pramANe jJAna, vijJAna, lAvaNya, rUpa, varNa ane zarIranuM baLa paNa dareka kSaNe kSINa thatuM jAya che. AvI preraka dharmavANI sAMbhaLI zAlibhadre pUchyuM : "he bhagavan! kevA karma karIe to ApaNo koI bIjo svAmI na thAya?" bhadra ! jinadIkSAnA prabhAvathI bIjA bhavamAM jIva sarva jagatano svAmI thAya che." AcAryazrIe javAba Apyo. to prabhu! huM paNa jinadIkSA laIza. A mATe huM mArA mAtAjInI AjJA laIne ApanI pAse AvuM chuM." zAlibhadra utsAhathI kahyuM. AcAryazrIe kahyuM : "vatsa zubha kAmamAM pramAda na karazo." zAlibhadra utAvaLe pagale ghare Avyo. potAnA raMgabhavanamAM javAne badale te sIdho potAnI mAtA pAse gayo. temane vinayathI praNAma karI kahyuM: "mAtuzrI ! Aje mAro divasa sudharI gayo che. Aje meM AcAryazrI dharmaghoSasUri mahArAjanI bhavatAraka dharmadezanA sAMbhaLI. mAro koI svAmI na hoya ane huM sarvajagatano svAmI banuM tevo upAya temane mane batAvyo che. dIkSA levAthI huM mAro svAmI banI zakIza. mATe Apa mane dIkSA levAnI AjJA Apo." Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 9 ughADA page ane upa sArI ane ucca upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 bhadrAe vAtsalyathI kahyuM: "vatsa ! tArI bhAvanA sArI ane ucca che paraMtu dIkSA pALavI saraLa nathI. bhUmi upara sUvAnuM, ughADA page ane ughADA mAthe eka gAmathI bIje gAma viharavAnuM, tapa karavAno, kezano hAthethI loca karavAno vagere AvA aneka pariSaho hasatA moMe temAM sahana karavAnA hoya che. A badhuM tArAthI sahana nahi thaI zake." zAlibhadre kahyuM : "mAtAjI! evo bhaya nakAmo che. bhAvanA baLavAna ane daDha hoya to tevA pariSaho kaSTadAyaka thavAne badale sukhadAyaka thaI rahe che ane kAgaDAne uDADavA mATe koI hIro pheMkI de to te mUrkha ja gaNAya. Aje mane ciMtAmaNI ratna samAna jinadharma maLyo che tene huM saMsAranA bhogavilAsamAM pheMkI dauM to mArA jevo bIjo koNa mUrkha haze ?" bhadrAe aneka rIte zAlibhadranI bhAvanAne cakAsI joI. tene bhAvanAmAM daDha joI teNe kahyuM: "vatsa! tArI dIkSA levAnI bhAvanA daDha che te jANI mane AnaMda thAya che. paraMtu e mATe tuM prathama tArI jAtane keLava. roja strI, puSpa, zayyAdi bhogano tyAga karato jA. bhogano tyAga karavAthI tane vairAgyano abhyAsa thaze ane pachI dIkSA tane phAvI jaze." zAlibhadra mAtAnuM vacana mAnI lIdhuM ane roja eka eka strI sAthenA bhogano tana-manathI tyAga karavA lAgyo. A arasAmAM zAlibhadranA sALA dhannA (dhanya)ne tyAM eka romaharSaka banAva banyo. dhannAne ATha patnIo hatI. AmAMthI eka patnI zAlibhadranI bahena hatI. tenI AMkhamAM AMsu hatAM. potAno bhAI have dIkSA levAno che te vicArathI tenA virahanA duHkhathI te raDI rahI hatI. dhannAne tenI patnIo snAna karAvI rahI hatI. e samaye tenA khabhA upara UnuM AMsu paDyuM eTale teNe e patnIne pUchyuM: "are ! tuM raDe che kema ? tane ahIM zuM duHkha che?" zAlibhadranI bahene raDatAM kaMThe kahyuM: "nAtha ! mane ahIM kazuM ja duHkha nathI. mane duHkha mArA bhAInuM che. te dIkSA levAno che ane te roja eka eka strIno ane tenA bhogano tyAga kare che e joI-jANIne mane duHkha thAya che ane ethI huM rahuM chuM." dhanno tarata ja bolI UThyo : "tAro bhAI kAyara che kAyara. dIkSA levAnI bhAvanA che ane roja eka eka strI ane zayyAno tyAga kare che, are ! Ama te kaMI dIkSA levAtI haze? jene tyAga karavo che te to eka ja paLamAM badhuM tyAgIne cAlI nIkaLe." zAlibhadranI bahena e sAMbhaLIne bolI: "nAtha! tyAga karavo eTalo saraLa tamane lAge che to pachI tame evo tyAga kema nathI karatAM ?" A vAtano bIjI patnIoe paNa sUra pUrAvyo : "hA, to pachI tame eka paLamAM sarvasvano tyAga kema nathI karatAM. nAtha ! bolavuM saheluM che paNa ema karavuM saheluM nathI." e sAMbhaLI dhanno turata Ubho thaI gayo ane bolyo: "to lo. A paLathI A badhuM ja Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 choDyuM. tamane paNa choDI. have huM ahIMthI sIdho zrI vIraprabhu pAse jaIza ane dIkSA laI bAkInuM jIvana saphaLa karIza. A sAMbhaLIne badhI patnIo gabharAI gaI ane ekI sAthe bolI UThI : "nAtha! ame to mazkarI karatA hatAM. tene tame sAcI kema mAnI lIdhI. nA, tame amane choDIne na jAva." dhannAe kahyuM: "tame bhale mazkarI karI. paNa mane satya lAgyuM che. A badhA bhoga kSaNika che. mAre have dIkSA levI ja joIe ane huM te laIza ja." to ame paNa tamArI sAthe dIkSA laIzuM."badhI patnIo eka sAthe dIkSA levA taiyAra thaI gaI. te samaye zrI vIra paramAtmA vaibhAragiri upara samovasaryA. dhano tenI patnIo sAthe bhagavAna pAse gayo ane dIkSA lIdhI. zAlibhadra A sAMbhaLyuM to te paNa bhagavAna pAse Avyo ane teNe paNa paramAtmA pAse dIkSA aMgIkAra karI. dhannA ane zAlibhadra jIvanane paNa dIpAvI jANuM. abhyAsa sAthe te ugra tapa karatAM. cAra cAra mAsanA satata upavAsa karavAthI temanA deha kSINa thaI gayAM. eka divasa vihAra karatAM karatAM baMne sAdhu rAjagRhImAM padhAryA. mAsakSamaNanA pAraNe gocarI javA mATe muni zAlibhadra bhagavAnanI AjJA mAMgI. prabhue kahyuM: "Aje tamane tamArA mAtAnI hAthanI gocarI maLaze." muni zAlIbhadra ane muni dhanA gocarI mATe bhadrAne tyAM gayAM. te samaye bhadrA zeThANI zrI viraprabhune ane muni zAlibhadrane vaMdana karavA javAnI utAvaLamAM hatI. potAnA AMgaNe ja potAno sAdhu putra Avyo hato, paraMtu tapathI tenuM zarIra sUkAI gayuM hovAthI mAtA tene oLakhI zakI nahi. baMne munio kSaNabhara tyAM UbhA rahyA ane pachI tyAMthI nagara bahAra jatA rahyAM. nagaranA daravAjA AgaLa eka strI temane maLI. temane mAthe dahIMnI mATalI hatI. e strIe jovA muni zAlibhadrane joyA ke turata ja tenA stanamAMthI dUdhanI dhArA chUTI. teNe Ane zukana samajIne sAdhune bhaktithI dahIM vahorAvyuM. baMne sAdhuoe zrI vIraprabhu pAse jaIne gocarI ALovI tyAre zAlibhadra prabhune pUchyuM : "bhagavAn ! Aje mArI mAtAnA hAthe pAraNuM kema na thayuM?" sarvajJa prabhue kahyuM: "vatsa! nagaranA daravAjA AgaLa tamane dahIM vahorAvyuM e tamArA pUrvabhavanI mAtA banyA hatI. e mAtAe tamane gocarI vahorAvI che." e pachI prabhunI AjJA laI baMne sAdhuo vaibhAra parvata upara gayA ane eka zIlAne paDilehI tenI upara pAdapopagamana anazana karyuM. bhadrAe zrI viraprabhune vaMdanA karI ane pUchyuM: "bhagavan! mAro putra kyAM che? te mAre tyAM gocarI mATe kema na Avyo ?" Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 101 upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 prabhue kahyuM: "bhadre ! e baMne sAdhu tArA ghare gocarI mATe AvyA hatAM paraMtu te temane oLakhI zakI nahi. pUrvabhavanI mAtAe tArA putrane gocarI vahorAvI. te vAparIne have te vaibhAra parvata upara gayA che ane tyAM anazana karyuM che." bhadrA turata ja zreNika sAthe vaibhAragiri upara gaI. putrane joI raDavA lAgI: mane dhikkAra che ke tame mArA ghare AvyA to paNa meM tamane oLakhyA nahi." zreNike bhadrAne samajAvI ane zAMta karI. tyAra pachI dhannA ane zAlibhadra anazana pALIne sarvArthasiddha vimAne gayAM. tyAMthI teo mokSe jaze. bhavya jIvoe zAlibhadranA jIvanane jANIne munine ullAsapUrvaka annadAna devuM joIe ane te pachI bhojana karavuM joIe. 15 cothA zikSAvrata atithisaMvibhAga vratanA pAMca aticAra sacitte kSepaNaM tena, pidhAnaM kAlalaMghanam / matsaro'nyApadezazca, turyazikSAvrate smRtAH // bhAvArtha-sacitta vastu upara AhAra mUkyo. sacitta vastuthI tene DhAMkavo. yogya kALanuM ullaMghana karavuM. matsarabhAva dhAraNa karavo ane potAnuM hovA chatAM te pArakAnuM che ema kahevuM te atithi saMvibhAga vratanA pAMca aticAra che. vistarArtha:- sacitta eTale jIvavALo. jemAM jIva che, jemAM cetanAno saMcAra che, tevI pRthvI, vanaspati, agni vagere upara dAna devA yogya bhojananI koIpaNa vAnagI. dAna na devAnI vRttithI mUkI devAthI athavA utAvaLathI mUkI devAthI pahelo doSa aticAra lAge che. dAna na devAnI vRttithI AhArane suraNa, kAMdA, baTATA, puSpa, phaLa, pAMdaDA vagerethI DhAMkI devAmAM Ave to tenAthI bIjo aticAra-doSa lAge che. bhojanano samaya sAmAnya rIte bArathI eka sudhIno gaNAya. A samaye sAdhune gocarI bolAvavA javAnA badale e samaya thaI gayA bAda temane nimaMtraNa ApavA mATe javAmAM Ave to tenAthI trIjo aticAra lAge che athavA sAdhu AvyAM na hoya to paNa pauSadhavRttithI bhojana karavAmAM Ave to paNa trIjo aticAra lAge che. u.bhA.-2-8 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 matsara eTale roSa, gusso, IrSyA. dAna ApavAmAM Ave paNa te gusso karIne ApavAmAM Ave, dAna lenAranuM apamAna thAya tevI rIte dAna devAmAM Ave. vastu hovA chatAM dAna lenAra mAMge to te na Ape to AvA vyavahArathI cotho aticAra lAge che. eka jaNe dAna ApyuM. te joI vicAravAmAM Ave ke A bhikhArIe dAna ApyuM to zuM huM tenAthI kaMI utarato chuM? AvI asUyAvRtti (bIjAnuM sAruM na joI zakavAnI, bIjAnI unnati sahana na karI zakavAnI vRtti)thI dAna devAmAM Ave to paNa atithisaMvibhAga vratanA ArAdhakane cotho doSa lAge che. bhojana vagere vastuo potAnI hovA chatAM ema kahevAmAM Ave ke "A to bIjAnuM che tethI huM kevI rIte ApI zakuM?' Ama khoTuM kahI khoTI rajUAta karavAmAM Ave to A vratanA ArAdhakane pAMcamo aticAra lAge che. dAna detI vakhate ajANatAM A pAMcamAMthI ekAdano vyavahAra thaI jAya to tenAthI doSa lAge ja, paraMtu jANI joI; tema karavAmAM Ave to cothA zikSAvratano bhaMga thAya che. AvA aticAra sahita dAna ApavA aMge caMpakazreSThinI kathA che te A pramANe : caMpakakreSThinI kathA caMpakazreSThi dharmiSTha hato. dhanyapura tenuM gAma. te vratadhArI zrAvaka hato. parvanA divase te pauSadha karato. pauSadhanA pAraNe te atithisaMvibhAga vrata karato. pauSadha pArIne gurumahArAjane vinayathI prArthanA karato : "gurudeva ! mArA ghare bhAtapANIno lAbha ApavA kRpA karazo." e pachI te ghare jato. tyAM potAnA mATe rasoI karAvato. gocarIno samaya thato eTale pharI pAcho upAzraye jato ane guru mahArAjane gocarIe padhAravA mATe nimaMtraNa Apato. guru ghare padhAratAM temane jeno khapa hoya te cIja-vastu ke bhojananI vAnagI bhaktisabhara haiye vahorAvato. gurumahArAja gocarI vhorI le eTale te temane trividhe vaMdanA karato ane amuka aMtara sudhI vidAya ApavA jato. zrAvaka mATe eka AcAra che ke je vAnagI sAdhu mahArAje na horI hoya te pote bhojanamAM na vAparavI. caMpakazreSThi paNa A AcAranuM pAlana karato. gAmamAM sAdhu bhagavaMtano joga na hoya tyAre caMpakazreSThi bhojana samaye gharanI bahAra ubho rahI cAre bAju joto ane manamAM bhAvanA bhAvato ke "atyAre jo koI sAdhubhagavaMta AvI caDe to temane gocarI vahorAvIne huM kRtArtha thAuM." caMpakazreSThi dAna detA samaye khUba ja zuddha bhAvanA bhAvato, aMtaranAM umaLakAthI te sAdhu bhagavaMtane gocarI vhorAvato. AvA ja aMtaranA umaLakA ane AtamAnA ullAsathI eka divasa sAdhu mahArAjane gocarI vahorAvI rahyo hato. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 - 103 tenA haiye tyAre bhAvanAno ogha uchaLI rahyo hato. pAtramAM te ghI vahorAvI rahyo hato. ghInI dhAra pAtramAM rahI hatI ane tenI bhAvanAonI dhAra UMce caDI rahI hatI. caMpakazreSThinI bhAvanAnI tanmayatA joI sAdhu mahArAje ghInI dhAra paDavA ja dIdhI. vacamAM kyAMya te aMge temaNe nA kahI nahi. sAdhu jJAnI hatAM. te joI rahyA hatAM ke caMpakazreSThi atyAranI bhAvadhArAthI anuttara vimAnanI gati bAMdhI rahyo che. tyAM ja caMpakazreSThinI bhAvadhArA dhaDa daI nIce gabaDI. ghIthI pAtra bharAtuM jatuM joI tene vicAra Avyo : "A te koI sAdhu che ke lobhI dhutAro? huM to bhAvathI vhorAvuM chuM paNa te sAdhudharmane samajatA lAgatA nathI. nA kahetAM ja nathI." tenI A badalAyelI bhAvanA joI jJAnI munie kahyuM: "bhAgyavAnuM! Ama UMce caDI vaLI pAchA nIce paTakAvA jevuM kAM karo cho ?" caMpakazreSThine e sAMbhaLI Azcarya thayuM. teNe kahyuM: "bhagavan! huM to ahIM ja tamArI sAme ja Ubho chuM. kyAMya caDyo nathI pachI paTakAu kevI rIte? ApanuM vacana kAMI samajAtuM nathI." munie potAnuM pAtra kheMcI lIdhuM. tyAre khaMDita zubha bhAvanAthI caMpakazreSThie bAramA devalokanI gati bAMdhI. e samaye jJAnI munie kahyuM: "mahAnubhAva! dAna karatI samaye bhaLatAsaLatA vikalpa karavAthI dAna dUSita bane che. sonA samA dAnane tethI lAMchana lAge che. dAna samaye caDatA bhAvane caDatA ja rahevA devA joIe. te samaye bIjA na karavAnA vicAra karIne e zubha bhAvadhArAne khaMDita na karavI joIe." ema kahI tenI devagatinI vAta karI. caMpakazreSThine e jANI atyaMta duHkha thayuM. potAnI malinavRtti aMge tene pastAvo thayo. e pApanI teNe AloyaNA karI ane aMte mRtyu pAmI te bAramA devalokamAM gayo. bhavya jIvoe A caMpakazreSThinI kathAmAMthI preraNA laI zuddha bhAvathI ane doSarahita dAna devAmAM upayoga rAkhavo joIe. kahyuM che ke : sAticAreNa yaddAnaM, taddAnaM svalpasaukhyadam / matveti vidhinA zrAddhairvitIryaM bhAvadhArmikaiH // "aticAra sahita karAyela dAnathI alpa sukha maLe che. AthI bhAvika ane dhArmika zrAvakoe vidhipUrvaka dAna karavuM." ityupadezaprAsAdaTIkeyaM likhitA mayA / paMcadazabhirazrAbhiH staMbhazcaikAdazaH stuta // bhAvArtha :- "A pramANe upadezaprAsAdanI meM TIkA lakhI che ane paMdara saMbaMdha vaDe A agiyAramo staMbha pUrNa karyo che." Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 abdAharmitajJAteSu zatAgraM paMcaSaSThIm / premAdivijayAdinA, nityaM vyAkhyAnahetave // bhAvArtha:- "varSanA divasa jeTalA daSTAMtomAMthI ekaso ne pAMsaTha vyAkhyAna premavijayAdi munine roja vyAkhyAna ApavA mATe kahevAmAM AvyAM che." 16 bhojananI AcArasaMhitA bhuktikAle gRhasthena, dvAraM naiva pidhIyate / bAlAdi bhojayitvAnu, zasyate bhojanaM sadA // bhAvArtha - gRhastha bhojananA samaye gharanuM bAraNuM baMdha rAkhavuM nahi ane bALaka, vRddha temaja bimArane jamADyA pachI haMmezA jamavAnuM rAkhavuM joIe. vizeSArtha:- bhojana karavAnA samaye gRhastha potAnA gharanAM bAraNAM khullAM rAkhavA joIe. gharanA bAraNAM baMdha hoya to baMdha bAraNAM joIne bhikSuko nirAza thaIne athavA nisAso nAkhIne pAchA cAlyA jAya. A aMge AgamamAM kahyuM che ke neva dAraM pihAvei, bhuMjamANo susAvao / aNukaMpA jiNidehi, saDDANaM natthi vAriyA // zrAvake bhojana karatI vakhate potAnA gharanuM bAraNuM baMdha rAkhavuM nahi. kAraNa ke prabhue zrAvakone anukaMpAdAna karavAno niSedha karelo nathI." A uparAMta pAMcamA aMga zrI vivAhapannati sUtramAM paNa A saMdarbhamAM ullekha karAyo che. tuMgikagirinA zrAvakanuM varNana karatI samaye zrAvakane 'abhaMguaduvArA' kahyo che. abhaMguadvArA zrAvaka eTale bhikSuka vagere AvI zake te mATe bhojana samaye potAnA gharanAM bAraNAM khullA rAkhanAra zrAvaka. bAraNAM khullAM hovAthI bhikSukone nirAza thavAno vAro Avato nathI ane bAraNAM baMdha rAkhI je dharmanI niMdA karAvatA nathI te abhaMguadvArA zrAvaka che. gRhastha bhojana samaye yathAzakti avazya dayA dAna karavuM joIe. zrI jinezvara bhagavaMtoe paNa sAMvatsarika dAna karIne garIbono uddhAra karyo hato. potAnuM peTa to sau bhare che. ekalapeTA thavAmAM zrAvaka dharma nathI. gRhasthanI paNa temAM vizeSatA nathI. bIjAone paNa jamADavA joIe. temAMya khAsa karIne jeo bhUkhyA hoya, garIba Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 95 upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 hoya, bhikhArI hoya, tevAone jamADIne pachI jamavuM joIe. dukALa ane pUranA samaye to A kartavya jIvanamAM anivArya banavuM joIe. dezanA koI bhAgamAM dukALa paDyo hoya tyAre hajAro mANasa dhAnya vinA bhUkhe taraphaDatA hoya che. bhUkhathI ghaNAnAM mRtyu paNa thAya che. koI sthaLe pUra AvatAM te vistAranAM aneka loko gharabAra vinAnA thaI jAya che. temanI rojI-roTIno nAza thAya che. AvI AsamAnI AphatamAM sapaDAyelA mAnavIone tana-mana ane dhanathI sahakAra Apavo joIe. bhojana samaye temanA bhUkhanAM duHkhane yAda karavA joIe ane te mATe yathAzakti dAna karavuM joIe. kahyuM che ke - kukSibharI na kasko'tra, bahvAdhAraH pumAn pumAn / tatastatkAlamAyAtAn bhojayed bAMdhavAdikAn // "potAnuM peTa koNa nathI bharatuM? paraMtu puruSa ghaNAno AdhAra bane che te ja puruSa mAnavI kahevAya che. AthI bhojana samaye bhAIone, duHkhI bhAI-bahenone jarUrathI jamADavA joIe." dAnavIra jagaDuzAnuM jIvana A mATe khUba ja preraNAdAyI che. vikramanA samayathI 1315 me varase bhISaNa dukALa paDyo hato. te samaye bhadrezvaranA zrImALI zAhukAra jagaDuzAhe 112 dAnazALAo zarU karI hatI. temanA viSe ullekha che ke - te dukALamAM jagaDuzAhe hamIrane bAra hajAra mUDA, vizALa devane ATha hajAra mUDA ane dilhInA bAdazAhane ekavIza hajAra mUDA dhAnya ApyuM hatuM. zrAvakanI pharaja che ke teNe prathama gharanA bALako, vRddha-vaDIlo, mAtA-pitA, putravadhU, sevaka vagerene jamADavA, gAya-kUtarAM vagerene ucita khAvAnuM ApavuM. e bAda paccakakhANa pArIne bhojana levuM ane bhojananA samayanuM ullaMghana karavuM nahi. A bhojana samaya mATe kahyuM che ke : eka pahoramAM jamavuM nahi ane bIjA pahoranuM ullaMghana karavuM nahi. kAraNa ke pahelA pahoramAM jame to rasanI utpatti thAya che ane be pahora sudhI na jame to baLano kSaya thAya che." bhojana yogya samaye levAno Agraha rAkhavo joIe. te rIte Rtu pramANe AhAra levo joIe. kahyuM che ke "zaradaRtumAM je jaLa pIvAyuM, poSa ane mahA mahinAmAM je khavAyuM e aSADha mAsamAM je suvAyuM tenAthI manuSya jIve che." A paNa kahevAmAM AvyuM che ke "varSARtumAM lavaNa amRta che. zaradaRtumAM jaLa amRta che. hemaMtaRtumAM gAyanuM dUdha amRta che, ziziraRtumAM AmaLAno rasa amRta che, vasaMtaRtumAM ghI amRta che ane grISmaRtumAM goLa amRta che." bhojana game te levAmAM Ave paNa te bhojana rasanI lolupatA vinA levuM joIe. kahyuM Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 10 * upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 kSaNamAtrasukhasyArthe, lolyaM kurvanti no budhAH / kaMThanADImatikrAntaM sarvaM tadazanaM samam // buddhimAna puruSo kSaNamAtranA sukhanA bhojanamAM lolupatA rAkhatA nathI. kAraNa ke kaMThanI nADI atikramyA pachI (gaLA sudhI bharAI gayA pachI) badhuM ja bhojana sarakhuM che. jamavA mATe jIvavAnuM nathI. jIvavA mATe jamavAnuM che. A dehathI karmabaMdhanone toDavAnA che. e toDavAmAM deha sAtha ApI zake te mATe dehane khorAka ApavAno che. sAduM khAva ke masAlAvALuM khAva, miThAI khAva ke moLuM khAva, tethI peTa to bharAvAnuM ja che. paraMtu e khAtA samaye bhAvatI cIja che mATe te akarAMtiyA banIne khAvI joIe nahi. vadhu paDatuM khAvAthI ajIrNa jevA roga thAya che, becenI lAge che, UMgha Ave che, skUrti rahetI nathI. AthI saMyamathI, lolupatA rAkhyA vinA bhojana levuM joIe. Arogya viSe kahyuM che ke "hitakArI, mita ane pAkuM bhojana lenAra, DAbe paDakhe sunAra, haMmezA cAlavAnI TevavALo, jhADA-pezAbane nahi rokanAra ane strInA viSe manane vazamAM rAkhanAra puruSa sarva rogone jIte che." kyAM na jamavuM ane kevuM na jamavuM te saMbaMdhamAM kahyuM che ke - "agAsImAM, taDakAmAM, aMdhArAmAM, jhADa nIce, smazAnamAM, potAnA Asana upara beThA beThA, tarjanI AMgaLI uMcI karIne, nAsikAno zvAsa cAlato hoya tyAre, bhoMya besIne ane joDA paherIne kadI paNa jamavuM nahi temaja TADhuM thaI gayeluM bhojanane pharI garama karAvIne jamavuM nahi." A ja saMdarbhamAM zrI jinadattasUri viracita vivekavilAsa graMthamAM kahyuM che ke 1. eka ja vastra paherIne, bhInuM vastra mAthe vIMTI rAkhIne, apavitrapaNe ane ati lolupatA rAkhIne, sujJa puruSe bhojana karavuM nahi. 2. maLa-mUtrAdi vaDe apavitra thayeluM, garbhAdi hatyArAoe joyeluM, rajasvalA strIe aDakeluM ane gAya-kUtarA ke pakSIoe boTeluM ke suMdheluM bhojana jamavuM nahi. 3. pANI pIvA saMbaMdhI kahe che ke bhojana pahelAM pANI pIvuM te jhera barAbara che. bhojanane aMte pIvuM te paththara barAbara che ane madhya samaye pANI pIvuM te amRta jevuM che. 4. bhojana karyA pachI badhA rasathI bharelA hAtha vaDe mANase roja pANIno eka caru-ghaDo pIvo. 5. jamIne uThyA bAda pANIthI bhInA hAtha vaDe be lamaNAMne, bIjo hAtha ke AMkhane aDavuM nahi paNa te hAtha DhIMcaNa para pheravavo te zreyakArI che. 6. bhojana karyA bAda DAbe paDakhe be ghaDI nidrA vagara zayana karavuM athavA so DagalA cAlavuM. (7) bhojana samaye agni, naiRtya ane dakSiNa dizA, saMdhyAkALa, sUrya-caMdranA grahaNano samaya ane potAnA svajanAdikanuM zaba paDyuM hoya to te samaye bhojana na karavuM. 8. bhojanamAM, maithunamAM, snAna karavAmAM, vamanamAM, dAtaNa karavAmAM, malotsargamAM ane pezAba karavAnA samayamAM buddhimAna puruSoe mauna rAkhavuM ane bhojana karyA bAda navakAramaMtranuM smaraNa karIne uThavuM. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 A pramANe vidhipUrvaka kareluM bhojana uttama ane prazaMsanIya che. AthI bhAvika ane zraddhALu zrAvakoe AtmabhAvamAM rahIne rasanI lolupatA vinA bhojana levuM joIe. 177 doSarahita pAtradAna ApI bhojana karavuM pUrvakarmAdibhirdoSairmuktaM kalpyaM zubhAzanam / sAdhUnAM pAtrasAtkRtya bhoktavyaM kRtapuNyavat // bhAvArtha :- pUrvakarmAdi doSathI rahita ane kalpe tevuM uttama bhojana sAdhuonA pAtramAM ApIne pachI kRtapuNyanI jema bhojana karavuM joIe. kRtapuNyanI kathA rAjagRhI nagarI. zreNika rAjA. A nagarImAM dhanezvara ane subhadrA nAmanuM yugala rahe. saMsAranA viSayasukha bhogavatAM temane eka putra thayo. kRtapuNya tenuM nAma. yuvAnImAM tenuM lagna dhanyA nAmanI eka yuvatI sAthe karavAmAM AvyuM. kRtapuNya sIdho sAdo yuvAna hato, svabhAve saraLa ane saMskArI hato. saMto ane sAdhuo, vidvAno ane paMDito tenA mitro hatAM. moTA bhAgano samaya te tattvacarcAmAM pasAra karato. uttama ane saMskArI sobatanA lIdhe kRtapuNya saMsArI hovA chatAM sAdhu jevo hato. dhanyA karatAM tene vadhu rasa dharma ane jJAnacarcAmAM paDato. saMsArI mAtA-pitAthI A kema sahana thAya ? putra paraNelo hovA chatAM jANe avivAhita hoya tema 2he, moja-vilAsathI moM macakoDe, yauvanamAM hovo joIe tevo vilAsano uchALo na hoya to e putra pratye saMsArIo ane dehadhArIo ciMtA na kare to ja navAI. dhanezvara ane subhadrAne kRtapuNyanA sAdhu vyavahArathI ciMtA thavA lAgI. rakhe dIkaro sAdhu thaI jaze to ? eka no eka dIkaro. guNiyala vahu ane tene choDI te sAdhu banI jAya to vArasAnuM zuM ? nahi nahi. koIpaNa hisAbe kRtapuNyane viSayasukhamAM Asakta banAvavo ja joIe ane sagA mA-bApe putranI AsapAsa evA mitro ane svajano mUkI dIdhA ke jethI temanI murAda bara Ave. e to jagajAhera vAta che. jheranuM eka TIpuM paDe to AkhuM vizALa sarovara jherI banI jAya. kharAba sobatanuM paNa evuM ja che. jIvane uttama saMskAranI Teva paDatA samaya lAge che paraMtu kusaMskAronI Teva turata paDI jAya che. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 kRtapuNyano jIvanavyavahAra thoDA ja samayamAM badalAI gayo. vilAsI mitronA saMgathI te vilAsI banI gayo. A raMga tene evo lAgyo ke eka divasa te koI vezyAne tyAM gayo te gayo ja. vezyA prema nathI karatI. dehano sodo kare che. paisAnA pramANamAM jokhIne kahevAto prema kare che. kRtapuNya vezyAne paisA ApTe rAkhato ane tenA juThA premamAM masta rahevA lAgyo. vezyAnA premamAM te badhuM ja bhUlyo. sagI patnI dhanyAne paNa bhUlyo. mAtA-pitAne mAtra paisA meLavavA mATe ja yAda rAkhyAM ane vezyAne tyAM ja rAta-divasa paDyo-pAtharyo rahevA lAgyo. putrarAgathI mAtA-pitA tene joIe teTalA paisA mokalatAM. A rojanuM banyuM. eTale temaNe putrane ghare teDavA mATe mANasa mokalyAM. mAtA-pitAnI hAlata to vanamAM gayA to vanamAMya lAgI Aga jevI thaI hatI. kRtapuNyane ghare pAcho lAvavA mATe aneka prayatno karI joyAM. kRtapuNya have raMga pAko raMgAI cUkyo hato. teNe to mAtA-pitA sAthe mAtra paisA maMgAvavA pUrato ja saMbaMdha rAkhyo hato. bAra bAra varasa sudhI mAtA-pitAe putrane vezyAgamananuM sukha mANavA paisA mokalyAM. tijorInuM taLiyuM paNa dekhAvA lAgyuM ane AyuSyanI maryAdA paNa pUrI thaI. mAtA-pitAe A jagamAMthI vidAya lIdhI. toya viSayAsakta kRtapuNya ghare na Avyo. paisA hatA tyAM sudhI patnI dhanyAe pati mATe mokalyAM. chevaTe paisA khUTyAM. dhanyA mATe kharAba divasa ugyA. eka bAju pativiraha ane patinI vezyAmAM AsaktinuM duHkha, bIjI bAju bhISaNa garIbAI. A saMjogomAM vezyAnI eka dAsI tenA ghare AvIne ubhI rahI. teNe kahyuM "suMdarI tArA patie paisA maMgAvyA che." kaThaNa kALaju karI dhanyAe kahyuM - "bena ! tuM AvI to bhale AvI, paraMtu have amArI pAse kazuM ja bacyuM nathI. mArA sAsu-sasarA have A duniyAmAM nathI. je dhana hatuM te badhuM ja dhana mArA nAthanA sukha mATe kharcAI gayuM che. have mArA maMgaLasUtra sivAya eka koDI paNa bacI nathI te tAre joIe to laI jA." dhanyAe maMgaLasUtra utArI ApyuM. dAsI te laIne vezyA pAse AvI. vezyAnI mA samajI gaI ke have katapuNya kaMgALa thaI gayo che. tenI pAsethI dhana maLavAnI koI AzA nathI. AthI teNe kRtapuNyanI avagaNanA karavA mAMDI. samaye samaye tene kaDavA veNa kahevA lAgI. potAnI putrI anaMgasenAne paNa tenI pAse jatAM rokavA ne TokavA lAgI. kRtapuNya A badalAyelA vyavahArathI raMja pAmyo. apamAna tene khaTakavA lAgyAM. anaMgasenAne paNa mAno Avo durvyavahAra khaTakyo. teNe mAne kahyuM: "mA! tamane AvuM apamAna karavuM ucita nathI. bAra-bAra varasa sudhI ApaNe A kRtapuNyanA dhanathI jIvyA chIe ane jalasA karyA che. Aje te nirdhana thaI gayA temAM teno zo doSa? tamAre tenuM Ama apamAna na karavuM joIe." Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 . 109 mAe turata ja kahyuM - "vatsa ! vezyAgIrI e ApaNo vyavasAya che. prema-bema ApaNane posAya nahi. ApaNe deha vecIe chIe. paisA Ape te bhogave. A ApaNo kulAcAra che. nirdhananuM ApaNe tyAM koI sthAna nathI. mA-dIkarIno A vArtAlApa kRtapuNya sAMbhaLyo. teno sUtelo AtmA jAgI uThyo. e ja divase anaMgasenAne choDI te patnI dhanyA pAse cAlyo gayo. patine Avato joI dhanyA teno satkAra karavA sAme gaI. premathI tene vadhAvI nirAMte badhI hakIkata kahI. mAtA-pitAnuM avasAna thayuM. dhana khUTI gayuM. gharamAM khAvAnA phAMphA. dhanyAnI dayanIya hAlata. e badhuM jANI kRtapuNyanA haiye dhagadhagatuM zIzuM reDAyuM. tenI AMkhomAM pastAvAnA AMsu dadaLI uThyAM: "sAce ja mArA jIvanane dhikkAra che! mAtA-pitAe mArA mATe saghaLuM dhana lUMTAvI dIdhuM ane meM temanI chellI ghaDIe paNa kALajI na lIdhI ! patnIne paNa visarI gayo. anaMgasenAnA dehamAM mohAMdha banI meM jIvananA mahAmUlA varaso veDaphI nAkhyAM. arere ! mArI zI gati thaze?" kRtapuNyanA AMkhamAM AMsu ane haiye sAco pastAvo joI dhanyAe kahyuM - "nAtha ! bhUlI jAva badhuM. je thavAnuM hatuM te thaI gayuM. je samaya gayo te have pAcho AvavAno nathI. have to je samaya che teno sadupayoga karI lo." patnInA premALa AzvAsanathI katapuNyanA haiyAne TADhaka thaI. hiMmata paNa AvI. thoDA samaya bAda tenA jANavAmAM AvyuM ke koI sArthavAha Avyo che. teNe tenI sAthe dezAvara javAnuM nakkI karyuM. dhanyAe kahyuM - "nAtha ! tame khuzIthI dezAvara jAva. khUba dhana kamAIne pAchA pharo. mArI have koI ciMtA na karazo. tame mane maLyA cho e ja mAruM ahobhAgya che." ema kahI dhanyAe kutapurNane thoDuMka karIyANuM lAvI ApyuM ane lADavAnuM bhAtuM bAMdhIne ApyuM. e laIne kRtapuNya pelA sArthavAha sAthe dezAvara javA mATe taiyAra thayo. javAnI AgalI rAte kRtapuNya eka khATalA upara koI devAlayamAM sUI rahyo. te samaye eka navI ja ghaTanA banI. te nagaramAM dhanada nAme eka zrImaMta raheto hato. tene cAra patnI hatI ane eka vRddha mAtA hatI. kamanasIbe A dhanadanuM bharayuvAnImAM avasAna thayuM. putra vinA maraNa pAmyo. tethI mAtA rUpavatIe putravadhUone kahyuM - "rAjAne khabara paDaze ke tamAro pati putra vinA maraNa pAmyo che to ApaNuM badhuM dhana te laI leze. AthI tame patinA zokamAM jarApaNa rokakaLa karazo nahi ane chAnA-nAnA dhanadanA zabane sagevage karI nAMkhajo. bIjuM, jyAM sudhI tamane putra na thAya tyAM sudhI bIjA puruSane tame sevajo." sAsunI AjJA mAthe caDAvI cAreya putravadhUo yogya puruSanI zodhamAM nIkaLI. zodhatAM Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 zodhatAM devAlaya pAse AvI. tyAM kRtapuNyane ghasaghasATa sUtelo joyo. tene jotAM ja temane lAgyuM ke A puruSa sevavA yogya che. AthI vismaraNa zaktivALuM pANI chAMTI tene UMghato ja potAne tyAM laI AvyAM. savAre kRtapuNya AMkha ughADI to te koI eka mahelamAM hato. paraMtu tene AgaLanuM kazuM ja yAda AvatuM na hatuM. te acarajathI badhuM joI rahyo hato. tyAM rUpavatI AvI tene vaLagIne raDavA lAgI. "dIkarA mArA! tuM kyAM gayo hato? mane choDIne tuM ATalA badhA divasa kyAM rahyo hato? tane khabara nahi hoya paraMtu huM tane kahuM thoDA divasa pahelAM ja tAro moTo bhAI mRtyu pAmyo che. AthI have tuM kyAMya jaIza nahi ane have tuM tenI patnIone tuM tArI ja patnIo mAnI bhogava." kRtapuye kahyuM: "jevI tamArI AjJA." samayane jatAM kaMI vAra lAge che? cAra cAra patnIo sAthe viSayasukha bhogavatAM kRtapuNyane cAra putra thayAM. rUpavatInuM kAma patI gayuM. AthI teNe pharI cAreya putravadhUne bolAvIne kahyuM: "have tamane cAreyane putra thayAM che. have tamAre A puruSanI jarUra nathI. tame tene jyAMthI lAvyAM hoya tyAM chAnAmAnA mUkI Avo. kAraNa parapuruSano jhAjho vizvAsa karavo sAro nathI." cAreya strIonuM mana to mAnatuM nahotuM paraMtu sAsunI AjJA paNa uthApI zakAya tema na hatI. AthI temaNe eka eka lADu banAvyo. temAM darekamAM bahumUlyavAna ratna mUkyuM ane maMtrelu pANI chAMTI tene e ja devAlayamAM khATalA sAthe UMghato mUkI AvyAM. akasmAte te ja divase pelo sArthavAha paNa tyAM AvI pahoMcyo. e jANI dhanyA katapuNyane teDavA gaI. te tyAre hamaNAM ja uDyo hato. sAce patnIne joI te vicAramAM paDI gayo. patnIe kSemakuzaLa pUkyAM ane keTaluM dhana kamAI lAvyA te pUchyuM. kRtapuNya zuM javAba Ape te zaramAIne mauna rahyo. - ghare AvI teNe putrane lADu Apyo. lADuM laI putra nizALe gayo. lADu khAtAM temAMthI ratna nIkaLyuM. te koI kaMdoIe joyuM. kaMdoIe tene mIThAI ApI te laI lIdhuM. jaLakAMta ratna hatuM. bAkInA lADumAMthI paNa ratna nIkaLyAM tethI kRtapuNya ane dhanyA khuza thayAM. A arasAmAM evuM banyuM ke zreNika rAjAnA secanaka hAthIne koI sarovaramAM magare pakaDyo. magaranI pakaDamAMthI secanaka khasI zake nahi. zreNikane A khabara karavAmAM AvI. zreNike abhayakumArane kahyuM. abhayakumAre jaLakAMta ratna mATe ghoSaNA karAvI. InAmanI paNa jAherAta karI : "je koI jaLakAMta ratna Apaze tene rAjaputrI sahita arthe rAjaya ApavAmAM Avaze." A ghoSaNA pelA kaMdoIe jhIlI lIdhI. teNe jaLakAMtaratna zreNikane ApyuM. ratnanA prabhAvathI sarovaranA jaLanA be bhAga thaI gayAM. AthI pelA magare hAthI choDI dIdho. zreNika secanaka upara savAra thaI rAjamahelamAM gayo. tyAM teNe abhayakumArane pUchyuM - "abhaya ! A melA-gaMdA kaMdoIne te rAjaputrI kevI rIte apAya? mane lAge che ke A ratna kaMdoInuM nathI." Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 11 111 upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 abhayakumAre kahyuM - "tame ciMtA na karazo. tenA asala mAlikane huM zodhI kADhIza." abhayakumAre turata ja kaMdoIne bolAvyo ane kahyuM - "sAcesAcuM kaheje A ratna zuM tAruM che? jo juThuM bolyo che to mIThAnA koraDAthI tArI cAmaDI utArI levAze." ane kaMdoIe bhayathI tharatharatAM tharatharatAM badhI ja vAta kahI dIdhI. zreNike turata ja kRtapuNyane bolAvyo ane potAnI putrI manoramA sAthe tenA lagna karAvyAM. eka divase kRtapuNya abhayakumArane agAunI badhI vAta karI kahyuM - "A nagaramAM mArI cAra patnIo ane cAra putro rahe che. temane dIThe huM oLakhuM chuM paraMtu te kyAM rahe che te mane khabara nathI. tame mane enI bhALa karAvI Apo." abhayakumAra buddhino bhaMDAra hato. koIpaNa koyaDo ukelavo te tenA mATe ramata hatI. teNe vicAra karIne eka mahela banAvyo. temAM AvavA-javAnA be mArga banAvyAM. mahelanAM vacalA bhAgamAM kRtapuNyanI AbehUba pratimA padharAvI pachI paTala vagaDAvyo - "putravALI nagaranI tamAma strIoe putra sahita A pratimAnI pUjA karavI." paTaha sAMbhaLI putra sAthe aneka strIoe mahelamAM AvI. eka divasa rUpavatInI pelI cAra putravadhUo paNa putra sAthe AvI. kRtapuye temanI sAme AMgaLI cIMdhI abhayakumArane kahyuM - "Aja mArI patnIo che." abhayakumAre tene cUpa rahevA kahyuM. pratimA joI putro bolI uThyAM - "A to amArA pitA che." ema kahI koI temanA caraNane page lAgavA lAgyo to koIe temanA mAthAno sparza karyo. putronI mAtAoe paNa pUrva patine patibhAve caraNasparza karyo. A joI abhayakumAre kahyuM - "kRtapuNya ! le tArA A putro ane A tArI patnIo." anaMgasenA paNa tyAM AvI ane te paNa tenI patnI banI. Ama kRtapuNyane sAta sAta patnIo thaI. sAta patnIo sAthe samaya vaheto gayo. tyAM jagaduddhAraka bhagavAna mahAvIra rAjagRhImAM samosaryA. temanI bhavatAraka dezanA sAMbhaLI kRtapuNe pUchyuM - bhagavan! mArA kayA karmanA udayathI mane Ama chUTaka chUTaka saMpatti ane vipatti maLI ?" bhagavAne kahyuM - "kRtapuNya ! tAro pUrvabhava sAMbhaLa. zrIpuranagaramAM eka nirdhana govALa putra hato. eka divasa ghera ghera khIranA bhojana thatAM joI putre mAtA pAse khIra mAMgI. mAtAnA saMjogo khIra banAvI zake tevA na hatAM. putranI jIdathI te raDavA lAgI. e joI dayALu pADozaNIe tene khIranI sAmagrI ApI. mAtAe pachI khIra banAvI ane te koI kAme bahAra gaI. tyAM govALane AMgaNe mAsakSamaNanA tapasvI gocarI mATe padhAryA. govALaputre ullAsathI temane thoDIka khIra vhorAvI. e khIra thoDI che ema jANI bIjI vakhata vhorAvI. Ama teNe traNa Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 tabakke thoDI thoDI karIne khIra vahorAvI. kALayoge te putra mRtyu pAmyo. e govALa tuM che. pUrvabhavamAM thoDI thoDI vAre aTakI aTakIne teM munidAna ApyuM hatuM. tethI tane A bhavamAM AMtare AMtare saMpatti ane vipatti prApta thaI. pUrvabhava sAMbhaLatAM katapuNyane jAtismaraNajJAna thayuM. e joI tenA haiye vairAgyanA bhAva umaTyAM. moTA putrane gRhabhAra soMpI teNe dIkSA lIdhI ane ugra tapasyA karI te pAMcamA devaloke gayo. tyAMthI kALakrame mokSe jaze. A kathAmAMthI bhavya jIvoe preraNA levAnI che ke munine dAna akhkhalita bhAve karavuM joIe. 168 bhojana samaye munione yAda karavA bhojanasamaye'vazyaM, saMsmAryA munisattamAH / tato bhojanamaznIyAd, dhanAvahAkhyazreSThivat // bhAvArtha :- "bhojana karavAnA samaye uttama munione bhUlyA vinA acUka yAda karavA joIe ane te pachI dhanAvaha zreSThinI jema pote bhojana levuM joIe." dhanAvaha zreSThinI kathA prathama tIrthaMkara paramAtmA zrI RSabhadevanA pUrvabhavanI vAta che. dhanAvaha sArthavAha tIrthaMkarano jIva hato. eka unALAmAM zubha coghaDiye dhanAvaha anya rasAlA sAthe dezAMtara mATe nIkaLyo. pharatAM pharatAM comAsu beThuM. aSADhanA vAdaLa AraMbhAyA. Theka-ThekANe varasAda thayo. kyAreka mUzaLadhAra varasAda thayo. dharatI varSAjaLathI ladabada thaI gaI. dhULa kAdava banI gaI. sAthe mATe pravAsa muzkela banyo. dhanAvahe koI eka jagAe paDAva nAMkhyo. A sArthamAM dhanAvaha sAthe zrI dharmaghoSasUri mahArAja paNa temanA ziSya parivAra sahita sAmela thayA hatAM. banyuM evuM ke sArthanA loko pAsenuM anAja khUTI gayuM. anAjanA abhAvanA kAraNe e loko tApasanI jema mULaphaLa khAI potAnAM divaso pasAra karavA lAgyAM. dhanAvaha eka divasa jamavA beTho tyAre teNe sArthanA mANaso yAda AvyAM. e sAthe ja tene zrI dharmaghoSasUri sAMbharI AvyAM. temanI upasthitino khyAla AvatAM ja dhanAvahanA haiye ciMtA saLavaLI UThI : "are ! A comAsAmAM AcArya mahArAjanI zuM sthiti haze? paMdara paMdara divasa thaI gayA paNa eka divasa mane temanI yAda nathI AvI. meM temanI koi kALajI paNa lIdhI nathI. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 A divasomAM temaNe zuM vAparyuM haze? koNe temane yogya gocarI horAvI haze? kharekhara mane dhikkAra che. huM mAtra mArA ja khyAlamAM rahyo. mArA svArthamAM ja ATalA divasa jIvyo." Ama pastAvo karI dhanAvaha AcAryazrI pAse gayo. vaMdanA karI, sukhazAtA pUchI. teNe AcArya mahArAjane gocarI mATe padhAravA prArthanA karI. sUrijIe be munine dhanAvahane tyAM gocarI mATe mokalyAM. munionAM ghare pAvana pagalAM thatAM dhanAvahe nirdoSa ghI horAvyuM. muni bhagavaMtoe te ghIthI mAsakSamaNanuM pAraNuM karyuM. munione bhojana samaye yAda karavAnA puNyathI dhanAvahe teramA bhave tIrthaMkara padano nirdhAra karyo. Arogya zAstramAM ghIne AyuSya kahyuM che. dhanAvahe ghInuM munione dAna karI zAzvata AyuSya bAMdhyuM. dhanAvaha tyAMthI marIne yugaliyAmAM utpanna thaI saudharma devaloke devatA thayo. devagatimAMthI avIne te mahAbaLa nAme vidyAdharendra thayo. tyAMthI lalitAMga deva thayo. deva AyuSya pUrNa karI dhanAvahano jIva vajajaMgha nAme rAjA thayo. rAjyasukha bhogavIne pharI pAcho yugaliyo thayo ane tyAMthI marIne pahelA devalokamAM gayo. tyAMthI cyavIne te mahAvideha kSetramAM jIvAnaMda nAme vaida thayo. A jIvAnaMdane cAra mitro hatAM. eka divasa badhA mitro jIvAnaMdane tyAM besI vAtonA gapATA mArI rahyAM hatAM. tyAM eka sAdhu bhagavaMta padhAryA. sAdhu kuSTha rogI hatAM. temane joI mitroe jIvAnaMda vaidane temanI cikitsA karavA kahyuM. jIvAnaMde temane jaNAvyuM: "tamArI bhAvanA uttama che. sAdhunI sevA karavI joIe. A bhagavaMtane kuSTha roga che ane yogya sAravAra karavAmAM Ave to te roga maTI zake tema paNa che. A mATe mArI pAse lakSapAka tela che. paNa A tela uparAMta ratnakaMbala ane gozISacaMdananI jarUra che. A be vAnA jo tame kyAMkathI meLavI Apo to temanI sAravAra turata ja karuM." zubha kAmamAM vilaMba sujJajano kare ja nahi. pAMce mitro turata ja vaNikanI dukAne gayAM. tenI pAsethI ratnakaMbala ane gozISacaMdana mAMgyuM. sAthosAtha A be zenA mATe ane konA mATe joIe che te vAta paNa karI. vaNike te baMne vastu vinA mUlya ApI. jIvAnaMde e traNeya vastuthI kuSTha roganI sAravAra zarU karI dIdhI. prathama lakSapAka telathI munine mardana karyuM. mardana karI temane ratnakaMbala oDhADI. AthI zarIranAM tamAma kui jaMtuo e kaMbalamAM bharAI gayAM. e karyA bAda jIvAnaMda ane mitroe munine gozISa caMdanano lepa karyo. traNa vAra A pramANe karavAthI munino kuSTha roga jaDamULamAMthI nIkaLI gayo. muni nirogI thaI gayAM. jIvadayApremI jIvAnaMde ratnakaMbalamAM bharAyelA rogI jaMtuone marelI gAyanA mRtadehamAM mUkI dIdhAM. pachI e ratnakaMbala ane vadhelAM gozISacaMdanane vecI nAMkhyA. temAMthI je dhana maLyuM tenAthI jinaprAsAda baMdhAvyo. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 pAMce mitro AyuSya pUrNa karIne bAramA devalokamAM devatA thayAM. tyAMthI cyavIne jIvAnaMdano jIva cakravartI thayo. cAra mitronA jIva bAhu, subAhu, pITha ane mahApITha nAme tenA nAnA bhAIo thayAM. tyAMthI marIne A pAMceya sarvArthasiddha vimAne gayAM. 114 dhanAvahano uttama jIva devalokamAMthI AvIne marudevA mAtAnI kukSie putrarUpe utpanna thayo. te jIva RSabhadeva prabhu thayo. bAhuno jIva bharata, subAhuno jIva bAhubaLa thayo ane koI eka pUrvabhavamAM daMbhapUrvaka tapa karyo hovAthI pITha ane mahApITha anukrame brAhmI ane suMdarIrUpe strIpaNuM pAmyAM. dhanAvahanI A kathAmAMthI bhavya jIvoe zIkhavAnuM che ke bhojana samaye munione yAda karavA joIe. yAda karI temane gocarI mATe ghare teDI lAvavA joIe ane bhaktithI prathama temane nirdoSa AhAra vhorAvIne pachI pote bhojana levuM joIe. (c) 169 sAdharmika-bhakti rAjapiMDaM na gRhNati, AdyAMtimajinarSayaH / bhUpAstadA vitanvaMti, zrAddhAdibhaktimanvaham // bhAvArtha :- "pahelA ane chellA tIrthaMkaranA munio rAjapiMDa grahaNa karatA nathI. AthI te samayanA jaina rAjAo haMmezAM zrAvakonI bhakti karatA." A aMge zrI kumArapALa rAjAnI kathA jANavA jevI che. kumArapALa rAjAnI kathA kalikAlasarvajJa AcArya zrI hemacaMdrAcArya mahArAja rAjA kumArapALane roja vividha prakAre vItarAga prabhunI suMdara vANI saMbhaLAvatAM. eka divasa teozrIe munione rAjapiMDa kalpato nathI (munione rAjamahelanI gocarI khape nahi.) te saMbaMdhamAM pravacana karyuM. A sAMbhaLI kumArapALe vinayathI pUchyuM : "bhagavan ! jaina munio jo mArA mahelanI gocarI svIkAre nahi to meM je zrAvakanA bAra vrata lIdhA che tenuM saMpUrNa pAlana kevI rIte thaI zake ? ane vratonI ArAdhanA adhUrI rahe to huM zrAvaka kevI rIte thaI zakuM ?" kumArapALanI zaMkAnuM nivAraNa karatAM kalikAlasarvajJe kahyuM : "rAjan ! evuM zAsravacana che ke pahelAM ane chellA tIrthaMkaranA samayanAM munione rAjAnA gharanuM anna khape nahi. AthI ke devAnupriya ! tAre zrAvakonI AtmAnA ullAsathI bhakti karavI joIe. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 115 pUrvanA samayanI vAta che. prathama tIrthaMkara paramAtmA zrI RSabhadeva bhagavAna aSTApadagiri upara samosaryA. tyAre bharata cakravartIe vividha prakAranA bhojana vAnagIothI bharelAM pAMcaso gADAM taiyAra karyA ane prabhune gocarIe padhAravA mATe prArthanA karI. prabhue kahyuM: "bharata! amane tArA mahelanuM anna khape nahi." A samaye Indra bhagavAnane pUchyuM: "bhagavan! avagraha (pratibaMdha) keTalA prakArano che?" bhagavAne kahyuM : "Indra ! A avagraha pAMca prakAranA che. devendrAvagraha, rAjAvagraha, gRhapatyavagraha, sAgarikAvagraha ane sAdharmikAvagraha. ahIM rAjAvagrahamAM rAjAno, gRhapatyavagrahamAM maMDalika rAjAno, sAgarikAvagrahamAM jenI zayyA vAparIe te zayyAtarano ane sAdharmikAvagrahamAM saMyamInA avagrahano samAveza thAya che. A pAMca avagrahamAM uttarottara pUrvapUrvano bAdha samajavo. rAjAvagrahathI IndranA avagrahanuM prayojana thoDuM rahe che e pramANe anyanuM samajavuM." prabhunI A spaSTatA sAMbhaLI InDe kahyuM : "je A munio mArA avagrahamAM vicare che temane meM avagrahanI anujJA ApI che." A sAMbhaLI bhArate manamAM vicAryuM ke "huM paNa munione avagrahanI AjJA ApuM. bhale eTalAthI ja mAruM jIvana kRtArtha thAya." ane bharate potAnA avagrahanI anujJA ApI. bharate Indrane pote lAvelA pAMcaso gADAnuM zuM karavuM te aMge pUchyuM: InDe kahyuM: "bharata ! tame je A pAMcaso gADA bharIne bhAta-pANI lAvyAM cho tenAthI tamArAthI adhika guNavAna zrAvakonI pUjAbhakti karo." tyArapachI bharata cakravartIe zrAvakone bolAvIne kahyuM: "AjathI tamAre saue haMmezAM mArA ghare bhojana karavuM. khetI vagere kaMI karavA nahi ane mArA ghare AvIne mane kahevuM ke nato mavAnuM vartata karyuM, tamannA na mA nA tuM jitAyo che, bhaya vadhe che mATe haNIza nahi, haNIza nahi." bharatanA nimaMtraNathI tenA mahelamAM roja zrAvako AvatAM. bhojana letA ane tene kahetA : "he rAjanuM! tuM jitAyo che. bhaya vadhe che mATe haNIza nahi, harIza nahi." bharata A kathana upara roja vicArato ke huM konAthI jitAyo chuM? cha khaMDamAM mAruM ekacakrI zAsana cAle che chatAM huM konAthI parAbhava pAmyo chuM? hajI konA tAbAmAM huM chuM? Ama aneka rIte manana-ciMtana karatAM tene samajAyuM ke sAce ja ajJAna ane kaSAyoe mane parAjita karyo che. hajI huM A be upara vijaya meLavI zakyo nathI. sAcuM vicAruM to mAre to A bethI ja bhaya pAmavA jevuM che. kaSAyo jIvane game te durgatimAM pheMkI de che. mATe mAre tenAthI sAvadha banI AtmAno nAza karavo joIe nahi. AtmAne haNavo joIe nahi." AvI zubha bhAvanAthI bharata niHspRha evA deva-gurunI stuti ane bhakti karato.. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 samaya jatAM bharatanAM rAjarasoDe zrAvakonI saMkhyA uttarottara vadhatI gaI. AthI rasoyA kaMTALavA lAgyAM. temaNe bharata cakravartIne kahyuM: "rAjanuM ! rAjarasoDe jamavA AvanArAomAM koNa zrAvaka che ane koNa zrAvaka nathI teno bheda spaSTa thato nathI. AthI A saMbaMdhamAM kaMIka ghaTatuM karavA kRpA karazo." bharate temane kahyuM : "temane bAra vrata pUchIne bhojana ApavuM." e pachI zrAvakone oLakhI kADhavA mATe rAjAe kAkiNI ratna vaDe zrAvakonA zarIra para traNa traNa vAra lITA karAvyAM ane ghoSaNA karAvI ke AvA lITAvALA bAravratarUpa bAra tilaka karanArA ane bharate kahelA cAra vedane jANanArA je hoya te zrAvaka gaNavAmAM Avaze. navA zrAvako thatAM temane paNa A rIte vidhi karavAmAM AvatI. bharata cakravartI pachI temanA putra AdityayazAe zrAvakone oLakhavA mATe temane sonAnI yajJopavita paherAvI. AdityayazAnA pachI mahAyazA Adi je rAjAo thayA temaNe zrAvakonI oLakha mATe rUpAnI yajJopavita paherAvI. tyAra pachI keTalAka vicitra paTTasUtranI yajJopavita karAvI. tyArathI yajJopavitanI prathA zarU thaI je Aja sudhI cAle che. kalikAlasarvaze A vistArathI samajAvI kumArapALane kahyuM: "he rAjan ! tamAre bAra vratamAM sAdhamivAtsalya karavuM yogya che." A pachI kumArapALe potAnA zAsana samaya daramiyAna zrAvakono tamAma kara mApha karyo. A karanI upaja varase boMtera lAkha dravya hatI. A kara to mApha karyo paNa e uparAMta kumArapALe sAdharmIonA uddhAra mATe cauda koTi dravyano kharca karyo. kumArapALa mATe ItihAsanI noMdha che ke "rAjA kumArapALa ghI, bhAta, maga, zAka, vaDAM, vaDI ane tIkhA vaghArIA padArtho zrAvakone bhAvapUrvaka jamADatAM. duHkhI zrAvakonA kuTuMbane zreSTha vastro ApatA hatAM ane jainadharmane viSe rahIne temaNe aneka dAnazALAo sthApI hatI. AvI rIte zrAvakanA bAramA vratamAM UMce prakAre sAdharmika bhaktine vistAratAM. kumArapALa rAjAe saMprati ane bhArata Adi rAjAonuM smaraNa karAvyuM hatuM." AjanI vIsamI sadInI asahya moMghavArImAM sAdharmika baMdhuonI paristhiti ghaNI vikaTa che. ghaNAM kuTuMbo evA che ke jemane tyAM mAtra eka TaMka ja cUlo saLage ane temAMya ekAda ja vAnagI raMdhAya che. ghaNAM sAdharmika baMdhuonI Arthika sthiti ciMtAjanaka che. A saMjogomAM sukhI ane saMpanna zrAvakonI sIdAtA sAdharmika bhAI-bahenonA duHkhamAM bhaktibhAvathI sahabhAgI thavAnI pavitra pharaja che. anna, vastra, auSadha vagerethI temane sahAyabhUta thavuM joIe. ApaNo sAdharmI duHkhI ane daridra hoya tyAre ApaNe je kaMI dharma karIe te paripUrNa ugI nIkaLe nahi. mATe AjanA samayamAM sukhI ane saMpanna zrAvakoe sIdAtA sAdharmI bhAIbahenone sahAya karavAmAM sajAga rahevuM joIe. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 100 sAdharmika vAtsalya sAdharmivatsale puNyaM, yadbhavettada vaco'tigam / dhanyAste gRhiNo'vazyaM tatkRtvAznanti pratyaham // bhAvArtha- sAdharmivAtsalya karavAthI je puNya thAya che te zabdothI kahI zakAya tema nathI. (arthAt e puNya kahevA mATe zabdo paNa ochA paDe tema che.) je gRhastho haMmeza sAdharmivAtsalya karIne jame che teone dhanya che. vistarArtha - gRhastha jIvanamAM vyavahAranA aneka prasaMgo Ave che. janmadina, putrajanma, lagna, vepAra-dhaMdhAnuM udghATana, navA makAnanuM udghATana, parIkSAmAM prathama naMbare uttIrNa thayela saMtAnonA abhinaMdana vagere aneka AnaMdanA avasara gRhasthI ujavato hoya che. AvA AnaMda ane harakhanA prasaMgoe sAdharmI bhAI-bahenone avazya yAda karavA joIe. temane nimaMtraNa ApIne A AnaMdanA bhAgIdAra banAvavA joIe ane te prasaMge yathAzakti temanuM ucita sanmAna karavuM joIe. A zakya na hoya to je sAdharmI bhAI-baheno duHkhI che, garIba che, bimAra che, vRddha ane ekalA che teone saMbhArIne temanuM svamAna jaLavAya te rIte premathI temanA duHkhamAM bhAgIdAra banavuM joIe. jemane anAjanI jarUra hoya temane anAja, vastranI jarUra hoya temane vastra, auSadhanI jarUra hoya temane auSadha vagere ApIne sIdAtA sAdharmI bhAI-bahenonI bhakti karavI joIe. kahyuM che ke : na kayaM dINuddharaNaM na kayaM sAhammiANa vacchalaM / hi yayaMmi vIyarAo, na dhArio hArio jammo // mAnavabhava pAmIne jeNe garIbono uddhAra nathI karyo, sAdharmIvAtsalya karyuM nathI ane haiye vItarAga dhAraNa nathI karyA te teno mAnavajanama hArI gayo che ema samajavuM." sIdAtA sAdharmIone bhautika sahAya karavA uparAMta AdhyAtmika sahAya paNa karavI joIe. je sAdharmI bhAI-baheno dharmathI vimukha banyA hoya athavA dharmakAryamAM pramAdI banyAM hoya temane jAgrata karI dharmakAryamAM joDavA joIe. adharma jIvana jIvatAM ke akArya karatAM sAdharmIone tema karatAM aTakAvavA prayatna karavo joIe ane zubha kArya mATe satata preraNA karavI joIe. kahyuM che keH "pramAdIne dharmakAryanI yAda ApavI te sAraNA, anAcAre pravartatAne vAravA te vAraNA, dharmathI bhraSTa thayelAne tenA duSkarmanuM kharAba phaLa samajAvavuM te coyaNA ane niSphara thaI gayelAone dhikkAravA te paDicoyaNA samajavI." u.bhA.-2-9 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 - sAdharmIo dharmAnuSThAna karI zake te mATe sukhI gRhasthoe upAzraya, pauSadhazALA, pAThazALA, AyaMbilazALA vagere dharmanA sthAnako baMdhAvavA joIe. sAdharmIvAtsalya to aneka prakAranuM thaI zake che. aMtarAya karmathI je zrAvako kharAba ane kaphoDI Arthika sthitimAM AvI paDyA hoya tevAone dhaMdhA-vyavasAya mATe pUratI Arthika sahAya karIne pharI temane samRddha karavAnI paNa bhakti thaI zake che. ItihAsa kahe che ke tharAdanivAsI zrImALI AbhUnAmanA saMghapatie 308 sAdharmIone potAnA jevA zrImaMta karyA hatAM. saMbhavanAtha prabhunuM daSTAMta sAdharmIvAtsalyathI tIrthaMkara nAmakarma baMdhAya che. trIjA tIrthaMkara paramAtmA zrI saMbhavanAtha bhagavAnanuM jIvana A mATe preraNArUpa che. temanAM pUrvanA trIjA bhavano prasaMga che. tyAre te dhAtakIkhaMDanA airAvatakSetre kSamApurI nagarInA vimalavAhana nAme rAjA hatAM. temanA samayamAM bhISaNa dukALa paDyo. te samaye vimalavAhana rAjAe bhaktibhAvathI sAdharmIonI pUrI saMbhALa lIdhI. bhUkhathI koInuM paNa mRtyu thavA dIdhuM nahi. tethI temaNe tIrthaMkara nAmakarma bAMdhyuM. pachI temaNe dIkSA lIdhI. kALadharma pAmI Anata devaloke devatA thayAM. tyAMthI anukrame te zrI saMbhava nAme tIrthaMkara thayAM. phAgaNa suda AThame temano janma thayo. temanA janma samaya agAu dezamAM dukALa hato. paraMtu temano janma thatAM ja te ja divasathI cAre bAjuthI anAja AvI pahoMcyuM. navuM anAja AvavAnI paNa saMbhAvanA thaI AthI temanuM nAma saMbhava pADavAmAM AvyuM. sAdharmIvAtsalya karavAnI preraNA rAjA daMDavIrya ane zubhaMkara zreSThInA jIvanamAMthI paNa maLe che. daMDavIryarAjAnI kathA rAjA daMDavIrya bharata cakravartInA vaMzaja hatAM. te prathama sAdharmikone bhojana karAvatA. teo badhA jamI rahe pachI te bhojana karatAM. A teno rojano aTala niyama hato. Indradeve tenI kasoTI karavAno nirNaya karyo. potAnI labdhithI Indra hajAro zrAvako vipharyA. rAjA daMDavIrye te badhAne nimaMtraNa ApyuM. te saune bhojana karAvatAM karAvatAM sUryAsta thaI gayo. rAtribhojananA tyAgI daMDavIrye te divase upavAsa karyo. Ama daMDavIryane ATha ATha divasa sudhI lAgalagaTa upavAsa thayAM. chatAMya daMDavIryano sAdharmika bhakti mATeno utsAha ane ullAsa jarA paNa maMda na paDyAM. Indra tenI AvI utkaTa bhakti joI potAnI mAyA saMkelI lIdhI ane pratyakSa thaI daMDavIryane divya dhanuSya-bANa, ratha, hAra ane be kuMDala ApyAM. sAthosAtha Indra daMDavIryane zatruMjayanI yAtrA karavA ane teno tIrthoddhAra karavAnI paNa AjJA karI... Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 mm zubhaMkara zreSThinI kathA zubhaMkara zreSThie potAnA jIvanakALa daramiyAna eka lAkha jJAtibaMdhune bhojana, eka lAkha kanyAdAna, eka lAkha godAna ane eka lAkha brAhmaNone bhojana vagere ApyAM. mRtyu pAmI zubhaMkarano jIva potAnA ja gharamAM jayAM dhana dATyuM hatuM te daramAM sApa rUpe utpanna thayo. A zubhaMkara potAnA pUrvabhavanA putrone DarAvato. A zubhaMkaranI paDozamAM dharmadAsa nAme zrAvaka raheto. te zubhaMkara jevo dhanavAna na hato. chatAMya varasamAM eka sAdhu, eka sAdhvI, eka zrAvaka ane eka zrAvikAne AtmAnA utkaTa ullAsathI dAna Apato. kALakrame tene avadhijJAna thayuM. eka divasa zubhaMkaranA putroe dharmadAsa zrAvakane kahyuM ke - "A sApa amane DarAve che." dharmadAse potAnA jJAnanA baLathI kahyuM : "e sApa nathI paraMtu tamArA bApa che. pUrvabhavamAM lakSa jJAtibhojana karI temaNe SakAyano AraMbha karyo hato. jJAtibhojana samaye eThI patarALInA Dhaga jAmyA hatAM ane tethI tIndriya jIvonI virAdhanA thaI hatI. e pramANe cAra lAkhanuM dAna karatAM tamArA bApe mahApApa bAMdhyuM hatuM. e pApa udaya AvatA te Aje sApa thayA che. temaNe mArA dharmakRtyonI paNa niMdA karI hatI. AthI te durlabhabodhI jIva che. ahIMthI marIne te narake jaze." dharmadAsa pAsethI potAnA pitAnI satya hakIkata jANI putronI AMkho khUlI gaI ane temaNe zrAvakadharma svIkAryo. zrI saMbhavanAtha, rAjA daMDavIrya ane zubhaMkara zreSThinA jIvanamAMthI preraNA laIne bhavya jIvoe sAdharmika bhakti karavAnuM cUkavuM joIe nahi. A bhakti AtmAnA ullAsathI karavI joIe. 101 dharmaracAno baMdhAvavAM puNyAya kurvate dharmazAlAdi ye janAH sadA / teSAM syAdvipulaM puNyamAmabhUmipateriva // bhAvArtha - jeo haMmezA puNyaprApti mATe dharmazALA vagere baMdhAve che teo AmarAjAnI jema ghaNuM puNya upArjana kare che. AcArya zrI bappabhaTTasUrijInI preraNAthI AmarAjAe potAnA nagaramAM eka bhavya pauSadhazALA baMdhAvI hatI. A pauSadhazALAne hajAra thAMbhalA hatAM. javA-AvavAnI sugamatA mATe Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 temAM traNa dvAra hatAM. sAdhuone paDilehaNa tathA svAdhyAya vagerenA sAta mAMDalAnA samayanI jANa karavA mATe aMdaranA bhAgamAM ghaMTa baMdhAvyo hato. traNa lAkhanA jaMgI kharcathI temAM vyAkhyAna maMDapa bAMdhavAmAM Avyo hato. A maMDapanuM taLiyuM caMdrakAMta maNIthI bAMdheluM hatuM ane tenI dIvAlo maNIthI kaMDArelI hatI. A maNInA lIdhe bAra sUryanA jevuM teja temAM rahetuM hatuM. rAte aMdhakAra paNa jaNAto na hato ane vAMcana saraLatAthI thaI zakatuM hatuM. AmarAjAe sUkSma ane bAdara jIvonI avirAdhanA thavA mATe AvI divya ane bhavya pauSadhazALA baMdhAvI hatI. sAMtamaMtrInI kathA AvA dharmasthAnaka mATe siddharAja jayasiMhanA maMtrI sAMtvanI vAta paNa vikhyAta che. zrImALI jJAtinA A sAMt maMtrI pAse aDhaLaka dhana hatuM. zrI syAdvAda ratnAkara graMthanA kartA zrI vAdidevasUrino te parama bhakta hato. maMtrIe corAzI hajAra TaMkArava dravya kharacIne rAjamahela jevuM eka ghara baMdhAvyuM. potAnA suMdara ghara jovAne teNe gurune nimaMtraNa ApyuM. sAthe bIjAone paNa notaryA. maMtrInuM apUrva ane AlizAna ghara joI guru sivAya saue ekamate prazaMsA karI. guru ekapaNa zabda A aMge bolyA nahi. AthI maMtrIe tenuM kAraNa pUchyuM. AthI saubhAgyanidhAna nAmanA kSullake kahyuM : khaMDani peSaNI cUlaha jalakuMbhaH pramArjanI / paMcaite yatra vidyante, tena no varNyate gRham // jemAM khAMDaNI, ghaMTI, cUlo, pANiyAru ane sAvaraNI ema pAMca vAnA hoya tevuM A ghara che mATe tenI prazaMsA karavI nahi." ane ghara to kAgaDA, cakalA vagere pakSIo paNa bAMdhe che. tethI ghara bAMdhavAthI kaMI puNya thatuM nathI. mATe jo AvI apUrva pauSadhazALA baMdhAvo to te sAruM kahevAya. pauSadhazALA dharmanA hetunuM sAdhana che jyAre ghara to pApanA heturUpa che. AthI gurue tamAruM ghara joIne tenI prazaMsA karI nahi. sAMtu maMtrI A sAMbhaLI vicAravA lAgyo ke - "sAdhuone vasatidAna devAthI moTuM puNya baMdhAya che. jayaMti zrAvikA, vaMkacUla ane avaMtisukumAle vasatidAna daIne mahApuNya upArjana karyuM hatuM. meghakumAre pUrvabhavamAM eka sasalAne thoDuM sthAna ApyuM to te rAjasukhane pAmyo. to je jIvone abhaya ApanArA che tevA munione vasatidAna karavAthI to ghaNuM moTuM phaLa prApta thAya temAM koI zaka nathI." maMtrIe Ama vicArI potAnuM ghara dharma karavAne arpaNa karyuM. sAthosAtha evI bIjI paNa dharmazALA baMdhAvI. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25. upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 sukhI gRhasthoe potAnA AlIzAna baMgalAnI jema upAzraya vagere paNa bhavya ane apUrva baMdhAvavA joIe. 102 kutsita dAnanA anarthakArI pariNAma tyaktuM yogyaM viSaimizraM, kutsitaM bhakSyavarjitam / krodhakaitavadurmatyA, dattaM dAnamanarthadam // je pheMkI devA jevuM hoya, jhera jemAM bhaLeluM hoya, saDI gayeluM ke kohavAyeluM hoya, abhakSya hoya ane gussAthI, kapaTabhAvathI ke kharAba IrAdAthI dAna karavAmAM Ave to tethI anartha thAya che. evA dAnathI puNya thavAnA badale pApa baMdhAya che. nAgazrIe nAMkhI devA jevuM zAka munine harAvIne potAnI durgati horI lIdhI hatI. tenI kathA A pramANe che. nAgazrInI kathA caMpAnagarImAM traNa bhAIo rahetA hatAM. somadeva, somabhUti ane somadatta temanAM nAma. traNeya bhAIo pariNIta hatAM. somadevanI patnInuM nAma nAgazrI hatuM. A bhAIonI Arthika paristhiti evI hatI ke traNe bhAIo vArApharatI eka bhAIne ghare jamatAM. eka vArAmAM be bhAIo somadevanA ghare jamavA AvyAM. nAgazrIe badhA mATe rasoI banAvI. rasoImAM teNe tuMbaDInuM zAka rAMdhyuM. hiMga vagere masAlo nAkhyo. pachI cAkhyuM to tuMbaDI kaDavI nIkaLI. have zuM thAya? AvuM kaDavuM zAka badhAne kevI rIte jamADAya? pheMkI de to mahenata ane kharca baMne eLe jAya ethI teNe e zAkane DhAMkIne eka bAju mUkI rAkhyuM ane badhAne bIjI vAnagI vagere jamADI. badhA jamIne cAlyA gayAM haze tyAM nAgazrInAM AMgaNe mAsakSamaNanA tapasvI munizrI dharmaruci gocarI mATe padhAryA. temane joI nAgazrIne peluM zAka turata yAda AvyuM. "A munine te zAka ApI dauM. tethI mahenata ane paiso nakAmo nahi jAya." Ama vicArI nAgazrIe te badhuM ja zAka muninA pAtramAM ThalavI dIdhuM. munie lAvelI gocarI joI cAra jJAnadhArI guru dharmaghoSasUrie kahyuM: "he ziSya ! A AhAra koI zuddha sthaLe jaIne paraThavI Avo." muni dharmarucie gurunI AjJA mAthe caDAvI. te vanamAM jaI zuddha sthAna jovA lAgyAM. tyAM Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 pAtramAMthI zAkanA rasanA be cAra TIpAM bhoMya para paDyAM. rasanI gaMdhathI kIDIo doDI AvI. munie te joyuM. temaNe pAtrane sarakhuM karyuM. tyAM temaNe joyuM to kIDIo marelI joI. temanuM haiyuM valovAI gayuM. karuNAno ogha temanA haiye uchaLI Avyo. te vicAravA lAgyAM: "mAtra thoDA TIpAthI ATalI badhI kIDIo marI gaI to AkhuM zAka paraThavI daIza to te khAIne keTalA jIva na jANe kamote mAryA jaze! nA. nA. mArAthI ema na thavA devAya. mArA nimittathI koInA prANa na javA joIe. tema thAya to mAruM munipaNuM lAje. to zuM gurunI AjJA na pALavI? mAre gurunI AjJAnuM pAlana to karavuM ja joIe. gurue A AhArane zuddha sthAne paraThavavAnuM kahyuM che. A vanamAM to have evuM zuddha sthAna gotavuM nakAmuM che. to? munie pharIthI UMDo vicAra karyo ane toDa karyo: "vAha! sarasa. mArA peTa jevuM zuddha sthAna bIje kyAM maLavAnuM che? A AhArane mArA peTamAM ja paraThavI dauM. ethI bhale mAruM mRtyu thAya paraMtu bIjA koI nirdoSa jIvanA to prANa nahi jAya ne?" ane tapasvI munie e jherI zAka potAnA udaramAM paraThavI dIdhuM. pote zubha dhyAna dharavA lAgyAM. jheranI asara thaI ane marIne te sarvArthasiddha vimAne gayAM. zrI dharmaghoSasUri ane bIjAoe jyAre A AkhI ghaTanA jANI tyAre saue nAgazrI para phITakAra varasAvyo. somadeve tene gharanI bahAra kADhI mUkI. nAgazrI haDadhUta thaI jaMgalamAM jatI rahI ane tyAM dAvAnaLamAM jIvatI baLI mUI. tyAMthI te chaThThI narakamAM gaI. tyAMthI babbe vakhata sAtamI narake gaI. tyAMthI anaMtokALa bhavabhramaNa karatI te pAMDavonI patnI draupadI thaI. bhavya jIvoe A kathAmAMthI sAra e levAno che ke muni bhagavaMtone kadI pheMkI devA mATe kADheluM arthAt eThuM, vadheluM, chAMDeluM, jherIluM, bagaDI gayeluM bhojana kadI vhorAvavuM nahi. dAna detA samaye koI kharAba IrAdo sevavo nahi. gusso paNa karavo nahi. zubha bhAvathI nirdoSa AhAranuM ja munione dAna karavuM joIe. 103 dAnanI anumodanAnuM phaLa - dAna denAranI anumodanA karanArane paNa yogya phaLa maLe che te A vyAkhyAnamAM dAMta sahita samajAvavAmAM Ave che. phalaM yacchati dAtAraM, dAnaM nAtrAsti saMzayaH / phalaM tulyaM dadAtyetat, AzcaryaM tvanumodakam // Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 1 23 bhAvArtha - "dAna denArane to dAnanuM phaLa maLe che. temAM koI ja zaka nathI. paraMtu dAnanI je anumodanA kare che tene paNa yogya phaLa maLe che." A saMdarbhamAM baLabhadra munino jIvanaprasaMga jANavA jevo che. te A pramANe : baLabhadra muninI kathA bAvIsamA tIrthaMkara paramAtmA zrI neminAtha prabhu giranAra udyAnamAM samosaryA. kRSNa, vAsudeva ane baLadeva temanI dezanA sAMbhaLavA gayAM. vaMdanA karI zAMta citte dezanA sAMbhaLI. dezanA pUrI thayA bAda kRSNa bhagavAnane pUchyuM: "he bhagavan! svarganI barobarI karatI A dvArikA nagarInuM bhAvi zuM che?" prabhue jJAnabaLathI bhaviSyavANI bhAkhI : "he kRSNa vAsudeva! madirAmAM masta banelA tamArA be putro sAMba ane pradyumnathI roSe bharAyelA saipAyana A dvArikA nagarIno vinAza karaze. tyArapachI jarAkumAre choDelA tIrathI tamAro DAbo paga vIMdhAI jaze ane tamAruM mRtyu thaze. marIne tamo trIjI nArakImAM utpanna thazo." A bhaviSyavANI jarakumAre paNa sAMbhaLI. te vicAravA lAgyo: "zuM mArA hAthe mArA bhAInI hatyA thaze? zuM huM mArA bhAIno hatyAro banIza? nahi. huM temanI hatyA nahi karuM." ema vicArI te dvArakA choDI jaMgalamAM cAlyo gayo. kRSNanI ciMtAno pAra na rahyo. ugathI te vicAravA lAgyAM : "zuM huM narakamAM javAno ? mArI AvI nIca durgati thavAnI? arere ! meM evA kayA pApa karyo haze ?" kRSNane Ama vicAratAM joI bhagavAne spaSTatA karI: "he azruta ! ArtadhyAna na dharo. tamArI durgati nizcita che ane sugati paNa nizcita che. tame AvatI covIzImAM amama nAme bAramA tIrthaMkara thazo." bhagavAne bhaktithI vaMdanA karI kRSNa dvArikA pAchA AvyAM ane paheluM kAma nagarImAMthI tamAma madirA bahAra pheMkAvI devAnuM karyuM. madirAnA keTalAka kUMjA giranArajInI guphAomAM paNa nAMkhavAmAM AvyAM. eka samayanI vAta che. sAMba ane pradyumna pharatAM-pharatAM giranAranI guphAomAM gayAM. tyAM temane madirAnI gaMdha AvI eTale te baMne e gaMdhanI dizAmAM gayAM. joyuM to madirAnA DhagalAbaMdha kUMjA. turata ja e kUMjo temaNe moDhe mAMDyo. lAMbA samaye madirA maLI hatI ane dvArikAmAM pharI madirA maLavAnI na hatI. AthI bemaryAda madirA baMnee pIdhI. madirAthI bane bhAre unmatta thaI gayAM. bhAna bhUlI gayAM. lathaDiyA khAtAM ane game tema babaDatA jaMgalamAM rakhaDavA lAgyAM. tyAM rastAmAM taipAyana tapasvI maLyAM. vaMdana karavAnuM to dUra Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 rahyuM ulTa baMnee temane TIpI nAMkhyAM. madirAnI asaramAM viveka rahyo nahi. mANasa temane oLakhI zakAyuM nahi. potAnI AvI ghora avahelanA ane trAsathI gusse bharAIne dvaipAyane niyANuM bAMdhyuM : "mAruM tapa sAcuM hoya to mArA hAthe dvArikA nagarIno vinAza thAya." baMne kumAroe A niyANuM sAMbhaLyuM. nagarImAM jaI temaNe badhI ja hakIkata rAma-kRSNane jaNAvI. rAma-kRSNa dvaipAyana pAse gayA ane vinaMtI karI: "he muni ! Apa ApanuM niyANuM niSphaLa karo. Apa jevA tapasvIne Avo krodha karavo ucita nathI. Apa kSamA karo." niyANuM to have thaI gayuM. te have niSphaLa nahi thAya. dvArikA nagarIno vinAza karIza paNa tamane hemakhema rahevA daIza. bAkI bIjA koIne huM nahi choDuM. basa. have tame mane A aMge kaMI kahezo nahi." dvaipAyane javAba Apyo. | niyANuM niSphaLa nahi ja jAya e jANI kRSNa dvArikAmAM AvI ghoSaNA karAvI : "nagarajano ! dvaipAyana tApase ApaNI dvArikA nagarIno vinAza karavAno nirdhAra karyo che. AthI saune khAsa kahevAmAM Ave che ke tame sau jainadharmanuM kharA aMtarathI ArAdhana karajo." bhagavAna neminAthe paNa dezanAno dhodha vahAvyo. teozrIe saMsAranI asAratAne vAraMvAra samajAvI. mAnavabhavane sArthaka karavA kahyuM. teozrIe kahyuM : "saMdhyAnA raMga, hAthIno kAna, ghAsanA agrabhAge raheluM jaLabiMdu, sAgaranAM mojAM ane IndradhanuSya caMcaLa che. A badhA kyAreya sthira rahetA nathI. te sadAya asthira che. dhana, yauvana ane AyuSya paNa asthira che. te satata kSINa thAya che. prabhunI AvI preraka dharmadezanA sAMbhaLI ghaNAMe dIkSA lIdhI. ghaNAMe zrAvakanA bAra vrata aMgIkAra karyA. pramAdI jano dharmamAM vadhu sthira thayAM ane ghaNAM badhAM AyaMbila tapa karavA lAgyAM. kALakrame pAyana RSino jIvanadIpa bujhAI gayo. marIne te deva thayAM. sAMba ane pradyumnanuM apamAna te visaryA na hatAM. have temaNe daivI tAkAtathI dvArikA nagarImAM upadrava karavA mAMDyo. paNa loko dharmamAM rata hovAthI A upadrava niSphaLa gayo. bAra bAra varasa sudhI upadravanI dharmanA pratApe kAMI khAsa asara thaI nahi. eka samaye loko koI laukika tahevAra ujavI rahyA hatAM. utsavanA AnaMdamAM sau dharma visarI gayAM. mojamajhAmAM gulatAna hatAM. dvaipAyananA jIva deve A taka jhaDapI lIdhI. saMvartaka pavanathI dvArikA nagarImAM saLagatA taNakhalAM nAkhyAM. A samaye jeo bahAragAma gayA hatAM te badhA yAdavone daivI zaktithI dvArikAmAM lAvI saLagatI dvArakAmAM nAkhyAM. AgathI bacavA kRSNa-baLadeva, rohiNI, devakI ane vasudevane laIne rathamAM besI dvArikA choDI javA lAgyA. ratha nagaranA daravAjA bahAra Avyo. e samaye ghoDA thaMbhI gayA. eka Daga paNa te bharI zakyAM nahi. AthI te rAma-kRSNa pote ratha hAMkavAno prayatna karavA lAgyAM. te samaye Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 1 25 dvaipAyane pragaTa thaI kahyuM: "he rAma-kRSNa ! tame vyartha prayatna zA mATe karo cho? tame ratha nahi haMkArI zako. meM tamane baMnene vacana ApyuM hatuM ke tamane baMnene huM jIvatA rAkhIza. bAkI bIjA koIne nahi choDuM." tyAM ja daravAjo ratha upara tUTI paDyo ane temAM beThelA rohiNI, devakI ane vasudeva maraNa pAmyAM. te samaye teo zubha dhyAna dharatA hovAthI devagatine pAmyAM. kRSNa ane balarAma saLagatI dvArikAne choDI cAlI nIkaLyAM. eka parvata upara teo gayAM. tyAM temaNe cha cha mAsa sudhI saLagatI dvArikAne joI. tyAMthI te baMne hastinApura javA nIkaLyAM. cAlatAM cAlatAM teo kauzAMbI nagarInA vanamAM AvyAM. vanamAM eka vaDanA jhADa nIce banne beThAM. kRSNane tarasa lAgI hatI. balarAme kahyuM : "tame beso ne ArAma karo. huM hamaNAM pANI laIne AvuM chuM." - balarAma pANI levA gayAM. ahIM kRSNa pItAMbara oDhIne DhIMcaNa upara vAma paga mUkIne jhADa nIce sUI gayAM. e samaye pelo jarAkumAra pharato pharato A jaMgalamAM AvI caDyo. teNe dUrathI joyuM ke jhADa nIce koI haraNa sUtuM che. turata ja teNe bANa choDyuM. bANa sararara karatuM nAma pagamAM ghUsI gayuM. tIra vAgatAM ja kRSNa cIsa pADIne UbhA thaI gayA : "kayA duSTa A bANa choDyuM ?" te bolI uThyAM. jarAkumArano bhrama bhAMgyo. potAnA hAthe bhAIne kaSTa thayuM te jANI tenA pastAvAno pAra na rahyo. bhAI kRSNa pAse jaI teNe kSamA mAMgI ane potAnA kRtyane dhikkAravA lAgyo. kRSNa kahyuM : "bhAI jarAkumAra ! raDa nahi, tArA AtmAne have vadhu ne dhikkArIza. je thavAnuM hatuM te ja thayuM che. bhagavAne A thavAnuM kahyuM ja hatuM. have tuM mAruM A kaustubha ratna laI hastinApura jA ane temane dvArikAdAhanI vAta karaje ane tuM hamaNAM ja ahIMthI doDa. nahi to balarAma Avaze ane e jANaze ke teM mane tIra mAryuM che to e bhrAtRpremathI gussAmAM AvI kadAca tArI hatyA karI nAMkhaze. mATe jarAya vilaMba karyA vinA doDa." ane jarAkumAra turata ja tyAMthI raDatI AMkhe cAlyo gayo. jarakumAra gayA bAda kRSNa potAnI vedanAne samatAbhAve vicAravA lAgyAM : "A mane vedanA nathI thatI, A tIra mane nathI lAgyuM. mArA dehane te vAgyuM che. AthI tene pIDA thAya che. mArI A vedanA gajasukumAlanI vedanAnI sarakhAmaNImAM kaMI ja nathI. temane dhanya che ke aMgArAne phUlanI jema vadhAvyAM !" A zubha bhAvanA hajI tenI carama sImAe pahoMce tyAM ja aMtima samaye A bhAvanAe paDakhuM badalyuM. vedanA asahya banatAM kRSNane vicAra Avyo : "arere ! mArI suMdara nagarI dvArikAno tApase sAce ja vinAza karyo. e jo have mane atyAre maLI jAya to tene mArIne mAro zvAsa choDuM." Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 ane A azubha bhAvanA-ArtadhyAnamAM kRSNa potAnA prANa choDyAM. choDIne trIjI narake gayAM. tyAM thoDIvAramAM baLabhadra kamaLanA pAMdaDAnA paDIyAmAM pANI laIne AvyA tyAre kRSNanA moDhA upara pItAMbara oDheluM hatuM. te UMdhe che ema jANI baLabhadra temane kahyuM - "bhAI ! UTho. juo huM ThaMDu pANI laI Avyo chuM." baLabhadra be-traNa vAra kRSNane bUma mArI. na jAgyAM. AthI baLabhadrane kaMIka ciMtA thaI. teNe turata ja pItAMbara kADhI lIdhuM. pItAMbara haTatAM ja kRSNanuM kharuM aMtima svarUpa jovA maLyuM. vAma caraNa vIMdhAI gayo hato ane kRSNanuM zarIra nizreSTa hatuM. baLabadranuM haiyuM te joI dhrujI uThaDyuM. "nA, nA. AvuM kadI na bane. na bane. kRSNa ! kRSNa! mArA bhAI ! tame uTho. bolo. kaho ke huM je jouM chuM te satya nathI. bhrama che. baMdhu! baMdhu!" baLabhadranuM haiyuM phATI gayuM. AMkhamAMthI anarAdhAra AMsu paDavA lAgyAM. graMtho kahe che ke kRSNanA zokamAM baLabhadra kRSNanA mRtadehane laIne cha cha mAsa sudhI Thera Thera pharatA rahyAM. e arasAmAM baLabhadrano deva mitra siddhArtha temane bodha pamADavA rUpa badalIne dharatI para Avyo. kRSNanA mRtadehane laIne raDatI AMkhe baLabhadra eka rastethI pasAra thaI rahyA hatAM tyAM temaNe eka kheDUtane joyo. e kheDUta eka khaDaka upara kamaLanAM bIja vAvato hato. te joI baLabhadra tene Thapako ApatAM kahyuM : "are mUrkha ! paththara upara kaMI kamaLa ugatAM haze?" kheDUte kahyuM: "bhAI ! e paNa ugaze, je divase tArA A khabhA paranuM zaba jIvatuM thaze te divase A paththara upara kamaLa paNa khIlaze." kheDUtano javAba haiyA soMsaro utarI jAya tevo hato paraMtu baLabhadra tyAre kazuM vicAravAnA mijAjamAM na hatAM. bhAInA viyogathI te bharapUra viSAdamAM DUbelA hatAM. kheDUtanA javAbanI upekSA karI te AgaLa gayAM. tyAM AgaLa rastAmAM temaNe eka mANasane baLI gayelA jhADane pANI pAto joyo. baLabhadra tene kahyuM - "are bevakUpha ! baLI gayelA jhADane pANI pIvAthI zuM te kadI navapallavita thaI zakavAnuM che?" pelA mANase javAba Apyo: "tamArA khabhA uparanuM zaba jIvatuM thavAnuM hoya to zA mATe baLeluM jhADa navapallavita nahi thAya?" baLabhadrane A javAba sparzI gayo. bhAIno moha ekadama ogaLI gayo. buddhi ADeno paDado khasI gayo. temane pratIti thaI ke mAro baMdhu jarUra mRtyu pAmyo che. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 e ja samaye pelo deva prakaTa thayo ane bolyo : "he baMdhu! siddhArtha nAmano tamAro mitra chuM. aMdha mohathI tamane dUra karavA mATe meM ja A badhI mAyA racI hatI. tamane satya jaNAyuM ethI prakaTa thayo chuM." ane pachI jarAkumAranA bhramathI kRSNanuM kaI rIte mRtyu thayuM tenI badhI mAMDIne vAta karI. e jANI baLabhadra kRSNanA mRtadehane khabhA uparathI utArIne jamIna upara mUkyo ane teno agnisaMskAra karyo. baLabhadranA ajJAnano aMdhakAra dUra thayelo joI ane jANIne temane pratibodha pamADavA bhagavAna zrI neminAthe eka cAraNa munine temanI pAse mokalyAM. muninI vANIthI preraNA pAmI baLabhadre dIkSA aMgIkAra karI ane tuMgIkA parvata upara jaIne tapa ane dhyAna dharavA lAgyAM. e samayanI eka vAta che. muni baLabhadra mAsakSamaNane pAraNe eka nagaramAM gocarI mATe jaI rahyA hatAM. nagara bahAra eka kUvo hato. kUvA upara strIo pANI bharI rahI hatI. eka strI bALakane laI pANI bharI rahI hatI. A strInI najara muni baLabhadramuni upara paDI. tenuM yauvana muninA sauSThava ane rUpane joI jhaNajhaNI uDyuM. tenI AMkhomAM vikAronA sApolIyA saLavaLI uThyAM. ekITaze te muni baLabhadranA rUpa ane yauvanane joI rahI. tyAM muni baLabhadranI najara tenA upara paDI. joyuM to e mohAMdha nArI ghaDAne phAMso bAMdhavAne badale tenA bALakane gaLe phAMso bAMdhI rahI hatI. munithI A kema sahana thAya? temaNe turata ja e strIne sAvadha karI. e prasaMgathI muni baLabhadranuM aMtara ghUMjI uThyuM. "arere mArA rUpanA pApe Avo anartha ? dhikkAra che mArA A rUpa ane dehasauSThavane !" ema vicArI temaNe nakkI karyuM ke kadI nagaramAM gocarI mATe javuM nahi. vanamAM AvatAM kaThiyArAo pAsethI ja gocarI vhoravI. vanamAM tapa karatAM muninI kIrti nagaramAM paNa prasarI. A prazaMsA rAjAnA kAne paNa pahoMcI. rAjAe vicAryuM: "A koI sAdhu tapa karIne tenA baLathI mAruM rAjaya laI levAno IrAdo rAkhato hovo joIe." ema vicArIne rAjAe munine mArI nAMkhavA keTalAka mArAo mokalyAM. muni baLabhadranI vaiyAvacca karatAM pelA devamitrane AnI khabara paDI. AthI teNe hajAro siMha vidurgA. e siMhathI bhaya pAmI rAjAnA mArAo bhAgI gayAM. A prasaMgathI muninuM nAma nRsiMha paDyuM. nRsiMha muninI dezanA sAMbhaLavA pazu-paMkhIo paNa AvatAM. aneka jaMgalI pazuo temanI dharmavANI sAMbhaLI ahiMsaka jIvana jIvavA lAgyAM. AmAM eka mRga paNa hato. muninA pUrvabhavano te mitra hato. tene jAtismaraNa jJAna thayuM. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 A mRga nRsiMha muninI adUbhUta bhakti karato. najIkamAM koI sArthavAha Avyo hoya to te mRga munine tenI pAse laI jato ane te gocarIno yoga karAvI ApI temanI bhAvathI bhakti karato. nRsiMha baLabhadra munie Ama so varasa sudhI ugra tapasyA karI. temanAM viSe kahevAya che ke "sATha mAsakSamaNa ane cAra comAsI tapa karanAra baLabhadra munine huM namaskAra karuM chuM." - eka vakhata mRgane khabara paDI ke koI sArthavAha Avyo che. saMjJAthI te munine tene tyAM gocarI mATe laI gayo. baporano samaya hato. pelo sArthavAha jhADane kApIne hamaNAM ja bhojana karavA beTho hato. jhADa hajI adhuM ja kapAyuM hatuM. tyAM munine laI mRga tyAM AvI pahoMcyo. | munine joI sArthavAhe temanuM svAgata karyuM ane bhaktibhAvathI gocarI horAvI. te joI mRgane potAnA pazujIvanano pastAvo thayo. "are ! kayA pApe huM A pazu thayo? huM mANasa hota to Aje meM paNa aMtaranA ullAsathI munine dAna dIdhuM hota. paraMtu huM pApI chuM. AthI ja mRga thayo chuM." tyAM ja pavana jozabhera pheMkAyo. jhADa hacamacI UThyuM. avuM kApeluM jhADa pavananA jorathI tUTIne muni, sArthavAha ane mRga upara paDyuM. vajanadAra jhADa paDatAM ja traNeyanA ekI sAthe prANa UDI gayAM. zubha bhAvanAnA pariNAme mRga ane sArthavAha paNa marIne brahmadevalokamAM devapaNuM pAmyA. A aitihAsika kathAthI zIkhavAnuM e che ke - dAna na daI zakAya to dAnanI anumodanA paNa karavI joIe. dAna denArane joI AnaMda thavo joIe. dAna devAthI to puNya baMdhAya che. paraMtu dAnanI anumodanA karavAthI paNa puNya baMdhAya che ane zubha gati thAya che. 104 dAna ApatI vakhate upayoga rAkhavo muni bhagavaMtone gocarI horAvatI vakhate khAsa kALajI rAkhavI joIe ke koI pravAhI padArthanAM TIpAM ke kaNa bhoMya para na paDe. A saMbaMdhamAM kahyuM che : "ghRtAdivastuno biMdurbhUmau kSarati no yathA / tathA dAnaM pradAtavyaM sAdhUnAM tacca kalpate // bhAvArtha-munione evI rIte dAna ApavuM ke je ApatAM ghI vagere vastunAM TIpAM jamIna para paDe nahi. sAdhuone evuM dAna kalpe che. A vastune A daSTAMtathI samajAvavAmAM Ave che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 129 sujAta zeThanI kathA dharmadhoSa caMpAnagarIno maMtrI hato. tenI patnIo A nagarInA nagarazeTha sujAtazreSThinA rUpamAM Asakta hatI. zreSThinA mohamAM maMtrInI patnIo mazagula hatI. potAnA mananA vikAronI tRpti mATe eka patnIe sujAta zeThano svAMga sajyo ane e svAMgamAM rahIne dAsIo sAthe te moja-majhA karavA lAgI. maMtrI dharmaghoSanA jANavAmAM A AvyuM. paraMtu tene pUrA satyanI khabara na hatI. te to ema ja samajato hato ke sujAta zeTha mAre tyAM AvIne dAsIo sAthe bhoga bhogave che. maMtrIe zeThanuM vaira vALavA nirNaya karyo. zeThanA nAme teNe eka kAgaLa lakhyo. "vikrama rAjAne saMbodhIne A patra lakhyo. temAM rAjA vikramane lakhyuM : mArI vinaMtIne mAnya rAkhI tame ahIM satvare cAlyA Avo. huM mArA rAjAne game tema mArI naMkhAvIne tamane rAjya apAvIza." Avo gupta lekha potAne maLyo che evI teNe rAjA samakSa rajuAta karI. rAjA te vAMcIne gusse thaI gayo paNa teNe kaLathI kAma lIdhuM. rAjAne kaMIka bahAnuM kADhIne sujAta zeThane rAjA caMdradhvaja pAse mokalyo. sAthe temane ApavA eka baMdha patra paNa Apyo. patra vAMcI caMdradhvaja vicAramAM paDI gayo. zeThane te sArI rIte oLakhato hato. zeThanI pramANikatA ane niHspRhatA joI rAjA caMdradhvaje tene mArI nAMkhavAne badale potAnI putrI paraNAvI. navoDhA mugdhA srInA upabhogathI vRddha zeTha rogI thaI gayo. zeThane rogI joI navoDhA AtmaniMdA karavA lAgI. te joI zeThe kahyuM : "devI ! zuM karavA ochuM lAvo cho ? roga ane niroga e to karmanA pariNAma che. badhI karmanI ja mAyA che. AthI tamAre kSobha pAmavo na joIe." zeThanI dharmavAtothI navoDhA pratibodha pAmI. teNe dIkSA lIdhI ane anazanathI mRtyu pAmIne devI thaI. e devI A samaye prakaTa thaI ane sujAta zeThane kahyuM : "he zeTha ! tamArI dharma vAto sAMbhaLIne huM Aje devagati pAmI chuM. tamAro mArA upara anahada upakAra che. AthI mArA yogya kAma-sevA hoya to kaho.'' zeTha kahyuM : "tamane devagati maLI te jANI AnaMda thayo. tame kAma-sevA mAMgo cho to mAruM A kalaMka dUra karo." devIe turata ja zeThane vimAnamAM besADIne caMpAvatI rAjAnA udyAnamAM utAryA. pachI rAjAne zeTha pAse bolAvyo. devIe rAjAne badhI hakIkata jaNAvI. jANIne rAjA zeThane namyo ane kSamA mAMgI. pachI teNe dharmaghoSa maMtrIne deza bahAra hAMkI kADhyo. rAjAe khUba ja sanmAnapUrvaka sujAta zeThane nagarapraveza karAvyo. thoDA samaya bAda zeThe dIkSA lIdhI. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 A bAju dharmaghoSa maMtrIne koI munino saMbaMdha thayo. temanA satsaMgathI teNe cAritra lIdhuM. eka divasa te pRthvIpura nagaramAM Avyo. tyAMnA maMtrI varadattane tyAM te gocarI mATe gayAM. 130 varadatta bhAvapUrvaka muni dharmaghoSane gocarI vhorAvavA pravRtta thayo. te samaye ghI ane dUdhanAM keTalAMka TIpA jamIna upara paDyAM. Avo AhAra to mahAAraMbhakArI gaNAya e jANI muni dharmaghoSa gocarI lIdhA vinA ja varadattane tyAMthI cAlyAM gayAM. varadattane AthI pastAvAno koI pAra na rahyo. tyAM ja ghInAM TIpA upara eka mAkhI gaNagaNa karavA lAgI. mAkhIne joI tenuM bhakSaNa karavA eka garoLI lapalapatI tyAM dhasI AvI. garoLIne joI tene haDapa karavA kArkiDo Avyo. kArkiDAne khAI javA bilADo Avyo. bilADAnI pAchaLa pAchaLa kUtaro Avyo. A kUtaro koIno pALelo hato. A kUtarAne bhagADI mUkavA zerIno kUtaro Avyo. baMne kUtarA jhagaDyAM. AthI kUtarAnA svAmIe zerInA kUtarAne mAryo. A jANI zerInAM mANaso bhegA thaI gayA ane pachI to gALAgALI ane mArAmArI zarU thaI gaI. varadatta A badho khela joI vicAravA lAgyo, "arere ! eka ghInA TIpAM pAchaLa ATalI badhI laMgAra ane hiMsaka dhamAla ? munie AthI AhAra lIdho nahi. kharekhara AvA jJAnI munine dhanya che !" Ama vicAratAM vicAratAM varadattane jAtismaraNa jJAna thayuM ane pUrve karela adhyayana vagerenI yAda tAjI thaI. bhavya jIvo ! dAna devAmAM puNya che. paraMtu dAna evI rIte devuM joIe jethI koI anartha na sarjAya. puNyanuM nimitta pApanuM kAraNa na banI jAya tenI zrAvakoe dAna detA samaye avazya kALajI levI joIe. svAdalolupa ke bhUkhyA jIvajaMtuo dhasI na Ave te rIte saMbhALapUrvaka munine AhAradAna devuM joIe. ke 15 alpadAnanuM paNa mahAna phaLa alpadAna karavAthI paNa moTuM phaLa maLe che. dRSTAMta sAthe A samajAvatA kahyuM che ke :alpamapi kSitau kSiptaM, vaTabIjaM pravarddhate / jalayogAttathA dAnAt, puNyavRkSopi varddhate // bhAvArtha :- nAnuM vaDanuM bIja dharatImAM jaLanuM siMcana pAmavAthI moTuM svarUpa pAme che. tema supAtre alpadAna paNa karavAthI puNyarUpI vRkSa vadhu vikAsa pAme che. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 vistarArtha:- vaDanuM vRkSa moTuM ane totIMga hoya che. tene seMkaDo vaDavAI hoya che. paraMtu jemAMthI e ATaluM virATa svarUpa pAme che te bIja te to sarasavanA dANAnA trIjA bhAga jeTaluM hoya che. e bIja jaLasiMcana pAmatAM vaDanuM moTuM svarUpa pAme che. e pramANe dAnathI-alpadAnathI paNa puNyarUpI vRkSa vizALa thAya che. A viSe mULadevanI kathA che te A pramANe : muLadevanI kathA kauzalyA nagarI. temAM dhanadeva raheto hato, tene eka putra hato, mULadeva tenuM nAma. mULadeva kalAkAra hato. paraMtu aneka durvyasanone te AdhIna hato. eka divasa kaMTALIne dhanadeve potAnA putra mULadevane gharanI bahAra kADhI mUkyo. mULadeva beghara banyo. gAmogAma te bhaTakavA lAgyo. bhaTakatAM bhaTakatAM eka divasa te koI eka zaheranI bahAra devAlayamAM gayo. rAtanA te tyAM ja sUI gayo. tenI sAthe eka kApaDiyo paNa sUto hato. rAtanA UMghamAM baMnee eka ja prakAranuM svapna joyuM. baMnee svapnamAM saMpUrNa caMdramaMDaLanuM pAna karyuM. kApaDiyAe savAre guru pAse jaIne potAne Avela svapnanI vAta karI. gurue kahyuM : he ziSya ! svapna kahe che ke tane Aje koI ghI-goLathI paripUrNa lADavo Apaze." mULadeva svapnanuM mahattva samajato hato. te zaheramAM eka svakhapAThaka pAse gayo. mULadevanuM svapna jANI svapnapAThake kahyuM : "mULadeva ! tane bahu uttama svapna AvyuM che. svapna zAstramAM jaNAvyA pramANe tane sAta divasanI aMdara rAjapATa maLaze." mULadevane bhAvi rAjA jANI svapna pAThake mULadevane potAnI putrI paraNAvI. mULadeve kahyuM : "mane rAjya maLaze eTale huM tamArI putrIne teDI jaIza." mULadeva nagaramAM rakhaDI rahyo hato tyAM koI eka gRhastha tene thoDA aDada ApyAM. te laI jaMgalamAM gayo. aDada khAvA jato hato tyAM tenI najara eka muni upara paDI. mULadeve AtmAnA ullAsathI e aDada munine horAvI dIdhAM. e samaye AkAzavANI thaI, "mULadeva ! ardhA zlokamAM tuM je mAMgIza te tane maLaze." mULadeve saheja vicAra karI ardhA zloka kahyo - " 4 vitta, rasiha ra ranna " he deva! tame prasanna thayA ho to mane devadattA gaNikA, hajAra hAthI ane rAjya Apo." deve kahyuM: "tathAstu." sAta divasa thatAM te nagarano rAjA aputrapaNe maraNa pAmyo. maMtrIoe rAjAnI pasaMdagI mATe pAMca divya karyA. hAthaNIe mULadeva upara kaLaza DhoLyo ane mULadeva rAjA banyo. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 mULadeve rAjyanuM dharmamaya pAlana karyuM. dAnadharma karI teNe potAno mAnavabhava saphaLa karyo. mAtra aDadanA thoDA dANAnA dAnanA prabhAvathI mULadeva rAjasukha pAmyo. dAnanA siMcanathI tenuM puNya vadhyuM. ahIM ziSya jijJAsAthI dAnanAM bheda pUche che, guru uttara ApatAM kahe che ke - "supAtra dAna, abhayadAna, ucitadAna, kIrtidAna ane anukaMpAdAna ema pAMca prakAranAM dAna che. supAtramAM puNya buddhithI ApavuM te supAtradAna. koI prANIno jIva bacAvavo te abhayadAna. mAtA, pitA, putra, svajano ane Aptajanone ApavuM te ucitadAna. kIrtine mATe yAcako vagerene ApavuM te kIrtidAna ane dIna-duHkhIone ApavuM te anukaMpAdAna. ziSya pUche che ke - "A pAMca prakAranAM dAnamAM supAtradAna eka ja sarvottama che ema vAraMvAra kahevAnuM kAraNa zuM che?" gurue kahyuM : "vatsa ! A pAMca dAnamAM prathama be supAtradAna ane abhayadAna mokSane ApanArA che. AmAM abhayadAna sarva vratomAM prathama kahyuM che ane supAtradAna sarva vratomAM chelluM kahyuM che. bAkInA je traNa dAna che te sAMsArika, bhautika sukha ApanArA che. tethI temaja pahelAM tIrthakara bhagavAna zrI RSabhadeva ane chellA tIrthakara bhagavAna mahAvIra paramAtmA supAtradAna devAthI sukhI thayA hatAM. AthI supAtradAnane sarvottama kahevAmAM AvyuM che." "alpadAnanA mahattvathI mULadeva, nayasAra, caMdanabALA, zreyAMsakumAra ane zrI RSabhadeva bhagavaMtano jIva dhanAsArthavAha moTA phaLane pAmyAM che. AthI zrAvakoe chelluM atithisaMvibhAga vrata aMgIkAra karavuM joIe. 10. nizvaya-vyavahArathI 12 vrato A vyAkhyAnamAM bAvratanuM nizcaya ane vyavahArathI vivecana karavAmAM Ave che. ekaikaM vratamapyeSu dvidvibhedena sAdhitam / tAi sudhI zrAddha, vidAya vatAvo bhAvArtha:- bAravrato nizcaya ane vyavahArathI babbe bhedavALA batAvavAmAM AvyAM che. sadgaddhivALA zrAvakoe te barAbara jANIne tene AdaravAnI ruci rAkhavI. vizeSArtha:- zrAvakanA mATe bAravrata kahevAmAM AvyAM che. A dareka vrata nizcaya ane vyavahArathI AdaravAnA hoya che, A baMne prakAranA bhedanI samaja A pramANe ApavAmAM Ave che. anya jIvamAM paNa mArA jevo ja AtmA che tene paNa mArA jevI ja duHkhanI vedanA thAya. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 133 Ama sAmA jIvane potAnA AtmasamAna jANI hiMsA na karavI te vyavahAranayanI apekSAe paheluM vrata che. bIjAnA jIvanI hiMsA karavAthI temaja tene duHkha pamADavAthI karma baMdhAya che ane tethI potAne ja saravALe duHkho bhogavavAno samaya Ave che. bIjuM A jIvanA aneka svAbhAvika guNo che. AtmA to zuddha ane vizuddha che. AthI hiMsAdithI tene karmathI bAMdhavAno AtmAno svabhAva nathI. Ama samajI-vicArIne hiMsAno tyAga karI AtmaguNano-AtmAnA svabhAvano nizcaya karavo e nizcayanayanI apekSAe paheluM ahiMsAvrata che. asatya na bolavuM e vyavahArathI bIjuM vrata che. jJAnI bhagavaMtoe ajIva-jIvanuM svarUpa je batAvyuM che tenAthI viparIta rIte te svarUpa batAvavuM ane pudgalAdika je pArakI vastu che tene potAnI kahevI te kharekhara juThThANuM-mRSAvAda che. AvA mRSAvAdathI viramavuM te nizcayanayathI bIjuM vrata che. A vrata sivAya bIjA vratonI virAdhanA karanAranuM cAritra jAya che, paraMtu jJAna ane darzana rahe che. paraMtu nizcayathI asatya bolanAranAM jJAna, darzana ane cAritra traNeya jAya che. AgamamAM paNa kahyuM che ke, "eka sAdhue maithuna viramaNa vrata bhAMgyuM che ane eke bIjuM vrata bhAMgyuM che to temAM pahelo sAdhu AlocanA karIne zuddha thAya che, paraMtu bIjA vratano virAdhaka syAdvAda mArga utthApaka hovAthI te AlocanA kare to paNa zuddha thato nathI." ApyA vinA pArakI vastu na levAnuM, pratyAkhyAna karavuM te vyavahArathI trIjuM adattAdAna viramaNa vrata che ane je adatta vastu na levA uparAMta manathI puNyattvanA beMtAlIsa bheda prApta ka2vAnI IcchAthI dharmakArya kare che ane pAMca IndriyonA trevIza viSaya, ATha karmanI vargaNA vage2e paravastu grahaNa karavAnI IcchA karato nathI ane teno niyama kare che te nizcayathI trIjuM vrata che. zrAvakoe 52nnIsevanano tyAga karavo joIe ane svadArAsaMtoSa rAkhavo joIe. sAdhue sarva srInA saMgano tyAga karavo joIe, vyavahArathI A cothuM vrata che. manathI koi strIno kAmAtura vicAra na karavo. bhogavelA bhogone yAda na karavA, viSayavikAro varjya che vagere ciMtanathI strIsaMgano tyAga karavAno niyama karavo te nizcayathI cothuM vrata che. bAhyathI dekhItI rIte strIno tyAga karyo hoya paraMtu manathI strInA vicAra karavAmAM Ave ane tenuM pratyAkhyAna karavAmAM na Ave to tene viSaya saMbaMdhI karmabaMdha thAya che. zrAvakone nava prakAranA parigrahanuM parimANa karavuM te ane munione sarva parigrahano tyAga karavo te vyavahArathI pAMcamuM vrata che ane bhAvakarma je rAga-dveSa ane dravyakarma je ajJAna, ATha prakAranA karma tathA deha ane Indriyono tyAga te nizcayathI pAMcamuM vrata che. karmAdi paravastu para mUrchAno tyAga karavAthI ja bhAvathI pAMcamuM vrata thAya che, ArAdhAya che. kAraNa ke zAstrakAroe mUrchAne ja parigraha kahyo che. muA pariho vutto tyAdri vavanAt / u.bhA.-3-10 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arom upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 cha dizAe javA-AvavAnuM parimANa karavuM e vyavahArathI chaThuM vrata che ane nArakAdi gatirUpa karmanA guNane jANI te pratye udAsInatA rAkhavI ane siddha avasthA pratye upAdeya bhAva rAkhavo e nizcayathI chaThuM vrata che. agAu kahyA pramANe bhogapabhoga vratamAM sarvabhogya vastunuM parimANa karavuM e vyavahArathI sAtamuM vrata che. vyavahAranayane mate karmano kartA ane bhoktA jIva ja che. nizcayanayane mate karmanuM kartApaNuM karmane ja che. kAraNa ke mana, vacana ane kAyAnA yoga ja karmanA kartA che. tema bhoktApaNuM paNa yogamAM ja raheluM che. ajJAnathI jIvano upayoga mithyAtvAdi karma grahaNa karavAnA sAdhanamAM jovA maLe che. paramArthavRttie to jIva karmanA pudgalothI bhinna ja che ane jJAnAdi guNono kartA ane bhoktA che. pudgalo jaDa, caLa ane tuccha che bIjuM jagatanA aneka jIvoe pudgalone bhogavI-bhogavIne eMThavADanI jema mUkI dIdhAM che, tethI tevA pudgalono bhogopabhoga karavo te AtmAno dharma nathI. A pramANe ciMtana ane manana karavuM te nizcayathI sAtamuM vrata che. prayojana vinAnA pApakArI AraMbhathI virAma pAmavuM te vyavahAranayathI AThamuM anartha daMDa viramaNa vrata che. mithyAtva, avirati, kaSAya ane yoga e badhAnA 57 uttarabheda karmabaMdhanA hetu che ane tethI karmabaMdha thAya che. A badhAne AtmIyabhAve jANI tenuM nivAraNa karavuM te nizcayathI anarthadaMDa viramaNa vrata che. AraMbhanA kArya choDI sAmAyika karavuM te vyavahArathI navamuM sAmAyika vrata che ane jJAnAdi mULa sattA dharma vaDe sarva jIvone sarakhA jANI sarvene viSe samatAbhAva rAkhavo te nizcayathI navamuM sAmAyika vrata che. * niyamita kSetramAM sthiti karavI te vyavahArathI dasamuM dezAvakAzika vrata che ane zrutajJAna vaDe padravyanuM svarUpa oLakhI pAMca dravyamAM tyAjya buddhi rAkhI jJAnamaya AtmAnuM ArAdhana karavuM te nizcayanayathI dasamuM dezAvakAzika vrata che. ahorAtra sAvadya vyApArano tyAga karI svAdhyAyamAM pravRtta thavuM-dhyAna dharavuM te vyavahArathI agiyAramuM pauSadha vrata che ane AtmAnA svaguNanuM jJAnadhyAnAdi vaDe poSaNa karavuM te nizcayathI 11muM pauSadha vrata che. pauSadhanA pAraNe athavA haMmezA sAdhu ane zrAvakone atithisaMvibhAga karI bhojana karavuM te vyavahArathI bAramuM atithisaMvibhAga vrata che ane AtmAne temaja bIjAne jJAnAdikanuM dAna karavuM, paThana-pAThana, zravaNa ane zrAvaNa karAvavuM te nizcayathI bAramuM atithi saMvibhAga vrata che. A pramANe nizcaya ane vyavahArathI bAra vratanI ArAdhanA karanArA, pAMcame guNasthAnake rahelA zrAvakone mokSanuM phaLa maLe che. nizcaya vinA ekalA vyavahArathI ArAdhelA bAra vratathI svarganuM sukha maLe che. vyavahArathI mokSa maLato nathI. kAraNa ke vyavahAra cAritra ane sAdhu-zrAvakanA vrata to abhavya prANIone paNa prApta thAya che. tethI karmanI nirjarA thatI nathI. AthI nizcayanayathI ane vyavahAranayathI bAreya vratonI ArAdhanA karavI joIe. A saMbaMdhamAM kahyuM che ke : Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3) nizcayanaya maggamukkho, vavahAro punnakAraNo vutto| paDhamo saMvaraheu, Asavaheu bIo bhaNio // "nizcayanaya mokSano mArga che ane vyavahAranaya puNyanuM kAraNa che. pahelo naya saMvarano hetu che ane bIjo naya Azravano hetu che." nizcayanaya jJAnasattA rUpa hovAthI mokSamArga che ane vyavahAranaya puNyano hetu hovAthI tenA vaDe zubha-azubha karmano Azrava thAya che. azubha vyavahArathI pApano Azrava thAya che. ahIM ziSya zaMkA karI kahe che ke "anaMtara gAthAmAM vyavahAranaya Azravano hetu che to ame tene ArAdhIzuM nahi." guru ziSyanI zaMkAnuM samAdhAna kare che. "vatsa ! vyavahAra vinA nizcayanayanuM jJAna thatuM nathI, athavA zrI jinezvara bhagavaMtanI AjJAno bhaMga thAya che." AgamamAM kahyuM che ke - "jo jinamatane aMgIkAra karavA Iccho to vyavahAra ane nizcaya e baMne nayane choDazo nahi. kAraNa ke eka vinA zAsana lopAya che ane bIjA vinA ucca bhAva lopAya che." vyavahAranaya choDavAthI sarva nimitta kAraNa niSphaLa thAya che ane nimitta kAraNa niSphaLa jAya to upAdAna kAraNanI siddhi zI rIte thaI zake? AthI he vatsa ! baMne naya pramANa karavA yogya che. "nizcayanayanI sAthe vyavahAranaya paNa pramANarUpa che. nizcayanaya suvarNanA alaMkAra jevo che ane vyavahAranaya upadhAna athavA jhAlaNa jevo che ane sAMdhA meLavanAra lAkha vagere padArtha jevo che. A pramANe bAra vratomAMthI dareka vrata vyavahAra ane nizcaya ema be prakAre jANIne zrAvakoe tenuM ArAdhana karavuM joIe. A sarva vigata mAmasara graMthamAMthI uddharita karelI che. 1oo baLajabarIthI paNa dharma Apavo agAunA prakaraNamAM jaNAvela bAra vrato zrAvakane baLajabarIthI paNa ApavA joIe. kahyuM che ke - prasahyenApyasau dharmaH zrAvakAnAM pradIyate / yathA poTiladevena, bodhitastetaleH sutaH // Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 bhAvArtha:- "A bAra vrata grahaNarUpa dharma zrAvakone baLAtkAre paNa Apavo. jema poTiladeve tetaliputrane baLAtkAre pratibodha karyo hato tema." tetaliputranI kathA trivallI nagarI para kanakaratha rAjAnI ANa vartatI hatI. A rAjAne rAjayano khUba ja moha hato. AthI potAnI rANI kamalAvatIne je putra thAya tene te janmatAM ja mArI naMkhAvato. kamalAvatIthI A sahana thatuM nahi, paraMtu zuM thAya? sahana karyA sivAya chUTako na hato. kALakrame te sagarbhA thaI. have te putrane jhaMkhatI hatI. janmelo putra jIvato rahe tevI tenI adamya IcchA hatI. putra thAya to tene kevI rIte jIvADavo teno te vicAra karavA lAgI. A mATe teNe rAjAnA maMtrI tetaliputrane vizvAsamAM lIdho. tetaliputra nagarazeThanI putrI poTilA sAthe premathI paraNyo hato. rANIe maMtrIne bolAvIne kahyuM - "mane jo putra thAya to tame tenI rakSA karavAnuM mane vacana Apo." maMtrIe vacana ApyuM. e arasAmAM maMtrI patnI poTilA paNa sagarbhA hatI. daivayoge baMnene sAthe prasUti thaI. rANIe putrane ane poTilAe putrIne janma Apyo. agAu nakkI karyA pramANe saMtAnonI pherabadalI karI nAMkhI. nagaramAM jAhera thayuM ke rANIne tyAM putrIno janma thayo che ane maMtrIne tyAM putrano janma thayo. maMtrIe rANInA putranuM nAma kanakadhvaja rAkhyuM. kALakrame kanakaratha rAjA mRtyu pAmatAM maMtrIe ane rANIe kanakadhvajane rAjagAdI upara besADyo. A kanakadhvaja maMtrI tetaliputranuM khUba ja mAna jALavato ane tenI salAha pramANe ja rAjayano kArobAra calAvato. puruSanuM mana bhramara jevuM kahyuM che. tetaliputranuM mana samaya jatAM poTilA uparathI UThI gayuM. tenA parano teno prema maMda paDI gayo. poTilAe patino prema pAcho meLavavA koI eka sAdhvI pAse upAya pUkyo. sAdhvI mahArAje poTilAne dharmadezanA ApI. e sAMbhaLI poTilAne saMsAra upara vairAgya Avyo. dIkSA mATe teNe tetaliputranI AjJa mAMgI. teNe kahyuM - "dIkSA laIne tuM svarge jAya ane tyAMthI tuM mane pratibodha pamADavAnuM vacana Ape to huM tane dIkSA levAnI saMmati ApuM." poTilAe vacana ApyuM. samyapha rIte cAritranI ArAdhanA karelI niSphaLa jatI nathI. sAdhvI poTilA kALadharma pAmIne svarge gaI. avadhijJAnano upayoga karI teNe potAno pUrvabhava joyo. ApeluM vacana yAda AvyuM. teNe tarata ja maMtrIne dharmamAM joDavA mATe preraNA karavAnA prayatno zarU karI dIdhAM. paraMtu viSayavikAramAM lubdha mANasone ema saraLatAthI dharma karavAno utsAha jAgato nathI. tetaliputrane paNa dharma pratye kaMI rasa jAgyo nahi. poTilAe have AthI AkarA upAya ajamAvavA mAMDyAM. kanakadhvajane uzkerI teNe maMtrI tetaliputranuM bhayaMkara apamAna karAvyuM. kanakadhvaje tenA para gusso karyo ane khUba ja kaDavA veNa kahyAM. apamAnanI AgathI tetaliputra saLagI uThyo. tenuM svamAna ghavAyuM, AthI teNe AvuM apamAnita jIvana jIvavA karatAM maravAnuM pasaMda karyuM. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 137 - tetaliputre nagara choDI dIdhuM ane jaMgalamAM jaI tAlakUTa viSa ghoLyuM, paNa devaprabhAvathI tenI koI ja asara na thaI. AthI tetaliputre AgamAM jhaMpalAvyuM paNa Aga bUjhAI gaI. dariyAmAM DUbakI mArI to ya DUbI na marAyuM. AtmahatyAnA tamAma prayatna teNe karI joyAM, paraMtu devanA pratApathI te niSphaLa gayAM. eka vakhata te koI jaMgalamAMthI pasAra thaI rahyo hato, tyAM tenI pAchaLa hAthI doDyo. hAthIthI bacavA te doDyo. doDatA doDatAM te eka khADAmAM paDI gayo. mUrchA AvI gaI. bhAnamAM AvatAM sahasA ja te bolI uThyo: "are o ! poTilA! tuM kyAM che? zuM tane mArI A hAlatanI koI ja dayA nathI AvatI? mota paNa mane sAtha nathI ApatuM. huM have konA zaraNe jauM?" te sAMbhaLatAM ja poTilA pragaTa thaI ane kahyuM: "tetaliputra! huM to tArI sAthe ja chuM paNa tuM mane jue che ja kyAM?" ane pachI teNe devalIlAnI badhI vAta karI. te sAMbhaLI maMtrIe kahyuM : "kSamA karo mane deva ! ajJAnathI mane kaMI khabara na paDI. have huM prathama zrAvaka dharmanuM pAlana karIza ane pachI dIkSA laIza. paraMtu te pahelAM mArA upara eka upakAra karo ane mArA upara kanakadhvaja prasanna thAya tema karo." - devatAe kanakadhvajane prasanna karAvyo. tetaliputra zrAvakanA bAra vratanuM pAlana karavA lAgyAM. eka divasa teNe jJAnI guru bhagavaMtane potAno pUrvabhava pUkyo. gurue kahyuM : tuM mahAvideha kSetramAM puMDarikINI nagarImAM mahApadma nAme rAjA hato. gurunI preraka dezanAthI te dIkSA lIdhI. anukrame tuM cauda pUrvadhArI thayo. prAMte eka mAsanuM anazana karIne mahAzukra devaloke devatA thayo. tyAMthI AvIne tuM Aje tetaliputra thayo." pUrvabhava sAMbhaLatAM tetaliputrane jAtismaraNa jJAna thayuM. pUrvabhavo joI teNe turata ja tyAM cAritra aMgIkAra karyuM. cAritradharmanuM vizuddha ArAdhana karatAM kALakrame te muktine pAmyo. Ama "uttama sAdhuo aneka yuktiothI upAsakone pratibodha pamADe che. jagatamAM sUryanI jema kAMti jevo dharmodyota karanArA puruSo poTilAnI jema prazaMsA karavA yogya che. 108 dharmabuddhivALA puruSe mohAdikamAM lobhAvuM nahi yathA nyAyapure ratnacUDo na muhyatAM gataH / mohAdibaMdhane tadvat dharmadhInahi lubhyate // "racUDa nyAyapuramAM muMjhAyo nahi tema dharmabuddhivALA puruSo mohAdikanA baMdhanamAM lobhAtA nathI." Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 3 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 racUDanI kathA bharatakSetramAM tApraliptI nAmanI nagarI hatI. A nagarImAM ratnAkara tenA parivAra sAthe potAno jIvananirvAha sukhethI calAvato hato. tene racUDa nAme eka putra hato. pitA pAse aDhaLaka saMpatti hatI. bhogavilAsanA aneka sAdhano hatAM. nokara-cAkaranI koI kamI na hatI. ratnacUDanA mAthe pitA hovAthI koI javAbadArI ke ciMtA na hatI. naciMtamane te jIvato hato. eka samaye te nagaranA rAjamArga parathI potAnI mastImAM jaI rahyo hato. aneka loko AvatA hatA ne jatA hatAM. ratnacUDa paNa jaI rahyo hato. cAlatA cAlatA ajANatA te eka strI sAthe bhaTakAI paDyo. tyAre ja tene khyAla Avyo ke pote nagaranI vikhyAta saubhAgyamaMjarI nAmanI vezyA sAthe bhaTakAI gayo che. ratnacUDano dhakko lAgavAthI saubhAgyamaMjarI gusse thaI gaI. te bolI: "A dhoLA divase rAjamArga upara sAmethI koNa Ave che e paNa tane na dekhAyuM? bhalA mANasa paisAnuM ATaluM badhuM abhimAna karavuM sAruM nathI." ratnacUDane Ama Thapako ApI teNe eka zloka kahyo? pitropArjitavittena vilAsaM kurute na kaH / sa zlAghyo yaH svayaM lakSmImupAyaM vilasatyaho // bApanA paisAthI koNa jalasA na kare? paraMtu je potAnA parasevAthI kamAyelA paisAthI evA jalatA-bhogavilAsa kare che te ja prazaMsAne pAtra che. Ama kahI saubhAgyamaMjarI jhaDapathI pasAra thaI gaI. ratnacUDa to tene jatI joI ja rahyo. tenA gayA pachI teNe kahelA zabdo tenA manamAM ramI kahyAM. "sAce ja huM bApanA paisA uDAvuM chuM. mAre mArA kamAyelA paisAthI ja jIvavuM joIe ane teNe potAnA paga upara ubhA rahevAno nirNaya karyo. pitAe A nirNaya jANIne kahyuM: "vatsa ! tane zI khoTa che ke tuM dhana kamAvavA paradeza javA vicAre che ?" ratnacUDe kahyuM: "pitAjI! tamArA AzIrvAda ane premathI mane koI ja vAtanI kamI nathI. mane tamAre tyAM badhuM ja moM mAMgyu maLe che. paraMtu pitAjI ! tamArA paisAnuM sukha bhogavavuM mane have jacatuM nathI. mArA parasevAthI huM A paisA kamAvA mAguM chuM." - ratnAkara (pitA) : "vatsa ! tArI bhAvanA umadA che. paraMtu te sukomaLa che. teM duniyAnA TADha ane tApa joyAM nathI ane dezAMtara javAnuM tAruM gajuM nathI. kAraNa ke "jene Indriyo vaza hoya, Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 39 je strIomAM lubdha thAya tema na hoya ane bolavAmAM je pravINa hoya te dezAMtaramAM jaI zake che ane putra ! A badhuM meM tArA mATe ja to bheguM karyuM che. AthI tAre dezAMtara javAnI koI jarUra nathI." paraMtu ratnacUDe pitAnI vAta na mAnI. teNe dezAMtara javAnI jIda pakaDI ja rAkhI. AthI pitA ratnAkare tene premathI dezAMtara javA mATe saMmati ApI. ratnacUDe dezAMtara javA mATe kariyANAM bharelA vahANa taiyAra karAvyAM. vidAya thatAM pahelAM pitAe putrane zikhAmaNa ApI : "ratnacUDa ! dezAMtaramAM badhA ja sthaLe jaje paNa anyAyanagara (anItipura)mAM jaIza nahi. kAraNa te nagarano rAjA anyAyapriya che. tene avicArI nAme maMtrI che. gRhItabhakSaka nAme zeTha rahe che, yamaghaMTA nAme vezyA che ane bIjA jugArI, cora, vyabhicArI vagere aneka Thaga lokothI A nagara bhareluM che. ajANyA mANasone A badhA loko lUMTI laI tene behAla banAvI de che. mATe tuM A nagaramAM kyAreya jato nahi." pitAnI zikhAmaNane dhyAnathI barAbara samajI laI ratnacUDe samudrayAtrA zarU karI. ratnacUDa ghaNAM gAma, nagara pharyo. aneka dvIpa joyAM. bhavitavyatAnA yoge pharato pharato te eka divasa anItinagarane kAMThe AvI pahoMcyo. koIne teNe pUchyuM : "bhAI ! A kayo dvIpa che?" "bhadra ! A citrakUTa dvIpa che ane A anItipura nAmanuM nagara che." pelA puruSa pAsethI anItipuranuM nAma sAMbhaLIne ratnacUDane pitAnI zikhAmaNa sAMbharI AvI, paNa have zuM thAya? pitAe niSedha karela gAmamAM te AvI gayo hato. manamAM te babaDyo : "A ThIka na thayuM paNa AvI ja caDyo chuM to mane lAge che ke temAM paNa kaMI sAruM thavAnuM haze." ratnacUDe pachI khUba ja sAvadhatAthI dariyAkAMThe potAno utAro karyo. dariyA kinAre koI ajANyo vepArI Avyo che e samAcAra jotajotAmAM AkhA nagaramAM prasarI gayAM. thoDIvAra bAda cAra vepArIo ratnacUDa pAse AvyAM. khUba ja vivekathI temaNe khabaraaMtara pUchI ane pachI kahyuM : "ame tamAruM svAgata karIe chIe ane tamAruM badhuM kariyANuM laI lezuM ane tame svadeza pAchA pharavA Icchazo tyAre tame kahezo te vastuthI tamArA vahANa bharI ApIzuM." ratnacUDe temanI vAta mAnI lIdhI ane badhuM kariyANuM pelA vepArIone ApI dIdhuM. Thaga vepArIo hasatA-hasatA nagaramAM AvyAM. have ratnacUDa banIThanIne anItipura jovA nIkaLyo. rastAmAM koI eka kArIgare tene sonArUpAthI suzobhita evA be upAna bheTa dharyA. te laI ratnacUDe kArIgarane kahyuM. "tArI bheTa mATe AbhAra ! ahIMthI jatAM pahelA huM tane jarUra khuza karIza." ratnacUDa thoDuMka cAlyo haze tyAM tene eka kANiyo maLyo. teNe kahyuM: "he bhadra ! tArA pitAne tyAM meM mArI AMkha gIrave mUkI che. te AMkha tArI pAsethI laIza. atyAre tuM tenuM A dravya laI le." Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14o. _upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 ratnacUDa to A DiMga sAMbhaLIne ghaDIka ghA khAI gayo. teNe cAlAkIthI kAma lIdhuM teNe kANiyAnI vAta mAnI lIdhI ane teNe ApeluM dravya laI lIdhuM ane kahyuM: "bhale bhAI! tuM mArA utAre Avaje." ratnacUDa Ama ThagAto jaI rahyo hato. tyAM teNe cAreka jaNane vAto karatA sAMbhaLyAM: eka kahI rahyo hato: "samudranA pramANa ane gaMgA nadInA kaNanI saMkhyA to jJAnI puruSo paNa jANI zake che, paraMtu strIonuM hRdaya to koI jANI nathI zakatuM." bIjo bolyo : "samudranA jaLanuM pramANa ane gaMgA nadInA retInA kaNanI saMkhyA koI jANI zakatuM nathI. tevo koI puruSa nathI. jyAre strIonuM hRdaya jANanArA to ghaNAM puruSo che." trIjAe kahyuM: "pUrvAcAryoe je kahyuM che te asatya nathI te sarvabAbata sarvajJa puruSo jANe che." tyAM ratnacUDatarapha AMgaLI cIMdhIne cothA puruSe kahyuM: "A zreSThiputra A sarva vAta jANe che." A sAMbhaLI bIjA be cAra jaNa ekI sAthe bolI uThyAM : "gaMgA nadI to ahIMthI ghaNI dUra che AthI tenI vAta rahevA do paNa prathama samudranA pANInuM pramANa to A zreSThi pAse nakkI karAvo." Ama badhAe bhegA thaI ratnacUDane pAno caDAvyo. ratnacUDe te paDakAra jhIlI lIdho eTale pelA cAra jaNAe kahyuM: "samudranA jaLanuM pramANa tame nakkI karI Apazo to amArI badhI lakSmI tamane ApI daIzuM ane tema nahi karI zako to ame tamArI badhI ja lakSmI laI laIzuM." ratnacUDe A zarata paNa mAnya rAkhI. have tenI ciMtA vadhI gaI. A badhI zaratone huM kevI rIte pUrIza? ane nahi pUrI thAya to mAruM zuM thaze? zuM huM ahIM A nagarImAM lUMTAI jaIza? paNa ratnacUDa hiMmata na hAryo. pitAe tene A nagarIno paricaya Apyo ja hato. tene raNaghaMTA vezyA yAda AvI. tene thayuM ke tyAM ja jauM. tene rAjI karuM ane tenI pAsethI ja A badhAno koyaDo ukalAvuM. ema vicArI te vezyAne tyAM gayo. raNaghaMTA vezyAe ratnacUDanuM svAgata karyuM. sago pati ke priyatama hoya tevA bhAvathI tene vadhAvyo. vezyAo paisAnI lAlacuM hoya che e ratnacUDa jANato hato. teNe raNaghaMTAne mUlyavAna hAra ane ratno ApI prathama tabakke ja khuza karI dIdhI. raNaghaMTA tenA upabhoga mATe taiyArI karavA lAgI eTale ratnacUDe kahyuM: "raNaghaMTA ! A badho vilAsa ApaNe jarUra karIzuM paraMtu te pahelA tuM mAruM eka kAma karI de. tArI madadathI mAruM kAma thaI jaze to huM tane nirAza nahi karuM." raNavaMTA ratnacUDanI saraLatA, nikhAlasatA ane yauvana temaja dhanathI pahelI ja najare khuza thaI uThI hatI. "kaho ! mArAthI banI zakaze to tamAruM kAma huM jarUra karI daIza." Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 141 ratnacUDe badhI mAMDIne vAta karI. rastAmAM je je loko maLyA ane temanI sAthe je prasaMga banyA tenI vigato kahI, e sAMbhaLI raNathaMTAe kahyuM : "priya ! A dhUrta nagarI che. ahIM badhA ThagArA vase che. koI ajANyo ahIM AvI paDe che to A Thaga loko tene badhI rIte lUMTI le che ane pachI e lUMTanA mAlanA bhAga paDe che. temAMthI eka bhAga rAjAne, bIjo bhAga maMtrIne, trIjo bhAga nagarazeThane, cotho koTavAlane, pAMcamo purohitane ane chaThTho mArI mAtA yamaghaMTAne Ape che. Ama ahIM badhA lUMTArA ja vase che tyAM huM tamAruM kAma zI rIte karI zakIza ?' pachI thoDIvAra vicAra karIne kahyuM : "hA eka kAma thaI zake tema che. mArI mAtA pAse huM tamane laI jaiza. sAMje pelA ThagArA mArI mAtAnI pAse Avaze. sau badhA potAnA sAhasanI vAta ka2ze. e samaye mArI mAtA temane jarUrathI kaMIka vAta kaheze. te tame sAMbhaLajo. kadAca te sAMbhaLIne tamArI ciMtAno ukela maLI jaze.' raNathaMTAe ratnacUDane srIno veSa paherAvyo ane yamaghaMTAne gaMdha na Ave tevI rIte tenI sajAvaTa karI tene joI yamaghaMTAe pUchyuM : "vatse ! A konI putrI che ?" raNathaMTAe kahyuM : "mAtA ! zrIdatta zreSThinI putrI rUpavatI che. thoDIvAramAM yamaghaMTAne maLavA pelA vepArIo AvyAM. temanI vAta sAMbhaLIne yamaghaMTAe kahyuM : "tame kariyANuM bhale laI lIdhuM paNa tame tamArI zaratamAM phAvazo nahi." "kema nahi phAvIe ?" cAre jaNa ekI sAthe bolI uThyAM. "e tamane ema kaheze ke mArA vahANa tame maccharanA hADakAMthI bharI Apo to tame te kevI rIte bharI zakazo ? ane tame nahi bharI zako eTale lIdheluM badhuM ja kariyANuM pAchuM ApI devuM paDaze." yamaghaMTAe khulAso karyo. "nA. nA. evuM kahevA jevI tenAmAM buddhi nathI. hajI to te sAva bALaka jevo jaNAya che." cAreya eka sAthe dalIla karI ane potapotAnA sthAne cAlyA gayAM. tyArapachI pelo kArIgara Avyo. yamaghaMTAe kahyuM : "zreSThie tane khuza karavAnuM kahyuM che, kema barAbarane ?" kArIgare hAmAM DokuM dhuNAvyuM eTale yamaghaMTAe kahyuM : "e zreSThiputra tane kaheze ke rAjAne tyAM putra janma thAya to tuM khuza thAya ke nahi to tuM zuM kahIza ?" kArIgara to A prazna sAMbhaLI ThaMDo ja paDI gayo ane bIjI dalIla karyA vinA ja tyAMthI gupacupa cAlyo gayo. thoDIvAra thaI haze tyAM pelo kANiyo Avyo tenI vAta sAMbhaLI yamaghaMTAe kahyuM : "Aje tuM barAbara chetarAI gayo che. have tane tAruM dravya pAchuM maLI rahyuM." "kema ema kaho cho ?" kANiyAe ciMtAthI pUchyuM. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 yamaghaMTAe turata ja khulAso karyo : "koI bIjAnI AMkha Apaze to tuM zI rIte sAbita karIza ke e AMkha mArI nathI ?" "huM ene kahIza ke A mArI AMkha nathI?" kANiyAe kahyuM. "to e tane kaheze ke mArA pitAne tyAM te je AMkha mUkI che tenI bIjI jaDanI AMkha tuM mane Apa. e beno tola karI ApIza. jo saheja paNa vajana ochuM thAya to tAre A AMkha levAnI nahIM. pachI che kaMI? A sAMbhaLI kANiyAnI eka AMkha raDI UThI. - strIveSamAM ratnacUDa A badhuM sAMbhaLI rahyo hato. tyAM pelA cAra vAtoDiyA ThagArA AvyAM. temane sAMbhaLI yamaghaMTA tADUkI : "bevakUpha cho badhAM. AvI te mUrkhAmI karAtI haze?" "ame zI mUrkhAmI karI ?" badhA bolI uThyAM, "e tamane ema kahe ke samudramAM jaLanuM pramANa huM jarUra mApI ApuM paNa pahelAM tame e samudramAM bhaLatAM nadInA jaLane judA karI Apo, to tame zuM e jaLa judAM karI zakazo?" e sAMbhaLI cAreyanA moM jovA jevA thaI gayAM. rAta paDatAM raNaghaMTA ratnacUDane potAnA khaMDamAM laI AvI. teNe strIveSa utArI nAkhyo ane tene tyAMthI chUTo paDI te potAne utAre Avyo. bIjA divase savAre pelA vepArIo pAsethI potAnuM kariyANuM pAchuM mAMgyuM. teo zarata na pUrI karI zakyAM. ratnacUDe temane maccharanAM hADakAMthI vahANa bharI ApavA kahyuM. samudranA jaLanuM pramANa mAMgatA vepArIone nadInA jaLa judA karI ApavAnuM kahyuM. te tema na karI zakyAM. AthI e baMne pAsethI ratnacUDe cAra lAkhanuM dravya lIdhuM. A vAta rAjAe jANI to te daMga thaI gayo. AvuM to kyAreya nahotuM banyuM je A nagaramAM AvyuM te lUMTAIne gayuM hatuM ane A ratnacUDa to lUMTI jAya che. rAjAe tene darabAramAM bolAvyo. sanmAnyo kahyuM : "zreSThiputra ! tamArI buddhithI huM khuza thayo chuM. mAMgo je mAMgazo te ApIza." ane ratnacUDe raNaghaMTA vezyAne mAMgI. Ama anItipuramAM strI ane dravyane meLavI ratnacUDa potAnA vatana tAmraliptimAM pAcho pharyo. pitAe tenI sAhasa kathA sAMbhaLI teno vAMso thAbaDyo. ratnacUDanI parAkrama gAthA saubhAgyamaMjarIe paNa sAMbhaLI. te pote ratnacUDane maLavA tenA mahele gaI. tene joI ratnacUDe UbhA thaI tenuM ucita svAgata karyuM ane kahyuM: "maMjarI ! A siddhino jaza tane jAya che. te divase teM mane na Takoryo hota to A huM na pAmI zakata." racUDanI nikhAlasatAthI saubhAgyamaMjarI tenA para vArI gaI. rAjAnI AjJA meLavI teNe ratnacUDa sAthe lagna karyAM. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 143 racUDa have vadhu sukhI hato. lAMbA samaya sudhI teNe aneka patnIo sAthe sAMsArika sukha bhogavyuM. pachI potAnA putrone gharanI javAbadArI soMpI ratnacUDe dIkSA lIdhI ane rUDI rIte dIkSA pALI samAdhithI mRtyu pAmIne te svarge gayo. anukrame te mahAnaMdapada (mokSa)ne pAmaze. bhavyajIvoe kevuM jIvana jIvavuM joIe teno A kathA nirdeza kare che. A eka rUpaka kathA che. vArtAkAre ratnacUDanA pAtramAM bhavyajIvane samajAvyo che. tenA pitA ratnAkarane guru gaNavAM. saubhAgyamaMjarInA vacano te sAdharmikanAM vacano samajavAM. pitAe je mULa dravya ApyuM te gurudatta cAritra samajavuM. anItipure javAno niSedha karyo te anItimArge javAno niSedha samajavo. vahANa te saMyama che. saMyamathI bhavasAgara tarI zakAya che. bhavitavyatAnA yogathI athavA pramAdathI anItipure gamana te anAcAramAM pravRtti samajavI. anyAyapriya rAjA te moha che. kariyANAne lenAra cAra vepArIo cAra kaSAya che. jIvone sumati ApanArI pUrve karelAM karmanI pariNati te yamaghaMTA samajavI. tenA prabhAvathI jIva sarva azubhane pAra karIne ratnacUDa janmabhUmimAM pAcho Avyo tema jIva dharmamArgamAM pAcho sthira thAya che, ema samajavuM. bhavyajIvoe mAnavabhava pAmIne anAcAranuM sevana na karavuM joIe ane kadAca ajJAna ke pramAdathI anAcAra thaI jAya to punaH sadAcAramAM pravRtta thavuM joIe. O - 109 vatonA alpasamayanA pAlanathI paNa sukha jJAnI bhagavaMto ane zAstrakAro kahe che ke A bAra vratonuM alpa samaya mATe paNa ArAdhana karyuM hoya to paNa te sukhadAyI bane che. alpakAlaM dhRtAnyetaddhRtAni saukhyadAni hi / ataH pradezivad grAhyANyetAni tattvattRvemiH // A vrata alpakALa sudhI dharyA hoya to paNa sukhane ApanArA thAya che. AthI paradezI rAjAnI jema tattvavettAoe vrata (avazya) dhAraNa karavAM." paradezI rAjAnI kathA eka samaye zrI mahAvIra prabhu Amalakalpa nAmanA udyAnamAM samosaryA. prabhunuM Agamana jANIne navo ja utpanna thayelo deva sUryAbhadeva A udyAnamAM Avyo. AvIne bhavatAraka prabhune bhaktithI vaMdanA karI. pachI vinamratAthI kahyuM : "he bhagavaMta! gautamasvAmI Adine nATaka dekhADavAnI mane AjJA Apo." Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 bhagavAne teno kaMI javAba na Apyo. sUryAbhadeve pharIthI vinaMtI karI. bhagavAna bIjI vAra paNa mauna rahyAM. nATaka batAvavAnI AjJAno bhagavAne trIjI vakhata paNa kazo javAba na Apyo. eTale aniSedhe anujJA anusAra sUryAbhadeve nATaka batAvavA aMge bhagavAnanI mauna saMmati mAnI lIdhI. have teNe IzAna dizAmAM jaIne potAnI be bhujAmAMthI 108 devatAo ane 108 devIo vipurvI ane batrIza prakAranuM nATaka karI batAvyuM. nATaka puruM thatAM sUryAbhadeva vidyutanI jema svargamAM cAlyo gayo. 144 tenA gayA bAda lokone pratibodha pamADavAnA hetuthI zrI gautamasvAmIe zrI vIra prabhune pUchyuM : "A devatA koNa hato ? ane tene ATalI badhI samRddhi zI rIte prApta thaI ?" prabhue kahyuM : "he gautama ! zvetAMbInagarImAM pradezI nAme nAstika rAjA hato. tene sUryakAMtA nAme srI ane sUryakAMta nAme putra hato ane citra nAme pradhAna hato. maMtrI citra rAjakArya mATe zrAvastInagarImAM jitazatru rAjA pAse gayo. e samaye tyAM kezI nAme gaNadhara zrAvastImAM padhAryA hatAM. maMtrI temane vaMdanA karavA gayo. caturNAnI muninI dezanA sAMbhaLI maMtrIe zrAvakadharma aMgIkAra karyo ane kezI gaNadharane zvetAMbInagarImAM padhAravA mATe vinaMtI karI. e potAnuM kAma pUruM karI zvetAMbI pAcho pharyo. kezI gaNadhara vihAra karatAM karatAM anukrame zvetAMbInagarInA udyAnamAM padhAryA. maMtrIne ughAnapAlaka pAsethI gurunA AgamananA samAcAra maLyAM. te jANI maMtrIe vicAryuM ke "huM maMtrI chatAM mAro rAjA narake jAya te yogya na kahevAya, AthI Aje koI bahAnuM kADhIne rAjAne gurunI vANI saMbhaLAvuM ane tema karIne huM rAjAno aTTaNI thAuM." Ama vicArI citra maMtrI ghoDA khelAvavAnA bahAne rAjAne jyAM sUri hatAM te pradezamAM laI gayo. rAjA zAMta thaI vRkSanI chAyA nIce beTho. tyAM tenA kAne gurunI dezanA saMbhaLAI. e sAMbhaLI rAjAe udvega pAmI moM macakoDI maMtrIne kahyuM : "ArtajananI jema A sAdhu zuM AraDe che ?" maMtrIe kahyuM : "rAjan ! tyAM javAthI teno nizcaya thaze." pachI maMtrI rAjAne guru pAse laI gayo. tyAM rAjAe kezI gaNadharanI A pramANe dezanA sAMbhaLI : mUDhAstattvamajAnAnA, nAnAyuktyarthapezalam / asadvAsanayA janma, hArayanti mudhA hahA // "nAnA prakAranI yuktiovALA ane arthathI komaLa evA tattvane nahi jANanArA prANIo khoTI vAsanAo vaDe potAno manuSyajanma vyarthapaNe gumAvI de che te duHkhanI vAta che." A badhI dezanA sAMbhaLI rAjAe kezI gaNadharane kahyuM : "he vratadhArI ! paraloka, pApa, puNya ane jIva che ja nahi, kAraNa ke mArA pitA ghaNA pApI hatAM. te pApa karIne narake gayA hoya to temane to huM ghaNo vhAlo hato. to te tyAMthI AvIne mane kema na kahe ke "putra ! tAre pApa karavuM nahi, kAraNa pApa karavAthI du:kha khamavuM paDe che. (1) na Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 145 bIjuM mArI mAtA ghaNA dayALu hatAM. te svarge gayA hovA joIe. to te AvIne mane svarganuM sukha kema kahetA nathI ? temaja he putra ! tAre puNya karavuM ema mane kema bhalAmaNa karatA nathI ? A u52thI siddha thAya che ke pApa paNa nathI ane puNya paNa nathI. (2) eka vakhata eka corane meM koThImAM pUrI dIdho hato. e cora temAM muMjhAIne marI gayo. pachI koThI joI to temAM kyAMya chidra jovA na maLyuM. to teno jIva kyAMthI nIkaLI gayo ? (3) ane e coranA mRtadehamAM kIDA paDelA jovA maLyA ane temane pesavA mATenuM chidra paNa jovAmAM na AvyuM. AthI praveza karanAra ke nIkaLanAra koI jIva che ja nahi. (4) bIjuM badhA jIva sarakhA nathI tenuM zuM kAraNa ? tame kahezo ke koInuM bANa dUra jAya che ane koInuM najadIka paDe che. tevI rIte badhA jIva sarakhA nathI. paNa temAM koI karmanuM kAraNa nathI. (5) he AcArya ! meM eka corane jIvato trAjave caDAvyo ane maraNa pAmyA pachI paNa tene trAjavAmAM mUkyo. e baMne vakhata tenuM vajana sarakhuM ja thayuM. jo jIva hoya to jIvatAM bhAre ane maraNa pAmyA pachI te mRtadeha halako kema na thayo ? (6) he sUrivarya ! eka corane meM kakaDe-kakaDA karIne joyo to paNa tenA zarIranA koIpaNa aMgamAM mane jIva jovA na maLyo. (7) he prabhu ! ghaDA vagere padArtha pratyakSa jovAmAM Ave che tema jIva pratyakSa kema dekhAto nathI ? (8) bIjuM, kuMthuvA ane hAthInA zarIramAM eka sarakho jIva hoya to kuMthavAnuM zarIra nAnuM kema ane hAthInuM zarIra moTuM kema ? (9) ane he sUrirAja ! amArA kuLakramathI je nAstika mata cAlyo Ave che te mArAthI kema choDI devAya ? paradezI rAjAnA A badhA ja prazno kezI gaNadhare zAMtithI sAMbhaLyA ane pachI te darekano eka pachI eka javAba Apyo ke * - "he rAjan ! teM tArI strIne parapuruSa sAthe ramatI joI hoya ane te puruSane bAMdhIne koTavALane mAravA mATe soMpyo hoya. te samaye e puruSa kahe ke "he rAjan ! mane mArA putrane maLavA ghare javA do. to tame zuM tene ghare javA dezo ?" paradezIe kahyuM : "he AcArya ! evA aparAdhInI IcchA kevI rIte pUrI karAya ?" gaNadhara : "to pachI narakamAM rahelA paramAdhAmIo tane maLavA mATe tArA pitAne zI rIte choDe ?" (1) Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 "have rAjan ! saMDAsamAM rahelo caMDALa, sabhAmAM besIne nAyakAonuM gAyana sAMbhaLatAM ane puSpamALA dhAraNa karatA evA samaye tane bolAve to zuM tuM tenI pAse jAya kharo?" rAjAe kahyuM: "AcArya mahArAja ! evo AnaMda choDIne te samaye tenI pAse kevI rIte javAya ?" gaNadhara : "to sabhA sadaza svargalokamAM rahelA tArI mAtA prabaLa sukha bhogavatA hoya tyAM tane ahIM saMDAsa jevA manuSyalokamAM maLavA ke samajAvavA kevI rIte Ave ? (2) rAjanuM ! bhoMyarAmAM zaMkha vagADavAmAM Ave che to teno nAda bahAra paNa saMbhaLAya che. paraMtu te nAdane nIkaLavAnuM chidra jaNAtuM nathI. te pramANe loDhAnI koThImAMnA jIvanI gati paNa jANI levI. (3) loDhAno goLo agnimAM mUkavAmAM Ave to te agnimaya thaI jAya che paNa temAM agni pravezanuM chidra jovAmAM AvatuM nathI. tevI rIte te coranA zarIramAM kIDAnA praveza viSe paNa jANI levuM. (4) komaLa bALaka ane kaThaNa dehavALo yuvAna bANa choDe to anukrame e bANa najIka ane dUra paDe che. to te komaLa ane kaThina dehano bheda samajavo. A deha pUrvabhavanA karma vaDe ja prApta thAya che. rAjanuM! vAyuthI bharelI dhamaNa bhAre thatI nathI ane vAyuthI rahita dhamaNa tolamAM halakI thatI nathI tema trAjave mUkela coranA jIva sahita ane jIva rahita dehanuM samajavuM. (6) he rAjan ! araNinA kASThamAM agni rahelo che paraMtu te kASThanA TukaDe-TukaDA karI nAMkhavAmAM Ave to te agni dekhAto nathI tema A dehamAM jIva rahelo che paNa te dehanA TukaDe-TukaDA karI nAMkhavAthI dekhAto nathI. sarvajJa ja te jIvane joI zake che. (7) moTA gharamAM mUkelo dIpaka AkhA gharamAM prakAza kare che ane nAnI hAMDalImAM mUkelo dIpaka teTalAmAM ja prakAza kare che. te pramANe jIva paNa nAnuM moTuM zarIra pAme che ane nAno moTo thaIne rahe che. (8). pavanathI pAMdaDA vagere hAle che paNa pavana pratyakSa jovAmAM Avato nathI. tema jIvapradezanA yoge zarIra hAle che paNa jIva pratyakSa jovAmAM Avato nathI. (9) ane rAja! tuM kahe che ke mULa paraMparAthI cAlato Avelo nAstika mata kema choDuM? paNa rAjanuM je paraMparAe cAlI AvatI adharmabuddhine choDato nathI te loDhAno bhAra upADanAra vepArInI jema vipattionuM sthAna thAya che. koI cAra mitro dravya kamAvavA mATe dezAMtara jaI rahyA hatAM. rastAmAM prathama loDhAnI Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 147 khANa AvI. temAMthI teoe lokhaMDa lIdhuM. AgaLa cAlatAM rUpAnI khANa AvI. te joI traNa jaNAe lokhaMDa pheMkI daIne rUpuM laI lIdhuM. AgaLa jatAM sonAnI khANa AvI. e joI e traNa jaNAe rUpe pheMkI daI sonuM laI lIdhuM. pelA cothAe na rUpa lIdhuM na sonuM. te to loDhuM laIne ja temanI sAthe cAlato rahyo. cAra jaNA AgaLa cAlyA to temane ratnonI khANa maLI. pharI pelA traNee sonuM pheMkI dIdhuM ane ratnonA poTalAM bAMdhI dIdhAM. paNa pelAe ratno paNa na lIdhAM. pariNAme e daridra ane duHkhI rahyo ane traNa jaNAM sukhI thaI gayAM. Ama loDhAnA bhArane vahenAra durAgrahI vepArInI jema je paraMparAe cAlyA AvatA mithyAtvane choDato nathI te duHkhI thAya che." rAjA paradezI A vArtAlApa potAnA ghoDA para besIne karI rahyo hato. gaNadhara pAsethI potAnA praznonA saMtoSakAraka javAba sAMbhaLI te ghoDA uparathI nIce utaryo ane vinayathI vaMdanA karI kahyuM: "he bhagavaMta ! prabhAte huM tamane namIne mArA avinayane khamAvIza." bIjA divase savAre paradezI rAjA khUba ja ThAThamAThathI gaNadharane vaMdanA karavA mATe gayo. vinayathI ane AtmAnA ullAsathI vaMdanA karI. paradezIe zrAvakanA bAra vrata aMgIkAra karyA. pachI gurue dezanA ApI. "he rAjanuM! puSpaphaLavALA bagIcAnI jema prathama bIjAone dAna denArA dAtAra thaI hamaNA dhana prApta karIne tamAre adAtA thavuM nahi. arthAt sukAI gayelA vananI jema aramaNIya thavuM nahi. kAraNa tema karavAthI amane aMtarAya lAge ane dharmanI niMdA thAya." paradezIe kahyuM : he svAmI ! huM mArA sAta hajAra gAmanA cAra vibhAga karIza. temAMthI eka bhAga vaDe mArA rAjyamAM sainya tathA vAhananuM poSaNa karIza. bIjA bhAga vaDe aMtaHpurano nirvAha karIza. trIjA bhAga vaDe bhaMDAranI puSTi karIza ane cothA bhAga vaDe dAnazALA vagere dharmakArya karIza." Ama dharma pAmIne paradezI rAjA rAjamahelamAM pAcho pharyo ane tyArathI zramaNopAsaka banI rahyo. have paradezI pahelAno vilAsI rAjA rahyo na hato. rAjAne dharmiSTha thayelo joI tenI rANI tene mArI nAMkhavAno vicAra karavA lAgI. eka divasa teNe putra sUryakAMtane bolAvIne kahyuM : "vatsa ! tAro pitA have rAjakAja pratye bedarakAra rahe che. Akho divasa dharmadhyAnamAM rahe che. temane have rAjyanI koI ja ciMtA nathI. AthI temane mArI nAMkhI tuM rAjaya laI le." putra A sAMbhaLIne mauna rahyo. na teNe A kRtya mATe hA kahI ke na nA kahI. tene mauna joI rANIne pastAvo thayoH "putra namAlo che. utAvaLA thaI meM tene Ama kahIne moTI bhUla karI nAMkhI." pachI eka divasa taka joIne paradezI rAjAne jheravALuM bhojana karAvyuM. jheranI turata ja asara thaI gaI. paradezIne asahya pIDA thaI. tene khabara paDI ke A duSkRtya rANInuM che. paNa te mauna rahyo. rANI upara lezamAtra roSa karyo nahi. asahya vedanAmAM pauSadhAgAramAM jaI darbhanA saMthArA para beTho. pUrva tarapha moM rAkhI zakrastava bhaNyo. manamAM dharmAcAryane saMbhArIne jAvajIva sudhI sarva pApasthAnone vIsarAvI dIdhA ane zubhadhyAnamAM te mRtyu pAmyo. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 he gautama! tyAMthI marIne paradezI pahelA devalokamAM sUryAbhavimAnane viSe cAra palyopamanA AyuSyavALo devatA thayo. mAtra ogaNacAlIsa divasa ja paradezI rAjAe zrAvakanA bAravratanuM rUDI rIte ArAdhana karyuM hatuM. tenA phaLasvarUpe te sADA bAra lAkha yojanAnA vistAravALA vimAnamAM mahaddhika devatA thayo. paradezInA bhAvamAM teNe mAtra tera chaThTha karI teramA chaThThanA pAraNe anazana karyuM hatuM. "devapaNe utpanna thayA pachI avadhijJAne karI samakita prApta thayAnA pUrvavRttAMtane jANI te sUryAbhadeva pRthvI para Avyo ane bhagavaMta pAse nATaka karyuM. anukrame devagatimAM cAra palyopamanuM AyuSya bhogavI tyAMthI AvI mahAvideha kSetramAM utpanna thaIne mokSe jaze. bhavyajIvoe A paradezI rAjAnI kathAmAMthI e preraNA levAnI che ke vratanI ArAdhanAmAM samayamaryAdAnuM khAsa mahattva nathI. thoDA samaya mATe paNa vratonuM vizuddhapaNe ArAdhana karavAthI karmanA baMdhano tUTe che ane kALakrame AtmA sakaLa karmathI mukta banI jAya che. 180. zrAvaka dharmanuM svarUpa zrAvakadharmanuM varNana karatAM kahe che ke - gRhe'pi saMvasan kazcit, zrAvako niHspRhAgraNIH / kUrmAputra ivApnoti, kevalajJAnamujjvalam // bhAvArtha :- koI zrAvaka gharamAM rahevA chatAM paNa jo niHspRhanA agresarapaNe varte to kUrmAputranI jema te gharamAM paNa kevaLajJAna prApta kare che. kUrmaputranI kathA durgamapuramAM droNa ane dramAdevI nAme rAjA-rANI hatAM. temane durlabha nAme putra hato. A putra durlabha bephikara hato. kumArone te daDAnI jema AkAzamAM addhara uchALato ane AnaMda pAmato hato. A tenI eka Teva hatI. eka vakhata te nagaramAM kevaLI bhagavaMta samosaryA. je vanamAM te samosaryA te vananI yakSiNI bhadramukhIe pUchyuM: "bhagavaMta ! mArA pUrvabhavanA svAmInI zI gati thaI haze." "bhadramukhI ! tAro pUrvabhavano svAmI A nagaranA rAjAnA putrarUpe janma pAmyo che." kevaLajJAnI bhagavaMte kahyuM. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 349 149 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 potAnA pUrvabhavanA bhartAranI bhALa maLatAM tenA rUpathI lobhAIne bhadramukhI yakSiNI rAjaputra durlabhane potAnA bhuvanamAM laI gaI. devIe tene pUrvabhava kahyo. te sAMbhaLI rAjaputrane jAtismaraNa jJAna thayuM. e joI baMne ekabIjAmAM Asakta banyAM. yakSiNIe potAnI daivI zaktithI rAjaputranA dehane sugaMdhI karI potAne yogya karyo. rAjaputranA gUma thavAthI mAtA-pitAe tenI zodha karI. guru pAsethI tenI bhALa maLI. mAtA-pitAe dIkSA lIdhI. yakSiNIe avadhijJAnathI joyuM to tene jANavA maLyuM ke durlabhakumAranuM AyuSya have alpa che. AthI teNe kumArane vanamAM kevaLI pAse mUkI dIdho. kumAre te samaye kevaLI bhagavaMtanI vANI sAMbhaLI : "lImaDAno kIDo lImaDAnA kaDavA rasane paNa madhura jANe che tema siddhinA sukhathI ajANyA evA prANIo saMsAranA duHkhane paNa sukharUpa mAne che. e sAMbhaLI durlabhakumAranA AMkhamAMthI AMsu dadaDavA lAgyAM. te joI kevaLIbhagavaMte tene preraNA ApatAM kahyuM: "mAnavabhava pAmIne dharmakAryamAM je pramAda kare che te prApta thayela ciMtAmaNi ratnane samudramAM pheMkI de che." dezanA sAMbhaLI kumArane samakita prApta thayuM ane teNe cAritra grahaNa karyuM. anukrame kumAra ane tenA mAtapitA mahAzukra nAme devaloke devatA thayAM. pelI yakSiNI tyAMthI AvIne bhramara rAjAnI vezAlikA nAme rANI thaI. tyAM te daMpatI dharmanI ArAdhanA karI svarge gayAM. - durlabhakumArano jIva devalokamAMthI AvIne rAjagRhI nagarImAM mahindra nAmanA rAjAnI kUrmA rANInA udaramAM putrapaNe utpanna thayo. zubha divase zubha lagnamAM teno janma thayo. dohadanA anusAre tenuM nAma dharmadeva pADavAmAM AvyuM. A dharmadevanuM zarIra pUrvabhavamAM bALakone poTalAnI jema bAMdhIne AkAzamAM uchALI kaMduka krIDAnA pApanA pariNAme mAtra be hAtha jeTaluM ja hatuM. AthI loko tene kUrmAputra tarIke ja oLakhatAM. ghaNI strIo yuvAna kUrmAputrane jhaMkhatI hatI. paraMtu kUrmAputra aMtarathI anAsakta hato. eka samaye koI muninA mukhethI teNe siddhAMtanA pATha sAMbhaLyAM. te sAMbhaLI tene jAtismaraNa thayuM. ethI teNe dhyAna dharavA mAMDyuM. utkRSTa dhyAna dharatAM tenA karmo baLIne khAkha thaI jatAM kevaLajJAna prApta thayuM. kevaLajJAna thatAM kUrmAputre vicAryuM: "huM hamaNAM cAritra grahaNa karIza to mArA mAtA-pitA AghAtathI mRtyu pAmaze. AthI temane pratibodha pamADavA mATe teo "mane kevaLajJAna thayuM che te na jANe tevI ajJAtavRttithI gRhavAsamAM rahevuM e ja yogya che." A arasAmAM bAkInA cAre jIvo svargathI AvIne vaitADhya parvata upara khecara thayAM. sAMsArika sukha bhogavIne koI cAraNamuni pAse dIkSA lIdhI. cAreya muni mahAvideha kSetramAM jinezvara bhagavaMtane vaMdana karavA mATe gayAM. u.bhA.-3-11 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 te samaye sabhAmAM beThelA cakravartIe bhagavAnane pUchyuM : "he bhagavaMta ! ekI sAthe utkRSTA vihAra karatA keTalA jinezvara bhagavaMta hoya che ?" bhagavaMte kahyuM : "he cakravartI ! A manuSya kSetrane viSe pAMca mahAvideha kSetra che. eka eka mahAvidehamAM batrIza batrIza vijaya che. tethI bannIzane pAMca guNA karIe tyAre 160 vijaya thAya. temAM pAMca bharata ane pAMca airavata kSetra meLavatAM 170 kSetro thAya che. utkRSTa kALe e sarva kSetromAM jinezvara bhagavaMta vicaratA hoya che." 150 cakravartIe pUnaH pUchyuM : "svAmI ! bharatakSetramAM atyAre koI cakravartI ke kevaLI che ?'' prabhue kahyuM : "he cakravartI ! bharatakSetramAM atyAre koI cakravartI nathI paraMtu kUrmAputra nAme eka kevaLI che ane te potAnA mAtApitAne pratibodha pamADavA mATe gRhasthAvAsamAM ja rahyA che." tyAra pachI pelA cAra cAraNamunioe bhagavaMtane pUchyuM : "bhagavan ! amane kevaLajJAna kyAre thaze ?" bhagavaMte kahyuM - "kUrmAputranI pAse tamane kevaLajJAna thaze." e bAda cAreya cAraNamunio kUrmaputrane tyAM gayAM ane mauna bhAve temanI sAme beThAM. AthI kUrmAputre temane kahyuM : "tame ahIM bhagavAnanuM vacana sAMbhaLIne AvyAM cho. have tame tamArA pUrvabhava sAMbhaLo." potAnAM pUrvabhava sAMbhaLatAM cAreyane jAtismaraNa jJAna thayuM ane turata ja kSapakazreNImAM ArUDha thatAM cAreyane kevaLajJAna utpanna thayuM. pachI teo zrI jinezvara bhagavaMta pAse AvyA ane temane vaMdana karyA vinA ja parSadAmAM beThAM. e joI Indre bhagavAnane pUchyuM : "bhagavan ! A cAra munioe tamane kema vaMdanA na karI ?" bhagavaMte kahyuM : "kUrmaputra pAsethI potAnA pUrvabhavane jANIne teo kevaLI thayA che." Indre bIjo prazna pUchyo : "bhagavan ! te kUrmaputra dIkSA kyAre leze ?" "AjathI sAtamA divase te dravyathI saMyama svIkAraze." bhagavAne javAba Apyo. sAtame divase kUrmAputre potAnA mAtA-pitAne pratibodha pamADyAM. potAno abhigraha pUro thatAM kUrmAputre potAnA hAthe ja loca karyo. devatAoe AvIne suvarNakamaLanI racanA karI. te upara besIne kevaLI kUrmAputre dharmadezanA ApI ane aneka jIvone pratibodha pamADIne anukrame te mokSe gayAM. siddhAMtamAM kahyuM che ke - "jadhanyathI be hAtha pramANavALo ane utkRSTathI pAMcaso dhanuSyanA pramANavALo puruSa siddhine pAme che." Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 "suvarNa, rUpu, maNi ane ratnothI bharapUra nRtya, gIta ane yuvatIothI ramaNIya evA bhuvanamAM paNa jenuM mana lubdha thayuM nahi tevA gRhasthAvAsamAM kevaLI thayelA kUrmaputranI ame stuti karIe chIe." A kathA bhavyajIvone kahe che ke bhoga be prakAre bhogavAya che. Asakta banIne ane anAsaktapaNe bhoga bhogavAya che. bhogamAM lubdha ane Asakta banavAthI bhoga jIvane bharakhI jAya che. aneka bhavabhramaNA tethI thAya che. AthI anAsaktabhAve, udAsInatAthI bhoga bhogavavA joIe. ---- 07 staMbha 13mo maMgalAcaraNa utkRSTa kALe pAMca mahAvideha kSetramAM 160 vijayamAM 160 tIrthaMkaro thAya che temane, pAMca bhArata ane pAMca airavata maLI daza kSetramAM thatI dasa covIzInA 240 jina thAya che temane, traNa kALanI traNa covIzI ema guNavAthI 720 jinezvara thAya che temane, mahAvideha kSetramAM atyAre je 20 tIrthakaro vicare che temane ane bharatakSetranI vartamAna covIzInA zrI RSabhadeva vagere 24 tIrthakaronAM ekaso ne vIsa kalyANaka che temane, temaja zrI vAriSeNa, zrI vRSabhAnana, zrI caMdrAnana ane zrI vardhamAna prabhue cAra nAmavALI zAzvata mUrtio urdhvaloka vageremAM zAzvatA siddhAyatanamAM rahelI che temane huM stavuM chuM. A 1024 jinezvarano samUha zrI zatruMjayagiri uparanA sahagnakUTamAM sthApita karelo che te mane jJAna, samAdhi ane uttama udyama Apo." pUrvanA bAra staMbhomAM samyakatva ane bAra vrato varNavelA che. tevA samakita ane vratavALo puruSa jinabhaktimAM tatpara hoya che tethI e saMbaMdhathI AvelA zrI jinezvara bhaktinA phaLane have kahuM chuM. O 181 zrI dazArNabhadra rAjA zrI vIrajagadAdhAraM, stuvaMti pratyahaM naraH / te'rthavAdaM vitanvaMti, vizve dazArNabhadravat // "jagatanA AdhArarUpa evA zrI vIraprabhune je puruSo haMmezA stave che teo dazArNabhadranI jema A vizvamAM potAnA yazane vistAra che." Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 dazArNa nAme deza hato. temAM dazArNa nagara hatuM. nagaranA rAjAnuM nAma paNa dazArNa hatuM. tene pAMcaso rANIo hatI. eka sAMje te aMtaHpuramAM bhogavilAsamAM magna hato tyAM eka sevake AvIne samAcAra ApyAM : "he svAmI ! AvatIkAle savAre nagara bahAranA ApaNA udyAnamAM vizvanA svAmI zrI vIra paramAtmA padhAranAra che." 152 A khabarathI dazArNano AtmA pulakita thaI UThyo ane abhimAnathI bolI UThyo : "kAle savAre prabhune huM evA ThATha-mATha ane vaibhavathI vAMdavA jaIza ke je joIne loko bolI uThaze ke AvI rIte agAu koI ja prabhune vAMdavA gayuM nathI." savAre rUpAnI ane hAthI dAMtanI pAMcaso pAlakhIomAM rANIne besADI dazArNabhadra prabhune vaMdana karavA nIkaLyo. je vaMdanayAtrAmAM aDhAra hajAra hAthIo, covIsa lAkha ghoDAo, ekavIsa hajA2 2tha, ekANuM karoDa pAyadaLa, eka hajAra sukhapALa ane soLa hajAra dhvajAo hatI. Ama khUba ja bhapakAthI dazArNabhadra samavasaraNa sudhI Avyo. pachI hAthI uparathI utarI gayo. mugaTa utAryo. upAnaha utAryA. Ama pAMca abhigama sAcavI teNe ullAsathI zrI vIra paramAtmAnI trividha vaMdanA karI. saudharma Indrane avadhijJAnathI A vAtanI jANa thaI. AthI dazArNabhadranuM abhimAna utAravA te pote zrI vIraprabhune vaMdana karavA Avyo ane te mATe teNe divya Rddhine vikurtI, pAMcaso ne bAra bAra kuMbhasthaLavALA cosaTha hajAra hAthIo vidhuryA. te dareka hAthInA mastakamAM ATha ATha daMtazULa, dareka daMtazULe ATha ATha vAva. dareka vAvamAM ATha ATha kamaLa, dareka kamaLane lAkha lAkha pAMkhaDIo ane dareka pAMkhaDIe batrIzabaddha nATaka vikaryA. dareka kamaLanI madhyamAM karNikAnA bhAga upara eka IndraprAsAda Ubho karyo ane tenI aMdara ATha ATha paTarANI sAthe Indra pote beTho. Ama AvI mahAna ane bhavya samRddhi sAthe Indre prabhune vaMdanA karI. pUrvAcAryoe dareka hAthInA mukhAdikanI saMkhyA A pramANe batAvI che. dareka hAthIne pAMcaso ne bAra mukha, cAra hajAra ane chanuM daMtazULa, batrIsa hajAra sAtaso ne aDasaTha vApikAo, be lAkha bAsaTha hajAra ekaso ne cuMmAlIsa kamaLo teTalA ja te kamaLonI karNikA upara prAsAdo ane vIsa lAkha sattANuM hajAra ekaso ne bAvana IndrANIo tathA chavIsaso ekavIsa karoDa ane cuMmALIsa lAkha kamaLanI pAMkhaDIo. A pramANe eka hAthI mATe samajavuM. tevAM 6400 hAthI hovAthI te paranA Indra vagerenI sarva saMkhyA gaNI levI ane temAM rahelA IndrANInI saMkhyA tera hajAra cAraso ne ekavIsa karoDa, satyotera lAkha ane aThyAvIsa hajAra gaNavI. eka eka nATakamAM sarakhAM rUpa, zRMgAra ane nATakanAM upakaraNovALA ekaso ne ATha ATha divyakumAro ane ekaso ne ATha divyakumArikAo jANavI. AvI moTI Rddhi sahita Indre pRthvI upara AvIne prabhune vaMdanA karI. dazArNabhadra to A Rddhi ane samRddhi joIne daMga ja thaI gayo. tenuM abhimAna khaMDa-khaMDa Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 153 thaI gayuM. te vicAravA lAgyo, "A IndranI samRddhinI sarakhAmaNImAM to mArI A samRddhinI koI ja visAta nathI. sAce ja ! Indra potAnI A saMpattinuM pradarzana karIne mArA abhimAnane bhAMgIne bhukko karI nAMkhyo che ! paNa nA. huM bhagavAnane vaMdanA to abhUtapUrva rIte ja karIza. Indra paNa chakkaDa khAI jAya tevI vaMdanA karIza. ane dazArNabhadra AtmAnI tamAma Rddhi prakaTa karavAno nirNaya karyo. te vicArI rahyo. "mArI AMtarika samRddhithI IndranI bhautika samRddhine huM jhAMkhI pADI daIza. Indra avirata guNasthAnake rahelo che. AthI te devabhave saMyama laI zakavAno nathI. AthI e ja have mane vAMde temaja karuM." ane dazArNabhadra zrI vIraprabhu pAse turata dIkSA lIdhI. Indra to dazArNabhadrane dIkSA leto joI phATI AMkhe joI ja rahyo. te turata ja ubho thayo ane rAjarSi dazArNabhadrane namIne bolyo - "he rAjarSi ! tame to adbhuta parAkrama karyuM. tame A parAkrama karIne sAce ja mane jItI lIdho che. tame jItyA ane huM hAryo. meM tamArI hoDa karI te mATe huM tamane vAraMvAra khamAvuM chuM. huM to bhogI jIvaDo chuM, viSayalaMpaTa chuM, AthI have huM tamane jItI zakuM tema nathI. tame to anAsakta ane niHspRha cho. vIra cho. tame mane AzIrvAda Apo ke jethI AgAmI bhavamAM alpa samayamAM mArA saMsArano pAra AvI jAya. Ama dazArNabhadranI stuti karI Indra svarge gayo. rAjarSi dazArNabhadra paNa ghaNA prakAranAM tapa karIne anukrame mokSe gayAM. Ama aMtaranI samRddhithI AtmAnA ullAsa ane umaMgathI, nirahaMkArapaNe zrI jinezvaranI bhakti karavI joIe. 182 zrI jinabhaktinuM phaLavidhAna naratvaM prApya duSprApyaM, kurvati bharatAdivat / tIrthaMkarArcanaM bhaktiM, teSAM syAt zAzvataM yazaH // jeo durlabha manuSyapaNuM prApta karI bharatAdikanI jema tIrthaMkara bhagavaMtanI pUjA ane bhakti kare che. temane zAzvata kIrti prApta thAya che." Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 bharatAdikanI kathA bharata cakravartIe prathama tIrthaMkara zrI RSabhadeva bhagavaMtane pUchyuM - "he bhagavaMta! agAu je tIrthamAM Apa navvANuM vakhata samosaryA hatAM, te tIrtha zuM zAzvata che?" bhagavAne kahyuM : "he bharata ! e siddhAcalagiri pahelA ArAmAM eMsI yojana, bIjAM ArAmAM sIttera yojana, trIjA ArAmAM sATha yojana, cothA ArAmAM pacAsa yojana, pAMcamA ArAmAM bAra yojana ane chaThThA ArAmAM sAta hAthanA pramANavALo thAya che. AthI e tIrtha zAzvata che. A tIrthanI avasarpiNImAM ane utsarpiNImAM hAnI-vRddhi thayA kare che." zrI siddhAcala zAzvata tIrtha che tema jANIne eka divasa bharata cakravartI zrI saMgha sAthe tenI yAtrAe gayAM. tyAM pahoMcIne IndranA vacanathI cakravartIe hIrA-mANeka-motI ane ratnothI suzobhita corAzI maMDapovALo railokyavibhrama nAme bhavya prAsAda karAvyo. A prAsAda eka koza UMco, doDha koza vistIrNa ane hajAra dhanuSya pahoLo hato. A bhavya prAsAdamAM bhArate suvarNa ratnamaya zrI jinabiMba sthApita karyuM. Ama prathama saMghapati bharata cakravartIe zrI zatruMjaya tIrthano prathama uddhAra karAvyo. bharata cakravartInI jema temanA saMtAno AdityayazA, mahAyazA ane atibaLa Adi putroe paNa A tIrthano saMgha kADhyo hato ane saMghapati thaI kevaLajJAna pAmyA hatAM. IvAkukuLamAM bIjA paNa aneka rAjAo mokSe gayAM che. vasudevahiMDI nAmanA graMthamAM jaNAvyA pramANe asaMkhya rAjAo A kSetramAM siddhipadane pAmyAM che. cha karoDa pUrva pachI bharata cakrInI AThamI peDhIe daMDavIrya rAjA thayo. teNe paNa saMghapati thaI zrI zatruMjaya tIrthano bIjo uddhAra karAvyo. A daMDavIrya rAjAne paNa AriNAbhavanamAM kevaLajJAna thayuM hatuM. tyAra pachI ekaso sAgaropama samaya vItyA bAda mahAvideha kSetramAM zrI jinezvara bhagavaMta pAsethI A tIrthanuM varNana ane mahimA sAMbhaLIne IzAnaIndra teno trIjo uddhAra karyo. tyArabAda eka karoDa sAgaropamanA samaya bAda mAhendra cotho uddhAra karyo. te pachI daza koTi sAgaropama gayA bAda brahmanDe pAMcamo uddhAra karyo ane te pachI eka koTi sAgaropama gayA bAda bhavanapati camare zatruMjayagirino chaThTho uddhAra karyo zrI AdinAtha prabhunA thaI gayA pachI 50 lAkha koTI sAgaropama bAda zrI sagaracakravartI thayAM. IndranA kahevAthI paDato samaya jANIne A sagara cakravartIe bharate bharAvela maNimaya jinabiMbane bhUmimAM bhaMDAryuM ane teNe A tIrthano sAtamo uddhAra karyo. te pachI cothA tIrthakara paramAtmA zrI abhinaMdana svAmInA samayamAM vyaMtarendra AThamo uddhAra karyo. A tIrthano navamo uddhAra zrI caMdraprabhusvAmInA samayamAM caMdrayazA rAjAe karAvyo. zrI zAMtinAthanA putra cakrAyudhe dazamo uddhAra karAvyo. zrI munisuvratasvAmInA samayamAM rAmacaMdranA haste agiyAramo uddhAra thayo. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3) bAvIsamA tIrthaMkara zrI neminAtha svAmInA samayanI vAta che. te samayamAM pAMDavoe bhayAnaka hiMsaka yuddha karyuM. tethI temaNe mahApApa bAMdhyuM. putrone pApamukta karavA mAtA kuMtIe kahyuM : putro! gotradroha karIne tame mahApApa karyuM che. AthI zrI zatruMjaya tIrthanI yAtrA karIne tame e pApano nAza karo." mAtAnI AjJA mAnI pAMDavoe A tIrthanI yAtrA karI. tyAM temaNe amUlya lAkaDAMno bhavya prAsAda karAvyo ane temAM lepyamaya jinabiMba sthApIne zrI zatruMjaya tIrthano bAramo uddhAra karyo. tyArabAda zrI viraprabhunA nirvANathI cAraso ne sIttera varSe vikramAditya rAjA thayo. A tIrthano saMgha kADhI te saMghapati banyo. te pachI saMvata 108 mA jAvaDa zeThe teramo uddhAra karyo. pAMDavo ane jAvaDa zeThanA samaya daramiyAna be karoDa, paMcANu lAkha ane paMcotera hajAra saMghapati thayAM. te pachI saMvata 1213 mA zrImALI bAhaDadeve caudamo uddhAra karyo. saMvata 1371 mA zrI ratnAkarasUrinA bhakta ane bAdazAhanA pradhAna osavALa zreSThi samarAzAe A tIrthano paMdaramo uddhAra karAvyo. A saMghapati samarAzAe nava lAkha kedIone sonaiyA ApIne kedamukta karAvyA hatAM. saMvata 1587 mA bAdazAha bahAdurazAhanA mAnItA zeTha karamAzAhe zrI zatruMjaya tIrthano soLamo uddhAra karyo ane chello sattaramo uddhAra zrI dukhasahasUrinA zrAvaka vimaLavAhana rAjAnA haste thaze. eka samayanI vAta che. nAgapuramAM punaDa nAmano zrAvaka gurunI dezanA sAMbhaLI rahyo hato. guru bhavya jIvone kahI rahyA hatAM : "dharmanA sthAnamAM dharmakAryamAM kharcelI-vAparelI lakSmI zAzvata thAya che. temAMya tIrthayAtrAnuM puNya ghaNuM moTuM che. kahyuM che ke - AraMbhanI nivRtti, dravyanI saphaLatA, UMcA prakAre saMghanuM vAtsalya, samakitanI nirmaLatA, snehIjananuM hita, prAcIna caityonAM darzana, tIrthanI unnatino prabhAva, jinavacananI mAnyatA, tIrthaMkara gotrano baMdha, siddhinuM sAmIpya ane deva tathA manuSyabhavano lAbha A badhAM ja tIrthayAtrAnA phaLa che." gurunI vANI sAMbhaLI temaja tIrthayAtrAno mahimA jANI punaDa zeThe saMvata 1275 mA nAgapura-nAgorathI zrI zatruMjaya tIrthano saMgha kADhyo. A saMghamAM aDhAraso moTA gADAM, eka hajAra sejapAla, cAraso vahela, pAMcaso vAjiMtra ane ghaNAM devAlaya hatAM. ThekaThekANe A saMghe dharmotsava karyo. zrI saMgha dhoLakA Avyo tyAre vastupALa maMtrI pote zrI saMghanuM svAgata karavA AvyAM ane je dizA tarapha zrI saMghanI dhULa pavanathI uDatI hatI te dizA tarapha cAlavA lAgyo. e joI saMghajanoe kahyuM: "maMtrIrAja ! A tarapha dhULa uDe che mATe Apa A tarapha padhAro ne cAlo." vastupALe kahyuM : "A to zrI pavitra dhULa gaNAya. kahyuM che ke zrI tIrthayAtrAe jatA saMghanA paganI uDelI raja-dhULa lAgavAthI puruSo karmarUpI rajathI rahita thAya che. tIrthamAM paribhramaNa Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 karavAthI jIvane saMsAramAM bhamavuM paDatuM nathI. tIrthamAM dravyano vyaya karavAthI saMpatti sthira thAya che ane jagatapitA jinezvarane pUjavAthI pUjya thavAya che." ema kahI vastupALa AgaLa gayo. saMghe sarovaranA kAMThe potAno paDAva nAMkhyo. vastupALa tyAM gayo. saMghapati punaDazeThane premathI bheTyo ane kahyuM: "he zrAvakavarya! kAle savAre Apane saMghasahita mAre tyAM bhojana mATe nimaMtraNa ApuM chuM. Apa teno svIkAra karo." punaDazeThe nimaMtraNa svIkArI lIdhuM. bIje divase saMgha vastupALane tyAM jamavA gayo. te samaye vastupALa jAte dareka yAtrikanA paga dhoto hato ane darekane tilaka karato hato. Ama karatAM bapora thaI gayAM. AthI nAnA bhAI tejapALe AvIne kahyuM: "moTA bhAI! tame bhojana mATe padhAro. tamArI jema ja bIjA mANaso pAse huM yAtrikonI bhakti karAvIza. bhojanano samaya ghaNo ja thaI gayo ane have tamane paritApa thaze." vastupALe kahyuM: "tejapALa! AvI sonerI taka to jIvanamAM kyAreka ja maLe che. bhojana to roja maLaze. puNyodaye AvI uttama taka maLI che to mane mArA hAthe ja sAdharmika bhakti karavA do." A vAta jANI gurue vastupALane kahevaDAvyuM ke : je kuLamAM je puruSa mukhya vaDIla hoya tenuM kALajIthI rakSaNa karavuM. tenI yogya sArasaMbhALa rAkhavI, kAraNa jo te nAza pAme - (maraNa pAme ke bimAra paDe, ghavAya) to AkhuM phaLa vinAza pAme che. dharI bhAMgI jAya to gADuM cAlI zakatuM nathI. tema kuTuMbano vaDIla bhAMgI jAya to kuTuMba vyavasthA tUTI jAya che." guruno saMdezo sAMbhaLI vastupALe vinamratAthI gurune kahevaDAvyuM ke - yugAdi prabhunI yAtrAe janArA sarva yAtrikonI akhinnapaNe sevA karavAthI mane AnaMda thAya che. ethI mArA pitAnI AzA phaLIbhUta thaI che ane mArI mAtAne AzAnA aMkura ugI nIkaLyAM che ema huM samajuM chuM." A aitihAsika ghaTanAo jANIne zrAvakoe potAnA AtmAnI zuddhi mATe utkaTabhAvathI tIrthayAtrA karavI joIe. 183. zrI zatruMjaya mahAtIrthanI yAtrAnuM phaLa zrI zatruMjaya tIrthanI yAtrA karavAthI keTaluM phaLa maLe te samajAvatAM kahyuM che ke - Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 ___ anyatIrtheSu yadyAtrA-sahastraiH puNyamApyate / tadekayAtrayA puNyaM, za@jayagirau bhavet // bIjA tIrthonI hajAro yAtrA karavAthI jeTaluM puNya thAya teTaluM puNya zrI zatruMjaya tIrthanI eka yAtrA karavAthI thAya che." vistarArthaH- bIjA tIrtha eTale naMdIzvara vagere tIrtha samajavA. yAdavavaMzI zrI atimukta kevaLIe zrI kRSNane pUjya evA zrI nAradajIne kahyuM hatuM ke - jaMkiMca nAmatitthaM, sagge pAyAli tiriyalogaMmi / - taM savvameva diTuM, puMDarie vaMdie saMte // "zrI puMDarika tIrthane vAMdavAthI svarga, pAtALa ane tIchalokanAM sarva tIrthonI vaMdanA karI ema samajavuM." anya mahApuruSoe paNa kahyuM che ke "naMdIzvara tIrthanI yAtrAthI je puNya thAya che tethI bamaNuM puNya kuMDaLagirinI yAtrAthI thAya che. traNa gaNuM puNya rUcakadvIpanI yAtrAthI ane cAragaNuM puNya gajadUtonI yAtrAthI thAya che, tethI bamaNuM puNya jaMbUvRkSa paranAM caityonI yAtrAthI, tethI cha gaNuM puNya dhAtakIkhaMDamAM rahetA dhAtakI vRkSa paranAM jinezvarane pUjavAthI, tethI bAvIza gaNuM puNya puSkaravaradvIpAInA jinabiMbonI pUjA karavAthI ane sogaNuM puNya merUparvatanI cUlikA para rahelA jinezvaranI pUjAthI thAya che. hajAragaNuM puNya saMtagirinI yAtrAthI, lAkhagaNuM aMjanagirinI yAtrAthI, daza lAkha gaNuM raivata ane aSTApadagirinI yAtrAthI ane karoDagaNuM puNya zrI zatruMjaya tIrthanA svAbhAvika sparzathI thAya che ane A sparza mana, vacana ane kAyAnI zuddhithI thAya to anaMtagaNuM puNya thAya che. A mAnavabhavamAM zrAvakakuLamAM janma pAmanArAoe A mahAtIrthanI avazya yAtrA karavI joIe. kahyuM che ke - kSetrAnubhAvato pUjyaiH, muktyadrermahimA smRtaH / dhruvaM bhavaughamuktyarthaM, yAtrA kAryA dayAbhRtaiH // pUjya puruSoe muktigirino mahimA kSetranA anubhAvathI karelo che tethI dayALu puruSoe A bhavacakramAMthI mukta thavAne mATe avazya yAtrA karavI." A aMge kumArapALa rAjAno prabaMdha preraka che. te A pramANe - kumArapALa rAjAno prabaMdha pATaNamAM kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya mahArAjanI dharmavANIno pavitra dhodha vahI rahyo Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 hato. teozrIe upadeza detAM kahyuM - "yauvanamAM ane vRddhAvasthAmAM ajJAnapaNe je pApa karyuM hoya te sarva pApa zrI siddhagirinA sparzathI vilaya pAme che. eka vakhata bhojana karanAro, bhUmi para sUnAro, brahmacarya pALanAro, Indriyone vazamAM rAkhanAro, samyagdarzanathI yukta ane cha Avazyaka (pratikramaNa) karanAro siddhAcalanI yAtrA kare to te sarva tIrthanI yAtrAnuM phaLa pAme che. he kumArapALa ! traNeya jagatamAM A siddhAcala jevuM eka paNa mahAna tIrtha nathI. pahelA gaNadharanA nAma uparathI tenuM nAma puMDarika paDeluM che. A aMge kahyuM che ke - caitra sudI pUnamanA divase pAMca karoDa munio sAthe zrI puMDarika gaNadhara je tIrthe nirmaLa siddhi sukhane pAmyA te puMDarika tIrtha jayavaMtu ho ! AthI caitrI pUnamanA divase dasa, vasa, trIsa, cAlIsa ane pacAsa puSpamALA je caDAve che te anukrame eka, be, traNa, cAra ane pAMca upavAsanuM phaLa pAme che." he rAjanuM ! zAstrokta vidhithI caitrI pUname devavaMdana ane puMDarika udyApana vagere kriyA karavI. yAtrAmAM paNa saMghavIpada bhAgyathI ja prApta thAya che. he kumArapALa ! IndrAdikanI padavI sulabha che, paraMtu saMghapatinI padavI durlabha che. kahyuM che ke - A saMgha prabhune paNa mAnya ane pUjya che. tevA saMghano je adhipati thAya tene lokottara sthitivALo ja samajavo. AcAryazrI pAsethI siddhAcala tIrthano mahimA sAMbhaLI kumArapALe saMgha kADhavAno nirNaya karyo. AcAryazrIe ATha stutithI devavaMdana vagere vidhi karAvIne kumArapALane saMghapatinI padavI ApI. zubha coghaDiye ane divase hAthI upara suvarNanuM jinAlaya mUkAvIne kumArapALe zrIsaMgha sAthe zrI siddhAcalanI yAtrA mATe prayANa karyuM. A saMghamAM pahelAM boMtera sAmaMtanA devAlayo, te pachI covIza maMtrInA devAlayo ane te pachI aDhAraso vepArIonAM jinacaityo ema anukrame cAlyAM. kumArapALa saMghamAM joDAyelA sAdharmikonI bhAvathI bhakti karato hato. jeo bhAtu na lAvyA hoya temane prema ane AdarathI bhAtu Apato hato ane sagA bhAIo eka sAthe yAtrAe jatA hoya te pramANe darekanI sArasaMbhALa rAkhato hato. rastAmAM kumArapALe AcArya bhagaMtane yAtrAno vidhi pUkyo. AcArya bhagavaMte tenI A pramANe samaja ApI : samyaktvadhArI pathi pAdacArI, sacittavArI varasIlabhArI / bhUsvApakArI sukRtissadaikAhArI vizuddhAM vidadhAti yAtrAm // "samati dhAraNa karIne, pagapALA, sacittano tyAga karIne, brahmacaryanuM pAlana karatAM, pRthvI para sUIne ane eka vakhata bhojana laIne sukRti puruSa vizuddha yAtrA kare che." Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 lokamAM paNa kahevAya che ke "yAtrAmAM vAhana para besavAthI adhuM phaLa nAza pAme che, joDA paheravAthI cothA bhAganuM phaLa nAza pAme che. zubha mArge dhana vyaya na karavAthI trIjA bhAganuM phaLa nAza pAme che." A sAMbhaLI kumArapALe vAhana ane upAnahano upayoga baMdha karyo. tene page cAlatA joI AcAryazrIe kahyuM : "rAjanuM! vAhana ane upAnano upayoga nahi karo to tamane ghaNI pIDA thaze." kumArapALe kahyuM: "bhagavaMta! vAhana ane upAnaha vinA cAlavAnI mAre navI Teva nathI pADavAnI. agAu vAhana vinA ughADA page ghaNuM rakhaDyo chuM. paNa e badhuM rakhaDavuM vyartha gayuM che ane A to tIrthayAtrA mATe ughADA page cAlI rahyo chuM. tethI te sArthaka ja thavAnuM che. tethI mAruM bhavabhramaNa TaLI jaze." yAtrAnA mArgamAM je koI gAma-nagara AvyA tyAM kumArapALe te gAmamAMnI jinapratimAne suvarNa chatra karAvyAM. dareka jinaprAsAda para dhvajAropaNa karAvyuM. sAdharmika bhakti ane vAtsalya karyA. amArI ghoSaNA karAvI. baMne samaya pratikramaNa karyuM. parvatithinA divase pauSadha karyo ane vAcakone dAna paNa karyuM. dhIme dhIme zrI saMgha zrI siddhAcalagiri najIka AvI pahoMcyo. tIrthanA darzana thatAM ja kumArapALe paMcAMga praNAma karyA ane te divase tyAM rahI zatruMjayane vadhAvI, tIrtha sanmukha sugaMdhI dravyanAM aSTamaMgaLa AlekhI tIrthopavAsa ane rAtrijAgaraNa karyuM. savAre devagurunI pUjA karI upavAsanuM pAraNuM karyuM ane pachI sau taLeTImAM gayAM. taLeTIe sakaLa saMgha sahita caityavaMdana karyuM ane pachI badhI AzAtanAothI dUra rahI saMgha girirAja para caDavA lAgyo. jinaprAsAdanI najIka pahoMcatAM kumArapALe tenAM dvArane savAzera motIthI vadhAvyAM ane pachI aMdara praveza karyo. pradakSiNA karatI vakhate rAjAe AcArya zrI hemacaMdrasUrijIne bhagavAnanI sarala ane apUrva stuti karavA vinaMtI karI. AcAryazrIe jayajaMtukapta ItyAdi dhanapAla paMcAzikAnA pATha vaDe bhagavAnanI maMgaLa stuti karI. e sAMbhaLI kumArapALa ane bIjAo bolI uThyAM. "he bhagavAna! Apa to samartha kavi cho chatAM bIjAe racelI stuti Ape kema gAI?" - AcAryazrIe kahyuM: "rAjanuM! evI abhUta bhaktigarbhita stuti racavI te mArA gajA bahAranI vAta che." AcAryazrInI AvI nirabhimAnatA joI sau khuza thayAM. pachI sau rAyaNa vRkSa pAse AvyAM. tene joI AcAryazrIe kahyuM : "kumArapALa sIttera lAkha koTi ane chappana hajAra koTi varSe eka pUrva thAya che te saMkhyAne navANuM guNA karatAM ogaNotera koDAkoDa, paMcAsI lAkha karoDa ane cumAlIza karoDa thAya. teTalI vAra zrI AdinAtha prabhu A vRkSa nIce samosaryA che. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 tyAra pachI AcArya bhagavaMte batAvela vidhi pramANe kumArapALa rAjAe rAyaNa vRkSanI ane prabhunI pAdukAnI pUjA karI pachI teNe garbhagRhamAM praveza karyo. prabhunA darzana karI teno AtmA bhAvavibhora banI gayo. apalaka najare harSabhInI AMkhe prabhunA mukhane joI rahyo ane pachI aMtaranA ya aMtarathI ullasatA haiye bhagavAnanI stuti karI ane navalakSa mUlyanAM nava mahAratno vaDe nava aMge pUjA karI ane manamAM bolyAM : Aje huM dhanya chuM. A vizvane pAvana karanAra zrI jinendra bhagavaMtanuM zAsana pAmIne mAro A mAnavabhava saphaLa thayo che. pachI IndramALa paherAvavA mATe saMgha bhego thayo. tenI uchAmaNI bolAvA mAMDI. vAMmbhaTTa maMtrI IndramALa paherAvavA mATe cAra lAkha dravyanI prathama uchAmaNI bolyo, kumArapALe ATha lAkha dravya kahyAM, vAmbhaTTa soLa lAkha kahyAM. rAjAe batrIsa lAkha kahyAM. tyAM eka gRhastha savA karoDa dravyanI uchAmaNI bolyAM. rAjA ATalo badho AMka sAMbhaLI Azcaryacakita thaI gayo. te bolyo : "IndramALa e bhAIne paheravA Apo." e sAMbhaLatA ati sAmAnya evo eka gRhastha bhIDamAMthI rAjA pAse Avyo. tene joI kumArapALane vizvAsa na Avyo ke A kaMgALa savA karoDa dravya Apaze. teNe kahyuM: "jagaDuzA ! prathama savA karoDa dravyanI khAtarI karAvo." jagaDuzAne AthI duHkha thayuM. teNe kahyuM: "rAjanuM! deva-guru temaja saMghapati samakSa koI juThuM bole nahi. huM asatya nathI bolato" ane jagaDuzAe savA karoDa dravyanA mUlyanuM eka ratna kumArapALanA hAthamAM mUkyuM. ratna joI kumArapALane potAnI bhUla samajAI. teNe jagaDuzAnI kSamA mAMgI. tene bheTIne kahyuM: "jagaDuzA! mArA saMghanA tame ja mukhya saMghapati cho. aDasaTha tIrtharUpa IndramALane jagaDuzAe potAnI mAtAne paherAvI." e pachI kumArapALe pUjAnA sonAnAM upakaraNo prAsAdamAM mUkIne pAMca zakrastava vaDe devavaMdana karyuM. tyAra pachI saMgha sahita zrI puMDarikagirine cAre tarapha paTakuLa vagere paridhAna karAvI anukrame nIce utarI pAlitANAmAM AvyAM. tyAM AcAryazrIe kahyuM: "A zrI zatruMjayagirinuM pAMcamuM zikhara giranAra che. vAMdavAthI paNa zrI zatruMjayagirinI vaMdanA jeTaluM ja phaLa prApta thAya che." e pachI kumArapALa zrI saMgha sahita giranAra Avyo. tyAM teo saue bhaktibhAvathI jinapUjA karI. bhagavAna zrI neminAthanI vijaya ane atizayavALI pratimA joI kumArapALe AcAryazrIne pUchyuM: "A pratimA koNe ane kyAre bharAvI?" Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 161 kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya mahArAje kahyuM: "A bharatakSetramAM atIta covIzImAM trIjA sAgara nAmanA tIrthakaranA samayamAM avaMtInagarImAM naravAhanA nAme rAjA thaI gayo. sAgara prabhunI dezanA sAMbhaLI naravAhane pUchyuM: "bhagavAna ! huM kevaLI kyAre thaIza?" bhagavAne kahyuM : "rAjan ! AvatI covIzImAM bAvIsamA tIrthaMkara zrI neminAthanA samayamAM tuM kevaLI thaIza." naravAhane te sAMbhaLIne dIkSA lIdhI. ugra tapasyA karI, utkRSTa dhyAna dharI kALakrame mRtyu pAmI te brahmadevalokamAM dasa sAgaropamanA AyuSyavALo Indra thayo. avadhijJAnathI potAno pUrvabhava jANI teNe zrI neminAtha prabhunuM vajamaya biMba karAvyuM ane svargamAM pUjA karI. potAno aMta samaya najIka jANI Indra A raivatagiri upara vajathI kotarAvIne pRthvInI aMdara pUrvAbhimukhe prAsAda karAvyo. temAM rUpAnAM traNa gabhAra racAvyAM. temAM ratna, maNI ane sonAnA traNa biMba sthApyAM ane tenI AgaLa suvarNanuM pabAsaNa karI pelA vajamaya biMbanuM tyAM sthApana karyuM. pachI Indra svargathI avIne saMsAramAM bhamato bhamato kSitisAra nagaramAM naravAhana rAjA thayo. A bhavamAM teNe zrI neminAtha prabhu pAsethI potAnuM pUrva svarUpa jANyuM. AthI te vajamaya biMbanI pUjA bhakti karI prabhu pAse teNe saMyama lIdhuM. saMyamanI rUDI ArAdhanA karatAM temane kevaLajJAna utpanna thayuM ane mokSe gayAM. A raivatagiri upara zrI neminAtha prabhunA dIkSA, kevaLajJAna ane nirvANa ema traNa kalyANaka thayAM. tyArathI A caitya ane A lepyamaya biMba lokamAM pUjAya che. zrI neminAthanA mokSe gayA pachI navaso ne nava varasa bAda kAzmIra dezathI ratna nAme eka zrAvaka ahIM yAtrA karavA mATe Avyo. teNe jaLakaLaza karyo, AthI biMba gaLI gayuM. potAnAthI prabhunI mahAna AzAtanA thaI che tema jANI zrAvake be mAsanA upavAsa karyA. be mAsane aMte aMbikAdevI pragaTa thayAM. devInA AdezathI pelA bhUmigata prAsAdamAMthI suvarNanAM pabAsaNa uparathI vajaya biMba lAvIne tenI ahIM sthApanA karI. gIranAra tIrthano Avo adbhuta ItihAsa jANI kumArapALa zrI saMgha sAthe thoDA divasa tyAM rokAyo. A tIrthamAM paNa zrI jagaDuzAe IndramALa paherI. tyAMthI zrI saMgha pATaNa Avyo. ahIM paNa jagaDuzAe ja IndramALa dhAraNa karI. kumArapALe jagaDuzAne ratnono ItihAsa pUkyo. jagaDuzAe kahyuM: "mArA pitA haMsarAja mahuvAmAM rahetA hatAM. potAnA aMta samaye mane kahyuM. A pAMca ratna tane ApuM chuM. AmAMthI traNa ratna anukrame siddhAcala, raivatagiri ane devapATaNamAM Apaje ane bAkInA be ratnothI tAro jIvananirvAha calAvaje." Ama he rAjan ! pitAnA vacananuM pAlana karyuM che. pachI e jagaDuzAe zrI saMghanI hAjarImAM pelA be ratno kumArapALa rAjAne ApatAM kahyuM : "A be ratno to tamArA jevA saMghapati pAse hoya te yogya che." kumArapALa to jagaDuzAnI udAratA joI Abho ja banI gayo. bhAvavibhora haiye tenI Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 prazaMsA karatAM kumArapALe kahyuM : "he zrAvakavarya ! tamane dhanya che. tame traNeya tIrthamAM IndramALa paherIne Indrapada prApta karyuM che. tame to saumAM prathama puNya karanArA cho. ema kahIne jagaDuzAne potAnA ardhAsana upara besADyo ane teno satkAra karI doDha karoDa dravya ApIne be ratno lIdhAM. kumArapALe e ratnone be hAramAM alaga alaga cakatAmAM maDhAvyAM ane pachI e hAra eka zatruMjaya ane bIjo hAra giranAra tIrtha upara prabhunI pUjA mATe mokalyAM. Ama bhavya jIvoe kumArapALa rAjAnuM jIvanavRttAMta jANIne bhaktibhAvathI, vidhipUrvaka pApakarmono nAza karavA mATe tIrthayAtrA karavI. 194 snAna karavAno vidhi snAna karavAno vidhi kahevAmAM Ave che. bhAvArtha :- sarvajJanI sevA karavAmAM tatpara evA puruSe manamAM hiMsAno bhaya rAkhIne snAnAdika sarva kArya karavAM. tame snAna karavA mATe pATalo, bAjoTha ke bIjuM koI paNa sAdhana vAparatA hoya athavA jamIna para besIne snAna karavA besatA ho to te samaye pUrva athavA uttara dizA tarapha moM rAkhavuM. snAna evI jagAe ka2vuM ke je sthAna para lIla na hoya. kIDI-maMkoDA ke kuMthuA vagere na hoya. e jamIna pocI ke polI na hoya ane jyAM taDako Avelo hoya tevI uttama jamIna-sthAna snAna mATe pasaMda karavuM. pATalo ke bAjoTha Dagamagato hoya tevA sthAne snAna na karavuM. A badhuM karatAM pahelAM barAbara joI levuM ke pATalA ke bAjoTha para temaja snAna karavAnA sthAna para ne AsapAsa koI jIvajaMtu to nathI ne. A mATe te badhAne pramArjavAM. snAna samaye paccakkhANano samaya thayo hoya to traNa navakAra gaNI paccakkhANa pAravuM. upavAsanuM paccakkhANa karyuM hoya to dAtaNa karyA vinA paNa zuddhi ja che. kAraNa tapanuM phaLa mahAna che. laukika zAstramAM paNa kahyuM che : "upavAsa ane zrAddhanA divase dAtaNa karavuM nahi. te divase dAMta ane dAtaNano saMyoga thatA sAta kuLa haNAya che." snAna karavAnuM pANI gaLeluM hovuM joIe. prAsuka ane acitta hovuM joIe. nhAvA mATe alpa zarIra bhInuM thAya teTaluM ja pANI levuM. cAre bAju pANInA relA dadaDI na jAya tevI sAvadhatAthI nhAvuM. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 dravyathI bAhya mela ane maLano nAza karavA ane dehathI pavitra thaI zrI jinezvara bhagavaMtanA pavitra dehano sparza karavA mATe snAna karavAnuM che ane bhAvathI krodhAdi kaSAyothI vizuddha thavA snAna karavAnuM che. gRhasthane devapUjA karavA mATe ja dravyasnAna karavAnuM kahyuM che. A dravyasnAna bhAvazuddhinuM heturUpa hovAthI tene saMmata kareluM che. jinapUjA sivAya bIjA koI hetu mATe snAna karavAnI anumati ApI nathI. tIrthasnAnathI paNa jIvanI aMzamAtra zuddhi thatI nathI te aMge kAzIkhaMDanA chaThThA adhyAyamAM paNa kahyuM che ke - hajAro bhAra mATIthI ane seMkaDo jaLanA ghaDAthI seMkaDo tIrthamAM snAna kare to paNa durAcArI puruSo zuddha thatA nathI." jaLanA jIvo jaLamAM ja utpanna thAya che ane jaLamAM ja mRtyu pAme che paraMtu temanA manano mela gayelo na hovAthI teo svarge jatA nathI. gaMgA kahe che ke parastrI, padravya ane paradrohathI vimukha rahenAra manuSyo AvIne mane kyAre pavitra karaze ? - have snAna aMge koI zaMkA kare ke - "dravya snAna to aplAya jIvonI hiMsAnuM kAraNa che. to gRhastha pUjA mATe paNa tevuM snAna zA mATe karavuM joIe?" teno uttara A pramANe che. maLamUtranA biMdu jenAM zarIra para lAgelA hoya che tevo koIpaNa mANasa samavasaraNamAM rahelA prabhunA pavitra dehano sparza karatA nathI. kAraNa tethI AzAtanA thAya che. te pramANe ahIM paNa strInI zayyA, strIsaMga, laghunIti, vaDInIti temaja durgadhI vAtothI malina thayeluM zarIra jinapUjAmAM bhAvazuddhi karanAruM thatuM nathI. kAraNa ke huM apavitra chuM. apavitra chuM evuM pUjakane vAraMvAra smaraNa thayA kare che ane zuddhi karavAthI huM zuddha chuM, prabhunI pUjAne yogya chuM ema vicAra karatAM pUjakane bhAvazuddhi thAya che ane bhAvanI vRddhi thAya che. je mANasa bhAvapUrvaka yAtanAthI dravyasnAna kare che tene mahAphaLa prApta thAya che. bhAvasnAna viSe kahyuM che ke - "nirmaLa buddhinA kAraNabhUta dhyAnarUpa jaLathI karmarUpa maLane dUra karavo te bhAvasnAna kahevAya che." snAna karyA pachI bAjoThanIce mUkelI kuMDImAM AvelA jaLane taDakAvALI jagyAe pUMjaNIthI te jagyAe pUMjIne koI dakSa mANasa pAse paraThAvavuM. snAna karyA chatAM paNa jo zarIra para gaDagumaDa thavAthI lohI ke parU nIkaLatuM hoya to teNe prabhunI aMgapUjA karavI nahi. tema karavAthI AzAtanA thAya che. RtuvaMtI strIe cAra divasa sudhI devadarzana karavA nahi ane sAta divasa sudhI pUjA karavI nahi. A aMge kahyuM che ke - Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 "RtuvALI strIne mATe sAta divasa sudhI jinabhavanamAM gamana, gRhapratimAnI pUjA ane svAdhyAyano niSedha karelo che." keTalAka mUDha loko RtuvALI strIne paThana-pAThanano niSedha karatA nathI. teo potAnI ghelI kalpanAthI kahe che ke - "zrI vIraprabhunA parivAranI sAdhvIo RtuprApta thAya to paNa potAnI vAcanA choDatA nathI. kAraNa ke RtustrAva thavo e dehano svAbhAvika dharma che." paraMtu Ama kahevuM yogya nathI. gItArtha guru bhagavaMto kahe che ke - "e sAdhvIo chadde ane sAtame guNaThANe varte che AthI temane e doSa saMbhavato nathI ema sAMbhaLyuM che." snAna karyA pachI svaccha vastrathI zarIra lUMchavuM ane snAnavastra utArIne bIjuM pavitra vastra paheravuM. bhIno paga jamIna para mUkavo nahi temaja lAkaDAnI ke rabbaranI pAdukAo paNa paheravI nahi. paga lUMchI pavitra sthAne uttara dizA tarapha moM rAkhIne sAMdhA vinAnA be zveta vastra paheravAM. kahyuM che ke - "he rAjana ! sAMdheluM, baLeluM, phATeluM ane bIjAnuM vastra devapUjA mATe paheravuM nahi." purANamAM paNa kahyuM che ke - "je vasa kaTine aDakyuM hoya arthAtu pahereluM hoya, je vastra paherI maLa, mUtra ke maithuna karyuM hoya te vastra devakarmamAM vajarya che. vaLI ema paNa kahyuM che ke - eka vastra paherIne jamavuM nahi ane devapUjA karavI nahi ane strIoe kaMcUka vinA devapUjA karavI nahi. AthI spaSTa thAya che ke puruSoe be vastra ane strIoe traNa vastra paheryA vinA devapUjA karavI yogya nathI. , siddhAMtamAM paNa kahyuM che ke - "sAhI suraja ne eka vasanuM uttarAsaMga karavuM" uttarAsaMga akhaMDa vastranuM ja karavuM, phATeluM ke sAMdheluM paherIne pUjA karavI nahIM. ghaNA ema kahe che ke rezamI vastra paherIne bhojana vagere karyuM hoya to paNa te vastra pavitra rahe che. A loka mAnyatA apramANa che. rezamI vastra paNa sutarAu vastranI jema bhojana, maLa, mUtra vagere azuci sparzathI varjita hoya to ja te devapUjAmAM paheravA yogya che. pahereluM dhotiyuM paNa thoDA samaya mATe ja vAparavuM. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 devapUjAmAM banI zake tyAM sudhI bIjAnA kapaDAM paheravA nahi. temAMya bALaka, vRddha ane strInA kapaDAM to na ja paheravAM. Ama zrI jinezvara bhagavaMtanI pUjA karatI vakhate mana, vacana ane kAyA zuddha ane pavitra rAkhavAM, vastra, pRthvI, pUjAnA upakaraNa ane Asana paNa zuddha ane pavitra rAkhavAM. kahyuM che ke vidhi vaDe snAnAdi kArya karanAra prANI analpa evuM akSaya phaLa pAme che. jainadharmamAM bhAva vinA mAtra bAhya kriyAthI nirjarA thatI nathI. 185 puSpAdi lAvavAno vidhi puSpa vagere lAvavAnI vidhi have atre kahevAmAM Ave che. "zrI tIrthakaranI bhaktinA bhArathI zobhita evA zrAvake aMtaramAM dhyAnapUrvaka jinapUjAnA avasare puSpAdika sarvasAmagrI meLavavI." zAstramAM kahyuM che ke je puSpa, patra ke phaLa hAthamAMthI paDI gayeluM, pRthvI para paDeluM, page caMpAyeluM, mAthA upara dhareluM, kharAba kapaDAmAM lIdheluM, nAbhinI nIce rAkheluM, duSTa lokoe aDakeluM, ghaNA jaLathI haNAyeluM ane kIDAe dUSita kareluM hoya tevA puSpa zrAvakoe jinapUjA mATe vAparavAM nahi. A uparAMta eka puSpanA be bhAga karavA nahi. puSpanI kaLI paNa chedavI nahi. kAraNa ke kaLI chedavAthI ke bhAMgavAthI hatyAnuM pApa lAge che. kAcA sUtranA taMtuothI dhImI gAMThathI hAra banAvavo. paMcaparameSThInA guNanuM smaraNa karatAM ekaso ne ATha puSpano hAra gUMthavo athavA taiyAra karAvavo, athavA jinezvara bhagavaMtanA 1008 lakSaNanI saMkhyA saMbhArIne eka hajAra ne ATha puSpano hAra karavo athavA vartamAna covIzInA covIza tIrthakara, traNa covIzInA boMtera tIrthakara, viharamAna vIza tIrthakara, utkRSTa kALe vicaratA ekaso ne sIttera tIrthakara, pAMca bharata ne pAMca airAvata e daza kSetranI daza covIzInA baso cAlIsa jinezvara athavA traNa kALanI traNa traNa covIzI grahaNa karavA mATe traNa gaNA karatA sAtaso ne vIsa saMkhyA thAya. te badhAne yAda karatA karatAM puSpono hAra gUMthavo. Ama anekavidha pramANe jinezvara bhagavaMtanuM smaraNa karatA karatA hAra gUMthavo. hAra na gUMthI zakAya ane chUTA phUla u.bhA.-3-1ra Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 mUkavA hoya to bhagavaMtanA ATha aMga upara ATha prakAranAM karmanAM nAmoccArapUrvaka te te karmonAM abhAvanI yAcanA karavI ane aMga upara puSpa mUkavA ane navamA aMga upara navamA tattvanImokSanI mAMgaNI karatA navamuM puSpa caDAvavuM. puSpanA saMdarbhamAM koI zaMkA kare ke "mANasanI AMgaLI kApavAthI tene pIDA thAya che. duHkha thAya che, tema vRkSanuM aMga puSpa che. e puSpane toDavAthI vRkSane paNa pIDA ane duHkha thAya to ema vRkSane duHkha ApavAthI mahAdoSa lAge che. AthI puSpano upayoga jinapUjA mATe yogya nathI." A zaMkAnuM samAdhAna karatA guru bhagavaMta kahe che ke "mALI bAgamAMthI phUla tenI AjIvikA mATe cUMTe che ane vidhipUrvaka puSpa lAve che. kiMmata cUkavIne puSpa levAmAM zrAvakone doSa lAgato nathI. kAraNa ke te jIvonI dayAnA hetuthI kharIdavAmAM Ave che. mALI pAsethI phUla kharIdatAM zrAvaka vicAre che ke - mALI pAsethI huM phUla nahi lauM to te mithyAtvI e phUlone homakuMDamAM homaze. ema thaze to homakuMDamAM paDatA ja phUlonA jIva turata ja baLIne khAkha thaI jaze. mALI pAsethI koI vilAsI ke vyabhicArI paNa phUla kharIdIne laI jaze, Avo mANasa te phUlano hAra ke guccho banAvaze ane te hAra ke phUla te tenI koI rakhAta, vezyA ke parastrIne Apaze. ema paNa bane ke te phUlonI zavyA kare ane e zayA upara te vilAsamAM ALoTe ane koI strInA kaMThamAM te aMboDAmAM phUlane joI zubha bhAvanA thavAnI zakyatA khUba ja ochI che. tethI azubha vicAro AvatA pApabaMdha ja thavAno che. AthI zrAvaka A samaye vicAre che ke "mALI pAsethI bIjo koI phUla laI jaIne adharma Acare tenA karatAM e phUlo kharIdIne huM teno dharma nimitte upayoga karuM te ja ThIka che. bakaro kasAInA hAthamAM jAya e joI rahevAmAM je doSa che te doSa mane A phUla na kharIdavAmAM lAge che. AthI upekSA karyA vinA mAre e phUla kharIdI levA joIe ane tene jinezvara bhagavaMtanA aMgo para caDAvavA joIe." AvI zubha bhAvanAthI phUla kharIdI trasa jIva rahita puSpono agAu batAvela pramANe hAra banAvIne prabhunA kaMThe paherAvavo joIe. prabhunA kaMThe paDelA hAra joIne vikAro jAgrata thatA nathI. malina ane gaMdA vicAro AvatAM nathI. te samaye to ema ja mAnavuM ke jeTalA samayanuM puSpoe AyuSya bAMdhyuM haze teTalo samaya e puSponuM chedana, bhedana, toDana, vIMdhana, mardana temaja sparzana vagere nahi thavAthI e jIvone sukhanI anubhUti thaze. phUlothI bharelI thALI sAthe jinezvara bhagavaMta pAse jaIne zrAvaka prabhune prArthanA kare ke "he bhagavaMta ! tame traNa jagatanA hitakArI cho. A phUlone huM hiMsako pAsethI choDAvI lAvyo chuM, AthI tame temane ane mane abhaya Apo." Ama A pramANe zubha bhAvanAthI puSpapUjA karavAthI koI doSa lAgato nathI. arihaMte je devonI prazaMsA karI che te samyakatvadhArI devo paNa jaLa ane sthaLanA nIpajelA phUlothI jinabiMbonI bhaktibhAvathI pUjA kare che. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 zrI rAjapraznIyasUtramAM tathA zrI jIvAbhigamasUtramAM kahyuM che ke "naMdApuSkaraNI nAme devatAonI vApikA che. temAM yAvat hajAra pAMkhaDInA kamaLa uge che te vApikAmAM praveza karIne devatAo te kamaLa grahaNa kare che. grahaNa karIne te vApikAmAMthI nIkaLe che ane jyAM zAzvata jinamaMdira che tyAM jAya che" ItyAdi. A uparAMta zrI samavAyAMga sUtramAM cotrIza atizayanA adhikAramAM paNa kahyuM che ke "prabhu kevaLajJAna pAme che tyAre vAyu vaDe eka yojana kSetrane sApha karIne meghavRSTi vaDe te jamInane uDatI raja rahita kare che. pachI tenI upara jaLa tathA sthaLanA utpanna thayelA dedIpyamAna puSkara paMcavarNA puSponA jAnu pramANa paga bhare che." ahIM koI "jaLa-sthaLanA upajelA puSponA jevA puSpo" ema kahe che paNa te yogya nathI. kAraNa ke Iva vagere upamAvAcaka zabdo mULa sUtramAM grahaNa karelA nathI. bIjuM rAjapraznIya sUtramAM paNa jinapratimAnI AgaLa puSponA pUMja karavA saMbaMdhI pATha che. tyAM paNa jaLamAM utpanna thayelA sacitta puSpono pUMja kare che ema kahyuM che. jJAtAsUtramAM samakitadhArI draupadIe karela jinapUjAno vidhi paNa sUryAbhadevanA jevo ja varNavelo che. temAM kAMI paNa nyUnAdhika kahyuM nathI. AthI jo devatAoe karelo puSpono pUMja viturvelo kahIe to draupadIe jinezvara pAse karelo puSpakuMja vikarvelo che e kevI rIte bane? Ama eka ja sUtrapAThamAM pUrvAparavirodhI artha na karavo. devatAomAM aneka prakAranuM sAmarthya che. AthI siddhAMtamAM kalpita buddhi calAvavI yogya nathI. vaLI nArakI vinA trevIza daMDakamAM rahelA jIva puSyapaNuM prApta kare che ane puSponA jIvo IzAna devaloka sudhI jaI zake che. have puSpapUjA aMge kumArapALa rAjAno pUrvabhava daSTAMtarUpe kahevAmAM Ave che te A pramANe kumArapALa rAjAnA pUrvabhavanuM vRttAMta rAjA kumArapALe vinayapUrvaka AcArya zrI hemacaMdrasUrijI mahArAjane potAno pUrvabhava jaNAvavA vinaMtI karI. AcAryazrIe kumArapALano pUrvabhava jANavA mATe siddhapuramAM sarasvatI nadInA kAMThe akrama karI sUrimaMtranA bIjA pIThanI adhiSThAtrI devInI ArAdhanA karI. devIe AcAryazrIne rAjAno pUrvabhava kahyo. AcAryazrIe rAjA ane nagarajano samakSa e pUrvabhava kahetAM kahyuM : "he rAjana ! mevADanA sImADAmAM jayakezI rAjA hato. naravIra nAme tene eka putra hato. A naravIra vyasanomAM pUro hato. sAteya vyasanomAM te rata hato. AthI pitA jayakezIe tene nagara bahAra kADhI mUkyo. naravIra nagara bahAra nIkaLIne parvatanI zreNImAM koI pALano svAmI pallIpati thayo. eka vakhate naravIre jayaMtika nAmanA sArthapatine tenA sAthe sAthe lUMTI lIdho. lUMTAyelo jayaMtika mALavAnA rAjAnA zaraNe gayo. mALavanareze naravIranA pALane potAnA sainyathI gherI lIdho. naravIra e gherAmAMthI nAsI gayo. tyAre naravIranI patnI sagarbhA hatI. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 sArthavAha jayaMtike A sagarbhA strInI hatyA karI. hatyA thatAM ja teno garbha paNa bahAra nIkaLI Avyo. jayaMtike A garbhane paNa haNI nAMkhyo. mALavanareze e jANatAM jayaMtikane tiraskAra karIne kADhI mUkyo. jayaMtikane ethI pastAvo thayo. vairAgya bhAvanA thaI ane te tApasa thaI tapasyA karavA lAgyo. tapasyA karatAM-karatAM ja te mRtyu pAmyo. jayaMtika bIjA bhavamAM jayasiMha rAjA thayo, pUrvabhavamAM banne hatyA karI hovAthI te aputra rahyo naravIra bhAgI rahyo hato tyAM tene mArgamAM yazobhadrasUri maLyAM. sUrie kahyuM: "are tuM to kSatriya che. kSatriya thaI tuM zA mATe jIvahiMsA kare che? kSatriya to jIvarakSaka hoya te jIvabhakSaka na bane. mATe tuM tAruM A tIra pAchuM saMharI le." zaramAIne naravIre kahyuM: "svAmI ! bhUkhyo mANasa zuM pApa nathI karato? kAraNa kSINa puruSo prAyaH nirdaya ja hoya che te aMge paMcataMtramAM gaMgadattanI kathA prasiddha che." e pachI sUrinI dezanAthI naravIra vyasanamukta banyo. naravIra tyAMthI pharato-pharato navalakhatailaMga nAmanA dezamAM gayo tyAM te ekazIlAnagarImAM rahyo ane AjIvikA zodhavA lAgyo. uDhera nAmanA zreSTie tene khAvuM-pIvuM rahevuM e zarate potAne tyAM naravIrane kAme rAkhI lIdho. uDhera zreSThi jinezvarano parama bhakta hato. teNe zrI vIrabhagavaMtanuM eka caitya paNa baMdhAvyuM hatuM. uDhera roja tyAM pUjA karavA jato. e arasAmAM parvAdhirAja paryuSaNa AvyAM. uDhere naravIrane paNa pUjA karavA mATe sAthe lIdho. uDhere caityamAM naravIrane kahyuM: "le, A puSpothI tuM bhagavAnanI pUjA kara." - naravIra prathamavAra ja vItarAga bhagavaMtanI pratimA jato hato. bhagavAna mahAvIranuM divya ane alaukika rUpa joI naravIra ghaDI mugdha thaI gayo. tenA haiye zAMtino AhlAdaka anubhava thayo. te vicAravA lAgyo : "A prabhunA caherA para keTalo prema ubharAya che! temanI AMkhomAMthI karuNA chalake che ane kevA virAgI jaNAya che. paramezvara to AvA ja hoya. Aje mane pahelI ja vAra sAcA paramAtmAnA darzana thayA che tyAre huM zA mATe bIjAnA ApelA puSpothI pUjA karuM?" ane teNe potAnA paisAthI phUla kharIdyAM. e phUlothI utkaTa bhAvathI naravIre jinezvaranI pUjA karI. tyArabAda naravIra uDhera sAthe AcArya zrI yazobhadrasUrijInA vyAkhyAnamAM gayo. gurunI preraka dezanA sAMbhaLI ane uDheranI sAthe teNe paNa upavAsa karyo. AyuSyakarma pUruM thatAM naravIra mRtyu pAmyo. - kumArapALa ! e naravIra te Aje tuM che. uDhera zeTha te Aje udayana maMtrI che ane yazobhadrasUri hatA te Aje huM chuM. have tuM ahIMthI A bhavamAM mRtyu pAmIne vyaMtara jAtimAM mahaddhikapaNuM prApta karIza. tyAMthI Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 169 vIne tAro jIva bharatakSetramAM bhadilapura nagaramAM zatAnaMda rAjAnI rANI dhAraNInI kukhe zatabala nAme putrarUpe janmaze. A zatabalanA bhAvamAM tuM zrI padmanAbha nAmanA tIrthaMkarano agiyAramo gaNadhara thaIza ane siddhagatine pAmIza." potAno pUrvabhava ane te pachInA potAnA bhava jANI kumArapALa khUba ja prasanna thayo. AcAryazrInI AjJA laI teNe potAnA eka dUtane ekazIlAnagarImAM mokalyo. dUta uDhera zeThanA putrane maLyo. badhI hakIkata pUchI. e badhI mAhitI laI dUta kumArapALa pAse Avyo. e badhuM jANIne rAjA kumArapALe vizeSa prasanna thaIne zrI saMghanI hAjarImAM AcArya zrI hemacaMdrasUrijIne kalikAlasarvajJanuM biruda ApI temanuM bhavya ane bhAvasabhara bahumAna karyuM. kumArapALanA pUrvabhavathI zrAvakoe preraNA levAnI che ke aMtaranA umaLakAthI ane vizuddha bhAvanAthI prabhunI puSpapUjA karavI joIe. puSpapUjA potAnA AtmAnA uddhAranI bhAvanAthI karavAnI che. 189 vidhipUrvaka jinacaitya karAvavuM "A meM karyuM che, A meM baMdhAvyuM che, A mATe meM ja badho paiso kharco che" vagere abhimAna karyA vinA nirabhimAna bhAvathI jinacaitya karAvavuM joIe. te saMbaMdhamAM have kahevAmAM Ave che. bhAvArtha - "puNyazALIe zubha divase ane sArA kSetramAM abhimAna vagere doSa sevyA vinA vidhipUrvaka jinacaitya karAvavuM." jinacaitya karAvavAnI vidhi A pramANe che. jinacaitya baMdhAvavA mATe potAnI IMTa tathA cUno pakAvavo nahi temaja bIjA pAse paNa pakAvavo nahi. taiyAra mAla ja levo. lAkaDAM sUkA levAM. te mATe jhADa kApavA nahi. mULa zlokamAM "mAna" vagere zabda che tethI kIrti daMbha vagere doSo grahaNa karavA nahi ane te doSothI dUra rahIne puNyazALIe jinacaitya karAvavuM. A mATe saMprati rAjA vagerenA daSTAMto jANItA che. saMprati rAjAnI kathA saMprati rAjAe traNa khaMDamAM potAnI sattA sthApI. soLa hajAra rAjAo para teNe potAnuM prabhutva sthApyuM. A badhA rAjAo sAthe vijayanA pagalA bharato saMprati avaMti Avyo. harakhAto Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 harakhAto te potAnI mAtAnA caraNamAM paDyo ane potAnI parAkramI vijayagAthA kahI. paNa mAtAe te sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM karyuM. tenA caherA para AnaMda ane gauravanI eka paNa rekhA na pharakI. mAtAne udAsIna joI saMpratie pUchyuM : "mAtAjI ! huM Avo mahAna vijaya meLavIne Avyo chuM chatAMya tamane AnaMda kema nathI thato?" mAtAe kahyuM: "saMprati ! AnaMda kevI rIte thAya? rAjyanA lobhathI teM saMsAra vadhAryo che. e saMsAra vadhAryAnA pApano boja upADI Aja tuM mArI pAse Avyo chuM. tuM pApa vadhArIne Ave to mane kevI rIte AnaMda thAya ? tuM jinacaitya karAvavA jevA puNyanA kAma karIne Ave to mane AnaMda thAya. bAkI A vijaya e mArA mATe AnaMdano nahi, AMsuno prasaMga che ane vatsa ! meM AcAryazrI AryasuhastasUrijI pAsethI sAMbhaLyuM che ke jinaprAsAda karAvavAthI ghaNuM puNya thAya che. kahyuM che ke - zrI jinaprAsAdamAM vaparAyela lAkaDAM vageremAM jeTalA paramANu che teTalA lAkha varasa sudhI te prAsAda baMdhAvanAra svarganuM sukha pAme che. laukikamAM kahyuM che ke "gharanA chAparAmAM rahelA sUkSma chidromAMthI AvatA sUryanA taDakAmAM je sUkSma raja jovAmAM Ave che teno trIsamo bhAga paramANu kahevAya che." A uparAMta ema paNa kahevAmAM AvyuM che ke "navo jinaprAsAda karAvavAthI vivekI puruSane je puNya baMdhAya che tenAthI AThagaNuM puNya jIrNoddhAra karAvavAthI thAya che." Aga, jaLa, cora, yAcaka, rAjA, durjana tathA bhAgIdAro vagerethI ugareluM dhana je jinaprAsAda vageremAM vApare che te puruSane dhanya che." mAtAe kahyuM: "he vatsa ! AcAryazrI pAsethI meM A sAMbhaLyuM che ane vatsa! caitya karAvavAmAM moTuM puNya thAya che tenuM kAraNa e paNa che ke caityaparimitakSetrane caitya karAvanAre saMsArAraMbhanA vyApAramAMthI dUra karIne dharmavyApAramAM joDI dIdhuM che ane evuM sAMbhaLyuM che ke "jeTalAM kSetramAM caitya hoya teTalA kSetramAM cUlA mAMDavA nahi, temaja rAMdhavuM, pIrasavuM, viSayasevana karavuM, jugAra ramavo ane khetI karAvavI vagere adharma kArya karavA nahi. caitya kSetrane AvA karmothI dUra rAkhavuM. saMprati ! bIjI eka bAbata aMge paNa tAruM dhyAna doruM chuM. jinAlaya baMdhAvanAre talAdevInI jema abhimAna karavuM nahi. kuMtalAdevInI kathA kuMtalA avanIpura nareza jitazatrunI paTarANI hatI. jitazatrune kuMtalA uparAMta bIjI paNa Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 171 ghaNI patnIo hatI. kuMtalA jinadharmanI anurAgI hatI. tenA upadezathI bIjI paNa tenI zokyo jinadharmamAM zraddhAvALI thaI. A badhI zokyoe eka vakhata jinezvara bhagavaMtanA navIna caityo karAvyAM e joI kuMtalAne ochuM AvyuM. te vicAravA lAgI : "huM paTarANI. meM temane jainadharma batAvyo ane teo mArA pahelA daherAsara baMdhAve ? Ama dveSabhAvathI ane abhimAnathI teNe e badhA karatAMya vizeSa bhavya evuM jinacaitya baMdhAvyuM.' ane te badhAne pAchaLa pADI devAnA IrAdAthI e jinacaityamAM vizeSa bhAvathI te jinapUjA karavA lAgI. tenI AvI utkaTa bhAvanAthI bIjI sapatnIo anumodanA karatI. pUrvanA azubha karmanA udayathI kuMtalAne ugra vyAdhi thayo ane e vyAdhimAM te mRtyu pAmI. matsa2thI jinabhakti karI hovAthI marIne te kUtarI thaI. pUrvanA abhyAsathI A kUtarI tenA ja baMdhAvela jinacaityamAM satata besI rahetI. eka samaye tyAM koI kevaLI bhagavaMta padhAryA. sapatnIoe temane kuMtalAnI gati viSe pUchyuM. kevaLIe je yathArtha hatuM te kahyuM. e jANI rANIone saMvega utpanna thayo ane te badhI kUtarIne vadhu prema karavA lAgI. prema karatAM badhI kahetI : "he puNyavaMtI bena ! tuM to dharmiSTha hatI. to pachI teM Avo dharmadveSa zA mATe karyo ? evo matsarabhAva na rAkhyo hota to Aje tane A gati na maLata." AvuM roja roja sAMbhaLatAM kUtarIne jAtismaraNa jJAna thayuM. potAno pUrvabhava jANI prabhunI pratimA samakSa teNe potAnA pApanI AlocanA karI ane anazana karyuM. tyAMthI te mRtyu pAmIne vaimAnika devI thaI. AthI "he saMprati ! uttama kArya karatAM te mATe matsarabhAva rAkhavo nahi." mAtA pAsethI AvI zikhAmaNa sAMbhaLI saMprati rAjAe navA caityo karAvavAM mAMDyAM. eka divasa teNe guru mahArAja pAsethI sAMbhaLyuM ke have potAnuM AyuSya so varasanuM che. AthI teNe roja eka prAsAda upara kaLaza caDelo sAMbhaLyAM bAda bhojana levAno niyama karyo. A niyamathI saMprati rAjAe so varasamAM chatrIsa hajAra navA jinacaityo karAvyAM. eka samaye saMprati rAjAe gurunI A pramANe dezanA sAMbhaLI : "jinabhavananA karAvanAre potAnA AtmAno, potAnA vaMzano ane tenI anumodanA karanArA bIjA bhavya prANIono uddhAra karyo ema samajavuM." A dezanAthI prerAIne saMprati rAjAe bIjA 96 hajAra jirNoddhAra karAvyAM. Ama ekaMdare badhA maLIne savA lAkha jinacaitya karAvyAM. bIjA prasaMge saMprati rAjAe gurudezanA sAMbhaLI ke "sarva lakSaNavALI ane sarva alaMkArothI yukta evI prAsAdamAM rahelI pratimAne joI jema jema mana harSa pAme tema tema karmanI nirjarA thAya che." AvA jinabiMbo maNi, ratna, suvarNa, rUpu, kASTha, pASANa ane mATInA athavA citromAM Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 _upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 karAvavAM." bIjuM "meruparvata jevo bIjo koI parvata nathI, kalpavRkSa jevuM bIjuM koI vRkSa nathI. temaja jinabiMba nirmANa karavA jevo bIjo koI moTo dharma nathI. jo dhana kharacavAnI zakti hoya to pAMcaso dhanuSya pramANavALI pratimA karAvavI. tevI zakti na hoya to eka AMgaLanuM paNa jinabiMba karAveluM hoya to te muktinuM sukha Ape che. vaLI kahyuM che ke "je puruSa zrI RSabhadevathI vira bhagavaMta sudhI game te prabhunuM aMguSTha pramANa biMba karAve che te svargamAM pradhAna evI vizALa samRddhinA sukha bhogavyA pachI anukrame mokSane pAme che." A pramANe guru mahArAjanI preraka dezanA sAMbhaLI rAjAe savA karoDa jinabiMba bharAvyAM. Ama saMpatinA jIvanamAMthI preraNA laIne dharmabuddhithI vidhipUrvaka jinAlaya baMdhAvavA joIe. 180 jinapratimA jinasArikhI A vyAkhyAnamAM jinezvara bhagavaMtanI sthApanAnuM varNana karavAmAM Ave che. bhAvArtha - jinezvara bhagavaMtanI pratimAne sAkSAt jinezvara bhagavaMta samAna jANavI sUtrokta ane yukti ema baMne prakAra vaDe tenI vidhipUrvaka sthApanA svarganA sukhane ApanArI che. sUtrokta sthApanAnuM varNana A pramANe che. zrI ThANAMga sUtramAM kahyuM che : tivihe sarve nAmasarve vapasanne vyasarve satya traNa prakAre che. nAmasatya, sthApanAsatya ane dravyasatya. Ama sUtramAM sthApanA satya kahyuM che. ' yukti vaDe sthApanAnuM pramANapaNuM A pramANe batAvavAmAM AvyuM che. mahAvratadhArI munie strInuM citra paNa jovuM joIe nahi. kAraNa ke strInuM citra sarAmajanaka che. A pramANe jinapratimAne haMmezA jovI. tethI aMtaramAM vItarAga bhAva utpanna thAya che. bALaka varNAkRtine joyA jANyA vinA kakAra vagere akSaro bole che paNa jo teNe varNAkRti joI-jANI hoya to pachI te sarva kAryamAM kakArAdivarNa joIne te dareka varNane oLakhe che. te pramANe covIza tIrthakaranA nAma bolavAmAM Ave paraMtu temanuM svarUpa joyuM-jANyuM na hoya to jinezvara ane anya brahmA, viSNu, mahezvara vacceno bheda zI rIte jANI zakAya? AthI jinezvaranI sthApanA karavI e nyAyayukta che. laukika zAstramAM paNa mUrtinI sevAthI kAryasiddhi kahelI che. A aMge mahAbhAratamAM eka daSTAMta kahyuM che. te A pramANe Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 ekalavyanI kathA droNAcArya pAMDavone dhanurvidyA zIkhavatA hatAM. potAnA cAra bhAIo karatAM ane A vidyA ghaNI jhaDapathI siddha karI lIdhI. dhanurvidyA siddha thayA bAda gurune page lAgI arjune vinaMtI karI : "he gurudeva ! mArI Apane vinamra vinaMtI che ke Ape mane jevI dhanurvidyA zIkhavI che tevI dhanurvidyA Ape bIjAne zIkhavavI nahi." arjunanA prema ane gurubhaktithI prasanna thaI droNAcArye A vinaMtI mAnya rAkhI. eka vakhata eka bhIla droNAcArya pAse dhanurvidyA zIkhavA gayo, tyAre guru mauna rahyAM. AthI bhile koI eka jaMgalamAM pavitra sthAne droNAcAryanI mATInI pratimA banAvI. gurunI A pratimAne te roja savAre bhaktibhAvathI page lAgato ane vinayathI prArthanA karato : "he gurudeva ! prasanna thaI mane dhanurvidyA Apo." Ama prArthanA karI te potAnI meLe ja bANa choDI pAMdaDA vagerene nizAna banAvIne vidhato. pAMdaDAmAM hAthI, ghoDA vagerenA rUpa paNa bANa vaDe te kotaravA lAgyo. eka vakhata arjuna tyAM AvI caDhyo. teNe kotarelA patro joyA ane te vicAramAM paDI gayo. tene thayuM ke A koI mArA karatAya vadhu nizAnabAja che. gurue jarUra mane dago daI tene A vidyA ApI che. Ama zaMkA karato te droNAcArya pAse gayo ane kahyuM : "gurudeva ! tame vacanabhaMga karyo che." droNAcArye kahyuM: "mAruM vacana pASANanI rekhAnI jema acaLa che. meM bIjA koIne paNa dhanurvidyA tArA jevI zIkhavI nathI." e pachI guru-ziSya baMne pelA jaMgalamAM gayAM. tyAM pelo bhIla bANa choDIne patra vIMdhato hato. tene droNAcArye pUchyuM: "tArA guru koNa che?" bhIle kahyuM: "mArA guru to Apa ja cho. tamArA AzIrvAdathI ja huM A vidyA pAmyo chuM." ema kahI teNe gurunI pratimA batAvI ane pote dhanurvidyA kevI rIte siddha karI teno vRttAMta kahyo. e jANI arjunane kheda thayo. te joI droNAcArye bhIlane kahyuM: "mArA prasAdathI tane vidyAnI siddhi thaI che, AthI huM mAguM te tuM ApIza?" bhIle kahyuM: "guru AjJA kare. A dehaprANa ApanA che. Apane ruce te mAgo." ane droNAcArye tenI pAsethI teno aMguTho mAMgI lIdho. bhIle AnaMdathI aMguTho kApI Apyo. tyArathI e bhIla ekalavya tarIke prasiddha thayo. Ama pratimAnI sthApanAthI ane zraddhAthI bhakti karavAthI kAryanI siddhi thAya che. lokottara zAstramAM paNa pratimAthI kAryasiddhi thavAnuM kahyuM che. jJAtAsUtramAM kathA che ke mallinAtha bhagavaMte karAvela (suvarNamaya) sonerI strInI pratimAthI pUrvabhavanA cha puruSa mitro vairAgya pAmyAM hatAM. abhayakumAre karAvela kayavanA zeThanI pratimA joIne tenA putro moha pAmyA hatAM ane avAra-navAra e pratimAnA khoLAmAM jaIne beThA hatAM. A pramANe siddha thAya che ke Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 mUrtithI kArya siddha thAya che. A uparAMta jinapratimA jovAthI paNa guNakArI thAya che. te viSe eka kathA che te A pramANe : devadattanI kathA jinadAsa zrAvaka pRthvIpuramAM raheto hato tene eka putra hato. devadatta tenuM nAma. devadattane jainadharmano raMga lAgavAne badale vyasanono raMga lAgyo hato. te sAteya vyasanomAM pUro hato. jinadAsa tene roja dharmazikSA Apato paNa devadatta te sAMbhaLyuM na sAMbhaLyuM karato ane vyasanomAM vadhu ne vadhu DUbe jato hato. devadattane saMskArI banAvavA jinadAse gRhapravezanA dvAranI sAme ja zubha sthaLa upara eka jinapratimAnI sthApanA karAvI. jinadAsa roja tenI pUjA karato ane A pramANe stuti karato : he traNa jagatanA tAraka prabhu ! tamArI pratimA mane AtmasvarUpanuM darzana karAvavAmAM darpaNarUpa che ane tamArI A pratimA mArI anAdikALanI bhrAMtine dUra kare che. jemake - eka haMsanuM bALaka bagalAnA ToLAmAM AvI caDyuM. pachI te ghaNo samaya te ToLAmAM ja rahyuM ne moTuM thayuM. eka samaye teNe kyAMka sarovara kAMThe rAjahaMsane joyo. tene joI A haMsa vicAravA lAgyo ke "are ! A to barAbara mArA jevuM ja che. mArA jevA ja tenA rUpa, varNa, svara ane kAMti che. gati paNa mArA jevI ja che." Ama ghaNuM vicAratAM tene bagalA ane haMsa vacceno bheda samajAyo ane e bheda samajAtA temaja sva-svarUpano paricaya thatAM ja teNe bagalAnA ToLAno tyAga karyo pachI te rAjahaMsa sAthe uDI gayuM. A kathAno upanaya evo che ke - rAjahaMsane sthAne jinezvara jANavAM. haMsanuM bALaka te jIva samajavo. saMsAramAM bhamADanArA ATha karma ane mithyAtva mArgane batAvanArA bagalAnuM ToLuM samajavuM. jIva anAdi kALanA bhavAbhyAsathI A ToLA sAthe moTo thAya che. tevAmAM kAMIka laghukarmIpaNuM prApta thavAthI zrI jinezvaranI pratimA rUpa rAjahaMsane joI tenuM svarUpa potAnI sAthe sarakhAvI svapara vivecanathI svadharmane prakaTa kare che. Ama he vItarAga ! haMsanA bALakanI jema mAro uddhAra karavAne mATe tamArI sthApanA saMsArano aMta karanArI che. jinadAsa Ama roja stuti karato paraMtu teno putra pratimA sAmuM joto paraMtu te stuti karato nahi. vaMdanA paNa karato nahi. e pachI jinadAse putrane prabhune page lAgato karavA mATe gRhanuM dvAra nIcuM karAvyuM. AthI gRhamAM dAkhala thavA mATe mAthuM nIcuM karavuM paDatuM ane pravezadvAranI sAme ja prabhunI pratimA hatI. AthI ApoApa ja tenA sAme joI tene vaMdanA thaI jatI. Ama putrane jinapratimAne dravyavaMdanA karAvavAmAM jinadAsa saphaLa thayo. paraMtu teNe bhAvavaMdanA kadI karI nahi. Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 kALakrame devadatta marIne chellA svayaMbhUramaNa samudramAM matsya thayo. samudramAM bhamatA bhamatA teNe eka divasa jinapratimAnI AkRtivALo eka matsya joyo. anubhavI vaDIlonuM kahevuM che ke naLiyA ane valayanA AkAra sivAya nara vagere aneka AkAranA malyo thAya che." jinabiMbanA AkAravALA malyane joIne pelA matsyane jAtismaraNa thayuM. potAno pUrvabhava joI tene atyaMta pastAvo thayo. pitAnuM kahyuM na mAnI ane jinapratimAnI pUjA-vaMdanA na karI pote kevI gati prApta karI ane te jANI tene khUba ja dhikkAravA lAgyo. mane dhikkAra che ke zrI jinezvara bhagavaMtanI pUjAbhakti karavAnI taka ane avasara maLyA tyAre meM te eLe gumAvyAM. have huM tiryaMca chuM. zuM karI zakuM? Ama potAnI jAtane dhikkArIne e maste sUkSma malya ane sacitta jaLanI hiMsA nahi karavAno niyama lIdho. pachI te dhIme dhIme jaLanI bahAra nIkaLIne covIsa pahoranuM anazana pALIne mRtyu pAmyo. tyAMthI te svargamAM devatva pAmyo. devalokamAM zAzvatI jinapratimAnI pUjA karatAM avadhijJAnathI potAno pUrvabhava joyo. e joIne jinabiMbanA darzanano mahAna upakAra lokone batAvavAnA uddezathI bAra parSadAmAM AvIne teNe kahyuM: "he vItarAga ! tamArI pratimA paNa sAkSAt prabhunA jevI upakAraka che. e satya meM mArA jIvanamAM barAbara anubhavyuM che." enA gayA bAda lokoe bhagavAnane tenuM vRttAMta pUchyuM. prabhu mukhethI tenuM vRttAMta sAMbhaLI parSadA jinapratimAnI vaMdanA karavAmAM tatpara thaI. Ama bhavya jIvoe jinezvaranI pratimAne sAkSAt jinezvara bhagavaMta jANI ane samajIne tenI aMtaranA vizuddha bhAvathI pUjA ane bhakti karavI joIe. 188 pUjAmAM jIvahiMsAno tyAga karavo ghaNA mithyAtvI loko navarAtrinA divasomAM, aSTamInA divase caMDI, durgA, bahucarA, bhavAnI vagere devIonI pUjA mATe jIvahiMsA kare che. teo mAne che ke devIne pazuno bali caDAvavAthI devI prasanna thAya che. A mAnyatA khoTI che. AthI devIpUjA mATe jIvahiMsAno niSedha batAvavA mATe eka kathA kahevAmAM Ave che. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 bhAvArtha :- "nirdaya loko navarAtrinA divasomAM bakarA, kukaDA vagereno vadha karI durgA vagerenI pUjA kare che. paraMtu yazodhare mAtAnI AjJAthI mAtra loTanA banAvelA kUkaDAno vadha karyo hato tethI paNa tene mAtA sahita aneka bhavamAM bhaTakavuM paDyuM hatuM." yazodhara rAjAnI kathA mArIdatta rAjapura nagarano rAjA hato. tenI gotradevInuM nAma caMDamArI hatuM. mArIdatta roja A devInI puSpAdikathI pUjA-stavanA karato. Aso mAsamAM zukala paDavethI te noma sudhI kaMdamULa, ghI, dUdha ane phaLAdikano ja AhAra karI A devI samakSa besato. navarAtrinA tahevAramAM mArIdatta gotradevInI tRpti mATe homa balidAna mATe eka lAkha bakarAno vadha karato. be mANasano paNa bali devIne dharato. AThamane divase vizeSa pramANamAM jIvonuM balidAna deto. 176 eka samaye rAjapura nagaramAM gaNadhara nAme AcArya ziSya parivAra sAthe padhAryA. A AcAryane abhayaruci nAme eka ziSya sAdhu ane abhayamati nAme eka ziSyA sAdhvI hatI. abhayaruci muni eka divasa cAra prakArano abhigraha karI nagaramAM gocarI mATe pharI rahyA hatAM. tyAM rAjapuruSo temane pakaDIne mArIdatta rAjA pAse laI gayAM. rAjAe munine pUchyuM : "he muni ! tamArA zAstramAM navarAtrinA divasomAM gotradevInI pUjAnuM zuM phaLa kahyuM che ane homakriyAnI vidhi zuM batAvI che ?" saMyamI muni abhayarucie zAMtithI kahyuM : "rAjan ! tamAro A prazna sAMbhaLIne mane mArI vAta yAda Ave che. eka bhavamAM meM loTanA banAvela kukaDAno vadha karyo hato. e pApathI sAta sAta bhava sudhI huM bhayAnaka duHkha pAmyo hato. jyAre rAjan ! tame to jIvatA jIvata lAkho jIvono saMhAra karo cho. to mane ciMtA thAya che ke tamArI gati zuM thaze ?" rAjAe e jANI munine temanAM sAta bhava kahevAnI vinaMtI karI eTale abhayaruci munie A pramANe potAnA sAteya bhavo kahyAM : avaMtI nagarImAM yazodhara rAjA rAjya karato. tenI mAtAnuM nAma caMdravatI. yazodharanI patnInuM nAma nayanAvalI hatuM. viSayasevana karatAM yazodharane guNadhara nAme putra thayo. samaya jatAM yazodharane saMsAra parathI vairAgya Avyo. teNe nayanAvalIne kahyuM : "have mane A saMsAramAM rasa nathI rahyo. bhogothI mAruM mana UThI gayuM che. huM have dIkSA levA mAguM chuM." daivayoge te ja rAte yazodharane sapanuM AvyuM ke tenI mAtAe tene sAtamA mALethI nIce pADI nAMkhyo.' savAre yazodhare A vAta potAnI mAtA caMdravatIne kahI. mAtAe kahyuM : "vatsa ! AvA mAThA svapnanA nivAraNa mATe tuM ApaNI gotradevI cAmuMDA devIne bakarA vagerenuM balidAna Apa." rAjAe kahyuM : "mAtAjI ! mane kSamA karo. mArAthI koI jIvanI hiMsA nahi thaI zake. jIvahiMsA karI mAre koI pApa bAMdhavuM nathI." Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 177 mAtAe e sAMbhaLI mAtAe e sAMbhaLI yazodharane khUba ja samajAvyo. Thapako Apyo ane chevaTe tene zaramAvIne baLajabarIthI tenI pAse loTanA banAvela kukaDAno vadha karAvyo. A bAju bIjuM nATaka zarU thayuM. rANI nayanAvalI koI gAyaka kubaDAnA upara moha pAmI. prapaMca karI rAjAnI AjJA meLavI e gAyakane teNe potAnA mahela pAse rAkhyo. rAte rAjA sUI jato tyAre rANI A gAyaka pAse jatI ne tenI sAthe yatheccha bhogavilAsa karatI. rAjAe A vAta jANI eTaluM ja nahi temanI krIDA teNe najare paNa joI. paraMtu rAjAe tene kSamA ApI. samatA rAkhI te mauna rahyo. e ghaTanA bAda bIjA divase teNe guNadhara putrane rAjya ApI pote dIkSA levA taiyArI karavA lAgyo. rANI ethI ciMtAmAM paDI. "lAge che ke mArA svAmIne mArI lIlAnI khabara paDI gaI che. e jo putrane badhuM kahI deze to putra mArA priyatamane hAMkI kADhaze athavA mArI naMkhAvaze." AvA bhayathI rANIe yazodharane khAvAmAM jhera bheLavI dIdhuM. jheranI asarathI yazodhara mRtyu pAmyo. thoDA divasa bAda tenI mAtA caMdravatInuM paNa avasAna thayuM. yazodhara marIne mora thayo. caMdravatI marIne kUtarI thaI. koI vanacare baMnene pakaDIne guNadhara rAjAne bheTa dharyA. rAjAe morane pAMjarAmAM pUryo ane kUtarIne bAMdhI rAkhI. pAMjarAmAM pUrAyela mayUre eka divasa nayanAvalIne pelA kUbaDA sAthe bhogavilAsa karatI joI. e jotAM tene jAtismaraNa jJAna thayuM. AthI rANI mayUrane paMpALavA jatI tyAre tene te jorathI cAMca mArato. eka vakhata rANIe gusse thaIne morane AbhUSaNathI mAryo. tethI te gokha parathI nIce paDI gayo. nIce paDelA morane pelI kUtarIe keDathI pakaDyo. rAjAe ghaNI mahenata karI to paNa kUtarIe morane choDyo nahi. AthI rAjAe sogaThAthI kUtarIne mArI ane kUtarI ane mora baMne marI gayAM. mora marIne noLiyo thayo ane kUtarI sarpa. te bhavamAM paNa baMne ApasamAM laDIne marI gayAM. tyAMthI te baMne simA nadImAM matsya thayAM. caMdravatI matsyane mAchIoe mArI nAkhyo ane yazodhara malyane nayanAvalIne bheTa dharyo. tyAM tene jAtismaraNa thayuM. A nayanAvalIe yazodhara masyane raMdhAvyo. masyapaNAmAMthI mRtyu pAmI caMdravatI guNadhara rAjAnA pazupALane ghare bakarIpaNe utpanna thaI. yazodhara te bakarIno putra bakaro thayo. taruNavaye yazodhara bakaro caMdravatI bakarI sAthe viSayabhoga karavA lAgyo. A joI pazupALa tene raheMsI nAkhyo. te mRtyu pAmIne potAnA ja vIryamAM utpanna thayo. te garbhiNI bakarIne guNadhara rAjAe sevaka pAse maMgAvI tene mArI nAkhI ane garbhamAMthI bakarAne kheMcI kADhI potAne tyAM pALyo. eka divasa guNadhare pUrvajanA mRtyu divase paMdara pADAo mAryA ane brAhmaNone jamADyAM. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 brAhmaNoe AzIrvAda ApyAM: "tamArA pitA svargamAM krIDA karo." e sAMbhaLI yazodhara bakarAne jAtismaraNa thayuM. te arasAmAM nayanAvalIne khUba ja bhayAnaka ane ugra roga thayo. te jANI yazodhara bakaro rAjI thayo. bakaro te vakhate khUba ja tAjo mAjo ane puSTa hato. rAjAnA bhojana mATe teno vadha karAyo ane tenuM mAMsa rAMdhIne guNadharane pIrasavAmAM AvyuM. caMdravatIno jIva kaliMga dezamAM pADo thayo. te sArthavAhanA sAthe bhego ujjayanI Avyo. tyAM rAjAno azva nadImAM pANI pI rahyo hato tyAre caMdravatI pADAe tene mArI nAMkhyo. AthI rAjAe tene AgamAM jIvato bhuMjI nAkhyo. tyAra pachI chaThThA bhave yazodhara ane caMdravatI-mAtA putra kukaDA thayAM. koIe e baMnene guNadhara rAjAne bheTa dharyA. rAjA baMne kukaDAne laDAvato ane baMnene laDatA joI tene khUba AnaMda thato. eka vakhata rAjA vanamAM krIDA karavA gayo. koTavALa A be kukaDAne paNa tyAM laI gayo. vanamAM eka munine joI baMne kukaDAne jAtismaraNa jJAna thayuM. pUrvAbhyAsathI baMnee munine vaMdanA karI ane kahyuM : "he svAmI! ajJAnathI karelA karmanI ane khUba ja AkarI sajA pAmyA chIe. have amane A jJAna thayuM che to saMsAranI bhramaNAthI mukta thavA mATe amane vrata Apo. tamane joIne amane saMsAra parathI uga thayo che. munie temane anazana ApyuM. e ja samaye rANI sAthe kriIDA karatAM rAjAe zabdavedhI bANathI baMne kukaDAne mArI nAkhyAM. tyAMthI maraNa pAmI baMnenA jIva guNadhara rAjAnI strI jayAvaLInA udaramAM utpanna thayAM. - yazodhara abhayarUci nAme putra thayo ane caMdravatI abhayamati nAme putrI. baMne moTI uMmaranA thatAM guNadhara rAjA temane laIne vanamAM mRgayA ramavA gayo. sasalA vagere jIvone mAravA mATe rAjAnA zikArI kUtarA choDavAmAM AvyAM. te samaye tyAM vanamAM koI tapasvI muni dhyAna dharI rahyA hatAM. temanA tapanA prabhAvathI kUtarAonI zakti haNAI gaI. rAjAe aneka prayatna karyA chatAM kUtarA ema ja pAchA pharyA. e joI rAjA vicAravA lAgyo ke - "kharekhara huM A kUtarAothI paNa nIca chuM. te jIvavadha karavA nathI IcchatA chatAMya huM temane parANe tema karavA preruM chuM." tyAM koI aIdatta nAmano zrAvaka munine vAMdavA jaI rahyo hato. tene joI rAjAe pUchyuM : "he bhadra ! tuM Ama kyAM jAya che?" muni pAse dharma sAMbhaLavA jauM chuM." teNe javAba Apyo. rAjAe kahyuM - "cAla huM paNa tArI sAthe AvuM chuM" ane baMne muni pAse pahoMcyAM. adatta pAMca abhigama sAcavI, traNavAra jamaNA pAsAthI pradakSiNA karI vAMdIne muni pAse beTho. rAjA paNa tene anusaryo. muninI vairAgyapreraka dezanA sAMbhaLyA bAda rAjAe potAnA mAtApitAnI gati viSe pUchyuM. munie kahyuM "rAjanuM! tuM zuM prazna kare che te tane khabara che? e jANIne tuM mAthuM UMcuM nahi karI zake ane te pote ja tArA dAdI ane pitAnA mRtyunA divase ja te baMnenuM te AnaMdathI bhakSaNa karyuM che. Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 179 pachI rAjAnA khUba AgrahathI munie yazodhara ane caMdravatInA sAta bhava kahyAM. e sAMbhaLI rAjA mUrchA pAmyo ane duHkhathI pastAvo karavA lAgyo. abhayarUci ane abhayamati baMnene potAnA pUrvabhava sAMbhaLatAM jAtismaraNa jJAna thayuM ane guNadhara rAjAne kahyuM : "have ame baMne dIkSA laIzuM." rAjAne paNa vairAgya thayo. pachI putra ane putrI sahita aneka sAmaMto sAthe rAjAe dIkSA lIdhI ane badhA ugra tapa karavA lAgyAM. he rAjan ! te guNadhara AcArya Aja tArI nagarImAM padhAryA che. A sAMbhaLI mArIdatta rAjAe kahyuM : "he aNagAra ! te guNadhara mArA banevI thAya. tame mArA bhANeja thAva cho. tamAruM vRttAMta sAMbhaLI mArA haiye anaMta vedanA thAya che ke Aha ! meM ajJAnatAthI keTalA badhA jIvono vadha karyo che ane karAvyo che !" A pachI mArIdatte balidAna mATe taiyAra rAkhela eka lAkha jIvone abhayadAna ApyuM ane nagaramAM amAri ghoSaNA karAvI. Ama mithyAtvI mArIdatte devInI pUjA mATe jIvonuM balidAna devAnuM baMdha karyuM. to pachI jainothI to tevI hiMsA thAya ja zI rIte ? khoTA dharmanA nAme koI devIne bila caDAvAya ja zI rIte ? A kathAthI zIkhavAnuM che ke jIvahiMsAthI jIvane aneka bhavamAM bhaTakavuM paDe che ane aparaMpAra duHkho bhogavavAM paDe che. *0* 189 caitya' zabdanI vyAkhyA A vyAkhyAnamAM caitya zabdanI vistRta samaja ApavAmAM Ave che. bhAvArtha :- vidvAna AcArya bhagavaMtoe caitya zabdano artha jinAlaya ane jinabiMba kahyo che. AthI ghaNA AtmAne guNa prApta karI ApanAra caitya bhAvathI vaMdana karavA yogya che. vistarArtha :- keTalAka loko caityano artha jJAna, muni, vana vagere kahe che. paraMtu A loko potAnA ke bIjAnA zAstronA zabdArthane jANatA nathI. AthI temaNe karelo caityano artha barAbara ane yathArtha nathI. kAraNa koza-zabdakoza vagere pramukha zAsramAM caitya zabdano artha pratimA ja batAvyo che. dA.ta. vyAkaraNa "citti saMjJAne" evo dhAtu che. A uparathI jenAthI kASThAdika pratimA Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 joIne saMjJA utpanna thAya che ke A arihaMtanI pratimA che te caitya kahevAya che ema vyutpatti thAya che. dhAtupAThavRttimAM "citta cayane" e dhAtuno caitya evo prayoga thAya che. nAmamALAmAM lakhyuM che ke "caitye vihAre jinasAni" caitya zabda vihAra ane jinAlaya mATe vaparAya. A ja graMthanI svopallavRttimAM "ciyate Iti citiH tasyAm vacaitya" evI vyutpatti karI. bhAve aNa pratyaya Avyo che ema lakhyuM che. amarakozamAM caityamAyatane prokta ema kahyuM che. hama ane kAryasaMgrahamAM "caitya jinaukastabiMba, caityamudezapAdapa:" artha batAvyo che. caitya eTale jinAlaya, jinabiMba ane uddezavRkSa (je vRkSa nIce kevaLajJAna prApta thayuM hoya te vRkSa athavA samavasaraNamAM raheluM madhyavRkSa) ema traNa artha kahyA che. AgamamAM paNa kahyuM che ke "ceIpaTTe nirjarakriya aNisihaM bahuvihaM kareI." tenI TIkAmAM kahyuM che ke caitya eTale jinapratimA. nirjarAno artha karmakSayanI IcchAe vaiyAvRtyane yogya kriyA vaDe upaSTabhana kare (kIrti vagerenI IcchA vinA nirapekSapaNe kare.) evo artha prazna vyAkaraNamAM karavAmAM Avyo che. te ja sUtramAM AzrayadvAramAM paNa caitya zabda kahyo che. ahIM ema samajavAnuM che ke saMsAranA heturUpa kIrti vagerenI apekSAe je caityAdi karAvavA teno AzravamAM aMtarbhAva thAya che athavA kudevanA caityAdi karAvavAthI te Azrava kahevAya che. ' sUtramAM kahyuM che ke jinAdikane vaMdanA karavAnI bhAvanAvALo bhakta aMtarathI ema vicAre che ke "yatoDuM trALa maMrti reva rephaya viM-5nuvAmi | huM kalyANakArI, maMgalamaya devatAnA caityanI jema vinayathI sevA karuM." keTalAka ajJAnIo A sUtrapAThano evo artha kare che ke "deva eTale dharma-deva-sAdhu, tene chellu kevaLajJAna thayuM hoya tyAre devatA temanI je rIte stuti kare che tevI rIte huM temane stavuM chuM." paraMtu temano artha kalpita che ane artha yuktivALo nathI. A arthanA pratyuttaramAM kahevAnuM ke bhagavatI sUtramAM tAmila zreSThie vicAryuM ke "mArA sagA-saMbaMdhIne aDhAra jAtanA zAka karIne jamADuM. kalyANakArI maMgalakArI devatAnA caityanI jema vinaya vaDe sevA karuM." have ahIM ajJAnIo kare che tevo artha zI rIte ghaTe? e zreSThi mithyAtvI hato. AthI jainadharmanI prazaMsA thAya te rIte te kema varte? AthI ja prasiddha evo A ja artha karavo ke deva eTale svAbhISTa Izvara. tenuM caitya eTale biMba. tenI jema huM pUjA karuM athavA stuti karuM." A artha ja badhI rIte barAbara ane yogya che. yathArtha ane satya che. koI mithyAtvI ema kahe che ke "jIvanI virAdhanA dharmane mATe paNa je kare tene maMdabuddhi kahelo che." dasamA aMga prazna vyAkaraNa sUtramAM kahyuM che ke "pratimAne ghaDavA ke pUjavAnA samaye je jIvahiMsA kare te maMdabuddhi puruSa che." mithyAtvIo ke ajJAnIo Avo artha AmAMthI tArave che paNa te artha barAbara nathI. maMdabuddhi puruSo to teo che ke jeo jIva-ajIvane jANatA nathI ane dharmabuddhithI bakarA vagere jIvono vadha kare che ane A arthano saMbaMdha jo jinacaityAdi zubhakriyA sAthe joDavAmAM Ave to e prazna jarUra karI zakAya ke nadI utaravAmAM, vihAra karavAmAM, dharmakriyA karavAmAM, guruvaMdana karavAmAM te mATe upAzraya vagere dharmasthaLoe javA-AvavAnA samayamAM Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 181 jIvahiMsA thAya che ke nahi ? jIvahiMsA thAya che to tema karanAra paNa maMdabuddhi puruSa ja samajavo rahyo ne ? A saMbaMdhamAM kahyuM che ke "jatanApUrvaka pravRtti karatAM je virAdhanA thAya te sUtra anusAre cAlavAnA kAraNathI karmakSaya rUpa nirjarAnuM kAraNa thAya che ane AtmasvarUpanI zuddhi thAya che." je potAnA kuTuMbAdikanA arthe paNa AraMbha kare nahi tevA piMDamA vahenArAne jinabiMbanuM vidhAna karavAnuM nathI. tene to pratimA mAnavA yogya che. zrAvakane yogya evI te pratimAvidhAnAdi kriyA dravyane AdhIna che. te bAra vratadhArI zrAvakane yogya che. dravyapUjA vagere pAMca mahAvratamAM nathI. kAraNa ke tene parigrahano abhAva che. bAkI zikSAvratanI jema samakitamAM paNa te kartavya che. A viSe zrI uvavAI sUtramAM aMbaDa parivrAjakano AlAvo che teno artha A pramANe che : bIjA carakAdika parivrAjako (guruo) e bIjA tIrthanA hariharAdika devo ane anya tIrthI tApasa vageree potAnA caityamAM sthApyA hoya-potAnA hariharAdika devapaNe mAnelA hoya evA arihaMtanA biMba vAMdavA, pUjavA, tenI parvapAsanA karavI te aMbaDane kalpe nahi." zrI bhagavati sUtramAM AraMbha vaDe paNa dharmanI prApti kahI che te A pramANe : "he bhagavan ! zrAvaka tathAprakAranA zramaNa je munimahArAja tene sacitta ane aneSaNIya evA azanAdika vaDe pratilAlme to te zuM upArje ? bhagavAna mahAvIra zrI gautamasvAmIne A praznano javAba ApatAM kahe che ke "he gautama ! te ghaNAM karmanI nirjarA kare ane ati alpa pApa bAMdhe." A uparAMta A ja sUtramAM glAna vagere sAdhuone AdhAkarmI AhAranI AjJA ApelI che. to te AhAra jIvahiMsA vinA thato nathI tevI ja rIte jinabiMba vageremAM paNa jANavuM. A bAbatamAM ziSya zaMkA kare che ke sAdhuo pote caityAdi karatA nathI. zrAvakonI te kriyAne anumode che ane caitya kriyA mATe zrAvakone preraNA paNa kare che to karanAra karAvanAra ane anumodanAra traNeyane sa2khuM phaLa maLe che. AmAM be Adare ane eka na Adare to te mArganAM lopaka thAya che. ziSyanI zaMkAnuM samAdhAna karatAM guru kahe che : "he vatsa ! tArI A zaMkA nibiDa jaDatArUpI aMdhakArathI vyApta che. AvI zaMkA tAre na karavI joIe. kAraNa ke cAra prakAranA dharmamAM dAnadharmane prathama batAvyo che. te dAna muni pote ApatA nathI paNa dAtAnI te mATe anumodanA kare che ane te kriyAmAM zrAvakane prere che te vAta teM kema dhyAnamAM na lIdhI ? koI mAchImAra mAchalAM pakaDavAnuM kAma karI rahyo hoya te samaye tyAMthI koI muni pAtrAmAM gocarI laI jatAM hoya te samaye pelo mAchImA2 munine kahe ke he muni ! tame mane bhojana Apo to huM A mAchalAM mAravAnuM choDI dauM. nahi to huM tamane mArI nAMkhIza." u.bhA.-3-13 Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 AvA prasaMge muni lAbha jue. abhayadAnano vicAra kare. chatAMya bhagavAnanI AjJAno lopa karI te muni potAnI gocarImAMthI kazuM ja na Ape. paraMtu bhojana ApavA mATe te koI zrAvakane jarUra preraNA kare. te ja pramANe ahIM samajavAnuM che. koI evI paNa zaMkA kare ke "paththaranI pratimAnI pUjA karavAthI zo lAbha thavAno che? kAraNa pUjA karavAthI e paththaranI pratimA kaMI tRpta ke saMtuSTa thatI nathI. AthI je tRpta ke saMtuSTa na thAya tevA deva pAsethI koI phaLa paNa maLatuM nathI." AnuM samAdhAna e che ke ciMtAmaNI ratna vagerethI paNa phaLa prApta thAya che e kema bhUlI javAya? vItarAgastotramAM A aMge kahyuM che ke aprasannAtkathaM prApyaM, phalametadasaMgatam / ciMtAmaNyAdayaH kiM na, phalaMtyapivi cetanAH // prasanna na thAya tevAnI pAsethI phaLa zI rIte maLe? ema mAnavuM asaMgata che. kAraNa ke acetana evA ciMtAmaNI vagere paNa zuM phaLa nathI ApatA?" zrI jinapratimAne sAkSAtu vItarAga bhagavaMta samajIne tenI pUjA karavI joIe. A viSe zrI bhagavatI aMgamAM cAraNa zramaNanA adhikAramAM kahyuM che ke "he bhagavaMta! vidyAcAraNa munino tiracho gativiSaya keTalo kahyo che?" bhagavaMta kahe che: "ahIMthI eka pagale mAnuSottara parvata para jaIne samavasaraNa kare ane tyAM rahelA caityane vAMde, bIje pagale tyAMthI naMdIzvara dvIpe samosare ane tyAM rahelA caityane vAMde tyAMthI pAchAM vaLatAM eka pagale ahIM Ave ane ahIMnA caityane vAMde." "he bhagavaMta ! vidyAcAraNa munino urdhvalokamAM gativiSaya keTalo ?" bhagavaMtaH "he gautama! eka pagale ahIMthI naMdanavanamAM samosare, tyAMnA caityane vAMde, bIje pagale pAMDakavanamAM pahoMce, tyAMnA caityane vAMde, pAchA eka pagale ahIM Ave ane ahIMnA caityane vAMde." AmAM te tapAdikane viSe zAzvata caitya samajavAM. ahIM bahuvacanamAM caityano upayoga karyo che AthI caityano artha jinabiMbo samajavAM. Ama caitya zabdano artha jJAna thato nathI. mATe ja koSakAre caitya eTale jinAlaya athavA jinabiMba ema artha karyo che. A caitya-jinabiMbanI bhAvapUrvaka vaMdanA karavI joIe. tenI pUjA karavI joIe. jinabiMbane jIvaMta zrI vitarAga paramAtmA jANIne tenI stuti ane prArthanA karavI joIe. zrI padmacaritramAM jinabiMbanI vaMdanAnuM phaLa batAvatAM kahyuM che ke "caityanuM darzana karavA javAnuM mana karavAthI cotha bhaktanuM phaLa thAya che. tyAM javA mATe uThavAthI chaThThanuM phaLa thAya che, javAno AraMbha karavAthI akramanuM phaLa thAya che, thoDuM javAthI cAra upavAsanuM phaLa thAya che, jarA vadhAre cAlavAthI Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 183 pAMca upavAsanuM phaLa thAya che, mArganA madhyamAM AvavAthI pakSa upavAsanuM phaLa thAya che, jinAlayane dekhavAthI mAsa upavAsanuM phaLa thAya che, jinabhavanane prApta thayelo manuSya cha mAsI tapanuM phaLa meLave che, tenA dvAra pAse pahoMcatA saMvatsara tapanuM phaLa maLe che, pradakSiNA karavAthI so varasanA upavAsanuM phaLa maLe che, jinabiMbane pUjavAthI hajAra varasanA tapanuM phaLa maLe che ane jinezvaranI stuti karavAthI anaMta phaLa maLe che." ane e paNa kahyuM che ke "jinabiMbanuM pramArjana karavAthI sogaNuM, vilepana karavAthI sahasragaNuM, puSpamALA caDAvavAthI lAkhagaNuM ane gItavAjiMtrathI anaMtagaNuM puNya prApta thAya che." jinabiMbanuM darzana ghaNA jIvone aneka rIte lAbhadAyI che. A viSe zrI dazavaikAlikanI niryuktimAM kahyuM che ke "jinapratimAnA darzanathI pratibodha pAmelA, manakanA pitA ane dazavaikAlikanA kathaka evA zayaMbhava gaNadharane huM vAMduM chuM." zaabhavasUrinI kathA zrI jaMbUsvAmInI pATe zrI prabhavasUri birAjamAna thayAM. zrI prabhavasUrie potAnI pATa para besADavA mATe koI yogya ziSyano vicAra karyo. Avo koI yogya ziSya temane potAnA ziSya parivAramAM ke gacchamAM jovA maLyo nahi. AthI temaNe zruta-daSTino upayoga karyo. A upayogathI rAjagRhI nagarImAM raheto zaabhava nAmano brAhmaNa temane potAnA uttarAdhikArI tarIke yogya jaNAyo. AthI zrI prabhavasUri rAjagRhI gayAM. zaThaMbhava brAhmaNa rAjagRhImAM yajJakarma karAvato hato. tene pratibodha pamADavA zrI prabhavasUrie be ziSyone yajJasthaLe mokalyAM. gurunI AjJA pramANe yajJasthaLe pahoMcI A be ziSyo eka zloka bolyAM : "aho kaSTamaho kaSTa tattva na jJAyate para" are ! A te kevI kaSTanI vAta che ke mahAkaSTa kare che paNa te paramatattvane jANato nathI. ATaluM bolIne ziSyo turata ja tyAMthI cAlyA gayAM. zathaMbhava e zloka sAMbhaLI vicAramAM paDI gayo. zuM huM mahAkaSTa karuM chuM. chatAMya paramatattvane nathI jANato? A paramatattva zuM haze? A sAdhuone evuM asatya bolavAnuM koI prayojana na hoI zake, to pachI have mAre yajJAcAryane ja tattva viSe pUchavuM joIe. yajJAcAryane pUchatAM temaNe kahyuM: "he vatsa! tuM saMdeha na kara. yajJa ja tattva che." paraMtu zathaMbhavane tethI barAbara samAdhAna na thayuM. pelA be sAdhuonI zodha karato te prabhavasUri pAse Avyo. pUrva ghaTanA kahI pUchyuM: "paramatattva zuM che?" sUrijIe kahyuM: "he bhadra ! A paramatattva tane tArA yajJAcArya ja kaheze paNa A mATe tAre temane khoTI rIte DarAvavA paDaze." zathaMbhava yajJAcArya pAse Avyo. lAla AMkha karI, khaDraga kADhIne, UMcA avAje kahyuM : "mane tattva zuM che te kaho, nahi to A khagathI huM tamAruM mAthuM chedI nAMkhIza." Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 yajJAcArya ethI DarI gayAM. temaNe turata ja yajJanA staMbha nIce sthApita karelI zrI zAMtinAtha bhagavAnanI pratimA bahAra kADhIne batAvI. e pratimA joI zayaMbhava zAMtarasamAM lIna thaI gayo. e pratimA laI te pharI pAcho prabhavasUri pAse pahoMcyo ane tenuM svarUpa vagere pUchayuM. sUrijInI preraka dezanAthI zayyabhave mithyAtva choDI dIdhuM ane AzAtanA na thAya tevA sthaLe jinapratimAnI sthApanA karI. te pachI zayaMbhave jinadharmanI dIkSA aMgIkAra karI. dIkSA paryAyamAM temaNe dvAdazAMgInuM adhyayana karyuM. pUratI yogyatA AvI jatAM prabhavasUrie zayaMbhavasUrine potAnI pATe sthApita karyA. zayyabhave dIkSA lIdhI tyAre tenI patnI sagarbhA hatI. garbhakALa pUro thatAM patnIe manaka nAmanA putrane janma Apyo. manaka zerImAM ramavA lAgyo tyAre bALako tene nabApo kahIne tenuM apamAna karatAM ane cIDavatAM. manake mAtAne pUchyuM: "mArA pitA koNa che ane kyAM che?" mAtAe azrubhInI AMkhe badhI mAMDIne vAta karI ane kahyuM. hAla teo pATalIputra nagaramAM che. mAtAnI AjJA laI manaka pATalIputra Avyo. nagaramAM pharatAM teNe munionA eka samUhane joyo. temAMthI eka munine pUchyuM: "tamArAmAMthI zaabhava muni koNa che?" zaabhave putrane zrutajJAnanA upayogathI oLakhI kADhyo ane upAzrayamAM lAvI tene dIkSA ApI. jJAnanA upayogathI pitAe jANyuM ke putranuM AyuSya mAtra cha ja mAsanuM che. AthI putrano uddhAra karavAnA zubhAzayathI zaabhavasUrie dvAdazAMgImAMthI uddhAra karI dazavaikAlika sUtranI racanA karI putrane jaNAvyuM. AyuSya pUrNa thatAM bALa manaka muni kALadharma pAmyAM. te samaye sUrinI AMkhamAM dadaDatA AMsu joIne eka ziSya pUchyuM: "gurudeva ! ApanI AMkhamAM mRtyunA zokanA AMsu? ApanA jevA jJAnI, tyAgI mohamAM taNAI Ama AMsu sAre to pachI samatAbhAva kevI rIte jaLavAze?" AMsu lUchatAM sUrie kahyuM: "vatsa! mArA AMsu mohanA ke mRtyunI vedanAnA nathI. A mArA putranuM AyuSya TUMkuM hatuM. TuMkA AyuSyamAM paNa cAritradharmanuM pAlana karI te svarge gayo. enuM AyuSya lAMbuM hota to te paNa svargathI vadhu mahattvanuM pada prApta karI zakata ne? e vicAramAtrathI khedanAM AMsu mArI AMkhamAMthI dadaDI rahyAM che." A sAMbhaLI saune viSAda ane vismayanI anubhUti thaI. eke vinayathI kahyuM : "gurudeva! A bALamuni ApanA putra hatAM, evI jANa karI hota to ame vaiyAvacca karata." sUrijIe gaMbhIratAthI kahyuM: "vatsa! evI jANa karI hota to tenuM Atmahita na sadhAta." zagaMbhavasUrinI A kathA vAMcIne jinapratimAnI pUjA karavAmAM, stuti karavAmAM sajAga banavAnuM che. jinapratimAne cittamAM dhAravAthI temanA jIvanano uddhAra thaI gayo tema ApaNo paNa uddhAra thaI zake che, AthI haMmezA jinapratimAne cittamAM dhAraNa karavI. Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 man 190 jinapUjA vidhi kalyANakAni paMcApi, smartavyAnyarcaNakSaNe / paMcaivAbhigamA dhAryA, vighyanullaMghya pUjanam // bhAvArtha :- pUjA samaye pAMca kalyANakanuM smaraNa karavuM. pAMca abhigama dhAravA ane pUjAnI vidhinuM ullaMghana karavuM nahi. vizeSArtha - jinezvara bhagavaMtanI pUjA karatI vakhate je bhagavaMtanI pUjA karatA ho te bhagavaMtanA pAMca kalyANakane najara samakSa rAkhavA joIe. cyavane kalyANakane yAda karI manamAM bhAvanA bhAvavI joIe ke he prabhu ! tame amuka vimAnamAMthI cyavIne amuka mAtAnI kUkhe avataryA. amArA jevA abhAgI jIvano uddhAra karavA tame mAnavarUpa dhAraNa karyuM. tame to prabhu! amArA bhavatAraka cho." Ama bhAvanA bhAvIne jinapratimA uparathI yatanApUrvaka AgalA divasanA phUla temaja alaMkAra vagere utAravA, phUla vizuddha bhUmi upara paraThavavA. jethI anya jIvo tyAM utpanna na thAya. e pachI morapIMchathI prabhunA aMganuM pramArjana karavuM. pachI sugaMdhI pavitra jaLathI bharelA kaLazathI prabhune snAna karAvavuM. te samaye meruparvata para IndrAdika devoe ujavela janmakalyANaka mahotsavane yAda karavo. prabhunA bALasvarUpane najara samakSa rAkhavuM. snAna karAvyA bAda pavitra nirmaLa vastrathI prabhunuM aMga lUchavuM. havaNanuM jaLa bheguM karIne jIvahiMsA na thAya temaja e jaLanI AzAtanA na thAya tevA sthaLe te jaLa nAMkhavuM. snAnathI vadhu pavitra ane vadhu svarUpavAna prabhunA dehane joIne vicAravuM ke "kevI vairAgya bhAvanA! saMsAra parathI moha utArI nAMkhyo ane rAjapATa choDI, kuTuMba choDI, are ! deha paranuM paNa mamatva choDyuM. zobhArUpa kezano hAthethI loca karyo ane ughADA page, ekAkIpaNe saMyamanI sAdhanA mATe dUra dUra cAlI nIkaLyAM." Ama prabhunI dIkSA prasaMgano vicAra karatAM karatAM, aMgapUjA karIne chatra cAmara, bhAmaMDaLa, Asana vagere sarva samRddhine joIne prabhunA kevaLajJAna kalyANakanA prasaMgane manamAM tarato rAkhavo. prabhunI AsapAsa ATha pratihArI che, devatAo che, suvarNa ane rUpAnuM samavasaraNa che, aneka ziSya parivAra che, rAjAo, zrImaMto vagereno bhakta samudAya che. chatAMya sau vacce prabhu to nirAsakta che, nirmama che, nirmohI che. ema bhAvanA manamAM ciMtavavI. tyAra pachI caityavaMdana karatA samaye paryakAsanavALI athavA kAyotsargAdi avasthAvALI pratimA joIne vicAravuM ke "prabhu! A ja Asane ArAdhanA karatA cidAnaMdamaya siddhipadane pAmyAM." Ama mokSa kalyANaka sahita pAMceya kalyANakanI bhAvanA jinapUjAnA samaye bhAvavI joIe. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 prabhunI AgaLa pAMca abhigama dhAravA kahyuM che. tenuM svarUpa A pramANe che. 1. prabhunA maMdiramAM jatA agAu mugaTa, talavAra, upAna, vAhana Adi sacitta ane acitta dravyano tyAga karavo. 2. mugaTa sivAya bAkInA AbhUSaNa jevAM ke gaLAno hAra, kAnanA kuMDaLa, vIMTI vagereno tyAga na karavo. 3. ekavaDA ane pahoLA vastrano uttarAsaMga karavo. 4. prabhunA darzana thatAM ja mastake aMjalI joDI "jinAya nama:' ema bolIne namaskAra karavo ane 5. manamAM mAtra jinezvara bhagavaMtanuM ja ciMtavana karavuM. pUjAnI vidhinuM ullaMghana karavuM nahi ema je zlokamAM kahevAmAM AvyuM che te pUjAno vidhi pUrvAcAryoe A pramANe batAvyo che : snAna karI ghara derAsaranI najIka jaI prathama bhUminuM pramArjana karavuM. pachI yogya vastra paherI moM bAMdhavuM. 1. puruSe pUjAvidhimAM strInuM vastra paheravuM nahi ane strIe puruSanuM vastra paheravuM nahi. kAraNa Ama ekabIjAnA vastra paheravAthI manamAM kAmavikAra jAgavAnI zakyatAo rahelI che. 2. zalya vagaranA zuddha sthAnamAM devAlaya karAvavuM ane te gharamAM jatAM DAbI tarapha jamInathI doDha hAtha UMcuM karavuM. 3. cAra vidizA ane dakSiNa dizA choDIne karavuM ane pUjake pUjA karavA mATe pUrvAbhimukhe athavA uttarAbhimukhe besavuM. 4. dizAonAM phaLa A pramANe kahyA che. pUrvadizA sAme besavAthI lakSmI maLe che, agni dizA sAme besavAthI saMtApa thAya che. dakSiNa dizA sAme besavAthI mRtyu thAya che. naiRtya dizAmAM upadrava thAya che. pazcima dizAmAM putra duHkha thAya che. vAyavya dizAmAM sAme besavAthI saMtati thatI nathI. uttaramAM besavAthI mahAlAbha thAya che ane IzAna dizA sAme besavAthI dharmabhAvanA vadhe che. pa-6. vivekI puruSe prathama prabhunA caraNa, jAnuM, hAtha, khabhA ane mastaka upara anukrame pUjA karavI. 7. caMdana sahita kezara vinA pUjA karavI nahi ane prabhunA zarIra para lalATe, kaMThe, hRdaye ane udare ema cAra sthAne tilaka karavA. 8. savAranAM vAsakSepathI, baporanA puSpothI ane saMdhyAkALe dhUpadIpathI pUjA karavI. 9. A pramANe traNeya samaye pUjA karavI zakya na hoya to trikALa devavaMdanA karavI kahI. A vize AgamamAM kahyuM che ke "he devAnupriya! AjathI jAvajIva trikALa ekacitte caityavaMdanA karavI. azuci, azAzvata ane kSaNabhaMgura evA A manuSyAvatAramAM e ja sAra che. AthI divasanA prathama pahore jyAM sudhI caitya ane sAdhune vaMdanA na karAya tyAM sudhI pANI na pIvuM, madhyAhane jayAM sudhI caityavaMdanA na thAya tyAM sudhI bhojana na karavuM." prabhunI dakSiNa bAjue dIpaka mUkavo, temaja dhyAna ane caityavaMdana paNa dakSiNa bAjue ja karavAM. DAbI bAjue dhUpa mUkavo. jinapUjA mATe kahyuM che ke "prAtaHkALe karelI jinapUjA rAtrinA pApane haNe che, madhyAhnakALe karelI jinapUjA janmathI mAMDIne karelA pApane haNe che ane rAtre karelI jinapUjA sAta janmanA pApane haNe che." ema paNa kahevAmAM AvyuM che ke "je prANI trikALa jinapUjA kare che te samyakatvane zuddha kare che ane zreNikarAjAnI jema tIrthaMkara nAmakarmano baMdha kare che. Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 187 jinapUjAno A vidhi dravyathI ane bhAvathI ema be prakAre che : caityavaMdana bhASya athavA pravacana sAroddhAranI vRttimAM kahela "dahatiga ahigamapaNal" ItyAdi gAthAmAM batAvela covIza mULa dvAra ane tenA be hajAra ne cumotera uttara bheda dravya ane bhAvapUjAnI vidhimAM yojavA yogya che. pUjake tenA uttarabheda moDhe karI rAkhyA hoya to te bhede pUjA karavAthI pUjakane mahAna phaLa prApta thAya che. vidhipUrvaka karela devapUjanAdi anuSThAna khUba ja prazaMsanIya che. aticAra sahita anuSThAna karavAthI du:khanI prApti thAya che. caityavaMdanAdika avidhie karyuM hoya to tenuM AgamamAM prAyazcitta paNa batAvyuM che. mahAnizitha sUtranA sAtamA adhyayanamAM kahyuM che ke "avidhithI caityavaMdanA kare tene tenuM prAyazcitta batAvavuM. kemake avidhithI caityavaMdana karanAro bIjAmAM azraddhA utpanna kare che." AthI deva-jinapUjA karatA samaye khUba ja sAvadhAna rahevuM. te samaye mauna rAkhavuM. tema zakya na hoya to pApahaturUpa kaMIpaNa bolavAnuM to avazya TALavuM. kAraNa ke je vakhate nisihI kahI te ja vakhate gRhAdikanA vyApArano niSedha-tyAga thaI jAya che. A uparAMta jinapUjA samaye pApahetu rUpa koI saMjJA paNa na karavI. A viSe dhoLakA nivAsI jinadAsa zreSThino eka prasaMga preraNAdAyI che te A pramANe : jinadAsa zeThanI kathA jinadAsa khUba ja garIba hato. ghInA kuDalA ane kapAsano boja upADavAnI te majurI karato. eka vakhata teNe utkaTa bhAvathI bhaktAmara stotranuM smaraNa karyuM. tenI ekatAnatAthI prasanna thaI zAsanadevIe jinadAsane vazIkaraNa ratna ApyuM. eka samayanI vAta che. jinadAsa kyAMka jaI rahyo hato tyAM tene lokajIbhe caDelA rIDhA traNa cora maLyAM. jinadAse traNa corane joIne vadhArAnA bANa toDI nAkhyAM ane traNa bANathI traNa corane pelA ratnanA prabhAvathI vIMdhI nAkhyAM. - jinadAsanA A parAkramanI gAthA pATaNanA rAjA bhImadeva pAse pahoMcI. bhImadeve jinadAsane sanmAnapUrvaka rAjadarabAramAM bolAvyo ane dezanI rakSA karavA tene khaga ApIne subhaTono adhikArI banAvyo. eka vANiyAne AvuM javAbadAra uccapada maLeluM joI IrSyAthI baLelo zatruzalya nAme senApati bolI UThyo - khAMbhA tAsa samadhdhie, jasu khAMDe abhyAsa; jiNahAMka samadhdhie, tala celI kapAsa." "he rAjan ! khaga tevAne ApIe ke jene te vAparavAno abhyAsa hoya. jiNahAne (jinadAsane) to tolA, vastra ne kapAsa ja apAya." Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 A sAMbhaLI jinadAse kahyuM : asidhara dhaNadhara kuMtadhara, sattidharAvi bahua; sattasala je raNasUranara, jaNaNi te virala pasua." "he zatruzalya! khagadhArI, dhanuSyadhArI, bhAlAdhArI ane zaktizALI to ghaNA che. paNa je raNamAM zUrA rahe tevA puruSane to koI virala mAtA ja janma Ape che ane te zatruzalya ! bIjuM tamane e paNa kahyuM ke azva, zastra, vANI, vINA nara ane nArI te puruSavizeSane prApta karIne ja yogya ke ayogya thAya che." jinadAsano A javAba sAMbhaLI bhImadeve tene koTavALa banAvyo. e samAcAra sAMbhaLatA cora mAtre corI tyajI dIdhI. tyAra pachInI vAta che. saurASTranA koI eka jaina cAraNe jinadAsanuM pUjAmAM kevuM mana che tenI kasoTI karavA pote eka UMTaDInI corI karI. grAmarakSakoe UMTaDInI zodha karI to UMTaDI pelA jaina cAraNane tyAM maLI AvI. AthI rakSako te cAraNane koTavALa jinadAsa pAse laI AvyAM. jinadAsa te samaye savAranI jinapUjA karavA beTho hato. rakSakoe ghaTanA kahI ane zuM karavuM tenI AjJA mAMgI. jinadAse vacanathI kaMI AjJA na karI paraMtu puSpanuM DIMTa toDIne rakSakone tenI saMjJA karI. e joI cora jaina cAraNa bolyo : "jiNahAne jiNavaraha, na mile tAro tAra; jiNa kare jinavara pUjae, ti kema mAraNahAra?" "jinadAsane jinezvara ekarUpa thayA nathI. tenuM citta samagratayA jinapUjAmAM lAgyuM nathI. nahi to je hAthathI jinezvaranI pUjA thAya te ja hAthathI bIjAno vadha karavAnI te saMjJA kema kare ?" Ama kahIne cora cAraNe turata ja bIjo duho kahyo : "cAraNa corI kima kare, je kholaDe na samAya; tuM to corI te kare, je tribhuvanamAM na mAya." "he zeTha! vicAra to kara ke jenA khoraDAmAM UMTaDI mAya nahi tevI UMTaDInI corI cAraNa zA mATe kare? paraMtu te to zeTha, traNa bhuvanamAM paNa na mAya tevI corI karI che." A sAMbhaLIne jinadAsa zaramAI gayo. tene pastAvo thavA mAMDyo : "arere ! meM to jinezvara bhagavaMtanI AjJA toDI. pUjAmAM-paramAtmAmAM mana rAkhavAne badale saMsAramAM mana bhamatuM rAkhyuM. kharekhara mane dhikkAra che. Aja sudhI meM mAtra dravyapUjA ja karI paraMtu cAraNa kahe che tema Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 bhAva kadI bhAvyo ja nahi." ema pastAvo karatA zeThe cAraNane kahyuM : "he cAraNa ! tame to mArA Aja guru banyA cho. tame mane aMdhakAramAMthI parama teje laI gayA cho. tame to mAro uddhAra karyo che. sAce ja tame mArA upakArI cho." A ghaTanA pachI jinadAsa haMmezA dravyapUjA sAthe bhAvapUjA paNa karato. zrAvakoe paNa jinadAsanI jema bhAvapUjA karavI joIe ane pUjAnA samaye saMsAranA nAnA-moTA tamAma pApahaturUpa vRttino ane pravRttino tyAga karavo joIe. 191 vidhipUrvaka jinapUjA karavI avidhithI pUjA karavA karatAM pUjA ja na karavI tevuM mAnanArAo viSe A vyAkhyAnamAM kahevAmAM Ave che : avidhithI pUjA karavA karatAM pUjA ja na karavI ema kahevuM te utsutra vacana kahe che. kAraNa ke "nahi karavAthI bhArekarmI ane karavAthI jIva laghukarmI thAya che." sUtramAM paNa kahyuM che ke : avihakayA varamakayaM ussuyavayaNaM bhaNaMti samayannu / pAyacchittaM akae guru avitahaM kae lahuaM // avidhithI karavA karatAM na karavuM sAruM evuM je vacana te utsutra vacana che. ema samayajJa puruSo kahe che. kAraNa ke kriyA karyA vinA guru prAyazcitta Ave che ane avidhie kriyA karavAthI laghuprAyazcitta Ave che." AthI haMmezA dharmakriyA karavI joIe. A dharmakriyA sarvazaktithI vidhipUrvaka karavAnI kALajI rAkhavI joIe. kahyuM che ke - dhannANaM vihijogo, vihipakkhArAhagA sayA dhannA / vihibahumANA dhannA, vihipakkhAdusagA dhannA // vidhino yoga dhanya puruSone thAya che ke vidhipakSanuM ArAdhana karanArA sarvadA dhanya che. vidhinuM bahumAna karanArA paNa dhanya che. ane vidhine mAnanArAne doSa nahi ApanArA paNa dhanya che." khetI, vepAra, AhAra, pauSadha ane devatAdikanuM sevana vidhithI karyuM hoya to te avazya phaLa Ape che. A viSe A dRSTAMta vicAravA jevuM che. Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 citrakAranI kathA sAketapuranA nagarajano chellA keTalAka samayathI satata bhayamAM jIvI rahyA hatAM. ahIM roja koI ne koI gharamAM mRtyuno vilApa saMbhaLAto. A bhaya ane AkraMda satyadeva yakSanA kAraNe hatAM. yakSanuM mULa nAma sUrapriya hatuM, paraMtu lokomAM tenI khyAti pUjA satyadevanA nAme hatI. A yakSanI dara varase yAtrA bharAtI. te prasaMge yakSanI mUrtine cItaravAmAM AvatI. citrakAra yakSane AbehUba raMga ane rekhAmAM utArato. paraMtu yakSa e citrakArane citra cItarI lIdhA bAda mArI nAMkhato ane ema koI jo potAnuM citra citaravA taiyAra na thAya to te lokone aneka prakArano trAsa Apato. citra taiyAra karavAmAM eka vyaktinuM mota thatuM hatuM ane tema na cItarAvavAmAM anekane trAsa sahana karavo paDato. yakSanA AvA trAsathI tamAma citrakAro sAtapura choDI bIje gAme cAlyA gayAM. citrakAro cAlyA jAya to yakSanuM citra koNa citare? ane citra ja na cItarAya to bAkInI prajAnuM zuM thAya? vizALa prajAnA saMbhavita bhayathI rAjAe badhA citrakArone pAchA bolAvyAM. temane bhegA karI paristhiti samajAvI ane eka vacalo rasto kADhyo. meLAnA samaye badhA citrakAronA nAmanI ciThThI lakhAvI eka ghaDAmAM bharavI. kumArI kanyA pAse temAMthI eka ciThThI kaDhAvavI. jenI ciThThI prathama nIkaLe te citrakAre yakSanuM citra cItarI mRtyune vadhAvI levuM ema nakkI thayuM. Ama nakkI thayuM te ja varase kauzAMbInagarIno eka citrakAra sAtapura potAnI citrakaLA batAvavA mATe Avyo. A citrakAra eka vRddhAne tyAM utaryo. A vRddhAne eka putra hato. putra citrakAra hato. meLAnA samaye yakSanuM citra cItaravA mATe tenA ja nAmanI ciThThI nIkaLI. vRddhAe e jANyuM tyAre tenA zokano pAra na rahyo. ekano eka putra have AMkha sAme akALe marI javAno e vicArathI vRddhA kAramuM kalpAMta karavA lAgI. vRddhAne haiyAphATa raDatI joI kauzAMbInA citrakAre raDavAnuM kAraNa pUchyuM. hakIkata jANI teNe vRddhAne kahyuM: "mA ! tame raDavAnuM baMdha karo. tamArA putrane huM maravA nahi dauM." beTA e zakya ja nathI. citra pUruM thaI gayA pachI yakSa citrakArane mArI ja nAMkhe che. mAro putra paNa bIjA citrakAronI jema ja yamalokamAM pahoMcI jaze." vRddhAe raDatAM raDatAM kahyuM. mA! e huM jANuM chuM. chatAMya huM tamArA putrane maravA nahi dauM. Aje tamane kahuM chuM ke huM paNa eka citrakAra chuM. huM e yakSanuM citra dorIza ane mArA motane vadhAvI laIza. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mer upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 paNa beTA ! mArAthI tane kema mokalAya? tuM to mAro mahemAna che." huM mahemAna hato pahelA divase. paNa A ja to huM tamAro putra chuM. mATe tame manamAM evA vicAra na rAkho ane svastha thAva, prabhunuM smaraNa karo." Ama baMne ekabIjAne samajAvatA rahyAM. samaya thatAM kauzAMbIno citrakAra yakSanuM citra cItaravA mATe taiyArI karavA lAgyo. sau prathama teNe chaTTanuM paccakakhANa lIdhuM. pachI nirmaLa ane sugaMdhI jaLathI snAna karyuM. dhoyelA ane svaccha temaja pavitra vastra paheryA ane raMganA kacoLA bharI navI pIMchIo laI yakSanuM citra cItaravA mATe beTho. pahelI rekhA doratA pahelA teNe mukha upara aSTapuSTa vastra bAMdhyuM. yakSanA rUpane manamAM dhArIne bhAvathI prathama vaMdanA karI ane prArthanA karIH "he yakSadeva! Apa to mahAna cho. samRddha ane sAmarthyavAna cho. tamArA dehanuM rUpa to hajI paNa kadAca AbehUba cItarI zakAya paraMtu tamAruM guNayukta rUpa cItaravAnuM koImAM ja sAmarthya nathI. mArAmAM paNa nathI, AthI ApanA svarUpamAM kaMIpaNa kSati jaNAya to mane kSamA karajo." Ama bhAvavaMdanA karI yakSa pratye pUrI bhaktithI citrakAra yakSane citramAM AlekhavA lAgyo. citra pUruM thatAM ja satyadeva yakSa hAjarAhajUra thayo ane bolyo : "citrakAra tArI bhaktithI huM prasanna thayo chuM. mAMga te huM tane ApuM." "deva ! ApanA darzana pAmIne huM dhanya chuM. Apa prasanna thaI mAMgavAnuM kaho cho to A nagarImAMthI upadravanuM nirAkaraNa karI tamAma citrakArone abhayadAna Apo. e Apazo to huM Apano upakAra kadI nahi visaruM." "citrakAra ! tArI e mAgaNI huM pUrI karuM chuM. havethI koIne duHkha nahi thAya ane badhA ja citrakAra mukta ane nirbhayatAthI jIvI zakaze. paNa tuM tArA potA mATe kaMIka mAMga. kAraNa huM tArI pUjA-bhaktithI khUza thayo chuM, mATe tane IcchA hoya te mAMgI le." deve citrakArane potAnA mATe mAMgavA Agraha karyo. AthI citrakAre kahyuM - to deva! mane evuM varadAna Apo ke koInuM eka aMga paNa jouM to te parathI huM tenuM AkhuM rU5 citarI zakuM." tathAstu" ema kahIne satyadeva adazya thaI gayo. * A kathAnakathI pUjakoe preraNA levAnI che ke pUjA vidhipUrvaka karavI. vinayathI karavI. utkaTa bhAvanAthI karavI. pavitra mana ane pavitra sAdhano-upakaraNothI karavI. Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 12 devadravya-bhakSaNano doSa A vyAkhyAnamAM devadravya oLavavAthI lAgatA doSa aMge kahevAmAM Ave che ? akSatAdikadravyasya, bhakSako duHkhamApnuyAt / tattto yatnato rakSyaM, devadravyaM vivekinA // bhAvArtha:-akSata vagere devadravyanuM bhakSaNa karanArA duHkha pAme che, AthI vivekI puruSoe devadravyanuM kALajIpUrvaka rakSaNa karavuM. A saMbaMdhamAM zubhaMkara zreSThinI kathA preraka che. te A pramANe : zubhaMkara zreSThinI kathA kAMcanapura nAme eka nagara hatuM. temAM zubhaMkara nAme eka zreSThi raheto. zubhaMkara saMskArI ane saraLa svabhAvavALo hato. jinapUjA ane guruvaMdanA karavAno tene niyama hato. eka savAre teNe jinapUjA karavAnA samaye raMgamaMDapamAM divya akSatanA traNa nAnA DhagalA joyAM. A akSata alaukika hatAM ane tenI sugaMdha tana-manane tarabatara karI mUkatI hatI. zubhaMkaranI dADha saLavaLI UThI. teNe vicAryuM : "A cokhAnA bhAta khAdhA hoya to divaso sudhI teno svAda dADhamAM rahI jAya." derAsaranA, jinezvara bhagavaMtane dharelA akSata to laI javAya nahi. AthI zubhaMkare rasto kADhyo. e sugaMdhI cokhAnI teNe corI na karI paraMtu eTalA ja pramANamAM cokhA potAnA gharethI lAvIne derAsaramAM mUkyAM. Ama teNe cokhAnI badalI karI. e cokhA badalI laI tenI khIra banAvI. khIranI sugaMdha cAre bAju prasarI UThI. e samaye mAsakSamaNanA tapasvI muni tenA ghare gocarIe padhAryA. zubhaMkare gurubhaktithI pelA divya akSatanI banelI khIra vahorAvI. muni horIne upAzraya tarapha cAlyAM. khIra pAtarAmAM kALajIpUrvaka DhAMkelI hovA chatAM tenI sugaMdha chAnI rahetI nahotI. e sugaMdha munine pajavI gaI. temanuM mana na karavAnA vicAra karavA lAgyuM : "kharekhara ! A zeTha bhAgyazALI che. mArA karatAM ya te vadhu bhAgyavAna che. kAraNa ke te roja AvuM sugaMdhI svAdiSTa bhojana laI zake che. jyAre huM to rahyo sAdhu. mane to je maLe tevuM ja roja khAvAnuM. paNa Aje mArAya bhAgya ughaDI gayAM. mane Aje svAdiSTa ane sugaMdhI khIra khAvA maLaze." muni Ama durthAna dharatAM dharatAM upAzraya sudhI AvI pahoMcyAM. tyAM temane bIjo kuvicAra Avyo : "gurune A gocarI batAvIza ane tenI sugaMdhathI e khIra badhI ja teo khAI jaze to? AvI zaMkAthI munie gocarI batAvI ja nahi ane pote ja khAI gayAM. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 ~ 193 jamatAM jamatAM paNa khIranA svAda ane zubhaMkaranA bhAgyano ja vicAra karatA rahyAM : AhAhA ! khIrano zuM svAda che? devatAone paNa AvI khIra bhAgye ja maLe. Aja sudhI meM nAhakano ja tapa karI dehadamana karyuM. jemane roja AvuM bhojana maLe che temane dhanya che." Ama khIra vAparIne muni sUI gayAM. sUtA te sUtA Avazyaka kriyA karavAnA samaye sUtA ja rahyAM. gurune vicAra Avyo : "A ziSya kyAreya Avazyaka kriyA cUkyo nathI. Aje cUkyo che. AthI lAge che teNe koI azuddha AhAra lIdho haze." savArano samaya thatAM zubhaMkara guruvaMdanA karavA Avyo. te samaye paNa pelA muni sUtelA ja hatAM. e joI ciMtAthI zubhaMkare tenuM kAraNa pUchyuM. gurue kahyuM : "he zubhaMkara ! A muni gaIkAle sAMje gocarI vAparIne sUtA che te sUtA ja che. uThADavA chatAM ukyA nathI. lAge che ke azuddha AhAranuM temane ghena caDyuM che." e jANI zubhaMkare kahyuM : "gaIkAle sAMje to meM ja temane gocarI horAvavAno lAbha lIdho hato." guru "zubhaMkara ! tamane barAbara yAda che ke tame horAvela AhAra zuddha ane munine khape tevo hato?" zubhaMkare nikhAlasatAthI saraLa bhAve kahyuM: "svAmI! doSa koI hoya to mane khabara nathI paraMtu meM je cokhAnI khIra banAvI hatI te cokhA mArA gharanA cokhAnI badalImAM huM derAsaramAMthI lAvyo hato." pachI te badhI ghaTanA atheti kahI saMbhaLAvI. guru : "zubhaMkara ! teM A yogya karyuM nathI." siddhAMtamAM kahyuM che ke "jinapravacananI vRddhi karanAra ane jJAnadarzana guNano prabhAvaka zrAvaka paNa jo jinadravyanuM bhakSaNa kare to te saMsArI thAya che ane tevo ja zrAvaka jo jinadravyanuM rakSaNa kare to te paritta saMsArI thAya che." gurue tene A saMbaMdhamAM eka dAMta kahyuM: eka zrImaMta zeTha hato. A zeTha potAnA eka pADozIne roja pajavato hato. AthI garIba pADozIe vicAryuM ke "A zeThane huM mArA jevo garIba karuM to ja huM kharo." e vicArane amalamAM mUkavAnI taka tene eka divasa maLI gaI. zeTha makAna caNAvatA hatAM. garIba pADozIe koI jinAlayanI IMTo lAvIne e zeThanA makAnanI IMTo bhegI mUkI dIdhI. makAna to taiyAra thaI gayuM, paNa jinAlayanI ITono temAM upayoga thavAthI e zeTha thoDA divasamAM ja garIba thaI gayo. e joIne eka avasare pelA garIbe zeThane kahyuM : "kema zeTha! have samajAya che ne ke garIbI kevI hoya che?" ema kahIne teNe karela kRtyanI vAta karI. e jANatAM ja zeThe gharamAMthI pelI IMTo kaDhAvI nAkhI ane tenA prAyazcittarUpe eka navuM jinacaitya baMdhAvyuM. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 "zubhaMkara ! Ama haiM jinadravyanuM bhakSaNa karyuM che AthI teM moTuM pApa karyuM che." zubhaMkara : "hA mane paNa gaI kAle ja ghaNA dravyanI hAnI thaI che." guru : "zubhaMkara ! tAruM to bAhya dhana gayuM che paNa A muninuM to aMtaraMga dhana haNAI gayuM che. have tAre A pApanI AlocanA mATe tArI pAse jeTaluM dravya che tenAthI tAre eka caitya karAvavuM." 194 zubhaMkare AlocanA mATe jinacaitya baMdhAvyuM. gurue ziSyane recaka pAcaka vagere auSadho ApI azuddha AhArathI tenuM peTa zuddha karyuM. je pAtrAmAM AhAra vhoryo hato te pAtrAne chANa ane rakSAno lepa karI traNa divasa taDake mUkyAM. e munie paNa potAnA durdhyAna mATe prAyazcitta karyuM. Ama zubhaMkaranI kathA parathI zrAvake zIkhavAnuM che ke adhika dravya ApIne paNa kadI devadravya levuM nahi temaja paraspara koIne paNa devadravya ApavuM nahi. devadravyanA bIjA doSasaMbaMdhI paNa kahyuM che ke - dIpaM vidhAya devAnAM purato gRhamedhinA / te vIpena no ohe, tttavya: jJatadhvanaH // "zrAvake devanI AgaLa dIpaka karIne te dIpaka vaDe gharamAM agni paNa saLagAvavo nahi." devadIpaka saMbaMdhI kathA Indrapura nAmanuM nagara. temAM devasena nAme dhanADhya rahe. tenA ghare bhUlacUka vinA roja eka UMTaDI AvatI. bharavADa e UMTaDIne mArIne laI jato chatAMya te pAchI devasenane ghare jatI rahetI. devasene gItArtha gurune tenuM kAraNa pUchyuM. gurue kahyuM : "devasena ! A Aje UMTaDI che. paNa gayA bhave te tArI janetA hatI. te roja jinezvaranI AgaLa dIpaka karatI. e dIvAthI te gharakAma karatI. dhUpanA aMgArAthI te potAno cUlo peTAvatI. e pApathI te Aja UMTaDI thaI che. tane ane dharane joI tenA jIvane TADhaka thAya che, AthI roja te tAre tyAM Ave che. have tuM tene pUrva nAme bolAva. tene dIvAnI vAta kara. e jANI tene jAtismaraNa jJAna thaze ane te pratibodha pAmaze. devasena pAsethI pUrvabhava sAMbhaLatAM ja UMTaDIne jAtismaraNa jJAna thayuM. pachI gurunI sAkhe sacitta vagereno niyama lIdho. pUrva pApano tIvratAthI pastAvo karyo ane marIne devalokamAM gaI. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 195 AthI ja pUrvAcAryoe kahyuM che ke "jinezvara bhagavaMtanI pUjAbhakti nimitte dIpa, dhUpa karIne pachI je mUDha tenA vaDe mohathI potAnuM gharakArya kare che te bahuvA2 tiryaMcapaNuM pAme che." mATe devasaMbaMdhI dIpakathI saMsArI lekha vAMcavA nahi, sAvagha nANAnI parIkSA karavI nahi, ane te dIpa vaDe potAnA kAmano bIjo dIpaka paNa peTAvavo nahi. upalakSaNathI devasaMbaMdhI kezaracaMdanathI potAnA lalATe tilaka karavuM nahi ane devajaLathI hAtha dhovA nahi. paNa jo koI snAnAdika mATe jaLa lAvIne caityamAM mUke to tenA vaDe hAtha dhovAmAM doSa nathI. e pramANe sarva kAryamAM viveka rAkhavo. devadravya turata ja ApI devuM. te saMbaMdhamAM kahyuM che ke : caityAyattIkRtaM dravyaM, dAtavyaM zIghrameva ca / vRddhizca devadravyasya, niSpAdyau zuddhabuddhibhiH // "caitya nimitte boleluM ke ApavA kaheluM dravya satvare ApI devuM ane zuddha buddhithI devadravyanI vRddhi karavI." na potAnI pAse eka kSaNa paNa devadravya rAkhavuM joIe nahi. bIjAnuM devuM hoya to te cUkavavAmAM vivekI puruSo vilaMba karatA nathI to pachI devadravyanI cUkavaNImAM vilaMba to kevI ja rIte karI zakAya ? turata ApI zakAya tema na hoya to ApI zakAya teTalA samayano vAyado karavo. paNa Apela vAyadA pramANe devadravya bharapAI karI devuM. ema na karanArane devadravyanA upabhogano doSa lAge che. devadravyanI cUkavaNImAM vilaMba karavAthI sA2A zrAvakanI paNa durgati thAya che. te viSe A dRSTAMta mananIya che. : na RSabhadatta zeThanI kathA mahApura nagaranA jaino eka derAsaranA jIrNoddhAra karavA mATe TIpa karI rahyA hatAM. te samaye RSabhadatta tyAM jaI caDyo. te samaye tenI pAse dravya na hatuM. AthI teNe amuka divase dravya ApavAnuM kahI potAnI zakti mujabanuM dravya TIpamAM noMdhAvyuM. RSabhadatta pachI potAnA kAmamAM eTalo badho vyasta banI gayo ke lakhAyeluM dravya ApavAno vAyado te cUkI gayo. tyAM ja daivayoge tenA ghare coroe dhADa pADI. corano sAmano karavA jatAM RSabhadattanuM zastranA prahArathI mRtyu thayuM. marIne te ja nagaramAM te koI mahiSavAhakane tyAM pADo thayo. pADAnA duHkhano pAra na hato. teno mAlika nirdaya hato. pADA upara bhIsatI mUkAvato. dareka gharanuM teNe pANI UMcakavuM paDatuM. adhUrAmAM pUrA nagaranI racanA TekarALa hatI. AthI bhAre boja uMcakI tene satata caDautara karavI paDatI. saheja thobhe to cAbUka paDatI. Ama tene mAra paNa sahana karavo paDato. eka samaye tenA phALe koI baMdhAtA caitya mATe pANI laI javAnuM AvyuM. caityane avAranavAra jotAM tene jAtismaraNa jJAna thayuM. AthI te aMtarathI jinabhakti karavA lAgyo. pachI Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 - upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 pUrvabhavanA putre jJAnInA vacanathI potAnA pitAno jIva jANI dravya ApIne choDAvyo ane pUrvabhavanuM bAkI raheluM devadravya devuM hajAra gaNuM ApIne tene RNamukta karyo. pADo anazana karIne svarge gayo. Ama A dRSTAMtathI preraNA levAnI che ke lakhAvela devadravya ApavAmAM jarApaNa vilaMba karavo nahi. zrAvakoe nirdoSapaNe devadravyanI vRddhi karavI joIe. dravyathI paMdara karmAdAna ane naThArA vyApAra karyA sivAya zubha vyavahArAdikathI ja devadravya vadhAravuM. kahyuM che ke "prabhunI AjJA vinAnA kArya vaDe devadravya vadhAravA chatAM paNa keTalAka mUDha jIvo moha vaDe ajJAnI hovAthI bhavasAgaramAM DUbe che." devadravya vyAje levuM paNa nahi ane vyAje ApavuM paNa nahi. zrAvaka na hoya tevI jAtinI vyaktinA kaMIka adhika kiMmatanA ghareNAM rAkhIne te devadravyanI vyAja vaDe vRddhi karI zakAya. te yogya che. samyakatsarInI TIkAmAM zaMkAzanI kathA kahetAM A vidhAna karavAmAM AvyuM che. devadravya vinAza pAmatuM hoya ane tene prekSaka banI joI rahevAmAM Ave to tema jonArane paNa doSa lAge che. kahyuM che ke "zrAvaka jo devadravya khAya athavA te khAI jatA hoya tenI upekSA kare to te buddhihIna thAya ane pApakarma vaDe lepAya." A uparAMta devadravyanA bhakSaNane utkRSTa AzAtanA gaNAvela che. pratimAne dhUpadhANuM vagere athaDAI jAya, zvAsa lAge ke vastrano cheDo aDI jAya to tenAthI jaghanya AzAtanA lAge che. A aMge koI zaMkA kare che to pachI pratimAne vALAkuMcI karavAthI paNa AzAtanA lAge ne? AnuM samAdhAna karatA zAstrakAro kahe che ke - nA, tenAthI AzAtanA nathI thatI. lokamAnyatA che ke apamAna ke tiraskAranI buddhithI je kriyA karavI te azAtanA che. satkAra ke hitabuddhithI karAtI ucita kriyA te AzAtanA nathI. AthI ja InTe karela snAtra te pUjA che ane kamaThe karela snAtra te azAtanA che. Ama eka ja prakAranI kriyA paNa abhiprAyanA bhede amRtarUpa ane viSarUpa thAya che. dhoyA vagaranA vastrathI pUjana karavuM, biMbanuM pRthvI para paDI javuM vagere madhyama AzAtanA che ane pratimAne paga lagADavo, lIMTa vagerenA chAMTA uDADavA, devadravya oLavavuM, biMbanuM bhAMgavuM ane biMbanI avahelanA karavI te utkRSTa AzAtanA che. A pramANe jANIne zrAvakoe devadravya oLavavuM nahi. tethI bhayAnaka AzAtanA thAya che ane jIvane durgatimAM bhaTakavuM paDe che. zrAvakoe to jinAjJAmAM rahIne devadravyanI rakSA ane tenI vRddhi karavAnI ja kALajI rAkhavI joIe. C Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 197 193 devadravya bhakSaNano doSa devadravya nAmamAtranuM paNa levAthI doSa lAge che. devadravyanA bhakSakane tethI anaMto saMsAra karavo paDe che ane e dUra na thAya tyAM sudhI evA jIvane aneka prakAranI vedanAo ane duHkhomAM rIbAvuM paDe che. A saMbaMdhamAM kahyuM che ke : devasvabhakSaNe doSaH, aho kopi mahAtmanaH / sAgara zreSThino jJAtaM, dhAryaM devasvarakSakaiH // devadravya khAvAthI aho ! keTalA badhA doSa lAge ! A aMge devadravyanA rakSakoe mahAtmA sAgarazreSThinuM daSTAMta satata dhyAnamAM rAkhavA jevuM che. sAgarazreSThinI kathA sAketanagaramAM sAgarazreSThi rahe. samAjamAM tenI pratiSThA pramANika, niSThAvAna ane cAritravAna tarIkenI hatI. AthI saMghanA zrAvakoe sAgarazreSThine caityano vahIvaTa soMpyo ane kahyuM: "caitya (deva) dravyamAMthI tamAre caityanuM kAma karanArA majura, kArIgaro vagerene mahenatANuM cUkavavuM." sAgarazreSThi pramANika hato paraMtu sAthosAtha tenAmAM thoDoka lobha paNa hato. A lobhavRttithI teNe majUro vagerene rokaDa rakama na cUkavatA loTa, goLa, vastra vagere vastuo cUkavavA mAMDI. A badhI cIjo te devadravyathI ja kharIdato, paraMtu e kharIdImAM je gALo pADato te pote rAkhato. Ama sAgare eka hajAra kAMkaNI (kAMkaNI eTale eka rUpiyAno eMzImo bhAga) (sADA bAra rUpiyA) bhegI karI. devadravyanA AvA upayogathI sAgara zreSThie ghora duSkarma bAMdhyuM. Ama karatA tene jarApaNa pastAvo na thayo. A karmanuM prAyazcitta karyA vinA ja te mRtyune pAmyo. A ghora duSkarmanA pariNAme maLela mAnavabhava to te hArI ja gayo ane marIne te koI eka samudramAM manuSya AkRtivALo matsya thayo. samudramAM rahelA jaLacara jaMtuono upadrava nivAravA mATe jAtavaMta ronA Icchukoe A matsyane jALamAM jhaDapI lIdho. jALamAM te taraphaDyo. pANI vinA jamIna para te jIvana ane mRtyunI asahya vedanA anubhavavA lAgyo. A mANasoe tene vajanI ghaMTImAM nAMkhIne daLyo ane tenA aMgamAMthI jarUrI evI aMDagoLI kADhI lIdhI. ahIMthI marIne te trIjI narake utpanna thayo. tyAMthI nIkaLI teno jIva pAMcaso dhanuSyanA pramANavALA mahAmasyarUpe janamyo. mAchIoe tene u.bhA.-3-14 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 krUra rIte mArI nAMkhyo. marIne cothI narake gayo. ema te eka be bhava karIne sAtamI narake babbevAra utpanna thayo. devadravyanI eka hajAra kAMkaNI khAdhI hovAthI te AMtare AMtare athavA AMtarA vinA hajAra vakhata kUtaro thayo. tyAra pachI teNe eka hajAra bhAva DukkaranA, eka hajAra bhava bakarAnA, eka hajAra bhAva gADaranA, eka hajAra bhava haraNanA, eka hajAra bhAva sasalAnA, eka hajAra bhava sAbaranA, eka hajAra bhava ziyALanA, ekahajAra bhava bilADInA, eka hajAra bhAva uMdaranA, eka hajAra bhava garoLInA, eka hajAra bhava ghonA karyA ane eka hajAra vakhata te sApanuM jIvana jIvyo. pAMca sthAvara tathA vikasendriyamAM hajAro bhava karI ekaMdare lAkho bhava saMsAramAM bhamyo ane A badhA ja bhavamAM moTA bhAge tenuM mRtyu zastronA ghAtathI ja thayuM. A dareka bhavamAM sAgaranuM ghora karma kSINa thatuM rahyuM ane tiryaMcagatimAMthI chUTakAro pAmIne te manuSya bhava pAmyo. vasaMtapuramAM koTidhvaja evA vastudatta zeThane tyAM te putra rUpe utpanna thayo. hajI teno janma thavAne to samaya hato paraMtu tenA kupratApathI badhI ja saMpatti lUMTAI gaI. je divase teno janma thayo te divase ja tenA pitA mRtyu pAmyAM. eka bAju putrajanma, bIjI bAju pitAnuM avasAna. pAMca varasano thayo tyAre tenI mAtA maraNa pAmI. A badhI duHkhada ane kamabhAgI ghaTanAonA kAraNe lokoe tenuM niSpaSya evuM nAma pADyuM. mAtA-pitAnI sArasaMbhALa vinA ane bhISaNa garIbAImAM, eka bhikhArInI jema te moTo thavA lAgyo. tenI A hAlatanI tenA mAmAne dayA AvI. niSphayane te potAnA ghare laI gayAM. je divase teNe mAmAnA ghare paga mUkyo te ja rAte mAmAnA ghare dhADa paDI. Ama tenA jyAM pagalA paDatA tyAM kaMI ne kaMI nukazAna ja thatuM. AthI sau tene apazukaniyALa gaNatAM ane haDadhUta karatAM. A apamAna ane tiraskArathI niSpaSya eka divasa gAma choDIne dezAMtara cAlI nIkaLyo. rakhaDatA-rakhaDatA te tAmraliptI nagarImAM pahoMcyo. tyAM koI vinayadhara zeThe tene nokarImAM rAkhyo. je divase nokarIe caDyo te ja divase zeThanA gharane Aga lAgI. AthI tenA pagalAne apazukaniyALa gaNI zeThe nokarImAMthI kADhI mUkyo. tyAMthI te rakhaDato-rakhaDato koI eka zeThanA vahANamAM beTho. te potAnA pUrvakarmane khUba ja kaDaka rIte niMdato hato. "meM evA te kayA pApa karyA haze te Aja mArI AvI dazA che? huM jyAM paga mUkuM chuM tyAM kaMI ne kaMI nukazAna ja thAya che. have A vahANane koI AMca na Ave to sAruM" ane saheja bhAgya sudharatuM hovAthI vahANa sahIsalAmata bIjA dIpe pahoMcyuM. tethI thayuM H "hAza ! have kaMIka bhAgya sudharyuM." paraMtu jyAM pharI pAcho te ja vahANamAM besI te AgaLa dezAMtara javA lAgyo tyAre te vahANa madhadariye tUTI paDyuM. vahANanA koI pATiyAnA sahAre tarato tarato ghaNAM divase te koI Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 199 gAma pahoMcyo. tyAM te gAmanA ThAkorane tyAM gayo. je divase teNe ThAkorane tyAM kAma zarU karyuM te ja rAte ThAkoranA ghara para coroe dhADa pADI. coro tene zeThano putra jANI upADI gayAM. paNa tyAM ya coronI pallImAM ya tenuM bhAgya vipharyuM. bIjA coroe pallI para humalo karyo. AthI coranA saradAre tene apazukaniyALa samajIne kADhI mUkyo. Ama navaso ne navvANuM sthaLoe nipuNya bhaTakyo. dareka sthaLe tenA pagale kaMI ne kaMI upadrava thayAM. AthI e dareka sthaLethI te haDadhUta thayo. chevaTe te koI eka jaMgalamAM gayo. tyAM teNe selaka nAmanA yakSanI ArAdhanA karI. ekavIza upavAsa sahita akhaMDa jApa karyA. AthI yakSa tenA 52 prasanna thayo ane varadAna ApatA kahyuM : "he bhadra ! dararoja saMdhyA kALe mArI samakSa sonAnA hajAra pIMchAvALo eka moTo mora nRtya karaze, roja tenAM ahIM pIMchA paDaze. e sonAnAM pIMchA tAre laI levAM.'' nipuNye te divasathI mAMDIne navaso pIMchA bhegA karyA. navaso ekamA divase tene durbuddhi sujhI. roja roja Ama kyAM sudhI rAha jovI ? AnA karatAM morane mArI nAMkhIne eka sAthe ja badhA pIchAM laI lauM.'' A vicAra teNe amalamAM mUkyo. jevo te morane pakaDavA gayo tevo ja mora kAgaDo thaIne uDI gayo eTaluM ja nahi. agAu bhegAM karelA sonAnAM badhAM ja pIMchA ekadama adRzya thaI gayAM. e joI nipuNya pharI mAthuM phUTavA lAgyo ane potAnI durbuddhine temaja duSkarmane dhikkAravA lAgyo. bhUkhyo tarasyo jaMgalamAM te rakhaDI rahyo hato. tyAM teNe e jaMgalamAM koI dhyAnastha munine joyAM. e muni trikALajJAnI hatAM. nipuNye temane vaMdanA karI ane pachI pUchyuM ke "he prabho ! mArI hAlata mArA kayA pApane kAraNe che ? ane te kyAre ane kevI rIte sudharaze ?" jJAnI bhagavaMte tene sAgarazreSThino bhava kahyo ane kahyuM : "prathama upabhogamAM lIdhelA devadravyathI adhika dravya pAchuM ApavuM ane devadravyanI rakSA karavI. AthI tArA duSkarmano nAza thaze." e bAda nipuNye "lIdhelA devadravyathI hajAragaNuM dravya devabhaktimAM ApavAno ane te pUruM thAya tyAM sudhI vastra, AhAra vagere nirvAha uparAMta kaMIpaNa dravya bheguM nahi karavAno" niyama lIdho. tyArapachI nipuNyane dareka kAmamAM saphaLatA maLavA lAgI. te ghaNuM dravya kamAvA lAgyo. te kamANI te devadravyamAM Apato. Ama thoDAM ja samayamAM teNe dasa lAkha kAMkaNI devadravyamAM vAparI. Ama devadravyanA devAmAMthI mukta thayo. ghaNuM dravya kamAI te potAnA mULa nagaramAM pAcho pharyo. tyAM paNa teNe devadravyamAM dravya vAparavA mAMDyuM. navAM caitya banAvyAM. jUnA caityono uddhAra karAvyo. saMghe tene devadravyano vahIvaTa soMpyo. A bhave teNe yogya vyavahArathI devadravyanI rakSA karI. eTaluM ja nahi temAM vRddhi paNa karI. A puNyakarmathI teNe tIrthaMkara nAmakarma upArjana karyuM. Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 e ja bhavamAM teNe dIkSA lIdhI. ugra tapa karI anAmakarma nikAcita karyuM. tyAMthI kALadharma pAmIne te sarvArthasiddhi vimAnamAM devatA thayo. tyAMthI avIne mahAvideha kSetramAM arihaMtanI samRddhi bhogavIne siddhipadane pAmyo. sAgarazreSThinI A kathAthI derAsara vagereno vahIvaTakartA zrAvaka TrasTIoe zIkhavAnuM che ke ajANatAM ke bhUlathIya devadravya potAnA upayoga mATe kharcAI na jAya tenI satata kALajI rAkhavI joIe ane yogya rIte devadravyanI vRddhi karavA mATe niSThAbharyA prayAsa karavA joIe. 194 sAvadhavacana na bolavuM caitya karAvavAM te sAvagha" evuM kahenArAone A vyAkhyAnamAM spaSTa samaja ApavAmAM Ave che. sAvadhavacanaM nocyaM, munibhirdharmajJAyakaiH / . tadvAkyena mahad duHkhaM, sAvadhAcAryavallabhet // bhAvArtha - dharmanA jANakAra munioe sAvadya vacana bolavuM nahi. ema bolanAra sAvadyAcAryanI jema mahAduHkhane pAme che. sAvaghAcAryanI kathA bhagavAna mahAvIra svAmIe mithyA bolavAthI zuM phaLa maLe te samajAvatAM kahyuM: "he gautama! pUrve anaMtakALa agAu je anaMtI covIzI thaI gaI temAM vartamAna avasarpiNI jevI AjathI anaMtamI avasarpiNImAMnI eka avasarpiNInI covIzImAM dharmazrI nAme chellA tIrthaMkara hatAM. temanAM tIrthamAM sAta Azcarya thayAM. temAM asaMyatI pUjArUpa AzcaryamAM aneka asaMyatIo zrAvaka pAsethI dravya laIne potapotAnA karAvelAM caityamAM vasatA hatAM ane e caityanI mAlikIpaNAno AnaMda mANatA hatAM. tyAM kuvalayaprabha nAme eka tapasvI muni AvyAM. pelA caityavAsIoe temane vaMdanA karI kahyuM: Apa ahIM eka cAturmAsa karo ethI tamArA upadezathI bIjA aneka caityo thaze." munie kahyuM: "ahIM je badhAM caityo che te sAvadya che. AthI tevA sAvakArya mATe huM upadeza nahi ApuM." Ama daDhatAthI kahevAthI munie jinanAmakarma upArjana karyuM ane mokSa mATe mAtra eka ja bhava karavo paDe evuM puNyakarma bAMdhyuM. munine potAnA nirNayamAM makkama joIne Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 201 caityavAsIoe temanuM nAma sAvaghAcArya tarIke gUMjatuM karI dIdhuM. paraMtu AvI majAkathI munie lezamAtra paNa gusso karyo nahi. eka samayanI vAta che. pelA caityavAsIomAM vivAda thayo. koIe kahyuM : "jo gRhastha na ja hoya to sAdhu caityanI rakSA kare caityane saMbhALe, ne jarUrI AraMbha samAraMbha kare. Ama kare to te sAdhune doSa lAge nahi." bIjAe kahyuM : "saMyama ja mokSe laI janAra che mATe sAdhue saMyama sivAyanI bIjI koI saMsAranI ke saMsAra jevI pravRtti karavI nahi." trIjAe kahyuM : "caityapUjA paNa mokSe laI janAra che AthI sAdhu caityanI rakSA kare temAM koI pApa ke doSa nathI." Ama sau pota-potAno kakko kharo karavA lAgyAM. koI samAdhAna na thayuM eTale saue pelA zrI kuvalayaprabha munine bolAvyA ane temano abhiprAya mAMgyo. temaNe satya munino AcAra samajAvyo. ethI vivAda zamI gayo. eka vakhate eka sAdhvIe bhaktithI kuvalayaprabha munine vaMdanA karI ane zraddhAthI temanA caraNa para mAthuM mUkyuM. sAdhvIe karela sparzane pelA caityavAsIoe joyo. thoDA divasa bAda munine vyAkhyAnamAM mahAnizItha sUtranI gAthAno artha karavAno Avyo. e gAthA ne teno artha khyAlamAM AvatAM ja muni jarA khacakAI gayAM. turata ja temane pelI sAdhvInA sparzanI ghaTanA yAda AvI gaI. temane vicAra Avyo ke caityo badhAM sAvadya che. ema kahevAthI to mAruM sAvadyAcArya nAma paDyuM che. have jo A gAthAno yathArtha artha kahIza. to pharI teo mane bIjuM kaMI upanAma Apaze. paraMtu muni niDara hatAM. AthI lokaniMdAnI paravA karyA vinA temaNe gAthAno yathArtha artha kahyo : "je muni kAraNa prApta chatAM nirAgIpaNe paNa strInA hastano sparza kare to he gautama ! tuM nizcaye jANaje ke tenA mULa guNanI hAni thaI che." A artha ane teno vistarArtha sAMbhaLatAM ja pelA caityavAsIoe sAdhvInA sparzanI ghaTanAno khulAso mAMgyo ane kahyuM : "to to pachI he muni ! tamArA paNa mULaguNanI hAni thaI che ema ja mAnavAnuM ne ?" A dhaDAko sAMbhaLI badanAmInA bhayathI munie kahyuM : "syAdvAda matanA utsarga ane apavAda ema be mArga che te tame jANatA nathI. kahyuM che ke "ekAMtavAda te mithyAtva che ane anekAMtavAda te syAdvAda mArga che." caityavAsIonuM tethI samAdhAna thayuM. muninI apakIrti na thaI paraMtu utsUtra bolavAthI munine mahAdoSa lAgyo. e doSanI temaNe AlocanA paNa na karI. AthI marIne te vyaMtara thayAM. tyAMthI cyavIne koI prativAsudevanA purohitanI putrInI kukSie utpanna thayAM. A putrIno pati paradeza gayo hato. e samayamAM tene garbha rahyo AthI lokabhayathI tenA mAtA-pitAe tene gharamAMthI kADhI mUkI. putrI dezAMtara gaI ane koI kuMbhArane tyAM dAsI banIne Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 : upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 rahI. tyAM te corI karI mAMsabhakSaNa karavA lAgI. AthI rAjAe tene keda karI. prasUti sudhI tene jIvatI rAkhI. prasava thatAM ja te tyAMthI putrane mUkIne nAsI chUTI. munino e jIva bALaka moTo thatAM pAMcaso kasAIono adhipati thayo. tyAMthI mRtyu pAmIne chellA narakane chelle pAthaDe upanyo. narakagatimAMthI chUTatA ekorUka nAmanA dvIpamAM sarpa thayo tyAMthI marIne pADo thayo. te pachI te vAsudeva thayo. marIne pharIne narake gayo. narakathI chUTI gajakarNa manuSya thayo. marIne pharI pAcho TheTha sAtamI narake gayo. tyAMthI pADo thayo. tyAMthI koI vidhavA brAhmaNInI kukSimAM utpanna thayo. garbhapAta mATe aneka auSadho khAvAthI tene koDha thayo. koDhiyAnA bhavamAM sAtaso varasa, be mAsa ane cAra divasa jIvyo. tyAMthI marIne vyaMtara thayo. pachI kasAIno adhipati thayo. marIne trIjI vakhata sAtamI narake gayo. tyAMthI chUTIne baLada thayo. Ama anaMtakALa bhamI mahAvideha kSetramAM manuSyapaNuM pAmyo. te bhavamAM lokanI anuvRttie jinezvarane praNAma karatAM pratibodha pAmyo. pachI dIkSA laI pArzvanAtha prabhunA samayamAM siddhipadane pAmyo. A sAMbhaLI zrI gautame pUchyuM: "he bhagavaMta ! te munie evuM kayuM mahApApa karyuM hatuM? teNe maithuna to sevyuM na hatuM. to pachI temanA ATalA badhA bhava kema thayAM ?" bhagavaMte kahyuM: "he gautama! te munie utsarga tathA apavAda vaDe siddhAMtanI maryAdA che ema kahIne potAno khoTo bacAva karavAthI mahApApa upArjana karyuM hatuM. kAraNa ke svAvAda mArgamAM paNa sacitta jaLano bhoga, agnino samAraMbha ane maithuna eTalA to utsarga vaDe niSiddha ja karelA che. tethI temAM utsarga ane apavAda baMnenI sthApanA karavI yogya na hatI." te munie sAdhvIno sparza thatAM potAnA paga saMkocyA na hatA tethI temane ATalA badhA bhavamAM bhamavuM paDyuM hatuM. ahIM je utsarga ane apavAdanI vAta karI che tenA cha bhAMgA thAya che te A pramANe : kaSTa vagere AvI paDatAM jo hRdayamAM dhairya na rahe to apavAdamArga seve. bAkI keTalAMka to tene prasaMge paNa utsarga mArga seve che." arthAtu kaSTa duHkhano kasoTIno prasaMga AvI paDe te vakhate koI kArtika zreSThinI jema niSiddha evA apavAda mArgane seve che ane koI kAmadeva zrAvakanI jema utsarga mArgane seve che. te baMnenA saMyoge cha bhAMgA thAya che. 1. utsarga, 2. apavAda, 3. utsarga sthAne apavAda, 4. apavAda sthAne utsarga, 5. utsarga-utsarga ane 6. apavAda-apavAda. 1. utsarga : na kiMci vi aNuNNAyaM, paDisiddhaM vA jiNavariMdehi / muttuNaM mehuNabhAvaM, na taM viNA rAgadosehiM // "bhagavAne maithuna sivAya bIjI koIpaNa bAbatanI (ekAMta) AjJA nathI ApI temaja ekAMte niSedha karyo nathI. mAtra maithunasevanano ja niSedha karelo che. kAraNa ke te rAgadveSa vinA thatuM ja nathI." Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 203 2. apavAda : savattha saMjamaM saMjamAo, appANameva rakkhijjA / muMcai aivAyAo, puNo visohi tathA viraI // "sarvathA saMyamanuM rakSaNa karavuM, saMyamathI paNa AtmAne bacAvavo. jo AtmA bacyo hoya to AloyaNA vagerethI tenI zuddhi thaI zake che ane pAchI virati prApta thAya che. 3. utsargamAM apavAda : ussagge avavAyaM AyaramANo virAhao bhaNio / avavAe puNa patte assagganisevao bhayaNA // "utsargane sthAne apavAda seve to te virAdhaka thAya che ane apavAda prApta thayA chatAMya utsarga seve to te virAdhaka thAya ane na paNa thAya." 4. apavAdamAM utsarga paNa A ja pramANe samajavAno che. 5. utsarga viSe mahAnizItha sUtramAM kahyuM che : jaM puNa goyamA taM mehuNaM egaMteNaM nicchayao bADhaM tahA Au / teu samAraMbhaM ca savvapayArehiM saMjayaM vivajjejA // bhagavaMta kahe che : "he gautama ! je kAraNa mATe te maithuna ekAMte nizcayathI atyaMtapaNe varjavuM temaja saMyamIe aSkAya teukAya jIvano samAraMbha paNa sarva prakAre varjavo." 6. apavAda-apavAda : koI sAdhvI nadImAM DUbatI hoya to tene sAdhu ucakIne bacAvI le to tenA sparzathI lAgelA pApanI zuddhi alpa AlocanAthI thAya che. Ama utsarga ane apavAdanA cha bhAMgAno vicAra karIne, tene satata najaramAM rAkhIne bolavuM joIe. prAkRtarUpamALAmAM kahyuM che ke A pramANe cha bhAMgA hovAthI koI munine bhAre bhIDamAM nArIno sparza thaI jAya to tenI AloyaNA levAthI te chUTI jaze paraMtu e sparzane aMtaramAM rAkhaze to te anaMto saMsAra vadhAraze." A kathAnakathI zrAvako ane sAdhuoe zIkhavAnuM che ke potAnA pApa ke duSkRtyane DhAMkavA mATe utsutra na bolavuM. lokabhayathI badanAmInA DarathI jinAjJAno avaLo artha karI potAnA pApano bacAva kadI na karavo. Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 15 navakAra gaNavAno samaya ane tenuM phaLa turye yAme triyAmAyA, brAhme muhUrte kRtodyamaH muMcennidrAM sudhIH paMcaparameSThistutiM paThet // bhAvArtha - rAtrinA cothA pahore brAhmamuhUrtamAM (cAra ghaDI rAtri bAkI hoya te samaye) sabuddhivALA puruSe uThavAno udyama karI nidrA choDI devI ane paMcaparameSThinI stuti karavI." rAtrinA cothA pahore brAhmamuhUrtamAM kadAca na jANI zakAya to paMdara muhUrtanI rAtrimAM jaghanyapaNe caudamA brAhmamuhUrtamAM to avazya jAgI javuM. UMghamAMthI uThIne sUtA samaye paherelA vastro badalI bIjA zuddha-dhoyelA vastra paheravAM. pachI pavitra bhUmi upara UbhA rahIne athavA padmAsana karIne athavA sAdI palAMThI vALIne IzAna dizA tarapha moM rAkhIne besavuM ane navakAramaMtrano jApa karavo. A jApanA utkRSTa, madhyama ane jaghanya ema traNa prakAra che. padmAdi vidhi vaDe jApa karavAmAM Ave te utkRSTa jApa, japamALA-navakAravALI ke mALAnI sahAyathI karavAmAM Ave te madhyama jApa. pahmAdi vidhi A pramANe che: cittane ekAgra karavA hRdayamAM aSTadaLa kamaLa sthApita karavuM. te kamaLanI madhyamAM prathama pada, pUrvAdi cAra dizAmAM bIjuM, trIjuM cothuM ane pAMcamuM ema cAra pada ane agni vagere dizAmAM bAkInA cAra padanI sthApanA karavI. ema karyA bAda krama pramANe jApa karavo te utkRSTa jApa kahevAya che. A jApanuM utkRSTa phaLa kahyuM che. yogazAstramAM lakhyuM che ke : trizuddhayA ciMtayannasya, zatamaSTottaraM muniH / muMjAno'pi labhatyeva, caturthatapasaH phalam // trikaraNa zuddhi vaDe ekaso ATha vAra upara batAvyA pramANe jApa karanAra muni bhojana karatA chatAM paNa caturthatapa (upavAsa)nuM phaLa pAme che. jaghanya jApanuM svarUpa A pramANe che: vinA maunaM vinA saMkhyAM, vinA mananirodhanam / vinA snAnaM vinA dhyAnaM, jaghanyo jAyate japaH // "mauna vinA, saMkhyA vinA (arthAtu moTethI bolIne, navakAranI saMkhyA gaNIne) manane ekAgra karyA vinA ane dhyAna vinA je jApa karavAmAM Ave te jaghanya jApa kahevAmAM Ave che." - navakAramaMtrano jApa karavAthI A bhavamAM je phaLa maLe te aMge kahyuM che ke "vIMchI, sarpa vagere DasyAM hoya, athavA dAnava taraphathI upadrava thayo hoya to paMca namaskAranuM dhyAna dharavAthI Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 205 te sarva duHkhomAMthI mukta thavAya che." navakAramaMtranA jApathI rAkSasano upadrava kevI rIte zamI gayo te saMbaMdhamAM A pramANe kathA che. jinadAsa zeThanI kathA kSitipratiSTha nAmanuM nagara. baLa nAme teno rAjA. eka vakhata bhAre varasAdane kAraNe nadImAM pUra AvyAM. loko pUra jovA gayAM. eka jaNanI najaramAM nadInI madhyamAM uchaLatuM eka bIjoruM jovAmAM AvyuM. jonAra nagarajana sAhasika hato. te tarata ja pUrathI gAMDI banelI nadImAM kUdI paDyo. te kuzaLa taravaiyo hato. pUramAM saphaLatAthI tarIne te phaLa laI Avyo. e phaLa teNe rAjAne bheTa ApyuM. phaLa sugaMdhI ane svAdiSTa hatuM. rAjAnI dADhe teno svAda rahI gayo. rAjAe tene pUchyuM: "bhadra! AvuM suMdara phaLa tuM kyAMthI lAvyo?" nagarajane satya hakIkata kahI. rAjAe tene Adeza karyo. "to tuM pharIthI e nadImAM jA ane mArA mATe AvA bIjA phaLa laI Ava." pelo nagarajana jevo nadImAM kUdavA gayo ke turata ja tyAMnA lokoe kahyuM: "bhAI ! tuM evuM sAhasa na kara. e phaLa meLavavAnI IcchA tuM mUkI de. ahIM AvI je koI vyakti temAMthI phaLa ke phUla levA jAya che tenuM tatkALa mRtyu thAya che." nagarajana pAcho pharIne rAjA pAse gayo. je banyuM te kahI saMbhaLAvyuM. e jANI rAjAnI dADha to vadhu vakarI. phaLa khAvAnI IcchA mUkI devAne badale teNe Adeza karyo. koTavAla ! nagaramAM jaI prajAjanonA nAmanI cIThThI lakhI e badhI ciThThIo eka ghaDAmAM nAMkha. koI kumArI pAse temAMthI eka eka cIThThI upaDAva, jenAM nAmanI cIThThI nIkaLe tene e phaLa levA mokala. rAjA, vAjA ne vAMdarAM traNe sarakhAM. rAjAe prajAjana marI jAya tenI paravA na karI. phaLa levA jatAM roja ekanuM maraNa thavA lAgyuM. rAjAne phaLa to maLatuM paraMtu tene roja eka mANasa gumAvavo paDato. eka divasa jinadAsa zrAvakanA nAmanI cIThThI nIkaLI. jinadAsa dharmiSTha hato. tenA haiye samyaka dharma vaselo hato. saMbhavita mRtyuthI te Daryo nahi. mAthuM pachADyuM nahi. hasatAM-hasatAM teNe AgalI rAte badhAne bhegA karIne khamAvyAM. vahelI savAre nAhI-dhoIne gharanA devAlayamAM umaMgathI jinapUjA karI. pharIvAra saune khamAvIne ane anazana vrata aMgIkAra karI te nadI tarapha gayo. nadImAM jhaMpalAvatAM pahelA teNe moTA svare bhaktibhAvathI navakAramaMtranuM smaraNa karyuM. bhAvavaMdanA karI. navakAramaMtranA akSaro sAMbhaLatAM ja nadInA adhiSThAyaka vyaMtaradevanA kAna saLavaLyAM. "are ! AvuM kaMIka meM pUrve sAMbhaLyuM che." teNe pharIthI dhyAna daIne sAMbhaLyuM. "are ! A to navakAramaMtrano jApa kare che! A jApa to meM paNa karyo hato." ema vicAratA teNe potAno pUrvabhava joyo. pastAyo. pUrvabhavamAM meM dIkSA lIdhI hatI. paNa tenuM barAbara ArAdhana na karI zakyo. AthI Aja huM vyaMtaradeva thayo chuM. arere ! huM vRthA mAnavabhava hArI gayo." Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206. upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 jinadAsa jevo nadImAM kUdavA gayo tyAM ja vyaMtaradeva tenI samakSa Avyo. tene page paDyo ane kahyuM: "he satparuSa ! Aje tame mArA jIvanano uddhAra karyo che. mArga bhUlelA mane rAha batAvyo che. tame to mArA ArAdhya gurudeva cho. mAMgo, je mAMgazo te ApIza." jinadAsa : "deva ! tame prasanna thayA ho to jIvahiMsA baMdha karo." baMtara: "he guru! e to tame mAruM hita thAya te mAMgo cho. chatAMya tamAruM vacana mAnIne have huM hiMsA karIza nahi temaja bIjA pAse karAvIza paNa nahi ane have tamAre ke bIjA koIne phaLa levA mATe ahIM dUra sudhI AvavuM nahi paDe. huM dararoja tamane savAre tamArA ghare page lAgavA AvIza tyAre je phaLa pAkyuM haze te leto AvIza." ane vyaMtaradeve vidyAnA baLathI jinadAsane tenA ghare uMcakIne mUkI dIdho. rAjA jinadAsane jIvato pAcho Avelo joI AzcaryamAM paDI gayAM. jinadAse navakAramaMtranA jApanI saghaLI ghaTanA kahI saMbhaLAvI. e jANI rAjAe kahyuM: "mane paNa tamAro camatkArika navakAramaMtra zIkhavADo." thoDA samaya bAda nagaramAM koI jJAnIbhagavaMta padhAryA. jinadAsa rAjAne laIne temane vaMdana karavA gayo. jinadAse gurune vinayathI kahyuM : "he pUjaya ! amArA rAjAne navakAramaMtra zIkhavADo ane tenuM phaLa saMbhaLAvo." gurue kahyuM : "navakArano eka akSara sAta sAgaropamanuM pApa TALe che. navakAranuM eka pada pacAsa sAgaropamanuM pApa TALe che ane Akho navakAra pAMcaso sAgaropamanuM pApa TALe che. - je jIva eka lAkha navakAra gaNe ane navakAramaMtranI vidhithI pUjA kare te tIrthakara nAma gotrakarma bAMdhe che. je koI ATha karoDa, ATha lAkha, ATha hajAra ane AThaso ATha navakAra gaNe te trIjA bhave siddhipadane pAme che." Aloka saMbaMdhI tenuM phaLa A pramANe che. pazcAnupUrvI vaDe eka lAkha navakAra gaNavAthI sAMsArika lezo tatkALa nAza pAme che. jApa karavAmAM azakta hoya teNe navakAravALI hRdayanI samazreNIe rAkhIne vidhipUrvaka jApa karavo. pRthvI pramAjI kaTAsaNe besI ane mukhe vastra rAkhI jApa karyo hoya to te jApa svAdhyAya kahevAya che." jApa saMbaMdhamAM kahyuM che ke "aMgulInA agrabhAga vaDe, merUnuM ullaMghana karIne ane vyagracitte jApa karyo hoya to tenuM phaLa prAyaH alpa maLe che." jApa karatAM thAkI javAya to dhyAna karavuM. dhyAna dharatAM thAkI javAya to jApa karavo ane baMnethI thAkI javAya to stotrapATha karavo ema gurue kahyuM che. anAnupUrvI vaDe navakAra gaNavAthI kSaNamAM chamAsI tapa vagerenuM puNya prApta thAya che. navakAramaMtranuM AvuM vizALa phaLa jANI rAjA zrAvaka thayo ane zrAvakadharmanI rUDI ArAdhanA karI svarge gayo. navakAramaMtra zraddhAthI ane zuddhatAthI bhaNavAmAM Ave to Aje A vIsamI sadImAM paNa Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 207 tenA lAbha jovA maLe che. tenA aneka dRSTAMta che. AthI zrAvakoe harahaMmeza navakAramaMtrano jApa karavo joIe. sukhamAM ho ke duHkhamAM, kAma karatA ho ke ArAma karatA ho, aMtaramAM navakAramaMtranuM satata raTaNa karatAM rahevuM joIe. tethI mana nirmaLa rahe che. O - 16 tIrthakara nAmakarmane upArjana karavAnA hetuo sarve tIrthaMkarAH syuritastRtIyajanmani / viMzatyA sevitaiH sthAnai-stIrthakRnnAmahetubhiH // bhAvArtha:- badhA ja tIrthakaro tIrthakara nAmakarmanA heturUpa vIzasthAnaka tapanA sevavAthI tyAra pachInA trIjA bhave tIrthaMkara thAya che. vizeSArtha - badhA ja tIrthaMkaro eTale pUrve atItakALe thaI gayelA anaMtA tIrthakaro. te dareka pAchaLanA trIjA bhave vIzasthAnakanI ArAdhanA vaDe tIrthaMkara thAya che. AthI je jIva tIrthaMkara nAmakarmane bAMdhe che te e vizasthAnakamAMthI eka, be, traNa vagere sthAna athavA sarva sthAna sevavAthI tIrthaMkara nAmakarma upArje che. A jIva eTale puruSavedI, strIvedI ane napuMsakavedI samajavAM. napuMsakavedIne kRtrima samajavAM. svabhAvathI napuMsaka nahi. zrI bhadrabAhusvAmIe kahyuM che ke "nizcaya manuSyagatimAM vartato strI, puruSa athavA napuMsakavedI vizuddha vezyAvALo koIpaNa jIva ghaNA prayAse vizasthAnaka mAMhelA koIpaNa padane ArAdhavAthI jinanAma upArja che." zrI jJAtAsUtramAM A vizasthAnaka A pramANe batAvyAM che. arihaMta, siddha, pravacana AcArya (guru), sthavira, upAdhyAya (bahuzruta) ane tapasvI te sAdhu. A sAta pada tathA AThamuM jJAna, navamuM darzana, dazamuM vinaya, agiyAramuM cAritra, bAramuM zIla, teramuM niraticAra kriyA, caudamuM tapa, paMdaramuM dAna, soLamuM vaiyAvRtya, sattaramuM samAdhi, aDhAramuM apUrva jJAnanuM grahaNa, ogaNIzamuM zrutabhakti ane vIsamuM zAsananI prabhAvanA. A vIzasthAnakanI ArAdhanA karavAthI jIva tIrthaMkarapaNuM prApta kare che. arihaMta nAmAdi cAra nikSepA vaDe samajavAM. tathA niSpanna thayelA guNavALA, karmamaLathI rahita, pAchuM saMsAramAM AvavuM na paDe tevI gatine pAmelA sarva kArya patAvI, udyoga mAtra pUrNa karI, nizcita thaIne sukhe sunAra gRhasthanI jema pharIne na karavA paDe tevI rIte saMsAranA sarva kArya samApta karI paramasukhano anubhava karavAne mATe zAzvatapadane pAmelA te siddha jANavAM. AvA siddhanuM dhyAna dharavuM. Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 pravacana eTale saMgha sarva zrutanA AdhArabhUta cAra prakArano samajavo. guru eTale bAraso ne chattuM guNathI alaMkRta evA AcArya mahArAja jANavAM. sthavira eTale vRddha. te traNa prakAranA che. jemanI uMmara sATha varasanI thaI hoya te vayasthavira, dIkSA lIdhAMne vIsa varasa upara thaI gayA te paryAyasthavira ane je samavAyAMga sUtranA artha paryaMta jANanAra hoya te zruta sthavira. bahuzruta eTale te samayamAM vartatA evA ghaNAM zrutane jANanAra athavA upa eTale jenI pAse rahIne adhyayana thAya te upAdhyAya athavA vAcaka jANavAM. anazana vagere vividha prakAranA tapa karanAra sAdhu che. A sAta sthAnakanI vizeSa bhakti karavI. temanAM guNonI prazaMsA karavI. temanuM bahumAna karavuM. 208 jJAnano upayoga karavo te AThamuM sthAnaka. tattva upara zraddhA rAkhavI te navamuM samyaktva darzana. dazamuM vinaya, agyAramuM Avazyaka kriyAmAM vartavuM te cAritra, bAramuM zIlavrata, teramuM niraticAra kriyA eTale pratikSaNe vairAgyabhAvathI tamAma dharmakriyA karavI. tapa aneka prakArano che. dAna (tyAga) sthAna te gautama vagerene yathAyogya pramANe annAdi ApavuM. bALa, vRddha ane bimAranI sevA karavI te vaiyAvRtya. A saMbaMdhamAM zrI prazna vyAkaraNamAM kahyuM che. "kaI rIte e vratane ArAdhe to kahe che. "upadhi, bhAta, pANI vagerenA saMgrahamAM tathA dAnamAM kuzaLa evo muni atyaMta bALa, durbaLa, kSapaka, pravartaka, AcArya, upAdhyAya, sAdharmI, tapasvI, kuLa, gaNa, saMgha ne caitya e sarva maLIne tera padanI daza prakAranI vaiyAvacca avizrAMtapaNe bahu rIte kare." sattaramuM samAdhisthAna eTale durdhyAna choDIne cittane ekAgra ane sthira rAkhavuM. AvI svasthatA ane ekAgratA cAritra ane vinaya vagerethI thAya che. apUrva jJAnagrahaNa karavAno Adara te aDhAramuM sthAna che. zrutanuM bahumAna karavuM te ogaNIsamuM sthAna che ane sthAnanI prabhAvanA karavI, tIrthano udyota karavo te vIsamuM sthAna che. A vIzasthAnakanI ArAdhanA ane sAdhanAthI jIva tIrthaMkara nAma gotrakarmanuM upArjana kare che. A vIza sthAnakano tapa A pramANe che. "vIsa upavAsa karavAthI A tapanI eka paMkti pUrNa thAya che. eka sAthe vIsa upavAsa karavAnI zakti na hoya to cha mAsamAM AMtare AMtare upavAsa karIne eka sthAnanuM tapa pUrNa karavuM ja joIe. Ama vIsa vakhata karavAthI A tapa paripUrNa thAya che. Ama A tapamAM cAraso upavAsa karavAnA hoya che. prAjJapuruSo zakti pramANe vIsa vIsa chaTTha-akrama vagerethI mAMDIne vIsa vIsa mAsakSamaNa paNa kare che. tapamAM tapanA divase pAMca namunthuNaM pAThavALuM utkRSTa caityavaMdana karavuM. eka eka paMktimAM eka eka divasa vaDe bhaktipUrvaka eka eka sthAnaka ArAdhIne pUrA vIze sthAnakanI ArAdhanA karavI. prathama divase "namo arhatmyaH" e padano be hajAra jApa karavo ane arihaMtanI pUjA stavanAdithI vizeSa bhakti karavI. bIjA divasomAM prathama kahelAM siddha vagere sthAno kriyA jJAna Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 209 tathA pAThAbhyAsanA Adara vagerethI AdaravA, keTalAMka to vIsa divasa eka paMktithI eka eka sthAna ema vIsa paMkti vaDe vIsa sthAnakanI ArAdhanA kare che. sAMpratakALe A padanA japa saMpradAyathI jANI levAM, saMpUrNa tapa karavAne zakti na hoya to eka sthAna, be sthAna athavA badhA ya sthAno zreNika rAjAnI jema bhaktithI kramazaH ArAdhavA. sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA A sthAnakonI ArAdhanA karavAthI tIrthaMkarapaNAne pAme che." jinendranA bhavanI pUrve trIjA bhavamAM tIrthakara gotrakarma bAMdhyA pachI temano jIva kyAM jAya che te atre kahevAmAM Ave che. "tIrthaMkarapadanuM karma jeNe upArjana karyuM hoya te jIva te bhavamAMthI marIne vaimAnika devatA thAya che. paraMtu jo koI jIve pUrve AyuSya bAMdhyuM hoya to te jIva narake paNa jAya che." arthAt arihaMtapada samyakatva hoya to ja baMdhAya che. AthI te jIva marIne vaimAnika devatA ja thAya che, paraMtu samyakatva ane jinapadanI prApti thayA agAu koI jIve nArInuM AyuSya bAMdhyuM hoya ane pachI tIrthaMkarapadano baMdha thAya to te kRSNa, satyaki ane zreNika vagerenI jema narake paNa jAya che ane narakamAMthI nIkaLIne tIrthaMkara thAya che. jIrNasaMgrahaNImAM kahyuM che ke "pahelI traNa nArakImAMthI nIkaLelA jIva te pachInA bhavamAM tIrthakara thAya che. bAkInA cAra nArakImAMthI nIkaLelA jIva tIrthakara thatA nathI. cothI nArakImAMthI nIkaLelA jIva sAmAnya kevaLI thAya che, paraMtu jinendra thatA nathI. pAMcamI nArakImAMthI nIkaLelA jIva sarvaviratirUpa sAdhupaNuM pAme che, paraMtu kevaLajJAna pAmatA nathI. chaThThI nArakImAMthI nIkaLI pAMcamuM guNaThANuM (zrAvakapaNuM) pAme paNa munipaNuM pAmatA nathI, sAtamI nArakImAMthI nIkaLelA jIva samyaktva pAme che paraMtu bIjA guNa pAmatA nathI." Aja arthane vistArathI kahe che ke "pahelI nArakImAMthI nIkaLI jIva cakravartI thAya che, bIjI nArakImAMthI nIkaLI vAsudeva-baLadeva thAya che. trIjImAMthI jina thAya che. cothImAMthI nIkaLI bhavAta kare che. arthAt kevaLajJAna pAmI mokSe jAya che. pAMcamI nArakImAMthI nIkaLI manuSyapaNuM ne sAdhupaNuM pAme che, chaThThI nArakImAMthI nIkaLelAne anaMtarabhave manuSya thavAnI zakyatA che. koI manuSya thAya che ane koI nathI paNa thatAM. je manuSya thAya che te paNa saMyamano lAbha pAmatA nathI, dezavirati thAya che. sAtamI nArakImAMthI nIkaLelA jIva mAnavabhava pAmatA nathI. te tiryaMcagati ja pAme che ane e gatimAM samyakatva pAmI zake che." 19o, tIrthakaronA cyavana kalyANakanuM varNana devabhavaM ca tatsaukhyaM, bhuktvA cyutveha satkule / zrImatIbhUpaterbhAryA-kukSAvutpadyate jinaH // Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 bhAvArtha :- devatAno bhava ane devagati saMbaMdhI sukha mUkIne tyAMthI cyavIne jinezvarano jIva koIpaNa rAjAnI uttama rANInI kukSimAM utpanna thAya che. 210 vizeSArtha :- je jIve tIrthaMkara nAmakarma upArjana karyuM hoya te devabhavamAMthI cyavIne A manuSya kSetramAM, uttama kuLamAM, dhanADhya rAjAne tyAM, e rAjAnI zIlavaMtI rANInI kukSimAM janma dhAraNa kare che. evo eka niyama che ke devatAnuM AyuSya pUruM thavAne cha mAsa bAkI hoya che, tyArathI e devatAne vividha azubha anubhava thAya che, tenI puSpamALA myAna paDatI jAya che, kalpavRkSa kaMpe che, lakSmI ane lajjA baMne nAza pAmatI jAya che. vastra melAM dekhAya che, svabhAvamAM dInatA Ave che, ALasa thAya, pUrva karatAM kAmavRtti vadhe, daSTimAM bhrama thAya, zarIra kaMpe ane ati upaje. paraMtu je devatAno jIva cyavIne tIrthaMkara thanAra hoya tene Avo azubha anubhava thato nathI. ulTuM tIrthaMkaranA jIva devatAnI kAMti avatA sudhI uttarottara vadhatI jAya che. kahyuM che ke "tIrthaMkara thanArA devatAnuM teja cyavavA sudhI vadhatuM jAya che. bIjA devatAonI jema temane cyavana sudhI duSita cihno thatAM nathI." cyavana kalyANakano mahimA tIrthaMkarano jIva avavAno hoya che tyAre pRthvI uparanA tamAma upadravo upazamI jAya che. nArakInA jIvone paNa kSaNavAra mATe zAMti maLe che. cyavana thatAM ja IndranuM siMhAsana kaMpe che. Ane zubha samAcArano saMketa jANI Indra potAnA jJAnano upayoga karI tIrthaMkaranA jIvanA cyavanane jANe che. pachI siMhAsana parathI ubhA thaI, pAdukA utArI vinayathI zrI jinezvaranI sanmukha sAta ATha pagalAM cAle che ane te dizAmAM mukha rAkhI paMcAMga praNipAtathI zakrastava vaDe zrI jinezvara bhagavaMtanI stuti kare che. zrI AvazyakanI vRttimAM zrI RSabhaprabhunA garbhAvatArano ullekha karatA zrI haribhadrasUrijI mahArAje kahyuM che ke "zakra Indra" AsanakaMpathI prabhu avyA ema jANIne satvara tyAM Ave ane yAvat jinezvaranI mAtAne kahe "tamAro putra prathama dharmacakravartI thaze. keTalAka ema kahe che ke batrIza Indra AvIne te pramANe kahe.' garbhAvasthAmAM jinezvaranI mAtAnI anubhUti te avasare jinamAtA svarganI zayyA jevI zayyA upara sUtA hoya che. te samaye te pUrA nirogI ane cittaprasanna hoya che. rAte cauda maMgaLa svapna spaSTapaNe juve che. jeno putra cakravartI ane tIrthaMkara thavAno hoya te jIvanI mAtA eka ja rAtamAM babbe vakhata cauda svapnane juve che. cakravartInI mAtA paNa cauda svapnane juve che paraMtu jina mAtAnI apekSAe te svapna kaMIka nyUna kAMtivAna hoya che. zAMtinAthanI mAtAe rAtamAM babbevAra cauda svapna khUba ja spaSTa ane svarUpavAna joyA hatAM. zatruMjaya mAhAtmyamAM kahyuM che te pramANe vAsudevanI mAtA e cauda svapnamAMthI Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 211 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 koIpaNa sAta svapna juve che, mAMDalika rAjAnI mAtA temAMthI eka svapna juve che, baladevanI mAtA temAMthI cAra svapna juve che, prativAsudevanI mAtA temAMthI traNa svapna juve che ane koI mahAtmA muninI mAtA temAMthI eka svapna juve che. prastuta viSayanA saMbaMdhamAM kahe che ke "traNa jJAnavALA zrI jinezvara bhagavaMta paNa garbharUpe AvIne rahe che. aho ! jinezvara bhagavaMte paNa jagatano krama ullaMdhyo nathI." svargathI cyavIne joke garbhamAM guptapaNe rahe che to paNa AkhA vizvamAM te prakaTa thAya che ane IndrAdi sau temanI stuti kare che. 198 janmakalyANaka varNana svargAdyA narakAdyA ye, yasmAdAyAMti tIrthapAH / jJAnatrayaM te tatraitya, vizrate garbhagA api // tIrthakara svargathI ke narakathI game tyAMthI Ave paNa te garbhamAMthI ja traNa jJAnane dhAraNa karanArA hoya che." tIrthakaranA jIvane garbhamAMthI ja matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna hoya che. A traNeya jJAna bIjA devatAo karatAM tIrthaMkara thanArA devatAone anaMtaguNa zreSThatara hoya che ane A traNa jJAna sAthe ja te garbhamAM avatare che. jinezvarano jIva garbhamAM AvatA ja tIrthakaratvanA prabhAvathI jinamAtAnuM zarIra svaccha ane sugaMdhI thAya che. anya mAtAonI jema temanuM garbhasthaLa gaMduM ane durgadhamaya hotuM nathI. tIrthakarano jIva sugaMdhamaya ane svaccha garbhAzayamAM hIrAnI jema uchare che. garbhAzayamAM tyAre azubha pudagalanI sthiti ke saMcaya thato nathI. mAtA AhAra le che te paNa zubharUpe pariName che. prabhunA puNya prabhAvathI tamAma pudgala nirmaLa thAya che. A uparAMta bIjo paNa e prabhAva paDe che ke tIrthaMkarano jIva garbhamAM AvI gayA bAda te mAtAnA garbhamAM punaH bIjo jIva utpanna thato nathI. A saMbaMdhamAM zrI bhaktAmara stotramAM kahyuM strINAM zatAni zatazo janayaMti putrAn / nAnyA sutaM tvadupamaM janani prasUtA // sarvA dizo dadhati bhAni sahasrarazmi / prAcyeva diga janayati sphuradaMzujAlam // Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 "he svAmI ! seMkaDo strIo seMkaDo putrane janma Ape che paNa tamArA jevA putrane bIjI koI mAtA janma ApatI nathI. jema sarva dizAo nakSatrone to dhAraNa kare che paraMtu skurAyamAna kiraNovALA sUryane to mAtra pUrva dizA ja dhAraNa kare che." mAtAnA garbhAzayamAM prabhunA jIvane paNa zuM duHkha thatuM haze? A aMge kahyuM che ke "garbhamAM AvelA jinendra tyAM kaMIpaNa duHkha pAmatA nathI ane prasava samaye paNa temane ke mAtAne jarApaNa duHkha thatuM nathI." garbhamAM rahelA jIvane kevuM duHkha paDe che? tenuM varNana zAstromAM jovA maLe che. temAM kahyuM che ke "he gautama! soyane agnimAM tapAvIne tene romeromamAM khosavAmAM Ave ane tenAthI jevuM ane jeTaluM duHkha thAya tenAthI AThagaNuM duHkha jIvane garbhamAM thAya che ane garbhamAMthI nIkaLatI samaye tenAthI lAkhagaNuM athavA koTIgaNuM duHkha thAya che." paraMtu AmAMthI saheja mAtra duHkha tIrthakaranA jIvane garbhamAM thatuM nathI. tIrthakara potAno cyavana samaya jANI zakatA nathI. kAraNa ke te kALa ati sUkSma hoya che. AthI tIrthaMkara paramAtmA avIza ema jANe. avanakSaNa na jANe paNa avyA pachI avyo ema jANe. jinajanmanA utsavanuM varNana jagatanA tamAma jIvo AnaMda ane sukhamAM hoya, nimitta ane zukana badhuM ja zubha hoya, tyAre ardharAtre pRthvI jema nidhAnane prasave tema jinamAtA jinanA jIvane janma Ape che. te samaye caude ya dizAo prasanna hoya che. jyAM satata nibiDa aMdhakAra ja aMdhakAra hoya che te narakamAM te kSaNa pUrato prakAza thAya che. ThANAMga sUtramAM kahyuM che ke "arihaMtanA janma vakhate, dIkSA le te vakhate, jJAnaprAptinA samaye temaja mokSe jAya tyAre e cAreya prasaMge sarva lokamAM udyota thAya." AsanakaMpa thavAthI chappana dikumArIo paNa avadhijJAnanA upayogathI bhagavAnano janma jANIne tyAM Ave che. A chappana dikakumArIonuM kArya A pramANe batAvavAmAM AvyuM che. bhogaMkarA vagere apolokavAsI ATha diphakamArIo bolAvIne kahe ke "ahIM rahenArI traNe kALanI dikumArIono evo AcAra che ke temaNe jinezvara bhagavaMtano janmotsava karavo. mATe cAlo ApaNe paNa tyAM jaIe ane sau prathama jinezvaranA darzana karIne jIvana kRtArtha karIe. tyAra pachI dareka kumArikA potapotAnA sevaka devatA pAse yojana pramANa vimAna taiyAra karAve. te vimAnamAM cAra hajAra sAmAnika devatA, cAra mahattarA, soLa hajAra AtmarakSaka devo ane sAta prakAranA kaTakano parivAra laIne potapotAnA vimAnamAM besI arihaMtanA janmagRha samIpe AvIne vimAnamAMthI utarANa kare. pachI jinezvarane tathA jinamAtAne traNa pradakSiNA karI bhagavaMta tathA bhagavaMtanI mAtAnI stuti kare. "he vizvadIpikA ! tame traNeya bhuvanane tAravAne Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 213 samartha evA zrI arihaMta prabhunI mAtA thayA cho. ethI tamAruM jIvana dhanya banyuM che. he mAtA ! tame Darazo nahi. ame tamArA putrano janmotsava karavA ahIM AvyA chIe." Ama kahIne saMvartaka vAyuthI prabhunA janmagRhathI eka yojana pramANa kSetrane raja, asthi, keza tathA tRNAdikathI rahita karI svakArya bajAvI gAyana gAtI ubhI rahe. bIjI dikumArIo paNa A ja pramANe Ave, paraMtu te darekanuM kArya bhinna-bhinna hoya che. pRthvIthI pAMcaso yojana UMcA naMdanavanamAM pAMcaso yojana UMcA zikhara para rahetI meLaMkarA vagere ATha UrdhvalokavAsI dikumArIo tyAMthI pUrvavat AvI, sugaMdhI meghane vikrve. prathama sApha karela yojana pramANa kSetrane sugaMdhI jaLadhArAthI zItaLa kare e pachI e yojana pramANa kSetramAM DhIMcaNa sudhI paMcavarSI puSpanI vRSTi kare ane cotarapha sugaMdhI dhUpa kare. e pachI naMdottarA pramukha ATha pUrvarUcakanivAsI dikumArIkAo tyAM AvIne jinane tathA jinamAtAne namI hAthamAM darpaNa laI gIta gAya. samAhArA vagere ATha dakSiNarUcakavAsI dikumArIo hAthamAM pUrNa kaLaza rAkhI prabhunI dakSiNa tarapha gIta gAtI ubhI rahe. IlAdevI vagere ATha dikumArIo pazcima rUcakathI Ave. te hAthamAM paMkho laIne prabhunI pazcima bAjue ubhI rahIne gIta gAya. alaMbUsA vagere ATha dikumArIo uttararUcakathI AvIne prabhunI uttara bAjue ubhI rahIne cAmara vIMjhe. citrA vagere cAra dikumArIo vidizA rUcakathI Ave ane prabhune tathA mAtAne namIne hAthamAM dIpaka laIne cAre vidizAomAM gIta gAtI ubhI rahe. rUpA vagere cAra dikumArIo madhya rUcakathI parivAra sahita AvIne prabhunI nALa cAra AMgaLa varjIne vadhere ane te nALane pRthvImAM nAMkhI te khADAne uttama ratnothI pUrI de. pachI arihaMtanA aMganI AzAtanA na thAya te mATe sthAna upara durvAnA aMkura vAve. pachI pazcima sivAya traNe dizAomAM kadalInAM traNa ghara viSurvI te dareka gharamAM ekeka siMhAsanavALuM catuHzAla vikurve ane pachI jinane hAthamAM uMcakIne jinamAtAne hAthano Teko ApI temane AgaLa karIne dakSiNa dizAnA gharamAM laI jAya che. tyAM bhadrAsana upara besADIne divya tailathI abhaMga karI sugaMdhI dravyathI temanAM aMgane uddhRrtana kare che. te bAda kadalIgRhamAM lAvIne siMhAsana upara besADI sugaMdhita jaLathI navaDAve che. snAna karAvyA bAda alaMkArathI bhUSita kare ane tyArapachI jinane uttara taraphanA kadalIgRhamAM laI jaI siMhAsana para beThelA jinamAtAnA utsaMgamAM prabhune besADe. tyArabAda sevaka devatAo pAse gozIrSacaMdananA kASTha maMgAvI araNI kASThanA maMthanathI temAM agni utpanna karI temanI rakSA mATe caMdanakAhano homa kare. te pachI preta vagereno doSa haNavA mATe jina tathA jinamAtA baMnene hAthe rakSApoTalI bAMdhe. e bAda be goLa paththara aphaLAvI AzIrvAda Ape. "tame parvatanA jevA AyuSyavAna thAo." pachI temane jema lAvyA hatA tema pAchA laI jaIne janmagRhamAM zayyA para besADI temanI sanmukha bhaktigIta gAya. A devIo bhavanapati jAtinI che ema bahuzruta puruSoe nizcaya karelo che. kAraNa ke u.bhA.-3-15 Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 ThANAMgasUtramAM keTalIka dikumArIkAonuM varNana karatA temanI sthiti eka palyopamanI kahI che. samAna jAtine lIdhe A devIonuM AyuSya paNa teTaluM ja saMbhave che. A devIo aparigRhItA che AthI temane dikumArIo kahe che. zrI jaMbudrIpa pannatimAM A janmotsavanuM vistRta vivaraNa che. ahIM to temAMthI mAtra jarUra pUrato saMkSepa ja ApavAmAM Avyo che. (c)e 199 IndrakRta janmotsavanuM varNana siMhAsanaM sureMdrasya, kaMpate yudhi bhIruvat / avadhinArhatAM janma, jJAtvA tadutsavaM tanot // -- bhAvArtha :- raNabhUmimAM Darapoka jema tharathara kaMpe tema IndranuM Asana bhagavAnanA janma samaye kaMpAyamAna thAya che. AthI Indra avadhijJAna vaDe prabhuno janma jANIne temanAM janmano utsava kare che. vizeSArtha :- IndrakRta janmotsavanuM varNana zAstromAM A pramANe batAvyuM che H- bhagavAnanA janma thayAnuM avadhijJAnathI jANavAmAM AvatAM Indra potAnA siMhAsana parathI Ubho thaI jAya che ane prabhunI dizA tarapha cAlI vinayathI zakrastava vaDe stuti kare che. stuti pUrI thayA bAda Indra pharI potAnA siMhAsana para besIne "ahIM trikALa utpanna thatAM Indrono evo AcAra che ke temaNe arihaMta prabhuno janmAbhiSeka karavo. ema vicArIne pAyadaLanA nAyaka hariNaigameSIdevane bolAve che. e deva AvatAM Indra AjJA kare che. "tuM sughoSA ghaMTA vagADa ane ApaNAM svarganA sau devatAone ApaNA prasthAnanI jANa kara." IndranI AjJA ziromAnya karI hariNaigameSI deva yojana pramANavALI sughoSA ghaMTAne traNavAra vagADe. te vAgatAM ja batrIsa lAkha vimAnanI batrIsa lAkha ghaMTAo divya prabhAvathI eka sAthe ja gUMjI UThe, teno dhvani zAMta thatAM te deva bole : "he devatAo ! tame Indra sAthe jinendra bhagavAnanA janmakalyANaka utsava ujavavA mATe taiyAra thAo." A udghoSaNA sAMbhaLI badhA devatAo potapotAnA vAhanane sajAve. e pachI Indra pAlaka nAmanA yAna-vimAnanA svAmI devane vimAna sajja karavAnI AjJA kare. A deva jaMbudrIpa jevaDuM lAkha jojananuM pAMcaso yojana uMcuM pAlaka nAmanuM vimAna sajAvIne lAve. zrI ThANAMgasUtramAM kahyuM che : "cAra vastu lokamAM samAna che. sAtamI narakano apratiSThAna Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 215 narakAvAso, jaMbUdvIpa, pAlaka nAmanuM yAna-vimAna ane sarvArthasiddha mahAvimAna A cAre ya lAkha yojana pramANavALA che." A pAlaka vimAnamAM pazcima sivAya traNa dizAe traNa traNa pagathIyAvALuM ekeka dvAra hoya che. madhyamAM aneka ratnamaya staMbhothI pUrNa prekSakagRha maMDapa hoya che, tenI vaccovacca ratnapIThikA upara IndranuM siMhAsana hoya che. tenAthI vAyavya khUNe, uttaramAM ane IzAna khUNe 84 hajAra sAmAnika devatAonA 84 hajAra siMhAsano hoya che, pUrva dizAmAM IndranI ATha IndrANInA siMhAsano hoya che. agni khUNAmAM bAra hajAra atyaMtara parSadAnAM devonAM 12 hajAra siMhAsano hoya che. dakSiNamAM madhya parSadAnA 16 hajAra devonA 16 hajAra siMhAsano hoya che ane pazcimamAM sAta kaTakanA svAmI sAta siMhAsano hoya che. bIjA valayamAM IndranA AtmarakSaka devatAnA corAsI-corAsI hajAra siMhAsana cAre dizAmAM hoya che. sarva saMkhyAe traNa lAkha ne chatrIsa hajAra AtmarakSaka devatAonA teTalA ja siMhAsano hoya che. vimAnanI AvI sajAvaTa pUrI thatAM, arihaMtanI pUjAne yogya evuM paridhAna karI AnaMdathI ubharAtA haiye Indra vimAnane pradakSiNA daIne pUrva dizAnA traNa sopAnavALA mArge praveza karIne pUrvAbhimukhe bese che. sAmAnika devatAo uttara dizAnA sopAnamArge praveza karIne potAnA Asane bese ane bIjA dakSiNa dizAnA sopAna mArge praveza karIne potapotAnA yogya sthAne bese. vimAna cAlatAM tenI AgaLa ATha mAMgalika tathA eka sahasra yojana UMco ane nAnI nAnI hajAra dhvajAvALo mahendradhvaja vagere cAle. duMdubhinA dhvani sAthe A vimAna AkAzamAMthI uttara bAjunAM mArga utare. kahyuM che ke "jinajanmotsavAdi prasaMge Indra tenI prazaMsA karanArA ghaNA jIvone samakitano lAbha thavA mATe te mArge thaIne nIkaLe che." A asaMkhya dvIpa samudranI maLe satvare uDatuM uDatuM naMdIzvaradvIpanA ratikara parvata upara Ave tyAM te vimAnane saMkSepIne saudharmendra prabhunA nagaramAM Ave ane tyAMthI prabhunA janmagRhamAM Ave. tyAM sAthe lAvelA nAnA vimAnathI prabhunA gharanI traNa pradakSiNA phare, pachI IzAna dizAmAM pRthvIthI cAra AMgaLa addhara vimAnane mUkIne Indra prabhunA gharamAM praveza kare. tyArabAda jina ane jinamAtAne traNa pradakSiNA karI namaskAra karI kahe ke "he jagabhUjaya ! tamane namaskAra ho. he mAtA ! tame dhanya cho. tame pUrve puNya karelAM che. te mAtA ! tame mane AjJA Apo jethI ame tamArA putrano janmotsava ujavIe ane tame A mATe jarA paNa bhaya rAkhazo nahi." e bAda jinamAtAne avasthApinI nidrA ApI bhagavAnanI pratikRti mAtAnA paDakhAmAM mUke. Ama karavAno hetu evo che ke Indra pote janmotsavamAM lIna hoya tevA prasaMge kutUhalathI koI duSTa jinamAtAnI nidrA harI le to putrane na jotAM mAtA hebatAI jAya ane duHkhI thAya. paraMtu paDakhAmAM putranI pratikRti juve eTale tevuM kaMI azubha na thAya." A pachI Indra pAMca rUpa dhAraNa kare. eka rUpe svaccha, pavitra ane dhUpita karelA hAthamAM Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 prabhune grahaNa kare. eka rUpe chatra dhare. be rUpe be bAju cAmara vIMjhe ane pAMcame rUpe hAthamAM vaja laI sevakanI jema prabhunI AgaLa cAle ane e indranI pAchaLa temanuM vimAna khAlI cAlyuM Ave. prabhune Ama pAMca rUpe merUparvata para laI jAya. tyAM pAMDukavanamAM pAMDukaMbalA zIlA uparanA zAzvata siMhAsana upara pUrva dizA tarapha moM rAkhIne bese ane potAnA khoLAmAM bhagavAnane besADe. A pramANe IzAna Indra paNa laghuparAkrama nAme potAnA senApati deva pAse mahAghoSA nAmanI ghaMTA vagaDAve. tyArabAda puSpaka nAmanA devatAnI pAse puSpaka nAmanuM vimAna taiyAra karAvI temAM besIne zakra IndranI jema Ave, te dakSiNa bAjunA mArge AkAzamAMthI utarI naMdIzvaradvIpa uparanA uttarapUrva vaccenA ratikara parvata upara Ave. tyAM te vimAnano saMkSepa karI meruparvata upara AvIne zakrendranI jema prabhunI stuti kare A ja pramANe bIjA Indro paNa meruparvata u52 Ave. Ama A janmotsava prasaMge 64 Indro Ave che. 64 Indro A pramANe che. vaimAnikanA daza Indro, bhavanapatinA vIza Indro, vyaMtaronA batrIza Indro ane sUrya tathA caMdra jyotiSkanA asaMkhyAtA Indro A janmotsavamAM bhAga le che, paraMtu jAtinI apekSAe sUrya ne caMdra e be ja gaNelA che. samavAyAMga sUtramAM to vyaMtaranA 32 Indro sivAyanA 32 Indro Ave che ema kahyuM che. temAM navamA-dasamA kalpano eka Indra ane agiyAramA-bAramA kalpano eka Indra hovAthI vaimAnikanA daza Indro jANavAM. vaimAnika Indrono parivAra A pramANe che. pahelA kalpe corAsI hajAra, sAmAnika devatA, bIje eMsI hajAra, trIje boMtera hajA2, cothe sIttera hajAra, pAMcame sATha hajAra, chadbe pacAsa hajAra, sAtame cALIsa hajAra, AThame trIsa hajAra, navamA IndranA vIsa hajAra ane dazamA IndranA daza hajAra sAmAnika devatA hoya che ane tethI cAra cAra gaNA aMgarakSaka deva hoya che vagere temano parivAra hoya che. pahelA bIjA sivAya bAkInA devalokanI ghaMTAonA nAma A pramANe che. trIje, pAMcame, sAtame ane dazame kalpe sudhoSA nAmanI ghaMTA che ane teno vagADanAra hiraNaigameSI deva che ane cothe, chake, AThame ane bArame ghaMTA tathA senAnInA nAma vagere agAu kahelA IzAna IndranI pramANe che. mahAghoSA ghaMTA laghuparAkrama vagADe che. vaimAnika daza IndronAM vimAnanAM nAma anukrame pAlaka, puSpaka, saumanasa, zrIvAsa, naMdyAvarta, kAmagama, prItigama, manorama, vimaLa ane sarvatobhadra che ane vimAnanA nAma pramANe te vimAnanA adhyakSa devatA che. bhavanapatimAM camarendrane oghasvarA nAme ghaMTA, druma nAme senAnI ane pAlaka vimAnathI ardha pramANavALuM vimAna hoya che. A vimAnano dhvaja paNa mahendradhvajathI ardhapramANavALo hoya che. balIndrane mahaughasvarA ghaMTA, mahAdgama senAnI hoya che. bAkInA dakSiNa nikAyanA nava Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 217 Indrano bhadrasena nAme senApati che. uttaranA nava Indrano dakSa nAme senApati che. temanA vimAna ane dhvaja camarendrathI ardha pramANavALA hoya che. tathA nAgakumAradi nave nikAyamAM ghaMTA, meghasvarA, haMsasvarA, krauMcasvarA, maMjusvarA, maMjughoSA, susvarA, madhusvarA, naMdisvarA ane naMdighoSA anukrame che. dakSiNa bAjunA vyaMtarendronI ghaMTAnuM nAma maMjusvarA che. uttara bAjunA IndronI ghaMTA maMjughoSA che. temanAM vimAna eka hajAra yojana vistAravALA ane dhvaja ekaso paccIsa yojana UMcA hoya che. jyotiSImAM caMdranI ghaMTA susvarA ane sUryanI susvaranighoSA ghaMTA che. vimAna ane dhvaja vyaMtarendra pramANe hoya che. bhavanapati, vyaMtara ane jyotiSkanA Indro pAse vimAna racanAra koI devatA nathI hotAM. Abhiyogika devatA temanA vimAna race che. Ama IndronI oLakha karI, have te Indro janmotsava kevI rIte ujave che te joIe. saudharma Indra prabhune potAnA khoLAmAM laIne bese tyAra pachI acyuta Indra potAnA Abhiyogika devatAone tIrthaMkara paramAtmAne gaurava Ape tevI taiyArI karavAno Adeza Ape. e Adeza maLatAM ja devatAo suvarNanA, rUpAnA, ratnanA, suvarNaratnanA, rUpAratnanA, suvarNa-rUpA ratnanA temaja mRttikAnA darekanA eka hajAra ne ATha kaLaza vidhurve. te sAthe ja paMkhA, cAmara, telanA DAbaDA, puSpagaMgerI tathA darpaNa vagere paNa darekanI eka hajAra ne AThanI racanA kare. e bAda Abhiyogika devatA te kuMbha vagere laIne kSIrasAgara ane gaMgAdi tIrthanA jaLa ane kamaLa laI Ave. zrI jaMbUDhIpa prajJaptisUtramAM A aMge ullekha che ke "kSIrasAgaramAMthI kSIrodaka grahaNa kare. tyAM utpanna thayela sahasradaLa kamaLa le te laIne puSkarodadhimAMthI ane yAvat bharata-airavatanA mukhya tIrthomAMthI jaLa ane mRttikA grahaNa kare." pachI te devatAo naMdanavana vageremAMthI gozIrSacaMdana vagere laIne te badhuM acyuta Indrane Ape tyAre A Indra prabhune jaLa-puSpAdikathI abhiSeka kare. te samaye IzAna Indra vagere Indro ubhA rahIne prabhunI stuti kare. keTalAka devatA gIta gAya, keTalAka devatA nRtya kare ane keTalAka devatA azva tathA gajendranA jevI garjanA kare ane keTalAka abhiSeka karyA bAda acyuta Indra gaMdha kASAyika vasra vaDe prabhunuM aMga luMche. aMga suMThyA bAda prabhune alaMkArothI zaNagAre ane temanI sAme sonAnA pATalA upara rUpyamaya cokhAthI aSTamaMgaLa kare. e bAda batrIza prakAranuM nATaka karI prabhunI samIpe puSpano prakara dharI, dhUpa kare ane ekaso ATha kAvyathI prabhunI stuti kare. zrI jaMbUtIpaprajJaptimAM kahyuM che ke "prabhune dhUpa karI sAta-ATha pagalAM pAchA osarIne dasa AMgaLInA nakha bhegA thAya tema aMjali joDIne mastake praNAma kare pachI apunarukta evA 108 vizuddha zlokathI stuti kare. yAvat kahe ke - "he siddha, buddha, niSkarma, tapasvI, rAgadveSathI rahita, nirmama, dharmacakravartI evA he prabhu ! tamane namaskAra ho !' Ama aMtaranA ullAsathI stuti karI vinayapUrvaka prabhunI AgaLa UbhA rahe. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 e ja pramANe saudharmendra sivAyanA tresaTha Indro Aja vidhithI anukrama pramANe abhiSeka kare pachI IzAna Indra pAMca rUpa dhAraNa karIne prabhune potAnA khoLAmAM besADe ane zakrendranA sthAne pote siMhAsana para bese. e eka rUpe chatra dhare. be rUpe be bAju cAmara vaje ane eka rUpe trizULa laI prabhunI AgaLa eka sevakanI jema Ubho rahe eTale zakrendra pUrvanI jema sAmagrI taiyAra kare. AmAM vizeSatA e hoya che ke te cAra vRSabhanA rUpa vidurve ane prabhunI cAre dizAmAM e dareka vRSabhane Ubho rAkhI te darekanA zIMgaDAmAMthI jaLanI evI UMcI dhArA kare ke je dhArA sIdhI prabhunA mastaka upara paDe, e bAda zakrendra ayyatendranI jema parivAra sAthe kRtrima ane akRtrima ema baMne prakAranA kuMbhathI prabhune abhiSeka kare. te bAda 108 zlokathI prabhunI stavanA kare. vRddho kalaza vagerenI saMkhyA A pramANe gaNAve che. eka eka jAtinA banelA ATha ATha hajAra kuMbha hovAthI tene AThathI guNatAM cosaTha hajAra kula thAya. e badhA kuMbhothI, eka eka abhiSeka thAya che. e rIte cosaTha Indro temanA trAyasiMzaka devatA, lokapAla IndrANIo ane traNa parSadAnA devatAo maLIne baso ne pacAsa abhiSeka thAya che. tethI cosaTha hajAra kuMbhane baso ne pacAsa abhiSekathI guNatA eka karoDa ane sATha lAkha kaLazathI abhiSeka thAya che. kaLazanA pramANa viSe pUjayo kahe che. "dareka kaLaza paccIsa yojana UMco, bAra yojana pahoLo ane eka yojana nALavALo hoya che. AvA eka karoDa ne sATha lAkha kaLazathI abhiSeka thAya che." abhiSeka vidhi pUrI thaI gayA bAda Indra stuti kare : "he kRpALu paramezvara ! mArA jevA anaMtAnaMta Indro tamArI pUjA bhakti kare to paNa tamArI vItarAgatA rUpa pUjyatAne temaja bAlyAvasthAmAM rahela tamArI dhIratAnuM varNana karavAnuM koInAmAM sAmarthya nathI." ame to saMsAranA moha-mAyA ane vAsanAothI vIMTaLAyelA chIe. AthI tamArA aparaMpAra mahimA dharAvatA eka aMguThAnI paNa pUjA karavAne zI rIte samartha thaI zakIe ? chatAM paNa ApanA jevA anAsakta ane niHspRhInI karelI pUjA bhakti amArA AtmAnuM hita jarUra kare che. he bhagavAna! amArI IcchAne mAna ApI Apa ahIM padhAryA tethI amAro bhava saphaLa thayo hoya ema lAge che. AvI utkaTa ane bhAvasabhara stuti karIne saudharmendra pAMca rUpe prabhune pAchA janmagRhamAM laI jAya ane tyAM mAtAnI pAse temane vinayathI mUkI de. e samaye Indra prabhunI pratimUrti ane avasthApinI nidrA saMharI le. ane be rezamI vastra tathA be kuMDaLa prabhune ozIke mUkIne eka ratnamaya poTakI bAMdhI prabhunA aMguThAmAM sudhAnI zAMti mATe amRtanuM saMkramaNa kare. tIrthakaro stanapAna nathI karatA. AthI te aMguTho mukhamAM rAkhavAthI temanI sudhA tRpta thAya che. tyArabAda IndranI AjJAthI dhanada ane jaibhaga devatAo prabhunA gharamAM batrIsa koTI Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 219 suvarNanI vRSTi kare ane zakrendra ghoSaNA karAve ke "je koI prabhunuM ke temanI mAtAnuM ahita ciMtavaze tenuM mastaka Armaka vRkSanI maMjarInI jema tUTI paDaze" ema ghoSaNA karAvIne badhA devatAo naMdIzvaradIpa jaIne tyAM aSTAhnikA mahotsava kare. 200 zrI jinezvara bhagavaMtanA chaghathapaNAnuM varNana jagadutkRSTasauMdaryA, bAlye'pyabAlabuddhayaH / jitendriyAH sthirAtmAno, yauvanodyotitA api // "jagatamAM sarvotkRSTa saundaryavALA ane bAlyavayamAM paNa abAla buddhivALA prabhu yauvanavayathI prakAzita thayA chatAM paNa jitendriya ane sthira AtmAvALA hoya che." AvA prabhu saMsAranA sukhamAM Asakta banatA nathI. kahyuM che ke : "teo bahArathI rAga darzAve che paNa aMtarathI pravALAnI jema nirmaLa hoya che. temane kadAca cakravartInuM rAjya maLe to paNa teo temAM lubdha thatA nathI." lokAMtika devatAonuM kArya tIrthaMkara paramAtmA jJAnathI potAnI dIkSAno samaya jANe che. chatAMya te samaye lokAMtika devatA temanI pAse AvIne namaskAra karIne traNa lokanA kalyANa mATe dharmatIrtha pravartAvavA mATe vinaMtI kare che. varSIdAnano vidhi dIkSA levAnA samayane eka varasa bAkI hoya tyAre zrI tIrthaMkara paramAtmA vArSika dAna Ape che. A dAna A pramANe hoya che. bhagavAna varSIdAna karavAno vicAra kare tyAre zakrendranuM Asana kaMpita thAya. avadhijJAnathI te bhagavaMtanI bhAvanA jANe. AthI dIkSAnA avasare traNaso ne akyAzI koTI tathA esI lAkha suvarNa prabhune pUruM pADavAno nirNaya kare. pachI dhanadanI AjJAthI jaibhaka devatAo teTaluM dravya prabhunA gharamAM kSepana kare. vRddha puruSo pAsethI sAMbhaLyuM che ke eMzI ratino eka sonaiyo thAya che. e sonaiyAmAM prabhunuM ane temanA pitAnuM nAma hoya che. eka divasanA dAnamAM ApelA sonaiyAnuM vajana nava hajAra maNa thAya che. cALIsa maNanuM eka gADuM bharAya. AvA baso paccIsa gADA bharIne prabhu rojanuM suvarNadAna kare. eTale haMmezA-rojanAM eka karoDa ane ATha lAkha suvarNanuM dAna thAya. vArSika dAnamAM joIe teTalA sonaiyA IndranI AjJAthI vaizramaNa devatA ATha samayamAM taiyAra karIne tIrthaMkaranA gRhamAM sthApana kare. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 dAnanA cha atizaya batAvyA che te A pramANe che - 1. dAna detI vakhate prabhunA hAthamAM saudharmendra dravya Ape che jethI prabhune dAna detA zrama na paDe. 2. IzAna Indra hAthamAM sonAnI yaSTikA laIne pAse Ubho rahe che. te cosaTha Indro sivAya bIjA devone dAna letA aTakAve che ane dAna lenAranuM jevuM bhAgya hoya tevI ja mAMgaNI dAna lenAra pAse karAve che. 3. camarendra ane baliIndra prabhunI muThThImAM rahelA sonaiyAmAM dAna lenAranI IcchAnusAra vadhaghaTa kare che. 4. bIjA bhavanapatio bharatakhaMDamAM janmelA manuSyone prabhunA hAthanuM dAna levA mATe kheMcI lAve che. 5. vANavyaMtara devatAo dAna laIne janArA mANasone temanA sthAne nirvighne pAchA pahoMcADavAnuM kArya kare che. 6. jyotiSka devatAo vidyAdharone vArSika dAnano samaya jaNAve che. 220 A samaye tIrthaMkaranA pitA traNa moTI zALAo karAve che. eka zALAmAM bharatakhaMDamAM janmelA manuSyo Ave tene annAdi Ape che, bIjI zALAmAM vastra Ape che ane trIjI zALAmAM AbhUSaNa Ape che. cosaTha Indro prabhunA hAthanuM dAna le che. tethI e dAnanA prabhAvathI be varasa sudhI temanA jIvanamAM koI kalaha thato nathI. cakravartI jevA rAjAono bhaMDAra bAra varasa sudhI akSaya rahe che. rogIone bAra varasa sudhI navo roga thato nathI. tIrthaMkara paramAtmA vArSika dAna "dharmanI prabhAvanA karavAnI buddhithI ane loko uparanI anukaMpAthI dAna Ape che. kIrti vagerenI lAlasAthI te dAna ApatA nathI." dIkSA kalyANakanuM varNana "dAna dIdhA pachI mAtA-pitAnI anujJA laIne jemano zakrendra tathA rAjA vageree bhaktithI niSkramaNotsava karelo che evA prabhu dIkSA le che." dIkSAnA divase svajano AkhA ya nagarane dhajApatAkAo, toraNo vagerethI ThAThamAThathI zaNagAre che. te avasare AsanakaMpa thavAthI cosaTha Indro tyAM Ave che. AgaLa kahyA pramANe Indro ATha jAtanA kaLaza tathA pUjAnA upakaraNo ATha ATha hajAra karAve che. prabhunA kuTuMbIjano paNa ATha prakAranA kaLaza karAve che. tyArabAda Indro tathA svajano devatAoe lAvelA tIrthajaLathI prabhune abhiSeka kare che. pachI gaMdhakaSAya vasa vaDe prabhunA aMgane luMche che. tyArabAda lakSyamUlyanA sadeza vasra ane mUlyavAna alaMkAro paherAve che. e bAda prabhu seMkaDo ratnamaya staMbhavALI divya pAlakhImAM mUkelA siMhAsana para pUrva bAju moM rAkhIne bese che. prabhunI dakSiNa bAjue kuTuMbanI vaDIla strIo bese che, vAma bAju haMsanA citravALuM vastra hAthamAM laIne dhAvamAtA bese che. pAchaLanA bhAge eka tarUNa strI chatra dharIne bese che. IzAna khUNAmAM eka suMdarI pUrNa kaLaza laIne bese che. pachI svajananI AjJAthI sarakhesarakhA veza ane zarIravALA hajAro puruSo jAte pAlakhIne upADe che, te samaye zibikAnI dakSiNa taraphanI upalI bAMhya zakrendra vahana kare che, uttara taraphanI Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 221 upalI bAMhya IzAnendra vahana kare che. dakSiNa taraphathI nIcalI bAMhya camarendra vahana kare che ane uttara taraphanI nIcalI bAMhya baliIndra vahana kare che. bAkInA devatAo paMcavarNanI puSpavRSTi karatA karatA cAle che. AvA mahotsavathI prabhu dIkSA levA nIkaLe che tyAre manuSyo temanI vividha prakAre stuti kare che. A pramANe sau prabhunI sAthe vanamAM Ave che tyAM azokavRkSa taLe pAlakhI utAre che. prabhu temAMthI bahAra nIkaLI AbhUSaNo utAre che. te samaye kuLanI vaDIla strI haMsa lakSaNavALA vastramAM te AbhUSaNo laI le che, AbhUSaNo utAryA bAda eka muSTithI dADhI-mUchanA ane cAra muSTithI mastakanA kezano loca kare che. pAMca Indriya tathA cAra kaSAya ema nava prakArano bhAvaloca kare che ane kezanA tyAgarUpa dazamo dravyaloca kare che. zakrendra te keza laIne prabhune jANa karIne kSIrasAgaramAM padharAvI de che. pachI lakSamUlyanuM devadRSya vastra Indra prabhunA skaMdha upara nAMkhe che. tyArabAda prabhu "namo siddhANaM' bolI sAmAyikano pATha bhaNe che. A pAThamAM "bhaMte" e pada jinezvara bhagavaMta bolatA nathI. cAritra lIdhA bAda turata ja prabhune cothuM jJAna upaje che. saMyama lIdhA pachI te ja divase te vihAra kare che. e pachI prabhu prathama pAraNuM jene tyAM kare tene tyAM devatA pAMca divya-sugaMdhI jaLa, puSpa, suvarNa, vastra ane duMdubhi vistAre che. te samaye devatAo mAnavabhavanA guNa gAya che ane sADA bAra lAkha sonaiyAnI vRSTi kare che. 201 prabhune kevaLajJAnanI utpatti Adye'tha zukladhyAnasya dhyAte bhedadvaye'rhatAm / ghAtikarmakSayAdAvirbhavetkevalamujjvalam // "zukladhyAnanA pahelA be bhedanuM dhyAna dharatAM prabhune ghAtikarmano kSaya thatAM ujjvaLa kevaLajJAna prakaTa thAya che." ATha prakAranA karmamaLane zodhe te zukla. zokano nAza kare te zukla. zukla evuM je dhyAna te zukladhyAna. A dhyAnanA pahelA be prakAra dhyAtA jinezvara bhagavaMtane kevaLajJAna utpanna thAya che. prathama bheda pRthavitarkasapravicAra nAme che. eka dravyanI aMdara utpAda, vyaya ane dhruva e paryAyanA vistArathI judA judA bhedathI vicAra karavo te pRthavitarka- sapravicAra. Ama AtmasattAnuM dhyAna karavuM te zukladhyAnano prathama bheda che. A bheda 8mA guNaThANAthI 11mA guNaThANA sudhI prApta thAya che. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 zukladhyAnanA bIjA bhedanuM nAma ekatvavitarkaapravicAra che. jIvanA guNaparyAyamAM AtmA eka ja che tevuM ciMtana karavuM. mAro AtmA-jIva siddhasvarUpamaya che evuM dhyAna dharavuM te ekatvavitarka apravicAra. A aMge pUjya puruSo kahe che ke "eka dravyane avalaMbI rahelA aneka paryAyomAMthI eka paryAyano ja Agama anusAre vicAra karavo ane mana vagere yogamAM paNa ekathI bIjAno vicAra jemAM nathI te ekatvavitarkaapravicAra nAme zukladhyAnano bIja bheda che. A dhyAna yoganI capaLatA rahita eka paryAyamAM cirakALa paryaMta Take che. tethI pavana vinAnA makAnamAM dIpakanI jema tenI sthiratA thAya che. A bIjo bheda bAramA guNaThANe saMbhave che. A dhyAnathI ghanaghAtI cAra karmano kSaya karI jIva nirmaLa evA kevaLajJAnane prApta kare che. sayogI kevaLI guNaThANe dhyAnAMtarikA thAya che. te jJAna vaDe anaMta dharmavALA sarva padArtha jANI zakAya che. kahyuM che ke - 'A traNa jagatamAM evI koI vastu nathI ke je zrI jinezvara bhagavaMta jANatA nathI ane jotA nathI. AthI ja arihaMta traNa jagatane pUjya thAya che." 222 tIrthaMkarapada paNa kevaLajJAna utpanna thayA chatAMya bhogya thAya che. kahyuM che ke - "jinezvara bhagavaMte trIjA bhave je tIrthaMkara nAmakarma bAMdheluM che te temane vipAkapaNe tyAre ja udayamAM Ave che." prabhune kevaLajJAna thAya che tyAre cosaTha Indro AvI prabhuno jJAnakalyANaka mahotsava ujave che. A mATe vAyukumAra devo eka yojana pramANa bhUmaMDaLane zodhe che. meghakumAradevatAo te bhUmine sugaMdhI jaLathI sIMce che. cha RtunA adhiSThAyaka devatA puSpa vaDe te bhUmine pUje che. vyaMtara devatA dharatIthI savA koza UMcuM suvarNa ratnamaya pITha race che. e pachI bhavanapati devo pRthvIthI daza hajAra pagathiyA jeTalo UMco suvarNanA kAMgarAvALo rUpAno killo kare che. eka eka pagathiyuM eka hAtha pahoLuM ane eka hAtha UMcuM hoya che, tethI pahelo gaDha pRthvIthI savA koza UMco thAya che. te rUpAnA killAnI bhIMta pAMcaso dhanuSya pramANa jADI ane tetrIza dhanuSya ne batrIsa AMgaLa pahoLI hoya che. A killAmAM cAra putaLIo ane ATha mAMgalikavALA cAra dvAra hoya che. killAnA cAre khuNe jamIna para cAra vApikA race che. pahelA gaDhanA pUrva dvAra upara tuMbara nAme deva dvArapALa hoya che, dakSiNadvAre SaTvAMga nAme deva dvArapALa hoya che, pazcima dvAre kapALI nAme deva dvArapALa hoya che ane uttaradvAre jaTAmuguTadhArI nAme deva dvArapALa hoya che. pahelA gaDhanI madhyamAM cAre dvAra pAse sarakhI bhUmi hoya che. A gaDhanI aMdara devatAonA tathA manuSyonA vAhano rahe che. bIjo suvarNano gaDha ratnamaya kAMgarAthI race che. A gaDha pAMcaso pagathiyA jeTalo UMco hoya che. A gaDhanA pUrvadvAre hAthamAM abhayamudrA dharanArI zveta varNanI jayA nAme be devIo rahe che. dakSiNa dvAre ratna jevA varNavALI vijayA nAme be devI hAthamAM aMkuza laIne ubhI rahe che. pazcima dvAre pILA varNavALI ane hAthamAM pArA dharanArI ajitA nAme be devI rahe che ane uttara Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 dvAre nIla varNavALI ane hAthamAM magara nAme zastra dharanArI aparAjitA nAme be devI rahe che. pacAsa dhanuSya pramANe te gaDhamAM gayA pachI paNa samAna bhUmi hoya che. te gaDhamAM siMha, vAgha, mRga vagere tiryaMco rahe che. ahIM IzAna dizAmAM devachaMdo racavAmAM Ave che. vyAkhyAnanA uttarakALe devatAoe sevelA prabhu te upara AvIne bese che. tenI upara pAMca hajAra sopAna caDhIe tyAre pUrvanI jeTalI bhIMtanI jADAInA tathA UMcAInA pramANavALo ane cAra dvAravALo maNimaya kAMgarAthI suzobhita ratnano trIjo gaDha devatAo race che. tenA pUrvadyAre soma nAme pIta varNavALo vaimAnika deva hAthamAM dhanuSya laI dvArapALa thaIne rahe che. dakSiNamAM hAthamAM daMDa dharanAra gauravarNa yama nAme vyaMtara devatA Ubho rahe che. pazcimamAM raktavarNa pAzadhArI varUNa nAme jyotiSI deva rahe che ane uttaramAM zyAmavarNI kubera nAme bhavanapati deva hAthamAM gadA laIne dvArapALa banI Ubho rahe che. A ratnamaya gaDhanI vacamAM sarakhI bhUminuM pITha hoya che. te eka koza ane chaso dhanuSya pramANa vistAravALuM hoya che. eTaluM ja vistAranuM mApa pahelA, bIjA, trIjA killAnA madhya bhAganuM paNa baMne pAsAnuM maLIne jANavuM. A mApa A pramANe hoya che. rUpAnA gaDhamAM pravezyA pachI 50 dhanuSya pratara che ane tenI AgaLa bAraso ne pacAsa dhanuSyamAM pAMca hajAra sopAna eka hAtha pramANanA che. evI rIte baMne maLIne teraso dhanuSya eka tarapha rUpAnA tathA suvarNanA gaDhanuM aMtara hoya che. te pramANe baMne pArzvano vistAra ekatra karatAM eka koza ane chaso dhanuSyanuM mApa thAya che. Ama traNa gaDhanA madhya bhAganA vistAranuM mApa kulle traNa koza ane aDhAraso dhanuSya thAya che. temAM traNa gaDhanI be bAju maLIne cha bhIMto thAya che. te dareka bhIMtano vistAra tetrIza dhanuSya ane batrIza AMgaLa hoya che. tethI tetrIsa dhanuSyane cha guNA karatA ekaso aThThANuM dhanuSya thAya che ane batrIsa AMgaLane cha guNA karatAM ekso bANuM AMgaLa thAya che. tene pUrvanA aDhArasomAM bheLavatAM eka koza thAya che. te kozamAM traNa koza meLavatAM eka yojana thAya. Ama eka yojanAnuM goLAkAra samavasaraNa hoya che. A samavasaraNamAM cAre dizAe prathama dasa hajAra sopAna hoya che. te yojananI bahAra samajavA. prabhunA madhyabiMdunA bahAranA sopAna parvatanI bhUmi baMne tarapha savA traNa traNa koza hoya che. A samavasaraNa dharatIthI addhara karavAmAM Ave che. temAM UMce UMce sopAnanI racanA karelI hoya che. A pramANe goLAkAra samavasaraNa goThavAya che. corasa samavasaraNanuM svarUpa lokaprakAza graMthamAMthI jANI levuM. trIjA gaDhamAM je prathama sarakhuM bhUtaLa kahyuM tenI madhyamAM maNiratnamaya pITha prabhunA deha pramANe UMcuM, cAra dvAravALuM ane cAre dizAmAM sopAnavALuM hoya che. laMbAI ane pahoLAImAM baso dhanuSya pramANa che ane pRthvIthI aDhI koza UMcuM hoya che. A aMge kahyuM che ke "ekeka hAtha UMcA vIza hajAra pagathiyA caDyA pachI prabhunuM siMhAsana Ave che, tethI jamInathI te aDhI koza Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 , upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 UMcuM thAya che." A pramANa siMhAsananI nIcenI bhUmithI pIThikA sudhI samazreNIe UMcAI gaNatAM thAya che. A pIThanA madhya bhAgamAM eka yojana vistAravALo azokavRkSa hoya che. te zrI jinezvara bhagavaMtanA zarIranA mApathI bAragaNo UMco hoya che. A aMge kahyuM che ke - "zrI RSabhadeva prabhune caityavRkSa traNa gAu UMcu hoya che ane bAkInA tIrthakarone zarIramAnathI bAragaNo UMco hoya che." bhagavAnane je vRkSa nIce kevaLajJAna utpanna thayuM hoya te vRkSa te caityavRkSa. te azokavRkSanI upara rahe che. azokavRkSanI nIce ahitanA devachaMdo hoya che. tyAM cAre dizAe cAra suvarNanAM siMhAsana AvelA hoya che. temanI AgaLa eka eka ratnamaya pAdapITha hoya che. tenI upara prabhu caraNa dhare tyAre te ullasita thAya che. dareka siMhAsana upara traNa traNa chatro hoya che. te badhA motInI zreNIthI zaNagAryA hoya che. dareka siMhAsananI baMne bAju babbe cAmaradhArI devatA UbhA rahe che. siMhAsananI AgaLa cAre dizAe suvarNakamaLa upara sUryanA tejane jIte tevuM eka eka dharmacakra hoya che. A uparAMta cAre dizAmAM hajAra hajAra yojana UMcA nAnI nAnI ghaMTaDIovALA cAra mahAdhvaja hoya che. temAM pUrvamAM dharmadhvaja, dakSiNamAM mAnadhvaja, pazcimamAM gajadhvaja ane uttaramAM siMhadhvaja hoya che. ahIM je dhanuSya tathA koza vagerenuM mApa kahyuM che te te samayanA tIrthakaranA AtmAMgula pramANe jANavuM. vyaMtara devatAo maNipITha, caityavRkSa, siMhAsana, chatra, cAmara tathA devachaMdo vagere race che. cAre ya nikAyanA devatAo bhegA maLIne A samavasaraNa race che. bAkI to koI mahAna devatA dhAre to ekalo paNa AvuM samavasaraNa racI zake. tyAM vaimAnika devatA harSathI siMhanAda ane duMdubhinA zabdo kare che. sUryodaya samaye prabhu suvarNanA kamaLa upara caraNa mUkatAM pUrvadvArathI samavasaraNamAM praveza kare che. pachI caityavRkSane pradakSiNA karI pAdapITha upara paga mUkI "namo tIrdhAya" bolIne siMhAsana upara birAjamAna thAya che. tIrtha eTale zrutajJAna athavA caturvidha saMgha. ahaMtane zrutajJAnapUrvaka arihaMtapaNAnI prApti che AthI te tIrtha zabdathI zrutajJAnane name che. arihaMtane loko pUje che. A lokapUjaya arihaMta tIrthane vaMde tethI tIrtha paNa lokonA mATe pUjya ane vaMdanIya che. tIrthane namana karyA bAda prabhu dharma kahe che, tema badhA ja loko tIrthane vaMdana kare che. e pachI bhagavAna dharmadazanA Ape che. bhagavAnanA mAtra eka zabdathI ghaNA jIvonA saMzaya dUra thAya che, bhagavAnanI vANImAM adbhuta zakti hoya che. temanuM eka vAkya ke eka zabda aneka arthane prakaTa kare che. AthI darekane te zabdArtha ke vAkyArthathI potAnA mananuM samAdhAna thaI jAya che. A mATe eka daSTAMta che. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 25 upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 aneka zabdArtha para buDhaNaAhiranI strInuM daSTAMta saMgadhara nAme eka gAma hatuM. tyAM buDhaNa nAme eka Ahira raheto. te sukhI ane samRddha hato. tene soLa patnI hatI. prathama patnInuM nAma puSpavatI hatuM. eka samayanI vAta che. buDhaNa jaMgalamAM gAyo carAvI rahyo hato. bapora thatAM te bhojana karavA mATe beTho. puSpavatI paNa tenI sAthe bhojana karavA beThI. e prasaMge bIjI patnIo paNa tyAM AvI. e dareke vArApharatI puSpavatIne pUchyuM : pahelIe pUchayuM : "Aje ATalI badhI khIcaDI kema rAMdhI che?" bIjI bolI : "Aje chAza khATI kema che?" trIjIe pUchyuM : "pelI dADhI mUchavALI strI ghare che?" cothI bolI : "Aje tamane sAruM che ne?" pAMcamIe pUchyuM: "Aje kaMkoDAnuM zAka AkhuM kema rAMdhyuM che?" chaThThI bolI : "A kUtarI kema ghUrake che ?" sAtamI bolI : "pelI bheMsa gAbhaNI thaI ?" AThamIe pUchyuM : "A AgaLa dekhAtI strI thAkI gaI che ke ?" navamI bolI : "Aje sadAvratamAM bhojana Ape che ?" dasamIe pUchyuM : "Aje A jaLapravAhamAM pANI kema vadhu vahe che?" agiyAramI bolI : "tamAro coTalo tame vALyo?" bAramIe pUchyuM : "kAnamAM kuMDaLa paheryA che ke nahi?" teramI bolI : "A galDaramAM kema bhaya nathI lAgato?" caudamIe pUchyuM : "A phaLa lezo?" paMdaramI bolI : "A bakarIo gaNI che ke nahi?" A dareke puSpavatIne alaga alaga prazna pUchyo hato chatAMya te darekane teNe eka ja javAba Apyo ke pAlI nathI ane A javAbathI darekane potAnA praznano saMtoSakAraka javAba maLI rahyo. pahelIne kahyuM : "dhAnya mApavAnI pAlI hAthavage na maLatAM mArAthI khIcaDI vadhAre raMdhAI gaI." bIjIne kahyuM: "chAza karavAnI Aje pAlI na hatI (pAlI eTale vAro) AthI gaIkAlanI chAza hovAthI te khoTI che." trIjIne kahyuM : "Aje hajAmatanI pAlI nathI tethI te strI ghera ja che." cothIne kahyuM: "ekAMtaro tAva Ave che. AthI tAvanI Aje pAlI na hovAthI sAruM che." pAMcamIne kahyuM : "zAka sudhAravAnI pAlI (charI) nathI. AthI AkhA kaMkoDAnuM zAka karyuM che." chaThThIne kahyuM: "kUtarIne koIe pAlI (pALI) nathI tethI te ghUraka che." sAtamIne javAba Apyo ke: "pAlI nathI." eTale ke gAya bheMsa vagerene garbha rahevAnA samaye loko pAlI kahe che te pAlI nathI. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 - upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 AThamIne kahyuM: "te strI pAlI nathI." arthAt te cAlIne nathI AvI tethI te thAkI nathI gaI. navamIne kahyuM : "dAna devAnI Aje pAlI (vAro) nathI." dasamIne kahyuM: "pALa bAMdhelI (pAlI) nathI tethI jaLapravAhamAMthI pANI vahyuM jAya che." agiyAramIne kahyuM: "mArA mAthAmAM pAlI (ju) nathI tethI coTalo bAMdhelo che." bAramIne kahyuM : "kAna vALyo nathI tethI kuMDala kevI rIte paherAya?" teramIne kahyuM: "A jaMgalamAM cora lokonI pAlI (vastI) nathI tethI koI bhaya nathI." caudamIne kahyuM: "mAre khoLo (pAlI) nathI tethI phaLa zemAM lauM?" paMdaramIne javAba Apyo ke : "ahIM koI ADaza (pAlI) bAMdhelI nathI tethI badhI bakarIo zI rIte gaNI zakAya? puSpavatInA A eka ja javAbathI badhI ja strIone potAno javAba maLI gayo. sAmAnya mANasamAM paNa A pramANe eka ja zabda ke vAkyamAM bhinna praznonA javAba ApavAnI buddhi hoya to kevaLajJAnI bhagavaMtamAM to tevuM sAmarthya keTaluM badhuM hoya che. ahaMtanuM eka vacana samakALe aneka lokonI saMzayazreNine ekI sAthe harI le che te upara buDhaNa AhiranI strIonuM daSTAMta sAMbhaLIne vicAravuM ke temAM koI ja Azcarya nathI." 202 prabhunI dezanA samayanuM varNana jinavAkyAtprabuddhA ye dIkSAM gRhNati te mudA / teSu gaNipadArhAstAn yacchati tripadI jinAH // "jinezvara bhagavaMtanI vANIthI pratibodha pAmanAra harSathI dIkSA le che. temAMthI je gaNipadane yogya hoya temane zrI bhagavaMta tripadI Ape che." gaNipadane yogya munio tripadInuM adhyayana karI muhUrta mAtramAM buddhibIja prApta karIne dvAdazAMgI race che. pachI jinezvara bhagavaMta temane gaNadharapada Ape che. gaNadhara bhagavaMto sUtranI racanA kare che. arihaMta bhagavaMta to prAyaH artha ja kahe che. bhavyajanonA upakAra mATe gaNadharo sUtra race che. Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 mundo 2 27 samavasaraNamAM prabhunA rUpa : pUrva dizAe prabhu mULarUpe birAje che ane bIjI traNa dizAomAM devatAo prabhunA mahimAthI bhagavaMtanA jevA ja traNa bIjA rUpa kare che. A rUpa kRtrima che ke akRtrima te kaLI zakAtuM nathI. A rUpo AbehUba mULa rUpa jevAM ja hoya che. Ama thavAmAM zrI jinezvara bhagavaMtano aciMtya mahimA ja che. nahi to tamAma devatAo bhegA thAya to paNa bhagavAnano eka aMguTho paNa asala svarUpamAM banAvI zake nahi. zrI bhaktAmara stotramAM A aMge kahyuM che ke - "he tribhuvanamAM advitIya tilaka rUpa prabhu ! zAMta rAga rUcivALA je paramANuothI tame nirmANa thayelA cho te paramANu pRthvImAM teTalAM ja che. AthI tamArA jevuM to rUpa A pRthvImAM bIjA koInuM ya nathI." zrI Avazyaka niryuktimAM paNa prabhunAM svarUpanuM varNana karyuM che. "arihaMtanuM svarUpa vANIthI akathya che. tethI anaMtaguNahIna evuM gaNadharanuM rUpa hoya che. temanAthI AhAraka zarIra anaMta guNahIna hoya che. tenAthI anaMta guNahIna anuttara vimAnanA devatAonuM zarIra hoya che. tethI anukrame utaratAM utaratAM vyaMtara devatA sudhInuM zarIra anaMta anaMta guNahIna hoya che. temanAthI anaMta anaMta guNahIna anukrame cakravartInuM, vAsudevanuM, baladevanuM ane maMDalika rAjAnuM hoya che. AthI bAkI rahelA rAjAo ane sarva lokonA zarIramAM paraspara cha sthAna paDe che. anaMta bhAgahIna, asaMkhyAta bhAgahIna, saMkhyAta bhAgahIna, saMkhyAta guNahIna, asaMkhyAta guNahIna ane anaMta guNahIna." samavasaraNamAM parSadAnA sthAna : dezanA sAMbhaLavAnI spRhAvALI ane mana, vacana, kAyAnA prazasta yogathI prakAzita evI bAra parSadA samavasaraNamAM potapotAnA sthAnake bese che. jayeSTha ane bIjA gaNadharo prabhunI samIpe paNa agni khUNAmAM saunI AgaLa bese che. kevaLI. zramaNo bhagavaMtane traNa pradakSiNA karI, tIrthane vAMdI, potAnuM gaurava sAcavIne padastha gaNadharonI pAchaLa bese che. kevaLIo prabhune vaMdana karatA nathI. A mATe kahyuM che ke - kRtakRtyatayA tAdRk kalpatvAcca jinezvarAn / na namasyaMti tIrthaM tu namatyarhannamaskRtam // teo kevaLIpaNuM pAmI kRtakRtyatAne pAmelA hovAthI temaja potAno tevo AcAra che tethI tIrthakarane vAMdatA nathI paNa ahata namelA evA tIrthane vAMde che." A aMge dhanapALe zrI RSabhastotramAM paNa kahyuM che ke - "he prabhu ! tamArI sevAthI moha nAza pAme emAM koI ja zaka nathI, paraMtu kevaLI avasthAmAM tamane vaMdanA nathI thaI zakatI tethI mane raMja thAya che." kevaLInI pAchaLa labdhivALA ane labdhi vinAnA sarva sAdhuo arihaMta, tIrtha ane gaNadhara Adine namIne anukrame vinayathI bese che. temanI pAchaLa vaimAnika devatAnI devIo arihaMta Adine praNamIne bese che ane temanI pAchaLa sAdhvIo bese che. A traNa parSadA pUrva Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 28 upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 dvArathI samavasaraNamAM praveza karIne arihaMtane pradakSiNA karI agnikhUNe bese che. bhavanapati, jyotiSI ane vyaMtaranI devIo ema traNa parSadA dakSiNadvArathI pravezIne naiRtya khUNAmAM ubhI rahe che. bhavanapati, jyotiSI ane vyaMtaradevatA pazcimadvArathI pravezIne vAyavya dizAmAM bese che. vaimAnika devatA nara ane nArIo uttaradvArathI dAkhala thaI arihaMta Adine praNamIne IzAna khUNAmAM bese che. cAra prakAranI devIo ane sAdhvIo beThAM beThAM dezanA sAMbhaLe che. AvazyakavRttimAM Ama kahyuM che ane tenI cUrNamAM lakhyuM che ke "sAdhuo utkaTika Asane besIne sAMbhaLe che ane sAdhvIo tathA vaimAnika devatAnI devIo UbhA UbhA dezanA sAMbhaLe che." bhagavAnanA prabhAvathI bALa, vRddha, bimAra koIne paNa samavasaraNanA pagathiyA caDatAM jarA paNa zrama paDato nathI. koInA manamAM vairabhAva jAgato nathI. bIjA gaDhamAM to tiryaMco potAnuM jAtivaira bhUlIne eka paMgatamAM besIne prabhunI dezanA sAMbhaLe che. zrI jinezvara bhagavaMta pahelI porasI pUrNa thatAM sudhI dharmadezanA Ape che. te samaye loko prabhune akSatathI vadhAre che. ahIM loko eTale zrAvako ne nagarajano samajavAM. teo yathAzakti varyApana vidhi kare che. varyApana vidhiH kalamazALinA cokhA atyaMta sugaMdhI, photarA vagaranA, ujjavaLa ane akhaMDita cAra prastha athavA eka ADhaka pramANa, zuddha jaLathI dhoIne rAMdhavA vaDe ardhA phulelA hoya tevA kalamazALa cokhA ratnanA thALamAM bharIne soLe zaNagAra sajelI suvAsinI strI te thALane potAnA mAthA upara Ucake. temAM devatAo sugaMdhI dravya nAMkhe jethI te bali atyaMta sugaMdhI thAya. pachI zrAvako te bali vAjate gAjate prabhu pAse laI jAya. balinuM pAtra AvatAM bhagavaMta kSaNavAra mATe dezanA ApatAM virame. tyAre cakravartI pramukha zrAvako te bali sAthe traNa pradakSiNA daIne prabhunA caraNa pAse Ave. tyAM pUrva dizAmAM UbhA rahI sarva dizAomAM muThIe muThIe te cokhA uchALe temAMthI ardha bhUmi upara paDe te pahelAM ja te cokhA devatAo AkAzamAM grahaNa karI le. bAkInA arthamAMthI ardhabhAga te balinA kartA ke AgevAna hoya te le ane temAMthI je bAkI rahe te bIjA loko jema maLe tema le. Ama A varyApana vidhi pUro thAya che. A balino eka dANo paNa mAthe mUkavAthI tamAma roga maTI jAya che ane cha mAsa sudhI navo eka paNa roga thato nathI. pachI zrI jinezvara bhagavaMta prathama gaDhamAMthI utarI bIjA gaDhamAM IzAna khUNAmAM devachaMdA upara AvI aneka devatAo parivRtta thaIne sukhethI bese che. bIjI porasImAM rAjA vageree lAvelA siMhAsana upara athavA prabhunA pAdapITha upara besI gaNadhara bhagavaMta dharmadizanA Ape che. bIjI porasI pUrI thatAM sau potapotAnA sthAnake jAya che. punaH pAchalI porasIe prabhu siMhAsana upara besI dezanA Ape che. "A anaMta guNaratnathI suzobhita arihaMtanuM varNana zAstrarUpa samudramAMthI uddharIne ahIM kahyuM che. dhArmika janoe tene anusarIne potAnA AtmAnuM hita karavuM joIe." Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 203 samavasaraNamAM jinezvara bhagavaMtanI dezanA bahavo'viratA jIvAstebhyo'lpAstu sudRSTayaH / svalpatarAstataH zrAddhAH sAdhavo'lpatamAstathA // bhAvArtha - jagatamAM ghaNAM jIvo to avirata che. tenAthI ghaNAM alpa jIva samyakatvadhArI hoya che. temanAthI ati alpa dezavirati (zrAvaka) hoya che ane temanAthI paNa ghaNAM ja alpa sarvavirati (sAdhu) hoya che. avirata eTale bAra prakAranI viratithI rahita hoya tevA jIva. A sakaLa vizvamAM AvA jIvonI saMkhyA vadhu hoya che. kAraNa ke samasta jagatamAM mithyAtvI jIvonuM ja pramANa vadhu hoya che. mana ane pAMca Indriyono aniyama e cha ane cha kAyanA jIvono vadha te che. ema bAra prakAranI avirati che. AvA niyama vinAnA ane cha kAyanA jIvonI hiMsA karanArA jIvo jagatamAM ghaNAM hoya te sahajatAthI samajI zakAya tema che. AvA jIvo karatA samyadhArI jIvo alpa hoya che. tenAthI ya alpa jIvo dezavirati zrAvako hoya che. AvA zrAvako aviratinA niyamathI rahita paraMtu bAramA trasakAya jIvane haNavAno teNe niyama lIdho hoya che. AthI teo eka viratinA kAraNe dezavirati kahevAya che ane jagatamAM sauthI ochI saMkhyA sarvavirati sAdhuonI hoya che. A saMsAramAM jIvonI cAra paMktio che. prathama paMktimAM sarva ekendriya pramukha jIvo che. A badhA jIvo avirati paMktinA che. ekendriya jIvo pAMca AzravathI aTakyA nathI. AthI tenAthI teone karmabaMdha thAya che. AthI temane virati kahevAya nahi. dA.ta. eka mANasa sUto che athavA te bebhAna che. A avasthAmAM te koInI hiMsA nathI karato. AthI ja tene vratI na kahevAya. kAraNa ke tenAmAM viratinA pariNAmano abhAva che. te ja pramANe mUMgo asatya bolato nathI, apaMga corI nathI karato, napuMsaka maithuna sevato nathI. AthI A badhAne vratI na kahevAya. mUMgAne satyavAdI tarIke svIkArAya nahi ane napuMsakane brahmacArI gaNAya nahi. A pramANe ekendriya jIvane paNa samyakatvAdinA abhAvathI avirata jANavAM. kahyuM che ke "ekendriyane bIjuM sAsvAdana guNaThANuM paNa na hoya." e ja rIte vikasendriya ane saMmU7ima paMcendriya Adi jIvone paNa avirati gaNavAM. kAraNa tyAM sAsvAdana guNaThANuM hoya che. paraMtu tenI sthiti mAtra cha AvalikA sudhInI ja hoya che. hiMsAH vRkSa pramukha potapotAnA AhAra tarIke pANI, pavana vagere sacitta vastune le che, teno teo upayoga kare che AthI teo pANI ane pavananI spaSTa virAdhanA kare che. kahyuM che ke u.bhA.-3-16 Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 "jyAM jaLa hoya tyAM vanaspati hoya, jyAM vanaspati hoya tyAM agni hoya ane teukAya temaja vAyukAya sAthe hoya tyAM trasajIva pratyakSa hoya che." vanaspati vagerene paNa AhAra grahaNa karavAmAM sUkSmavRttithI virAdhanA rahelI che ane bAdaravRttithI to keTalAMka kaMthera boraDI vagere vRkSa kadalI vagerene haNe che. thora vagere vRkSo potAnA mULanA kSAra tathA kaTurasa vagerethI pRthvIkAya vagere cha kAyanI hiMsA kare che. kiDAmAra tathA kiMpAka vagere manuSya tathA pazu vagerene haNe che. rAdhAgAlI vagere vRkSo mANasonuM uccATana kare che. keTalIka vanaspati manuSyane pazu kare che ane pazune manuSya kare che. vAMsa ne sarakara vagere vRkSomAMthI dhanuSya, bANa vagere hiMsaka zastro bane che. dhanuSya pramukhanA jIvone utsargathI avirata pariNAma hovAthI tenA acetana thayela zarIrathI paNa baMdha thAya che. jinapUjAne yogya puSpa, phaLa tathA AbhUSaNa ane sAdhunA pAtrarUpe thayelA padArthanA jIvane zarIra uttama sAdhanarUpa thayuM hovA chatAM ya temane puNyabaMdha thato nathI. kAraNa ke tenA hetu mATe je viveka joIe teno temanAmAM abhAva hoya che. asatyaH ekendriyAdi jIvone satya adhyavasAyano abhAva hovAthI temane asatya lAge che. A uparAMta te lokone asatya bolavAnA heturUpa thAya che. tethI paNa tene asatyanuM pApa lAge che. dA.ta. keTalIka auSadhIne satya ane asatya paNa kahevAya che. kAjalI vageremAM kanyA vagere asatya bole che. mohanavallI vagere moha utpanna karIne lokone viparIta mArga batAve che. Ama asatyanA aneka prakAra che. adattAdAnaH vRkSazrI badhA ja jIvo sacitta AhAra le che. te AhAramAM rahelA jIvo saMbaMdhI jIvAdara lAge che. vanaspatimAM bIjAnA adattAdAnanuM hetupaNuM spaSTa jaNAya che. kokAsa sutAre rAjAnA bhaMDAramAMthI adattAdAna rUpa zAli vagere laIne zuka-pArevA banAvyA hatAM. Ama zAstramAM jANavA maLe che. hiMsAnI samajamAM batAvyA pramANe kAThanA zukAdine adattAdAnanuM pApa lAge che. maithuna : viratibhAva na hovAthI maithunanuM pApa paNa temane lAge che. amuka prakAranA puSpanI suvAsathI kAmavAsanA jAge che. aphINanA sevanathI maithunanI kriyA vadhu thAya che. kamalakaMda, AzramaMjarI, jAInA phUla, caMpAnA phUla ane baporiyAnAM phUla kAmadevanA pAMca bANa kahevAya che. A phUlo kAmavAsanAnI vRttine vakarAvavAmAM sahAyaka bane che. jyAre keTalAMka vRkSone to sAkSAta kAmasaMjJA ja dekhAya che. A aMge kahyuM che ke "strInA caraNaghAtathI AsopAlava khIle che, madhuno kogaLo nAMkhavAthI borasalI praphullita thAya che, AliMgana karavAthI kurabakanuM vRkSa vikAsa pAme che ane strIne jovAthI tilaka vRkSa kaLIothI zobhatuM thaI jAya che." vRkSone viratinA abhAve parigraha paNa hoya che. keTalAMka vRkSo mUrchAthI dravyanA nidhine Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 331 mULa vaDe vIMTaLAI vaLe che. tethI temane parigrahanuM pApa lAge che. bIjuM vRkSone bAhyathI ekendriyapaNuM hoya che. paNa bhAvathI paMcendriyapaNAno sadbhAva hoya che. temane AhAra, bhaya, parigraha, maithuna, krodha, mAna, mAyA, lobha, loka ane ogha e dasa saMjJAthI paNa karmano baMdha thAya che. vRkSane A saMjJAo A pramANe hoya che. vRkSone jaLAdi AhAra te AhArasaMjJA, lajjALu vela vagere bhayathI saMkocAya che te bhayasaMjJA, potAnA taMtuothI velAo vRkSane vIMTaLAya che te parigraha saMjJA, strInA AliMganathI kurabaka vRkSa phaLe che te maithuna saMjJA, kokanada kamaLa koI sAthe athaDAya tyAre huMkAro kare che te krodha saMjJA, rUdaMti vela jharyA kare che te mAnasaMjJA, latA patra puSpaphaLAdikane DhAMke che te mAyAsaMjJA, bIllI tathA palAzanA vRkSa dravya upara mULiyA nAMkhe che e lobhasaMjJA, rAtre kamaLa saMkoca pAme te lokasaMjJA ane velaDIo mArgane tajIne vRkSa upara caDe che te oLasaMjJA. vanaspatikAya jIvonI jema pRthvIkAyanA jIvone paNa Ama aviratidoSa lAge che. haDatALa, somala, khAra vagerethI vikasendriya, tiryaMca tathA mANasanuM mota nIpaje che. AthI e hiMsA ane kUvAmAM rahelo pAro azva upara savAra thaIne Avela strInuM moM joIne te uchaLe che ane tenI pAchaLa doDe che. Ama te kAmavAsanAnuM sUcana kare che. ahIM bAkInuM agAu batAvyA pramANe samajavAnuM che. jaLa paNa kSAra pramukhanA vizeSapaNAthI temaja mAdhuryathI paNa pRthvIkAya vagerenA jIvone haNe che. nadIonA pUrathI ghaNAM mANaso ane pazuonA akALa mota thAya che. agni tApa tathA zoSaNathI jaLanA jIvone haNe che. te cAre tarapha dhAravALA zastrarUpa che.. tenAmAM bALI nAMkhavAnI zakti che. AthI AganI lapeTamAM je koI Ave tene te haNI nAMkhe che. e ja pramANe vAyu paNa uNa thaI zIta pramukha vAyunA jIvone haNe che. dIpaka vageremAM rahelA agnikAyanA jIvone haNe che. A uparAMta vaMToLa, vAvAjhoDA vagerethI paNa maraNa thAya che. A pramANe ekendriya jIvane pAMca AzravAdinuM aviratapaNuM raheluM che. pUrA, zaMkha vagere beIndriya jIvo jIvano ja AhAra kare che. ju, kIDI, mAMkaDa ane khajUrA vagere teIndriya jIvo paNa jIvano AhAra kare che. kAnakhajUro kAnamAM pravezI pArAvAra vedanA Ape che. caurindriya vIMchI, bhamarI vagere jIvo paNa IyaLa vagere jIvone haNe che. macchara vagere hAthInA kAnamAM pesI jAya to hAthIne ane siMhanA nAkamAM pesI jAya to siMhane haNI nAMkhe che. paMcendriya jIvomAM matsya vagere jaLacara prANI malyano ja AhAra kare che. vAgha, siMha, sApa vagere sthaLacara prANI paNa mAMsAhAra kare che. bAja, gIdha vagere khecara prANIo paNa moTA bhAge hiMsaka hoya che. A badhA jIvomAM kAmavAsanA to rahelI ja hoya che. temanI ahiMsAdi janita gati paNa thAya che. kahyuM che ke - "sthAvara tathA vikasendriya saMkhyAtA varSanA AyuSyavALA tiryaMca ane manuSyamAM avatare che." Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 asaMjJI jIva pahelI narake, bhUjaparisarpa bIjI naraka sudhI, pakSI trIjI naraka sudhI, siMha cothI naraka sudhI, uraparisarpa pAMcamI naraka sudhI, strI chaThThI naraka sudhI ane manuSya tathA matsya sAtamI naraka sudhI jAya che. A pramANe anaMtA jIvo aviratinI paMktimAM ja gaNAya che. mANasomAM bhIla, kasAI, mAchI, kuMbhAra tathA yavanAdi adharmIo tathA rAjA, maMtrI vagere uttama chatAM jainadharmathI vimukha hoya to teo avirata ja gaNAya. dvIpAyana vagere devatA hiMsAdika AzravanA karanArA hovAthI avirata ja che. devatAo suvarNAdikanA lobhathI asatya bole che. adatta evA pArakA nidhAna pramukhanA adhiSThAyaka thAya che. maithunamAM pArakI devAMganAnI kAmanA rAkhe che ane parigrahamAM to vimAna vagere aparimita temanI samRddhi hoya che. AthI devatAo paNa avratI che. ziva-zaMkarane jagatanA saMhAraka kahyA che. kRSNa, brahmA Adi paNa AzravaparAyaNa che. laukika RSio paNa zApa, anugraha ane strI paranI AsaktinA kAraNe aviratinI paMktimAM ja gaNAya. abhavya evA tiryaMca tathA manuSyo keTalAka dravyathI dezavirati tathA sarvavirati lAge paNa te badhA avirati ja gaNAya. nArakInA jIvo paNa gussAthI rAtApILA thaIne vaikriyazaktithI aneka prakAranA zastro vidurvAne paraspara asahya vedanA Ape che. teo paNa avirati gaNAya. e pramANe trasa ane sthAvara jIvo moTA bhAge pratyAkhyAna (niyama) vagaranA ja hoya che. Ama sauthI vadhu saMkhyA avirati jIvonI ja che. bIjI paMkti avirata samyagudRSTi jIvonI che. zreNika rAjA, satyaki tathA kRSNa vagere keTalAka manuSyo, devatA tathA nArakano asaMkhyAtamo bhAga ane tiryaMcano anaMtamo bhAga e badhA avratI che. paraMtu temanAmAM mithyAtva na hovAthI avirata karatAM vadhu zreSTha che. keTalAMka samakitI devatAo A paMktimAM gaNAya che. chatAMya AvA jIvonI saMkhyA agAu kahela avirati jIvonI saMkhyAthI alpa che. virata-avirata e trIjI paMkti che. virata-avirata eTale dezaviratimaya garbhaja manuSya tathA garbhaja paMcendriya tiryaMcano asaMkhyAtamo bhAga A paMktimAM Ave che. caMDakauzika sarpa, samalIkA vihAravALI samaLI, baLabhadrano bhakta mRga tathA meghakumArano pUrvabhava hAthI jAtismaraNa jJAnathI zrAvakadharma pAmyA hatAM. AthI teo trIjI paMktinA dezaviratimaya jIvo gaNAya che. bIjA jIvo A paMktimAM AvatA nathI. A aMge evuM kathana che ke - "samakitI dezavirati jIvo palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge che." palyopamanA asaMkhyAtamA bhAgamAM jeTalo samaya hoya che teTalA dezavirati labhya thAya che. teno asaMkhyAtamo bhAga te sarvavirati manuSyamaya cothI paMkti che. kAraNa utkRSTa paMdara karmabhUmimAM be hajAra kroDathI nava hajAra kroDa sudhI ja yati hoya che. vadhu nathI hotAM. Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 233 samyaktvavALA jIvo cAre ya gatimAM jovA maLe che. dezavirati jIvo tiryaMca ane manuSyamAM jovA maLe che. paraMtu sarvavirati jIvo to mAtra manuSya gatimAM ja hoya che. Ama bhagavaMtanI vANI sAMbhaLIne bhavya jIvoe virati prApta karavA sadAya pravRttizIla rahevuM joIe. viratithI niyama karavAthI jIvone lokottara ane akSaya evI siddhagati maLe che. ** 204 zAlikaNa saMbaMdha zAlika saMbaMdho'tra, dhAryo vratAbhilASibhiH / bhavejjIvavizeSaNa, caturddhA vratavistaraH // bhAvArtha :- vratanA abhilASIoe zAlIkaNa (cokhAnA dANA)no prasaMga najara samakSa rAkhavo. kAraNa jIvanA vizeSa vaDe vratano vistAra cAra prakAre pariName che. zAlI-kaNa saMbaMdhI kathA magadhanI rAjadhAnI rAjagRhImAM dhana ane dhAraNIno sukhI saMsAra hato. temane dhanapAla, dhanadeva, dhanagopa ane dhanarakSita nAme cAra putro hatAM. A cAreya putrone dhAmadhUmathI paraNAvyA hatAM. te darekanI patnI ekabIjAthI caDiyAtI ane guNiyala hatI. ujDikA dhanapAlanI, bhakSikA dhanadevanI, rakSikA dhanagopanI ane rohiNI dhanarakSitanI patnI hatI. dhanazeTha ane dhAraNI baMne vicAra karatA hatA ke A cAra vahuomAMthI kaI vahune gharanI badhI javAbadArI soMpavI ? ane dhanazeThe te cAreyanI parIkSA levAnuM nakkI karyuM. eka savAre dhanazeThe cAreya putravadhUone bolAvI ane te darekane akhaMDa cokhAnA pAMca pAMca dANA ApyA ane kahyuM : "A dANA Aje huM tamane ApuM chuM. mAre joIze tyAre huM te pAchA mAMgIza." putravadhUo dANA laI potapotAnA khaMDamAM jatI rahI. ujJikAe vicAryuM : "sasarAnI sAThe buddhi nAThI lAge che. badhAnI hAjarImAM ApyuM to cokhAnA gaNIne pAMca dANA ja? zuM karuM tenuM ?" ema vicArI teNe e dANA pheMkI dIdhAM. e samaye te babaDI ke "phI mAMgaze tyAre evA ja bIjA dANA ApIza.' bhakSikAe dANA pheMkI devAnA badale te dANA ja khAI gaI ane babaDI : "mAMgaze tyAre bIjA dANA lAvI ApIza." Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 rakSikAe na dANA pheMkI dIdhA, na te khAI gaI. tene thayuM H sasarA Ama dANA na Ape te ApavA pAchaLa jarUra temano koI hetu hovo joIe. AthI rakSikAe sonAnI dAbaDImAM te pAMca dANAne sAcavIne mUkI dIdhAM. 234 rohiNI pAMca dANAne joI gaMbhIra vicAra karavA lAgI. sasarAnI buddhi ane zANapaNa mATe tene anahada mAna hatuM. te samajI gaI ke sasarAe koI mahAprayojana mATe A dANA ApyA hovA joIe. khUba vicArane aMte ja temaNe mAtra gaNIne pAMca dANA ApyAM che. AthI teNe e dANAno suMda2mAM suMdara upayoga karavAno nirNaya karyo. rohiNIe e dANA potAnA piyara bhAIone mokalI ApyAM. sAthe saMdezo mokalyo H "A dANA mUlyavAna che. tene khetaramAM vAvajo." saMdezo ne cokhA maLatAM bhAIoe te cokhA vAvyAM. tenI yogya mAvajata karI. varSA AvI. dharatImAM dharabAyelA pAMca dANA hajAro dANArUpe ugI nIkaLyAM. e ja dANAmAMthI bIjA varase bIjA dANA vAvyAM. pAMca varasamAM to godAmonA godAma bharAya teTalA cokhA thaI gayAM. "pAMca varase dhanazeThe cAreya putravadhUone bolAvI Apela dANA pAchA mAMgyAM. pahelI putravadhUe turata ja dANA lAvI ApyAM. e joI kahyuM : "vatse ! A to bIjA dANA che. meM tane ApyA hatA te dANA kyAM che ?" e to meM pheMkI dIdhAM. prathama putravadhUno Avo javAba sAMbhaLI dhanazeThe manamAM nakkI karyuM ke A putravadhUne vastunI kiMmata nathI. teNe dANA pheMkI dIdhAM. AthI tene gharakAma soMpavuM joIe. tenI pAse vAsIdu-kacaro vagere kAma karAvavuM joIe. bIjI putravadhUe kahyuM : "tAta. huM to e dANA khAI gaI." dhanazeThe vicAryuM : "Ane rasoDuM soMpavuM joIe." trIjIe mULa dANA pAchA ApyAM. te joI dhanazeThane lAgyuM ke A strI ghararakhkhu che. tene gharanA rakSaNanuM kAma soMpavuM joIe. tenA hAthamAM gharanI saMpatti ane samRddhi salAmata raheze." rohiNI pAse dANA mAMgyA to teNe kahyuM : "pitAjI ! e dANA ApavA mATe to mAre gADAM maMgAvavA paDaze." "pAMca dANA lAvavA mATe gADAM joIze ? tuM kaMI gAMDI to nathI thaI gaI ne ?" "huM gAMDI thaI gaI chuM ke nahi te mane khabara nathI. paNa pitAjI ! A dANA lAvavA mATe to gADAMnI jarUra paDaze ja." ema kahI teNe mAMDIne badhI vAta karI. dhanazeTha rohiNI para khuza thaI gayAM. tenI buddhi mATe temane mAna thayuM ane zeThe tene gharanI tamAma javAbadArI soMpI dIdhI. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 235 A kathAmAM gUDhArtha samAyelo che. A eka rUpaka che. kathAmAnA pAtro vagere saMsAranI samaja Ape che. rAjagRha nagara te manuSyabhava. dhanazeTha te guru. cAra putravadhUo te cAra ziSyo. cokhAnA pAMca dANA te pAMca mahAvrata, svajano te caturvidha saMgha. pahelI vahue cokhA pheMkI dIdhA te mahAvratane pheMkI denAra-teno tyAga karanAra samajavuM. bIjI vahu jevA munio vrata laIne mAtra AjIvikA karanArA ane tapasyA karanArA samajavAM. trIjI vahue jema dANA sAcavIne rAkhyA tema munie pAMca mahAvratanuM rakSaNa karavuM joIe. aticArathI tene rakSita rAkhavA joIe. paraMtu munioe to rohiNInI jema pAMca mahAvratanI utkaTa ArAdhanA karavI joIe. A aMge cAra daSTAMta che. prathama strInuM dRSTAMta kuMDarika muni che. bIjInuM dRSTAMta tumakaRSi athavA Adhunika veSadhArI munio che. trIjInuM dRSTAMta manaka muni che ane cothInuM daSTAMta gautamAdi munio che. A kathAmAMthI preraNA laI zrAvakoe paNa lIdhela vratanA pariNAmane vadhu ne vadhu vistAravo joIe. bhAvanAne vadhu ne vadhu UMce laI javI joIe. 205 bhagavaMtanA nirvANa kalyANakanuM varNana dezanA vividhAM datvA, nijAyuHprAMtadezake / puNyakSetre jinAH sarve kurvatyanazanAdikam // "badhA jinezvara bhagavaMta vividha prakAranI dezanA ApI potAnA AyuSyanA aMtakALe puNyakSetramAM jaI anazanAdi kare che." AyuSya pUruM thavAno samaya ekadama najIka AvatAM zrI jinezvara bhagavaMta anazanaAhArano tyAga kare che. upavAsanuM tapa karIne bhagavAna sUkSmakriyA anivRtti dhyAna dhare che. zukuladhyAnano A trIjo prakAra che. A plAna yoganirodhanuM nimitta che. A dhyAnathI kevaLI bhagavaMtane tana ane mananI sthiratA thAya che. kevaLI bhagavaMta zukaladhyAnanA A trIjA prakArathI taratamAM paryAptapaNe pAmelA. paryApta saMjJi jIvano te samaye jeTalo manoyoga sthira thayo hoya tenAthI asaMkhyAtapaNe manane avAranavAra saMdhIne kevaLI asaMkhyAta samaye manoyogane saMdhe che temaja taratamAM paryAptapaNe pAmelA paryAptA beIndriyane jeTalA pramANano jaghanya vacanayoga hoya tenA asaMkhyAtamA bhAga jeTalo vacanayoga samaye samaye saMdhI asaMkhyAta Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 samaye sarva vacanayogane saMdhe che ane Adya samaye niSpanna sUkSma vanaspatikAyano Adya samaye jeTalo jaghanya kAyayoga kare che, tenA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA kAyayogane samaye samaye saMdhI dehanA trIjA bhAgane choDatA asaMkhyAtA samaye sarva kAyayogane saMdhe che. evI rIte zukuladhyAnanA trIjA bhedamAM yoganirodha karI pAMca hasva akSaranA uccAra pramANa AyuSya bAkI rahe tyAre parvatanA jevI nizcala kAyAthI kevaLIne zailezIkaraNa prApta thAya che. ayogI kevaLI nAmanA caudamA guNaThANe samucchinnakriyA rUpa A cothuM dhyAna che. A dhyAnamAM sUkSma kAyayoganI kriyA paNa thatI nathI. chellA guNasthAnanA chellA be samayamAnA pahelA samaye paMcAzI karmaprakRtinI sattA hoya che. upAMtya samaye tera karma prakRtinA prakAranI sattA hoya che ane aMta samaye karmasattA rahita thaI te ja samaye lokAMtane pAme che. te asparzamAna gatithI eka samayathI adhika samayane sparza karyA vinA siddhie jAya che. ziSya "gurudeva ! niSkarma AtmAvALA siddhanI lokAMta sudhI gati kevI rIte thAya?" gurudeva : "vatsa ! pUrva prayogathI gati thAya che. aciMtya evA AtmAnA vIryathI upAMtyanA be samaye paMcAzI karmaprakRtino kSaya karavAne mATe je vyApAra agAu karelA tenA prayatnathI siddhanI gati lokAMta sudhI thAya che. dA.ta. kuMbhAranuM cakra ke hiMDoLo cakrane eka vakhata ghumAvyA pachI te vagara prayatna paNa pharatuM rahe che. hiMDoLo paNa te ja pramANe hIMce che. Ama pUrva gatinA kAraNe siddhanI gati thAya che. athavA karma saMganA abhAvathI gati thAya che. dA.ta. lepa lagADeluM tuMbaDuM. mATInA vajanavALuM tuMbaDuM pANImAM DUbI jAya che, paNa tenA uparathI lepa nIkaLI jatA te ja tuMbaDuM pAchuM taravA lAge che. te pramANe karmarUpI lepa nIkaLI javAthI-karmanA abhAvathI siddhanI urdhvagati thAya che. baMdha-mokSanA kAraNathI paNa gati thAya che. eraMDAnA phaLanI aMdara rahelA bIja vagereno baMdha tUTatAM te bahAra phUTI nIkaLe che, tema karmabaMdhanA chedathI siddhanI urdhvagati thAya che. svabhAvanA pariNAmathI paNa siddhAtmAnI urdhvagati thAya che. pASANano svabhAva nIce paDavAno che, vAyuno svabhAva ADo javAno che, agnino svabhAva UMce javAno che tema AtmAno svabhAva urdhvagati karavAno che. siddha potAnA sthAnathI calita thatA nathI. siddha bhArepaNAnA abhAvathI nIce paDe nahi. preraka vinA ADA avaLA jAya nahi ane dharmAstikAyanA abhAvathI loka upara cAlyA jAya nahi. jIvanuM siddhagatimAM gamana siddhapaNuM prApta thatAM saMyamI mahAtmAno AtmA zarIrarUpa pAMjarAmAMthI tamAma aMgathI nIkaLI jAya che. zrI ThANAMga sUtranA pAMcamA ThANAmAM kahyuM che. "jIvane nIkaLavAnA pAMca mArga che. 1. pagethI, 2. jAMghethI, 3. peTathI, 4. mastakethI ane 5. sarvAgathI. A pAMca mArgamAMthI koI eka mArge jIva A zarIra choDI jAya che. jIva pagethI nIkaLe te nArakI thAya. jAMghethI nIkaLe te tiryaMca thAya. peTethI nIkaLe te manuSya thAya. mastakethI nIkaLe te devatA thAya ane sarvAgethI nIkaLelo jIva mokSe jAya che. Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 237 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 jinezvara bhagavaMta nirvANa pAme te pachI devatAonuM kAryaH "avadhijJAnathI prabhuno mokSa thayo che tema jANatA Indra tyAM AvIne vidhipUrvaka nirvANa kalyANakano utsava bhaktithI ujave che. prabhunuM nirvANa thatAM ja IndranuM siMhAsana kaMpe che. tethI siMhAsana zA mATe kaMpyuM te jANavA Indra avadhijJAnano upayoga kare che. e upayogathI te jANe ke prabhu nirvANa pAmyA che. te jANatA ja tene bhAre zoka thAya che. viSAdabharyA cahere ane haiye prabhunA acetana dehane paNa bhAvathI vaMdanA kare che. kahyuM che ke "Indro prabhunA nirjIva zarIrane paNa vAMde che tethI samakitadaSTi jIvoe prabhunA dravyanikSepone paNa vaMdanA karavI joIe." tyArapachI Indra potAnA parivAra sAthe nirvANa sthaLe Ave che ane AMsu taraboLa AMkhe vilApa kare che ane zokanA AghAtamAM paNa aMtyeSTI vidhi mATe sakriya bane che. Indra Abhiyogika devatAo pAse naMdanavanamAMthI gozISa caMdananAM ghaNAM kAi maMgAve che. A caMdanakAithI ahaMta mATe, gaNadhara mATe ane sAdhuo mATe ema traNa citAo devatAo race che. bhagavaMtanI citA pUrva dizAmAM vartuLAkAre kare che. gaNadharonI citA dakSiNa dizAmAM trikoNAkAre kare che ane pazcima dizAmAM sAdhuo mATe corasa citA kare che. citA govAyA bAda Indra kSIrasAgaramAMthI lAvelA jaLathI prabhunA dehane snAna karAve che. caMdanathI vilepana kare che, haMsa lakSaNavALA vastra paherAve che ane sarva alaMkArothI vibhUSita kare che. bIjA devatAo e ja pramANe gaNadharo ane munionA zarIrane navarAvIne pUje che. e pachI IndranA AdezathI devatAo traNa pAlakhI taiyAra kare che. eka pAlakhImAM Indra pote prabhunA dehane sthApe che. bIjA devatAo gaNadhara tathA munionA dehane anya pAlakhImAM sthApe che. Indra ane devatAo traNe pAlakhI upADIne anukrame traNe citA para mahotsava sAthe mUke che. zakranI AjJAthI agnikumAra devatA AMsu dadaLatI AMkhe citAmAM agni mUke che. vAyukumAra devatAo potAnA IndranI AjJAthI te Agane prajvalita kare che. bIjA devatAo IndranI AjJAthI agnine pradIpta karavA mATe ciMtAmAM ghI home che. deha baLI jatAM mAtra asthi rahe che tyAre IndranI AjJAthI meghakumAra devatA te citAne kSIrasamudrAdikanA jaLanI vRSTithI ThAre che. citA bujhAI gayA bAda zakrendra prabhunI jamaNI taraphanI uparanI dADhA grahaNa kare che. camarendra jamaNI taraphanI nIcenI dADhA grahaNa kare che. IzAnendra uparanI DAbI taraphanI dADhA grahaNa kare che ane balendra DAbI bAjunI nIcenI dADhA le che. bAkInA devatAo temanA avaziSTa asthine grahaNa kare che. vidyAdhara vagere bhasma grahaNa kare che. A asthi ane bhasma vigrahane zAMta kare che. e vidhi patI gayA bAda zakrendra te sthaLoe traNa caityasUpa banAve che. A tamAma vidhi pUrNa thayA bAda sau devatAo naMdIzvaradvIpa jAya che ane tyAM aThThAI mahotsava ujave che. e utsava pUro thatA sau pota-potAnA sthAnake jAya che. potAnA sthAnakamAM prabhunI dADhAone pota-potAnI sudharmA sabhAmAM mANavaka caityastaMbhane avalaMbIne rahelA dAbaDAmAM Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 mUke che ane roja tenI pUjA kare che. prabhunI AzAtanA na thAya te mATe teo sudharmA sabhAmAM kAmakrIDA paNa karatA nathI. siddhanuM sukhaH "avyaya padane-siddhi gatine pAmelA siddhone je sukha prApta thAya che tevuM sukha devatAo ke manuSyone maLatuM nathI. goLa jevo madhura-mITho padArtha khAnAra te padArthanA svAdane kahI zakato nathI tema A sukhanA jANakAra kevaLI paNa tenuM varNana karI zakatA nathI. siddha, buddha, pAraMgata, paraMparAgata evA mukta jIvo anaMtA anAgata kALa sudhI sukhamAM rahe che." arUpI chatAM utkRSTa rUpane prApta karanArA, anaMga chatAM anaMga (kAma) thI mukta thayelA ane anaMta akSara chatAM azeSa varNa rasa gaMdha sparzAdithI rahita thayelA temaja vacanane agocara evA siddhanA jIvonI ame stuti karIe chIe." (c) 206 kALanuM svarUpa avasarpiNyutsarpiNyoH, svarUpaM jinanAyakaiH / yathA proktaM tathA vAcyaM, bhavyAnAM purato mudA // zrI jinezvara bhagavaMte avasarpiNI ane utsarpiNI kALanuM jevuM svarUpa kahyuM che te bhavyajananI samakSa AnaMdathI kahevAmAM Ave che." avasarpiNI ane utsarpiNI maLatA eka kALacakra thAya che. kALacakramAM bAra ArA hoya che. pahelA ArAnI zarUmAM pRthvI upara prathama pravartelA, kALacakranA agiyAramA ArAne prAMte judA judA sAta sAta divasa sudhI vidyuta ane viSAdikanI thayelI varSothI tRNa ane annAdikano nAza thayelo hoya che ane manuSyo rathanA mArga jeTalA vistAravALI, ghaNA matsyathI AkuLa evI gaMgA tathA siMdhu nadInA kinArA para rahelA vaitAgirinI baMne bAju AvelA nava nava bIla maLI kula botera rogAdithI vyApta evA bIlamAM vaselA hoya che. A ArAnA manuSyo mAMsAhArI hoya che. temanuM AyuSya soLa varasanuM hoya che. zarIranuM pramANa eka hAthanuM hoya che. teo svabhAve nirlajja, nagna, naphaTa, kuLadharmarahita, dUrakarmI hoya che. moTA bhAge teo durgatigAmI hoya che. A ArAnI strI cha varasanI vaye sagarbhA bane che. bahu saMtAnavALI hoya che ane duHkhe prasavanArI hoya che. utsarpiNInA pahelA ArAmAMthI manuSyo temanA bIlamAMthI dhIme dhIme bahAra nIkaLe che. kALa nirgamana thatAM pahelA ArAnA aMte puSkararasa, kSIrarasa, dhRtarasa, amRtarasa ane sarvarasa Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 239 nAme pAMca jAtanA megha judA judA sAta divasa mana mUkIne varase che. tethI dharatI lIlIchama banI jAya che. temAM sarva prakAranA dhAnyAdi uge che. utsarpiNInA AraMbhathI mAnavadeha ane Ayu vadhatA vadhatA pahelA ArAnA prAMta deha be hAthano ane AyuSya vIza varasanuM thAya che. Ama ekavIsa hajAra varSano pahelo duSama nAmano Aro pUro thatA bIjA ArAno AraMbha thAya che. A bIjA ArAnA prAraMbhamAM manuSyanAM zarIra be hAthanA ane AyuSya viza varSanuM hoya che. zarIranuM A pramANa AyuSya dhIme dhIme vadhatAM bIjA ArAnA prAMta bhAge mANasanA zarIra sAta hAtha pramANa ane AyuSya ekaso vIza varasanuM thAya che. bIjA ArAmAM jAtismaraNa jJAnathI nagara vasAvavA vagere sarva maryAdAnA karanArA sAta kulakaro thAya che. ekavIsa hajAra varSano bIjo duSama Aro pUrNa thatAM trIjA ArAno AraMbha thAya che. trIjA ArAnA sADA cuMmAlIsa mahinA pasAra thAya pachI pahelA tIrthakara janme che. temanuM AyuSya boMtera varasanuM hoya che ane zarIranuM pramANa sAta hAthanuM. bhagavAna mahAvIrasvAmInI jema ja A tIrthaMkara paNa sarvaprakAre rUpAtizayavaMta ane kAMtimAna hoya che. A jinezvaranA nirvANa bAda bIjA tIrthakara nava hAthanA zarIravALA, nIla vaiDUryamaNi jevA zarIranA varNavALA ane so varasanA AyuSya dharAvanArA thAya che. te prabhu pahelA tIrthaMkaranI utpattinA samayathI baso ne pacAsa varSa jatAM jANe zAMtarasanI mUrti hoya tevA hoya che. te prabhu paNa vArANasI nagarImAM pArtha prabhue tIrtha prarvatAvyuM hatuM ema tIrtha pravartAvI anukrame mokSe jAya che. keTaloka samaya vItyA bAda kAMDilya nagaramAM prathama cakravartI thAya che. temanuM zarIra sAta hAthanuM ane AyuSya sAtaso varasanuM hoya che. suvarNa jevA te kAMtivAna hoya che. te bharatakhaMDanA cha kSetrane jItIne cauda ratnonA svAmI thAya che. paccIsa hajAra yakSo temanI sevA kare che. eka lAkha ane aThThAvIsa hajAra vArAMganAo temane AnaMda Ape che. A cakravartI cha--koTi gAmanA adhipati hoya che. temanA maraNa pachI bIjA tIrthakaranA janmathI tyAMzI hajAra ne sADA sAtaso varase zauryapuramAM trIjA tIrthakara utpanna thAya che. trIjA tIrthaMkaranuM AyuSya eka hajAra varasanuM hoya che. daza dhanuSyanI kAyA ane zyAma kAMti hoya che. A samayamAM prathama vAsudeva thAya che. te cakrathI vaitADhyagiri sudhInI trikhaMDa pRthvIne jIte che. te ardhacakrI prati-vAsudevanA cakrathI ja teno vadha kare che. soLa hajAra muguTadhArI rAjAo tenI AjJA pALe che. prathama vAsudeva garbhamAM Ave che tyAre temanI mAtA sAta svapna juve che. A vAsudeva cakra vagere sAta ratnonA adhipati eka hajAra varasanA AyuSyavALA, pItAMbaradhArI, dhvajamAM garuDanA cihnavALA, zyAmamUrti ane dasa dhanuSyanI kAyAvALA hoya che. tenA jayeSTha baMdhu baladeva hoya che. te ujvaLavarNa kAyAvALA hoya che. garbhamAM Ave che tyAre temanI mAtA cAra svapna juve che. baladeva nIla vastradhArI, dhvajamAM tAlavRkSanA cihnavALA, haLa-muzaLAdi zastrane dhAraNa karanArA, bAraso varasanA AyuSyavALA ane mRtyu pAmI svarge ke mokSe janArA hoya che. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 A samaye sarva prathama nArada muni thAya che. svabhAve te kalahapriya, AkAzagAmI vidyAvALA, sarva rAjAothI pUjA satkAra pAmanArA ane daDha zIladhArI hoya che. saMyamathI kevaLajJAna pAmI te ja bhave te mokSe jAya che. Ama trIjA tIrthaMkaranA samayamAM cAra uttama puruSo thAya che. trIjA jinezvara nirvANa pAmyA pachI keTaloka samaya vItatA rAjagRhanagaramAM bIjA cakravartI thAya che. tenI suvarNa jevI kAMti, bAra dhanuSyanI kAyA ane traNa hajAra varasanuM AyuSya hoya che. temano vaibhava prathama cakravartI jevo ja hoya che. trIjA tIrthakaranA janmathI pAMca lAkha varasa vItyA pachI cothA tIrthaMkarano janma mithilA nagarImAM thAya che. temanuM AyuSya daza hajAra varSanuM, kAyA paMdara dhanuSyanI ane zarIrano varNa suvarNa jevo hoya che. te samayamAM kAMpilyapuramAM trIjA cakravartI thAya che. teno vaibhava prathama cakravartI jevo hoya che. A badhAmAM je cakravartI aMta sudhI parigrahanI Asakti nathI choDatA te narake jAya che ane je cakravartI saMyama aMgIkAra kare che te avazya svarge ke mokSe jAya che. cothA tIrthaMkara mokSe gayA pachI keTaloka kALa pasAra thayA bAda bIjA prativAsudeva, vAsudeva, baLadeva ane nArada muni thAya che. temano vaibhava ane mRtyu pachInI gati agAunA A cAra jevI ja hoya che. vAsudeva pUrva janme upArjana karela sukRtamAM niyANa karavAthI, tevI saMpatti prApta karI mRtyu pachI narake jAya che. prati-vAsudeva paNa te ja rIte narake jAya che ane baladeva pUrvabhave niyANA vinA dharmAvadhAna karavAthI urdhvagatimAM jAya che. moTAbhAge badhA ane nArada muni cAritra laI mokSe jAya che. bIjA ardhacakrInuM zarIra soLa dhanuSyanuM ane AyuSya bAra hajAra varasanuM hoya che. baLadevanuM AyuSya paMdara hajAra varasanuM hoya che. A cAra puruSo kIrtizeSa thayA bAda cothA tIrthakaranA janmathI cha lAkha varasa bAda rAjagRhanagaramAM pAMcamA tIrthaMkara thAya che. te zyAma kAMtivALA, trIsa hajAra varasanA AyuSyavALA ane visa dhanuSyanI kAyAvALA hoya che. temanA samayamAM vArANasInagarImAM vIza dhanuSyanI kAyAvALA ane trIsa hajAra varasanA AyuSyavALA cothA cakravartI thAya che. - pAMcamA tIrthaMkara mokSe gayA pachI temanA janma samayathI copana lAkha varase mithilAnagarImAM chaTTA tIrthaMkarano janma thAya che. temanI kAyA paccIsa dhanuSyanI AyuSya paMcAvana hajAra varasanuM ane zarIranI kAMti marakata maNInA jevI hoya che. pAMcamuM kalyANaka thayA bAda keTalAka samaye trIjA vAsudevAdi cAra puruSo thAya che. temanuM svarUpa agAunA vAsudevAdi jevuM ja hoya che. vizeSatA e hoya che ke trIjA vAsudevanuM zarIra chavvIsa dhanuSyanuM ane AyuSya chappana hajAra varasanuM hoya che. baLadevanuM AyuSya pAMsaTha hajAra varasanuM hoya che. te cAra puruSo vyatIta thayA bAda keTalAka samaye hastinApuramAM pAMcamA cakravartIno janma thAya che. temanA zarIranuM pramANa aDhAvIza dhanuSyanuM ane AyuSya sATha hajAra varasanuM hoya che. pAMcamA cakravartI thayA pachI keTalAka samaye cothA Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 241 vAsudevAdi cAra puruSo thAya che. cothA ardhacakrInuM zarIra ogaNatrIsa dhanuSyanuM ane AyuSya pAMsaTha hajA2 varasanuM hoya che. baLadevanuM AyuSya paMcyAzI hajAra varasanuM hoya che. A cAra puruSo kALa karI gayA bAda chaThThA tIrthaMkaranA janmathI eka hajAra koTi varasa vyatIta thatAM dillInagaramAM suvarNavarNI sAtamA tIrthaMkarano janma thAya che. te avasare te ja nagaramAM cakravartIno paNa janma thAya che. A baMnenuM zarIra trIza dhanuSyanuM ane AyuSya corAzI hajAra varasanuM hoya che. sAtamA tIrthaMkara mokSe gayA bAda temanA janmathI eka hajAra karoDa varase nyUna palyopamanA cothA bhAga jeTalo samaya pasAra thatAM hastinApuramAM AThamA tIrthaMkarano janma thAya che. temanA zarIranuM pramANa pAMtrIsa dhanuSyanuM, AyuSya paMcANu hajA2 varasanuM ane kAMti suvarNa jevI hoya che. te samayamAM te ja naga2mAM cakravartIno paNa janma thAya che. temanuM zarIra ane AyuSya sAtamA tIrthaMkaranA jeTaluM ja hoya che. AThamA tIrthaMkara mokSe gayA pachI temanA janmathI ardha palyopamano samaya vItatAM hastinApuramAM navamAM tIrthaMkarano janma thAya che. temanA samayamAM te ja naga2mAM AThamA cakravartI thAya che. baMnenuM zarIra cAlIza dhanuSyanuM ane AyuSya eka lAkha varasanuM hoya che. te nivRtti pAmyA pachI keTalAka samaye hastinApuranagaramAM navamA cakravartI thAya che. temanuM zarIra sADI ekatAlIza dhanuSyanuM ane AyuSya traNa lAkha varasanuM hoya che. A cakravartInA nidhana bAda keTalAka samaye sAvatthInagarImAM dazamA cakravartIno janma thAya che. temanuM zarIra sADI beMtAlIza dhanuSyanuM ane AyuSya pAMca lAkha varasanuM hoya che. dazamA cakravartI thaI gayA bAda navamA tIrthaMkaranA janmathI poNA palyopama nyUna traNa sAgaropame ratnapuranagaramAM suvarNa kAMtivALA dazamA tIrthaMkara thAya che. temanuM zarI2 pIstALIza dhanuSyanuM ane AyuSya daza lAkha varasanuM hoya che. temanA samayamAM baladevAdi cAra puruSo thAya che. A pAMcamA vAsudevanuM AyuSya ane zarIra te samayanA tIrthaMkara jeTalA hoya che. jyAre baladevanuM AyuSya trIza lAkha varasanuM hoya che. dazamA tIrthaMkaranA nirvANa bAda temanA janmathI cAra sAgaropama jeTalo samaya vItyA bAda ayodhyAnagarImAM agiyAramA tIrthaMkarano janma thAya che. temanA zarIranI kAMti suvarNa jevI hoya che. za2I2nuM pramANa pacAsa dhanuSyanuM hoya che ane AyuSya trIsa lAkha varasanuM hoya che. temanA samayamAM baladeva Adi cAra puruSo thAya che. temAM ardhacakrInA zarIra ane AyuSya te samayanA tIrthaMkara jeTalA hoya che. baladevanuM AyuSya paMcAvana lAkha varasanuM hoya che. agiyAramA tIrthaMkaranA janmathI nava sAgaropamano samaya vItyA bAda kaMpilapuranagaramAM bAramA tIrthaMkarano janma thAya che. temanA zarIranuM pramANa sATha dhanuSyanuM ane AyuSyanuM pramANa Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 sATha lAkha varSanuM hoya che. e samaye sAtamA baladevAdi cAra puruSo utpanna thAya che. sAtamA ardhacakrInuM zarIra ane AyuSya temanA samayanA tIrthaMkaranA zarIra ane AyuSya jeTalA hoya che. baladevanuM AyuSya pAMsaTha lAkha varasanuM hoya che. bAramA tIrthaMkaranA janmathI trIsa sAgaropama gayA bAda caMpAnagarImAM teramA tIrthaMkarano janma thAya che. temanuM zarIra sittera dhanuSyanuM ane AyuSya boMtera lAkha varasanuM hoya che. dehano varNa suvarNa jevo hoya che. temanA samayamAM baladevAdi cAra puruSono janma thAya che. baladevanuM AyuSya paMcotera lAkha varasanuM hoya che. teramA tIrthaMkaranA janmathI copana sAgaropama jeTalo samaya vyatIta thatAM siMhapuramAM caudamA tIrthaMkarano janma thAya che. suvarNa jevI temanI kAMti hoya che. temanuM AyuSya corAzI lAkha varasanuM hoya che ane zarIra eMzI dhanuSyanuM hoya che. temanA samayamAM navamA baladevAdi cAra uttama puruSo thAya che. ardhacakrInA zarIra tathA AyuSya temanA samayanA tIrthakaranA jeTalA hoya che. jyAre baladevanuM AyuSya paMcAzI lAkha varasanuM hoya che. caudamA tIrthaMkaranA janmathI chAsaTha lAkha ne chavvIza hajAra varSathI adhika evA so sAgaropamane nyUna eka koTI sAgaropamano kALa vItyA bAda bhadilapuramAM paMdaramA tIrthaMkarano janma thAya che. temanuM AyuSya eka lAkha pUrvanuM ane zarIra nevuM dhanuSyanuM hoya che. zarIranI kAMti suvarNa jevI hoya che. temanA nirvANa bAda nava koTI sAgaropama samaya vItyA bAda kAkaMdInagarImAM soLamA tIrthaMkarano janma thAya che, temanA zarIrano varNa caMdra jevo hoya che. kAyA so dhanuSyanI hoya che ane AyuSya be lAkha pUrvanuM hoya che. soLamA tIrthaMkaranA nirvANa bAda temanA janmathI nevuM karoDa sAgaropama kALa jatAM caMdrapurImAM sattaramA tIrthaMkarano janma thAya che. temanuM AyuSya daza lAkha pUrvanuM, zarIra mUrtimAna caMdra jevuM ane doDhaso dhanuSyanuM hoya che. temanA janmathI navaso koTI sAgaropama pramANa samaya pUro thatAM vArANasInagarImAM aDhAramA tIrthaMkarano janma thAya che. te suvarNavarNa hoya che. temanuM AyuSya vaza lAkha pUrvanuM ane zarIra baso dhanuSyanuM hoya che. temanAM pachI nava hajAra kroDa sAgaropame kauzAMbI nagarImAM ogaNIzamAM tIrthakarano janma thAya che. temanuM zarIra aDhIso dhanuSyanuM ane AyuSya trIsa lAkha pUrvanuM hoya che. temanAM pachI nevuM hajAra kroDa sAgaropame kozalAnagarImAM vIsamA tIrthaMkarano janma thAya che. te suvarNavarNI hoya che. temanuM AyuSya cAlIza lAkha pUrvanuM ane zarIra traNaso dhanuSyanuM hoya che. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 243 temanAM nirvANa bAda nava lAkha koTI sAgaropamano samaya pUro thatAM vinItAnagarImAM ekavIsamA tIrthaMkarano janma thAya che. te suvarNavarNa hoya che. zarIra sADA traNaso dhanuSyanuM ane AyuSya pacAsa lAkha pUrvanuM hoya che. temanAM pachI daza lAkha koTi sAgaropama kALa jatAM zrAvastInagarImAM suvarNa samAna kAMtivAnuM bAvIsamAM tIrthakarano janma thAya che. temanuM zarIra cAraso dhanuSyanuM ane AyuSya sATha lAkha pUrvanuM hoya che. temanA janmathI trIsa lAkha koTi sAgaropama samaye ayodhyAnagarImAM suvarNa samAna kAMtivAnuM trevIsamA tIrthaMkarano janma thAya che. temanuM zarIra sADA cAraso dhanuSyanuM ane AyuSya boMtera lAkha varasanuM hoya che. te samayamAM agiyAramA cakravartI te ja nagaramAM janme che. tIrthakara jeTalA ja temanA deha ane AyuSya hoya che. temanA nirvANa bAda temanA janmathI pacAsa lAkha karoDa sAgaropama jeTalo samaya vItye duSamasuSamA nAmano trIjo Aro pUrNa thAya che. A ArAmAM trevIsa tIrthakaro, agiyAra cakravartIo ane chatrIza prativAsudeva Adi kula sIttera uttama puruSo utsarpiNI nAmanA kALacakramAM thAya che. trIjA ArAnA AraMbha samaye manuSyanuM AyuSya ekaso vIsa varasanuM hoya che. te vadhIne ArAnA aMte karoDa varasanuM thAya che. A ArAno samaya betALIsa hajAra varSa ochA evA eka koTAkoTi sAgaropamanuM hoya che. "duSama suSamA nAme trIjA ArAmAM utsarpiNIne viSe trevIsa tIrthaMkaro thaze teo saMghane sadA uttama lakSmI ApanArA thAo." 200 cothA ArAnuM svarUpa suSamaduSamAsaMjJaH turyArako nigadyate / nAbheyasaMnibho bhAvI caturviMzatimo jinaH // "utsarpiNImAM suSama duSamA nAme cotho Aro kahevAya che. temAM zrI RSabhadeva jevA covIsamA tIrthaMkara thaze." utsarpiNInA cothA ArAnA sADA ATha mAse adhika traNa varSa vItyA pachI vinItA nagarIne suvarNavarNa covIsamA tIrthaMkara alaMkRta karaze. temanuM zarIra pAMcaso dhanuSyanuM ane AyuSya Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 corAsI lAkha pUrvanuM hoya che. temanA samayamAM bAramA cakravartI thAya che. jinezvara bhagavaMtanA zarIra ane AyuSya jeTalAM ja A cakravartInA AyuSya ane zarIra hoya che. A bhagavaMta nirvANa pAmyA bAda temanI paTTa paraMparAe zrI jinavacananA tattvane jANanArA zrI yugapradhAna muni pati ghaNA samaya sudhI A bharatakhaMDane pavitra karaze. pachI dhIme dhIme sukhano samaya vRddhi pAmatAM yugaliyA manuSya utpanna thavAno samaya najIka Avaze. temAM ati sukhathI prathama sAdhu saMtatino uccheda thaze ane chevaTe tIrthano paNa nAza thaze. yugaliyA manuSyanA samayamAM agnino paNa abhAva hoya che. te sAthe svAmI, sevaka, varNa, vyApAra ane nagarAdikanI vyavasthA paNa uccheda pAme che. zrI prazna vyAkaraNa sUtramAM cothA AzradvAramAM yugaliyAnuM svarUpa A pramANe varNavyuM che. "te kALamAM bhogasukha ghaNuM hovA chatAM ane te ghaNuM bhogavyA chatAM paNa yugaliyA jIvo tRpti pAmyA vinA ja kALano koLiyo thaI jAya che." devakuru tathA uttarakuru kSetranA yugaliyA saMbaMdhI lakhyuM che ke : "devakuru tathA uttarakuru kSetramAM yugaliyA vanamAM vicare che, page cAle che, teo bhogamAM zreSTha hoya che. bhoganA lakSaNane dharanArA hoya che, temanA rUpa varNana karavA yogya ane caMdranI jema jovA yogya hoya che, teo sarva aMge suMdara hoya che." A yugaliyA (strIo ane puruSo) Adya saMhanana tathA Adya saMsthAnavALA hoya che. temanA aMgopAMga rUpALA hoya che. temanA zvAsamAM kamaLa jevI sugaMdha hoya che. temanA guhya bhAga uttama azvanA guhyAMganI jema gupta hoya che. temanA krodhAdika kaSAya pAtaLA hoya che. maNi mauktikAdika padArtho tathA hAthI, ghoDA vagerenA apAra upabhoganA sAdhana hovA chatAM teo tenAthI parAThukha hoya che. roga graha, bhUta, mArI ane vyasanathI dUra hoya che. temanAmAM svAmisevakabhAva na hovAthI teo badhA ahamiMdra hoya che. te kSetramAM vAvyA sivAya svabhAve ja jativaMta dhAnya puSkaLa thAya che, paNa te temanA bhogamAM AvatA nathI. te kSetramAM pRthvI sAkarathI paNa anaMtagaNI mAdhuryavALI hoya che. teo kalpavRkSanA puSpaphaLanuM AsvAdana kare che. A phaLa cakravartInA bhojanathI paNa atyaMta svAdu ane madhura hoya che. kalpavRkSathI temane khAna-pAna vagere dasa vAnA prApta thAya che. tenI nIce ja teo rahe che. tyAM DAMsa, macchara, mAkhI, mAMkaDa vagereno upadrava thato nathI. vAgha, siMhAdi hiMsaka pazuo tyAM hiMsya-hiMsaka bhAve vartatA nathI. te kSetramAM ghoDA, hAthI vagere. copagAM prANI gho vagere. bhujaparisarpa, sarpa vagere. uraparisarpa tathA cakora, haMsa vagere pakSIo. badhA yugaliyA rUpe ja thAya che. A badhA yugaliyAo maraNa pAmIne potAnA AyuSya jeTalA AyuSyavALA athavA ochA AyuSyavALA devatA thAya che. adhika AyuSyavALA deva tarIke utpanna nathI thatAM. Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 245 utsarpiNInA cothA ArAmAM thayelA yugaliyAnA dehanI UMcAI te ArAne prAMte eka gAunI hoya che ane AyuSya eka palyopamanuM hoya che. teo ekAMtare AmaLAnA phaLa jeTalo AhAra kare che. temane cosaTha pAMsaLIo hoya che. e ArAmAM yugaliyA ekyAzI divasa saMtatinuM pAlana kare che. pachI zvAsozvAsa, bagAsuM, khAMsI ke chIMka vagerethI prANa choDI de che ane devagatimAM utpanna thAya che. A pramANe be koTAkoTi sAgaropamano suSamaduSamA nAme cotho Aro vyatIta thayA pachI suSamA nAme pAMcamo Aro zarU thAya che. te ArAnI zarUAtamAM yugaliyA cothA ArAnA aMta samayanA yugaliyA jevA ja hoya che. paraMtu dhIme dhIme temanA zarIra tathA AyuSya tyAM sudhI vadhe che ke zarIranuM pramANa be gAu sudhInuM ane AyuSya be sAgaropama sudhI thAya che. temanI pRSTha bhAganI pAMsaLIo paNa vadhIne ekaso aThThAvIsanI thAya che. AhAra ghaTato ghaTato be divasanA AMtare eka bora jeTalo thaI jAya che ane saMtatine teo cosaTha divasa sudhI pALe che. A pramANe traNa koTAkoTi sAgaropamanA pramANavALo pAMcamo Aro pUro thatAM chaThTho Aro zarU thAya che. A chaThThA ArAnA prAraMbhamAM yugaliyAonA zarIra vagerenuM pramANa pAMcamA ArAnA aMte prasUta thayelA yugaliyAo jeTaluM hoya che. paraMtu temanA zarIra ane AyuSya vadhatA jAya che ane ArAnA aMte temanuM zarIra traNa gAunuM ane AyuSya traNa palyopamanuM thAya che. temanI pAMsaLIo vadhIne baso chappana thAya che. AhAramAM paNa ghaTADo thAya che. traNa divasanA AMtare tuveranA phaLa jeTalo ja AhAra le che ane saMtatinuM pAlana ogaNapacAsa divasa kare che. A ArAmAM hAthInuM AyuSya manuSya jeTaluM, azvAdikanuM AyuSya manuSyanA AyuSyanA cothA bhAga jeTaluM, meDhA vagerenuM AThamA bhAga jeTaluM, gAya, bheMsa, UMTa vagerenuM pAMcamA bhAga jeTaluM, zvAna vagerenuM dasamA bhAga jeTaluM, bhujaparisarpa tathA uraparisarpanuM eka karoDa pUrvanuM, pakSIonuM palyopamanA asaMkhyAtamA bhAganuM ane jaLacaronuM eka pUrva koTinuM hoya che. tiryaMca paMcendriyanuM utkRSTa AyuSya mAtra A ja ArAmAM hoya che. bhujaparisarpanA zarIranuM pramANa gAu pRthaktva, uraparisarpanuM eka hajAra yojananuM, khecaronuM dhanuSya pRthaktva ane hAthI vagerenuM cha gAunuM hoya che. AhAranuM grahaNa be divasanA AMtare hoya che. A pramANe chaThTho suSamasuSamA nAmano cAra koTAkoTi sAgaropamanA samayano Aro pUro thAya che. Ama utsarpiNI kALa saMbaMdhI cha ArA samajavAM. avasarpiNI kALanA paNa cha ArA hoya che. temAM vizeSatA e hoya che ke utsarpiNInA ArA karatAM A ArA viparIta hoya che. tIrthaMkara vagerenA deha ane AyuSya pramANa viparIta hoya che. u.bhA.-3-17 Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 upadezaprAsAda mahAgraMthaH bhAga-3 utsarpiNImAM covIsamA tIrthaMkaranuM ja svarUpa hoya che te avasarpiNInA prathama tIrthaMkaranuM hoya che. e pramANe uttarottara samajavuM. cakravartImAM paNa ema ja samajavAnuM che. Ama bAra ArA maLIne eka kALacakra pUrNa thAya che. A kALanI vyavasthA pAMca bharatakSetra ane pAMca airAvata kSetramAM sarakhI ja jANavI. videha kSetramAM tevuM nathI hotuM. tyAM utsarpiNI ane avasarpiNI pramANe kALanI vyavasthA nathI. tyAM to manuSyanuM zarIra sadAya pAMcaso dhanuSyanuM ane AyuSya sadAya pUrva koTinuM hoya che. trIza akarmabhUmimAM sanAtana eka sarakho samaya hoya che. DOC 208 vartamAna pAMcamo duSamA Aro vartamAnArake bhAvi-svarUpaM jJAninoditam / svapnAdibhiH prabaMdhaizca, vijJeyaM zrutacakSuSA // jJAnI mahArAje vartamAna ArAnuM bhAvi svarUpa kahyuM che. te svapnAdika prabaMdha vaDe AgamardaSTithI jANavuM." soLa svapnano prabaMdha vyavahAra cUlikAmAM A pramANe batAvyo che. te kALe te samaye pATalIputra nAmanuM nagara hatuM. A nagaranA rAjAnuM nAma caMdragupta hatuM. zrAvakadharmenuM te niSThAthI ArAdhana karato. pAkhInA divase caMdragupta ahorAtrano pauSadha karyo. rAtanA dharmajAgaraNa karato hato tyAM tene thoDA samaya mATe jhokuM AvI gayuM. A alpanidrAmAM paNa teNe soLa svapna joyAM. UMdha vadhu gADha bane te pahelAM ja A svapna jotAM te jAgI gayo. svapnathI tene ciMtA thaI. A zuM thayuM. A dharmajAgaraNa kema cUkI gayo? AvAM svapna kema AvyAM? vicAramAM ne vicAramAM bAkInI rAta vItI gaI. samaya thaye teNe pauSadha pAryo. e samaye yugapradhAna AcArya zrI bhadrabAhusvAmI pAMcaso ziSyanA parivAra sAthe pATalIputranA eka udyAnamAM samavasaryA. A samAcAra maLatAM ja caMdragupta temane vaMdana karavA gayo. pAMca abhigamapUrvaka bhaktisabhara haiye teNe guruvaMdanA karI. pachI vinayathI pote joyela soLa svapnanI vAta karI ane teno phalitArtha kahevA mATe AcArya bhagavaMtane vinaMtI karI. AcAryazrIe kahyuM: "he rAjanuM! prathama svapna teM kalpavRkSanI zAkhA bhAMgelI joI. A sUcave che ke Aja pachI have koIpaNa rAjA cAritra nahi le, bIje svapna teM sUryane asta thato joyo. e batAve che ke have kevaLajJAnano uccheda thaze. koIne paNa kevaLajJAna nahi thAya, trIjA Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 247 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 svapne teM caMdramA chidra joyAM. e sUcave che ke dharmamAM have ghaNAM mato thaze. eka dharmanA aneka bhAga thaze, cothe svapna teM bhUta nAcatA joyAM. te sUcave che ke mithyAtvI ane kumati loko bhUtanI jema nAcaze. pAMcame svapna teM bAra phaNAvALo sarpa joyo. e batAve che ke bAra varasano bhISaNa dukALa paDaze, kAlikasUtra vagereno uccheda thaze, sAdhuo devadravya bhakSI thaze, lobhathI mALAnuM AropaNa, upadhAna, ujamaNAM pramukha tapa ghaNAM thaze ane je kharA dharmanA arthI, sAdhu haze te vidhimArgane prarUpaze. chaDhe svapna teM AvatuM vimAna calita thatuM joyuM. tenuM phaLa e che ke cAraNa labdhivaMta sAdhuo bharata airavata kSetramAM Avaze nahi. sAtame svapna teM kamaLane ukaraDA para ugeluM joyuM. te sUcave che ke cAra varNamAM dharma vaizyanA hAthomAM raheze, A vANiyAo aneka mArge cAlaze, temAM siddhAMtapriya ghaNA ja ochA haze, AThamA svapne AgiyAne udyota karato joyo. te batAve che ke jainamArga mUkI bIjA mArga khajuvAnI jema prakAzaze ane zramaNa-nigraMthano prajA-satkAra ocho thaze, navame svapna teM moTuM sarovara sUkAyeluM joyuM tenuM phaLa e che ke jyAM jyAM prabhunA pAMca kalyANaka thayAM che. tyAM prAyaH dharmanI hAni thaze ane dakSiNa dizAmAM jainadharmano pracAra thaze, dazamA svapne suvarNanA thALamAM zvAnane dUdha pIto joyo te sUcave che ke uttama kuLanI saMpatti madhyamanA ghare jaze ane kuLAcAra dharma tajI daI uttama loko adharma Acaraze. agiyAramA svapne hAthI upara beThelo vAMdaro joyo te batAve che ke pAradhI vagere adhama loko sukhI thaze ane sajjano duHkhI thaze. A uparAMta IkSvAku tathA harivaMza kuLamAM rAjya raheze nahi. bAramA svapne samudrane maryAdA oLaMgato joyo. jethI rAjA unmArgacArI thaze ane kSatriyo vizvAsaghAtI thaze. terame svapne moTA 2thamAM nAnA nAnA vAcharaDA jotarelA joyAM. tenuM phaLa e che ke prAye vairAgyabhAve koI saMyama leze nahi, vRddha dIkSA leze te mahApramAdI banaze. ane gurukuLavAsane tyajI deze ane je bALabhAve saMyama leze te lajjAthI gurukuLavAsa choDaze nahi. caudame svapne mahAkiMmatI ratnane tejahIna joyuM te sUcave che ke bharata tathA airavata kSetramAM sAdhuo phleza karanArA, upadravI, asamAdhi upajAvanArA, avinayI ane dharma para atyaMta snehavALA thaze. paMdarame svapne rAjakumArane poThiyA 52 beselo joyo te batAve che ke rAjakumAro rAjyabhraSTa thaze ane halakA kAryo karaze. soLame svapne be kALA hAthIne laDatA dIThAM. tenuM phaLa e che ke AgAmI kALamAM putro ane ziSyo alpa buddhivALA, avinayI, uddhata ane jhaghaDAkhora thaze. he rAjan ! teM joyelA soLa svapnanuM phala A pramANe che.'' zrI jinezvara bhagavaMtanA vacana anyathA thatA nathI. temaNe kahyuM che ke "A duSama Aro lokone mahAdu:khadAyaka thaze.'' svapnanuM phaLa sAMbhaLI caMdragupta rAjAe saMyama lIdho ane ArAdhanA karI devaloka gayo. A ArAnuM bhAvi svarUpa kalkInA saMbaMdhIthI paNa jANavA maLe che te A pramANe - zrI vIraprabhunA nirvANa pachI cAraso ne sittera varase vikrama rAjAno saMvatsara thayo ne pachI ogaNIsaso ne cauda varase pATalIputra nagaramAM mleccha kuLamAM yazA nAmanI cAMDAlinInI kukSIe te2 mAsa rahIne caitra sudI AThame kalkIno janma thaze. Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 24 upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 A kalkI, rUdra ane caturmukha ema traNa nAma rAkhaze. tenuM zarIra traNa hAtha UMcuM haze. pAMcame varase tene peTano roga thaze. aDhAramA varase kArtika mAsanA zukla paDavAnA divase teno rAjyAbhiSeka thaze. te mRgAMka nAme mugaTa, adaMta nAme azva, durvAsA nAme bhAlo ane daityasudana nAme khaga rAkhaze. tene sUrya ane caMdra nAme paganA be kaDAM ane railokyasuMdarI nAme suMdara vAsagRha thaze. dAnamAM aDhaLaka sonuM ApI te vikrama saMvatsarane uthApI potAnA nAmano saMvatsara zarU karAvaze. tene cAra putro thaze. datta nAmano putra rAjagRhanagarImAM, vijaya nAmano putra aNahilapura pATaNamAM, muMja nAmano putra avaMtidezamAM ane aparAjita nAmano putra bIjA dezamAM potapotAnI rAjadhAnI sthApita karaze. kalkInA zAsana samayamAM dharatI mleccho ane kSatriyonA rUdhirathI raMgAze. tenA rAjabhaMDAramAM navANuM karoDa sonaiyA haze. cauda hajAra hAthI, cAraso pacAsa hAthaNI, satyAgI lAkha ghoDA ane pAMca koTi pAyadaLa jeTalI tenI sevA haze. AkAzamAM khele tevA trizUlane dhAraNa karanAro, paththaranA azvanuM vAhana karanAro ane krUra nirdayI kalkI chatrIsa varasanI uMmare trikhaMDa bharatano svAmi thaze. kalkInA zAsana samaya daramiyAna mathurAnagarImAM vAsudeva tathA baladevanA mahelo akasmAtathI paDI jaze. atilobhathI kalkI AkhI mathurAnagarIne khodAvIne temAMthI dravya kADhI leze. A khodakAma karatA bhUmimAMthI paththaranI paNa prabhAvika lavaNadevI nAme gAya nIkaLaze. A gAyanuM koI eka cauTAmAM sthApana karaze. A gAya tyAM UbhA UbhA bhikSA mATe pharatA sAdhuone divya zaktithI potAnA zIMgaDAthI mAravA doDaze. A joI sAdhuo te nagaramAM jaLano bhAvi upasarga jANIne tyAMthI vihAra karI jaze. - tyAra pachI sattara ahorAtra sudhI meghavRSTi thaze. AmAM kalkInuM nagara bUDI jaze. kalkI nAsIne koI UMcA sthaLe cAlyo jaze. pUrathI uparanI mATI dhovAI javAthI naMdArAjAe karAvela suvarNanA girine upara Avelo joI kalkI dhanano atilobhI ane lolupa thaze. AthI tyAM pharI nagara UbhuM karAvI brAhmaNa vagere pAsethI kara ugharAvaze. te samaye pRthvI parathI sonAnuM calaNa nAza pAmaze ane cAmaDAnAM nANAMthI vyavahAra cAlaze. te samaye loko kaMbala tathA ghAsanA vastra paheraze. kalkInA bhayathI trAselA loko patarALImAM bhojana karaze. rAjamArga para pharatAM kalkI sAdhuone bhikSA laI jatAM joze. eTale te sAdhuo pAsethI bhikSAmAMthI chaThTho bhAga mAMgaze. kalkInA A kRtyathI sAdhu sAdhanAthI zAsanadevIne bolAvaze ane devInA prabhAvathI rAjA tema karatAM aTakaze. e bAda pacAsamA varase tene DAbI jaMghAmAM ane jamaNI kulimAM prahAra thaze. to paNa kalkI sAdhuonI bhikSAmAMthI chaThTho bhAga levA temane gAyanA Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 249 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3. vADAmAM pUraze. AmAM pratipAda nAmanA AcArya paNa gAyanA vADAmAM purAze. tethI sarva saMghanA smaraNathI zAsanadevI AvIne kalkIne samajAvaze paNa te nahi samaje. AthI IndranuM siMhAsana kaMpaze. tyAre Indra brAhmaNanuM rUpa dharIne kalkI pAse Avaze. tene samajAvaze. paNa kalkI nA makkara jaze. AthI Indra tene mArI nAMkhaze ane tenA putra dattane keTalIka zIkhAmaNa ApI rAjagAdI para besADaze. pitAne maLela pApanuM phaLa joIne datta pRthvI para Thera Thera jinacaityo baMdhAvaze. zatruMjayano uddhAra karaze. tyArapachI jainadharmano mahimA ghaNo ja vadhaze. AvA samayamAM paNa keTalAMka dharmarAgI thaze. kahyuM che ke "zRMgImabhya khArA samudramAM paNa mIThAM jaLane pIve che tema AvA kALamAM paNa prAjJa puruSo dharmatattvamAM tatpara hoya che." A duSamA ArAmAM yugapradhAna sUrivaro thaze. caturvidha saMgha dharmamAM vartaze ane rAjAo dharmakAryamAM tatpara thaze. yugapradhAna vagerenI saMkhyA zrI devendrasUrikRta kAlasittarI prakaraNamAM A pramANe gaNAvI che. "duSamA kALamAM agiyAra lAkha ane soLa hajAra rAjAo jinezvaranA bhakta thaze ane agiyAra karoDa jainazAsananA prabhAvaka thaze. sudharmAsvAmIthI chellA duSNasahasUri sudhI trevIza udayamAM be hajAra ne cAra yugapradhAna thaze ane agiyAra lAkha ne soLa hajAra AcArya thaze. be hajAra ne cAra yugapradhAnamAM sudharmAsvAmI ane svAmI te bhave siddhipadane pAmaze ane bAkInA sarva ekAvatArI thaze. prabhAvakanA ATha guNane dhAraNa karanArA muni mahArAjo jayAM vihAra karaze tyAM cAre dizAmAM aDhI aDhI yojana paryaMta dukALa, marakI vagere upadrava nAza pAmaze. agiyAra lAkha ne soLa hajAra AcAryo pravacanI dharmakathI ItyAdi jJAna kriyA guNavALA ane yugapradhAna jevA thaze. divALI kalpamAM traNa prakAranA sUri-AcArya thaze ema kahyuM che. temAM paMcAvana koTi, paMcAvana lAkha, paMcAvana hajAra ane pAMcaso AcArya utkRSTa kriyAvALA samajavAM. tetrIza lAkha, cAra hajAra cAraso ne ekANuM AcArya madhyama kriyAvALA jANavA ane paMcAvana koTi, paMcAvana lAkha, paMcAvana hajAra pAMcaso ne paMcAvana sUri pramAdI ane anAcArI hovAthI jaghanya jANavAM. pAMcamA ArAmAM paMcAvana karoDa, paMcAvana lAkha ne paMcAvana hajAra uttama upAdhyAya, copana karoDa madhyama ane cuMmAlisa karoDa, cuMmAlisa lAkha ane cuMmAlisa hajAra jaghanya upAdhyAyo thaze. A ArAmAM sIttera lAkha karoDa ane nava hajAra karoDa uttama sAdhuo, so karoDa madhyama ane ekatrIsa karoDa, ekavIsa lAkha ane sATha hajAra jaghanya sAdhuo thaze. Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 sAdhvIonI saMkhyA A pramANe haze. daza hajAra navaso ne bAra karoDa chappana lAkha chatrIsa hajAra ekaso ne navvANuM uttama sAdhvIo thaze. soLa lAkha, traNa hajAra, traNaso ne sattara karoDa ane corAsI lAkha zrAvako thaze. paccIsa lAkha, bANuM hajAra pAMcaso ne batrIsa karoDa upara bAra zrAvikAo thaze. pAMcamA ArAne aMte utpanna thanArA caturvidha saMghanA nAma kAlasittarI anusAre A pramANe haze: svargathI eNvIne thayelA duppasahasUri nAme sAdhu, phalgazrI nAme sAdhvI, nAgila zreSThI nAme zrAvaka ane satyazrI nAme zrAvikA e caramasaMgha jANavo. saMbodhasattarImAM kahyuM che ke : "eka sAdhu, eka sAdhvI, eka zrAvaka ane eka zrAvikA AjJAyukta hoya to tene saMgha jANavo ane bAkInA AjJA rahitane asthino saMgha jANavo." te samaye muni dazavaikAlika, jitakalpa, Avazyaka, anuyogadvAra ane naMdi eTalA sUtranA abhyAsI thaze. temane Indra vaMdanA karaze. A sAdhuo utkRSTapaNe chaThTha tapa karanArA thaze. duppasahasUri be hAthanA haze. bAra varasa sudhI te gRhasthAzramamAM raheze. cAra varasa sudhI vratadhArI thaI, cAra varasa AcAryapada dhAraNa karI, aMte aThThama tapa karI kALadharma pAmI sAgaropamanA AyuSyavALA devapaNAne pAmaze. tyAMthI cyavane A bharatakSetramAM ja mokSane pAmaze. pAMcamA ArAnA aMte pUrvAlaMkALe zrata, sUri, saMgha ane dharma viccheda pAmaze. rAjA vimalavAhana, maMtrI sudharmA ane nyAyadharma madhyAa nAza pAmaze ane agni sAMje nAza pAmaze. bhagavAna mahAvIra svAmInA nirvANathI te vIza hajAra ne navaso varasa, traNa mAsa, pAMca divasa, pAMca pahora, eka ghaDI, be paLa ane aDatAlIsa akSara jeTalA samaya sudhI jainadharmanI pravRtti raheze. 209 bhAvi jinezvara bhagavaMtanuM varNana bhAvinAM padmanAbhAdijinAnAM prAgbhavAstathA / nAmAni stUyaMte'smAbhiH prApya pUrvoktazAstrataH // "bhaviSyamAM thanAra padmanAbha Adi tIrthakaronA pUrvabhava ane nAma pUrvokta zAstrathI jANIne ahIM stavavAmAM Ave che." bhAvi jinezvara bhagavaMtanA pUrvabhava vagerenuM svarUpa A pramANe che : "utsarpiNIno bIjo Aro zrAvaNa vadI ekame zarU thaze. tyArathI sAta sAta divasa sudhI anukrame pAMca jAtinA Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 251 megha varasaze. prathama puSkarAvarta nAme megha pRthvInA sarva tApa dUra ka2ze. bIjo kSIroda megha sarva auSadhinA bIja upajAvaze. trIjo dhRtoda meghasarva dhAnyAdimAM rasa utpanna karaze. cotho zuddhodaka megha sarva auSadhine paripakva karaze ane pAMcamo rasodaka megha pRthvI upara IkSu vageremAM rasa upajAvaze. A pAMce megha pAMtrIsa divasa sudhI varasaze. tethI dharatI potAnI meLe ja hariyALI banaze. tethI bIlamAM jaI vaselA sarva jIvo bahAra nIkaLaze. anukrame bIjA ArAnA aMta bhAge madhya dezanI pRthvImAM sAta kulakara thaze." temAM prathama kulakara vimaLavAhana jAtismaraNathI rAjya vagerenI sthApanA karaze. te pachI trIjA ArAnA nevyAsI pakhavADIA gayA pachI zatadvAra nagaramAM sAtamA kulakara suci nAme rAjAnI bhadrA rANInI kukSie avataraze. A jIva eTale zreNika rAjAno jIva narakamAMthI nIkaLI zrI vIra prabhunA cyavavAnA divase ane te ja samaye avata2ze ane vIra prabhunA janma divase ja temano janma thaze. te prathama tIrthaMkara zrI padmanAbha thaze. zrI vIraprabhu ane padmanAbha prabhunA samayanuM aMtara zrI pravacana sArodvAramAM A pramANe batAvyuM che : "corAsI hajAra varSa, sAta varasa ane pAMca mAsano zrI vIraprabhu ane zrI padmanAbha prabhunA samayanuM aMtara jANavuM." temanuM nirvANa kalyANaka divALInA divase thaze. bIjA tIrthaMkara suradeva nAme thaze. temanA zarIrano varNa, AyuSya, lAMchana, dehanI UMcAI ane paMcakalyANakanA divaso zrI pArzvanAtha prabhunA pramANe thaze. zrI vIrasvAmInA kAkA supArzvano jIva bIjA tIrthaMkara thaze. supArzva nAme trIjA tIrthaMkara za2I2 kAMti vageremAM bAvIsamA tIrthaMkara zrI neminAthanA jevA thaze. trIjA tIrthaMkara supArzvano jIva eTale zreNika rAjAnA pautra udAyanano jIva. pauSadhagRhamAM vinayaratna nAmanA abhavya sAdhue udAyanano vadha karyo hato. ekavIsamA zrI naminAtha prabhunA jevA cothA svayaMprabha nAme tIrthaMkara thaze. poTila munino A AtmA haze. daMDhAyu zrAvakano jIva pAMcamA sarvAnubhUti nAme tIrthaMkara thaze. te vIzamA munisuvratasvAmi jevA haze. kArtika zeThano jIva devasuta nAme chaTThA tIrthaMkara thaze. A tIrthaMkara mallinAtha bhagavaMta jevA thaze paraMtu te srIvede yukta nahi thAya. zaMkha nAmanA zrAvakano jIva sAtamA udaya nAme tIrthaMkara thaze. bhagavatImAM varNavela te A zaMkha zrAvaka nahi, paNa bIjA koI zaMkha nAme zrAvaka che. A sAtamA tIrthaMkara aDhAramA aranAtha bhagavaMtanA jevA haze. te cakravartI thaze evuM nakkI nahi. AnaMda nAmano zrAvaka AThamA peDhAla nAme tIrthaMkara thaze. sAtamA aMgamAM kahela che te A AnaMda zrAvaka nahi. te to mahAvidehamAM siddhine pAmanAra che. peDhAla prabhu zrI kuMthunAtha bhagavaMta jevA thaze. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 sunaMdA zrAvikAno jIva navamA poTila tIrthakara thaze. te zAMtinAtha prabhu samAna haze. zataka zrAvaka dasamA zatakIrti nAme tIrthakara thaze te dharmanAtha prabhu jevA haze. A zatakano jIva puSkalI evA bIjA nAmathI bhagavatIjImAM kahela zrAvakano jIva samajavo. agiyAramA suvrata nAme tIrthakara dazArasiMha je kRSNa tenI mAtA devakIno jIva thaze. te anaMtanAtha prabhu samAna haze. bAramA amama nAme prabhu navamA vAsudeva kRSNano jIva thaze. te teramA vimalanAtha prabhu samAna haze. samavAyAMga sUtramAM kahyuM che ke "kRSNa bhAvi covIzImAM teramA tIrthaMkara thaze." tethI tattva bahuzruta jANe. teramA niSkaSAya nAme tIrthakara satyakI vidyAdharano jIva thaze. sujayeSThA sAdhvInA putra je lokamAM rUdra-sadAzIva nAme prasiddha thayelA che teno jIva jANavo. te prabhu vAsupUjya samAna haze. caudamA tIrthaMkara nippalAka nAme baLadevano jIva thaze. paNa A baLadeva kRSNanA bhAI baLabhadra samajavA nahi. kAraNa zrI hemacaMdrAcArya zrI nemicaritramAM kahyuM che ke "baLabhadrano jIva kRSNanA tIrthamAM siddhi pAmaze." tethI A baLabhadra bIjA samajavAM. te tIrthakara zrI zreyAMsa prabhu samAna thaze. paMdaramA tIrthaMkara nirmama nAme thaze te sulatAno jIva haze. A sulasA zrAvikA te samajavA ke jene zrI vIraprabhue aMbAnA mukhe dharmalAbha kahevarAvyo hato. te prabhu zItalanAtha - samAna haze. soLamA tIrthaMkara citragupta thaze. te baLabhadranI mAtA rohiNIno jIva haze. te suvidhinAtha samAna thaze. revatI zrAvikA sattaramA tIrthaMkara samAdhi nAme thaze. te caMdraprabhu samAna thaze. zatAlI zrAvakano jIva aDhAramA saMvara nAme tIrthaMkara thaze. te supArtha prabhu samAna haze. dIpAyanano jIva ogaNIsamA yazodhara nAme tIrthakara thaze. te padmaprabhunI samAna thaze. A dvIpAyana lokamAM vedavyAsa nAme jANItA che te samajavAM. karNarAjAno jIva te vazamA vijaya nAme tIrthaMkara sumatinAtha jevA thaze. ekavIsamA malla nAme tIrthaMkara nAradano jIva thaze te abhinaMdana prabhu samAna haze. bAvIzamA deva nAme tIrthakara aMbaDano jIva thaze. te saMbhavanAtha samAna haze. trevIsamA anaMtavIrya nAme tIrthaMkara thaze. te amarano jIva haze. te ajitanAtha samAna thaze. covIsamA tIrthaMkara bhadraMkara nAme thaze. te buddhano jIva thaze. te zrI RSabhadeva samAna thaze. A sarva tIrthakaronA dehanuM ane AyuSyanuM pramANa, kalyANatithio, lAMchana, varNa ane aMtara vagere pazcAnupUrvIthI vartamAna tIrthakaronI samAna jANavuM. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 253 210 dIpotsavInuM varNana vizve dIpAlikAparva vikhyAtaM kena hetunA / pRSTaH saMpratibhUpenAryasuhastI gururjagau // saMprati rAjAe zrI AryasuhastisUrijIne pUchyuM: "dIvALInuM parva lokamAM kayA hetuthI zarU thayuM che?" AryasuhastisUrijIe rAjAne Apelo javAba A pramANe che. moTA saMgha ane ziSya parivAra sahita zrI AryasuhastisUrijI mahArAja ujjayinImAM padhAryA. tyAMno rAjA saMprati temane vaMdana karavA gayo. vaMdanA karI gurune pUchyuM: "he pUjya ! Apa mane oLakho cho?" sUrijI : "he saMprati ! tane koNa na oLakhe? tuM to A dezano svAmi che." saMprati : "sAheba ! huM sAmAnya hetunI oLakha nathI pUchato. rAjA sivAya koI rIte Apa mane oLakho cho?" tyAre sUrijIe zrutajJAnanA baLathI teno pUrvabhava jANyo. e jANI kahyuM : "hA, have tArI bIjI oLakhANa paDI. pUrvabhavamAM tuM amAro ziSya hato. eka ja divasanI dIkSAnA mahimAthI tuM ahIM A rAjapATa pAmyo che." saMprati : "he pUjaya ! tamArA upakArathI ja mane rAjavaibhava maLyA che. te have A rAjapATa Apa svIkAro ane mane RNamukta karo." ema kahI te sUrijInA pagamAM paDI vinaMtI karavA lAgyo. sUrijI : "he rAjan ! saMyamarUpa sAmrAjya jevuM A rAjaya nathI tethI amAre teno khapa nathI. bIjuM tuM dharmapasAthe A rAjavaibhava pAmyo che mATe tuM have dharmamAM vadhu ujamALa thA." Ama sUrijInA upadezathI saMprati rAjA dharmamAM vadhu sthira thayA. eka samaye teNe AcArya bhagavaMtane pUchyuM: "he pUjya ! jaina AgamomAM cha aSTAlikA parva kahyA che. to paNa loko je dIvALI parva ujave che te parvano hetu zo che? ane te kyA kAraNathI ATaluM vikhyAta thayuM che?" AcArya zrI AryasuhastisUrie saMmatine dIvALI parvano A pramANe ItihAsa kahyo. "zrI vIra prabhu dazamA devalokamAMthI cavyA. temanuM cyavana kalyANaka aSADha mAsanI suda Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 chaThe thayuM. caitra suda terasanI madharAte temanuM janmakalyANaka thayuM. bhagavAna mahAvIra trIsa varasa sudhI gRhavAsamAM rahyAM. chaThThano tapa karI mAgasara vada dasame temaNe saMyama lIdho. te samaye temane mana:paryavajJAna thayuM. tyArabAda temaNe sADA bAra varasa ghora tapasyA karI. ghAtikarmano kSaya thatAM temane kevaLajJAna utpanna thayuM. kAMIka nyUna trIsa varasa sudhI kevaLajJAna paryAye rahyAM. potAnuM AyuSya have alpa che tevuM jANatAM bhagavAna mahAvIra apApAnagarImAM padhAryA ane hastipAla rAjAnI sabhAmAM chelluM cAturmAsa karyuM. te samaye temaNe soLa prahara sudhI chellI dezanA ApI. potAnA aMta samaye temaNe potAnA prathama gaNadhara zrI gautamasvAmIne devazarmA brAhmaNane pratibodha karavA mATe mokalyAM. Ama karavA pAchaLa temano hetu zrI gautamasvAmIno potA mATe je rAga hato temAMthI temane mukta karavAno hato. Aso vadI amAsanA divase bhagavAna chaThThano tapa karI paryakAsane beThA. rAtrinA chellA ardhA pahore svAti nakSatrano yoga thatAM Indra bhagavAnane vinaMtI karI. "he bhagavaMta ! Apa eka kSaNa mATe ApanuM AyuSya vadhAro. tamArA janmanakSatra para . saMkramaNa thatAM bhasmagraha tarapha eka najara karo. A graha hamaNAM ja besaze ane teno kuprabhAva be hajAra varasa sudhI raheze. tamArI najara tenA tarapha paDaze to tamArA prabhAvathI teno udaya niSphaLa jaze. nahi to ApanA pachI tIrthanI unnati thaze nahi." tyAre bhagavAne kahyuM : "he Indra ! jIve je AyuSyakarmanAM pudgalo bAMdhyA hoya temAM vadhaghaTa karavA jinezvaro paNa samartha nathI ane bhAvibhAvano nAza thaI zakato nathI." e samaye bhagavAne paMcAvana adhyayana zubha phaLavipAkanA ane paMcAvana adhyayana azubha phaLa vipAkanA kahyAM. temaja gaNadhara, sAdhu ke zrAvake pUchyA nahi to paNa lokaanukaMpAthI chatrIza adhyayana (uttarAdhyayanasUtro kahyAM. e bAda yoganirodha karI zailezIkaraNa AcarI bhagavAna nirvANa pAmyAM. te samaye atisUkSma uddharI na zakAya tevA kuMthuvA ghaNA utpanna thavAthI have saMyama pALavuM muzkela thaze ema vicArI ghaNAM sAdhuoe anazana grahaNa karyuM. bhagavAna nirvANa pAmyA che e khabara phelAtAM ja traNe lokamAM zoka ane AghAtanI lAgaNI prasarI gaI. saunI AMkhamAM AMsu dadaLatA hatAM. aMtaramAM bhagavAna gayA tenI vedanA hatI ane have amane koNa pratibodha karaze, amArA saMzayonuM koNa nivAraNa karaze tevI dharmaciMtA hatI. rAtano samaya hato. prabhunA dehanA aMtima darzana karavA sau hAthamAM dIvo laIne pAvAmAM umaTavA lAgyAM. devatAonA jhaLahaLatA vimAna paNa tyAM utaravA lAgyAM. gaganamAM ane dharatI para rAta hovA chatAM paNa jhaLahaLatA dIvA ane ratnothI aMdhakAra dUra thaI gayo. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha bhAga-3 255 devatAo prakAzita ratnane hAthamAM laI prabhune udezIne kahevA lAgyA : "he prabhu! ame ApanI Arati utArIe chIe." ane A zabda "me ArAIya" rUDha thaI gayo. Aje merAyAM zabda bolAya che te Ano apabhraMza thayelo che. A bAju zrI gautamaprabhu devazarmAne pratibodhI bhagavAna pAse jaI rahyA hatAM. tyAM temaNe devatAonA vimAna ghUmarAtA joyAM. lokone doDatA ane raDatA joyAM. gaNadhara bhagavaMte koIne pUchyuM : "bhAI tame ane A badhA vahelI savAramAM zA mATe raDI rahyA cho? tamArA caherA Ama nisteja ane plAna kema che? ane A devatAonA vimAna kyAM jaI rahyA che?" "bhagavAna zrI mahAvIra paramAtmA have A lokamAM nathI. teo nirvANa pAmyAM che. AthI ame zokAkuLa chIe." A sAMbhaLI zrI gautamasvAmInA haiye bhAre AghAta lAgyo: "zuM prabhu gayA? mane paNa choDIne cAlyA gayAM? he bhagavaMta ! have tamArA vinA mane koNa pratibodha karaze? he bhagavaMta! tame Ama kema karyuM? Apa to jJAnI hatAM. nirvANa samayane jANatA hatAM. to e ja samaye Ape mane tamArAthI dUra kema mokalyo? zuM huM pAse hota to tamane nirvANa pAmatAM kaMI bAdhA naData? AkhI jiMdagI Ape mane sAthe rAkhyo ane aMta samaye ja Ape mane dUra kema rAkhyo? zAthI bhagavAna? zAthI? have "he gautama !" jevA madhura vacanathI mane koNa bolAvaze? prabho ! thoDAka samaya mATe huM AvuM tyAM sudhI to Ape rokAI javuM hatuM? mane tamArA aMtima darzana ane zravaNano lAbha Apavo hato. Ama utAvaLa zA mATe karI. prabhu?" zrI gautama Ama vilApa karI rahyA hatAM tyAM temane bIjo vicAra Avyo. zuM mane Ama vilApa karavo zobhe che? prabhune Ama mArAthI Avo upAlaMbha apAya? bhagavAna to vItarAga hatAM. huM ja temano rAgI hato. mane ja temanA para rAga ane mamatva hatAM. sAce ja prabhu pote tarI gayA ane mane paNa tAratA gayAM. huM ja temanA mohamAM Aja sudhI baMdhAyelo rahyo. nahi, mane Ama raDavuM zobhatuM nathI. prabhuno rAga paNa rAkhavo yogya nathI. Ama kSapakazreNImAM AgaLa ne AgaLa vadhatA gayA tyAM ja eka utkaTa paLe temane kevaLajJAna thayuM. prathama zakrendra bhagavAna mahAvIrasvAmIno mokSamahimA karyo. pachI prAtaHkALe zrI gautama gaNadhara bhagavaMtano kevaLajJAna utsava karyo. te samaye zrI gautama prabhue eka hajAra ne ATha pAMdaDIvALA suvarNanA kamaLa upara padmAsane besIne dharmadezanA ApI. Ama A bhavya ane divya prasaMgane anulakSIne loko dIvALIne parva tarIke ArAdhe che. A parvamAM eka upavAsa karavAthI sahasragaNuM puNya thAya che ane akrama karavAthI koTigaNuM puNya thAya che. A parvamAM caturdazI ane amAvAsyA e be divasano soLa praharano pauSadha karavo athavA be upavAsa karI caMdana akSata vagerethI ane puSpathI zrI vIra paramAtmA ane pIstALIza AgamanI Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 pUjA karavI ane "zrI vIrasvAmI sarvajJAya namaH" e maMtrano jApa karavo. amAvAsyAnI rAtre chelle arthe pahore "zrI vIra pAraMgatAya namaH" e maMtrano jApa karavo ane paDavAnI savAre "zrI gautamasvAmI kevaLajJAnAya namaH" e maMtrano jApa karavo. zrI gautamaprabhunuM tyAre smaraNa karavuM. akhaMDa akSatano sAthiyo karavo. dIvo karavo. zrI AryasuhastisUri pAsethI dIvALI parvano Avo divya ItihAsa sAMbhaLI saMprati rAjA A parvanI vizeSa ArAdhanA karavA lAgyo. je parvamAM zrI vardhamAnasvAmI mokSe gayA, zrI gautamasvAmI kevaLajJAnanI lakSmIne varyA ane je divase rAjAoe dIpamALa racI tevA dIvALIparva samAna bIjuM koI parva A pRthvI upara nathI." 211 nUtana varase sAla-mubAraka kahevAno ItihAsa anyo'nyaM janajotkArA bhavaMti pratipatprage / tatsvarUpaM tadA pRSTaM punarjagAda sAdhupaH // saMprati rAjAe AcArya bhagavaMta zrI AryasuhastisUrijIne vinamrabhAve pUchyuM : "bhagavaMta! paDavAnA divase loko ekabIjAne juhAra kare che. A juhAra zuM che? tenuM svarUpa zuM che? te jaNAvavA kRpA karazo." AcAryazrI madhuravANImAM bolyA : "he saMprati rAjA ! A prathA zarU thavA pAchaLa be ghaTanAo che. prathama to e ke amAvAsyAnI rAtrinA cheka chellA bhAge zrI gautama gaNadhara bhagavaMtane kevaLajJAna thayuM. kevaLajJAna thayAnA samAcAra maLatAM ja anya gaNadhara bhagavaMtoe temane vaMdanA karI. devatAoe utsava ujavI temane vaMdanA karI. rAjAo, zreSThio saue temane vaMdanA karI. Ama te divasathI zarU thayelo vaMdana vyavahAra Aje sAmAjika rUpe pracalitapaNe cAlu che. bIjI aitihAsika ghaTanA zrI munisuvratasvAmInA samayanI che. avaMtInagarImAM dharma nAme rAjA hato. tenA pradhAnanuM nAma hatuM namuci. eka divasa bhagavAnanA ziSya AcArya zrI suvratasUrijI ziSya parivAra sahita avaMtImAM padhAryA. A khuzakhabara maLatAM ja dharmarAjA namuci pradhAna sAthe AcAryazrIne vaMdana karavA ane temanI dezanA sAMbhaLavA gayo. A namuci pradhAna jainadharmano virodhI hato. namucie te samaye vivAda karyo. teNe kahyuM. "A sakaLa vizva svapna jevuM che. jIva nAza pAmavAthI badhuM ja nAza pAme Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 257 che. jIva kaMI paralokamAM jato nathI. jIva paMcabhUtanuM ja nAma che. jIva nAza pAmatAM A paMcabhUta paNa nAza pAme che, AthI paraloka jevI koI jagA ja nathI." namucinI A dalIlano AcAryazrIe joradAra javAba Apyo. temanA ziSya sAta nathI namucine vizva ane jIvanuM svarUpa siddha karI batAvyuM. e paNa asarakAraka rIte samajAvyuM ke jIva nAza pAmato nathI. te karmAnusAre saMsAramAM vividha svarUpe paribhramaNa kare che. Ama AcAryazrInA ziSyanA hAthe potAno parAbhava thayo tethI namuci dhuMAkuMA thaI gayo. paraMtu tyAre teNe potAno roSa ane gusso manamAM ja rahevA dIdhAM rAta paDI avanI para aMdhAruM utaryuM. namuci talavAra laI muninI hatyA karavAnA bada IrAdAthI hAthamAM talavAra laIne AcAryazrInI vasatImAM gayo. vasatImAM paga mUkatAM ja hAjarAhajUra zAsanarakSaka devIe tene khaMbhita karI dIdho. jyAM hato tyAM ja e sthira thayo. na halAya ke na calAya. na bolAya ke na AMkha pharakAvAya. savAra paDatAM bhakto-zrAvako badhA guruvaMdana karavA AvyAM. namucinI A dazA joI ane tenuM kAraNa joI sau tene dhikkAravA lAgyAM. A khabara maLatAM dharmarAjA paNa Avyo. rAjAe namuci vatI muni bhagavaMtanI ane zAsanadevInI kSamA mAMgI. namuci pAse paNa baMnenI mAphI maMgAvI. kSamApanAnA prabhAvathI zAsanadevIe tene mukta karyo. A ghaTanAthI namucinI pratibhA ane prabhAva jhAMkhA paDI gayAM. mAthuM UMcuM rAkhIne rAjyamAM pharavuM tenA mATe muzkela banI gayuM. AthI eka rAte te gupacupa avaMtI choDI gayo ane rakhaDato rakhaDato te hastinApura gayo. A nagaranuM rAjaya pakvottara rAjA saMbhALato hato. tenI paTTarANInuM nAma vALAdevI hatuM. tene be putra hatAM. viSNukumAra ane mahApadma. padmottare moTA putra viSNukumArane rAjyanI dhurA soMpI ane nAnA mahApadmane yuvarAjapade sthApita karyo. namuci pradhAne A yuvarAjane potAnI keTalIka kAryakuzaLatA batAvI. te joI tenAthI prabhAvita thaI yuvarAja mahApadma tene pradhAna banAvyo. eka yuddhanA prasaMge namucie bhayAnaka ane ajeya gaNAtA siharatha nAmanA mahAyoddhAne jItI lIdho. mahApadma A vijayathI khuza thaI namucine varadAna mAgavA kahyuM. namucie kahyuM: "atyAre mAre kazuM nathI mAgavuM. samaya Ave ane jarUra paDe mAgI laIza." mahApadma kahyuM : "bhale tame jyAre je mAgazo te ApIza." e vAtane divaso vahI gayAM. eka samaye rAjamAtA jvALAdevIne rathayAtrA karavAnI bhAvanA thaI. AthI temaNe sonA-cAMdI ane rUpAno khUba ja suMdara ane bArIka kArIgarIvALo eka ratha banAvaDAvyo. A jinaratha joI tenI zodhe IrSyAthI brahmaratha karAvyo. eka divasa A baMne ratha eka raste sAmasAmA AvI gayAM. have koNa potAno ratha pAcho vALe ? baMne pakSe jIda Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 thaI. jhaghaDo thayo. koI potAnA rathane pAcho vALavA taiyAra na hatuM. vAta vaNasI. rAjAe chevaTe toDa kADhI baMne rathane pAchA vALyAM. mahApadmane AmAM potAnI mAnuM apamAna lAgyuM. tene ghaNuM ja duHkha thayuM. AthI te paradeza cAlyo gayo. varaso bAda khUba ja samRddhi sAthe te hastinApura pAcho Avyo. pitAe tenuM dhAmadhumathI svAgata karyuM ane batrIsa hajAra rAjAoe bAra varasa sudhI mahApadmanA rAjyAbhiSekano utsava ujavyo. tyArabAda pakvottara rAjAe moTA putra sAthe suvratAcArya pAse dIkSA lIdhI. saMyama tapanI utkaTa ArAdhanA karI te svarge gayAM. viSNukumAra munie cha hajAra varasa sudhI ugra tapasyA karI. tenA puNyabaLathI temane vaikriyAdika aneka labdhio prApta thaI. mahApadma e bAda mAtAnA apamAnane dhoI nAMkhavA samagra pRthvI para ThekaThekANe jinacaityo baMdhAvyAM. e samayamAM suvratAcArya potAnA ziSya parivAra sAthe hastinApuramAM cAturmAsa mATe rahyAM. namucine potAnuM jUnuM vaira yAda AvyuM. ziSyanA hAthe thayela parAjayano badalo levA tenuM AsurI mana caMcaLa banyuM ane teNe A tabakke mahApadma pAse peluM bAkInuM varadAna mAMgyuM. namucie kahyuM- "he rAjendra ! kArataka suda pUnama sudhI mane tame cha khaMDanuM rAjya Apo." mahApadma turata ja namucinI mAgaNI svIkArI lIdhI. paDaha vagaDAvI namuci havethI cha mAsa mATe rAjya karaze, tevI saune jANa karI. paNa namucine rAjayanI sattAmAM rasa na hato. tene rAjA thavAnI IcchA na hatI. sattAnA sUtrathI, sattAnI tAkAtathI te vaira levA mAgato hato. thoDo samaya teNe javA dIdho. cAturmAsa zarU thaI gayuM. AcArya suvratAcArya potAnA ziSya parivAra sAthe varSAvAsa rahyAM. namucie have potAno dAva ajamAvyo. teNe hajAro jIvonI hiMsA thAya tevo mahAyajJa karAvyo. A yajJamAM bhAga levA deza-videzamAMthI brAhmaNone teDAvyAM. hastinApuranA brAhmaNone to A yajJathI lIlAlahera thaI gaI. brAhmaNoe namucinI bhArobhAra prazaMsA karI. tenI dharmabhAvanAnI prazasti gAI. A yajJamAM prajAjano paNa joDAyAM. saue namucine praNAma karI tenI vAha vAha karI. paraMtu eka paNa sAdhu A yajJanA darzane na AvyAM. AthI namucie AcAryazrI suvatAcAryane rAjayasabhAmAM bolAvyAM. e AvatAM ja teNe nokarane dhamakAvatA hoya tevA tumAkhI avAje kahyuM: kema, magajamAM bahu rAI bharI che ke zuM? cha khaMDanA rAjAo, pradhAno, brAhmaNo ane prajAjano mArA A dharmayajJanI prazaMsA kare che ane prazasti gAya che. tame kema hajI sudhI eka akSara paNa nathI bolatA? mArI prazaMsA karatA zuM tamAruM nAka kapAI jAya che?" AcAryazrIe zAMta svare kahyuM: "rAja ! dharmakArya mATe to amAruM jIvana che. dharmanI ame Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upadezaprAsAda mahAgraMtha : bhAga-3 259 prazaMsA na karIe evuM bane ja kema ? paraMtu rAjan ! tame jene dharmayajJa kaho cho te adharmayajJa che. ame ahiMsAnA gAyaka chIe. hiMsAnI stuti, hiMsAnI prazasti amArAthI kadI na thaI zake." namucie tarata ja pharamAna kADhyuM : "to mArI dharatI para tamArA jevA sAdhuonI koI jarUra nathI. huM tamane sAta divasano samaya ApuM chuM. A samayamAM tame mArI dharatI choDIne game tyAM cAlyA jAva. nahi to huM tamArA saunI hatyA karAvI nAMkhIza e pachI mane doSa na Apazo." namucinA A pharamAnathI chae khaMDamAM hAhAkAra macI gayo. cAturmAsanA divasomAM vihAra thaI zake nahi. sAta divasamAM cha khaMDanI dharatInI bahAra jaI zakAya nahi to zuM namuci badhA ja jaina sAdhuonI hatyA karI nAMkhaze ? saunA haiye A ciMtA korI khAvA lAgI. AcAryazrI ane temano ziSya parivAra bhego thayo. sau AmAMthI rasto kADhavAno vicAra karavA lAgyAM. AcAryazrI suvratAcArye kahyuM : viSNukumAra munine A vAta kahIe to te eka ApaNane A dharmasaMkaTamAMthI ugArI zake tema che, paraMtu temanI pAse javuM zI rIte ? te to meruparvata para rahe che." A sAMbhaLI eka ziSya vinayathI kahyuM : "gurudeva ! huM meruparvata 52 jaIza. munizrIne badhI vAta samajAvIza ane temane ahIM teDI lAvIza." A ziSyane gaganagAminI labdhi siddha thaI hatI. AcAryazrInI AjJAthI te turata ja merUparvata para gayo. viSNukumAra munine vaMdanA karI. cAturmAsamAM sAdhune potAnI pAse Avelo joI temaNe Azcarya ane ciMtAthI AvavAnuM kAraNa pUchyuM. ziSye athathI Iti sudhI badhI hakIkata kahI. viSNukumAra muni ziSya sAthe turata ja labdhithI hastinApura AvyAM. e ja divase te AcAryazrI ane anya ziSyo sAthe namucinI rAjyasabhAmAM gayAM. potAnA eka vakhatanA rAjAne sabhAmAM AvelA joI namuci sivAya saue temane vaMdanA karI. munizrIe saune dharmalAbha ApyA pachI temaNe namucine kahyuM : "namuci ! tArA pharamAnanI vAta jANI. e pharamAna tuM pAchuM kheMcI le ema kahevA huM tane nathI Avyo. tuM jANe che ke jaina sAdhuo cAturmAsamAM vihAra nathI karatAM. AthI tuM temane rahevA mATe thoDIka pRthvI Apa." namucie ThaMDA kaleje kahyuM : "munizrI ! Apa pote padhAryA cho ane mane vinaMtI karo cho eTale teno huM svIkAra karuM chuM. sAdhuone rahevA mATe traNa DagalAM pRthvI ApuM chuM e traNa DagalAnI bhUmimAM bhale sAdhuo rahe.' mAtra traNa ja DagalAM ? emAM to mAMDa eka paga paNa na rAkhI zakAya to seMkaDo sAdhuo to zI rIte rahI zake ? sabhAmAM eka gaNagaNATa zarU thaI gayo. namucinI A dhRSTatAthI viSNukumAra muninA romeromamAM gusso saLagI uThyo. samasta Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 upadezaprAsAda mahAgraMtha: bhAga-3 brahmAMDa ghUMjI uThe tevA avAje temaNe kahyuM : "to thA taiyAra. huM traNa DagalAM bharuM chuM. e traNa DagalAnI dharatI A sAdhuone ApavA mATe baMdobasta kara." namucie evI ja dhRSTatAthI javAba Apyo: "huM to taiyAra ja chuM. tame ubhA thAva ane traNa DagalAM bharI lo. eTalI dharatI huM abaghaDI ja ApI daIza." viSNukumAra muni ubhA thayAM. vaikriyalabdhithI temaNe potAnI kAyAno parvata jeTalo vistAra karyo. eka DagaluM bharyuM. e Daga pUrva dizAnI jaMbudvIpanI dharatI para mUkAyo. A joIne to namucinA hAjA gagaDI gayAM. tyAM munie bIjuM DagaluM bharyuM. e Daga jabUdIpanI pazcima dizAnI dharatI para mUkyo. be DagalAmAM to namucinI AkhI dharatI samAI gaI. have munie gaganabhedI avAje kahyuM: "bola duSTa ! have mAro trIjo paga kyAM mUkuM?" tuM cha khaMDano dhaNI che ne, to Apa mane trIjo paga mUkavAnI dharatI." namuci to A parAkramathI tharathara dhrUjI rahyo. te eTalo badho hebatAI gayo ke tenA moMmAMthI harapha suddhAM na nIkaLyo. AthI munie namucinA mAthA para paga mUkyo. munino paga paDatAM ja namucinA aMgeaMganA locA bahAra nIkaLI gayAM. paganA dabANathI te sIdho jIvato ja pAtALamAM daTAI mUo. munizrInA A padAkrAMtathI parvato dhaNadhaNI UThyAM. dizAo mUjI UThI. svargalokamAM paNa sannATo chavAI gayo. IndronA siMhAsana prUjI UThyAM. Indra avadhijJAnano upayoga mUkyo. joyuM to viSNumuni krodhathI lAyajhALa hatAM. temano krodha zAMta karavA InTa saMgItajJa gaMdharvo mokalyAM. gaMdharvoe rAjayasabhAmAM AvI divya saMgItanA sUra cheDyAM, nRtya karyuM. tyAre viSNamunino krodha zAMta thayo ane mULa svarUpamAM AvI gayAM. mahApadma cakravartI munizrIne page paDyAM. temanI aMtaHkaraNapUrvaka kSamA mAgI. munizrIe tene thoDoka Thapako ApIne dharmadezanA ApI. pachI pote krodha karavA mATe AlocanA karI prAyazcitta karyuM ane pratikramaNa karyuM. namucinA mRtyuthI prajAjano jANe navo janma pAmyAM hoya tema AnaMdita thayAM. saue A prasaMge utsava karyo. ghare ghare pakavAna thayAM. AnaMdamaMgaLa thayAM. A prasaMga paDavAnA divase banyo. he saMprati ! Ama te divase lokoe AnaMdano utsava ujavyo. A kAraNathI paDavAnA divase besatA varase loko AnaMdamAM rahe che." zrI vijayalakSmIsUri viracita upadezaprAsAda graMtha trIjo bhAga saMpUrNa Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "hA rAva rA BHARAT GRAPHICS - Ahmedabad-1 Phi : 079-22134176, M : 9925020106 E-mail : bharatgraphics1@gmail.com