Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSaH aMka: 10 hatA. 16-1-95 - Regd. No. MH. By / South 54, Licence 37 00 zrI muMbai jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra000 praDha QJG6 majUro majUrI kare che e to roja kamAla kuTuMbomAM samRddha banAnA 000 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 50 varSa000vArSika lavAjama rU. 30000 taMtrIH ramaNalAla cI. zAha bALamonI samasyA. keTalAka vakhatathI jagatanA samAjazAstrIo, bALako mATe vadhu keTalAMka emAM saphaLa thAya che, keTalAMka niSphaLa jAya che. keTalAMka potAnI ke jAgRta ane ciMtita thavA lAgyA che. yunAITeDa nezansa taraphathI bALako zakti ane sUjha anusAra eka vyavasAyamAMthI bIjA vyavasAyamAM jAya mATenA kanvenzanamAM bALakonA rakSaNa mATe je nItiniyamo ghaDavAmAM che. keTalAka potAnuM gAma choDI bIja jAya che ane ema uttarottara pragati AvyA che temAM ghaNAM dezoe sahakAra ApavAnI khAtarI ApI che. karatA rahe che. duniyAnA ghaNA dezomAM bALakalyANa kendronI sarakArI stare sthApanA thaI yuropa ane amerikAnA samRddha dezo karatAM madhya pUrva eziyA ane che. duniyAnA keTalAMye dezomAM bALamajarI aMge kAyadAo ghaDAyA che. AphrikAnA pachAta dezomAM lokonuM sarerAza jIvanadhoraNa ghaNuM nIce che. tema chatAM samagra duniyAmAM maLIne karoDo bALamajUro majarI karI rahyA bIjI bAju jIvananirvAha mATe mANasane ghaNo zrama karavo paDe che. garIba che. ane emAM keTalAMkanI pAse pazanI jema kAma karAvavAmAM Ave che e dezanI arthavyavasthA judA prakAranI che. asaMkhya kuTuMbo mATe to rojano vAstavikatAno asvIkAra thai zake tema nathI. roTalo roja kamAvA jevI sthiti che. evAM kuTuMbomAM dareka sabhya kaMIka ne ' anAja, kapaDAM, raheThANa, vAhana vyavahAra ityAdinI bAbatamAM kaMIka kAma karavuM paDe che ke jethI kuTuMbanirvAha barAbara thaI zake. AvA ; } mAtra svAvalaMbI ja nahi, samRddha banelA rAkho, vRddho, apaMgo, bALako, kuTuMbomAM nAnAM bALakonI AjIvikAnI paNa gaNatarI thAya che. mahilAo vagerenI vividha prakAranI suvidhAo mATe jAgRta bane che. keTalAka samRddha dezomAM bALa majarI upara kAyadesara pratibaMdha hovA svAbhAvika che. eTale pAzcAtya dezo bALamajUronA viSayamAM jeTalA chatAM keTalAya sthaLa, alabatta nAnA pramANamAM, bALako thoDI dhanaprApti sajAga ane sakriya hoya eTalA kadAca anya rASTronA sAmAjika ke atha kaIka kAma ronA sAmAjika ke arthe kaMIka kAma dhaMdho karatA jovA maLe che. amerikA, keneDA ane bIjAM rAjakIya kAryakartAo na hoya e dekhItuM che. avikasita rASTrone mATe rASTromAM keTalAka chokarAo chApAnI pherI ke chUTaka gharakAma vagere kare che. bIjA ghaNA viSayo ethI paNa gaMbhIra hoya che. ' enuM kuTuMba sukhI hoya che. paraMtu potAnI kahI zakAya evI kaMIka kamANI bALakonI samasyA vividha prakAranI che. koi yuga evo nathI pasAra prApta karavAmAM * aA vividha kAranI che koi evo nathI paNa prApta karavAmAM ane AnaMda hoya che. ghaNuMkharuM te potAnA abhyAsanA thayo ke jyAre bALakonI koIkane koIka samasyAe samAjane sarcita na bhoge AvuM kAma karato nathI. paraMtu phAjhala samayamAM ke rajAnA divasomAM karyo hoya. Arogya, zikSaNa, gunAkhorI, majUrI, AjIvikA vagere ja 3te AvuM kAma kare che. e enI managamatI pravRtti che, emAM zoSaNa nathI. ghaNI judI judI daSTie bALakonI samasyAonuM nirAkaraNa vicArAya che keTalAka vyavasAya evA che ke jemAM pitA pote ja potAnA nAnA che. vartamAna jagatamAM bALakonA Arogya mATe ghaNA upAyo amalamAM dIkarAne potAnI sAthe laI jaIne potAnuM kAma zIkhavADe che. gharamAM te AvyA che, jo ke keTalAMka garIba dezomAM aMtariyALa vistAromAM e badhI pajave nahi ke gharanI bahAra rakhaDI na khAya e mATe paNa teo potAnI suvidhAo pUratA pramANamAM haju sulabha thaI nathI. bALakonI bIjI je ! sAthe laI jAya che. kheDUto khetaramAM potAnA chokarAone laI jAya che. gaMbhIra samasyAo che temAM raste rajhaLatAM bALako, bALakomAM gunAkhorI che ane jevuM AvaDe evuM kAma temane soMpe che. suthAra, luhAra, darajI, ane bALamajUrI e traNa mahattvanI che. e vize ThIkaThIka jAgRti ghaNAM * kuMbhAra, kaDiyA vagere judA judA vyavasAyavALA kArIgaro potAnA nAnAM dezomAM AvI che. A badhI samasyAomAMthI ApaNe hAla ahIM majUra * chokarAMone potAnA vyavasAyanI tAlIma nAnI uMmarathI ja Ape che. ke nokara tarIke bALakono je upayoga thAya che tenI mAtra vicAraNA - ' chokarAo hoMziyAra thatA jAya che ane moTA thatAM pitAno bhAra haLavo kare che ane lAMbe gALe teo pitAno vyavasAya saMbhALI le che. karIzuM, A viSaya upara kAyadAnA daSTie, atharIAstranA dAma kheDUtano dIkaro kheDUta thAya, suthArano dIkaro suthAra thAya, luhArano samAjazAstranI daSTie ema vividha daSTikoNathI vakhatovakhatathI dIkaro lahAra thAya ke darajIno dIkaro darajI thAya evo vyavahAre haju parAmarza thAya che. emAMthI keTalAka muddA vicArIzuM. . ghaNA moTA pramANamAM duniyAmAM ghaNe sthaLe jovA maLe che. ema thavuM jyAM sudhI mANasane peTa che tyAM sudhI khAvA mATe eNe kaMIka pravRtti anivArya nathI ane vadhu tejasvI bALako potAnI buddhizakti anusAra 1rahe che. potAnI AjIvikA pote raLavAnI rahe che. dareka mANasa anya vyavasAyamAM jAya temAM kazuM khoTuM paNa nathI. ekaMdare to te samAjanA vAnAM sAdhano ane upAyo ekasarakhAM hotAM nathI. hitamAM che paraMtu bIjI bAju potAno dikaro anya vyavasAyamAM cAlyo 1 zakti ane saMjogonusAra, sAmAjika ane Arthika daSTie jAya ane pitAno vyavasAya bhAMgI paDe e paNa eka moTI samasyA banI "I jAya che. potAnuM gujarAna calAvavA mATe mANasa pote rahe che. AthI ja keTalAye pitA potAno dIkaro anya vyavasAyamAM na nagaramAM potAnI AjIvikAnuM sAdhana zodhI le che. cAlyo jAya eTalA mATe tene zALA ke kolejamAM vadhu bhaNAvatA na
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-1-95 * je pradezamAM vasatI ghaNI che ane vyavasAya ochA che ane ene lIdhe nathI. maLe to mane poSAya tema nathI. A chokarAonI kamANIthI samAjanI Arthika paristhiti ghaNI nabaLI rahe che e pradezomAM nAnA emanA kuTuMbane rAhata maLe che. huM jo teone nokarImAM rAkhavAnuM baMdha nAnA paracuraNa vyavasAyo dvArA loko potAnuM gujarAna calAve che. samagra karI dauM to amArA beunuM bagaDe. huM mAruM gujarAna na calAvI zakuM. ane jagatamAM mAMga (Demand) ane puravaTho (Supply) anusAra chokarAo potAnuM gujarAna na calAvI zake. vepAra dhaMdho ane bIjA vyavahAro cAle che. AvA vyavahAramAM AvI rIte bALapaNamAM nokarI karanAra chokarAo hoMziyAra jaladI bALamajUronI paNa eka AgavI samasyA che. je bALakone zALAomAM thAya che. keTalAMkamAM luccAi, pakkAinA aMzo paNa jaladI Ave che . abhyAsa karavAnI taka ke suvidhA nathI e bALako phAjhala samayamAM jo potAnA mAlikanI dhaMdhAnI kuneha ane chetarapiMDInI rasamonA teo rokAyelA na rahe to teo mAbApane ke paDozIone satAve che, rakhaDI mAhitagAra thAya che. mAnava svabhAvanA teo pArakhuM bane che. keTalAka khAya che, kharAba sobate jo caDhI jAya to corI, mArAmArI, guMDAgIrI kissAomAM to vakhata jatAM potAnA mAlikanA harIpha banIne teo vagere karavA lAge che. evuM karavAno emano tarata IrAdo nathI hoto UbhA rahe che. paraMtu teo AvI pravRttiomAM jANatAM-ajANatA ghasaDAya che. pitAnA ke mAtAnA atizaya krodhI svabhAvane kAraNe athavA asAmAjika tattvo temano lAbha uThAve che ane vakhata jatAM evA kizoro mAtapitAnuM takarArI, visaMvAdI, saMgharSamaya jIvana joine e trAsamAMthI pote asAmAjika tattva banI jAya che. pachIthI teo samAja mATe eka mukta thavAne mATe athavA mitro sobatIono Agrahabharyo sAtha samasyA rUpa banI rahe che. AvuM jyAM thatuM hoya tyAM bALako koIka maLavAne lIdhe keTalAye chokarAo ghara choDIne bhAgI jAya che. kumaLI vyavasAyamAM rokAyelAM rahe te samAjanA hitamAM che. alabatta evA vayanA evA chokarAMo gujarAna mATe moTAM zahero tarapha dhase che. tyAM bALakonuM nirdaya rIte zoSaNa na thAya e jovAnI pharaja samAjanA teone kaMIka ne kaMIka kAma maLI rahe che. teo game tyA khAyapIve che. AgevAnonI che. che ane game tyAM sUI rahe che. AvI viSama paristhitimAM paNa potAnA ghara bALaka moTuM thAya eTale ene kaMIka ne kaMIka kAma karavuM game che. karatAM pote vadhu sukhI che evuM teone lAge che. emAM paNa sarakhesarakhI navarA bALakone kaMIka kAma soMpIne rokI rAkhavA e vadhu salAhabharyuM che. vayanA dostAro maLI jatAM teo eka judI ja duniyAmAM vasavA lAge keTalAMka bALakone AjIvikAne arthe nahi, paraMtu kaMIka navuM zIkhavAnA che. mAtA-pitA ke bhAI-bhAMDuonI temane ciMtA hotI nathI. teo yAda arthe AvuM kAma karavuM game che. koI paNa kAma potAne AvaDe to bALaka paNa bhAgye ja Ave che. AvI rIte bhAgI nIkaLelA chokarAone tethI rAjI rAjI thAya che. A sagavaDa maLe, sArI taka maLe to paNa ghare pAchuM pharavuM gamatuM nathI hotuM gAmaDAMomAM nAnA kuTuMbomAM vaDIlo, bALako pAse jhADuM kADhavuM, evo abhiprAya e kSetramAM sevAnuM kAma karatA sAmAjika kAryakartAono cIja vastuo ApI pAchI mUkavI, levaDa-devaDanA dhakkA khavarAvavA, che. bajAramAMthI vastuo laI AvavI vagere nAnAMmoTAM kAmo karAve che ane AvA dostAronI sobata ekaMdare sArI nIvaDatI nathI. biDIbALaka te utsAhathI kare che. pADozIo ke sagA saMbaMdhIo mATe pote sigareTa pItA teo tarata thaI jAya che. calacitro jovAno temane nAda karelAM kAmanA badalAmAM jo koI nAnI moTI rakama maLe che to te bALakane lAge che. keTalAMka to vaLI carasa-gAMjo pIvA lAge che, keTalAMka dArU ane vadhu protsAhita kare che. bALaka lAlacu thaI jAya evuM paNa bane, paNa jugAranA atarapha AkarSAya che, keTalAMka corI- dANacorImAM saMDovAya enI hoMziyArI to vadhavA lAge che. che, ane gujarAna karatAM vadhu paisA kamAvA maLavA lAgatAM keTalAMka nAnI * je kuTuMbamAM AjIvikA raLato puruSa nAnA bALakone mUkIne akALe kAcI vayathI ja vezyAvADA tarapha kheMcAya che. keTalAMka jAtajAtanA rogano avasAna pAme che e kuTuMbanI vidhavAne kaMIka kAma karIne kamAvuM paDe che. bhoga thaI akALe mRtyu pAme che, ghara choDIne bhAgI nIkaLelAM evA tene potAnAM nAnAM chokarAMo dvArA paNa nAnuM moTuM kAma karAvIne pUraka duniyAnAM asaMkhya bALakonuM jIvana aMte karuNAMtikA jevuM banI rahe che. AjIvikA meLavavI paDe che. nirAdhAra kuTuMbamAM bALakonI najIvI kamANI paNa sahAyarUpa bane che. mahAna cInI philasUpha kanphayUziyasane eka aMdAja pramANe duniyAbharanA bALa majUronA pacIsa TakA mAtA vidhavA thatAM bALavayathI ja jAtajAtanI majUrI karavI paDI hatI jeTalA bALa majUro dharanokara tarIke kAma kare che. jhADuM kADhavuM, vAsaNa, ane ethI emanI hoMzIyArI ghaNI vadhI gaI hatI. bIjI bAju keTalAMya mAMjavA, kapaDAM dhovAM vagere paracuraNa prakAranA gharakAma karavA mATe bahu evA garIba loko che ke jemanI pAse AjIvikAnuM koI moTuM sAdhana nathI moTI AvaDatanI jarUra paDatI nathI. A bALa majUromAM chokarIonuM evA lokomAM nAnuM sarakhuM kAma karIne rojanuM peTiyuM roja raLavAnuM rahe pramANa ThIka ThIka hoya che. gharakAma karavA mATe bALa majUrane rAkhavAmAM che. AvA loko potAnA kAma mATe nokara tarIke nAnAM chokarAMone rAkhe kAyadAno prazna bahu naDato nathI, kAraNa ke evI nokarImAM koi che ke jethI temane pagAra ocho Apavo paDe ane pote potAno nAno kAyadesaranuM lakhANa hotuM nathI. majUrInI rakama mATe lekhita pahoMca sarakho dhaMdho sarakhI rIte calAvI zake, eziyAnA keTalAye dezomAM levAtI nathI. vaLI evA gharomAM eka-bethI vadhAre bALako javalle ja kAma keTalAMye mANaso rastA upara nAnI hATaDI mAMDIne ke rekaDI rAkhIne karatA hoya che. eTale tevA bALa majUro ke temano samudAya najare caDato potAno dhaMdho calAve che. teo potAnA madadanIza tarIke bALa majUrone nathI, keTalAMya kuTuMbomAM bALa majUrane kuTuMbanA sabhyanI jema sArI rIte rAkhe che. jo teo bALa majUrone na rAkhe ane puSpavayanA nokarone rAkhe rAkhavAmAM Ave che. keTalAMka kuTuMbomAM to divasa-rAta tyAM ja rahevAnuM to potAno vyavasAya calAvI na zake. potAne pagabhara rahevA mATe bALa hoya che. temane khAvA-pIvAnuM ane kapaDAM apAya che. keTalAM ye gharomAM majUronI jarUra paDe. emAM koi zoSaNano irAdo nathI hoto, paraMtu to nAnI chokarIo kAma karatI hoya che. alabatta bIjI bAju keTalAMka potAnuM astitva TakAvI rAkhavAno ja puruSArtha hoya che. enI evI gharomAM bALa nokaro pAsethI nirdaya rIte kAma levAmAM Ave che. keTalAya pravRttithI be kuTuMbone rAhata maLe che-dhaMdho karanAranA kuTuMbane ane nokarI gharomAM lAcAra bALakone mAlikanA gALa ane mAra sahana karavA pa) ' karanAra bALa majUranA kuTuMbane. keTalAMka tIrthasthaLomAM cA-pANInI rekaDI mAnavatA vihoNuM vartana hovA chatAM bALaka kazuM kahI zakatuM naI calAvanArA ATha-dasa varasanI uMmaranA chokarAone nokarImAM rAkhe che. ke nokarI choDavA jatAM bhUkhe maravAno vakhata Ave che. AvA kumaLA chokarA pAse tame kema majUrI karAvo cho? evo prazna koi sAmAnya sarerAza bALaka sahelAithI majUrI karI che kare to teono javAba hoya che ke moTA mANaso AvA kAma mATe maLatA jemAM buddhicAturyanI bahu jarUra na hoya evo eka bI
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-95 prabuddha jIvana khAnapAnano, hoTela, resTorAM, lojavIzI vagereno che. nAnA gAmaDAMonI nAnI nAnI hoTelo, resTorAMomAM chokarAMo kAme lAgI jAya che, AvI nokarImAM chokarAone khAvA- pIvAnuM maLe che. e eka moTuM AkarSaNa bALa majUromAM hoya che. bhale vadhyuM ghaTyuM khAvAnuM maLatuM hoya to paNa potAnA peTanI ciMtA bALakane rahetI nathI. nokarImAMthI pagAra maLe che teno upayoga potAne mATe athavA potAnA kuTuMba mATe te karI zake che. kuTuMbane paNa e bALakane khavaDAvavAmAMthI rAhata maLe che. AthI garIba dezomAM bALa majUronuM moTuM pramANa AvA khAvApIvAnA vyavasAya tarapha kheMcAyeluM rahe che. " madhyama varganA keTalAMka kuTuMbonA bALako ghare rahIne majUrInuM kAma karI le che. bALako mATe saraLatAthI kAma karIne thoDIka kamANI karI levA mATe aneka jAtanA vyavasAya pravarte che. gujarAta, saurASTramAM kapAsanI RRtumAM kAlAM pholavAnI pravRtti ghera ghera cAlatI hoya che. (A lakhanAre pote ja dasa-bAra varSanI uMmare kAlAM pholavAnuM, divALI vakhate kelenDaromAM citro coMTADavAnuM, tArIkha-tithinA TTA lagADavAnuM, kAgaLanI kothaLIo banAvavAnuM ema juduM juduM kAma kareluM che.) keTalAMka vyavasAyo bALa majUro mATe bahu thakavanArA ane jokhamabharelA hoya che. garIbI ane bekArIne kAraNe bALakone tevA vyavasAyamAM joDAvuM paDe che. bhAratamAM AMdhra pradezanA pocamapallImAM tathA vArANasInA sADIonA kArakhAnAomAM, kAzmira, mirajhApura, vArANasI vagere sthaLe AvelAM gAlIcAnA kArakhAnAomAM, phirojhapuramAM kAcanI baMgaDIonA kArakhAnAomAM, gujarAtamAM carotaramAM bIDI-tamAkunA kArakhAnAomAM, dakSiNamAM 'zivakAzImAM divAsaLI ane phaTAkaDAnA kArakhAnAomAM ema ghaNA zaheronAM kArakhAnAomAM kAma karatA bALa majUronI dazA dayAjanaka che. bhAratamAM gAlIcA banAvanArI keTalIka kaMpanIomAM majUra tarIke bALakono upayoga thAya che, kAraNa ke bALakone ochI majUrI ApavAthI gAlIcA banAvanArAonI paDatara kiMmata ochI rahe che ane vepArIo potAnA dhaMdhAmAM harIphAIno sAmano karI zake che. paraMtu thoDA samaya pahelAM pAzcAtya dezonI keTalIka kaMpanIoe bhAratIya kaMpanIo pAsethI gAlIcA kharIdavA aMge evI dhamakI ApI hatI ke jo teo bAla majUro pAse kAma karAvaze to teonA gAlIcA kharIdavAnuM baMdha karavAmAM Avaze. A dhamakIne pariNAme keTalIka kaMpanIoe bALa majUrone chUTA karIne tenI jagyAe pukhya vayanAM majUrone rokyAM che. AvI keTalIka ghaTanAthI bALa majUronI samasyA vizeSa prakAzamAM Ave che. keTalAMkane ema lAge che ke pAzcAtya dezonI kaMpanIone pAkistAna, nepALa, baMgalAdeza., philipAinsa, thAilenDa vagere eziyAnA dezonA bAla majUro mATe koi hamadardI UbharAtI nathI, paraMtuM AvA bALa majUro dvArA thayelA utpAdanane kAraNe teone vepAra-dhaMdhAmAM tIvra harIphAino sAmano karavo paDe che. eTale bALa majUronA zoSaNane nAme teo uhApoha macAve che. jo ke evI rIte teoe uhApoha macAvyo hoya to paNa bALa majUronA zoSaNanuM samarthana thai zake nahi keTalAMka vyavasAyo bALakone mATe ArogyanI daSTie paNa bahu jokhamakAraka gaNAya che. simenTanAM kArakhAnAM, divAsaLI, raMga, phaTAkaDA, kAca vagerenAM kArakhAnAM-evA paMdareka prakAranA jokhamakAraka vyavasAyomAM majUra tarIke bALakonI bharaNI karavAM upara pratibaMdha ghaNAM dezomAM che. bhAratamAM paNa evo pratibaMdha che, paraMtu teno amala jeTalo kaDaka rIte thavo joie teTalo thato nathI. ene pariNAme zaheronA ane khAsa karIne dUra dUranA nAnAM nAnAM gAmaDAMomAM AvelAM kArakhAnAomAM bALa majUronuM nirdaya rIte zoSaNa thAya che. keTalAMye 3 kArakhAnAonA mAlikone A aMgenA kAyadAonI pUrI jANakArI hotI nathI. keTalAMkane jANakArI hoya che, paNa saMrakArI adhikArIo sAthe saMbaMdha sAcavI levAnI AvaData temanAmAM hoya che. bALa majUrone to potAnA hakanI khabara ja kyAMthI hoya ?' bALa majUrone nokarImAM rAkhavAno sarakArI stare kAyadesara tyAre vicAra karAya che ke jyAre koi deza lAMbA samaya sudhI yuddhamAM saMDovAyelo rahe, yuddha morace lAkho sainiko mRtyu pAme ane puruSonI saMkhyA ghaTI jAya tyAre cauda paMdara varSanA chokarAone lazkarI tAlIma ApI yuddhamorace dhakelAya che ane bIjAM kAmo mATe paNa bALa majUrone kAme lagADAya che. pahelAM ane bIjA vizvayuddha vakhate keTalAMka dezamAM evI paristhiti sarjAi hatI. je bALa majUronI eka moTI samasyA te jAtIya satAmaNInI hoya che. vyavasAyamAM bALa majUrone khAvApIvA sAthe rahevAnuM paNa teja sthaLe hoya che ane te sthaLe moTA nokaro paNa hoya che teve sthaLe nAnA chokarAonI A moTA nokaro jAtIya satAmaNI karatA hoya che . kumaLA chokarAo teno bhoga bane che, paraMtu paisA maLatA hovAnA kAraNe ke nokarI chUTI javAnA bhayane kAraNe ke mAra khAvAnI bIkane lIdhe teo kazuM bolI zakatA nathI ane e jALamAMthI chUTI paNa zakatA nathI. keTaleka sthaLe kumaLI vayanI chokarIo AvuM kAma jyAM karatI hoya che tyAM AvI jAtIya satAmamaNIno bhoga bane che. kyAreka AvI ghaTanAonA ugra pariNAmo Ave che. kumaLAM bALako bhayaMkara roganA bhoga bane che. duniyAnAM ghaNAM moTA zaheromAM bajAru strIonA vyavasAyamAM paNa bALakone nokarIe rAkhavAmAM Ave che. teonI pAse jAtajAtanAM kAmo karAvavAmAM Ave che. kyAreka teo dalAla tarIke paNa kAma kare che. kyAreka teo pote paNa jAtIya satAmaNIno bhoga bane che. AvA keTalAMka bALakomAM khuda bajAru strIonAM bALako paNa hoya che. AvAM bALako upara kumaLI vayathI ja evA keTalAka kharAba saMskAra paDe che ke bhaviSyamAM teo sArA nAgarika banI zake evI saMbhAvanA ghaNI ja ochI rahe che. puptavayanA thatAM ghaNAMkharAM pote evA halakAM vyavasAyamAM ghasaDAya che. ja jeTalAM bALako majUrI kare che eTalAM bALako jo majUrI na kare to pukhtavayanI uMmaranA mANasone teTalo nokarI dhaMdho maLI rahe evI dalIlamAM satya raheluM hoya to paNa vyavahAramAM te ochI kAragata nIvaDe evI che, kAraNa ke dareka ThekANe phakta uMmarano ja vicAra nathI karAto. enI sAthe bIjI ghaNI Arthika ane sAmAjika samasyAo saMkaLAyelI rahe che. jyAM astitva mATe ja saMgharSa (struggle for existence) karavo paDe che tyAM nAnAmoTAno bheda raheto nathI. dareka potAnA aMgata svArthathI ja doravAya che. je dezamAM puptavayanA bekAra lokonuM pramANa vadhu hoya ane bALa majUronuM pramANa paNa moTuM hoya to te dezanI Arthika ane sAmAjika paristhitino UMDANathI abhyAsa karyAM pachI ja sudhArAo sUcavI zakAya. bALa majUrone dUra karavAthI tarata puptavayanA bekArone eTalI rojI roTI maMLI jaze evA bhramamAM rahevAya nahi. UlTAnuM ema karavA jatAM to bekAronuM pramANa vadhI javAnuM jokhama paNa rahe che. je vepAra udyogamAM pacIsa, pacAsa ke so bALa majUrone rAkhavAmAM Ave che evA vepArIonI bALa majUro mATe eka dalIla evI hoya che ke bALa majUro pAse pote dhAryuM kAma karAvI zake che. ethI vepA2mAM pariNAma sAruM Ave che. jo pukhta vayanA majUro rAkhavAmAM Ave che to temAM koika mAthAbhAre ane avaLacaMDA paNa AvI jAya che. teo pote to sarakhuM kAma karatA nathI, paraMtu teo bIjA nokarone bagADe che ane keTalIka vAra to cIjavastuone jANI joine nukazAna pahoMcADe che. -
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 prabuddha jIvanaM vaLI pukhtavayanA majUro saMpI jaine dhImuM kAma kare che, haDatAla, para Utare che, yuniyanamAM joDAine kAyadesaranI samasyAo UbhI kare che ane dhaMdhAne ghaNuM nakasAna pahoMcADe che, dhaMdho baMdha karavAno vakhata Ave che. bALa majUro rAkhavAmAM AvI koi ciMtA rahetI nathI. AvA vepArIonI dalIla potAnA svArtha pUratI hoya che. vastutaH teo bALa majUrone ochuM vetana ApI temanI pAsethI vadhu kalAka kAma karAvIne levAnuM zoSaNa karavAnuM lakSya rAkhatA hoya che. bALa majUronI samasyAonuM kAyadAnI dRSTie game teTaluM nirAkaraNa karavAmA Ave ane game teTalA pratibaMdho pharamAvavAmAM Ave to paNa jyAM sudhI garIbI che ane bekArI che tyAM sudhI A samasyA sArI rIte hala karI zakAze nahi. jyAM peTano khADo pUrAya nahi tyAM bALako AvI majUrI karavA tarapha avazya doDavAnA. kyAreka to kAyadAno bhaMga karIne paNa teo tema karavAnAM ane te mATe temanAM mAtApitAnI saMmati paNa rahevAnI. bALa majUrI upara kAyadA dvArA pratibaMdha lAvI zakAya che. paraMtu e kAyadAnuM pAlana karavuM eTaluM saheluM nathI. je dezanI Arthika sthiti to nabaLI hoya ane bekArInuM pramANa ghaNuM moTuM hoya e dezamAM bALakone majUrI karatAM aTakAMvavAthI samasyA haLavI thatI nathI. sarakAra pAse sarakhI yojanA na hoya ane te mATe pUratA pramANamAM nANAM na hoya evA kAyadAo ane evI avAstavika yojanAo mAtra kAgaLa upara ja rahe che. tenuM dhAryuM pariNAma AvI zakatuM nathI. bALa majUrI uparano pratibaMdha toja asarakAraka nIvaDI zake ke jo sarakAra pAse garIba kuTuMbonA jIvananirvAha mATe pUrI jogavAi hoya. bALa majUrI aTakAvI devAthI tevA bALa majUro zALAmAM jaine hoMze hoMze abhyAsakaravA lAgaze ema mAnavuM bhUla bhareluM che. evuM karavA mATe to sAmAjika, Arthika ane zaikSaNika daSTie tevuM sarasa vAtAvaraNa UbhuM karavuM paDe, nahi to UlaTI sAmAjika samasyAo vadhI paDe. jyAM garIbI, bekArI che tyAM tyAM bALa majUronI samasyA rahevAnI. jhAranA vakhatamAM raziyAmAM bALa majUro hatA. soviyeTa yuniyana thatAM bALa majUro rahyA nahi. have soviyeTa yuniyananA visarjana pachI raziyA ane anya rASTronI Arthika paristhiti bagaDatAM bALa majUronuM vattuM ochuM pramANa cAlu thai gayuM che. garIbI, bekArI ane Arthika pachAtapaNAne kAraNe je je dezomAM bALa majUronI prathA nirmULa thai ema nathI te te dezomAM tyAM sudhI sarakAra dvArA temaja bALakalyANa mATe kArya karatI sAmAjika saMsthAo dvArA eTaluM to thavuM joie ke jyAM jyAM bALako majUrI karatAM hoya temanuM zakti uparavaTa, vadhu paDatA kalAko kAma karAvIne zoSaNa karavAmAM na Ave, temane majUrInI yogya rakama niyamita maLe, vremane vAsI-eThuM khAvAnuM ApavAmAM na Ave, temanA zake raheThANanI vyavasthA svaccha hoya, emanA pratye nirdaya, amAnuSI vartana na thatuM hoya ane emanI pAse jokhamakAraka vyavasAyanAM kAryo na karAvAtAM hoya. bALako majUrI kare eTale dekhItuM che ke abhyAsa tarapha tenuM pUratuM lakSa na hoya. vaLI ethI zikSaNa pratye ekaMdare teomAM rucino abhAva rahe che. bALa majUro vaccenuM vAtAvaraNa paNa evI rucine poSaka hotuM nathI. AthI ekaMdare duniyAbharamAM bALa majUromAM nirakSaratAnuM pramANa ghaNuM moTuM rahe che. jyAM Arthika paristhiti madhyama prakAranI hoya e dezamAMthI zALAe jatAM bALako rajAnA divasomAM ane rojerojanA phAjhala samayamAM kaMika nokarI karIne kuTuMba mATe thoDI vadhu Avaka meLavavA prayatna kare evuM banavuM anivArya che. ghaNAM mAtApitAne paNa enI sAme virodha hoto nathI. balke theDI majUrI karIne potAnuM bALaka hoziyAra thAya che ane thoDI kamANI karI lAve che e joine teo rAjI thAya che. tA. 16-1-95 bALa majUrI aTakAvavAno eka sAro upAya te prAthamika ane mAdhyamika zikSaNa pharajiyAta banAvavAno che. vaLI jyAM e pharajiyAta hoya tyAM teno amala paNa kaDaka rIte thavo jarUrI che. bALa zikSaNane maphata ane pharajiyAta banAvavA mATe koipaNa sarakAra pAse pUratAM nANAM hovA jarUrI che. AjhAdI pUrve bhAratamAM gAyakavADa rAjyanAM bALazikSaNa maphata ane pharajiyAta hatuM ane e kAyadAno amala paNa kaDaka rIte thato. eTalo zALAmAM abhyAsa karavAne lAyaka hoya evAM bALako divasa daramiyAna nokarI karavA jatAM hoya evA gAyakavADI kissA javalle ja banatAM. koi paNa dezanI AbAdI jema jema vadhatI jAya tema tema tenI zaikSaNika suvidhAo paNa vadhavA lAge che. lokonI samajadArI paNa vikase che. potAnAM saMtAnono sAro vikAsa thAya evI bhAvanA mAtApitAne avazya thAya che. kuTuMbanI Arthika ciMtA jo na rahe to bAlako pAse koi majUrI karAvavAnI AvazyakatA rahetI nathI ene pariNAme bALako zALAomAM sArI rIte abhyAsa kare che ane phAjala samayamAM ramata-gamata, haravuM pharavuM, itara vAMcana karavuM, mitrone maLavuM, managamatI pravRttio karavI vageremAM sArI rIte vitAve che. tethI zArIrika vikAsanI sAthe sAthe temano bauddhika vikAsa paNa ghaNo sAro thAya che. teonI pratibhA vadhu tejasvI bane che. yuropa ane amerikAmAM paNa bAza majUrono prazna nathI, evA dezomAM nAnAM taMdurasta bALakonI bALa majUrono prazna khAsa nathI. eziyAmAM jApAna ane siMgApuramAM vikaselI bauddhika pratibhA joine A vAtanI pratIti thaze. te dasa paMdara varSanuM thAya tyAM sudhImAM tenA vikAsa mATe ghaNo badho jIvana satata vikAsazIla che, paraMtu temAM paNa bALaka janme tyA2thI ramata-gamatanAM sAdhano, citro vagerenA upayoga dvArA tathA avakAza rahe che. zALAnA sarasa abhyAsa sAthe ghare ramakaDAM, haravA-pharavAnI itara pravRtti dvArA, potAne lAyaka calacitro, nATaka, sarakasa ane ramato jovA dvArA tathA emane lAyaka sacitra pustako dvArA vikAsa thai zake che. vartamAna jagatamAM TI. vI. ane viDiyonA mAdhyama dvArA eno yogya ane ucita upayoga karIne paNa bALakanI hoMziyArI, jANakArI ghaNI sArI rIte vadhArI zakAya che. temano phAjala samaya AnaMdamAM, ullAsamAM, killolamAM pasAra karI zakAya che. AjanuM bALaka AvatIkAlanuM nAgarika che. sArA nAgariko joitA hoya to AjanA bALakone suzikSita, saMskArI, capaLa ane tejasvI banAvavAM joie. koipaNa dezanA tamAma bALakone eka sAthe sudhAravAnuM kArya eTaluM saheluM nathI, to paNa vyaktigata kuTuMba kakSAe keTalAMya kuTuMbo viSama sAmAjika paristhitimAM paNa potAnA bALakone vadhu tejasvI banAvI zake che. bALakonA vikAsamAM mAtApitAnuM uttaradAyitva paNa ochuM nathI, e alabatta, potAnA uttaradAyitva vize mAtApitAne paNa sabhAna karavA mATe evA prakAranA zikSaNanI AvazyakatA rahe che. bALakone prabhunA avatAra tarIke oLakhAvAya che. emanI pAse akALe pazu jevI majUrI karAvavI paDe te koipaNa samAja mATe lAMchana rUpa che. vastutaH bALakonA vikAsamAM mAtApitA, bhAi-bhAMDuo, sagAM ane pADozIo, zikSako, samAjazAstrIo, arthazAstrIo, rAjakIya netAo, sAdhu-saMto ema badhAM ghaNuM mUlyavAna yogadAna ApI zake che. e dareka jo bALako pratyenA potAnA kartavyane sArI rIte samaje ane niSThA tathA daSTipUrvaka teno amala kare to bALa majUrono prazna eTalo gaMbhIra rahe nahi, AvatI kAlanA nAgariko uttama thAya tathA temanA dvArA jagata vadhAre AzAspada banI zake ! [] ramaNalAla cI. zAha
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-95 prabuddha jIvana jaina vicAradhArAnAM Avazyaka tattvo 0 zazikAMta mahetA (vizvadharma saMsada, belUra maTha, kalakattAmAM tA. 15mI navembara 1994nA roja aMgrejImAM rajU karelA vaktavyano sArAMza) zrI rAmakRSNe badhA dharmo vacce saMvAda prabodhyo che. svAmI zrI vivekAnaMde samagra mAnavajIvanamAM rahelA ekatvano upadeza Apyo che. svAmIjIe vizvane vedAMtano AdhyAtmika saMdezo pAThavyo che. A upagrahamAM jIvatA karoDo mAnavInI AdhyAtmika khojano prAraMbha thai. cUkyo che. bhautika sabhyatA sAme eka adbhuta pratikrAMti DokAi rahI che. mAnavI potAnI jiMdagI mATe kevaLa sAdhanonA badale sAdhyanI zodha karavAmAM paNa sakrIya banyo che. mAnavInA potAnA dharmanI, AdhyAtma sAthenA koika joDANanI A zodha che. evI AzA che ke A zodhathI dareka manuSyamAM paDelI izvarIya zakti avazya pragaTa thaze. dharmanA itihAsamAM A eka vaLAMka biMdu che. dharmathI AdhyAtma tarapha ApaNA dharmo jAya evI apekSA che. jarUra che kriyAkAMDa ane saMsthAonA eka alipta sAMpradAyika astitvathI upara UThavAnI. Adhunika samAjanA vaijJAnika mijAja sAthe AvI apekSA ja susaMgata che. vijJAna ane yaMtra vidyAe vizvane eka vaizvika samAjanuM rUpa ApI devAnI siddhi hAMsala karI che. have dharmonuM kartavya che ke AvA vaizvika samAjane vaizvika mAnavInI bheTa Ape. AdhyAtmanI, vijJAnanI mAphaka, eka sarva vyApI bhASA vikasavI joie. upadeza mujabanuM ApaNI jiMdagImAM AcaraNa thavuM joie. AcaraNahIna upadeza sAMbhaLavAnI koi ja jarUrata nathI. vedAnta e adhyAtma vijJAna che. jaina darzana paNa eka adhyAtma vijJAna ja che. mAnavImAM rahelI divyatA ane sarva jIvo vacce rahelI atUTa saMbaMdhonI sAMkaLa-A darzana je vedAntamAM che tenI sAthe jainadharma saMmata che. jainavicAradhArA jIvanane samagratAthI jue che (holIsTIka lAipha) samAjamAM rahetA mAnavI mATe jainadarzane eka AcArasaMhitA batAvI che. pAMca prakAranAM paryAvaraNa sAthe saMvAda yojavAnI temAM zikhAmaNa che. tenAthI ja jiMdagImAM samyak nyAya ane aMtaprakAza sarjAya che . A pAMca paryAvaraNo nIce mujaba che : (1) prakRti ane samagra jIvasRSTi sAthe ahiMsA AcaravI ane anukaMpA dharAvavI. (2) bhautika upalabdhiothI nirmohI thavuM. (3) Arthika jiMdagImAM naitikatA keLavavI. (4) sAmAjika saMbaMdhomAM maitrIbhAva sarjavo. (5) ApaNI sabhyatA tarapha vaphAdAra rahevuM. jaina vicAradhArAmAM palAyanavAda nathI, samagra jIvo tarapha ApaNuM sAmAjika uttaradAyitva che. badhA ja jIvonA bhalA mATe ApaNe tethI satata cIvaTa rAkhavAnI che. A saMdeza parahitaciMtAno che. ApaNe badhAM ja jIvonI sevA paNa karavAnI che. A saMdeza paropakArano che. potAnA sAmAjika jIvanamAM manuSyanI A bevaDI pradhAna bhUmikA che. izvarane ekalAne smarI zakAya nahIM. jIvamaitrI ane jinabhakti ApaNI AdhyAtmika jiMdagInA avibhAjya aMga che. janasevA vagaranI jinasevA mAtra kriyAkAMDarUpa bhakti che. bhagavAna mahAvIra vadhumAM kahe che : tamAma jIvo vacce saMbaMdha ane saMlagnatA che. AthI ja ApaNe ATaluM karavuM joie H (1) prakRti tarapha maitrI (prakRti mitra) (2) saMskRti tarapha maitrI (saMskRti mitra)(3) samAja tarapha maitrI (samAja mitra) (4) rASTra tarapha maitrI (rASTra mitra) (5) vizva tarapha maitrI (vizva mitra) p sAcA jainanI A ja eka chabI cheH manuSya, divya cetanA ane prakRti vaccenuM eka saMyojana. jaina vicAradhArAnI asala tAkAta ahiMsAnI philasUphI ane tenA AcaraNanA custa lagAvamAM rahelI che H jaina vicAradhArAnuM pramukha viSaya vastu che H (1) ahiMsA (kAryamAM ahiMsA) (2) anekAMta (vicAramAM ahiMsA) (3) aparigraha (saMpattino aparigraha) A traNa pAyAnA guNothI manuSya daivI zikharane AMbI zake che. samAja te traNa guNothI zAMti ane saMvAdapUrvaka jIvI zake che. ahiMsAnI jarUriyAtamAM badhI ja bAbato samAviSTa che. sajIva temaja nirjIvarUpa tamAma jiMdagInI surakSA karavAnI che. mUMgI jIvasRSTinI te vAcA bane che. badhI ja jiMdagIone hatyAmukta bakSavI. saMpurNatayA zAkAhAra apanAvavo. ucca AdhyAtmika AcaraNa sAthe prakRtine, tenA vivekapUrNa upayoga dvArA, praduSaNamukta karavI. sAdagIpUrNa jIvana jIvavuM. A che jainadharmanA pAyAnA upadeza. ApaNe joie ke ahiMsA zuM hAMsala karI zake che te jovA maLaze. ahiMsA mAnava saMskRtinA bacAvanA pAyAmAM ahiMsA che. itihAsamAM pradhAna caLavaLa dvArA mahAtmA gAMdhI bhArata mATe svAtaMtrya lAvI zakyA. nelsana maMDelA dakSiNa AphrikAmAMthI raMgabhedane vidAya ApI zakyA. yu.esa.e.mAM kALA-dhoLA lokomAM samAnatA mArTina lyuthara kiMga lAvI zakyA. polAMDamAM zaktizALI sAmyavAdI zAsana sAme ahiMsA dvArA lica vAlesAe saMgharSa karyo. mAtra eka ja agresara vyaktigata baLa dvArA AcarAtI ahiMsAnI A zakti ane tAkAta hoya to badhA dharmo potAnI zraddhA jo ahiMsAmAM kendrita kare ane bhautikavAda ane bhogapradhAna sabhyatAne varelI ApaNI saMskRtinI sudhAraNA mATe kAma kare to zuM siddha na thai zake ? anekAMtavAda vicAronI ahiMsA che. anekAMtavAda AdhyAtmika ke anya koi paNa svarUpanA jJAnamAM rahelA vividha draSTibiMduone mAnya gaNe che. satyanA koipaNa aMza dharAvatA badhA ja draSTibiMduo tethI anekAMtavAdane paNa svIkAre te yogya che. AthI ja anya vicAradhArAo prati koipaNa aMtimavAdI abhigamamAM jainadharma mAnato nathI. Adhunika paribhASA mujaba anekAMtavAda jiMdagInI vibhinna vyavasthAnA darzana tarIke jANIto che. ApaNA ghaNA saMgharSo ane avarodho mAtra ayogya samajaNanI ja nIpaja che. A samasyAonuM nirAkaraNa anekAMtavAda che. jiMdagInI A samajaNa pAchaLa sarvocca philasUphInuM baLa che. tamArI pAse rahelI saMpatti kharekhara tamArI nathI. kharekhara te izvaranuM sarjana che. tamArI saMpattinA TrasTI tarIke ja tamArI jAtane tamAre samajavAnI che. yathAzakya temAMthI dAna karavuM joie. dAnadharmamAM jaina samAja haMmezA AgaLanI haroLamAM hoya che. kvaLa paropakAramAMthI ja samRddhinuM sarjana thAya che. aparigrahanI philasuphI mATe AthI ja sAdagIpUrNa jIvana Avazyaka che. sAdhu jevA jIvanamAM saraLatAthI Akhare pravezI zako te mATe Avo vartamAna tyAgapUrNa jIvanano rasto ja jarUrI che. sAdhuonI jIvanavyavasthA juo-badhI ja bhautika upalabdhiono tyAga karavAno, jiMdagInI yAtrA pagapALe ja karavAnI, bhikSA upara deha TakAvavAno. A ja che jiMdagImAM saMpUrNa ahiMsAno pUrNa abhigama. A tabakke svAmI vivekAnaMdanA eka vidhAnane yAda karatAM huM naryo AnaMda anubhavuM chuM; svAmIjIe kaheluM 'vedAntamAM prabodhelI ahiMsA ane tyAganI philasUphI jaina vicAradhArAe saMpUrNatA bakSI che. ' vartamAna samAjamAM ahiMsA ane tyAgavRttinI sakhata jarUra che.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana 1894mAM svAmI vivekAnaMde vividhalakSI kAryonuM darzana prabodhela. AdhyAtmanA A dizAmArgone ghaDavAmAM ApaNe sahayoga karIe. ati namratApUrNa bhAva sAthe keTalAka dizAmArgonI rUparekhA Apa saunI vicAraNA mATe A saMsaMda samakSa huM mukuM chuM . (1) dhArmika vicAradhArAnuM vizva saMgaThana H badhAM ja dharmonA pratinidhionI banelI eka vizva dharmasaMsadanI ApaNe sthApanA karIe. A dharmasaMsada sAmAjika, Arthika tathA rAjakIya stara uparanI vartamAna vyavasthAo/saMsthAo sAthe saMvAda karIne, mAnava samudAya mATe ghaNI samasyAomAM tenAM racanAtmaka sUcano-sahayoga Apaze. dharmomAM DahApaNa sujha bujha tathA zAzvata tattvo AdhArIta eka samAja vyavasthA ApavAnI zakti che. vartamAna bhautikavAda, upabhoga pradhAna-vilAsa keMdrita jIvana zailIno vikalpa A saMsada jagata samakSa Ape. A saMsthA loko mATe, lokothI ja cAlaze. tene koi rAjakIya svIkRtinI jarUrata nathI. (2) AdhyAtmika birAdarI : * AdhyAtmika birAdarI badhA dharmanI vicAradhArAonA pratinidhirUpa haze. vizvabharamAM zakya teTalI saMkhyAnAM gAmo temaja zaheromAM AvI birAdarIo racAvI joie. sAdhakonI banelI A birAdarI aneka racanAtmaka kAryomAM yogadAna ApI zake, A birAdarInA sAdhako dharmanI sarahado oLaMgI javA taiyAra haze ane badhI ja jiMdagIomAM rahelA ekatvanuM nidarzana karaze, badhI ja vicAradhArAo vacce saMvAda ane maitrIbhAvanuM kavaca vikasAvaze. A sAdhako sAmAjika cetanAne divya cetanAnA stara sudhI UMcI UThAvavAnuM kAma karaze, svAmI vivekAnaMde khUba sAcuM ja kahyuM che. 'tame game te dharmamAM janma lIdho haze paNa temAM maravAnuM tame pasaMda karazo nahIM. huM eTaluM ja umerIza ke ApaNe dharmothI upara UThavuM paDaze; jiMdagIne AdhyAtmanA AyAma pUrA pADavA paDaze-eka vyakti tarIke ane eka samAja tarIke paNa, ane pachI ApaNe eka vizvamAnava tarIke temAM ja jiMdagInI samApti svIkArIzuM. vaizvika vicAraNA sAthe sthAnika AcaraNa AdhyAtmika baMdhutva birAdarIno jIvanamaMtra haze. (3) zAMtinA devAlayo : svAmI vivekAnaMdanI vANI so varasa pahelAMnI che. te vakhate temaNe 'oma'nAM devAlayonI vAta karI hatI; te devAlayomAM dareka vyakti zAMtipUrvaka prArthanA karI zakaze. zAMti, prema, ane saMvAdane ucheravA mATe zAMtinAM devAlayo bane teTalA rASTronAM, bane teTalAM zahero temaja gAmomAM bAMdhIe. eka ja zahera ke gAmamAM rahetA ghaNA vaMzIya samUho mATe mAnava-ekatAnuM baLa A devAlayo dvArA sarjAze, zAMta prArthanA mAnavInI sAmAnya cetanAne divya sapATI sudhI UMcI UThAvaze. 1894mAM svAmI vivekAnaMdane vizvadharma saMsadamAM ekalA ja paga mUkavo paDelo. 1994mAM ThAkura rAmakRSNadevanA pavitra dhAma tarapha samagra vizva mITa mAMDIne beThuM che-e AzAthI ke vizvabharamAM eka AdhyAtmika sabhyatAno AviSkAra thAya. rAmakRSNa maTha A kAyadharma hAtha dharaze evI atre upasthita vizALa pratinidhionI sabhAnI mAMgaNI che. (4) paryAvaraNa-maitrIyukta samAja :(Eco-Friendly Society) pRthvI uparanA paryAvaraNanI surakSAne varelA badhAM ja baLone ApaNe majabUta samarthana ApIe, prakRtinI surakSA vinA manuSyanI surakSAno saMbhava nathI. pUrva ane pazcima baMnemAM vasatA samRddha samAjo ane samRddha vargomAM rahelA mANaso mATe sAdA jIvanadhoraNa u52 A5Ne bhAra mUkavo paDaze. bagADayukta vilAsI jIvanamAMthI manuSyane mukta karavAnuM badhI ja vicAradhArAonuM eka spaSTa kartavya che. to ja ApaNe sAcI rIte garIbonI saMbhALa lai zakIzuM. sAdagIpUrNa jIvana ja vizvamAM jene vadhu jarUra che tevA vaMcito mATe pUratAM saMsAdhano phAjala karI zakaze. tA. 16-1-95 (5) vijJAna ane AdhyAtma vacce eka sahayoga: vijJAna have AdhyAtmanI bhASA bole che.. .ane AdhyAtma vijJAnanI bhASA bole che. to pachI baMnee eka bIjAnI najIka AvavuM joie, sAthe vAta karavI joie...sahayogathI kAma paNa karavuM joie...eka sAthe cAlavuM joie...eka sAthe ja prArthanAmAM joDAvuM joie. vizva dharmanI vicAradhArAnA saMgaThana pAse eka khAsa kAma che vijJAnanI duniyAne jItI levAnuM. vijJAna ane AdhyAtmanAM saMyukta purUSArthanI jarUra che. vijJAna ane AdhyAtma baMne bhegA maLIne A pRthvI upara divyatAnuM avataraNa karAvI zake. (6) ApaNe spaSTa thavuM paDaze : mAnavInA astitva mATe Avazyaka evA sanAtana satya ane sanAtana DahApaNane baLa ApavA mATe ja ApaNe ahIM chIe. atyaMta bulaMdIthI zrI vivekAnaMde kahyuM che 'satya koi samAjane-prAcIna ke arvAcIna samAjane zraddhAMjali ApatuM nathI. samAje ja sanAtana satyane zraddhAMjali ApavI paDe che. teno eka mAtra vikalpa che-vinAza. (mota)' pasaMdagI ApaNe ka2vAnI che. jaina vicAradhArAnA pratinidhi tarIke jiMdagInA A umadA uddeza mATe amArA saMpUrNa sahayogano hAtha ahIM laMbAvuM chuM. 000 netrayajJa zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA Arthika sahayogathI cikhodarAnI zra ravizaMkara mahArAja AMkhanI haoNspiTala dvArA sva. jyotsanAbahena bhUpendrabhAI jhaverInA smaraNArthe nIce pramANe netrayajJanA udghATanano * kAryakrama rAkhavAmAM Avela che. sthaLaH kAMkaNapura (tA. godharA-paMcamahAla) savAranA 11-00 kalAke. samaya : ravivAra, tA. 22mI jAnyuArI, 1995nA roja sarvane upasthita rahevA nimaMtraNa che. maMtrIo sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita vidhAsatra (varSa-18) saMghanA upakrame zanivAra, tA. 21mI jAnyuArI, 1995nA roja sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita vidyAsatranuM Ayojana karavAmAM AvyuM che. A vidyAsatramAM jANItA labdha pratiSThita sAhityakAra DaoN. kumArapALa desAi be vyAkhyAno Apaze. kAryakramanI vigata nIce pramANe che : | vaprathama vyAkhyAna H viSaya : AjanI paristhitinA saMdarbhamAM jIvanalakSI sAhitya D dvitIya vyAkhyAna : viSaya : samUha mAdhyamo-paristhiti ane paDakAra Q samaya : sAMjanA 4 thI 6 7 vacce paMdara miniTano virAma D sthaLa H inDiyana maracanTsa cembara kamiTi rUma, carcageTa, muMbai-400 020. AryakramanuM pramukhasthAna DaoN. ramaNalAla cI. zAha saMbhALaze. sarvane upasthita rahevA nimaMtraNa che. tArAbahena 2. zAha saMyojaka nirubahena esa. zAha pravINacaMdra ke. zAha mAnad maMtrIo
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-95 prabuddha jIvana zrI muMbai jaina yuvaka saMgha vArSika vRttAMta zrI muMbai jaina yuvaka saMgha tenI 65 varSanI yAtrA pUrNa kare che tyAre vitelAM varSanI vividha pravRttionuM ahIM digdarzana karAvatAM ame AnaMda anubhavIe chIe. varSa daramiyAna hAtha dharAyelI moTA bhAganI pravRtiono savigata ahevAla ' prabuddhajIvana'nA aMkomAM pragaTa thayela che, eTale ahIM e pravRttiono saMkSepamAM saLaMga ahevAla ApIe chIe. * saMghanA sabhyo H saMghanA sabhyonI saMkhyA hAla A pramANe cheH peTrana : 182, AjIvana sabhya : 2186, sAmAnya sabhya H 60 ane 'prabuddha jIvana'nA grAhako : 150. * 'prabuddha jIvana' : gAMdhIjInI bhAvanAne anusarIne kazI paNa jAherakhabara lIdhA vinA chellA paMcAvana varSathI saMghanuM mAsika mukhapatra 'prabuddha jIvana' niyamita pragaTa thatuM rahyuM che. supratiSThita vidvAna lekhakono 'prabuddha jIvana'ne sAro sahayoga maLato rahyo che, je mATe ame temanA AbhArI chIe. 'prabuddha jIvana'nAM taMtrI tarIke saMghanA pramukha DaoN. 2maNalAla cI. zAha mAnad sevA ApI rahyAM che, je mATe ame temanA ghaNA AbhArI chIe. taduparAMta 'prabuddha jIvana'nA mudraNakArya mATe 'mudrAMkana'nA paNa ame AbhArI chIe. : * zrI ma. mo. zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya pustakAlayamAM varSa daramiyAna rUA. 2967nA pustako vasAvavAmAM AvyAM che. varSanI Akhare 13450 pustako che. pustakAlayanI pravRtti mATe pustakAlaya samitinA tathA tenA maMtrI zrI pravINacaMdra maMgaLadAsa zAhanA ame AbhArI chIe. * premaLa jyoti : saMgha saMcAlita ane zrImati vidyAbahena mahAsukhabhAi khaMbhAtavALA prerita premaLajyoti dvArA dardIone davA, kapaDAM, skUla phI, yuniphorma vagerenI sahAya ApavAnI pravRtti varSa daramiyAna sArI rIte cAlI rahI che. saMyojako tarIke zrI nirubahena zAha ane zrI naTubhAi paTela prazasya sevA Ape che. A mATe ame temanA ane anya kAryakara bhAi-bahenonA AbhArI chIe. * asthi sAravAra kendra : saMghanA kAryAlayamAM tA. 31-7-'83 thI asthi sAravAra kendra zarU karavAmAM AvyuM che. A kendramAM hAMDakAMnA dardInA niSNAMta DaoNkTara zrI je.pI. pIThAvAlA dara ravivAre niyamitapaNe savAranA 10thI baporanA 2 vAgyA sudhI hADakAMnA dardIone vinAmUlye mAnada sAravAra Ape che. DaoN. pIThAvAlAnA temaja temanA sAthI kAryakaronA tathA saMyojaka zrI jayAbahena vIrAnA ame AbhArI chIe. * aMdherImAM asthi sAravAra kendra H A kendramAM mahinAnA chellA ravivAre baporanA 2-30 thI 5-30 sudhI DaoN. je. pI. pIThAvAlA sevA Ape che. aMdherI khAtenI A pravRtti mATe zrI vardhamAna sthAnakavAsI zrAvaka saMgha taraphathI temanI jagyAno upayoga karavA devA mATe ame temanA AbhArI chIe. *sva dIpacaMda tribhovanadAsa pustaka prakAzana TrasTa : saMghanA bhUtapUrva maMtrI sva. dIpacaMda tribhovanadAsa zAha parivAra taraphathI emanI smRtimAM jainadharmanAM pustakonA prakAzana mATe bheTa rakama ApavAmAM AvI hatI ane tyArapachI temAM vakhatovakhata umero thato rahyo che. A TrasTanA upakrame atyAra sudhI tera jeTalA graMtho prakAzita thayA che. 1993-94nA varSa daramiyAna (1) sAMprata sahaciMtana bhAga 4/5 (2) jinatattva bhAga 5 (3) prabhAvaka sthaviro bhAga 4 (4) tiviheNa vaMdAmi ane (5) ApaNAM tIrthaMkaro e pustako pragaTa thayA che. * sva. dhIrajalAla dhanajIbhAi zAha pAritoSika : 'prabuddha jIvana' mAM varSa daramiyAna pragaTa thayela lakhANomAM zreSTha yogadAna ApanAra lekhakane sva. dhIrajalAla dhanajIbhAi zAha pAritoSika apAya che. 1993nA varSa mATenuM pAritoSika prA. cI. nA. paTelane ApavAmAM AvyuM hatuM. A pAritoSika mATe nirNAyaka tarIke DaoN. ramaNalAla cI. zAha, zrI ghanazyAmabhAi desAi ane zrI pannAlAla Ara. zAhe sevA ApI hatI. * zrImatI dhIrajabena dIpacaMda zAha ramakaDA ghara saMgha dvArA bALakone ghare 2mavA mATe ramakaDA ApavAnI A pravRtti dara ravivAre baporanA 3 thI 5 sudhI niyamita calAvavAmAM Ave che. A varSe bALakonI sabhya saMkhyA 175 jeTalI rahI che. ramakaDAM dhara mATe vakhatovakhata navAM ramakaDAM kharIdavAmAM Ave che. A pravRttinA saMyojako DaoN. amula zAha ane zrImatI jayAbahena vIrAnA ame AbhArI chIe. * zrI jamanAdAsa hAthIbhAi mahetA anAja rAhata phaMDa : zrI je. eca. mahetAnA kuTuMbIjano taraphathI rUA. 25000nI 2kama anAja rAhata phaMDamAM maLI hatI.ane temAM vakhatevakhata umero thato rahyo che. emAMthI jarUriyAtavALA kuTuMbone sastA dare anAja ApavAnuM kArya sArI rIte cAlI rahyuM che. A pravRttinA saMyojaka tarIke zrI uSAbahena mahetA, zrI ramAbahena mahetA ane anya baheno sevA ApI rahyA che temanAM amane AbhArI chIe. * kizora TimbaDIyA keLavaNI phaMDa : sva. kizora TimbaDayAnI smRtimAM temanA parivAra taraphathI ziSyavRtti mATe saMghane rUpiyA eka lAkhanuM dAna maLyuM hatuM. A phaMDamAMthI bRhad muMbainI kaoNleja ke yunivarsiTImAM abhyAsa karatA vidyArthI bhAI-bahenone Arthika sahAya ApavAmAM Ave che. A pravRttinA saMyojako zrI vasumatIbahena bhaNasAlI, zrI uSAbahena mahetA ane zrI ramAbahena mahetAnA ame AbhArI chIe. * zrI sarasvatIbahena DAhyAbhAi jhaverI cazmA benka H saMghanA upakrame sAdhAraNa sthitivALA dardIone maphata cazmA ApavAmAM Ave che. zrImatI sarasvatIbahena DAhyAbhAi jhaverI taraphathI saMghane maLelI Arthika sahAyamAMthI A pravRtti sArI rIte cAlI rahI che. bhakti saMgItanA vargo : saMghanA upakrame cAlu varSe bhakti saMgItanA vargo saMghanA kAryAlayamAM rAkhavAmAM AvyA hatA. zrI zyAma gogaTee A tAlIma varganA adhyApaka tarIke ane zrI uSAbahena mahetAe A varganA saMyojaka tarIke sevA ApI hatI. * paryuSaNa vyAkhyAnamALAH saMghanA upakrame ravivAra, tA. 12mI sapTembara, 1993thI ravivAra tA. 19mI sapTembara, 1993 sudhI ema ATha divasanI paryuSaNa vyAkhyAnamALAM zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTanA Arthika sahayogathI biralA kriDA kendra, copATI, muMbai khAte yojavAmAM AvI hatI. A ATheya divasanI vyAkhyAna sabhAonuM pramukhasthAna DaoN. ramaNalAla cI. zAhe zobhAvyuM hatuM. gat varSanI mAphaka A varSe paNa klojha sarakITa TI.vI.nI vyavasthA rAkhavAmAM AvI hatI. vyAkhyAnamALAnA vyAkhyAtAo ane viSayonI vigato nIce pramANe che H da DaoN. hukamacaMda bhArilla zrI zazikAMta mahetA pU. sAdhvIzrI sohanakumArIjI oN DaoN. cinubhAi nAyaka dara zrI hemAMginI jAi 4 zrI pravINabhAi sI. zAha * zrI manubhAi gaDhavI 4 zrI haribhAI koThArI x zrI Ara. DI. mahetA x pU. zrI jazubAi mahAsatIjI 4 zrI nemacaMda gAlA * prA. rameza dave DaoN. devabALA saMghavI DaoN.2maNalAla cI. zAha sukha kI prApti bhagavAna mahAvIrano pUrNayoga kaSAyamukti-mokSa kA upAya dharmadhyAna ane jIvanazuddhi jIvana saMgIta ane mAnavadharma samakti prAptinI prakriyA cAtaka pIe na eThAM pANI tamaso mA jyotirgamaya ahiMsA kI vaijJAnikatA Atmakhoja apramAda laghutA se prabhutA mile mananI jIta nAmakarma
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ' tA. 16-1-95 ' che pU. samaNI zrI akSayaprajJAjI prekSAdhyAne ora jIvana vijJAna upapramukha, maMtrI ane samitinA keTalAka sabhyo upasthita rahyA hatA. ja zrI zailajAbahena cetanakumAra zAha zraddhA parama durlabha che A prasaMge saMghanA sabhyoe zivAnaMda mizananI haoNspiTalanI tathA A vyAkhyAnamALA daramiyAna dararoja vyAkhyAnanAM prAraMbha pahelAM upaleTAmAM netrayajJanI mulAkAta lIdhI hatI. . eka kalAkano bhaktisaMgItano kAryakrama rAkhavAmAM Avyo hato. emAM vidyAsatraH saMghanA upakrame sva. maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita anukrame sarvazrI zobhAbahena saMghavI, kusumabahena zAha, bhAnubahena vidyAsatranAM vyAkhyAno zanivAra, tA. 9mI eprila, 1994nA roja zAha, taralAbahena zeTha, manamohana sehagala, zAradAbahena Thakkara, bhAratIya vidyAbhavananA gItA haoNlamAM yojavAmAM AvyA hatA. DaoN. avanibahena pArekha ane caMdrAbahena koThArIe Apyo hato. ame zrI naMdinIbahena umAzaMkara jozIe "yuvAnono saMgharSa" ane "bhaviSya sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTanAM sarva vyAkhyAtAonA, saMgItakAronA ApaNA hAthamAM" e be viSaya para abhyAsapUrNa vyAkhyAno ApyA tathA sahakAra ApanArA sarvanA AbhArI chIe. hatA. kAryakramanA sayAjaka tarIke prA. tArAbahena 2. zAha sevA ApI paramAnaMda kApaDiyA janma zatAbdI: 1993-94nuM varSa zrI hatI. ame vidvAna vyAkhyAtAnA ane kAryakramanA saMyojaka pro. paramAnaMda kApaDiyAnI janma zatAbdInuM varSa hoya tA. 1lI ane rajI tArI Disembara, 1993nA roja be divasano kAryakrama DaoN. ramaNalAla cI. kIDanInA dardIonI sahAya arthe dAna saMgha dvArA vilepArlenI zAhanA pramukhasthAne inDiyana maracanTas cembara holamAM yojavAmAM nANAvaTI haoNspiTalane kIDanInA dardIone sahAya arthe rUpiyA traNa Avyo hato. "paramAnaMda kApaDiyA-eka vilakSaNa pratibhA" e viSaya nA lAkhanuM dAna ApavAmAM AvyuM hatuM. budhavAra, tA. 27mI eprila, para zrI yazavaMta dozI ane zrI harIndra davenA vyAkhyAno thayA hatA. 1994nA roja nANAvaTI haoNspiTalamAM yojAyela eka arpaNavidhimAM bIjA divase "svAtaMtrya saMgrAmamAM mahilAono phALoe viSe DaoN. saMghanA padAdhikArIo ane samitinA sabhyo upasthita rahyA hatA. uSAbahena mahetAe ane'saMpUrNa lokakrAMtinI vibhAvanA' e viSaya para vArtAlApa: saMghanA upakrame tA. 20mI me, 1994nA roja zrI nArAyaNa desAie vyAkhyAno ApyA hatA. sAMjanA cha vAge paramAnaMda kApaDiyA holamAM DaoN. dakSAbahena paTelano gAMdhIjInI savA zatAbdI prasaMge vyAkhyAnaH saMgha ane zrI gAMdhI rAjapIpaLA tAlukAnA narmadA vistAranA AdivAsIonI samasyA' e viSaya para vArtAlApa yojavAmAM Avyo hato. smAraka nidhinA saMyukta upakrame rASTrapitA mahAtmA gAMdhIjInI savAra tA motIyAnA oparezana saMghanA Arthika sahayogathI DaoN. kumuda zatAbdI prasaMge zanivAra, tA. 29mI jAnyuArI, 1994nA roja pravINa mahetA ceriTebala TrasTa dvArA motIyAnA dardIone lensa besADavA sAMjanA 5-30 kalAke jANItA lekhaka ane citaka zrI nemacaMda gAlAnuM sAthe maphata oparezana karavAnI yojanA karavAmAM AvI che . varSa mahAtmA gAMdhI ane zrImad rAjacaMdra' e viSaya para vyAkhyAna daramiyAna ghaNA dardIoe eno lAbha lIdho hato. A kAryamAM sahayoga rAkhavAmAM AvyuM hatuM. ' ApavA mATe amo DaoN. pravINabhAI mahetAnA AbhArI chIe. - netrayajJa saMghanA upakrame nIce mujaba netrayajJanuM Ayojana thayuM AbhAraH varSa daramiyAna kAryavAhaka samitinI agiyArasabhA hatuM. (1) panavela pAsenA dvArA gAme yusupha maheraalI senTaramAM tA. maLI hatI. kArobArI samitinAM sarva sabhyono dila ane umaMgathI 1bhI Disembara, 1993nA roja netrayajJa yojyo hato. (2) mAMDavI sahakAra maLe che eno amane ghaNo AnaMda che. netrayajJa samitinA sahayogathI sUrata jIllAnA mAMDavI mukAme tA. 30mI vividha pravRttio mATe maLela mAtabara rakamanA dAna uparAMta jAnyuArI, 1994nA roja netrayajJanuM Ayojana thayuM hatuM. (3) sva. paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA prasaMge varSa daramiyAna saMghanI bhinna bhinna dhIrajabahena dIpacaMda zAhanA smaraNArthe cikhodarAnI AMkhanI hospiTala pravRttio mATe avAranavAra arthasicana karanAra dAtAone kema dvArA tA. 17mI eprila, 1994nA roja bharUca jillAnA rAjapIpaLA bhUlAya? sarva dAtAono A take hAdika AbhAra mAnIe chIe. gAme netrayajJanuM Ayojana thayuM hatuM. (4) sva. caMdulAla mohanalAla thAya saMghanI vividha pravRttione loko sudhI pahoMcADanAruM mAdhyama jhaverInA smaraNArthe thImanI nArAbahena caMdalAla bojhanI maMi. che presa. cothI jAgIranA gujarAtI, hindI, marAThI ane aMgrejI sahAyathI cikhodarAnI AMkhanI haoNspiTala dvArA kheDA jillAnA mAtara bhASAnA akhabAroe ane emanA saMcAlakoe saMghanI vividha pravRttinA ahevAla yogya rIte pragaTa karI saMghane navuM parimANa ApyuM bhakAme tA. 28mI me, 1994nA roja netrayajJanuM Ayojana thayu hatu. che te dareka vartamAna patronA ane sAmayikono atre ama AbhAra - cAmaDInA rogo aMgeno kempa: saMghanA upakrame DaoN. kumuda pravINa mAnIe chIe. cAraTebala TrasTa dvArA dharamapura tAlukAnA AdivAsI vistAramAM che ApaNI vyAkhyAnamALAo, vyAkhyAnazreNIo ane ujharaDA mukAme cAmaDInA rogo mATenA kempanuM Ayojana thayuM hatuM. temAM vArtAlApanA vidvAna vaktAo ApaNI pravRttinuM aMga che. emanA sArI evI saMkhyAmAM AdivAsIoe lAbha lIdho hato. A kAryanA sahakAra mATe ame dareka vyAkhyAtAono hRdayapUrvaka AbhAra mAnIe saMyojaka DaoN. pravINabhAI mahetAnA ame AbhArI chIe. ' chIe. - narasiMha mahetAnAM pado-bhaktisaMgIta-pravacano saMghanA upakrame saMghane anekavidha pravRttiothI satata dhabakatI rAkhavA mATe ane narasiMha mahetAnA pado para bhaktisaMgIta ane pravacanano kAryakrama tA. saMghanA sarva sabhyone premabharI huMpha ApavA mATe saMghanA pramukha DaoN. 1lI ane rajI mArca, 1994nA roja paramAnaMda kApaDiyA haoNlamAM ramaNalAla cI. zAhanA ame atyaMta AbhArI chIe. sAMjanA samaye yojavAmAM Avyo hato. zrImatI pUrNimAbahena ke saMsthAnA hisAbo cIvaTapUrvaka joI tapAsI ApavA mATe sevaMtIlAla zeThe narasiMha mahetAnA pado madhura kaMThe rajU karyA hatA. te para oDiTarsa me. yu. esa. zAha enDa esosieTasanA zrI uttamacaMda esa. DaoN. ramaNalAla cI. zAhe vivecanAtmaka pravacano ApyA hatA. A zAhanA ame AbhArI chIe. kAryakrama mATe DaoN. ramaNabhAI zAha, zrImatI pUrNimAbahena zeTha ane saMghano karmacArIgaNa paNa saMghanI pravRttiomAM eTalo ja saMyojaka zrImatI ramAbahena vorAnA ame AbhArI chIe. upayogI rahyo che. emanI cIvaTa ane khaMtanI noMdha letA amane AnaMda zivAnaMda mizana haoNspiTalane sahAya : gatu paryuSaNa thAya che. vyAkhyAnamALA daramiyAna vIranagaranI zivAnaMda mizana haoNspiTalane amane AzAM, vizvAsa ane zraddhA che ke Avo umaMgabharyo sahakAra Arthika sahAya karavAno kAryakrama saMgha dvArA hAtha dharavAmAM Avyo hato. bhaviSyamAM saMghane sau taraphathI maLato raheze ane ethI saMghanI avirata ane te mATe rUpiyA sADA dasa lAkha jeTalI rakama ekatra thai hatI. A vikAsayAtrA cAlu raheze! nirubahena esa. zAha rakamano ceka ApavAno kAryakrama vIranagara khAte ravivAra, tA. 6ThThI praviNacaMdra ke. zAha mArca, 1994nA roja yojavAmAM Avyo hato. jemAM saMghanA pramukha, mAnad maMtrIo
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-1-95 - prabuddha jIvana bauddhadharma ane teno sAmAjika saMdarbha DaoN. vaSa dAsI AjathI cauda varSa pahelAM dilhImAM eka mitra pAse nicina gayA. jyAre hInayAna saMpradAya dakSiNamAM zrIlaMkA ane dakSiNa pUrva dezo dAizaninanA mahAyAna bauddha saMpradAyanI vAta sAMbhaLI. e vakhate huM thAyaleMDa tathA brahmadeza tarapha prasaryo.' ' mArA jIvanapatha para eka eve sthAne UbhI hatI. jyAM nIce dharatI hatI, isvIsanuM 538-597, eTale ke chaThThI zatAbdImAM cInamAM upara AkAza hatuM ane huM jANe dizAzUnya manaHsthitimAM ekalI tIena- tAI nAmanA eka bauddha vidvAna thaI gayA. te samaye cInamAM cAlatI jatI hatI. Aje mArA jIvananA dareka kSetramAM paristhiti tadana gautama buddhanA nirvANa sUtra para AdhArita dasa saMpradAyo hatA. tIenaviparIta che. pahelAMnuM jIvana hAthamAMthI sarI jatI retI jevuM hatuM. enA tAie pa94mAM mAkA-zikAna nAmano mahAna graMtha lakhIne temAM puMDarika para mAro kAbU nahoto. jyAre Aje mana daDha ane spaSTa che, sUtrane gautama buddhanA sarvazreSTha upadeza tarIke prasthApita karyo. kAryakSamatAmAM guNavattA ane mAtrAnI draSTie vRddhi thaI che. jIvana eka AThamI zatAbdInA uttarArdhamAM jApAnanA degyo nAmanA bauddha dhyeya tarapha gati karI rahyuM che. mAnava astitvanuM mUlya samajAyuM che. ane vidvAne tIena-tAI saMpradAyanA bauddha graMthono abhyAsa karyo. pachI pariNAme muzkelIonI vacce paNa huM AnaMdano anubhava karuM chuM. A cIna jaine puMDarika sUtranAM bhASyonuM adhyayana karyuM ane te pachI emaNe rIte jIvatAM zIkhI chuM. sokA gAkkAI inTaranezanala nAmanI saMsthAnA paNa jaNAvyuM ke gautama buddhano sarvazreSTha upadeza che "poho reMge kyo'. adhyakSa zrI dAisAka kedAnA mArgadarzanane kAraNe. te pachI teramI sadImAM, IsvIsanuM 1222nA phebruArInI AjathI aDhI hajAra varSa pahelAM gautama buddhe je upadeza Apelo 16mIe jApAnanA AvA nAmanA prAMtamAM eka mAchImArane tyAM tene sAtaso varSa pahelAM nicirena dAIzonine navA abhigamathI nicirenano janma thayo. emaNe paNa bauddha maMdiromAM jeTalA bauddha graMtho pratipAdita karyo. ane sokA gAkkAinA adhyakSe e darzanane AjanA hatA te badhAnuM adhyayana karyuM. ane ghoSaNA karI ke gautamabuddhano saMdarbhamAM mUkIne tenuM AcaraNa kevI rIte karavuM te zIkhavyuM. A abhigama sarvazreSTha upadeza "moho reMge kyoMmAM che. saddharma puMDarika sUtramAM gautama eTalo vyavahAropayogI che ke teno rojiMdI jIvanacaryAmAM, kartavya buddhe pratyeka manuSya, pratyeka jIvamAM rahelAM bauddhatatva para bhAra mUkyo che. pAlanamAM, sAMsArika javAbadArIo pUrI karavAmAM upayoga karI zakAya karmanA siddhAMtanuM pratipAdana karyuM che ane jaNAvyuM che ke koI paNa manuSya tenI vartamAna sthitimAM potAnAM karmone badalI zakavAnI kSamatA dharAve nicirena dAIzoninanA A bauddhadharmano mULamaMtra che nAmu moho che, potAnI aMdara rahelA bauddha tattvane jAgrata karIne buddha eTale ke reMge kyo. nAnapaNamAM gAMdhIjInI Azrama bhajanAvalimAM e maMtra satyano jANakAra banI zake che. vAMcelo, paraMtu e vize vizeSa jijJAsA nahotI jAgI. cauda varSa pahelAM nicirena dAkhazonina buddhanA A siddhAMtone AcaraNamAM mUkavAno jyAre A saMpradAyano pahelavahelo paricaya thayo tyAre mane saraLa rasto batAvyo. "mohoreMge kyo'nI AgaLa "nAma" zabda umerI samajAvavAmAM AveluM ke gautama buddhanAM 84000 sUtromAM sauthI eka maMtra rUpe Apyo. A "nAmu poho reMge kyo" che? mAtra jApa mahattvapUrNa che saddharma puMDarika sUtra. gautama buddha emanI jJAnaprApti pachI karavAno eka maMtra che? ke kaMIka vizeSa che? ApaNe pratyeka zabdano artha A upadeza Apyo hato. emanA ekeya upadeza emaNe pote ke emanA joIe. "nAmu" zabda saMskRtanA "nam' dhAtu parathI lIdhelo che. teno jIvanakALa daramyAna emanA ziSyoe lipibaddha nahotA karyA. emanA artha che. namana, Adara, bhakti, saMpUrNa svIkAra. te pachIno zabda che nirvANa pachI emanA eka agraNI ziSya mahAkazyapanI adhyakSatA heThaLa moho. saMskRta zabda saddharmano cInI ane jApAnI bhASAmAM anuvAda : rAjagRhanA gRdhrUTa para sarva ziSyonI beThaka goThavAyelI. temAM upAli che. yohonuM aMgrejI che. Mystic Law, eka rahasyamaya niyama. sarva ane AnaMde svayaM buddhanA mukhe sAMbhaLelA upadezonuM zabdazaH pArAyaNa jIva, nirjIva padArtho, vanaspati, pRthvI, AkAza, avakAza samagra karyuM. te pachI saue sAthe maLIne teno pATha karyo. paraMtu te vakhate paNa e brahmAMDamAM vyApelo rahasyamaya niyama. te niyama che kAraNa athavA karma upadezo lakhI levAyA nahotA. ane tenI asarano. ApaNe manasA, vAcA, karmaNA jyAre kaMi paNa * lekhanano sauthI pahelo prayAsa IsvIsanu pUrve pahelI zatAbdImAM karIe chIe; eTale ke je vicArIe, bolIe ke kriyA karIe chIe , thayo. te vakhate vinayasUtra, AgamasUtra, ane AgamasUtraparanAM bhASya teno prabhAva tarata ja ApaNA jIvanamAM jaDAI jAya che. paraMtu te abhidharmasUtra lakhAyAM, je tripiTakane nAme oLakhAya che. ane te pachI prabhAvano AvirbhAva kyAre, kevI rIte, kyA svarUpe thaze te ApaNe AjanA mahAyAna bauddhadharmanA sUtro lakhAyAM. A prakriyA lagabhaga eka nathI jANatA. e rahasyamaya che. A che The Law of cause and : hajAra varSo sudhI cAlI. mahAyAna sUtrone traNa samayAvadhimAM vibhAjita Effect. vijJAnamAM tene kriyA ane pratikriyA kahe che-action and karavAmAM Ave che. pahelo gALo che isvIsanuM 150-250 sudhIno. reaction, A niyama aTala, aphara ane zAzvata che. ApaNe te vize temAM mahAyAna zAkhAnA vidvAna nAgArjuna thaI gayA. A samayanA jANatA hoIe ke na jANatA hoie dareka kriyAnI pratikriyA ApaNA pratinidhi sUtro vimalakIrti sUtra, saddharma, puMDarika sUtra vagere. te pachInA jIvanamAM jaDAi javAnI. e pratikriyAnA vyakti svarUpane gALo cothI ane pAMcamI zatAbdIno che, jemAM vasubaMdhu thaI gayo. te ApaNe sadbhAgya ke durbhAgyanA nAme, sukha ke duHkhanA nAme oLakhIe pachInA samayamAM keTalAMka nAnAM sUtro saMkalita thayAM. chIe, e kriyAno karanAra huM pote ja chuM, te vAta bhUlI jaIe chIe.. "saddharma puMDarika sUtra bauddha saMskRtamAM lakhAyeluM. te zAstrIya ke te pachIno zabda che reMge.' jApAnI bhASAmAM reMge eTale puMDarika, kamaLanuM sAhityika saMskRtithI thoDuMka juduM che. temAM 28 prakaraNo che. A sUtranA phUla. A eka ja evuM phUla che jemAM skUla ane tenuM phaLa eka sAthe Uge cInI bhASAmAM cha anuvAdo thayA hatA. temAMthI atyAre mAtra traNa che. sAdhAraNa rIte koi paNa vRkSa ke choDa para pahelAM phUla bese, te karamAya upalabdha che. e traNemAM kumArajIve karelo anuvAda "myoho reMge kyo" pachI phaLa Uge, phaLa pAke, temAM bIja hoya. e bIjamAMthI bIjuM vRkSa sauthI vadhu sammAnIya ane lokapriya rahyo che. ' Uge, ane e rIte cakra cAlatuM rahe. paraMtu kamaLanA phUlamAM phUla ane mahAyAna bauddha dharmano vizeSa prasAra ane pracAra isvIsan pUrve phaLanuM ekasAthe UgavuM te kriyA ane pratikriyA, kAraNa ane teno prabhAva trIjI zatAbdImAM samrATa azokanA samayamAM thayo. bhAratanA uttara tenI samakAlinatAnuM-simultaneitynuM pratIka che. eTale ke A baMne bhAgathI tibeTa, cIna, koriyA ane jApAnamAM bauddha anuyAyIo kriyA ekI sAthe thAya che. mana, vANI ke kAryathI jevI koi kriyA thaI ke ane jApAnI bhASAmAM . paraMtu te vakhate paNa jIva, nijI che. Myste
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. prabuddha jIvana mA tA. 16-1-95 nathI thatuM. Apo Apa thai zakeparaMtu sAdhAra rahelA buddhanA guNone A prayatna karIe chIe tyAra tenI pratikriyA te ja kSaNe jIvanamAM jaDAI gaI. teno AvirbhAva kyAre pANImAM mATI hoya ja nahIM to camacIne game teTalI halAvIe toye thaze te ApaNe nathI jANatA. te rahasyamaya che. " pANI mATIvALuM na thAya. paNa pANImAM mATI che te hakIkata che. eTale - kamaLa kAdavamAM Uge che, paraMtu kAdavanI malinatAthI alipta che. camacIno upayoga jo ApaNe pANImAMthI mATI dUra karavA mATe karIe. te ja rIte ApaNI aMdara raheluM bauddhatattva ApaNI truTio, kSatio, to vakhata Avye pANI cokhkhuM thaI zake, paraMtu sAdhAraNa saMyogomAM evuM durvicAra, durbhAvanAonI vacce ke nIce hovA chatAM e badhAMthI alipta nathI thatuM. ApaNe ApaNI potAnI malinatAne potAnI truTione, che. ApaNe ene jAgrata karavAno prayatna karIe chIe tyAre ApaNI potAnAM duSkarmone joI zakatAM nathI athavA te svIkAravA icchatAM nathI. aMdara rahelA buddhanA guNone ApaNe vyakta svarUpamAM jarUra joI zakIe ApaNo aham ADe Ave che. eTale ApaNe camacIno vAMka kADhIe chIe. e guNo che karuNA , zANapaNa, zakti, mukti, AnaMda, zuddhatA, chIe. bIjAno doSa jovAnuM saheluM che. emAM ApaNe AtmasaMtoSa paNa ityAdi. anubhavIe chIe. ane tyAre e yAda nathI rahetuM ke Ama karavAthI - kAdavamAM ugatA kamaLane e kAdavamAMthI ja poSaNa maLe che. ene ApaNAM potAnAM karmonA bhaMDAramAM ApaNe thoDAM vadhu duSkarmo umeratAM taravAnA hojamAM mUkI do to e nahIM Uge. tevI ja rIte ApaNA jaIe chIe. bauddhatattvane jAgrata karavA mATe, eka manuSya tarIke ApaNo vikAsa camacIno vAMka na kADhIne teno upayoga malinatA dUra karavA mATe sAdhavA mATe ApaNane paNa duHkha, kaSTa, saMkaTarUpI kAdavanI jarUra che. je karavo, te ja che. Value Creation, eTale ke mUlya-sarjana. tene vyakti bhoga-vilAsamAM ja AnaMdano anubhava kare che athavA jApAnI bhASAmAM kahe che. "sokA" viSanuM auSadhamAM parivartana. jyAre ezo-ArAmanI jiMdagI vItAve che tene potAno vikAsa karavAnuM jarUrI koi paNa vyaktine, samasyAne ke paristhitine jovAnI ApaNI daSTi nathI lAgatuM. sUjhatuM paNa nathI. pachI eka divasa acAnaka jyAre enAM badalAI jAya che tyAre ApaNI ane enI vaccenuM samIkaraNa paNa karmonAM bhaMDAramAMthI badhAM sukarmo kharcAI jAya che tyAre ene enA badalAI jAya che. ApaNane du:kha ApanAra vyakti ke paristhitine e vilAsanAM, ArAmanA sAdhano nathI maLatAM, ane e sAdhano vinA duHkha mATe javAbadAra na gaNIne ApaNe e karmanI javAbadArI ApaNe jIvatA ene AvaDatuM nathI, eTale e hatAzA, nirAzAnI gartAmAM mAthe laIe chIe tyAre e vyakti ke paristhiti pratye krodha, Sa, irSyA ribAya che. pote duHkhI thAya che ane AkhA kuTuMbane, potAnA samAjane jevA ekeya bhAva nathI jAgatA. ane evA bhAva na jAgavAne kAraNe paNa saMkaTamAM mUkI de che. evI sthitimAM keTalAMka ApaghAta paNa karI bese ApaNuM mana zAMta rahe che. bIjAo sAthenuM ApaNuM vartana ziSTa ane che. svAbhAvika rahe che. ApaNA mananI zAMti ApaNA vAtAvaraNane zAMta to e zabda hato reMge." te pachI che "nAmu poho reMge kyo'no rAkhe che. eka zAMta taLAvamAM nAkhelo patharo jema taraMgono vistAra sarje chello zabda "kyo'. "kyo' zabda sUtrano anuvAda che. sUtrano artha che, tevuM ja ApaNA potAnA vicAra ane AcaraNathI ApaNA kuTuMbamAM, saMskRtamAM 'doro che. doro ke tAMtaNo sAtatyanuM, niraMtaratAnuM pratIka che. ApaNA samAjamAM thAya che. mANasa mRtyu pAme che tyAre badhuM ja pAchaLa rahI jAya che. mAtra tenAM karmo game te paristhitimAM potAnAM karmanI javAbadArI potAne mAthe lai tenI sAthe eka janmathI bIjA janmamAM ne bIjAmAMthI trIjAmAM jAya che. zakavAnI kSamatA ghaDavA mATe mana, daDha, svaccha ane spaSTa hovuM joIe. keTalAka karmono AvirbhAva thAya che, te cUkavAi jAya che. keTalAMka navAM nireina dAizonine emanA eka lakhANamAM kahyuM che ke when the umerAya che. sky is clear, the ground is illuminated.' JUR 3418184 "kyo"no artha jApAnI bhASAmAM "dhvani' che. kahevAya che ke samagra svaccha hoya che tyAre dharatI prakAzita thAya che. jyAre mana daDha hoya, vizvamAM, brahmAMDamAM eka saMvAdita dhvani che. eno eka laya che. e laya spaSTa hoya tyAre paristhitinI nAnAmAM nAnI vigata paNa ApaNe sAthe jyAre ApaNA vyaktigata dhvanino laya bhaLe che tyAre eka barAbara pArakhI zakIe chIe. paNa mana para lAgaNInAM, muMjhavaNanAM, saMvAdita sUra bane che ane tene kAraNe ApaNane jIvana saraLatAthI, nabaLAInAM vAdaLA chavAI jAya tyAre satyaasatyano taphAvata AnaMdathI pasAra thatuM lAge che. paraMtu e laya nathI jaLavAto tyAre dareka parakhAto nathI. ApaNe koI bAbatamAM khoTo nirNaya lai besIe chIe kAmamAM muzkelI, vino, saMgharSano anubhava thAya che. savAra ane ane pachI pastAIe chIe. sAMjanI prArthanA vakhate manuSyane divasamAM be vAra layanI saMvAditA - manane svaccha AkAza jevuM kevI rIte banAvAya ? duSkarmono sAdhavAno avasara maLe che. e avasarano ApaNe lAbha laIe chIe AvirbhAva thAya tyAre mUlya-sarjana kevI rIte karAya? viSamAMthI auSadha ke nahIM te to ApaNe ja nakkI karavAnuM che. eTale ja A maMtrano jApa kevI rIte banAvAya? moTethI thAya che. manamAM, dhyAna dharatAM hoIe te rIte nahIM. jemake, nAma nicirena dAzoninanA bauddhadharmamAM consciousness eTale moho reMge kyo, nAma moho reMge kyo, nAma myoho reMge kyo. .. ke cetanAnAM nava starono ullekha che. pahelAM pAMca stara te ApaNI - e jApa ApaNe kevI rIte karIe chIe, te vakhate ApaNI Idriyo, cAkSuSa, zrota, ghANa, jihvA ane kAya, chaThThuM stara ApaNuM manaHsthiti kevI che, manamAM kayA kayAM bhAvo Ave che, kaI icchAo jAgrata mana, sAtamuM ApaNuM AMtaramana, eTale ke subconscious ane AkAMkSAo jAge che tenuM dhyAna rAkhavuM jarUrI che. ApaNI aMdara mind, manovaijJAniko A sAtamA sudhI pahoMcI zake che. emanAM jJAna je hoya tenuM ja pratibiMba bahAra paDe. jevuM zarIra tevo ja teno paDachAyo. ane kuzaLatAthI manuSyane azAMta karanArI graMthio dUra karIne sukhano zarIra sIdhuM to paDachAyo sIdho, zarIra vAMkuM to paDachAyo vAMko. eTale anubhava karAve che. paraMtu e manovaijJAnika enA dardInAM karmo ke jevA ApaNe tevuM ja ApaNI AsapAsanuM vAtAvaraNa. paNa ApaNe badalavAmAM madada nathI karI zakato. ghaNIvAra A vAta bhUlI jaIe chIe. jyAre koI muzkelI AvI paDe te pachInuM AThamuM stara che. "Alaya cetanAnuM. A Alaya, eTale che tyAre tarata ApaNe bIjAno vAMka kADhIe chIe. mArI bhUtakALanI ke bhaMDAra che. ApaNAM sArA-narasA karmono, ApaNAM atIta ane ja koIka kriyAnI A pratikriyA che, te hakIkata kyAM to yAda nathI rahetI vartamAnamAM sarva prakAranAM anubhavo, karmono ahIM saMgraha thAya che. athavA ApaNuM mana tene svIkAravA taiyAra nathI hotuM. mAnava astitvanuM mULabhUta mALakhuM A AThamI Alaya cetanAnI eka udAharaNa joie. eka glAsamAM pANI che. ane tene taLiye guNavattA pramANe ghaDAya che. jemake eka vyaktino janma kevI thoDI mATI paDI che. jyAre camacIthI e pANIne halAvIe chIe tyAre paristhitimAM thAya che, e kuTuMba sukhI che ke duHkhI, bALakanAM raMga-rUpa, AkhA glAsanuM pANI mATIvALuM thaI jAya che. have A pANI mATIvALuM svAstha, svabhAva vagere badhuM ja karmonA bhaMDAra para AdhArita che. A thaI gayuM temAM vAMka camacIno ke pANImAM paDI rahelI mATIno? jo bhaMDAramAM sukarmo che ane duSkarmo che. te vadhe che ane ghaTe paNa che. ApaNe
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja tA. 16-1-95 prabuddha jIvana kevA prakAranuM jIvana jIvIe chIe tenA para sArAM-narasAM karmonI eka che A rahasyamaya niyama, nAmu moho reMge yo; bIjuM guru vRddhino AdhAra che. ane trIjuM saMpUrNa prAmANikatA-integrity. rahasyamaya niyama to ane chelle navamuM stara che amalA-cetanAnuM. te che nAmu myoho reMge samagra brahmAMDane lAgu paDe che, paraMtu tene manuSyanA jIvananA, samAjanA kyo. tyAM karmanI azuddhi nathI, koI prakAranI malinatA nathI. eka zuddha saMdarbhamAM kaI rIte samajavo, AcaraNamAM kevI rIte mUkavo te mATenuM sthiti, eka nirmaLa sattA che. mArgadarzana guru Ape che ane te mArgadarzanathI ApaNe jIvananA badhA ja jyAre eka vyakti A maMtranuM uccAraNa potAnI pAMce indriyo ane pakSomAM, badhI ja javAbadArIonAM kSetromAM paraspara vyavahAramAM saMpUrNa manathI kare che tyAre te cetanAnA navamAM starane jAgrata kare che. e satkarma prAmANikatAthI, svAbhAvikatAthI vartI zakIe chIe. te rIte jIvI AThamA staranA bhaMDAramAM umerAya che, jene pariNAme sAtamA staranuM zakIe chIe. ApaNuM viziSTa sthAna nirmI zakIe chIe. potAnA AMtarmana prabhAvita thAya che. e AMtarmana jAgrata mana para asara kare che jIvanane eka anukaraNIya udAharaNa rUpe ghaDIne tene vadhu sArthaka banAvI ane te mananA Adeza pramANe pAMca indriyo ApaNane bAhya jagata sAthe zakIe chIe. joDe che. tene kAraNe kriyA-pratikriyAnI zRMkhalA sarjAya che. Alaya- vijJAna ane praudyogikInI asAdhAraNa spardhAmAM mANasano mANasa cetanAmAM sukarmonI vRddhithI manuSya jIvanamAM sukha ane AnaMda anubhave tarIkeno vikAsa kyAMka bhulAI to nathI jato ne ? AjanA yugamAM che. paraMtu A vRddhine sabhAnapaNe asmalita rAkhavAnuM kArya saheluM nathI. keTalAya dezomAM dhArmika punarjIvana ane punaHsthApanA-revival-para maMtranA raTaNa samaye mana kaI tarapha dorAya che? tene sadvicAro, daDha gaMbhIratApUrvaka vicAraNA cAlI rahI che. kArla mArkase dharmane aphINa kahyo nizcayo tarapha vALIe, e mATe sabhAnapaNe prayatna karIe to ja hato, paraMtu emanI potAnI vicArasaraNI paNa vartamAna saMdarbhamAM keTalI ApaNA jIvana para ApaNuM niyaMtraNa rahe ane ApaNe ApaNuM bhAgya upayukta che. tenA para temanA ja dezomAM punarvicAraNA zarU thaI gaI badalI zakIe. che. dharma vize paNa saMdeha pedA thAya evuM vAtAvaraNa sarjAi rahyuM che. - prArthanAnI zakti viSe to ApaNe sau jANIe chIe. paraMtu e AvI paristhitimAM ApaNe keTalAka savAlo uThAvavA paDaze. prArthanAnuM svarUpa kevuM che tenA para tenA pariNAmano AdhAra che. jemake zuM mArA dharma ke mArA darzana para AdhArita mAruM AcaraNa mane mArI tIra koI lakSya vinA AkAzamAM choDavuM hoya to te mATe dhyAna kendrita aMdaranI malinatA dUra karavAne raste laI jAya che? zuM huM sArA-narasAno karavAnI jarUra nathI, paraMtu jo eka nizcita lakSyane vIMdhavAnuM hoya to bheda pArakhI zakuM chuM? mArAmAM mAnasika zAMti che? mArI truTio dUra tIraMdAja potAnuM citta ekAgra karaze, zArIrika ane mAnasika zakti karavAmAM ane zaktio khIlavavAmAM huM sakriya rahI zakuM chuM? huM vadhu ekatrita karIne tIra choDaze jethI e barAbara nizAna para vAge. sArAne javAbadAra mAnava tarIke kuTuMba ane samAjamAM jIvI zakuM te mATe prArthanAnuM paNa evuM ja che. e mATe nizcita dhyeya, lakSya atyaMta jarUrI satata prayatnazIla chuM? saMkaTa samaye vairya ane samatulA jALavI zakuM chuM? jIvanamAM AvatA jAtajAtanA paDakArone jhIlI zakuM chuM? nicirena dAizoninanA bauddhadharmamAM eka siddhAMta che. Bonno A savAlone ApaNA mApadaMDa banAvavAnI jarUra che. ane te paNa Soku Bodai, bono eTale sAMsArika icachAo, bodAI eTale Aje ja. hamaNAM ja. sAmAjika paddhatio, zAsana ane kAyadAnA buddhatva, paramajJAna ane soku eTale parivartita. A ja siddhAMta niyamo badalavAthI manuSya sukhI nathI thavAno. AvatI sadImAM sauthI aMgrejImAM kahevAya che Earthly Desires are Enlighten- mahattvapUrNa gaNAze mAnavanuM AMtarika parivartana. ane tenI preraNA ment. sAMsArika icchAonI pUrti mATe nAm myohe reMge kyonuM raTaNa maLaze. jIvana ane mRtyu aMgenI navI samajaNathI. jIvana kevI rIte karatI vyaktinI aMdara samaya jatAM karuNA, zANapaNa jevA guNo vikasita jIvAyuM che te tenI aMtima kSaNe, mRtyu samaye spaSTa thaI jAya che. mRtyu thavA mAMDe che. A parivartana Akasmika nathI. te bauddha darzana adhyayana kevA saMyogomAM thayuM, te vakhate vyaktinI zArIrika ane mAnasika sthiti kare che, potAnI manovRtti, vicArasaraNI, badalavAno prayatna kare che. kevI hatI, caherA para kevA bhAvo hatA, A badhuM ja vartamAna jIvanane bIjAne madada karavAnI icchA keLavI tene AcaraNamAM mUke che. A tathA navA janmane jANavA mATe atyaMta mahattvapUrNa che. A jIvananI prayatnone kAraNe dhIre dhIre enI potAnI IcchAonuM svarUpa badalAvA aMtima kSaNa AvatA jIvananI pahelI kSaNa che. eTale ja, samaya veDaphayA mAMDe che. svArthathI zarUAta karIne e paramArtha tarapha vaLe che. vinA vartamAnane saMbhALI levAnI khUba ja jarUra che. potAnA kuTuMbamAM, samAjamAM, kAryakSetramAM potAnI bhUmikA : zrI ikedA kahe che ke mANasa potAnA bhUtakALane manamAM ghoLyA kare racanAtmaka rIte bajAvavA mATe mANasanAM zANapaNa, AtmavizvAsa ane che, bhaviSyanI ciMtA karyA kare che ane vartamAna pratye bedarakAra rahe che. hiMmatamAM kramazaH vRddhi thavI anivArya che. dharma ke darzananuM A ja to mukhya jo vartamAna para dhyAna ApIe, tene sArthaka banAvIe to bhaviSya tenI lakSya che ke te mANasane tenI suSupta zaktio aMge jAgrata kare, tenAmAM meLe ja sudharI jaze. bauddha zAstramAM kahevAyuM che ke bhaviSyanAM pariNAmo cetanA jagADe. e vyakti potAnuM kalyANa kare ane bIjAonuM paNa jANavAM hoya to vartamAnamAM tame kevA karmo karo cho tenA para dhyAna kalyANa kare. Apo. pachI vicArIzuM, pachI joIzuM, kAle vAta, AvI vRtti rAkhIe bhagavado maMDalamAM dharma zabdanI vyAkhyA joIe to sauthI paheluM to to badhuM AgalI jIMdagI sudhI ThelAI jAya ane A jIvanamAM vAkya A pramANe che. "avazya karavA yogya ane pALavA yogya sArthakatAno anubhava nahIM thAya. AcAra-vicAra ane kartavya...vedamAM je dharma che tenA sthApanAra AvI sthitimAM manamAM keTalAMka prazno jAge te svAbhAvika che. koI RSio che. e dharma sthApavAno mukhya hetu jIvonuM parama kalyANa karavuM paNa kAma karavAno sauthI sAro samaya kayo? kyuM kAma sauthI sAruM gaNAya? A ja che.' | kaI vyakti sauthI mahattvapUrNa gaNAya? A praznonA uttaramAM zrI IkedAe A duniyAmAM sarva kriyAkalAponA prAraMbha ane aMtamAM manuSya che. mahAna rasI lekhaka liyo tolsatoyanI eka vArtA TAMkI che. vArtAnuM je kaMI sarjAya che, zodhAya che, vaparAya che, ke naSTa thAya che te badhAmAM zIrSaka che. 'traNa savAla". manuSyanuM pradAna che. manuSya ATalo zaktimAna hovA chatAM e ekalo eka rAjAne A patraNa prazno mUMjhave che. ene thAya che ke A praznonA rahI zakato nathI. mAnava-samAja, prakRti ane brahmAMDanuM sahaastitva sarakhA uttara maLe to te jIvanamAM kadI nahIM hAre.. eNe potAnA che. e ekabIjA para AdhAra rAkhe che. zrI dAisa, IkedAe kahyuM che ke rAjadarabArIone A traNe prazno pUchyA. manuSyane tenA vyaktitva ane cAritryanA ghaDatara mATe traNa vastuo para koI paNa kAma karavAno sauthI sAro samaya kayo ? enA javAbamAM AdhAra rAkhavo ghaTe. koie kahyuM ke nakAmA kAmamAM samaya na bagADavo. bIjAe kahyuM, kAma
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 prabuddha jIvana tA. 16-1-95 zarU karatAM pahelAM salAhakAronI salAha laIne sAro samaya jANavo. abhigama jene kAraNe mANasa potAnI mAnavatA sAcavavAmAM ADe trIjAe kahyuM, kAmanA samaya vize pahelethI vicAravuM joIe, ALasa AvatAM saMkaTo jhIlavAnI kSamatA keLave che , brahmAMDanAM rahasyo, temAM na karavI joie, vigere. mAnavanI bhUmikA, ane manuSyane jIvavA mATenA vyavahAra naitika bIjo prazna hato kyuM kAma sauthI sAruM gaNAya ? koie kahyuM, upadezo aMgenA tenA mULabhUta siddhAMtonA e AdhyAtmika rIte jJAna-vijJAnanuM, to bIjAe kahyuM, dAna-dharamanuM ne trIjAe kahyuM, yuddha saMtoSakAraka uttaro meLave che, jyAre jyAre mANasa gharma paranI zraddhA aMgenuM. trIjo prazna hato, kaI vyakti sauthI mahattvapUrNa gaNAya? tenA gumAvI bese che tyAre te sabhyatA kauTuMbika, sAmAjika vighaTanano tathA javAbamAM eke kahyuM, salAhakAra, bIjAe kahyuM, pUjArI ne trIjAe kahyuM. videzI lazkarI AkramaNono bhoga bane che. Ama zraddhA khovAne kAraNe vaidya. je sabhyatAno nAza thAya che tyAM navA dharmathI prerAIne navI sabhyatAnuM rAjAne eke javAbathI saMtoSa na thayo. e veza badalIne jaMgalamAM sarjana thAya che. rahetA sAdhu pAse gayo. sAdhu te vakhate kodALIthI jamIna khodatA hatA. dharma naitikatA ane sadAcAra manuSyanA jaTila mananI IcchAne khUba thAkI gayA hatA. rAjAe emane paNa Aja traNa savAla pUchyA. atilobha-greed-thI dUra rAkhe che. paraMtu, Ajano mAnava aneka sAdhu javAba ApyA vinA jamIna khodatA rahyA. emanI hAlata joI pralobhano ane prabhAvonI vacce jIve che. e badhAMnI vacce zuM e rAjAe kodALI mAMgI. sAdhu kodALI rAjAne ApIne besI gayA. rAjA sahelAithI potAnI prAmANikatA-integrity jALavI zake che? jemake jamIna khodavA mAMDyo. ema karatAM sAMja paDI gai. rAjA paNa thAkI bALako zALAnA zikSaNa dvArA, gharamAM mAtA-pitAnA zista dvArA tathA gayo hato. kodALI bAjue mUkI rAjAe potAnA prazno pharI ekavAra potAnA vAMcanathI naitikatA aMgenuM jJAna meLave che. paraMtu A jJAna pUchyA. sAdhu mauna rahyA. eTalAmAM eka mANasa doDato doDato e loko temanA kriyAzIla jIvanamAM mApadaMDa banaze te khAtrIpUrvaka kahI na zakAya. pAse AvI pahoMcyo. e sArI peThe ghavAyelo hato. ghAmAMthI khUba lohI UlaTAnuM kyAreka evuM ke jovA maLe che ke mANasanuM vartana tenI naitika nIkaLatuM hatuM. rAjAe eno ghA sApha karyo, pATo bAMdhyo ane sAdhunI tAlImathI taddana viparIta hoya che. mANasanI lAgaNI, tenI madadathI e mANasane jhuMpaDInI aMdara suvADyo. have to rAjA khUba ja bhAvanAzIlatA ghaNIvAra tenI vicArazakti karatAM vadhAre zaktizALI thAkI gayelo. jhuMpaDInA uMmarA para beTho beTho e UMghI gayo. hoya che. pariNAme saiddhAMtika jJAna pAchaLa rahI jAya che ane te lAgaNIthI - savAre jyAre rAjAnI AMkho khUlI tyAre eNe ekITaze tAkI rahelA prerAIne khoTuM kAma karI bese che. lAgaNInA mULamAM teno ahama hoya . ghavAyelA mANasane joyo. e mANase dhIme avAje rAjAnI mAphI mAMgI. che. A ahama tene sAruM kAma karatAM roke che ane tenI pAse kharAba kAma eNe jaNAvyuM ke rAjAe enA bhAInI milkata jakSa karI lIdhI hatI karAve che. A Atma-kendrita lAgaNI tenA kuTuMbane, tenA samAjane ane eTale. e rAjAne mArI nAkhavA jhADImAM saMtAIne beTho hato. rAjA dezane AvarI le che. eTale ja ahamanuM niyaMtraNa ati Avazyaka che. sUryAsta sudhI na Avyo eTale ene zodhavA e jevo jhADImAMthI bahAra dhakedA kahe che ke je mANasa potAnA para dayA khAto hoya, potAnAM duHkho Avyo ke rAjAnA aMgarakSakoe enA para humalo karyo. e tyAMthI para 2yA karato hoya tenI pAchaLa paNa teno aham rahelo che. chaTakIne mahA muzkelIe rAjA pAse AvIne DhaLI paDayo hato. rAjAe A amane niyaMtrita karavA mATe, manane nirmaLa AkAza jevuM eno ghA sApha karIne pATo na bAMdhyo hota to kadAca e jIvI na zakyo svaccha-spaSTane daDha banAvavA mATe, potAnA ane anyonA AnaMda mATe hota. rAjA rAjI thayo. eno damana have eno mitra banI gayo hato. zraddhA, prArthanA ane abhyAsano tribheTo anivArya che, prArthanA paNa rAjAe sAdhune potAnA prazno pUchavAno chello prayAsa karyo. potAne mATe ane anyajano mATe, potAnI zAMti mATe ane samAja chevaTe sAdhu bolyA : tathA vizvanI zAMti mATe che. gai kAle tArA manamAM mArA pratye dayA na jAgI hota to tuM cAlyo vizvazAMtinuM dhyeya siddha karavA mATe dareka vyaktinuM eka viziSTa jAta ane A mANasa tArA para humalo karata. mArI pAse na rokAvA jIvanakArya che. jema vAghachaMdamAM dareka vAgha bIjAthI juduM che, paraMtu sUrIlI badala tane pastAvo thAta. tuM je samaye jamIna khodato hato. te ja sauthI saMgIta racanAmAM eka vAgha paNa besure ke betAla vAge to AkhI racanA sAro samaya hato. e vakhate mAruM kAma tAre mATe sauthI sAruM hatuM. ane bagaDI jAya. eTale badhAe potAnuM AgavuM vyaktitva jALavavAnuM ane huM sauthI mahattvano mANasa hato. te pachI A ghAyala mANasa Avyo. te eka sAthe eka dhyeya mATe kAma karavAnuM. enI sevA karI, pATo bAMdhyo. e ja sauthI sAro samaya hato. enI sokA gAkkAinuM vizvazAMti mATenuM AMdolana paNa A ja siddhAMta sevA sauthI sAruM kAma hatuM. ane e mANasa sauthI mahattvano hato, para nAmuM moho raMga kyone AdhAra banAvI vizvavyApI banI gayuM che. sauthI yogya samaya e samaya che jyAre ApaNe pote kaMIka karavAne duniyAmAM bhAgye ja koI deza evo haze jyAM soko gAkakAIno eka zaktimAna hoIe chIe, je mANasa ApaNI pAse hoya, ApaNI paNa sabhya na hoya. vasudhaiva kuTuMbakamanI parikalpanA sokA gAkkAI najIka hoya e sauthI mahattvano mANasa che. ane ApaNI sAme rahelA sAkAra karI rahyuM che. muzkelIomAM paDelA mANasane madada karavI, te sauthI jarUrI kAma. nicirena daIzanine kahyuM che ke kAmakarAthI moto jatAM bAra bIjAne krama AvIe to ja jIvana saphaLa gaNAya." divasa lAge che. jo bArame divase cAlavAnuM baMdha karI daIe to rAjadhAnI A sAMbhaLIne rAjAne khUba ja saMtoSa thayo. sAdhune praNAma karIne para ugelo suMdara caMdra kevI rIte joI zakAya ? eTale je kArya hAthamAM e cAlyo gayo. lIdhuM te pAra na paDe tyAM sudhI prayatna rokavAno, thAkavAno, phariyAda liyo tostoyanI A vArtA dvArA zrI IkedAe nicirena karavAno to prazna ja nathI. zarUAta karavI sahelI che paNa saphaLatA to dAIzoninanA bauddhadharmano sAra samajAvI dIdho che. samakAlIna vyakti cheka sudhI prayatna karato rahIe to ja maLe. cAlatAM cAlato ATha vAra ane samAja tenA mUlyo, kAryanI prAthamikatA, gharma para AdhArita paDI jaIe to nava vAra UbhA thavAnuM. ane Ubho karavA mATe sokA vyavahAra, e badhuM ja AmAM sAMkaLI levAyuM che.' gAkkAino hAtha haMmezA laMbAvelo hoya che. eka nAnakaDI mAkhI ekalI koI paNa saMskRti-culture-nI saphaLatA ke niSphaLatA lokonA bahu dUra sudhI na UDI zake, paraMtu e pAMkhALA ghoDAnI pUMchaDI para besI dharma sAthe joDAyelI che. sabhyatAnI-civilization-nI guNavattA te je jAya to ghaNo dUra pahoMcI zake. soko gAinA sabhyo e pAMkhALA dharma para AdhArita hoya tenI guNavattA pramANe nakkI thAya che . ghoDAne pakaDIne bhautika tathA AdhyAtmika kSetre pragati sAdhI zakyo che, sabhyatA ke saMskRtimAMthI janmelA be sAmAjika vikAro che yuddha ane AvI asAdhAraNa saMsthAnA paricayamAM huM AvI, zrI IkadAnI sAmAjika anyAya, dareka sabhya samAja tenI zaktinI ThAsa karanAra A ziSyA banI, tene huM mAruM parama sadbhAgya mAnuM chuM. bhayaMkara sAmAjika vyAdhinI hayAti chatAM akhaMDa rahI zakyo che. tenuM [ saMgha taraphathI sapTembara, 1994mAM yojAyelI gata paryuSaNa kAraNa gharmanuM AdhyAtmika baLa che. A dharma eTale jIvana pratyeno e vyAkhyAnamALAmAM ApeluM vyAkhyAna ] mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha ( mudraka, prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 004 I.phona : 382029, maraNasthAna : rilAyansa ophaseTa prinTarsa, 69 khAMDiyA sTrITa, muMbaI-4000008. lesaraTAipaseTiMga mudrAMkana, muMbaI- 400 092
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa: 60aMka: 20. tA. 16-2-950 Regd. No. MR. By./south 54. Licence 37_' zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra000 prabuddha QUO6i 00 prabuddha jIvana pAzika 1999thI 1989H50 varSa00 vArSika lavAjama rU.30000 . . tatrI ramaNalAla cI. zAha sva. DaoN. bhogIlAla sAMDesarA saMskRta, prAkRta ane madhyakAlIna jUnI gujarAtI bhASAnA prakAMDa DaoN. sAMDesarA hAiskUlamAM abhyAsa karatA hatA. paraMtu meTrikanI paMDita, jaina Agama graMthonA abhyAsI, samagra gujarAtamAM parIkSAmAM 1933mAM teo beThA tyAre napAsa thayA. emano gaNitano yunivarsiTInI anusnAtaka kakSAe yuvAna vaye prophesara tarIke niyukta viSaya ghaNo kAco hato. e divasomAM meTrikanI parIkSA muMbaI thanAra prathama adhyApaka, gujarAtI sAhitya pariSadanA bhUtapUrva pramukha, yunivarsiTI letI. tyAre badhA ja viSaya pharajiyAta hatA ane dareka raNajitarAma suvarNacaMdraka meLavanAra pATaNanA vatanI DaoN. bhogIlAla viSayamAM pAsa thavuM pharajiyAta hatuM. jeno eka viSaya kAco hoya te sAMDesarAnuM 78 varSanI vaye amerikAmAM emanA putrane tyAM avasAna thayuM jiMdagImAM kyAreya meTrika pAsa na thaI zake ane kolejamAM jai na zake. sAMDesarA 1934mAM pharI meTrikanI parIkSAmAM beThAM, paraMtu bIjI vAra DaoN. sAMDesarAnA dIkarA-dIkarI badhAM amerikAmAM rahe che. eTale paNa gaNitanuM pepara sAruM gayuM na hatuM. temane AvaDelA dAkhalAnA mAkarsa chellAM keTalAMka varSathI teo amerikA AvajA karatA hatA. A vakhate gaNI joyA to pAsa thavA mATe cAra mAsa khUTatA hatA. paraMtu e varSe teo satata lagabhaga traNa varSa rahyAM. emanA sAthI adhyApaka ane gADha evI ghaTanA banI ke parIkSakothI gaNitano eka dAkhalo khoTo puchAi mitra DaoN. raNajitabhAI paTela (anAmI) avAranavAra mane DaoN. gayo hato. parIkSakonI emAM bhUla hatI. parIkSAmAM pUchAyelA A khoTA sAMDesarAnA samAcAra ApatA rahetA. keTalAka vakhata pahelAM emaNe mane dAkhalA sAme vidyArthIono ane emanA vAlIono ghaNo virodha lakhyuM hatuM ke jAnyuArImAM DaoN. sAMDesarA vaDodarA AvavAnA che. paraMtu thayo. chevaTe muMbaI yunivarsiTIe jAhera karyuM ke meTrikanI parIkSAmAM teo Ave te pahelAM ja temanA svargavAsanA samAcAra AvyA. chellAM gaNitanA viSayamAM pUchAyelA A khoTA dAkhalA mATe dareka vidyArthIne keTalAMka vakhatathI sAMDesarA daMpatInuM svAthya sAruM rahetuM nahotuM. eTale cha mArkasa umerI ApavAmAM Avaze. eno lAbha DaoN. sAMDesarAne paNa amerikA karatAM bhAratamAM rahevuM vadhu gamatuM hatuM chatAM tabiyatane kAraNe maLyo ane teo meTrikanI parIkSAmAM pAsa thayA. kolejamAM have ane emanA dIkarA DaoNkTara hovAne kAraNe vRddhAvasthAmAM amerikAmAM gaNitano viSaya levAno rahyo na hato. eTale DaoN. sAMDesarAe rahevAnuM vadhu anukULa rahetuM hatuM. videzamAM pote deha choDaze evuM temaNe amadAvAda AvI tyAMnI gujarAta kolejamAM abhyAsa cAlu karyo. teo svapneya dhAryuM nahi hoya ! gujarAtI ane saMskRta viSaya sAthe bI. e. thayA ane tyArapachI ema. e.mAM gujarAtI viSayamAM prathama naMbare AvavA mATe emane kezavalAla madhyakAlIna gujarAtI sAhitya e mArA rasano viSaya hovAthI dhruva caMdraka maLyo hato. chellAM ghaNAM varSathI DaoN. sAMDesarA sAthe mAre AtmIya saMbaMdha thayo hato. DaoN. sAMDesarA pATaNanI hAiskUlamAM abhyAsa karatA hatA tyAre eka vaDodarAmAM hatA tyAre prabuddha jIvanano aMka maLatAM teo avAranavAra ghaTanAe temanA jIvanane sarasa vaLAMka Apyo hato. e divasomAM muni mArA lekha mATe sarasa pratibhAva darzAvatA. DaoN. sAMDesarAnA javAthI mane jinavijayajI pATaNa padhAryA hatA. ane jaina borDiMgamAM UtaryA hatA. eka murabbI mArgadarzakanI khoTa paDI che. teo siMdhI sirijhanA graMthonA saMpAdananuM kArya karatA hatA. teo ' DaoN. bhogIlAla sAMDesarAno janma i. sa. 1917mAM pATaNamAM thayo pATaNanA jJAna bhaMDAranI hastapratonI mAhitI ekatra karavA AvyA hato. emanA pitAnuM nAma jayacaMdabhAI IzvaradAsa sAMDesarA ane hatA. e vakhate DaoN. sAMDesarAne muni jinavijayajIne maLavAnuM thayuM hatuM. mAtAnuM nAma mahAlakSmI hatuM. emanA pitA pATaNa choDI amadAvAdamAM eka kizora tarIke temane jijJAsA thai ke munizrI jinavijayajI kevA rezamano vepAra karavA AvyA hatA. AthI DaoN. sAMDesarAe zALAno prakAranuM kAma kare che. teo temanI sAthe jJAna bhaMDAramAM javA lAgyA. e abhyAsa amadAvAdamAM cAlu karyo hato. teo jyAre ATha varSanI viSayamAM emane paNa rasa paDyo. tyAre temanI uMmara paMdareka varSanI hatI. uMmaranA hatA tyAre emanA pitAnuM avasAna thayuM. eTale emanuM kuTuMba e vakhate munizrI puNyavijayajInuM cAturmAsa pATaNamAM hatuM. eTale muni amadAvAda choDI pAchuM pATaNa AvyuM ane DaoN. sAMDesarAe ane emanA jinavijayajI kizora sAMDesarAne puNyavijayajI pAse laI gayA ane nAnA bhAI upendrarAya sAMDesarAe pATaNanI hAiskUlamAM abhyAsa zarU tyArathI sAMDesarA muni puNyavijayajI pAse javA lAgyA ane jUnI karyo. '' - hastapratomAM rasa levA lAgyA. puNyavijayajI sAtheno emano saMbaMdha
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 prabuddha jIvana vadhato gayo ene lIdhe DaoN. sAMDesarAne madhyakAlIna gujarAtI sAhityamAM rasa paDavA lAgyo ane paMdareka varSanI kizora vaye teo munizrI puNyavijayajIe ApelI tAlImane lIdhe hastaprato paNa vAMcatA thai gayA hatA. tyAra pachI puNyavijayajI mahArAjanA mArgadarzana heThaLa emaNe madhyakAlIna kavi mAdhava kRta 'rUpasuMdara kathA' nAmanI kRtinuM saMpAdanakArya cAlu karyuM. aDhAreka varSanI uMmare temaNe taiyAra kareluM A zAstrIya saMpAdana eTaluM sarasa hatuM ke muMbainI phArbasa gujarAtI sabhAe e chApavA mATe svIkAryuM. A kRti pragaTa thatAM DaoN. sAMDesarAne gujarAtI vidvaMd jagatamAM sArI khyAti maLI. ane e pustaka yunivarsiTInA ema. e.nA pAThyakramamAM mUkavAmAM AvyuM. DaoN. sAMDesarA to tyAre haju meTrika paNa thayA nahotA. meTrika pAsa thayA pachI 1943mAM jyAre teo ema. e.no abhyAsa karavA lAgyA tyAre ema.e.nA pAThya pustakomAM eka pustaka-'rUpasuMdara kathA' hatuM. potAnuM ja saMpAdita kareluM pustaka potAnA abhyAsakramamAM hoya A kaMi jevI tevI siddhi na kahevAya.. DaoN. sAMDesarAne munizrI puNyavijayajI pAsethI ane munizrI jinavijayajI pAsethI prAcIna gujarAtI, saMskRta, prAkRta sAhityanA abhyAsanI dIkSA maLI. e baMne munivaro hayAta hatA tyAM sudhI temane emanI pAse javAnuM niyamita rahetuM. munizrI jinavijayajInA svargavAsa pachI DaoN. sAMDesarAe emanuM jIvanacaritra paNa lakhyuM hatuM. tA. 16-2-95 vikAsakAryamAM teo satata rasa letA rahetA hatA. e divasomAM bhAratamAM chaso karatAM vadhu dezI rAjyomAM AMgaLInA veDhe gaNI zakAya evA vikAsazIla rAjya tarIke vaDodarA rAjyanI gaNanA thatI hatI. sayAjIrAvanuM e svapra hatuM ke potAnA rAjyamAM eka yunivarsiTInI sthApanA thAya. emaNe AjathI sIttera varSa pahelAM eka karoDa rUpiyA jeTalI moTI rakama yunivarsiTInI sthApanA mATe anAmata phALavI rAkhI hatI, paraMtu aMgreja zAsanakALa daramiyAna e yunivarsiTI thai zakI nahi. bhAratane AjhAdI maLyA pachI vaDodarA zaheranI judI svataMtra 'mahArAjA sayAjIrAva yunivarsiTI'nI sthApanA thai. ane emanA prathama vAisa cAnselara tarIke zrImatI haMsAbena jIvarAja mahetAnI niyukti thai hatI. tyArapachI muMbai ane gujarAtanI yunivarsiTImAM yunivarsiTI grAMTa kamizana anusAra gujarAtI viSayanA prophesa2no hoddo sarva prathama sayAjIrAva yunivarsiTImAM karavAmAM Avyo. pagAra tathA gauravanI daSTie yunivarsiTImAM gujarAtI viSayano A sarvocca hoddo hato. e mATe konI nimaNuMka thAya che te jANavA gujarAtanuM sAhityajagata ane adhyApakajagata utsuka hatuM. saune ema hatuM ke AvuM UMcuM pada zrI umAzaMkara jozIne maLI zake, paraMtu e divasomAM kalamane AdhAre jIvanArA kavi umAzaMkara jozIe evo Agraha rAkhyo hato ke pote yunivarsiTImAM arajI nahi kare, paraMtu yunivarsiTI jo sAmethI nimaMtraNa Ape to pote joDAvA taiyAra che. 1950mAM vaDodarAmAM lekhaka milananuM Ayojana thayuM hatuM. ane temAM umAzaMkara jozI, sneharazmi, jayaMtI dalAla vagere nAmAMkita sAhityakAro upasthita rahyA hatA. suprasiddha navalakathAkAra ane vaDodarA rAjyanA mAjI sUbA zrI ramaNalAla vasaMtalAla desAi yajamAna samitinA adhyakSa hatA. vaDodarAnA lekhaka milana pachI DabhoimAM dayArAma jayaMtIno kAryakrama goThavavAmAM Avyo hato ane tyArapachI cANoda-karanALI tIrthanI yAtrAno kAryakrama paNa goThavAyo hato. ema, e.nI parIkSA ApIne huM e kAryakramamAM joDAyo hato. DabhoinA kAryakramamAM ramaNalAla desAie sabhAne saMbodhatA vacce evuM kahyuM ke kavi umAzaMkara jozI eka sAdhu puruSa jevA che. emaNe Avo ullekha kema karyo haze tenI sAhityakAromAM pachI carcA cAlI ane jANavA maLyuM ke ramaNalAla desAie umAzaMkarane vaDodarA yunivarsiTImAM prophesaranA hoddA mATe arajI karavA ghaNo Agraha karyo. teo haMsAbahenanI sAthe pasaMdagI samitimAM hatA. paraMtu umAzaMkare e darakhAstano asvIkAra karyo. yunivarsiTI grAMTa kamizananA niyama anusAra umedavAre avazya arajI karavI ja joie. ane umAzaMkara arajI karavA icchatA nahotA. (jo ke pachI gujarAta yunivarsiTImAM gujarAtI viSayanA prophesarano hoddo karavAmAM Avyo tyAre umAzaMkarane e hoddA mATe na chUTake arajI karavI paDI hatI.) DaoN. sAMDesarAnA madhyakAlIna sAhityanA rasa ane rucine bIjI eka rIte paNa poSaNa maLatuM rahyuM hatuM. pATaNanI hAiskUlamAM e vakhate tyAMnA jANItA saMzodhaka vidvAna zrI rAmalAla modI eka zikSaka tarIke nokarI karatA hatA. A rAmalAla modIne madhyakAlIna gujarAtI sAhitya ane itihAsamAM ghaNo rasa hato. teo eka skolara hatA. pATaNanA kavi bhAlaNa vize temaNe ghaNuM saMzodhana kArya karyuM hatuM. vidyArthI tarIke DaoN. sAMDesarA potAnA e zikSakanA ghaniSTha saMparkamAM AvyA hatA. ane ene lIdhe sAhityanA saMzodhananA kSetramAM emane rasa paDyo hato. zrI rAmalAla modI uparAMta pATaNa hAiskUlanA heDamAstara zrI kalyANarAya jozI paNa sAhityanA saMzodhanamAM rasa dharAvatA hatA ane emanI pAsethI paNa DaoN. sAMDesarAne preraNA ane mArgadarzana maLatAM rahyAM hatAM. Ama zALAmAM abhyAsa karatA hatA te daramiyAna madhyakAlIna sAhityanA saMzodhananA viSayamAM vadhu rasa levAne kAraNe zALAmAM abhyAsamAM DaoN. sAMDesarAnA bIjA keTalAka viSayo kAcA rahI gayA hatA, jemAM gaNitano viSaya mukhya hato. kolejamAM abhyAsa karatA hatA tyAre DaoN. sAMDesarA AjIvikA arthe sAthe sAthe nokarI paNa karatA hatA. teo 'prajAbaMdhu' sAptAhikamAM joDAyA hatA. ane gujarAta samAcAranA taMtrI vibhAgamAM paNa kAma karavA lAgyA hatA. e samayamAM teo 'prajAbaMdhu' nA taMtrI, pIDha patrakAra ane navalakathAkAra zrI cunIlAla vardhamAna zAhanA gADha paricayamAM AvyA hatA. ema. e. thayA pachI DaoN. sAMDesarA gujarAta varnAkyulara sosAyaTI (gujarAta vidyA sabhA) mAM anustAka vibhAgamAM joDAyA hatA ane enA niyAmaka DaoN. rasikalAla parIkhanA saMparkamAM teo AvyA hatA. emanA mArgadarzana heThaLa emaNe 'mahAamAtya vastupALanuM sAhitya maMDaLa tathA saMskRta sAhityamAM temano phALo' e viSaya para zodha prabaMdha lakhIne temaNe pI.eca.DI.nI DigrI meLavI hatI. taduparAMta gujarAta vidyAsabhAmAM zrI umAzaMkara jozIe 'purANomAM gujarAta ' e viSaya para jema saMzodhana graMtha taiyAra karyo tema DA~. sAMDesarAe jaina AgamomAM gujarAta' e viSaya 52 saMzodhana graMtha taiyAra karyo hato. sayAjIrAva yunivarsiTImAM prophesaranA hoddA mATe sthAnika adhyApako zrI caturabhAi paTela ane zrI maMjulAla majamudAra sahita gujarAtanA te vakhatanA nAmAMkita adhyApakoe A hoddA mATe arajI karI hatI. paraMtu temAM varaNI yuvAna adhyApaka DaoN. bhogIlAla sAMDesarAnI thai hatI. A eka ja ghaTanAe DaoN. sAMDesarAne ghaNI khyAti apAvI, vaLI sayAjIrAva yunivarsiTI sthAnika yunivarsiTI hatI. eTale AMtara yunivarsiTI kSetre paNa DaoN. sAMDesarAne A sthAna dvArA ghaNI taka maLI. gujarAtI uparAMta prAkRta ane saMskRta bhASAnA kSetre jyAM jyAM kAryakramo thatAM tyAM tyAM DaoN. sAMDesarAne avazya niyaMtraNa maLatuM, keTalIye yunivarsiTImAM pIeca.DI.nA parIkSaka tarIke temanI pasaMdagI thatI. orienTala konpharansamAM paNa temane mAnabharyuM sthAna maLatuM ane ` jUnA vaDodarA rAjyanA rAjA sayAjIrAva gAyakavADa suzikSita, bAhoza, prajAvatsala ane dIrgha draSTivALA rAjA hatA. potAnA rAjyanA
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-2-95 prabuddha jIvana ekavAra teo prAkRta vibhAganA adhyakSa tarIke paNa nimAyA hatA. nyUyorkanA rokaphelara phAunDezana taraphathI emaNe nimaMtraNa maLyuM hatuM. e vakhate emaNe 'pRthvInI pradakSiNA' nAmanuM potAnA anubhavanuM pustaka lakhyuM hatuM. keTalAMka varSa pachI DaoN. sAMDesarAne prAcya vidyA maMdiranA DAyarekTarano hoddo paNa maLyo. emaNe haragoviMdadAsa kAMTAvALAnI baMdha paDelI graMthazreNI cAlu karI ane 'svAdhyAya' sAmayika paNa zarU karyuM. emAM emane DaoN. somAbhAi pArekhano sAro sahaMkAra maLyo hato. DaoN. sAMDesarAe prAcya vidyA maMdiranA DAyarekTara tarIke tathA sayAjIrAva yunivarsiTInA sinDIkeTanA sabhya tarIke ghaNuM moTuM sthAna gujarAtamAM jamAvyuM hatuM. gujarAtanA keLavaNI kSetre temanI pratiSThA ghaNI moTI hatI. DaoN. sAMDesarAnI yazasvI kArakirdIno e caDato kALa hato. e vakhate saradAra paTela yunivarsiTInA vAisa cAnselaranI nimaNUMka thavAnI hatI. e mATe je traNa cAra nAma bolAtAM hatAM temAM eka nAma DaoN. sAMDesarAnuM paNa hatuM. e arasAmAM mAre vaDodarA emanA ghare javAnuM thayuM hatuM. tyAre meM emanI vAisa cAnselara tarIkenI nimaNUMkanI saMbhAvanA mATe harSa vyakta karyo hato. paraMtu DaoN. sAMDesarAe kahyuM ke potAne e pada mATe pUchAvavAmAM AvyuM che, paraMtu pote teno asvIkAra karyo che. ethI mane Azcarya thayuM, kAraNa ke e divasomAM gujarAtInA adhyApakone vAisa cAnselarananuM pada maLe te ghaNA gauravanI vAta hatI. e vakhate AvA pada mATe eTalI badhI khaTapaTo nahotI ke mANasane te svIkAravAnuM mana na thAya. eTale meM jyAre emanA A nirNaya mATe Azcarya vyakta karyuM. tyAre temaNe kahyuM ke 'mAre haju nivRtta thavAne dasa varSa bAkI che. vAisa cAnselaranA pada mATenI nimaNUMka traNa varSa mATe thAya che. vadhu traNa varSa kadAca maLe ke na maLe. e athavA bIjI koi yunivarsiTIomAM pachI evuM UMcu pada na maLe to ghare besavAno vakhata Ave. potAnI yunivarsiTImAM kadAca prophesaranA pada upara pharIthI AvI zakAya, paraMtu eka vakhata vAisa cAnselaranuM pada bhogavyA pachI pAchA prophesara thavAmAM eTalI majA nahi ane eTaluM gaurava paNa nahi. ane jo kadAca nokarI vagaranA thai gayA to Arthika ane bIjA ghaNA prazno UbhA thAya eTale A bAbatano meM ghaNo UMDo vicAra karyo che ane te pachI ja A nirNaya lIdho che.' DaoN. sAMDesarA kevA vyavahAru daSTivALA hatA te A ghaTanA u52thI jovA maLyuM hatuM. 1955mAM meM 'naLa damayaMtInI kathAno vikAsa' e viSaya upara pIeca. DI.nI padavI mATe zodha nibaMdha lakhavAnuM vicAryuM hatuM. te varSe naDiyAdamAM yojAyelA sAhitya pariSadanA adhivezanamAM DaoN. sAMDesarAne maLavAnuM mAre thayuM hatuM. tyAre mArA viSaya aMge emanI sAthe keTalIka carcA vicAraNA karI hatI. naLa damayaMtI aMge jaina paraMparAnI rAsakRtio tyAre aprakAzita hatI eTale mAre hastaprata vAMcIne ene AdhAre lakhavAnuM hatuM. e mATe puNyavijayajI mahArAja uparAMta DaoN. sAMDesarAnuM paNa keTaluMka mArgadarzana maLyuM hatuM. 1960mAM meM muMbai yunivarsiTImAM mAro zodha prabaMdha rajU karyo tyAre mArA sadbhAgye enA parIkSaka tarIke DaoN. sAMDesarAnI nimaNUMka thai hatI ane mArA zodhaprabaMdhathI teo khUba prasanna thayA hatA. Ama paNa madhyakAlIna gujarAtI sAhitya rasa dharAvanArA adhyApakonI saMkhyA nahi jevI ja hatI. eTale DaoN. sAMDesarAne mArA pratye vadhu sadbhAva rahyo hato. ane amAro saMbaMdha uttarottara gADha thato gayo hato. 1963mAM muMbaI yunivarsiTImAM gujarAtI viSayamAM pIeca.DI.nA gAiDa tarIke mArI nimaNUMka thai tyAre huM seMTa jheviyarsa kolejamAM gujarAtI viSayanA adhyApaka tarIke kAma karato hato. pIeca. 3 DI.nA gAiDa tarIke mArI nimaNUMka thai tyAre mAre emane maLavAnuM thayuM hatuM. e vakhate gAiDa tarIke tame zI salAha Apo cho evA mArA savAlanA javAba rUpe emaNe mane yogya salAha ApI hatI. pIeca.DI.nuM kAma yunivarsiTImAM mAnArha kAma che. emAM jeTalAM vidyArthIo pIeca.DI. karavA Avaze emAMthI trIsa cAlIsa TakA vidyArthIo aDadhethI choDI deze. ane tamArI mahenata nakAmI jaze. mATe je vidyArthI lo te cakAsIne levA. vaLI emaNe potAnA anubhava parathI eka sAcI salAha e ApI hatI ke bane tyAM sudhI tame pote koi viSaya vidyArthIne na Apazo. viSayanI carcA karajo, paNa viSayanI pasaMdagI to vidyArthInI potAnI ja rahevI joie. jo ema nahi karo to vidyArthIo tamane doSa Apaze ke amuka vidyArthIne tame sahelo viSaya Apyo ane mane agharo viSaya Apyo. vidyArthI thisisanuM kAma AgaLa nahi kare ane badho doSano Topalo tamAre mAthe nAkhaze. mATe viSayanI pasaMdagI vidyArthInI potAnI hovI joie. 1963thI zarU karIne 1986mAM huM nivRtta thayo tyAM sudhImAM paMdareka vidyArthIoe mArA mArgadarzana heThaLa pIeca. DI.nI DigrI meLavI, paraMtu temAM DaoN. sAMDesarAnI salAha barAbara kAma lAgI hatI. 1970mAM muMbai yunivarsiTImAM gujarAtI viSayano anusnAtaka vibhAga zarU karavAmAM Avyo. enA adhyakSanA pada mATe meM arajI karI hatI. e vakhate pasaMdagI samitinA pAMca sabhyomAMnA eka te DaoN. sAMDesarA hatA. Ama to AvA sthAna mATe ghaNI khaTapaTo thAya. eTale e sthAna mane maLaze evI koi AzA na hatI. paraMtu mArA sukhada Azcarya sAthe inTaravyU pachI bIjA divase jANavA maLyuM ke e sthAna mATe mArI pasaMdagI thai hatI. ane pasaMdagI samitinI carcAvicAraNAmAM DaoN. sAMDesarAe mahattvano bhAga bhajavyo hato. DaoN. sAMDesarAe ema. esa. yunivarsiTImAM gujarAtI viSayanA borDa opha sTaDIjhanA sabhya pade mArI nimaNUMka karAvI hatI. e nimitte mAre vaDodarA ghaNI vAra javAnuM thatuM. borDanI miTiMgamAM pAThya pustako ane pAThyakrama vize ThIka ThIka vicAraNA thatI e to kharuM ja, paNa DaoN. sAMDesarA sAthe Akho divasa gALavA maLato e mAre mATe vizeSa lAbhanI vAta hatI. amArA rasanA viSayo samAna hatA eTale eka pIDha anubhavI prAdhyApaka pAsethI ghaNI jANakArI maLatI ane vyavahAru mArgadarzana maLatuM. DaoN. sAMDAsarAnA AgrahathI ema. esa. yunivarsiTInA ema. e. gujarAtI viSayanA parIkSaka tarIke keTalAMka varSa mAre kAma karavAnuM thayuM hatuM. muMbai yunivarsiTImAM gujarAtI vibhAganA adhyakSa tarIke joDAyA pachI meM yunivarsiTIomAM bI. e., ema. e.nI parIkSAnAM kAryo svIkAravAnuM choDI dIdhuM hatuM. paraMtu eka divasa acAnaka DaoN. sAMDesarAno vaDodarAthI phona Avyo. koika parIkSake chellI ghaDIe saMjogonI pratikULatAne kAraNe ema. e.nA gujarAtI viSayanI parIkSAnuM kArya choDI dIdhuM hatuM. divasa ochA hatA ane praznapatro tarata kADhavAnA hatA. DaoN. sAMDesarA jANatA hatA ke huM parIkSAnuM kArya svIkArato nathI. tema chatAM emaNe phona karI mane atyaMta Agraha karyo aneM phona upara ja mAre saMmati ApavI paDI. emaNe soMpelA praznapatro tarata karIne huM vaDodarA pahoMcyo. e vakhate amArI sAthe parIkSaka tarIke DaoN. jazabhAi paTela hatA. teo parIkSakanI miTiMgamAM eke eka praznapatramAM zabde zabde carcA karatA ane keTalAka zabdomAM pheraphAra karAvatA. sadbhAgye mArA baMne praznapatromAM eka paNa zabda phe2vavo paDyo na hato. mAruM to e viSe ghyAna nahotuM gayuM. paraMtu beThakanA aMte DaoN. sAMDesarA bolyA ke ApaNAM badhAnA praznapatromAM eka ramaNabhAinA praznapatramAM koi zabda badalavAnI jarUra
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ - prabuddha jIvana tA. 16-2-95 paDI nathI.' A abhiprAya sAMbhaLIne mane khUba AnaMda thayo. paraMtu meM besI jatA. potAnI pitta prakRtine kAraNe DaoN. sAMDesarAne maracAM vagaranI kahyuM ke "A badhuM to amArA vaDIlonI tAlImanA pariNAme che. muMbaI moLI rasoi joitI. teo e bAbatamAM bahu cIvaTavALA hatA ane yunivarsiTImAM bahu nAnI uMmaramAM mane ema.e.nI parIkSAnuM kAma maLyuM jyAM paNa jamavA javAnuM hoya tyAM agAuthI potAnI maracAM vagaranI hatuM ane pahelI vAra huM mArA praznapatra taiyAra karIne gayo hato. te vakhate rasoI mATe spaSTa sUcanA lakhI detA. amane paNa e rIte sUcanA rAmaprasAda bakSI, manasukhalAla jhaverI, anaMtarAya rAvaLa, suMdarajI agAuthI lakhI hatI. eka vakhata dilhI yunivarsiTImAM gujarAtI beTAI vagere pIDha parIkSako mArI sAthe hatA. mArA eke eka praznamAM viSayanA prAdhyApakanA inTaravyu mATe pasaMdagI samitimAM ame sAthe teoe eTalA badhA zAbdika sudhArA karAvyA hatA ke huM kharekhara zaramAI hatA. te vakhate paNa amAre jemane tyAM jamavA javAnuM hatuM temane DaoN. gayo hato. paraMtu ene lIdhe ja bIje varSe huM evI taiyArI karIne gayo sAMDesarAe agAuthI patra lakhIne potAnI rasoI aMge sUcanA ApI hato ke mArA praznapatromAM teone kazo pheraphAra karavAnI AvazyakatA dIdhI hatI. jaNAI nahi. A rIte vaDIla parIkSakoe mane je tAlIma ApI ene DaoN. sAMDesarAne bhojana pachI aDadho kalAka ADA paDavAnI Teva pariNAme praznapatro taiyAra karavAnI eka sUjha AvI gaI hatI." hatI. jo tema na kare to temanI AMkho baLavA lAgatI. eka vakhata ema. esa. yunivarsiTInA parIkSakonI beThakamAM A mAro pahelo muMbaImAM teo mArA ghare jamavA AvyA hatA. tyAre bIjA mahemAno anubhava hato. paraMtu te ja vakhate DaoN. sAMDesarAe badhAnI vacce kahyuM ke paNa jamanAra hatA. jamyA pachI badhA vAtoe vaLagyA. ema karatAM ramaNabhAie to A vakhate chellI ghaDIe ApeluM ApaNuM nimaMtraNa aDadhA kalAka karatAM vadhu samaya thai gayo. DaoN. sAMDesarAe tarata UbhA svIkAryuM che. paraMtu have emane mArI AjJA che ke ApaNI yunivarsiTInI thaIne mane kahyuM, "ramaNabhAi, have AMkho baLavA lAgI che. tame badhA parIkSAnuM kAma huM nivRtta thAuM tyAM sudhI svIkAre." DaoN. sAMDesarA sAthe vAto karo. huM aDadho kalAka ADo paDI lauM.' ' A rIte teo nivRtta thayA tyAM sudhI parIkSaka tarIke mAre kAma karavuM evI eka mAnyatA che ke je lekhako vAMcana-lekhana mATe ghaNo paDyuM. emanI nivRti pachInA varSe paNa niyama mujaba yunivarsiTInuM parizrama karatA hoya ane satata ciMtana karatA rahetA hoya tevA lekhakone nimaMtraNa AvyuM. paraMtu meM teno asvIkAra karyo. te vakhate DaoN. sureza jJAnataMtuonI nabaLAIne kAraNe bIjA mANasa karatAM vadhu ThaMDI lAge. jozIno mArA para patra Avyo ke potAnI yunivarsiTImAM ema. e.nI A mAnyatA sAcI hoya ke na hoya, paraMtu paMDitayugamAM govardhanarAma parIkSAnuM kAma teo pahelI vakhata svIkAre che ane parIkSakonA kanvinara mAdhavarAma tripAThInuM udAharaNa temanA jamAnAmAM jANItuM hatuM. ApaNA ' tarIke sthAnika adhyApaka tarIke potAnI javAbadArI che. eTale mAre samadarzI vivecaka sva. viSNuprasAda trivedIne paNa ghaNI ThaMDI lAgatI ane ochAmAM ochuM eka varSa temanI sAthe parIkSAnuM kAma karavuM. DaoN. sureza teo e bAbatamAM ghaNI kALajI rAkhatA. DaoN. bhogIlAla sAMDesarA paNa jozInA Agrahane vaza thaI vadhu eka varSa mATe ema. esa. gaLAmAM haMmezAM maphalara vIMTALIne pharatA. koIka vAra to bhara unALAmAM yunivarsiTInA parIkSaka tarIke meM kAma karyuM ane pachI kAyama mATe choDI paNa temane gaLe maphalara hoya. te mATe teo saMkoca anubhavatA nahi. dIdhuM. ' * koIka majAka kare tyAre teo aMgrejImAM prazna karatA, "Tell me DaoN. sAMDesarAno saMskRta ane prAkRta bhASA ane sAhityano rasa whether there is anything illegal about it?' eTalo badho hato ke temaNe ghaNA graMthonuM jhINavaTapUrvaka adhyayana karyuM hatuM. DaoN. sAMDesarAnA jIvanamAM eka ghaTanA AghAta thAya tevI banI hatI. temaNe seMkaDo zloka kaMThastha hatA. vAtacItamAM teo tareha tarehanA zloka teo yunivarsiTImAMthI nivRtta thayA. temaNe mAnyuM hatuM ke temanuM kArya, yaMkatA. evuM nahotuM ke temaNe mAtra sAhityanA zAstrIya graMthonuM ja svAcya ane pratiSThA jotAM temane yunivarsiTImAM be-traNa varSa mATe adhyayana karyuM hatuM. dharma, tattvajJAna, purANa, Ayurveda, jyotiSa vagere eksaTenzana maLaze. teo yunivarsiTInI sinDIkeTamAM paNa mahattvanuM itara zAstronuM paNa ThIka ThIka adhyayana karyuM hatuM ane keTalIkavAra to sthAna dharAvatA hatA eTale potAne yunivarsiTImAM vAisa cAnselaranuM teo evA graMthomAMthI haLavAM avataraNo TAMkatAM ke vAtacIta daramiyAna pada maLe evI dhAraNA paNa kadAca haze paraMtu na temane vAisa cAnselaranuM vAtAvaraNa haLavuM banI jatuM. muMbaI yunivarsiTImAM emaNe Thakkara pada maLyuM ke na potAnA hoddA mATe ekasTenzana maLyuM. ATaluM to ThIka vasanajI mAdhavajI vyAkhyAnamALAmAM "zabda ane artha' viSaya upara paraMtu yunivarsiTInA kAvAdAvAnA kAraNe temanA upara bIjA keTalAka pAMca vyAkhyAno ApyAM hatAM. emAM ghaNAM rasika dacaMto TAMkyAM hatAM. variSTha adhyApako dvArA maukhika ane anaupacArika rIte sAva sulaka | DaoN. sAMDesarA atithivatsala hatA. yunivarsiTInA kAmakAja mATe AkSepo paNa thayA. paraMtu Ano AghAta DaoN. sAMDesarAne ghaNo lAgyo. pote jyAre yunivarsiTI taraphathI nimaMtraNa ApyuM hoya tyAre teo te eTalI hada sudhI ke temaNe thoDo samaya mAnasika svasthatA gumAvI potAnA ghare UtaravA mATe Agraha karatA. jamavA mATe to acUka emane hatI. e divasomAM eka vakhata teo muMbaI AvyA ane savAre ghare javAnuM rahetuM. A rIte DaoN. sAMDesarAnuM Atithya ghaNIvAra meM mAryuM agiyAra vAge mArA ghare AvI cayA. temanI mAnasika asvasthatAnI che. teo prAcya vidyA maMdiranA DAyarekTara hovA chatAM potAnA mane kazI ja khabara nahi. ajANI vyaktine to teno kazo ja khyAla na vyavahAramAM kyAreya potAnA ucca padano bhAra lAgavA detA nahi. bahu Ave. temanA bolavAmAM koI asaMbaddhatA nahotI. khAvApIvAmAM ke saraLatAthI vAta kare ane emanA ghare hoIe tyAre ApaNI badhI ja haravA pharavAmAM paNa kaMIka phaka nahoto. mArA ghare teo AvyA. jamyA sagavaDonuM cIvaTapUrvaka dhyAna rAkhe. vaDodarA huM eka divasa mATe paNa gayo ane lagabhaga cAreka vAgyA sudhI beThAM. teo satata bolatA ja rahetA. hou tyAre mAro samaya nirarthaka veDaphAya nahi ane nIrasa na bane e mATe ane temAM potAnI yunivarsiTInI ja vAto karatA rahetA. je koI teo AkhA divasanA kAryakramanuM jhINavaTathI dhyAna rAkhatA. vyaktione huM oLakhuM paNa nahi evI vyaktio potAnI keTalAMka varSa pahelAM amArA zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI DaoN. yunivarsiTImAM zuM zuM kare che enA vize temAM satata kahetA rahyAM. mane sAMDesarAnAM traNa vyAkhyAno goThavavAmAM AvyAM hatAM. e vakhate DaoN. Azcarya thayuM ke je vAta sAthe ke je vyakti sAthe mane kazI ja nisbata nathI sAMDesarA mArA ghare UtaryA hatA. emanI saraLa prakRtino gharamAM saune temanA vize ATalI badhI mAMDIne vAta teo kema kare che? huM viSayAMtara anubhava thayo hato. teo gharamAM ekalA paDe tyAre tarata pustaka vAMcavA karavA jAuM to teo mArI vAta jarA paNa sAMbhaLe nahi. vAta karatAM
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-295 prabuddha jIvana temanA avAjamAM ugratAM AvI jatI ane tyAre teo mAro hAtha jorathI dabAvIne vAta karatA. koi vakhata bahu AvegamAM AvIne TIpoi upara jorathI hAtha pachADatAM. teo kalAkane badale cAreka kalAka mArA ghare beThAM ethI ja mane kaMika vicitra lAgyuM. temAM vaLI emano avAja ane uzkerATa paNa asvAbhAvika lAgyAM. alabatta temanA vicAromAM ke abhivyaktimAM asaMbaMddhatA nahotI. cAreka vAgye teo UbhA thayA. tyAre mane kaMika rAhata lAgI paNa tyAM to temaNe mane kahyuM, 'ramaNabhAi, tame taiyAra thai jAva. ApaNe ahIMthI bhAratIya vidyAbhavanamAM javuM che. tyAM navanIta samarpaNanA taMtrI ghanazyAma desAine maLavuM che.' huM taiyAra thai gayo ane bhAratIya vidyAbhavanamAM pahoMcyA. DaoN. sAMDesarAne AvelA joine zrI ghanazyAma desAi mAnapUrvaka UbhA thai gayA. ane sarasa AvakAra Apyo. ame beThA. DaoN. sAMDesarAe mAMDIne vAta karI. teo satata bolatA ja rahyAM, paraMtu temAM eka mukhya vAta hatI. temane ghanazyAma desAine kahyuM ke 'prAcya vidyA maMdiramAM mArA nAme AvatuM navanIta-samarpaNa huM ghare lai gayo chuM ane tenA jUnA aMko meM pastImAM vecI nAkhyA che Avo Aropa mArA upara karavAmAM Avyo che. paraMtu tame mane navanIta samarpaNanA aMko je mokalatA hatA te to mArA aMgata saMbaMdhane kAraNe mokalatA hatA, nahi ke prAcya vidyA maMdirane mATe, aMkanA repara upara mAruM ja nAma lakhAtuM. chatAM Avo AkSepa thayo che to mAre e loko AgaLa sAbitI rajU karavI che ke A aMka mane aMgata rIte bheTa tarIke maLato hato. to tame tamArA navanIta samarpaNanA leTara peDa upara AvuM sarTiphikeTa mane lakhI Apo.' AvA kSullaka AkSepanI vAta sAMbhaLIne ghanazyAma desAine paNa bahu Azcarya thayuM. AvA maukhika AkSepone gaNakAravAnA na hoya ke teno javAba ApavAno na hoya. paraMtu DaoN. sAMDesarAne AvA AkSepanI mAnasika coTa lAgI gai hatI. 'huM kaMi cora nathI.' evuM teo vAraMvAra bolatA hatA e uparathI paNa amane lAgyuM ke DaoN. sAMDesarAe AvA AghAtanA kAraNe mAnasika svasthatA gumAvI dIdhI che. teo ghanazyAma desAino hAtha paNa vAraMvAra jorathI dabAvIne khUba UMcA avAje bolatA. emanI vAtamAM alpavirAma Avato nahi ane ame vacce kaMi bolIe to te sAMbhaLatA paNa nahi. ATalI vAta karatAM karatAM to bhAratIya vidyA bhavanamAM traNa kalAka vItI gayA ane chatAM DaoN. sAMDesarA zAMta thayAM nahotA. ophisa baMdha karavAno vakhata thayo eTale bhAratIya vidyAbhavanamAMthI ame nIce UtaryAM, DaoN. sAMDesarA sAmenI galIne cheDe gaMgAdAsa vADImAM potAnA sagAne tyAM UtaryAM hatA. DaoN. sAMDesarA Agraha karIne amane temanI sAthe tyAM lai gayA. teo amAro hAtha evI rIte pakaDI rAkhe ke khasAya paNa nahi. ame emanI sAthe upara gayA ane tyAM beThAM. DaoN. sAMDesarAnuM bolavAnuM haju cAlu ja hatuM. ema karatAM karatAM to rAtanA agiyAra vAgI gayA. jema tema karIne ame emanAthI chUTA paDyA. paNa nIce UtaratAM mane ane ghanazyAma desAine tarata ja lAgyuM ke sAMDesarAne evo AghAta lAgyo che ke jethI emaNe mAnasika svasthatA gumAvI dIdhI che. tyArapachI to vaDodarAthI paNa khabara maLI ke A vAta sAcI che ane emanA dIkarAe e mATe tarata ja dAktarI upacAra cAlu karI dIdhA che ane thoDAM vakhatamAM ja DaoN. sAMDesarA pahelA hatA tevA svastha thai gayA. DaoN. sAMDesarAnuM smaraNa thatAM zveta kaphanI, dhotiyuM ane zveta TopIvALI vyaktinuM jIvaMta citra najara sAme taravare che ane keTalAMye prasaMgo sAMbhare che. divaMgata DaoN. sAMDesarAne mArI bhAvapUrNa zraddhAMjali arpI chuM. ramaNalAla cI. zAha saMghanI navI kAryavAhaka samiti (1994-1995) zrI muMbai jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA guruvAra, tA . 12-1-1995nA roja 4-30 kalAke paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM maLI hatI. saMghanA hisAbo, saravaiyuM ane navA varSanA aMdAjapatro rajU thayA bAda ane te maMjUra thayA bAda nIce pramANe padAdhikArIonI sarvAnumate varaNI karavAmAM AvI hatI. padAdhikArIo (1) DaoN. ramaNalAla cI. zAha-pramukha (2) zrI caMdrakAMta dIpacaMda zAha- upa-pramukha (3) zrImatI nirubena esa. zAha- maMtrI (4) zrI pravINacaMdra ke. zAha- maMtrI (5) zrI pannAlAla 2. zAha- koSAdhyakSa C kAryavAhaka samiti : saMghanI kAryavAhaka samitinA sabhyonI cUMTaNI nIce mujaba karavAmAM AvI hatI H (1) zrI cImanalAla je. zAha (2) zrI tArAbahena 2. zAha (3) zrI subodhabhAi ema. zAha (4) zrI maphatalAla bhIkhAcaMda zAha (5) zrI rasikalAla laheracaMda zAha (6) zrI ke.pI. zAha (7) zrI . uSAbahena mahetA (8) zrI vasumatIbahena bhaNasAlI (9) zrI puSpAbahena sI. parIkha (10) zrI zailezabhAi hiMmatalAla koThArI (11) zrI dhIrajalAla phUlacaMda zAha (12) zrI nemacaMda gAlA (13) zrI jyaMtIlAla pI. zAha (14) zrI jayAbahena vIrA (15) zrI mInAbahena ena. zAha. C ko-opTa sabhyo (1) zrI kusumabahena ena. bhAu (2) zrI ramAbahena vI. mahetA (3) zrI dilIpabhAi ema. zAha (4) zrI vI. Ara. ghelANI ane (5) zrI guNavaMtalAla a. zAha. Q nimaMtrita sabhyo : (1) zrI vasanajI lakhamazI zAha (2) zrI bipinabhAi jaina (3) '. zrI pravINabhAi maMgaLadAsa zAha (4) zrI yazomatIbahena zAha (5) zrI ramAbahena vorA (6) zrI kalAbahena zAMtilAla mahetA (7) zrI naTubhAi paTela (8) zrI harilAla gulAbacaMda zAha (9) zrI jayaMtIlAla phattehacaMda zAha (10) zrI caMdrAbahena harasukhabhAi zAha (11) zrI mahAsukhabhAi kAmadAra (12) zrI bhUpendrabhAI DAhyAbhAI jhaverI (13) zrI jayavadanabhAi mukhatyAra (14) zrI dhIrubhAi dozI (15) zrI bacubhAi dozI (16) zrI araviMdabhAi Ara.zAha (17) zrI vasaMtalAla narasiMhapurA (18) zrI ramezabhAi saMghavI (19) zrI caMpakalAla ajamerA. (20) zrI mahendrabhAI Ara. zAha (kolasAvALA). zrI ma mo. zAha sArvajanika vAcanAlaya-pustakAlaya samitiH TrasTIo H (1) DaoN. ramaNalAla cI. zAha (2) zrI cImanalAla je. zAha (3) zrI subodhabhAi esa. zAha (4) zrI ke. pI. zAha ane (5) zrI pravINabhAI maMgaLadAsa zAha. lAyabrerI samiti H (1) zrI nemacaMda ema. gAlA (kanvinara) (2) zrI tArAbahena 2. zAha (3) nirubahena esa. zAha (4) zrI uSAbahena mahetA (5) zrI vasumatIbahena bhaNasAlI (6) zrI kusumabahena ena. bhAu (7) zrI puSpAbahena sI. parIkha ane (8) zrI jayavadanabhAi mukhatyAra.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-2-95 zeksapiyaranuM 'kiMga licara' - saMtAnonI kRtatAnuM TrejiDI prakAranuM nATaka ppro. cI. nA. paTela prabuddha jIvananA tA. 16-4-1994nA aMkamAM DaoN. ramaNalAla ghara karI gayelA khuzAmatapremane poSavA te potAnuM rAjya traNa putrIo cI. zAhe "niHsaMtAnatva' zirSakathI lakhelA temanA taMtrI lekhamAM vacce vaheMcI ApatA pahelAM darabAra bhare che ane vArApharatI e traNa zeksapiyaranA nATaka 'kiMga liyara'mAMthI potAnI putrI gorilanI putrIone potAnA uparano prema jAhera karavAnuM kahe che. gonarala ane katanatAthI vyathita thayelA rAjA liyaranA A udgAra TAMkyA che: rIMganane temanA pitA upara jarAya prema nathI, paNa e DhoMgI putrIo Ingratitude, thou marble-hearted fiend, more potAno prema mIThA mIThA zabdomAM jAhera karIne liyarane khuza kare che ane hideous when thou shows thee in a child, than the liyara temane potAnA rAjyanA be sarakhA bhAga, gonarilane tenA pati sea-monster! olDanInA lUka sAthe ane rIganane tenA pati kArnavalanA lUka sAthe (saMtAnamAM dekhAya che tyAre dariyAi rAkSasa karatAM paNa vadhAre rAjya karavA ApavAnuM jAhera kare che. bhayaMkara lAgatI ArasapahANa jevA kaThaNa hRdayanI duSTa pizAca jevI te pachI trIjI putrI koDaliyane uddezIne te kahe che : kRtajJatA !). - - Now, our joy... What can you say to draw A third aut How sharper than a serpent's tooth it is to more opulent than your sister? have a thankless child ! (ane have mArI AMkhanI kIkI, tArI be bahenone maLyA che te (potAnuM bALaka kRtaghna hovAno DaMkha koi sarpanA DaMkha karatAM ya karatA vadhAre samRddha bhAga meLavavA tuM zuM kahIza ?) paNa koDaliyano keTalo vadhu tIkSNa hoya che !). - pitA pratyeno prema to eTalo UMDo che ke te tene zabdomAM vyakta nathI. liyaranA A uddagAro vAMcI ApaNane gorila pratye bhAre karI zakatI, ane tethI te liyaranA praznano 'kaMI nahi' evo mitAkSarI tiraskAra thayA vinA na ja rahe, paNa TrejiDI prakAranA nATakamAM doSa eka uttara Ape che. e uttarathI liyarano krodha bhabhUkI UThe che ane te pakSe nathI hoto. evA nATakamAM je karuNa pariNAma Ave che te mATe koDaliyane kahe che: "to bhale, tAruM satya eja tArI paherAmaNI... nATakano nAyaka paNa amuka aMze javAbadAra hoya che. A vAta 'kiMga AjathI huM pitA tarIke tArA uparanA mArA premano ane ApaNA liyara' nATakanA mukhya kathAno nAyaka rAjA liyara ane gauNa kathAno lohInA saMbaMdhano tyAga karuM chuM. mArI bhUtapUrva putrI evI tuM (Thou nAyaka glosTarano umarAva, e beyane lAgu paDe che. nATakanA pahelA - my sometime daughter) potAnAM saMtAnane bharakhI janAra koI aMkanA pahelA dazyamAM ja ApaNe glosTaranI koi pitAe na karavI mane vahAluM lAge eTalIja vahAlI lAgaze. Ama kahevAmAM liyara bhUlI joIe evI gaMbhIra bhUla ane liyaranI svabhAvagata nirbaLatAo jAya che ke lohInA saMbaMdhano kyAreya inkAra karI zakAto nathI. pragaTa thatI joIe chIe. Ama koDaliyane potAnA vArasAmAMthI bAkAta rAkhI liyare tenA glosTarane eDagara nAmano eka aurasa ane eDamanDa nAmano eka mATe rAkhelo potAnA rAjyano samRddha bhAga gorila ane rIgana vacce anaurasa ema be putro che. nATakanA pahelAM aMkanA pahelAM dazyamAM te vaheMcI Ape che ane pote vArApharatI eka eka mAsa temanI sAthe liyaranA kendranAmanA bIjA umarAvane eDamanDano paricaya karAvatAM kahe potAnA 100 sainikavIro (Knights) sAthe raheze evI zarata kare che. cheH "A mAro putra che ema kahetAM huM eTalI badhI vAra zaramAyo chuM ke teno umarAva kenTa vacce paDIne liyarane ema na karavA samajAvavAno have e bAbata huM bezarama banI gayo chuM. A avaLacaMDAne (mULamAM prayatna kare che tyAre liyara tenI upara paNa roSe bharAi tene dezanikAla Knave che) bolAvyo te pahelAM teNe janma levAnI dhRSTatA karI hatI, kare che, paNa svAmIbhakta ke vezapalTo karIne liyaranA sevaka banIne paNa tenI mA evI dekhAvaDI hatI ke huM tene mArA putra tarIke svIkAryA rahe che. koDaliyanA hAthanuM mAguM karavA phrAMsamAMthI barganDarano Dyuka ane vinA rahI zakato nathI. te nava varSa paradeza rahyo che ane vaLI pAcho phrAnsano rAjA e be AvyA che. koDaliyane paherAmaNImAM kaMi nathI paradeza ja jaze. ' pitAne potAnA vize Ama bolatAM sAMbhaLI koI maLavAnuM ema jANI barganDIno lUka tene paraNavAnI anicchA batAve paNa yuvakanuM svamAna ghavAya, ane vaLI eDamanDa to nava varSa paradeza che, paNa phrAnsano rAjA tenI satyaniSThAthI prabhAvita thaI tene potAnI rahyo che, tethI pitA ke bhAI sAthe snehasaMbaMdha baMdhAya evo tene avakAza rANI banAvI phrAnsa laI jAya che. ja maLyo nathI. liyaranI bAbatamAM darabArIo haMmezAM karatA AvyA liyaranuM koDaliya ane kendra pratyenuM vartana joi gorila bhaDakI che tema tenA darabArIoe paNa tenI khuzAmata ja karyA karI che. ane UThe che ane tethI darabAra pUro thatAM ja te liyare potAne Apelo pariNAme te khuzAmatapremI banI gayo che. vaLI te Apakhuda paNa che. rAjyano bhAga te pAcho na laI zake evuM kaMIka karavAnI rIgana sAthe ane teno koI virodha kare athavA tene aNagamatI kaMI vAta bane tyAre masalata kare che. darabAramAM pote karelI zarata pramANe liyara pahelo mAsa te krodhanA adamya Avegane vaza thaI jAya che. gonarilanI sAthe rahevA gayo. ane te pachI paMdara divasamAM ja liyarane jyeSTha gorila, vaceTa rIgana, ane sauthI nAnI gonarilane potAne maLelo rAjyano bhAga liyara pAcho na laI zake evuM koDaliya, ema traNa putrIo che ane putra nathI. te eMzInI uMmara vaTAvI kaMIka karavAnAM bahAnAM maLI jAya che. jUnA samayamAM rAjAo rAkhatA gayo hovAthI vRddhAvasthAnI nirbaLatA anubhave che ane tethI teNe temaliyara paNa eka viduSaka (Fool' rAkhato. potAnuM rAjya traNa putrIo vacce vaheMcI ApavAno nirNaya karyo che. koi anucaranI aNachAjatI mazkarI karI haze ane te anucare vidUSakane traNe putrIomAM tene nAnI koDaliya sauthI vadhu vahAlI che ane teno ema karavA mATe Thapako Apyo haze. eTale liyare uttejita thaI e vicAra to tene potAnAM rAjyano sauthI vadhu samRddha bhAga ApI potAnuM anucarane tamAco mAryo. vaLI liyaranA 100 sainikavIro ya zeSa jIvana tenI sAthe zAntithI gALavAno che. paNa tenA svabhAvamAM gonarilanA darabAranI ziSTa pUrI jALavatA nahi hoya. eTale gonarile gorilanA
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-2-95 prabuddha jIvana paheluM kAma to liyaranA 100sainikavIromAMthI 50ne tene pUchyA vinA rajA ApavAnuM karyuM ane pachI tenA ovalDa nAmanA eka duSTa buddhinA anucarane liyara zikAra karavA gayo hato tyAMthI pAcho Ave tyAre tenI sevA ka2vAmAM zithila thai javAnI sUcanA ApI. gonarilanI evI sUcanAne anusarIne ovalDa zikAra karIne pAchA AvelA liyare tene gonarila kyAM che ema pUchyuM teno kaMi uttara ApyA vinA jato rahyo. liyare potAnA anucarane mokalIne tene pAcho bolAvyo ane 'tuM jANe che huM koNa chuM ?' ema tene pUchyuM tyAre 'Apa nAmadAra rAjA' ema kahevAne badale 'mArI svAminInA pitA' evo uttara Apyo. tenA evA uddhRta uttarathI uttejita thai liyara tene tamAco mAre che, ane ovalDa teno virodha kare che tyAre kenTa tenA paganI pAnIne lAta mArI tene UMdho pADI nAkhe che. Ama caDabhaDa thai rahI hatI tyAM gonarila tenA khaMDamAMthI moM caDhAvIne AvI ane liyaranA vidUSakanI ane tenA sainikavIronI viruddha jAtajAtanI phariyAdo karavA lAgI, ane teya liyarane apamAnajanaka lAge evI bhASAmAM. tethI krodhe bharAi (ramaNalAla zAhe 'prabuddha jIvana'nA tA. 16-4-1994nA aMkamAM liyaranA udgAronI je pAMca paMktio TAMkI che temAMnI) 'Ingratitude..the Sea Monster' e traNa paMktio AkrozapUrvaka uccAre che ane pachI krodhathI AMdhaLo banelo liyara koi pitAe potAnI putrIne na Apavo ghaTe evo zApa Ape che. te kahe che. 'duSTa samaDI, tuM juThuM bole che, arere korDIliyano nAno sarakho doSa mane kevo moTo lAgyo hato ! prakRtinI devI ! (Nagative), sAMbhaLa, teM A prANImAM (in this creature) saMtAna utpanna karavAno irAdo rAkhyo hoya to te paDato mUka, saMtAna utpanna karavAnI kSamatA dharAvatAM tenA zarIranAM aMgo sUkavI nAkha, tenA nIca zarIramAMthI tene mAna Ape evuM koi bALaka na janme, ema kara, paNa jo tene bALaka thAya ja to e bALaka evA vikRta mAnasanuM thAya ane teneevo asahya trAsa Ape ke tenA A yuvAna moM upara karacalIo paDI jAya ane tenI AMkhomAMthI evAM UnAMUnAM AMsu varase ke tenA beya gAlamAM cIrA paDe, mA banIne teNe e bALaka mATe je kaMi duHkha sahana karyuM hoya athavA tenA upara je upakAro karyA hoya te badhAMnI e bALaka mazkarI ane tiraskAra kare, ke jethI te samaje ke potAnuM bALaka kRtaghna hovAno DaMkha koi sarpanA DaMkha karatAM ya keTalo vadhu tIkSNa hoya che !' Ama kahI liyara bahAra jAya che, paNa gonarile potAnA pacAsa sainikavIrone rajA ApI che. jANIne pAcho Ave che ane vaLI pAcho gonarilane zApa Ape cheH 'eka pitAne rujhAi nahi evA lAgelA ghAno zApa tArI ekeeka indriyane vIMdhI nAkhe, mAre haju bIjI eka putrI che. te A badhuM sAMbhaLaze tyAre te tenA janmathI tArA varu jevA caherAne cAmaDI utArI nAkhaze. tuM mAne che ke meM mArI badhI rAjA tarIkenI sattAno tyAga karyo che, paNa nA tuM joze ke huM e badhI sattA pAchI lai laiza, jarura lai laiza.' ema kahIne ilayara kenTa vidUSaka ane tenA anucaro sAthe gorilano mahela choDIne rIMgana sAthe rahevA jato rahe che. emaM liyara gonarilano mahela choDIne rIgana sAthe rahevA jato rahyo te pachI tarata gonarile je kaMi banyu hatuM tenI mAhitI Apato rIgana upara patra lakhIne ovalDa sAthe mokalyo ane liyare paNa pote tenI sAthe rahevA Ave che e matalabano rIgana upara patra lakhIne te kenTa sAthe mokalyo. rIganane liyarano patra maLe te pahelAM tene gonarilano patra maLI gayo ane tethI liyarane potAnI sAthe rAkhavAnuM TALavA rIgana ane kornavila temano mahela choDI glosTaranA gaDhamAM rahevA jatAM rahyAM. kenTa liyarano patra laine pahelAM rIgananA mahele 7 pahoMcyo, ane tyAM rIMgana na maLatAM teNe paNa bIjA divasanA paroDhe glosTaranA gaDhanI pAse AvI pahocyo. rIgananA mahelamAM tene gonarilano patra ApIne ovalDa paNa rIMgana ane kornavalanI pAchaLa pAchaLa kenTa Avyo te ja samaye glosTaranA gaDha pAse AvI pahoMcyo. tene jotAM ja kenTe tenA upara apamAnono varasAda varasAvyo. ane tenI upara talavAra ugAmI. e benI bolAcAlI sAMbhaLI kornavala ane rIMgana temanA khaMDamAMthI bahAra AvyAM ane kornavale kenTanA paga lAkaDAnA cokaThAmAM baMdhAvI tene e sthitimAM gaDhanI bahAra paroDhathI sAMja sudhI besI rahevAnI sajA karI. gonarilanA mahelamAMthI nIkaLelo liyara paNa pahelAM rIMgananA mahele gayo ane rIgana tathA kornavala tyAMthI nIkaLIne glosTaranA gaDhamAM rahevA gayAM che ema sAMbhaLIvidUSaka ane potAnA sainikavIro sAthe tyAM AvI pahoMcyo. kenTane gaDhanI bahAra baMdhAyelAM page lAkaDAnA cokaThAmAM beThelo joi te evo asvastha thai gayo ke tene vAi AvavA jevuM thayuM, paNa teNe mahAmahenate potAnA krodhanA Avegane saMyamamAM rAkhyo ane rIgana tathA kornavalane maLavA gaDhamAM gayo. paNae beye pote AkhI rAtano pravAsa karIne thAkI gayo hoi asvastha che tethI liyarane maLI zake evI sthitimAM nathI evI matalabano glosTara sAthe saMdeza mokalyo. liyare pahelAM to A vAta sAcI mAnI paNa pachI tenI draSTi kenTa upara paDatAM tene lAgyuM ke rIgana ane kornavala pravAsa karIne thAkI gayAM che e vAta potAne na maLavAnuM bahAnuM ja che. ane te vaLI pAcho uttejita thai gayo. tene zAMta pADavA glosTara rIgana ane kornavalanA khaMDamAM jai temane bahAra bolAvI lAvyo. bahAra AvIne rIgane liyarane kahyuM : 'Apa nAmadArane joine mane AnaMda thayo che.' rIMgananA pakSe A to mAtra batAvavAno ja viveka hato, paNa tenA uttaramAM liyara vaLI pAcho koi pitAne na zobhe evA zabdo bolyo. teNe kahyuM, 'hA. huM jANuM chuM, ke tane AnaMda thayo che, ane tane AnaMda thavAnuM zuM kAraNa che teya huM jANuM chuM. tane AnaMda na thayo hota to huM tArI mAnI kabaramAM eka vyabhicAriNI sUtI che ema mAnIne te kabarane chUTAcheDA Apata. Ama kahI liyara gonarila virUddha kaDavI phariyAdo karavA mAMDe che. rIMgana e phariyAdo sAcI hovAnuM mAnavAno inkAra kare che ane liyarane gonarila pAse jai pote tene anyAya karyo che ema kabula karavAnI salAha Ape che. uttaramAM vaLI pAcho liyara gonarilane koi pitA mATe akSamya gaNAya evo zApa Ape che. te kahe che, 'o jherI vAyuo, tenA garbhamAM rahelA bALakane evo jhapATo lagAvo ke te laMgaDuM thaine janme.' have gonarila paNa glosTaranA gaDhamAM AvI pahoMce che ane rIgana liyarane pAchA gonarila sAthe rahevA jai tyAM eka mAsa pUro karI potAnI pAse AvavAnuM kahe che. uttaramAM liyara kahe che ke ema karavA karatAM pote phrAnsanA rAjAne page paDIne varSAsana mAgavAnuM athavA nIca oDvalDanA gulAma thavAnuM pasaMda kare. dAjhelAne DAma detI hoya tema niSThura gonarila kahe che, 'jevI tamArI icchA.!' gonarilano Avo adhama uttara liya2ne satyanI kaMika jhAMkhI karAve che ane gonarilanI duSTatA pote ja tene vArasAmAM ApI hovAnuM samajyo hoya ema te kahe cheH 'putrI, huM tane vinaMtI karuM chuM, mane gAMDo na banAvI de, huM have tane bhArarUpa nahi thAuM, ApaNe nahi maLIe, paNa nA, tuM mArI putrI che, tuM mArA ja mAMsa ane rudhiramAMthI banelI che, athavA kahe ke, tuM mArA ja mAMsamAM rahelA vikAranuM mUrtimaMta rUpa che, mArA vikArI lohImAMthI thayeluM gumaDuM, jherI cAMdu athavA sUjheluM pADuM che. tAre sudharavuM hoya tyAre sudha2je. huM mArA 100 sainikavIro sAthe rIgananI sAthe rahI zakIza.' paNa rIganane to liyarane potAnI sAthe rAkhavo ja nathI, tethI te kahe che, 'tame mArI sAthe rahevA Avo to huM tamane vinaMtI karuM chuM ke
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ * prabuddha jIvana tA. 16-2-95 tame tamArI sAthe mAtra 25 sainikavIrone ja lAvajo.' uttaramAM liyara pAlakhImAM Dovara mokalI dIdho che. e badhI vAta eDamanDa rIgana ane potAnI sAthe rAkhavA devAnAsainikavIronI saMkhyA uparathIMte te putrInA kornavalane kahI de che. jANIne glosTarane krUra zikSA karavAno nirNaya potAnI pratyenA premanI kiMmata karato hoya ema gonarilane kahe che: "huM karIne kornavala gonarila pAchI jatI hatI tenI sAthe eDamanDane mokalI tArI sAthe rahIza. tArA 50 sainikavIro tenA 25 sainikavIrothI de che. e benA gayA pachI glosTara liyarane Dovara vidAya karIne pAcho bamaNA che ane ema tArI mArA uparano prema tenA prema karatAM be gaNo Ave che tyAre kornavala potAnA eka nokara pAse tenA be hAtha eka ja che.' have be baheno niSpharatAmAM ekabIjInI harIphAI kare che. gorila khurazI sAthe baMdhAvI tenI eka AMkhane lAta mArIne te phoDI nAMkhe che. ' ' kahe cheH "nAmadAra sAMbhaLo, Apane 25 sainikavIronI, ke 10nI ke paNa rIgana kahe che ke glosTaranI bAkI rahelI AkhI AMkha phUTelI pAMcanI paNa zI jarUra che. amArA anucaro amArA ApanI sevA kare AMkhanI mazkarI karaze eTale kornavala glosTaranI bIjI AMkhane paNa enAthI kema saMtoSa na mAno?' tene TapI jaine rIgana kahe che, "ekanI lAta mAravA jAya che. tene ema karato joI teno eka bIjo nokara paNa zI jarUra che ?' rIMgananI AvI niSpharatAthI liyara vairAgithI talavAra lai tenI sAme jAya che. ane tene ghAyala kare che. e joi roSe saLagI UThe che ane devone saMbodhIne kahe che: "jo tame ja A putrIone bharAyelI rIgala pahelA nokaranI talavAra jhuMTavI lai kornavalanI sAthe temanA pitAnI viruddha uzkeratA ho to huM e badhuM sahana karI lauM evo laDatA nokaranI pIThamAM ghA kare che ane ghAyala thayelo e nokara mRtyu mane mUrkhana rAkho, mArAmAM pratApI krodhanuM teja prero (touch me with pAme che. te pachI ghAyala thayelo kornavala glosTaranI bIjI AMkhane lAta noble anger).....vikRta DAkaNo, huM AkhI duniyA joi rahe evuM mArIne tene paNa phoDI nAMkhe che. ema AMdhaLo banelo glosTara tamArA upara vera laIza, huM zuM karIza te nathI jANano. paNa evuM kaMIka eDamanDane yAda karI tene uddezIne kornavala upara vera levAnuM kahe che. karIza ke samagra pRthvI dhrujI uThaze, tame mAno cho ke huM raDavA mAMDIza, nA rIgana have glosTarane kahI de che ke tenI virUddhanI badhI vAta eDamanDe huM nahi rahuM, jo ke mAre raDavAnuM puruM kAraNa che, huM rahuM te pahelAM A ja karI hatI. e sAMbhaLIne glosTarane samajAI jAya che ke pote eDagarane hRdayanA hajAro TukaDA thai jaze.' ema kahI "o mArA vidUSaka, mane anyAya karyo hato ane devone potAne kSamA karavAnI ane eDagarane cittabhrama thaI jaze." evo Akroza karIne liyara kenTa ane vidUSakasAthe AzIrvAda ApavAnI prArthanA kare che. niSphara rIgana potAnA ekanokara - glosTarano gaDha choDIne jato rahe che. e ja samaye dUra vagaDAmAM tophAnI pAse AMdhaLA glosTarane gaDhanI bahAra dhakelI devaDAve che. kornavalane pavana phUMkAi rahyo hovAnI garjanA saMbhaLAya che. e sAMbhaLIne gorilA pahelA nokaranI talavArano ghA jIvaleNa nIkaLe che ane te paNa mRtyu kahe cheH "ema jatA rahyA emAM emano ja doSa che. bhale, temane temanI pAse che. mUrNatAnA pariNAmano svAda levA do." liyaranI sAthe gayelo glosTara gherA AMdhaLA glosTarane teno eka jUno svAmIbhakta kheDUta dorIne pAche AvIne gorila ane rIganane jaNAve che ke liyarakhUba AvezamAM vagaDAmAM laI jAya che ane tyAM koI gAMDAnA jevo veza dhAraNa karIne AvI gayA che ane ghoDA upara besIne kyAMka jatA rahevA taiyAra thayA bhaTakatA eDagarane soMpI de che. Ama glosTara ane liyara vagaDAmAM che. A jANIne paNa e be bahenone jarAya ciMtA nathI thatI. gorilA bhaTakatA thayA te sAthe nATakano pUrvAdha pUro thAya che. e pUrvAdhamAM ApaNe to glosTarane kahe che: "nAmadAra, temane ahIM rahI javAno jarAya glosTarane teNe eDamanDane lagatI bhUla mATe , ane liyarane tenAM Agraha na karatAM.' ane rIgana kahe cheH "manasvI mANaso potAnA hAthe khuzAmataprema, ApakhudI ane ugra krodhane vaza thavAnI svabhAvagata kaSTa vahorI le che te ja bhale temane pATha bhaNAve. ApanA gaDhanAM dvAra nirbaLatA mATe krUra sajA thatI joIe chIe. temane evI sajA karanAra baMdha karI do.'. eDamanDa, gonarila, rIgana ane kornavala pratye ApaNane bhArobhAra - A pahelAM kenTa koDaliyane patra lakhIne tene gonarile liyara sAthe tiraskAra thAya che, paNa je pariNAma AvyuM temAM glosTarano ane je vartana karyuM hatuM te jaNAvI dIdhuM che. e patra vAMcIne koDaliya phrAnsanuM liyarano potapotAnA pakSe doSa hato, e vAteya ApaNe nathI bhUlI sainya laIne IgleMDanA dakSiNa kinAre AvelAM Dovara nAmanA zahera pAse zakatA. paNa zeksapiyaranA TrejiDI prakAranAM nATakomAM vipattinA AvI pahoMcI che. glosTaranA eka mitre tene patra lakhIne A mAhitI phaLasvarupa koI koI pAtramAM ApaNI kalpanAne AkarSaka lAge evuM ApI che ane gloare e patra potAnA eka kabATamAM saMtADI rAkhyo parivartana thatuM hoya che ane pariNAme jANe ke e pAtro navo avatAra che. eDamanDano svabhAvane oLakhI zakelo glosTara A vAta tene kahI pAmatA hoya ema lAge che. nATakanA uttarArdhamAM glosTara ane liyara de che ane te sAthe e paNa kahe che ke pote gaDha choDIne jatA rahelAliyarane paNa navo avatAra pAmatA jaNAya che ane tyAre ApaNe temanA doSo te madada karaze to potAne motanI sajA thaze evI dhamakI ApavAmAM AvI bhUlI jaI zakIe che. nATakono e uttarArdha eka svataMtra lekha mAgI le che chatAM pote liyarane madada karavA jaze ja. ' che. ane te have pachI. glosTaranA gaDhamAMthI nIkaLI liyara e gaDhanI pAse AvelA vagaDAmAM jato rahe che, ane tyAM varasAda, bhayaMkara vAvAjhoDuM ane netrayajJa vAdaLanI garjanAothI thaI gayelI cittabhrama jevI dazAmAM e - saMghanA Arthika sahayogathI zrI mahAvIranagara vAvAjhoDAne ane garjanAone temanAMthI thAya e karI levAno paDakAra | AMtararASTrIya kendra, cIMcaNI (jI. thANA) mukAme ravivAra tA. 5mI. kare che. kendra tene vagaDAmAM pote joyelA eka gholakAmAM Azraya levA | mArca, 1995nA roja netrayajJanuM Ayojana karavAmAM AvyuM che. samajAve che ane...liyara e gholakAmAM Azraya laI rahyo hoya che tyAM sva. paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhi taraphathI saMghane bheTa glosTara Ave che ane tene potAnA gaDhanI pAse eka khetaramAM AvelA - amane jaNAvatAM harSa thAya che ke zrI paramAnaMda kApaDiyA smAraka makAnamAM laI jAya che. liyara e makAnamAM UMghato hoya che. tyAre nidhi taraphathI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI "premaLajyoti'nI glosTaravaLI pAcho Ave che ane pote liyarane mArI nAkhavAnuM kAvataruM pravRttio mATe rUpiyA eka lAkhanI bheTa kama maLI che. ghaDAyuM hovAnuM sAMbhaLyuM che ema kahI tene eka pAlakhImAM besADI Dovara A bheTa rakama mATe ame zrI paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhinA * laI javAnI kenTane salAha Ape che. - koDalaya phrAnsanuM sainya laine Dovara pAse AvI pahoMcI che. evI sTAAnA AbhArI chIe. -maMtrIo mAhitI Apato glosTarane patra maLyo che ane glosTare liyarane
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-2-95 prabuddha jIvana vivekabhAnAM bhavati vinipAtaH zatamukhaH DDaoN. bipinacaMdra hIrAlAla kApaDiyA * pratyeka vyaktinA jIvanamAM utthAna, unnati ke avanati ke patananI Tekave che. duSTa kamaTha moTA paththara vaDe mAthAmAM ghA kare che tyAre marabhUtinuM. kSaNonuM parivartana thatuM rahe che. patananA uMDA gartamAMthI abhyadayanA suMdara zrAvakadharmanuM pAlana bAjue rahI gayuM. zilAnA AghAtathI paramocca zikhare pahoMcavuM tene dhanyAtidhanya kSaNo jIvananI gaNI vedanAnA ArtadhyAnamAM cAlI javAyuM; pariNati durgAnamAM cAlI gaI, zakAya. AvI vyaktinAM jIvananI jhalakanuM vihaMgAvalokana tathA tethI avanati thatAM marIne viMdhyAcalanI aTavimAM hAthaNInA peTamAM hAthI niSpanna thatuM tattva joie. vivekabhro agaNya rIte adhaHpatana pAmatAM tarIke tiyacagatimAM javuM paDyuM. pApabaMdha ane durgatine sArA zrAvakanI hoya che. kayAM zarama rahI? jaMgalI tophAnI hAthIno avatAra maLyone! pitAnA mRtyu pachI nAnI vayano araNika dharmalAbha kahI zeThANIne AcArya mahArAje 500 munionI utkRSTa vaiyAvacca karanArA tyAM gocarI mATe gayA. teNIe muninuM patana karAvyuM. mohamAM paDI, bAhu subAhunI prazaMsA karI je pITha ane mahApIThane kaThI; irSAmithI rAganA raMge raMgAyA, sogaThAbAjI ramatAM, kalpAMta karI bALamunine baLI rahyA, cAra bhAvomAMthI pramodabhAva gumAvyo. A sahana na thayuM zodhI rahelI gAMDI thayelI mAtAnA "araNika-araNika zabdo kAne te manamAM chupAvyuM; bahArathI prazaMsAmAM hAjI hA karI mAyA saMjJAmAM paDyAM. mAno sAda sAMbhaLI sthiti saMbhALI lai pharI dIkSA laI taNAyA tethI dharma gumAvI strIveda karma upAmyuM ane brAhmI ane suMdarI dhagadhagatI zilA para anazana karyuM. pazcAtApa zuM nathI karAvI zakato? thayA. patana ane utthAna. , - , , rAjakumAra lalitAga maMtrI patnithI AkarSAyo. te suMdarI paNa tenI naTane tyAM svAdiSTa siMhakesariyo lADu vahoratA svAdanA lobhe cATu kaLAmAM mugdha thaI khAnagI rIte suraMga dvArA bahAra nIkaLavAno ASADhAbhUti labdhi vaDe pharI pharI tyAM pahoMce che, naTane tyAM peMtaro racI ane baMne eka thayA. nirdoSa evA maMtrIne sthAna bhraSTa naTakanyAomAM Asakta thAya che. guruvacana para daDha rahI nagna karAyo. AnI jANa thatAM lalitAMgane tIvra pazcAtApa thayo. pote dArU-mAMsa khAdhelI kanyAone tarachoDI 500 rAjakumAro sAthe bharata gunegAra che te sahana na thatAM ApaghAta karavAno vicAra kare che. sAdhu cakravartinuM nATaka AbehUba bhajavatAM arisA bhuvanamAM vIMTI sarakI jatAM mahAtmAnA upadezathI tIvra- utkRSTa tapa kare che. avanatimAMthI bahAra anitya bhAvanAmAM caDhatAM 500 rAjakumAro sAthe kevaLajJAna ! bAra nIkaLI tapanA prabhAvathI pUranA pANI askRSTa rahe che tathA asaMmata bhAvanAomAMthI game te ekanuM ciMtana mokSa ApI zake che ne? rasanAnI nAstika dvArA bALI nAMkhavAnA prayatnamAM paNa agni AMca AvavA lolupatA patananuM kAraNa banI zake che. . detuM nathI. kevAM caDha-utarANa ! utkRSTa tapasiddhine ahaMkArano doSa . ziSya samudAyanA AcArya ASADhAcArya jyAre mAMdA paDyA hatA lAgyo. tyAre devaloka, puNya-pApa, narakanI mAhitI na maLatAM pharI saMsArI bane dharma, gurudeva, vageremAM na mAnanAro asaMmata nAstika; jeNe che temanA cothA ziSya nATaka karI temano uddhAra karyo; pharI dIkSA le che; sAdhu-mahAtmAone paDyA che, dharmanI hAMsI uDAvI che. jaMgalI kRtyo zraddhAmAM draDhibhUta thayA, ane eja bhavamAM mokSa meLavyo. nATaka dvArA karyA che; te lalitAMganA jIvananA prasaMgothI pratibodhita thaI "kame paNa zraddhAno dIpa pragaTI zake ane parivartana ! zUrA te dharme zUrA" e uktine caritArtha karI eTalo tIvratama pazcAtApa naTaDI pAchaLa pAgala banelo IlAcIkumAra rAjadarabAramAM pAMcamI karyo ke A pApa nahIM paNa pUrva janmonAM paNa asaMkhya pApone naSTa karI vAra vAMsa para caDhe che. sAmenA makAnamAM rUpavatI lalanAnI nIcI daSTie lalitAMga munithI be DagalAM AgaLa nIkaLI jaI AtmAnuM kaivalya sAdhe mohaka vahoravAnuM drazya joi teo bhAvanAmAM caDhe che. ane bhAve che. vivekabhaSTa thayelo jIva paNa sadabuddhinA saMsparza unnata banI zake. bhAvanA bhAvIe, bhAve kevaLajJAnane caritArtha kare che. tyArapachI bIjA temAM jainadarzanano karmasiddhAMta bhAga bhajavI zake te nirvivAda tattvajJAna cAra rAjAM vagere paNa bhAvanAmAM caDhI bhavanA pherA TALanAruM jJAna meLave che. che. ahIM strI patananuM, tathA utthAnanuM kAraNa bane che. zreNikane putra naMdiSeNe bhagavAna mahAvIra svAmI pAse dIkSA saMkhaliputra gozAlaka potAnI meLe mahAvIrano ziSya mAnI beTho lIdhI. bhogAvali karmo bAkI hovAthI ajANatAM vezyAne tyAM jaI che. temanI pAsethI zIkhelI tejolezyA temanA para choDe che. tathA ghaNI caDhayA, gharmalAbha nahIM ahi to arthalAbhano khapa che. tethI zaktisaMpanna kanaDagata kare che. mRtyu pahelAM pazcAtApa kare che tethI bAramA devalokamAM hovAthI sonAmahorono varasAda varasAvyo. tyAM rahI pratidina 10ne jAya che; paraMtu duSTa karmonuM phaLa bhogavavA anaMta janmomAM rakhaDavuM paDe pratibodhe che. eka divasa 10mo pratibodha pAmato na hovAthI teNI che. jaina zAsanamAM karmonA saravALA bAdabAkI nathI; paraMtu tene ToNo mAre che; to Aje 10mA tame. te vAkyathI cAnaka caDhatA pharI guNAkAra bhAgAkArane avakAza hoya che. guru droha karavAno avinaya. saMyamano mArga svIkArI pazcAtApapUrvaka ugra tapa tapI karI unnati sAdhe A pUrva bhavamAM parAzara nAmanA kheDUte majuro para trAsa gujArI kAma che. manuSyanA jIvanamAM sAMketika ToNo uttama kArya karI zake che. labdhinuM lIdhuM hatuM. mRtyu bAda kRSNanA DhaMDhaNa nAmanA putra thayA. dIkSA le che paNa mithyA abhimAna patana karAve che kemake ahIM cAritra mATe lIdhelI dIkSA lAbhAMtarAya karmo udayAmAM Ave che. dIkSAmAM meLavelI bhikSA vezyAnA zabdabANathI viMdhAyelA naMdiSeNa tyajI de che. labdhinuM mithyA svalabdhithI nathI tema jANatAM teno cUro karatAM bhAre karmono cUro, gumAna avivekI banAve che. pApano pazcAtApa ane kevaLajJAna. kura karmonA phaLa lAbhAMtarAya karma puMDarika ane kaMDarika be bhAiomAMthI; puMDarike lAMbA samaya sudhI rUpe dekhA de che. bhogo bhogavI eka ja divasanI dIkSA pachI AtmakalyANa sAdhyuM, jyAre * marubhUti brAhmaNa hovA chatAM paNa suMdara jainadharma pALato hato. kaMDarike lAMbA samayanA dIkSA pachI eka ja divasamAM rasanAnI bhAi kamaTha tenI patnI sAthe durAcAra karato hovAthI rAjAne phariyAda lolupatAe eTaluM khAdhuM ke puSkaLa jhADA thaI gayA ane karyuM kAravyuM karI. tene dezanikAla karAyo. pachI te tApasa thayo. marubhUtine lAgyuM dhULadhANI thaI gayuM. mATe jeNe rasanA jItI teNe badhuM jItyuM ema kahevAya ke tene lIdhe bhAInI A dazA thaI che. tene khamAvavA tenA pagamAM mAthuM che. rasanA gItaM sarvamA kavelI bhikSA avivekI banAve che. romAMthI puMDarike lAMbA
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddha jIvana pradezI rAjA pUrvavayamAM badhI rIte vyasanI tathA nAstika hato, kezI gaNadharathI pratibodhita thai dharma ArAdhanAmAM garakAva thayo. roSe bharAyelI sUrikAntA rANI temane pauSadhamAM hovA chatAM dveSathI jhera ApyuM eTaluM ja nahIM; paraMtu prema pragaTa karatI hoya tevo DoLa karI potAno kezakalApa tenA gaLAnI AsapAsa evI rIte viMTALI dIdho ke gaLe TUMpo dai mRtyu lAvI dIdhuM. teNe A badhuM pratikAra vagara samatA bhAve sahI lIdhuM jethI mRtyu bAda sUryAbhadeva thayA. vivekahIna rAjA samatA sAgaramAM ! ane prANapriya patine mAranArI vivekazUnya patnI ! pravaradeva nAmanA bhikhArIne koDha thayo. muni pAse aviratInuM pApa dUra karavA kaTibaddha thayo.jabbara tapa karyuM. eka vigai, eka zAka, eka vastu bhojanamAM levAnuM vrata karyuM, tenA pratApe karoDapati thayo; chatAM paNa A niyama tathA uSNa acita jaLapAna cAlu rAkhyuM. tenA pratApe bAra varSanA dukALanI aimittakanI bhaviSyavANI khoTI pADI, dhodhamAra varasAda varasyo. tapa zuM nathI karI zakatuM ? zraddhApUrvakano tapa camatkAra sarjI zake che. rasanA lolupatA dUra thatAM koDha gAyaba. metAryano janma cAMDaLakuLamAM thayo hato. eka prasaMge zeThANI cAMDAlaNInA saMtAnonI adalAbadalI karAya che. metArya zeThANIne tyAM uchare che. teno mitra je deva thayo che te lagnamAM bhaMga paDAve che. mitra devane gayelI AbarU pAchI meLavyA pachI tenA kahevA mujaba karavAnuM vacana Ape che. devanI madadathI traNa vastu siddha karI ApavAthI magadhapati zreNikanI putrIne paNa paraNe che. bAra varSa pachI mitra deva pharI yAda devaDAve che. muni thAya che. sonIne tyAM bhikSA mATe jAya che. paMkhI javALA caNI gayuM. jIva hiMsA na thAya tethI tenA parano Aropa saMhana kare che. sonIe mAthe mUkelA devatA samatAthI sahana kare che. AtmakalyANa sAdhe che. jaina darzanamAM metArya jevI nIca caMDALanI kukhe janmelo paNa samatApUrvaka duHkha sahana kare to kalyANa sAdhI zake che tathA saMyamanA dvAra sarvane mATe khullA che evo udAra daSTivALo jainadharma che. magadhadezanA nAstika adhipati rAjA zreNika bhagavAna mahAvIranI suzrAvikA ceghaNAnA kuzaLa prayatnavazAt jJAyika samaktiI banyA. te pUrve mahAmithyAtvI hatA; tyAre haraNInA zikAramAM atyaMta AnaMda vyakta karyo jethI prathama narake gayA. samakti prApta karyA pachI patanamAMthI unnati sAdhI puNyAnubaMdhI puNyanA pratApe prathama tIrthaMkara nAme padmanAbha AvatI covIsImAM thaze. sukumAlikA rAjakumArI be munibaMdhanA upadezathI sAdhvI thaI. potAnA suMdara rUpane kAraNe potAnuM zIlavrata bhayamAM na mUkAi jAya te bhayathI AjIvana anazana dhAraNa kare che. bhUlathI mahApAra viThAvaNI kriyA karAi. temAM mRtyu pAmelAne vanamAM mUkI devAmAM Ave che. ThaMDA pavanathI te mRtyu pAmI che tema mAnI vanamAM mUkI devAi hatI. tenA zarIramAM ThaMDA pavanathI caitanya jhabakyuM. koi sArthavAha ghera lai gayo. nirdoSa snehathI sevA kare che. nirdoSamAMthI sadoSa thai gayuM. tenI patnI banI. zubha nasIbe baMdhumunio bhikSArthe tyAM AvI pahoMcyAM. ghaTasphoTa thatAM pApano ghora pazcAtApa karI teNe pharI dIkSA lai utthAna AtmasAt karyuM. tethI karelA pApa pratye dhRNA, garhaNA, bhartyanA, AlocanAdithI pApI paNa dharmI bane che. sAdhvImAMthI gRhiNI banavAno aviveka hato ne! tA. 16-2-95 mRtyunA samAcArathI, bhAi dvArA thayelA vadhanAM kAraNa jANI maLatA maMtrIpadane tilAMjali ApI AlocanA karatAM karatAM loca karI evI 'duSkara duSkara' cAritra viSayaka karaNI karI ke jethI coryAzI covIsI sudhI potAnuM nAma amara karI gayo. kevuM cAritryabhraSTa jIvana ane kevuM unnatine zikhare pahoMcADe tevuM AcaraNa ! avivekamAMthI viveka. gurjarezvara kumArapALa pachI traNa varSa sudhI zAsana karanAra ajayapALe kALo kera vartAvyo. aneka jinAlayo toDI naMkhAvyA, sAdhuone khUba satAvyA. cokIdAranI mAtA suhAgadevI sAthe saMbhoga, pakaDAi jatAM dhAMdhAe potAnI mAtAne vikaTAvasthAmAM joi gusse thai ajayapALane mAthAmAM moTo patthara mArI mAthuM phADI naMkhAvyuM. kyAM eka zAsana karato viSayalaMpaTa, nAstika rAjA ane kyAM nIca kArya karanArI tenI te ja vyakti ! vivikabhraSTa thayo mATe ne ? je nagarInA madhyabhAgamAM devo vaDe ratnamaya zikharothI yukta jinezvara bhagavaMtonA stUponuM nirmANa thayela che, ane jeno prabhAva sarva dizAmAM prasarelo che; evA mathurAmAM yamuna nAme rAjA hato. nagaranI yamunA nadI najIka daMDa nAme aNagAra AtApanA lai rahyA hatA. rAjAe temane joyA, kilaSTa karmonA udayathI tenA para kopa thayo. tenA mastakano cheda karyo. tene anusarIne sevakoe iMTo-DhekhArAno varasAda varasAvyo. sAdhu samatApUrvaka sahana karatAM mArAM pUrvakRta karma udayamAM AvyA che, koino aparAdha nathI. AvuM zukaladhyAna ullasita thatAM kevaLajJAna pAmyAM. aMtakRtakevaLI thai siddhipada pAmyA. tyArapachI indre puSpAdithI temanI pUjA karI. yamuna rAjAne tenA kArya badala lajjA thai. dhikkAra thAo ema vicArI vadha karavA taiyAra thayA. indre kahyuM aparAdhanI zuddhi thAya tevuM prAyazcita karo. AlocanAthI mAMDI pArAMcita sudhInA prAyazcito pUchyAM. zuddha cAritrya e prAyazcita che. temaNe abhigraha dhAraNa karyo ke bhojana pahelAM, ke te daramyAna jo A pApa yAda Ave to mAre bhojana karavuM nahIM. te pramANe temaNe eka paNa divasa bhojana lai na zakyA. pharI vrato uccArI, paMDita maraNanI sAdhanA karI, kALa karI teo devalokamAM utpanna thayA. ahIM avanati ane unnati baMne jovA maLe che. munine kadarthanA ka2vAnI vivekazUnyatA hatI tethI ne ? sumeraprabha nAmano hAthI jaMgalamAM dAvAnala vakhate uMcA karelA paga nIcenA sasalAne bacAvavA aDhI divasa paga uMco rAkhe che. mRtyu bAda zreNikanA putra meghakumAra thAya che. dIkSA pachI prathama rAte agavaDa sahana thavAthI dIkSA tyajavA taiyAra thAya che. mahAvIrasvAmI pAse pUrva bhava jANI dIkSA na tyajatAM meghakumAra cAritra camakAvI kalyANanA paMthe vicare che. ahIM parISaha na sahana karavAno aviveka hato ! sthUlIbhadra rUpAkozAthI AkarSita thai mAtA-pitAnI avajJA karI bAra varSa sudhI tyAM amanacamanAdi kAryomAM rasamagna rahyo. pitAnA patnInI AMkho sajaLa thayelI joi, jene lIdhe A umaLako UbharAi Avyo che te vyakti teno jAra hovo joie tevA mithyA durAgrahane lIdhe; jhAMjhariyA munino ghAtaka rAjA pazcAtApanA pAvana atrimAM potAnA dhanadhAtI karmone saLagAvI nAMkhavAmAM saphaLa banyo che. daSTAMtamAM patanamAMthI utthAna thayuM che. munine mArI nAMkhavAno avinaya hato. vizALa sAdhvI samudAyanA guruNI ajajA sAdhvI acetajaLanA sevanathI koDha thayo tevI utsUtra prarUpaNAthI jIvana hArI gayA. rahyA sAdhvIe cakalA-cakalInuM maithuna joi; tIrthaMkara A bAbatamAM zuM jANe tema mAnI mAnasika patana thatAM kapaTapUrvaka pacAsa varSo sudhI tIvra tapazcaryA jevI ke upavAsa, AyaMbila karyAM; paraMtu kapaTazalya dUra na thatAM 80 covIsI sudhI rakhaDatAM thai gayAM, potAnI zokyone najinapUjAmAM pAraMgata banAvanArI rAjarANI kuMtalA irSyAthI baLI maryA pachI kutarI thai. irSyA patana karAvanAruM kAraNa thayuM. 500 ziSyonA agraNI AcArya aMgAramardaka kolasI para paga cAMpatA 'kevAM jIvo masaLAi rahyAM che' tevo pApI vicAra karanArI vyakti abhavya che tenI khAtarI thai, samyaktva vI nAMkhe che; tiryaMca gatimAM cAlyA jAya che. strI dvArA tAruM patana thaze te gurunI zaMkAne nirmULa karavA koi paNa prakAranI strIthI bacavA jeNe dUravAsa svIkAryo, nadInA vaheNane vALI dIdhuM; tethI te tapasvInuM nAma kulavAlaka paDyuM. jeNe tIvra tapazcaryA karI che te mAgadhIkA vezyAnA saMparkamAM AvyA pachI munisuvratasvAmIno
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-2-95 stUpa toDAvI naMkhAvyo te muni kevA vivekabhraSTa thayA. rasanA dRSTirAga tathA kAmarAga patananuM kAraNa banyA. bhagavAna mahAvIrasvAmInA ananya bhakta koNike khoTI bhrAMtithI pitA zreNikane jelamAM pUrI roja 100 cAbakAno mAra marAvato. 2thamusala tathA mahAzIlArkaTaka yuddhamAM eka karoDa 80 lAkha jIvono saMhAra karAvyo te marIne chaThThI narake gayo. patnInA vacana khAtara vaizAlI jItavA munisuvratasvAmIno stUpa paNa toDAvI naMkhAvyo. prabuddha jIvana 11 lolupI,karavAnI AjJA mAMgI. uparavaTa thai gayA paNa prathama dRSTie dRSTirAga thatAM lapasI paDyA, nepALa jai ratnakaMbaLa kozAne pAmavA lai AvyA. tyAre kozAe tenA TUkaDA karI khALamAM padharAvI dIdhAM. Ama kema tenA pratyutta2mAM kahyuM ke jema tame saMyamarUpI suMdara cAritracAdara nArI mATe bhraSTa karI che; tema meM ratnakaMbaLa khALamAM patharAvI dIdhI. AMkha khUlI gai . bIjAnA vAde caNA cAvavA jAya to dAMta paNa tUTI jAya, uparanA daSTAMtonI sUci lAMbI na karatAM unnati ane avanatinA prasaMgonuM mUlyAMkana karIe. jIvanamAM dharmapravRtti mATe jIvadayA, udAratA, paropakAra, hitabuddhi, sahiSNutA, maitrIbhAva, mAdhyasthabhAva, karuNA, guNAnurAgAdi vaNAi javA joie. bhagavAna mahAvIrasvAmInA jamAi jamAli 500 ziSyonA guru hovA chatAM paNa 'karemANe kaDe' jevI utsUtra, prarUpaNAthI jIvana hArI gayA. dhanADhya naMdamaNiyAra parigrahanI mamatAthI marIne deDako thayo. sukRta pANimAM gayuM. nayazIla muni irSAthI marI sApa thayA. maMgu AcArya rasanAnA gulAma banI gaTaranA bhUta thayA. marIci bhagavAna AdinAthanI vANI sAMbhaLI phUlAine phALako thayo. 'huM prathama cakravarti, vAsudeva, tIrthaMkara thaiza' tevA mithyA bhimAnathI 1000 kroDAkroDa sAgaropama kALa pachI 24mA tIrthaMkara thayA. temanA 27 bhavamAMthI ekamAM siMhane cIrI nAMkhyo, tripRSThanA bhavamAM nokaranA kAnamAM dhagadhagatuM zIzuM reDAvyuM, abhimAnathI gotramAM janma thayo tathA badhAM tIrthaMkaro karatAM vadhu du:kho sahana karyAM. rahanemi suMdara cAritra pALanArA hovA chatAM paNa giriguphAmAM varasAdathI bhInAM thayelAM bhAbhI rAjImatine nirvastra joi kAma bhoganI lAlasAmAM sarI paDyAM; paraMtu bhAbhIe paristhiti saMbhALI lai yogya upadmathI teone pharI sanmArge caDhAvI dIdhA, bAra bAra varSo sudhI suMdara cAritra pALI AcArya kAlikAcAryanI kRpA meLavI vinayaratne pauSadhamAM guru sAthe rahelA rAjA udAyInuM kaMkazastrathI khUna karI bhAgI gayA. sAthe guru paNa mRtyu pAmyA, vairano aviveka ! jIvanano tIvra saMtApa ane dhikkAra. (2) dharmArAdhanamAM bhAre puNyAnubaMdhI puNya hAMsala thayuM hoya to :- (1) pApa ane pApI ahobhAva, gadagadgA, ullAsa, apUrva vIryollAsa ane kartavyabuddhi. (3) dharmAnuSThAnomAM nirAAsabhAva, anAsakti, asaMgabhAva. (4) nIcaaucitya pAlana tarapha jIvanano jhoka. prathamanA daSTAMto rUpe jayatAka pradezI rAjA, draDhaprahArI, aMgulimAla, cilAtIputra, sthUlabhadra, sukumAlikA, siddharSi bIjAnA draSTAMtarUpe kumArapALa, nAgaketu, sulasA caMdanabALA, naMdiSaNa, mahArAjA, zreNika, sanatakumAra cakrI, puMDarika, vaMkacUla, devapAla vagere. trIjAnA draSTAMtamAM devapAla, zivakumAra, vajrarjagha rAjA, bharavADa putra saMgama, arNikAputra, puSpacUlAM, caMdanabALA, rAvaNanI bhakti, dharmArAdhanA mATe dharmapuruSArthanA traNa upAyo upara sU cavyA che; jenAthI pariNita ane akaraNa niyama hAMsala karI zakAya. pariNati eTale AgaLa ne AgaLa satata urdhvagamana ane akaraNa niyama cauda guNasthAnakonA pagathiyAM caDhavA mATe atyaMta Avazyaka che; jenAthI caDhatAM caDhatAM koi divasa mukti rUpI mahelamAM praveza pAmI zakAya. vaiyAvI naMdiSaNa kadarUpA hovA chatAM paNa dIkSA lIdhI. ApaghAta karavA parvata para gayA. agiyAra aMgo bhaNyA, mahAgItArtha thayA. sAdhuonA prakhara vaiyAvaccI thayA, devanI parIkSAmAM uttirNa thayA; 5200 varSo sudhI chaThThanA pAraNe chaThThano abhigraha, anazana, namaskArano jApa A badhuM eLe gayuM kAraNa ke chelle matibhraMza thatAM seMkaDo lalanA mArI pAchaLa ghelI bane tevuM niyANuM karI, hAthI vecI gadheDo kharIdyo ! brahmadatta cakrInA 700 varSanA AyuSyanA 16 varSa bAkI hatA tyAre vairabhAvathI koi brAhmaNe gophaNa dvArA tenI AMkha phoDI nAMkhI. pratikArarUpe pratidina thALa bharI brAhmaNonI AMkho lAvavA hukama karyo. kuzaLa maMtrIoe guMdAnA ThaLiyA bharelo thALa; AMkhothI bharelo che, tema mAnI satata 16 varSo sudhI evAM cIkaNAM nikAcita karmo bAMdhyA ke raudra dhyAnamAM sAtamI naraka. kevuM patana ane kevI rIte zikSA ! munisuvratasvAmI pAse skaMdakAcArye vihAra mATe AjJA mAMgI tyAre prabhue kahyuMH 'tyAM tamane ane tamArA sAdhuvRMdane maraNAnta upasarga naDaze.' pratyuttaramAM pUchyuM : ame ArAdhaka ke virAdhaka ? tamArA sivAya badhAM ArAdhaka ! 500 ziSyo sAthe badhAMne ghANImAM pIlavAnuM jainadharmanA kaTTara dveSI pradhAne rAjA pAlakane bharamAvI kAvatruM karyuM. jyAre 500mAM bALamunino vAro Avyo tyAre potAne tenI pahelAM pIlavAnI darakhAsta mUkI. rAjAe te vAta amAnya karI. krodhAnvita munie rAjA sahita nagarane bALI nAMkhavAnuM niyANuM karyuM. virAdhaka tarIke puNyanA baLe mRtyu pAmI deva thayA. nagara bALI nAMkhyuM. te bhUmi daMDakAraNya tarIke jANItI thai. kevA tapasvI cAritraniSTha sAdhu paNa chakkA khAi jAya che ! temanA sivAya badhAMno uddhAra thayo. comAsAmAM cAra mahinA ugra tapasyA karanArA cAra munimAMthI siMhaguphAvAsI munie tejodveSathI sthUlabhadranI jema kozAne tyAM comAsuM jaMbusvAmInA pUrvabhave cAritra lIdhuM hatuM, baLajabarIthI pALatA hatA, ahobhAva vinA; kAraNa ke manamAM patnI nAgilA ramI rahI hatI. moTAbhAinA mRtyu pachI saMsAra pharI mAMDavA vicAre che. avanati, paraMtu nAgilAnA kuneha pachI cAritryanA mahAmUlyano khyAla AvI gayo. cAritramAM sthira thai gayA. AlocanA, prAyazcita karyuM; ahobhAvathI utsAha jAgyo. AcAra anuSThAnAdimAM gadgadatA anubhave che. jaMbusvAmInA bhavamAM A puNyAnubaMdhI puNyathI ATha patnI tathA aDhaLaka saMpatti sApanI kAMcaLInI jema tyajI zake che phUlamAM rahelo nAno sApa pUjA karI rahelA nAgaketune karaDe che. tenI pIDA na gaNakAratAM pUjA ahobhAve, ekAgratApUrvaka gadgad dile kare che; pariNAme kevaLajJAna. rabArIno putra saMgama gamAra chatAM kalyANamitranA saMparke munine khIra ahobhAve gadgad dile vahorAve che. rAte maryo tyAre guru prarUpita dayA, tyAga tathA dAnanI anumodanA karato rahyo tethI puNyAnubaMdhI puNyanA guNAkAra rUpe 32-32 peTiyo; 32 patnI, aDhaLaka saMpattine tyajI zAlibhadra cAritra grahaNa kare che. khaMdhakamuninI cAmaDI ujaratAM kaSAyo na sevyAM, saMyamabhAva sevyo. saMtuSTa thayelA dharaNendra rAvaNanI bhaktithI tuSTa thai tenA sATe mAMgavAnuM kahe che. tyAre rAvaNa mukti mAMge che. pratyuttaramAM teo jaNAve che ke mane te maLI nathI to kevI rIte ApI zakuM. kevI. nirAzaMsa bhAvanI bhakti ! AnaMdazrAvaka tathA arhannakAdi daza upAsakonI nirAzaMsabhAve dharmArAdhanA hatI. sudarzana zeThe pUrvabhavamAM 'namo arihaMtANaM'nI raTaNA nirAzaMsabhAve karI tethI puNyano guNAkAra thayo. ...!
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 prabuddha jIvana A lekhanI samApti zrutakevalI zrI bhadrabAhusvAmInA A zlokathI karIeH unnati pachI avanatinA gartamAM paDavA mATe ATaluM noMdhI zakAya ke cauda pUrvadharo ke navatraiveyakamAM janAro jIva jo mithyAtvathI kaluSita hoya to prathama guNasthAnake gabaDI paDe che; tathA cauda pUrvono jANakAra hoya, paraMtu temAMnA eka akSara viSe mithyAtva hoya to paNa unnati pachI avanati thai zake che. saMsAra sAgarAo ubbaDo mA puNo nibbuDijjA / caraNakaraNa vippahiNo buI subahupi jANato | " saMsAra sAgaramAM uMce Avelo, tuM pharIthI DUbI na jaiza khUba jANakAra hovA chatAM paNa caraNa-karaNa vagara tuM DUbI jaiza. jaina yuvaka saMghanA saMyukta upakrame TreiniMga korsa lakhANanA niSkarSarUpe jaNAvavuM hoya to :- (1) pazcAt tapAro, hArdika, tapAro te prAyazcita. (2) karelA pApone anulakSIne khaMtapUrvakanuM prAyazcita (3) karelA pAponuM niSThApUrvaka pratyAkhyAna. (4) nitya uparanA guNasthAnake caDhavA mATe pariNati (5) bhaviSyamAM karelAM pApo pharI na thAya te mATe akaraNaniyama. jemaNe A pAMca tattvo jIvanamAM vaNI lIdhA che te pApIonuM uparanA dRSTAMtomAM jIvana parivartana tathA kevaLajJAna ke mokSapadanI prApti jovA maLe che. - amane jaNAvatAM AnaMda thAya che ke zrI paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhi tathA zrI muMbai jaina yuvaka saMghanA saMyukta upakrame nIce mujabano eka TreiniMga korsa rAkhavAmAM Avyo che, koipaNa yuvAna A TreiniMga korsamAM bhAga lai zake che. tenA mATe saMghanA sabhya hovuM jarUrI nathI. zikSaNa : rajIsTrezana phI : je paDe che te Ubho thai zake che. je bALaka cAle che te paDI pharI Ubho thai Ave che.samavasaraNamAM bhagavAne kahyuM che ke paDivAr anaMtA paDanArAonI saMkhyA anaMta che, paraMtu je paDayA che, samajyA che teo ja pharI UbhA thai AgaLa vadhI zake che. tethI kahevAyuM che ke 'janme te vacce zu draDhaprahArI, aMgulimAla, cilAtiputra, vaMkacUla vagere karma karavAmAM 0AravIra hatA. teo dharma karavAmAM eTaluM ja zaurya ke tethI adhika batAvI kalyANakAmI thai gayA. maitrI, pramoda, karuNA, mAdhyastha e cAramAMno eka paNa pAyo jo gumAvyo, ane AhAra, viSaya, parigraha, bhaya, nidrA tathA krodha mAna, mAyA, lobha e AThamAMnI eka paNa saMjJAnA rokANanI zuddhi jo gumAvI to te vyakti kavacita vivekabhraSTa thaI jAya che. teNe karelI uMcI dharmasAdhanAne pAyA vinAnI ane zuddhi vinAnI banAvI devA samartha che. vivekabhraSTa thayelAMomAM ATha saMjJAmAMthI game te eka ke adhika saMzAnuM prAbalya bhraSTa karavAmAM mahattvano bhAga bhajave che. mahAvIra vaMdanA saMghanA upakrame zrImatI vidyAbahena mahAsukhabhAI khaMbhAtavALAnA Arthika sahayogathI ravivAra tA. 16-4-95 nA roja savAre dasa vAge biralA kIDA kendramAM 'mahAvIra vaMdanA'no kAryakrama yojavAmAM Avyo che. kAryakrama phakata sabhyo mATe ja che. te mATe sabhyone kArDa mokalavAmAM Avaze. -maMtrIo zrI paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhi tathA zrI muMbai tA. 16-2-95 divasa ane tArIkha sthaLaH grejyueTa, uMmara 20 thI 35 varSanA mATe rUA. 200 (zanivAre bapore laMca ane ravivAre savAre cA-nAstA sAthe) : zanivAra, tA. 11-3-95 savAre 9-00 thI 5-30. ravivAra tA. 12-3-95 savAre 9-00 thI 12-00 bI.sI.e., grIna rUma, garavAre kalaba hAusa, DI. roDa, marInaDrAIva, muMbaI-400 020. ane zrI nikhila desAi jevA niSNAMto nIce mujabanA viSayo para A TreiniMga korsamAM zrI muralIbhAi mahetA, zrI viveka paTakI mArgadarzana Apaze. (1) Goal Setting (2) Time Management (3) Effective Communication (4) Human Relations (5) Positive Thinking (s) Leadership-Quality and Skill A TreiniMga korsamAM joDAvA mATe nIcenA saranAme rajIsTrezana phI bharI nAma noMdhAvavuM. zrI muMbai jaina yuvaka saMgha 385, saradAra vI. pI. mArga, muMbai-400 004. nirubahena esa. zAha pravINacaMdra ke. zAha mAnada maMtrIo, zrI muMbai jaina yuvaka saMgha zrI paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhi pradIpa e. je. zAha - pravINacaMdra ke. zAha saMyojako ramaNalAla cI. zAha sUryakAMta cho. parIkha menejIMga TrasTIo, mAMgaroLanI 'Arca' saMsthAnI mulAkAta TUMkANamAM vezyAne ghera na javAnI maryAdAnA lope naMdiSaNa, nIcuM joine cAlavAnI maryAdAnA lope lakSmaNA sAdhvI, avagrahamAM praveza aMge strInI maryAdAnA lope saMbhUtimuni, saMghATaka sAthe gocarI javAnI maryAdAnA atikramaNe ASADhAbhUti muni, yogya kAraNa hovAthI paNa vigaionA maryAdita sevananA lope kaMDarika muni, nArI sAme nahi jovAnI maryAdAnA lope siMhaguphAvAsI muni vagerenA upara doSonA humalA thai gayA che, ane patana pAmI cAritra lupta thai gayuM hoya che. irSyAthI rAjarANI kuMtalA marIne kutarI thai. niyANAthI vaiyAvaccI naMdiSeNa gabaDyA, gulATa khAi gayA. utsUtra prarUpaNAthI jamAli, sAdhvI rA, darpa ane ahaMkArathI siMhaguphAvAsI muni, krodha thakI caMDakauzika, matsarathI tathA daMbhathI bAhu-subAhu, draSTirAga tathA kAmarAgathI kulavAlaka muni vagere potAne sarvajJa mAnanAro tathA garva ane abhimAnathI cAra jJAna dharAvanAra jAtane paMDita ziromaNI mAnanArA gautama mahAvIrasvAmI dvArA saMbodhana pAmatAM namI paDI vivekahInatAne tilAMjali ApI tIrthaMkaranA prathama gaNadhara padane saMgha dvArA gata paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna mAMgaroLa (tA. rAjapIpaLA)nI 'ARCH' saMsthAne sahAya karavAno projekTa levAmAM Avyo hato. ane te mATe Azare rUpiyA sAta lAkhanI rakama noMdhAi hatI.A rakamano ceka e saMsthAne arpaNa karavA mATe tathA e saMsthAnI mulAkAta levA mATe eka kAryakramanuM Ayojana zani-ravi, tA. 1lI ane 2jI eprila, 1995nA roja mAMgaroLa khAte ka2vAmAM AvyuM che. | A kAryakramamAM rasa dharAvatA sabhyone kAryAlayano saMparka karavA vinaMtI che. pAmyA. maMtrIo *** mAlika : zrI muMbaI jete yuvaka saMgha maka prakAzaka zrI cImanalAla je. zAha A prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400004. phona : 3820296, mudraNasthAna : rilAyansa ophaseTa prinTarsa, 69, khaDiyA sTrITa, muMbaI-400 008, lesaraTAipaseTaMga * mudrakina, muMbaI-400 092,
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa: 6 aMka: 30 0 tA. 16-3-950 0Regd. No. MH. By. /south 54. Licence 37 ' 000zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra che prabhuThu GJvaLI 000 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 50 varSa000 vArSika lavAjama rUA. 30000. taMtrI ramaNalAla cI. zAha - vArasadAro thoDA samaya pahelAM gujarAtamAM eka nAnA gAmaDAmAM netrayajJa prasaMge che. kayAreka to vAraso ApanArI vyakita jaladI vidAya leto sAruM evI javAnuM prApta thayuM hatuM. e gAmanA eka vayovRddha dhanika zeThe potAnI svArthI vRtti dharAvanArA mANaso paNa jovA maLe che. Ama, potAno hayAtImAM ja potAnA ghara, jamIna, milakata badhuM gAmane samarpita karI vAraso ApavAnI ane koInI pAsethI vAraso meLavavAnI ema ubhaya dIdhuM hatuM ane pote akiMcana thaIne rahetA hatA. emanA bhojana vagerenI prakAranI vRtti mAnavajAtamAM rahelI che. paraMtu dareka vakhate darekanI IcchA javAbadArI gAmanA lokoe upADI lIdhI hatI. potAnI hayAtImAM ja sarvathA saMpUrNapaNe phaLIbhUta thAya che evuM nathI hotuM. moTA sArA potAnuM sarvasva bIjAone ApI devuM emAM keTalI UMcI tyAgabhAvanA vArasAnI lAlaca ApI bIjA pAse yuktipUrvaka kAma karAvI lenArA ane keTalI draDha zraddhA rahelI che. je gAmamAM pote janmyA, moTA thayA ane luccA aprAmANika mANaso hoya che ane mAtra vArasAnI lAlace kamAyA e gAmane emaNe potAnI sarva milakatanuM vArasadAra banAvI vaDIlanI sevAcAkarI karanAra vyakti vAraso meLavatAM pahelAM ja gujarI dIdhuM hatuM. javAnA kissA paNa bane che. potAnI milakatanA kAyadesaranA kudaratanI vyavasthAmAM keTaluM badhuM aucitya raheluM che ke mANasa jyAre vArasadAronAM nAma ane hissA jIvananI aMtima kSaNa sudhI gupta - jIvana pUruM karI A duniyAmAMthI sadAne mATe vidAya le che tyAre potAnI rAkhavAnI ke badalavAnI kAnUnI chUTa ApavAmAM Ave che. emAM manuSya sAthe koI paNa bhautika padArtha laI jaI zakato nathI. are, potAno svabhAvanI vicitratA ane vilakSaNatAnuM gheruM pratibiMba paDeluM joI sauSThavayukta rUpALo deha paNa laI javAto nathI. mANasa potAnI sAthe zakAya che. potAnI icchA pramANe jo badhuM laI jaI zakato hota to A duniyAnuM jUnA vakhatamAM saMyukta kuTuMbanI prathA hatI tyAre ane karaverAnA svarUpa ghaNuM juduM hota. mAnava ane mAnava vaccenA saMbaMdhonuM svarUpa paNa kAyadAo khAsa bahu nahotA tyAre mANasa pAMca sAta peDhI sudhI cAle juduM hota. vividha prakAranA tarka ane kalpanA e viSayamAM calAvI eTaluM dhana kamAvAnI icchA rAkhato. paraMtu pAMca-sAta peDhI sudhI dhana zakAya.' pahoMce evI kissAo to javalle ja banatA. sAta mALanI havelImAM jUnA vakhatanI eka jANItI daMtakathA che. eka rAjAne potAnA sAtame mALe pAMcamI peDhInA putrane sonAnA pAraNAmAM hicoLavAnuM keTalAMka kiMmatI ratno atyaMta priya hatAM. te covIsa kalAka potAnI pAse varadAna deva-devI pAse mAgatI strInuM citra e to narI kavi-kalpanA ja ja rAkhatA ane peTImAMthI kADhIne joI joine rAjI thatA. e ratno teo che! potAnA kuMvarane paNa ApatA nahi. rAjA vRddha thayA ane maraNa pathArImAM keTalAka mANasone potAnI milkatanA vArasA mATe ghaNI ciMtA paDyA, paNa ratno chUTatAM nahotAM. rAjAne samajAvavA mATe eka divasa rahetI hoya che. eka karatA vadhAre saMtAno hoya tyAre vArasAnI vaheMcaNI dIvAne rAjAnA hAthamAM eka soya mUkatAM kahyuM, "mahArAja ! gaI kAle sarakhI rIte ane samAMtara karavAnuM ghaNuM agharuM banI jAya che. mA-bApane svakAmAM mane ApaNAM nagarano pelo darajI Avyo. marIne e svargamAM paNa saMtAnomAM keTalAMka vadhAre ke ochAM vahAlAM hoya che. agAuthI gayo che. paNa tyAM enuM sIvavAnuM kAma thatuM nathI, kAraNa ke e potAnI vAraso jAhera karAvamAM vArasadAromAM mAMhomAMhe jhaghaDA thavAnI ane soya sAthe levAnuM bhUlI gayo che. to e soya ApanI sAthe mokalavA kuTuMbamAM kaleza-kaMkAsa thavAnI ghaNI zakyatA rahe che. keTalAMka mAtA-pitA mATe eNe mane bhalAmaNa karI. ethI ene ghare jaIne huM A soya laI potAnA vArasAnI vigato chevaTa sudhI gupta rAkhe che. potAnA Avyo chuM. A soya Apa ApanAM ratnonI sAthe svargamAM letA jajo. vasiyatanAmAmAM e badhI vigato lakhe che. e darajI tyAM ApanI pAse AvIne soya laI jaze.' dIvAnanI vAtathI keTalAMka niHsaMtAna mANasone paNa potAnA mAla-milakatanA - rAjAnI AMkha khUlI gaI. ratno mATenI temanI Asakita chUTI gaI. vArasA mATe ghaNI ciMtA rahe che. kayAreka ayogya khuzAmatakhoro temano .' mANasa potAnI sAthe kazuM nathI lai jai zakato, paNa potAnA vAraso paDAvI javAmAM saphaLa nIvaDe che. keTalIka vakhata temaNe karelA mAla-milakata, jara-jamIna, ghareNAM vagere potAnI icchA pramANe vila pramANe badhuM banatuM nathI hotuM, jemanA hAthamAM tenA momAM evI bIjAne ApI javAno bhAva te jarUra rAkhe che. bIjI bAju vidAya letI ghaTanA paNa bane che. korTanA kAvAdAvAmAM paDavAnuM keTalAMkane gamatuM nathI.. vyaktino vAraso meLavavAnI icchA dharAvanAra loko paNa sarvatra hoya vila karanArane to lAge che ke potAnA mAla-milakatanA vArasAnI
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - tA.16-3-95. vaheMcaNI mATe badhuM ja vyavasthita vicArIne yogya rIte karyuM che. paraMtu potAne ekano eka dIkaro hoya ane chatAM pitAne potAnI temanA gayA pachI tenuM pariNAma kaMIka juduM ja Ave che. saMpattinA vArasadAra tarIke anya koI vyakti ke saMsthAne nimavAnI . keTalAMka mANaso potAnA vilamAM kone zuM zuM ApavuM tenI vigata icchA thAya e kaMI jevuM tevuM duHkha nathI. pitA-putra vacce kyAreka eTaluM lakhI leche, paNa pachI pote eTaluM badhuM lAMbu jIve che ke vArasadAro vAraso badhuM vaimanasva thai jAya che ke bolavA vyavahAra paNa raheto nathI. emAM meLavatAM pahelAM ja vidAya laI le che. teo evA vaDIlanI sevA-cAkarI eka pakSe ja vAMka hoya che evuM nathI. to paNa AvI viSama paristhiti, karIne potAnI jiMdagIne nIcovI nAkhe che. keTalIka vyaktio ghaNuM lAMbuM pratyeka samAjamAM vakhatovakhata sarjAya che. jIve che paraMtu saMjogonusAra vilane sudhAravAnI arthAtu navuM vila jeone potAnAM saMtAnonA bhAvinI ciMtA nathI hotI ane jeo banAvavAnI phurasada temane maLatI nathI. ApaNAM gaI peDhInA eka potAnI mAtabara saMpattimAMthI lokakalyANa arthe kaMIka dhanarAzi niHsaMtAna dhanika sAkSare potAnI niSThApUrvaka cAkarI karanAra nokarane vAparavAnI bhAvanA rAkhatA hoya teoe to potAnA saMtAno upara mATe potAnA vilamAM rUpiyA bArasonI rakama lakhI hatI. daseka varSanA AdhAra rAkhavAne badale potAnI hayAtImAM ja evAM zubha kArya patAvI pagAra jeTalI e rakama gaNAya. e rakama jyAre lakhAI tyAre ghaNI ja devAM joIe. manuSyanuM citta ghaNuM saMkula che. vAtane vilaMbamAM mUkavA moTI hatI. nokara paNa e jANIne rAjI rAjI thaI gayo hato. paraMtu mATenA vyAjabI kAraNo ghaNAM maLI rahe. paraMtu eve vakhate daDha manobaLa lekhaka ghaNuM lAMbuM jIvyA. navuM vila banyuM nahi ane aMte avasAna pAmyA rAkhIne potAnA saMkalpo saveLA pAra pADavA joIe. bhAvi anizcita tyAre temanI lAkhonI milkatamAMthI emanA chellA zvAsa sudhI cAkarI nI hoya che ane saMtAnonA saMjogo ane mati badalAtAM vAra nathI lAgatI. karanAra nokarane phakta bAraso rUpiyA ja maLyA tyAre zeThe potAnI 5 pitAnA avasAna pachI dhaMdhAmAM acAnaka nukasAnI AvatAM ke ATalI ja kadara karI evo AghAta anubhavIne e nokara khUba raDyo . bhAIo-bhAIo mAMhomAMhe potAnA bhAga mATe korTe caDatAM pitAnA " saMkalpane pAra pADavAnI darakAra koine na rahI hoya evA keTalAya kissA hato. jovA maLe che. keTalAka mANaso prakRtie bahu kRpaNa hoya che ane ethI potAnI - vyAvasAyika kSetre keTalAka mANaso potAnA vyavasAyano vAraso hayAtImAM bIjAne khAsa bahu ApI zakatA nathI. keTalAka catura mANaso . potAnA saMtAnone ApavAmAM saphaLa nIvaDe che. tejasvI saMtAno potAnA potAnA vilamAM potAnA vArasA mATe koIkanA nAma lakhIne temanI pAse * pitAnA vArasAne savAyo ke bamaNo karIne dIpAve che. DaoNkTara ghaNuM kAma karAvI le che paNa hakIkatamAM temane teo vAraso ApavAno enjiniyara, solisiTara, cArTarDa ekAunTanTa jevA keTalAMka IrAdo nathI hoto ane pachIthI karelI bIjA vilamAM temanA nAma kADhI vyavasAyakAro potAnI buddhi, zakti, AvaData vagere dvArA potAnAM nAkhelAM hoya che. saMtAnone taiyAra kare che. gharanuM vAtAvaraNa paNa tene poSaka nIvaDe che. keTalAMkamANasoe nAnapaNamAM ghaNuM duHkha veThuM hoya che. bahu kaSTathI vaLI pitAnA anubhavo ane saMbaMdho paNa putrane kAma lAge che. putranI teo arthopArjana karatA hoya che. kuTuMbanuM gujarAna mAMDa mAMDa calAvI kArakirdI ghaDavAmAM pitA satata sahAya rU5 mArgadarzaka banI rahe che eTaluM zakatA hoya che. paraMtu satata puruSArtha ane nasIbanI mArIne kAraNe ja nahi te te kSetramAM thayelI chellAmAM chellI pragatithI potAnA saMtAnone acAnaka dhanavAna thaI jAya che. eka be dAyakAmAM to teo moTA dhanapati thai jAya che. samAjamAM Thera Thera mAnapAna meLave che. temane eka ja laganI vAkepha rAkhe che. ethI saMtAno pitAnA vArasAne sArI rIte zobhAvI zake lAge che ke duHkha potAne paDyuM tevuM duHkha potAnAM saMtAnone bhogavavAnuM che. duniyAbharamAM evA asaMkhya udAharaNo jovA maLaze ke jemAM na Ave. eTalA mATe teo potAnA saMtAnone bahu lADakoDamAM uchare DaoNkTarano dIkaro sAro DaoNkTara thayo hoya, vakIlano dIkaro vakIla thayo che. temane mATe vadhumAM vadhu dhana saMpatti mUkI javAnI bhAvanA seve che. hoya, vaijJAnikano dIkaro vaijJAnika thayo hoya. DaoNkTarI vyavasAyamAM paNa paraMtu temanA svargavAsa pachI zrImaMta thayelA dIkarAo jotajotAmAM dhana judI judI zAkhAonA niSNAtomAM AMkhanA DaoNkTarano dIkaro AMkhano saMpatti uDAvavA lAge che. vAra-tahevAre mahephIlo jAme che. dArU, jugAra, ' DaoNkTara banyo hoya, I.ena.TI. DaoNkTarano dIkaro e viSayamAM prasiddha parastrIgamana vagere vyasanomAM teo rAce che ane puruSArthahIna nisatva DaoNkTara thaI zakyo hoya. koi nAmAMkita saMgItakArano dIkaro suprasiddha che jIve che. vAra mI janAra vyakti AvuM dazya jo kadAca saMgItakAra banyo hoya evAM udAharaNa paNa jovA maLe che. joI zake to tene thAya ke "arere ! mArI saMpattinI A dardazA! meM A potAnA ja kSetra ane viSayano vAraso saMtAnane soMpavAmAM kyAreka kevI moTI bhUla karI !' vaimanasya thavAno saMbhava paNa rahe che. emAM vyavasAyanI pragati to kharI, te potAnA saMtAnone aDhaLaka dhana saMpattino vAraso ApavAmAM ghaNAM paraMtu pitA ane putra vaccenA svabhAvano ke vicArono meLa na hoya to bhayasthAno rahelAM che. saMpatti sAthe bhoga-vilAsa AvyA vinA rahetAM saMgharSa thAya che ane eka ja vyavasAyamAM hovA chatAM pitA ane putra nathI. abhimAna, svachaMdIpaNuM, manasvIpaNuM, krodhAdi ugna kaSAyo, vera ekabIjAnA pratispardhI jevA banI jAya che. levAnI vRtti vagere dhananA jore vadhe che ane poSAya che. mANasa jAgRta keTalAka vyavasAyo svarUpe evA hoya che ke potAno putra potAnA na hoya to dhananA anartho tarapha ghasaDAya che ane khoTA mitronI sobate vyavasAyano vAraso na svIkAre evuM pitA IcchatA hoya che. je caDhI jAya che. mATe potAnA saMtAnone vArasAmAM aDhaLaka saMpatti ApatAM vyavasAyamAM bahu kasa rahyo na hoya athavA potAne ghaNAM viparIta pahelAM vicAravAna mANase bahu jAgRta rahevAnI jarUra che. vyAvasAyika anubhavo thayA hoya tevA mANaso potAnA vyavasAya keTalAka dIrghadraSTivALA mANaso saMtAnonA hAthamAM saMpatti na potAnA saMtAnane na soMpatAM temane judI ja dizAmAM vALe che. soMpatA tenuM TrasTa karI nAkhe che, paraMtu evAM TrasTone paNa dhoI pInArA hoya che. saravALe to saMtAnone vadhu paDatI saMpattino vAraso ghaNIvAra zikSaka ke adhyApaka ke paMDita potAnAM saMtAno zikSaka ke adhyApaka zaktihIna, edI ane tAmasI banAvavAmAM ja pariName che. ke paMDita bane evuM icche evA kissA ekaMdare ochA bane che. bauddhika je mANasane eka karatAM vadhu patnI hoya ke patnI tathA rakhAta hoya ane Arthika ema baMne prazno emAM saMkaLAyelA che. chellAM pAMceka dAyakAmAM ane tenAM saMtAno hoya tevA mANase to potAnI saMpattinuM veLAsara gujarAtI viSayanA adhyApakAmAthA gujarAtI viSayanAM adhyApakomAMthI keTalAMnAM saMtAno gujarAtI vibhAjana karI levuM joIe. jeo ema karatAM nathI teo aMte to viSayanAM adhyApaka thayAM? khAsa koI nahi, tevI rIte saMskRta, hiMdI, potAnA saMtAnone vadhArAmAM verajherano vAraso ApIne ja jAya che. marAThI vagere bhASAmAM paNa jovA maLaze, patrakAromAMthI bahu ochAnAM '
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-3-95 prabuddha jIvana saMtAno patrakAra bane che. je vyavasAyo pote sArA rasika hoya paNa jemAM kare evA evA kissA uttarottara vadhu banavA lAgyA che. trIjI, cothI Arthika barakata bahu ochI hoya evA vyavasAyakAro potAnI peDhInA potAnA vArasadAra saMtAno potAnI kalpanA, icchA pramANe ja vyAvasAyika vAraso saMtAnone ApavAnI IcchA ochI rAkhe che. haze evA bhramamAM mANase rahevuM na joie. jUnA vakhatamAM banatuM hatuM saMjogovazAtu lAcArIthI tema na karavuM paDe te judI vAta che. tenA karatA vartamAna samayamAM varNasaMkara prajAno saMbhava uttarottara vadhato adhyApakonA vyavasAyamAM graMthonuM mUlya ghaNuM moTuM hoya che. graMtho cAlyo che. mAtra bhASAMke prAdezikalAkSaNikatA janahi, gharma ane varNanA temanI mahattvanI mUDI banI jAya che. keTalAka adhyApakonI Arthika varNasaMkara udAharaNo paNa ghaNAM jovA maLe che. sthiti bahu sArI nathI hotI, paraMtu temanuM dhara graMthothI samRddha hoya che. * gaI sadInA ApaNAM eka suprasiddha tattvaciMtaka jainadharma, jaina keTalAye adhyApakone potAnA avasAna pachI potAnA graMtho bIjA kone saMskAra ane saMskRta, ardhamAgadhI ane gujarAtI bhASA mATe ghaNuM ApavA teno vicAra thato rahe che. graMtho mATenuM adhyApakonuM mamatva ghaNuM abhimAna dharAvatA. teo AMgla bhASA mATe bhAre aNagamo moTuM hoya te samajI zakAya tevI vAta che. paraMtu keTalAye adhyApakonA banAvatA. AMgla saMskAra mATe temane bahu aprIti hatI. paraMtu temanA avasAna pachI emanA graMthasaMgraha veravikhera thaI gayAnuM sAMbhaLyuM che. suzikSita putra vadhu abhyAsa arthe svIjharalenDa gayA. abhyAsakALa amArA eka vaDIla adhyApakane graMtho vasAvavAno ghaNo moTo zokha hato. daramiyAna tyAMnI yuvatI sAthe lagna karyA. pachI kAyama mATe temaNe potAno graMtha bIjA koIne vAMcavA mATe ApavAmAM teo ghaNI svIjharalenDamAM vasavATa svIkArI lIdho. temane be saMtAno thayAM. e AnAkAnI karatA. paraMtu temanuM akALe avasAna thatAM temano putra e saMtAnone nathI jaina dharma sAthe kazI nisbata ke nathI bhAratIya bhASA badhA graMtho eka graMthAlayane bheTa tarIke ApI Avyo. paraMtuM graMthAlaya sAthe. vastutaH bhArata jevA pachAta, garIba ane gaMdIvALA dezane to mATe eTalAM badhAM pustako rAkhavAnI jogavAi nahotI, eTale graMthAlaye teo dhikkAre che. eka ja peDhInA aMtaramAM keTaluM badhuM viparItapaNuM AvI to potAnA kAmanA thoDAMka kiMmatI pustako pAse rAkhIne bAkInA badhA gayuM hatuM. . . ja pustako vAcakone maphata lai javA mATe ApI dIdhA. eka keTalAMka samaya pahelAM amerikAmAM mArA eka vidyArthIne tyAM javAnuM aThavADiyAmAM to Akho graMthasaMgraha veravikhera thaI gayo. thayeluM. eNe potAnA eka mitrano mane paricaya karAvyo. e mitre eka keTalAka mANaso sAmAjika kAryakartA ke rAjakArI netA tarIke amerikana yuvatI sAthe lagna karyA hatAM. e mitranI sAthe vAta karatAM potAnA kSetramAM je sthAna ane sattA dharAvatA hoya che te sthAna ane sattA jANavA maLyuM ke enA dAdA to gujarAtanA eka moTA sAmAjika kAryakartA potAnA pachI potAnAM saMtAnane prApta thAya evI bhAvanA rAkhatA hoya hatA. teo custa jaina dharma pALatA hatA. teo bAvratadhArI zrAvaka " che. keTalIkavAra e bhAvanAne teo spaSTapaNe vyakta kare che athavA bIjA hatA. kaMdamULa vagere abhakSya ane anaMtakAyanI temane AjIvana bAdhA pAse vyakta karAve che, to keTalIkavAra potAnI e bhAvanAne aMtaramAM hatI. teo rAtribhojana karatA nahi. jinapUjA, sAmAyika, pratikramaNa, rAkhe che ane sAnukULa samaya jaI, taka maLatA tavyakta kare che. potAnA pauSadha vagere emanA dharmamaya jIvanamAM pUrAM vaNAi gayAM hatAM. emaNe saMtAnanI evA sattAsthAna mATe yogyatA ochI hoya to paNa pitAnI khUba lADakoDathI potAnA A pautrane sArI rIte ucheryo hato. nAnapaNamAM najaramAM te AvatI nathI. apatya-snehane kAraNe temane potAnAM saMtAno ene sUtro, stavano vagere kaMThastha karAvyAM hatAM. teo potAnA pautranA kharekhara hoya te karatAM vadhAre moTA ane zaktizALI lAge che. AvI rIte pada ane sattAno vAraso saMtAnane soMpavAthI keTalIkavAra sAruM khUba vakhANa karatA ane garva anubhavatA. paraMtu moTA thatAM pautra amerikA bhaNavA gayo. tyAM amerikana yuvatI sAthe lagna karyA. jIvananuM pariNAma Ave che, to keTalIka vAra ethI anartho paNa sarjAya che. 5. javAharalAla naheru vRddha thayA tyAre 'javAhara pachI koNa?' evI vaheNa badalAyuM. dArU ane mAMsAhAra sahaja rIte enA jIvanamAM vaNAI ghaNI carcA cAlI hatI. potAnA uttarAdhikArI tarIke koIkanuM nAma " . gayAM. gharmamAMthI potAnI zraddhA UDI gaI, eTaluM ja nahi potAne jaina javAharalAlajIe jAhera karavuM joIe evI mAMgaNI keTalAya rAjadvArI ' tarIke oLakhAvatAM paNa ene zarama lAgatI hatI. sadabhAgye potAnA netAoe vAraMvAra karI hatI. paraMtu javAharalAlajIe te aMge koI A pautranuM bhAvi jIvana jIvAdAdA hayAta rahyA na hatA. jo teo hayAta zabda uccAryo nahoto. paraMtu emanA aMtaramAM icchA paDelI hatI ke . hota to potAnA e vArasadArane mATe emane pArAvAra duHkha thayuM hota. potAnI putrI indirA potAnA pachI bhAratanuM vaDApradhAnanuM pada meLave. A to pautranI vAta thai. paNa khuda putra paNa zatru jevo nIvaDe evI e daSTie emaNe potAnI hayAtImAM ja indirAne keTalAMka moTAM ane * ghaTanAo paNa bane che. eka hiMdu maMdiranA TrasTI pote mAtra zAkAhArI mahattvanAM sthAna apAvyAM hatAM ane emane sAro anubhava maLe te mATe ja nahi, marajAdI paNa hatA. emano putra jarmanImAM bhaNIne Avyo satata potAnI pAse rAkhyAM hatAM. alabatta indirA gAMdhIe nA maLatAM ana jamana panAne paNa lAvyo. eka ja baMgalAmAM mAtApitA sAthe vaDA pradhAnanA pada mATenI kAbeliyata dAkhavI hatI, paraMtu * raheto e yuvAna gharamAM ja maraghI lAvIne rAMdhato. mAtApitAnI pAchalI javAharalAlajInA vArasAne temaNe zobhAvyo hato ema na kahI zakAya. jiMdagIne eNe dhULadhANI karI nAkhI ane baMgalAno mAlika thaine besI dhanasaMpattinA vArasA uparAMta potAnA saMtAno ane emanAM saMtAno potAnAM jevAM ja dhArmika, sadAcArI, sevAbhAvI, prAmANika gaI peDhInA eka kalA vivecaka potAnA lekhomAM marAThIoe thAya evI bhAvanA ghaNA rAkhe che. paraMtu temAM potAnI icchAnusAra ja gujarAtane sAhitya-saMgIta kalAnA kSetramAM ghaNo moTo anyAya badhuM thAya che evuM nathI. chellAM keTalAMka samayathI duniyAnI vibhinna bhUtakALamAM karyo che. evo teSabharyo AkSepa vakhatovakhata uccAratA. prajAonI heraphera satata vadhatI rahI che. keTalAye bhAratIya loko temanI sAthenI aMgata vAtacItamAM paNa emanAM marAThIo pratyenA dezavidezamAM jaine vasyA che. keTalAke sthAnika loko sAthe lagnasaMbaMdho dveSabhaya kaTu vacano sAMbhaLyAM hatAM, paraMtu kudaratanI vicitratA kevI ke paNa bAMdhI lIdhA che. emanI varNasaMkara prajA paNa uttarottara vadhu varNasaMkara emanA traNe saMtAnoe marAThIbhASI vyakti sAthe premalagna karI lIdhAM. thatI rahI che. bhAratanA koi hiMdu DaoNkTara keneDAmAM jaI tyAMnI yuvatI potAnA dIkarA ke dIkarI potAnA zatrunA dIkarA ke dIkarI sAthe bhAgI sAthe lagna kare. ene prApta thayela putra yunivarsiTImAM abhyAsa karatAM jaIne lagna kare evI ghaTanAo TheTha prAcInakALathI banatI AvI che. karatAM IrAnathI abhyAsa karavA AvelI koI muslima yuvatI sAthe lagna romiyo ane juliyeTanI vAta paNa jANItI che. vadhAre mAtAnI sevA sarjAya che evI gayo.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ - prabuddha jIvana - tA. 16-3-95 potAnA pAMcamI chaThThI peDhInA ke te pachInAM vArasadAra saMtAno samaje che. maMtravidyA vagere keTalIkagUDha rahasyamaya vidyAonI bAbatamAM potAnAM bhASA, dharma, jIvanazailIne ke bhAvanAne anusaratAM raheze Ama banavuM svAbhAvika che. jyotiSa, Ayurveda vagere keTalIka vidyAo evuM mAnavuM avAstavika che. koika virala apavAdarUpa kissAomAM mATe yogya uttarAdhikArI meLavavAnuM agharuM nathI. paraMtu bIjI bAju evA vArasAdara saMtAna ke saMtAno ethI adhika saMtoSakAraka hoI zake, maMtravidyA, yogavidyA, adhyAtmavidyA jevA keTalIka gUDha vidyAo parata ghaNA kissAomAM to pariNAma viparIta ke apayaza apAvanAruM saraLatAthI bIjAne ApI zakAtI nathI. paNa hoI zake: eka vAva baMdhAvanAranA vArasadAre to pIvAnA pANInA jema kauTuMbika ghanasaMpattino vAraso hoya che tema prajAkIya bhautika paisA mAgyA eTale to vimala maMtrAe potAnuM saMtAna na hoya evuM athavA sAMskArika samRddhino vAraso paNa hoya che. bhAratIya saMskRti varadAna aMbAmAtA pAse mAgyuM hatuM. duniyAmAM prAcInatama saMskRti che ane bhASA, dharma, tattvajJAna, vividha traNa-cAra peDhIe ke ATha dasa peDhIe mANasanA vArasadAro taddana 1 kalAo, jIvana vyavahAranI vividha prathAo ityAdi viSayamAM atyaMta behAla dazAmAM hoya evuM bane che. kavi malabArIe gAyuM che kesagAM dIThA meM zAha AlamanAM, ' ' samRddha rahI che. enA e vaibhavazALI vArasAe mAtra thoDIka , , bhIkha mAMgatA zerIe.. vyaktionA nahi, samaye samaye aneka lokonAM jIvanane dhanya ano je rAjA rAjyanI sarvocca sattA dharAvato hoya ane rAjyanI ujjavaLa banAvavAmAM ghaNuM moTuM yogadAna ApyuM che. aDhaLaka samRddhi bhogavato hoya, sukhacenamAM jIvana pasAra karato hoya sthUla bhautika padArtho karatAM sUkSma sAMskArika vAraso vadhu ciMrajIvI e ja vyaktinA saMtAno ane sagAM saMbaMdhIo mATe rAjyano parAjaya , rahe che. jIva ane jagata vize tattvajJAna ane enA rahasyano vAraso thatAM bhIkha mAgavAno vakhata Ave emAM kazuM Azcarya nathI. rAjya 'to hajAro varSa sudhI satata vaheto rahe che. A vAraso evo che ke je sattAnA kSetre paNa caDatI-paDatIno krama cAlyA ja kare che. vaLI rAjA eka vAparavAthI khUTato nathI, paNa vaghato cAle che. mAnava jAtane TakAvI hoya paNa enA kuMvaro traNa-cAra ke vadhu hoya to te darekane sarakhI rAkhavA ane unnata banAvavA mATe e ghaNuM moTuM prerakabaLa banI rahe che, rAjasattA ke milkata maLatI nathI. evA sattAvihIna rAjakuMvaronA jeoe potAnA jIvanane kRtArtha karavuM che teoe to Avo amUlya ane uttarottara vadhatA jatA vaMzajomAM vArasAmAM maLelI saMpatti vaheMcAtI avinAzI vAraso meLavavAnI ane maLyA pachI te bIjA sudhI vaheMcAtI gAmagarAsa sudhI Ave che. ema karatAM karatAM eka vakhata evo pahoMcADavAnI bhAvanA sevavI joie. Ave che ke jyAre maLa rAjavaMzI kaDhabanA vArasadArone bhIkha mAMgavAno. ' , DramaNalAla cI. zAha vakhata Ave che. sva. cImanalAla cakubhAI zAha vasaMta vyAkhyAnamALA potAno dhArmika, sAMskArika, vAraso potAnI ghaNI peDhI sudhI | saMghanA upakrame vasaMta vyAkhyAnamALAmAM nIce mujaba be vyAkhyAno cAlyA kare evI bhAvanA rAkhavI te uttama vAta che, paNa tevo Agraha aMgrejI bhASAmAM yojavAmAM AvyAM cheH rAkhavA jatAM duHkhI thavAno vakhata Ave evo saMbhava rahe che. jhaDapathI viSayaH Economic Reforms (Arthika sudhArAo) badalAtA jatA jIvana vyavanahAramAM vArasadAro paNa evo dhArmika ke vaktA sAMsArika vAraso sAcavavA aMge vivaza banI jAya che. vastutaH manuSya potAnA jIvanane ja uttama rIte kRtArtha karavA tarapha lakSa ApavuM joIe maMgaLavAra, zrI DI. Ara. mahetA ane bhAvi peDhImAMthI mamatvabhAvane pAcho kheMcI levo joIe, tA. 25-4-95 adhyakSa S.S.B.. keTalIka gupta vidyAo dharAvanAra mahApuruSo yogya uttarAdhikArI budhavAra, zrI mInu zropha sivAya bIjA koIne potAnI vidyA soMpatA nathI. potAnA saMtAnomAM tA. 26-4-95 nANAMkIya salAhakAra jo evI pAtratA na hoya to vidyAnI paraMparA bhale vicchinna thaI jAya, je. ke. grupa opha InDasTrIjha paraMtu apAtrane vidyAno vAraso ApavAmAM ghaNuM jokhama che ema teo | ' sthaLaH inDiyana maracanTas cembara kamiTi rUma, zrI muMbai jena yuvaka saMgha carcageTa, muMbaI-400 020. | sva. dIpacaMda tribhovanadAsa zAha TrasTa graMthazreNI samayaH sAMjanA 6-15 kalAke ' atyAra sudhImAM prakAzita thayelA graMtho A kAryakramanuM pramukhasthAna DaoN. ramaNalAla cI. zAha saMbhALaze. | 1. mahAvIra vANI-saMpAdaka: DaoN. bhagavAnadAsa tivArI (aprApya) | | subathibhAI ema. zAha. nirubahena esa. zAha 2. nihnavavAda: lekhaka-DaoN. ramaNalAla cI. zAha (aprApya) saMyojaka pravINacaMdra ke. zAha 3. jinatattva-bhAga 1. lekhaka-DaoN. ramaNalAla cI. zAha , maMtrIo 4. jinatattva-bhAga-2. lekhaka-DaoN. ramaNalAla cI. zAha sva. dhIrajalAla dhanajIbhAi zAha pAritoSika 5. jinatattva-bhAga 3. lekhaka-DaoN. ramaNalAla cI. zAha 6. prabhAvaka sthaviro-bhAga 1. lekhaka-DaoN. ramaNalAla cI. zAha prabuddha jIvanamAM varSa daramiyAna pragaTa thayelA lakhANomAM zreSTha 7. jinatattva-bhAga 4. lekhaka-DaoN. ramaNalAla cI. zAha | yogadAna ApanAra lekhakane sva. dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha 8. prabhAvaka sthaviro-bhAga 2, lekhaka-DaoN. ramaNalAla cI. zAha pAritoSika apAya che. amane jaNAvatA AnaMda thAya che ke 9. ApaNA tIrthakaro-saMpAdaka: tArAbahena ramaNalAla zAha 1994nA varSa mATenuM pAritoSika DaoN. bipinacaMdra hIrAlAla 10. prabhAvaka sthaviro-bhAga 3. lekhaka-DaoN. ramaNalAla cI. zAha kApaDiyAne temanA lekho mATe ApavAmAM Ave che. 11. jinatattva-bhAga 5. lekhaka-DaoN. ramaNalAla cI. zAha A pAritoSika mATe nirNAyaka tarIke DaoN. ramaNalAlacI. zAha, 12. prabhAvaka sthaviro bhAga-4. lekhaka-DaoN. ramaNalAla cI. zAha | zrI ghanazyAma desAI ane pannAlAla Ara. zAhe sevA ApI che. 13. naiminAtha-rAjimatI bAramAsA-saMpAdaka DaoN. zivalAla ! - ame DaoN. bIpInacaMdra kApaDiyAne abhinaMdana ApIe chIe jesalapurA 14. naladavadaMtI prabaMdha (vijayazekhara kata) saMpAdaka-DaoN. ramaNalAlI ane nirNAyakono AbhAra mAnIe chIe. -maMtrIo cI. zAha tArIkha
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ no udaya thato batAvAnAM pAtromAM paNa ApaNe Ama mAnavalAM naravI ane A - tA. 16-3-95 prabuddha jIvana 5 , zeksapiyaranuM 'kiMga liyara rAjA licarano ane glosTaranA,umarAvano navo avatAra ppro. cI. na. paTela - zeksapiyaranA A 'kiMga liyara' nATakanuM sauthI moTuM AkarSaNa e than sinning) A pahelAM manasvI ane Apakhuda rahelAM liyaramAM che ke temAM tenI sarjakapratibhAe liyara jevA khuzAmatapremI, Apakhuda ApaNe Ama mAnava jIvanane naitika daSTithI joto thayelo joie chIe. ane mahAkrodhI ane glosTara jevA avicArI pitAnAM pAtromAM paNa vaLI vezapalTo karIne liyaranI sevAmAM rahelo svAmIbhakta kenTa naitika lokazAhI bhAvanAono udaya thato batAvyo che. liyare potAnuM tene vagaDAmAM eka nAnA sarakhA gholakAmAM (mULamAMLoved che) Azraya rAjya paNa putrIo vacce vaheMcI ApavA bharelA darabAramAM tenI jyeSTha levA vInave che tyAre paNa liyara pahelAM potAnA vidUSakano vicAra kare ane vaceTa putrIo gonarila ane rIgana jema tenI sauthI nAnI putrI che. kenTanI vinaMtInA uttaramAM te mane have cittabhrama zarU thato jaNAya koDaliya paNa potAno tenA pratyeno prema jAheramAM kahI batAve evI che." kahI vidUSakane kahe che. "cAla dIkarA tane TADha vAya che? mane paNa mAMgaNI karI. tenA uttaramAM koDaliye mAtra "kaMI nahi' ema kahyuM hatuM vAya che, mArA vahAlA garIbaDA dIkarA, mArA hRdayamAM hajuya eka evo tethI roSe bharAI teNe koDaliyane paherAmaNImAM kaMIgnahotuM ApyuM, paNa bhAga che je tane joine duHkhI thAya che' dholakA pAse jaIne paNa liyara te pachI thoDA ja samayamAM te potAnA evA vartana mATe manamAM kaMIka vidUSakane, "dIkarA, tuM pahelo jA, huM prArthanA karIza, jA, jA, dholakAmAM becenI anubhavato jaNAya che. gorilanI sAthe rahetAM tene paMdareka jA." ema kahIne biyara je prArthanA kare che te vize kavi-vivecaka kolarije divasa thayA haze evAmAM eka divasa zikAra karI pAcho AvI teNe kahyuM hatuM ke e vAMcIne potAne zeksapiyarane page paDavAnuM mana thayuM hatuM.' potAnA eka sainikavIrane 'mAro vidUSaka kayAM che, meM tene be divasathI A rahI liyaranI e prArthanA. "gharabAra vinAnAM vastrahIna dIna joyo nathI'ema pUchayuM teno e sainikavIre "bahenanA gayA pachI e duHkhiyArA, A dayAhIna vAvAjhoDAno tame jyAM paNa sapoTo sahana jharI rahyo che' evo uttara Apyo te sAMbhaLIne liyara kahe che, "basa, karatAM hazo tyAM tamArAM moTAM moTAM bAkorAvALAM jhUMpaDAMo tamArAM e vAta baMdha karo, huM e jANuM chuM vaLI jyAre tenI jyeSTha putrI gonarile nAgapUgAM zarIronuM rakSaNa kevI rIte karatAM haze? arere, meM Ano tenA sainikavIro viruddha phariyAdo karavA mAMDI tyAre tene zApa ApatAM kyAreya vicAra na karyo ! ThAThamAThamAM rahetA dhaniko, Ano vicAra karo liyara kahe che, "arere, koDaliyano nAnA sarakho doSa mane keTalo moTo ane A dInadu:khiyArAne je sahana karavuM paDe che te tame paNa sahana karo, lAgyo hato !' ' ' . ema karazo to tame tamArI jarUriyAto uparAMta tamArI pAse je kaMI hoya evI ja rIte jyAre liyaranI vaceTa putrI rIMgananA pati kornavale te e dIna duHkhiyArAne ApI devA prerAzo ane evI rIte tame sAbita glosTarane khurazIe baMdhAvI pahelAM tenI pahelI AMkha upara ane pachI karazo ke AsamAnanA devo vadhAre nyAyI che." tenI bIjI AMkha upara lAto mArI tenI beya AMkho phoDI nAkhI tyAre liyara A prArthanA karI rahe che tyAM gholakAmAM gayelo vidUSaka aMdara ema AMdhaLo banelo glosTara paNa potAno rasa putra eDagarane gAMDAnA vezamAM chupAI rahelA eDagarane joI bhaDakIne bahAra Ave che anyAya karyo hato e samajI jAya che ane potAnA evA vartana mATe te ane tenI pAchaLa pAchaLa eDagara paNa bahAra Ave che. eDagarane evI devone potAne kSamA karavAnI ane eDagarane AzIrvAda ApavAnI ardhanagna dazAmAM joine likara jIvananuM eka bIjuM mahattvanuM satya prArthanA kare che. Ama liyaramAM ane AMdhaLA glosTaramAM jAgrata thayelI samajyo hoya tema kahe che: "tArA ardhanagna zarIre A vAvAjhoDAno vivekabuddhi vagaDAmAM vadhu spaSTa bane che ane temanAmAM mAnava jIvana sapATo sahana karavA karatAM bahetara che ke tuM marI jAya ane tane kabaramAM pratye eka navI ja daSTino udaya thAya che. dATI devAmAM Ave. kharekhara, mANasa AnAthI kaMI vadhAre nathI ? . rIgananA mahelamAMthI roSapUrvaka jato rahelo liyara varasAdanA ane barAbara vicAra karIne juo ke mANasa zuM che. tuM (eTale ke egara) koI pavananA vAvAjhoDA jevA bhayaMkara tophAnamAM sapaDAI jAya che ane evA rezamI vastra mATe nathI. rezamanA kIDAno devAdAra, ke cAmaDAnA vastra tophAnathI uttejita thai te varasAda ane pavanane saMbodhIne kahe che "bhale, mATe koi pazuno ke Una mATe koi gheTAno ke kastUrInI suvAsa mATe tamAre karavI hoya eTalI garjanAo karo, vIjaLInA camakArA karo, kastUrI mRgano. ahIM to ame kRtrima jIvana jIvatA muzaLadhAra varasAda paDo, tame mArI putrIo nathI, tethI huM tamAro doSa (sophisticated) traNa jaNa chIe, tuM to vastutaH mANasa ja che te ja nathI kADhato, paNa tame mArI nIca putrIo sAthe maLIne temanA adhama che (thou are the thing itself). jIvananI sukha sagavaDo vinAno gulAmonI jema mArA A vRddha ane zveta mastaka upara tAMDavayuddha khelI mANasa mAtra tArA jevo akiMcana, vastrahIna, khAvAnA kAMTA jevo rahyAM cho.' liyaramAM have zeksapiyaranuM A nATaka je mATe asaMkhya dekhAtA be pagavALA pazu jevo ja che.' Ama kahIne unmAdanA AvezamAM vAcakone priya thaI paDyuM che evo camatkAra thAya che? te kahe che: "ApaNAM liyara potAnAM vastro kADhI nAkhIne pheMkI devA jAya che. evAmAM eka mAthAM upara tophAna varasAvI rahelA pratApI devone temanA sAcA zatruo mazAla sAthe AvIne glosTara liyarane, kenTane ane vidUSakane potAnA zodhI kADhavA do, jemane mATe nyAyanI adAlatamAM thavI joItI phaTakanI gaDhanI pAse eka khetaramAM AvelA makAnamAM (mULamAM Farmhouse sajAmAMthI tuM bacI gayo che evA nIca kRtyone chupAvI rAkhanAra duSTa, che) mUkIne pAcho jAya che. tenA gayA pachI cittabhramanI dazAmAM liyara - tuM have bhayathI tharatharavA mAMDa, lohIthI raMgAyelA hAthavALA khUnI, potAnI kalpanAmAM gonarila ane rIgana upara adAlatamAM kAma calAvI adAlatamAM khoTA sogaMda lenAra, mAM, putrI ke bahena sAthe viSaya karIne UMghI jAya che. paNa vaLI glosTara pAcho Ave che ane pote liyarane sadugaNI hovAno dekhAva karanAra DhoMgI, tame badhA have saMtAI jAo, mArI nAkhavAnuM kAvataruM ghaDyuM hovAnuM sAMbhaLyuM che ema kahIne te potAnA gunAo chupAvI rAkhanArAo have e gunAo kabUla karI do potAnI sAthe eka pAlakhI lAvyo hato temAM besADIne liyarane Dovara ane tamane adAlatamAM hAjara rahevA bolAvavA AvanAra bhayapreraka lai javAnI kenTane sUcanA kare che. dUtonI kRpA yAco, huM to doSita chuM te karatAM vadhAre bIjAMoe karelA A bAju eDamanDe eDagaranA nAme jo pote glosTaranuM khUna doSano bhoga banyo chuM-(I am a man more sinned against karavAnI eDagaranI yojanAmAM sahakAra Ape to eDagara tene glosTaranI
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ . prabuddha jIvana to, 16-3-95 milkatamAMthI bhAga Apaze e matalabano potAnA uparapatra lakhyo ane vRddhane cittabhrama karAvI beThI. jaMgalI, adhama kRtya mArA garama thayelAM e patra teNe glosTarane batAvyo. glosTare e patramAM lakhelI vAta sAcI lohIne vaza thaI huM jo huM mArA A be hAtha je karavA talapI rahyAM che,. mAnI lIdhI ane jo eDagara pakaDAya to tene motanI zikSA karavAno te temane karavA dauM to te tane cIrI ja nAkhe, paNa zuM karuM, tuM adhama potAno IrAdo jAhera karyo. e sAMbhaLIne eDagara gAMDA hovAno dekhAva rAkSasI che paNa tAruM strInuM zarIra tAruM rakSaNa kare che.' olbanI Ama karato vagaDAmAM bhaTakato hato. kahI rahyA hoya che tyAM eka saMdezavAhaka (messenger) AvIne A bAju rIgananA nokare dhakko mArIne tenA gaDhamAMthI bahAra kAnavela mRtyu pAmyo hovAnA samAcAra Ape che. e samAcAra sAMbhaLI kADhelA glosTarane teno eka jano gaNotiyo kheData maLe che ane te tene gorila svagata bole che: "eka rIte to A mane game che. liyare "dorIne vagaDAmAM lAve che. gAMDAnA vezamAM vagaDAmAM pharato eDagara rIganane Apelo potAnA rAjyano trIjo bhAga have rIgana kArnavilanA potAnA pitAnI AvI dazA joine dravI UThe che. paNa te pote koNa che rakSaNa vinAnI vidhavA banI hovAthI pote te tenI pAsethI chInavI laI e glosTarane nathI kaheto, potAne dorI jatA gaNotiyA kheDUtane zakaze evA vicAre, glosTarane kahe che. Ama karavAthI mane lAbha nathI thavAno paNa tuM kadAca paNa rIgane have vidhavA thaI ane mAro glosTara (eTale ke bhayamAM AvI paga mATe na jato raDe che paNa Apa joi na zakatA glosTarano vArasa eDamanDa) tenI sAthe hovAthI meM mArI kalpanAmAM nathI,' kheDuta uttara Ape che. have ApaNe joIe chIe ke liyaranI jema ghaDelo havAI killo mArI upara ja tUTI paDaze ane mAruM jIvana jherathI glosTara paNa satya samajato thayo che te kheDatane kahe che: "mAre kyAMya bharI deze. chatA bIjI rIte vicArato je thayuM che te sAruM ja che.' javAnuM nathI ane tethI mane AMkhonI paNa jarUra nathI, huM joi zakato gonaralane tenA mahela sudhI mUkI eDamanDa pAcho gayo te pachI hato tyAre meM Thokara khAdhI, ApaNe ghaNIvAra joIe chIe ke ApaNI gonarila tenA anucara ojhavala sAthe tenI upara eka premapatra mokalyo pAse kaMI sAdhana hoya che tyAre ApaNe nizcita banI jaIe chIe, ane hato te laIne ojhavaDa rIganane gloaranA gaDhamAM maLyo. have sAdhanAno abhAva hoya che tyAre ApaNane lAbha thAya che. chetarAi potAno nIca svabhAve pragaTa karavAno vAro rIganano Ave che. rIgana gayelA tArA pitAnA roSano bhoga banelA priya putra, eDagara, jo. huM e premapatra jovA mAge che te tene ApavAnI AnAkAnI karatAM mAtrasparzathI ja tane joI zake tyAM sudhI jIvuM to huM kahIza ke mArI AMkho ojhavalaine te kahe cheH 'huM jANuM chuM, tArI svAminIne tenA pati upara karI jetI thaI che.' gAMDAnA vezamAM eDagarane joi kheData tene pUche che. prema nathI. te ahi hatI tyAre meM tene eDamanDa pratye premakaTAkSo karatI alyA, tuM kyAM jAya che?' e sAMbhaLIne glosTara pUche che, e koI joI hatI. tenA manamAM zuM che te huM jANuM chuM. eDamanDa uparano mAro A bhikhArI che.' uttaramAM kheData kahe che. "bhikhArI ane sAthe gAMDo paNa premapatra le. mArA pati mRtyu pAmyA che. mArI ane eDamanDanI vacce e sAMbhaLI glosTara kahe che: "gaI kAle rAtre meM AnA jevo eka mANasa samajUtI thaI gaI che. temane tArI svAminInuM pANigrahaNa karavA karatAM joyo hato. ane tene joine mane mANasa pAmara jaMta (wormI ja che. mAruM pANigrahaNa karavAnuM vadhAre saraLa paDe. ane te pelA AMdhaLo. evo vicAra Avyo hato, ane sAthe sAthe tene joIne mane mArA putranuM rAjadrohI vize kyAMya sAMbhaLe to dhyAna rAkhaje ke tene khatama karI smaraNa thayuM hatuM. tyAre to mArA manamAM tenA upara roSa hato, paNa pachI nAkhanArane eka padavI UMce caDhAvavAmAM Avaze.' meM sAcI vAta jANI che. kharekhara, svacchaMdI bALako jevuM mAkhIo sAthe gonarile liyara pratye kevuM vartana karyuM hatuM te kenTe eka patra lakhIne vartana kare che tevuM ja devo ApaNI sAthe kare che. ramatanA rasa mATe teo kIDAliyana jaNAvyuM hatuM ane e patra vAMcIna koDalive phrAnsanuM satya ApaNAne mArI nAkhe che They ki us for their sooi paNa pachI laine Dovara pAse AvI pahoMcI che. tyAM teNe liyarane khetaramAMthI nIMdI kheDUtane rajA ApI eDagarane nANAMnI eka thelI ApI potAne Dovara nAkhelAM jAtajAtanAM ghAsamAMthI banAvelo mugaTa paherIne moTe moTethI tarapha dorI javAnI vinaMtI karatAM gloaraliyare dholakAmAM jatAM pahelAM gAto tophAnI samudra jevI cittabhramanI dazAmAM joyo. tenI AvI dazA prArthanA karI hatI teno ja paDagho pADato hoya ema kahe che: "devo, haMmezAM joI koDIliyA potAnA DaoNkTarane pUche che; "mANasanuM jJAna rAjAne svastha tame Ama ja karatA rahejo. jarUra karatAM vadhAre dhana ekaThuM karIne beThelAM banAvavA kaMI karI zake? uttaramAM DaoNkTara kahe che, 'hA, prakRtinI ApaNI IndriyonA viSayomAM racyopacyo rahetA, lAgaNIhIna hovAthI jANI ghAImAtA, nidrAno ArAma che. (our foster of nature is joine sAcI vAta samajavA mAgatA nathI ane tethI tamArI AzAono respose) ane te temane maLyo nathI. paNa temane nidrA apAvI zake anAdara karatA mANasane tamArI zaktiono paraco batAvo, jethI evI auSadhio che ane e auSadhio temanI vyathAne zata karI temane dhanavAno temanuM vadhArAnuM dhana bIjAMomAM vaheMcI de che ane e rIte nidrA apAvaze.' DaoNkTaranA AvA AzAnajaka zabdo sAMbhaLI nATakanA dareka mANasane pUratuM maLI rahe." pahelA aMkanA pahelAM drazyamAM pitA pratyenA potAnA UMDA premane Ama eka pakSe liyara ane glosTaramAM potapotAnI bhUlo zabdomAM vyakta na karI zakanAra koDIliya have premArdra hRdaye prArtha che: samajavAnI satyadaSTino udaya thaI rahyo che ane temanAM mana satyena pRthvInI saMve amRtamaya chUpI apragaTa zaktio, mArA A azruonA zuddhati manaH e manusmRtinA vacana anusAra zaddha thai rahyAM che. to bIjA siMcanathI UgI nIkaLo ane A sAdhu puruSane emanI durdazAmAMthI mukta pakSe gorila ane rIgane liyara pratye AcarelI datAnA pariNAme karavAmAM sahAya karo.' ma gatinA siddhAMta anasAra e be ekabIjA pratye danA gAMDAnA vezamAM eDragara AMdhaLA glosTarane Dovara pAse eka AcaravA pravRtta thAya che. gloaranI AMkho phoDI nAMkhatAM pahelAM TekarInI Toca sudhI lAve che. glosTarano irAdo eTekarInI Toca uparathI kArnavile eDamanDane potAnA mahele pAchI jatI gonarila sAthe mokalI nIce paDavA-kUdako mArIne ApaghAta karavAno hato. ema karatAM pahelAM dIdho hato. mArgamAM gonarila eDamanDanA premamAM paDe che. ane potAnA te egarane eka bIjI nANAMnI thelI Ape che ane o devI. jo. mahale pahoMcI eDamanDa potAnA pati olbajAne maLe te pahelAM tene egara jIvato hoya to tene tamArA AzIrvAda Apajo,' evI prArthanA potAno anucara ojhavalai potAnA vacce datane kAma karaze ema kahI karIne kUdako mArIne paDe che, ane mAne che pote TekarInI nIce taLeTImAM pAcho mokalI de che. eDamanDanA gayA pachI gonarila potAnA mahelamAM paDyo che. hakIkatamAM te TekarInI Toca upara ja paDyo hato, paNa eDagara jAya che tyAre tenA ane rIgananA liyara pratyenA vartana vize sAMbhaLIne potAno avAja koI aNaghaDa gAmaDiyanA jevo karIne TekarInI TocathI roSe bharAyelo olbanI tene kahe che: "tame zuM karyuM? putrIo nahi paNa taLeTI sudhInA dekhAvanuM kalpanAne tAdraza lAge evuM varNana karIne vAghaNo, tame tamArA pitAne, ane te paNa eka zrIsaMpanna (Gracious). glosTarane pote kharekhara TekarInI Toca uparathI taLeTIe paDyo che ane camatkArika rIte bacI gayo che ema samajAve che. AMdhaLo glosTara pratyenA para na karI zakanArA ja thaI rahyAM che, jema kathvInI
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 163-95 prabuddha jIvana egaranI vAta sAcI mAnI kahe che, "havethI huM mane game teTaluM duHkha tamArI-kahI zakuM to patnI-sasneha sevaka gonarila. " paDe te badhuM sahana karIza." patra vAMcIne eDagara vicAre cheH kevuM pAra pAmI na zakAya evuM eDagara ane glosTara vacce A saMvAda cAlato hoya che tyAM e hoya che strInuM mana tenA umadA svabhAvanA patinI ja viruddha kAvataruM, TekarInI pAsenA khetaramAM ati vicitra vezamAM unmatta liyara asaMbadha ane enA patinA badalAmAM mAro bhAI ' pralApa karato Ave che: "e badhAM katarAMnI jema mArI khuzAmata karatA koDaliyano anucara liyarane laI gayo pachI DaoNkTare tene nidrA karatAM, mArI "hA" e "hA" ane mArI "nA" e 'nA' karatAM karatAM, prere evI auSadhi ApI tene UMghADI dIdho hato ane te UMghato hato paNa mane bhIjavI nAkhe evo varasAda Avyo ane mArA dAMta kakaDAve tyAre tene navAM vastro paherAvavAmAM AvyAM hatAM. tene jagADavA evo jorajorathI pavana phUMkAyo ane mArA kahevAthI vIjaLInA kaDAkA DaoNkTaranA kahevAthI saMgIta cAlu karavAmAM Ave che, ane koDIliya baMdha na rahyAM tyAre huM samajI gayo ke e badhAM jUThuM bolatAM hatAM. e badhAM liyarane uddezIne kahe cheH "mArA priya pitA ! navajIvana ApatI kahetAM ke huM badhuM karI zakuM chuM. jUThI vAta. huM mane tAva Avato nathI auSadhi, tuM mArA A hoTho upara AvIne vasa ane huM A cuMbana karUM aTakAvI zakato.' liyarane bolato sAMbhaLI glosTara kahe cheH "A chuM, te mArI bahenoe ApanI pUjya vRddhAvasthA upara karelA hiMsaka avAjamane kaMIka paricita lAge che. e rAjA to nathIne?' hA, liyara prahAronA ghAne rUjhavI do. saMgItanI asarathI liyara jAgyo te pahelAM kahe che, "tasue tasu rAjA (every inch a king) juo, huM AMkho koDaliya gonarila ane rIganane anulakSIne kahe cheH "Apa temanA koDha tyAre mArI raiyata kevI dhruje che? huM pelAne thayelI motanI sajA mApha pitA na hota topaNa ApanI A dADhInA barapha jevA heta vALe | karI dauM chuM, te kayo guno karyo hato ? vyabhicArI. nA, tane motanI temanAmAM dayA prerI hota. mArA koi zatrano kUtaro mane karayo hota sajA nahi thAya. vyabhicAra mATe motanI sajA? mArI putrIo karatA to paNa evI rAtrIe meM tene mArA mahelamAM tApaNI pAse Ubho rahevA glosTaranA anaurasa putre tenA pitA mATe vadhAre prema batAvyo." dIdho hota." have saMgItanI asarathI liyara jAge che ane DaoNkTaranI svAmIbhakta glosTara liyaranA hAthane cuMbana karavA devAnI rajA sUcanAthI koDaliya tene pUche che : "mAnavaMtA nAmadAra mahArAjAne kema mAge che tyAre vaLI liyara kahe cheH "nA, pahelAM mane e hAtha lUchI che?" uttaramAM liyara jAgRti ane svama vaccenA sImAM pradezamAMthI nAkhavA de, temAM mayatAnI vAsa mAre che. (it smells of morality) bolato hoya ema kahe cheH "mane kabaramAMthI bahAra kADhavAmAM tame mane e pachI liyara glosTarane pote lakheluM kaMIka vAMcavA Ape che. paNa anyAya karo cho. tuM to svargIya AnaMdamAM nahAtA koi puNyAtmA jevI glosTara kahe che ke, "ApanA sarva akSaro sUrya jevA prakAzamAna hoya che, ane mane to bhaDake baLatA cakra upara bAMdhavAmAM Avyo che ane topaNa huM te nahi vAMcI zakuM." "ema che!', liyara kahe che. "tyAre to mArA potAnAM ja AMsu mane pIgaLelA sIsAnI jema dajhADe che.'' tame mArA jevA ja cho. mAthAmAM AMkho nahi, ane kothaLImAM nANAM koDaliya pUche che, "nAmudAra, Apa mane oLakho cho? uttaramAM nahi. paNa AMkho vinAya mANasa A duniyAmAM zuM cAle che te joI zake liyara kahe che. "tuM koI daivI satva (spirit) che. tAruM kyAre mRtyu thayuM?" che. tArA kAnathI jo, pelo nyAyAdhIza pelA bicArA corane kevo tataDAve ema kahI liyara koDaliyane kharekhara daivI satva mAnato hoya tema ene che ? paNa sAMbhaLa, tArA kAnamAM kahuM chuM, e nyAyAdhIzanI jagyAe page paDavA jAya che. koDaliya tene ema karato aTakAvatAM kahe cheH corane besADa, ane coranI jagyAe nyAyAdhIzane, pachI jo, kharo cora "nAmadAra, mArI sAme juo mane ApanA hAtha mArA upara mUkI mane koNa ane kharo nyAyAdhIza koNa ? meM koI kheDUtanA kUtarAne bhikhArIne AzIrvAda Apo. nA, nA, nAmadAra, Apa mane page na paDo." bhasato ane e bhikhArIne kUtarAnA bhayathI nAsI jato joyo che? e koDaliyanA A udgAro liyarane mazkarI jevA lAge che ane te kahe cheH ja sattAnuM sAcuM rUpa che. sattAsthAne beThelA kUtarAnI paNa AjJA "kRpA karI mArI mazkarI na karo. huM to eMzI vaTAvI gayelo buddhihIna pALavAmAM Ave che. cIMtharehAla vastromAMthI badhA doSo dekhAI Ave mUrkha chuM...nA, huM kahuM chuM. te sAMbhaLIne hasatA nahi, paNa mane lAge che che, paNa prANIonI rUMvAvALI cAmaDIno Dagalo badhuM DhAMkI de che. evo ke A sannArI mArI bALakI (child) koDaliya che," A child zabda Dagalo paheranArane nyAyano bhAlo mAro to te bhAlo ja tUTI jaze. huM pote rAjA hato e bhUlI jaI mAtra pitA banI rahelA liyaranA hRdayamAM kahuM chuM, koI guno nathI karatuM, nA koI nahi. koInI upara gunAno vAtsalyanI huratI saravANI vize keTaluM badhuM kahI jAya che! e child Aropa mUkanAranA hoTha huM sIvI daI zakuM chuM.' liyaranA A asaMbadha zabda sAMbhaLI AMsuthI chalakAtI AMkhe kADaliyA mAtra "hA huM chuM huM chuM' pralApamAM pahelAnA Apakhuda liyaramAM sattAsthAne beThelAo ane je evo mitAkSArI uttara Ape che. liyara tene "tArAM AMsu bhInAM che.' prakArano nyAya kare che tenuM sAcuM rUpa samajI zakavAnI satyadraSTino udaya ema pUchI kahe che, ' nA, nA, raDatI nahi. tuM mane jhera ApIza to te thayelo joIe chIe. huM pI jaIza, huM jANuM chuM ke tane mArA upara prema nathI. have mane yAda koDIliye potAnA eka anucarane liyarane zodhI lAvavA mokalyo Ave che ke tArI bahenoe mane duHkha ApyuM che, tane ema karavA mATe che te have AvI pahoMce che ane liyarane laI jAya che. temanA gayA pachI kAraNa che, temane nathI.' Ano paNa koDaliya "koI kAraNa nathI, koI gorilano eDamanDa uparano premapatra laIne ojhuvalDa AvI pahoMce. kAraNa nathI' evo ja mitAkSarI uttara Ape che ane pachI liyarane pUche che ane rIgane tene je kahyuM hatuM te yAda rAkhI te glosTara upara talavAra che, "Apa nAmadAra UbhA thaIne cAlazo.' uttaramAM liyara kahe che: "huM ugAme che. eDragara koI abhaNa kheDUtanA jevI bolImAM tene paDakAre che jevo chuM tevo mane nibhAvI lo, kRpA karIne bhUlI jAo ane kSamA karI ane e be vacce talavAranuM taMdvayuddha thatAM ojhavalDa egaranI talavAranA do. huM to vRddha ane mUrkha chuM." prahArathI ghAyala thaIne paDe che, paNa marI jatAM pahelAM te gonArikano potAnI je putrIne liyare 'najaranikAla karI te pahelAM tene "our : premapatra eDamanDane ApavA eDragarane soMpe che. egara patra ughADIne joy" "mArI AMkhanI kIkI' kahI saMbodhI hatI te koDaliya sAme vAMce che. patramAM gonarile lakhyuM hatuM. "ApaNe parasparane ApelA vacana liyarane bAMdhatA premataMtunA punarjIvananuM A drazya zeksapiyaranAM sarva yAda rAkhajo, temane pUrA karI nAkhavAnI tamane ghaNI tako maLI raheze. nATakomAM sauthI vadhu hRdayasparzI prasaMga manAyo che. ane koDaliyanA jo teo A yuddhamAM vijetA thaine Ave to ApaNI icchA pUrI nahi "hA huM chuM, huM chuM ane koI kAraNa nathI, koI kAraNa nathI" e be uttaro thAya, huM temanI kedI ja rahIza ane temanI zayA mArI jela banI jaze. premanA agAdha UMDANane mAtra vyaMjita karatI saMyamI kaLAnA zreSTha e zayAmAM mane maLatI dhRNAjanaka garamImAMthI mane bacAvo ane temanuM namUnAo gaNAyA che. sthAna tame laI mane bhogavo.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ DAya che. yuddha zarU kara liyara kedapakaDAkArane nA phAMsI Avyo ane e prabuddha jIvana .. tA. 16-3-95 have eka pakSe koDaliyanA sainya ane bIjA pakSe gonarila ane sainyanA eka kaptAnane korDalIyane phAMsI ApI teNe hatAza thaI rIgananA sainya vacce yuddha thAya che temAM gorila ane rIgananA sainyanI ApaghAta karyo hato ema jAhera karavAnI sUcanA ApI hatI e kabUla saradArI eDamanDa le che ane yuddhamAM koDaliyanuM sainya hArI jatAM te ane karyuM ane te kaptAnane potAnI sUcanAno amala karato aTakAvavA teNe liyara keda pakaDAya che. yuddha zarUM thayuM te pahelAM eDagara eka vRkSanI chAya nizAnIrUpe egarane potAnI talavAra ApI. eDegara e talavAra nIce besADelA glosTare koDIliya ane liyara keda pakaDAyAnA samAcAra laIne jAya te pahelAM kaptAne eDamanDanI sUcanAnuM pAlana karI koDaliyane ' egara pAsethI sAMbhaLI hatAza thaine tyAMthI javAnI ephagarane nA phAMsI ApI dIdhI hatI, liyara koDIliyanA mRtadehane potAnA be pADatAM kahyuM: "mAre kyAMya nathI javuM. ahIM beThAM beThAM paNa mANasa saDI hAthamAM laIne Avyo ane AkrozapUrvaka bolavA mAMDyoH "tame badhA jaI zake che. tene potAnI sAthe samajAvatAM egaranA momAM patthara jevA cho. e sadAya mATe gaI, A pIchuM tenA zvAsathI hAle che, zeksapiyare je udgAro mUkyA che temAM tenuM ja janma ane mRtyune lagatuM te jIve che ! jo kharekhara ema hoya to e daivayoga meM je kAMi kaSTa sahana ciMtana pragaTa thatuM jaNAya che. eDragara glosTarane kahe che: "vaLI pAchA kyAM che te badhA mane bhulAvI deze...koDaliya, koDaliya, jarA thoDo avaLo vicAra karavA mAMDyA? mANaso A duniyAmAM AvavAnuM sahana samaya jIvI jA. tuM zuM kahe che? teno avAja nitya saumya, mRdu ane karI le che tema temaNe temAMthI javAnuM paNa sahana karI levuM joIe. pote haLavo, strInI sarvottama zobhA jevo hato...koi kUtaro, ghoDo, ke uMdara pAkuM pAna hoya eTaluM ja joie. (Ripeness is all) kedI banelI kema jIvatAM rahe ane tuM nahi?...tuM have kyAreya pAchI nahi Ave, koDaliya kedI liyarane pUche che, "ApaNe A putrIo ane bahenone kyAreya nahi, kyAreya nahi, kyAreya nahi, kyAreya nahi, kyAreya maLavuM nathI?' tene uttara ApatAM liyara kahe che: "nA, nA, nA, nA, nahi, "kyAreya nahi'nA AvAM pAMca punarAvartanomAM zeksapiyare cAla ApaNe jelamAM jaIe ane tyAM ApaNe be ekalAM ekalAM ApaNane mRtyunI aMtimatA kevI sacoTa rIte pratyakSa karAvI che ! pAMjarAmAM purAyelAM paMkhIonI jema gAizuM, tuM mane page paDIne mArAM 'kyAreya nahi'nuM punarAvartana karatAM livarane hAMpha caDhe che ane te pAse AzIrvAda mAgIza tyAre huM tArA page paDIne tArI kSamA mAgIza, ApaNe UbhelAmAMthI ekane potAnuM baTana kholI nAkhavAnuM kahe che ane te ja ekabIjAne jUnI purANI vArtAo kahIzuM. raMgaberaMgI pataMgiyA jevA kSaNe tene koDaliyanA hoThe hAlatA jaNAya che ane bolI UThe che. darabArIonI majAka uDAvIzuM, ApaNe temane pUchIzuM, koNa caDhayuM, koNa juo, juo, enA hoTha juo, ahIM juo, ahIM juo" ane ema paDyuM, koNa sattAsthAne Avyo ane koNa sattAsthAnethI paDyo, ApaNe bolatAM te harSanA asahya "Avega'thI mRtyu pAmI DhaLI paDe che ane te jANe IzvaranA guptacaro hoie tema A saMsAranA drA banIne tenuM pachI egaranI talavAranA prahArathI ghAyala thayelo eDamanDa paNa mRtyu 2824 mell asgj. (and take upon's the mystery of things 412). as we were good's spies), Ama jelanI cAra divAlonI aMdara nATakamAM chellA udgAro obanInA che. koI saMskRta nATakanuM pAtra rahIne ApaNe moTA moTA mAMdhAtAonA svArthI pakSo ane joDANonA bharatavAkya bolatuM hoya ema te kahe cheH "A zokamaya kALano bojo bhAgyonA caMdranI kaLAnI jema thatAM bharatI oTane jotAM jotAM jIvIzuM." ApaNe sahana karavo joIe, ApaNe je kahevuM joie te nahi paNa A badhuM sAMbhaLIne rahelo eDamanDa sainyanA eka adhikArIne koDaliya ApaNuM hRdaya je prere te ja kahevuM. ApaNAmAM sauthI vRddha hatA temaNe ane liyarane lai javAnI AjJA kare che tyAre liyara e AjJAne sauthI vadhu sahana karyuM, ApaNe yuvAno emanA jeTaluM joizuM ya nahiM ane AvakArato hoya ema kahe che, "AvAM balidAno upara to, mArI jIvIzuM ya nahi. koDaliya, devA para sugaMdhI dravyonI. IzvaranA guptacara rUpe A saMsAranA drA banI tenuM rahasya jANI prabuddha jIvana levAnI liyaranI A kalpanAmAM te ane tenA pAtrano sarjaka zeksapiyara | (rajisTrezana opha nyujha peparsa rulsa 1956nA anvaye) beya koI lagabhaga AdhyAtmika anubhUti jevA lAgatA caitasika staranA | (phorma naM. 4). sImApradeza sudhI pahoMcI gayA hoya ema jaNAya che. ane nATakanA A 'prabuddha jIvana" saMbaMdhamAM nIcenI vigato pragaTa karavAmAM Ave che. drazyamAM ApaNe zeksapiyaranI kavidraSTino eka virala unmeSa pragaTa : | 1. prasiddhinuM sthaLaH rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, thayo hovAnuM anubhavIe chIe." - 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-4. nATakanAM aMta zeksapiyaranAM TrejiDI prakAranAM sarva nATakomAM Ave | 2. prasiddhino krama: dara mahinAnI soLamI tArIkha. che tema tema tenAM mukhya pAtronAM mRtyuthI Ave che. yuddha zarU thayuM te pahelAM 3. mudrakanuM nAma: cImanalAla je. zAha eDragare gorilano eDamanDa uparano premapatra gorilanA pati kayA dezanA: , bhAratIya. olbanImAM ApI dIdho hato ane kahyuM hatuM ke e patramAM je lakhyuM che ThekANuM : rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, te sAbita karavA pote eka sainikavIrane laine Avaze. paNa eDegarano 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-4, 4.prakAzakanuM nAma : cImanalAla je. zAha irAdo to pote ja e patramAM je lakhyuM hatuM te sAbita karavA eDamanDa kayA dezanA: bhAratIya sAthe talavAranuM taMdayuddha karavAno hato. ema karavA mATe zastrasajja thaIne ThekANuM: rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI te gloarane pote gAMDAnA vezamAM kevI rIte pharato rahyo hato ema kahIne 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-4. eDamanDa sAthenA vaMdayuddhamAM pote saphaLa thAya te mATe glosTanA AzIrvAda 5. taMtrInuM nAma: DaoN. ramaNalAla cI. zAha mAge che. e badhuM sAMbhaLIne harSa ane du:khanA paraspara virodhI kayA dezanA: bhAratIya Avegono AghAta glosTaranuM nirbaLa paDI gayeluM hRdaya sahana na karI ThekANuM: rasadhArA ko. hA. sosAyaTI, zakyuM ane te moM upara hAsya sAthe mRtyu pAmI DhaLI paDyo. te pachI 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-4. potAnA eDamanDa mATenA premamAM rIganane potAnI harIpha mAnatI 6, mAlikanuM nAma ane saranAmuM : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, gonarile tene jhera ApyuM ane te mRtyu pAmI, ane pachI tarata potAnA * 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400004. ' eDamanDa uparanA premapatranI vAta jAhera thai gayelI jANI gonarile huM ramaNalAla cI. zAha AthI jAhera karuM chuM ke upara Ape ! ApaghAta karyo. ApelI vigato mArI jANA ane mAnyatA mujaba barAbara che. egara ane eDamanDa vacce talavAranuM vaMdvayuddha thayuM temAM eDamanDI tA. 1-3-95 ramaNalAla cI. zAha . ghAyala thaIne paDyo, paNa maratAM pahelAM tene saddabuddhi AvI ane pote
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-3-95 prabuddha jIvana bhaya-nirbhaya-abhaya. mANasane sIdhA karanArA tattvo che. eka bhIti ane bIjI prIti. eka paMDitajI samudramArge pravAsa karatA hatA. acAnaka madhadariye izvarano bhaya che mATe mANasa dharmane nItine mArge cAle che. mA bApano tophAna UThyuM. paMDitajIno jIva tALave coMTyo. khalAsI to AvAM thoDo ghaNo dhAka hoya to ja bALako sadAcArane paMthe vaLe. tophAnothI TevAyelo hato. paMDitajI ene pUche-tophAnano bhaya, nathI adhikArI vargano thoDo Dara hoya to ja karmacArIo vyavasthita-kAma kare. lAgato?khalAsI kahe, "nA. mArA to pitA ane kAkA bane AvAM jIvanamAM izvarano, mAta-pitAno, vaDilono, gurujanono, uparI tophAnamAM maraNane zaraNa thayA." paMDitajI to AbhA banI gayA, adhikArIno thoDo bhaya joIe ja. upaniSadano maMtra che- pUche-'...to ye tophAnano Dara nathI satAvato ? maraNano Dara nathI bhayAdasya agnistapati bhayAttapati sUryaH / lAgato?' khalAsI paNa paMDitanA mAthAno, sAmo prazna karyo, 'ApanA bhayAdindrazca vAyuzca mRtyurdhAvati paMcamaH // pitAnuM maraNa kevI rIte thayuM?" "pathArImAM "ane dAdAjInuM?' "te ya - paramAtmAno bhaya che, mATe ja agi tape che, mATe ja sUrya prakAza pathArImAM." "to pachI tamane pathArI para sUtAM maraNa pathArIno Dara nathI Ape che. enA bhayathI vAyu prakRtinA kramAnusAra vahe che. devarAja Indra lAgato?' paMDitajI niruttara hatA. bhayanI vacamAM paNa khalAsI nirbhaya kriyAzIla rahe che ane mRtyu gatizIla. , " '' che. paraMtu ...bhIti sAthe jo prIti na hoya to aMtizaya dhAkathI, A bhavasAgaramAM tophAno UThe che. jIvana-maiyA avAranavAra niraMkaza dAbathI vyaktinA manamAM aniSTa bhaya pesI jAya. Avo bhaya hAlakaDolaka thatI rahe che. sAcuM maraNa jiMdagImAM eka ja vAra AvatuM sarjanAtmaka zaktino ghAtaka che. jyAM zraddhA-bhaktino abhAva hoya, hoya che. paraMtu maraNanA DarathI mANasa Dagale Dagale marato hoya che. prItino AvirbhAva na hoya tyAM bhIti bhayAnaka svarUpa dhAraNa kare che. keTalAka jIva maraNanA DarathI jIvana hArI jatA hoya che ane keTalAka bhayabhIta manuSyanAM kAma ravaDI paDe che. tethI kavacita nirAzA marajIvA maraNane paNa jIvI, jItI jANatA hoya che. A pAme, vyaktitva haNAtuM hoya tevo bhAsa thAya, laghutAgraMthi baMdhAya, eka vAMcelo prasaMga che. nagaranI bahAra sAdhu mahArAja dhUNI tabiyata lathaDe, vicAro pataMganI jema aMsthiratApUrvaka gothAM khAya- A dhakhAvIne beThelA. tyAM plega bhairava ke kolerA bhairavIne nagara tarapha jatAM badhAne kAraNe mAnasazAstrIo bhayane bhayaMkara jherI roga mAne che. joyAM ane pUchayuM-"keTalAMne mArazo?' - Adhunika sabhyatA ane saMskRtinA vikAsanI sAthe sAthe "basone.' thoDA divasa pachI plegabhairava pAcho jato hato. mAnavajIvana vadhAre ne vadhAre asalAmatIbharyuM ane ciMtAtura banI gayuM rastAmAM pelA sAdhu maLyA, pUche, "kema basone badale cArasone mAryA? che. ciMtA ane bhayane khAsa dostI che. mAnasika tANa ke ciMtAthI mAnavI plegabhairava kahe-"meM to bassone ja mAya, bAkInA to bhayathI maryA." bhayano zikAra banI gayo che. savArano nIkaLelo mANasa bombavisphoTa, bhaya mAraka che. abhayatAraka che, rAmanAmapAraka che. gAMdhIjI jevA apaharaNa, hatyAkAMDamAMthI ugarIne sAMje sAjo naravo hemakhema pAcho gAMdhIjI bALapaNamAM aMdhArAthI DaratA. abhayano maMtra e kyAMthI Avaze ke nahIM tenI ciMtA korI khAtI hoya che. manuSyane eka sAthe zIkhyA? rAmanAmamAMthI. gAMdhIjI nirbhaya hatA kAraNa ke niHspRhatA. aneka bhaya vaLagelA che. zArIrika pIDAno bhaya, ekalavAsano bhaya, dakSiNa AphrikAmAM Atmagaurava ane abhayano dhvaja laherAvyo e. pratiSThAlopano bhaya, saMpattinAzano bhaya, svajanaviyogano bhaya, emanI saMkalpa-zaktinuM pratika che. komI dAvAnaLa bhAratamAM cArekora anizcita paristhitino bhaya, astitvalopano arthAtuM maraNano bhaya, bhabhUkI UThelo tyAre noAkhalImAM koInI paNa vahAra-vinA padayAtrA ajJAtano bhaya, bhAvino bhaya, koipaNa kAraNa vinAno akAraNa bhaya. karanAra bApu abhayanI mUrti samA hatA. emano abhaya dezavAsIonA AvA bhaya ochA hoya tema kAlpanika aneka bhaya umerIne satata bhayanA haiyAmAM bhayarahita avasthAno saMcAra karI zakato.. . othAra nIce ja ApaNe jIvatA hoIe chIe, jIvavuM paDatuM hoya che. abhaya ane nirbhayamAM sUkSma bhedarekhA che. nirbhaya mAnava sRSTine * A bhaya nAmanuM bhUta ekaluM mAnavIne ja nathI DarAvatuM. raMjADI zake, ahita karI zake, trAhimAma pokarAvI zake. ApaNe tyAM eka prANIsRSTimAM to enuM astitva hatuM ja. have to eka deza bIjAthI Dare kathA che. eka RSinA AzramamAM nAno uMdara hato. ene bilADIno che tethI saMrakSaNa mATe lakhalUTa dhana kharce che. Hero- Worship 'hIro bhaya lAgyo to RSie uMdaramAMthI bilADI banAvI. bilADIne kUtarAno varzipa' nAmanA pustakamAM kArlAilanuM kathana che. "Aje paNa manuSyanuM Dara lAgyo to bilADImAMthI kUtaro. kUtarAne vAghanI bIka lAgI to paheluM kartavya bhaya nAbUda karavAnuM che. jyAM sudhI mANasa bIkane, bhayane RSie vAgha banAvyo. uMdaramAMthI vAgha banelo enA RNane bhUlI gayo dUra nahIM kare tyAM sudhI tenA sarva kAmomAM gulAmI manovRtti ane uparano ane RSine ja khAvA dhasyo tyAre RSie punaH maMtrabaLathI ene uMdara, DoLa rahe che. tenA vicAro paNa gulAma ane kAyara jevA rahe che. banAvI dIdho. kathAnuM tAtparya e ke nirbhayatA sAthe pratA na hoya to te nirbhayatA mAnavanI zatru banI zake. bhayathI koi sarvathA, sarvadA mukta rahI zakyuM nathI. nirbhaya thavAnuM ApaNe tyAM ghaNAM ya evA udAharaNo che ke asUro, dAnavo, kahenAra kArlAila paNa koI dukAnamAM caDatAM bItA kAraNa emane rAkSaso, devone rIjhavI varadAna prApta kare ane pachI deva, guru, dvija, dukAnadArano Dara lAgato. nyUTana pANIthI gabharAtA, mojhArTabyugalanA sajanone trAhimAma pokarAve. nirbhayatA sAthe jIvadayA na hoya to avAjathI DaratA. zopanahoara hajAmanA astrAne joi dhrujatA. nirbhaya mAnava prajAne raMjADI zake, abhaya ane nirbhaya manuSyamAM A AdimAnavanI kalpanA karIe...e to meghagarjanAthI paNa bhaya pAmato. pharaka che. abhaya sadhya hoya che,nirbhaya kyAreka nirdaya banI zake. nirbhaya AkAzamAM saMtAyelI vIjane kAlAvAlA karato ke ene jIvavA de. sadgaNono janake che. abhaya daivI saMpattino ziromaNi che. paraMtu prakRtinA tattvone samajato gayo tema tema bhayathI mukta thato gayo. nirbhaya ekalo paDI jAya to udaMDa, uzruMkhala, uddhata banI zake. abhaya bhayanuM svarUpa samajI levAthI enuM nivAraNa maLI zake, nirbhaya banI sAthe nitya bhUtado, ahiMsA, viveka jevAM saguNo vaNAyelAM hoya che. Avo abhaya Arta ane pIDitajanone sAMtvanA bakSe che. ' zake. che ke ' "ka
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 10 prabuddha jIvana - tA. 16-3-95 abhaya janakalyANano ghAtaka che. hiMdu, bauddha, jaina traNeya dharmo abhayanI vikAsayAtrA. arjuna bhayathI vyathita che. jana ja pravyathita abhayamudrAno upayoga kare che. AkhyAyikA che. bhagavAna buddha sAme mano che (11.45) priya sakhA kuSaNanuM parama mitranuM Atmiya svajananuM eka madonmatta hAthI ghasI Avyo. bhagavAna buddhanI sAdhanA eTalI sAkSAtu kALarUpI svarUpa nihALIne vizvarUpa darzana karIne arjuna utkaTake kevaLa abhayamudrA darzAvI ene zAMta karyo. abhayamudrA bhadrAmudrA bhayabhIta che. bhagavAnanuM A kAlasvarUpa ene jayAno moSaNa che. sarakSitatA,kalyANakAritA, mananI svasthatAnI dyotaka che. bIvaMnAma jevuM bhAse che: tharathara dhrujatoarjuna zrIkRSNane prArtha cheabhayamudrA thakI azubhano pArahAra thaI savamagala thAya evA va na thatunena sahastravAho mava vizvamUrta arjunanI prArthanA bhAratIyonI mAnyatA che. ' suNIne zrIkRSNa pharIne saumya svarUpe pragaTe che. arjunane AzvAsana Ape nirbhayatA kavacit azubha karI che. che. AdhyAyAmAsa 2 mItane bhUtvA punaH sauhvAramAM ! abhaya sarvadA zubhaMkara che. nirbhayatA kadAcita bhayaMkara hoi zake. (11.50) abhaya sarvathA abhayaMkara che. bhayanI anubhUti vinA abhayanI sAdhanA zakya nathI. nirbhayatA trAhimAm pokarAvI zake. ananyabhakti vinA abhayanI abhivyakti saMbhavita nathI. abhaya e abhaya pAhi mAmanuM pratIka che. to kurukSetramAM khIlatI jIvana-kalAno mApadaMDa che. A kurukSetra bahAra nirbhayatA vidhvaMsaka hoI zake. paNa che ane ApaNA manamAM paNa. gItAnA pahelA adhyAyamAM jema eka - abhaya poSaka che. bAju kauravo ane bIjI bAju pAMDavone sAmasAmAM khaDA karyA che. te nirbhayatA vinAzaka hoI zake. pramANe soLamAM adhyAyamAM eka bAju daivI guNo ane bIjI bAju abhaya saMrakSaka che. durgaNone sAmasAmA khaDA karyA che. mAnavanA manamAM saMpravRtti ane nirbhayatA raMjADI zake. asapravRtti, daivI saMpa ane AsurI saMpa vacce gajagrAha cAlyA kare abhaya janaraMjana karI zake. nirbhayatA mAnavIya guNa che. | vinobAjI lakhe che-hiMduonI jema pArasIonA dharmagraMthamAM abhaya daivI guNa che. ahuramajhada ane aharimAnano, khristI dharmamAM prabhu ane zetAnano, nirbhayatA keLavavI paDe. IslAmamAM payagaMbara ane iblisa vacce AMtarayuddha cAlyA ja kare che. 'abhaya AtmabhAvanI sahaja niSpatti che. yuddha kahIe eTale senApati joie. gItAmAM sadgaNoe potAno nirbhayatA aparA prakRti che. senApati nImyo che. e senApati te abhaya. abhaya vinA ekeya abhaya paraprakRti che. sadgaNa vikasato nathI tethI daivI saMpa tarIke oLakhAvelA soLamAM nirbhayatA kevaLa nIDaratA che. adhyAyano AraMbha zrIkRSNa abhayathI kare che. abhayamAM nIDaratA uparAMta Azraya, saMrakSaNa, jIvadayA, karuNAno abhayadAna jevuM zreSTha bIjuM koi dAna nathI ema bhAratIya zIlagata svabhAva che. paraMparAnI draDhabhUta mAnyatA che. sarvevu TApu abhayAnam ! satya, nirbhayatA aitabuddhine janma ApI zake. ahiMsA, dayA, karuNA, sarva saddaguNone abhayano Azraya joie. abhaya advaitabuddhi, ekAtmatAno sahaja guNa che. bhayanA bhAgamAM ciraMtana maitrI ke niraMtara prema pragaTI na zake. bhayabhIta saMtakavi jJAnezvara, mahArAjanI ovI che. gAni ane nANe vAtAvaraNamAM sadguNa paNa durguNa banI bese. satu pravRtti paNa dUbaLI kayA jAla arthAta jyAM ekAtmatAno anubhava karyo ke bhIti gaI ja paDI jAya. abhaya sarva saddaguNono senAnAyaka che. samajo. bhaya pAkAMno hoya, potIkAMno na hoya, upaniSada kahe che- senA kahIe to AgalA ane pAchalA banne moracAne saMbhALavo dvitIyAddha mAM mata ! A mArAthI judo che, pArako che. evo bhAva paDe. senAne mokhare jema abhaya che tema senAnI Akhare namratA che. Avyo ke bhaya udabhavyo ja. jyAM prIti hoya tyAM bhItI na hoya. prema namratA na hoya to jIta kayAreka hAramAM palaTAya. zrI kRSNa arjunane yuddha nirbhaya hoya che. mAtAnA khoLAmAM mAthuM mUkIne sUtelAM nAnA bALakane mATe prere che tyAre pralobhana Ape che - hato vA prAsthati svI nityA bhaya hoya che?'mAtmaupana sarvatra samatAne nihALanAramAM nirbhayatA vA no mahIm | arthAt sAmI chAtIe laDatAM laDatAM jo haNAze to sahaja pragaTe. svarga maLaze ane jItaze to pRthvIne bhogavaze. duSTono saMhAra karIza he bhaya tAmasI vRti che. (gItA 18.35) gItAmAM arjunane zrIkRSNa arjuna! to dharAne abhayadAna maLaze. pRthvI para svarganuM nimaNi thaze. svadharmanuM pAlana karavAnuM sacana karatA kahe che, tuM kSatriya yoddho che. yuddha, svarga eTale abhayano virATa vage. Cosmic Classroom. kaTha tAro svadharma che. yuddha tyajIne parAmukha thavA jevo bIjo bhayAvaha paradharma upaniSadamAM vidhAna che : nathI. tArA zatruo tane ToNAM mAraze...kAyara ! Darapoka ! joyuM! vo na karyA vinati | ra tatra naM ra gaNyA viti | DarIne nATho.. raNachoDarAya kI jaya..yAkurata mItte tyAM be tIrtI azayApipA ! zotino matte vastro ! mahArathA .. jyAM bhaya nathI tenuM ja bIjuM nAma svarga. jyAM nathI vRddhAvasthAno arjuna pApabhIru che. zrIkRSNa ene samajAve che. A niSkAma Dara, nathI bhUkha ke tRSNAno bhaya. te bhayarahita avasthAnuM nAma che svarga. karmayoganuM, svadharmanuM pAlana evI eka pravAhI prakriyA che ke emAM nathI maitrI svarganI dAtrI che, abhayanI dhAtrI che. Friendship koi pratyavAya ke nathI viparIta pariNAmano bhaya. A karmayoganuM alpa leads to fearlessness, peace and works for universal dharmAcaraNa paNa moTA bhayamAMthI ugArI le che. svamAnasa dharmagra happiness. triAnta mahetA mayAt (gItA 2.40). pRthvI para svargane sAkAra karavAnI khevanA rAkhatA vaidika maMtradaSTA gItA eTale viSAdamAMthI prasAdanI, paradharmamAMthI svadharmanI, ArtaprANa prArthanA kare che. akarmayatAmAMthI karmayoganI, saMzayamAMthI saMkalpanI, bhayamAMthI ajayaM mitro apayam mitrAd
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-3-95 prabuddha jIvana abhayaM jJAtAd abhayaM puro yaH abhayaM nakta abhayaM divA na :sarva AzA mama mitra bhavatu atharvaveda 19.15-16 jyAM bhaya che tyAM parAjaya che. jyAM abhaya che te ajaya che. bhayamAM Amaya che. abhaya nirAmaya che. bhayamAM anumaya che. abhayamAM vinaya che. bhayamAM vilaya che. ' abhayane tejovalaya che: nirbhaya nirdaya hoI zake. abhaya sadaya che. jyAM bhaya che tyAM kSaya che. abhaya akSaya che. yajurvedanA ArSadra RSi ArtaprANa prArthe che.' yato yataH samIhase tato no abhayaM kuru / zaM naH kuru prajAbhyaH abhayaM naH pazubhyaH // OM zAntiH zAntiH zAntiH / saMtahRdayI sArasvata prA. phiroja kAvasajI dAvara prA. kAntibhAI bI. zAha 1992nuM varSa gujarAtanA eka virala vidyAsArasvata prA. phirojha vargavyAkhyAno sadAye vighAtejathI vibhUSita thatAM. viSayano talasparzI kAvasajI dAvaranuM janmazatAbdI-varSa hatuM. gujarAtanI keTalIka zikSaNa abhyAsa, asmalita vAgdhArA, vizadatApUrNa chaNAvaTa ane aMgrejInI saMsthAoe, dAvara sAhebanA vyApaka ziSya samudAye ane bahoLA sAthe saMskRta-phArasInA aneka saMdarbhonI prastuti dvArA emanAM cAhakavarge pota potAnI rIte A saMniSTha zikSaNa kAranuM puNyasmaraNa karyuM. vyAkhyAno vidyArthIone prabhAvita karatAM ane jJAnano prakAzapuMja amadAvAda pArasI paMcAyate "vilakSaNa vibhUti' nAme sva. sadguru prA. pAtharatAM. vidyAvyAsaMgane pUjA mAnanArA dAvarasAhebamAM dAvara-smRtigraMtha prakAzita karI, enA vimocana-samAroha nimitte abhyAsakratA, vAcanamanananI ekAgratA ane jJAnavitaraNanI dAvara sAhebane bhavya zraddhAMjali arpaNa karI. saMniSThAnA guNo sahajabhAve ja mUrta thatA. eTale to emanA sanmAnanA - prA. phirojha zAvarano janma tA. 16-11-1892nA roja pratyuttaramAM emaNe kaheluM ke "saMniSThA, prAmANikatA ane kartavyaniSThA ahamadanagara khAte thayo. emanA pitA kAvasajI jAhera bAMdhakAma e kAMI mArA AgavA guNa nathI. ramatamAM jema niyamo hoya ema vibhAganA kAbela hisAbanIsa hatA. emane nokarI arthe gAmegAma zikSaNanA kSetre paNa A to prAthamika niyamo che.' karavAnuM thatuM. mAtA dInAmAya eka lekhikA hatA. ane 'AraItI' I. sa. 1933mAM dAvarasAhebanuM lagna sUratanA jANItA jaja tikhallusathI pArasI akhabAra ane sAmayikomAM lekho-vArtAo lakhatAM. dInazAha mahetAnAM putrI sunAmA sAthe thayAM. teo sAcA arthamAM dAvara sAhebane zAvakazAha nAme eka moTAbhAi ane pAMca baheno hatAM. eka vinamra ane suzIla gRhiNI banI rahyAM. dAvarasAhebane saMtAnamAM eka dIkarI. potAnAM mAtuzrI dInAmA je "AraitI' upanAmathI ahamadanagara dAvarasAhebanI janmabhUmi banyuM, paNa karmabhUmi lakhANo karatAM temanI smRtirUpe dAvarasAhebe putrInuM nAma paNa banyuM gujarAtanuM amadAvAda. gavarnamenTa miDala skUlamAM ane tyArabAda AramatAM rAkhyuM. Ara. sI. hAiskUlamAM zALAnuM zikSaNa lIdhuM. meTrika thaI 1909mAM adhyApanakAryanI samAMtare dAvarasAhebanuM lekhanakArya paNa satata gujarAta kaoNlejamAM abhyAsArthe joDAyA. 1912mAM kolejamAMthI snAtaka cAlatuM rahyuM. nivRtti pachIye, AMkhanI tIvra jhAMkhapa chatAM, emano thayA ane dakSiNA phelozipa prApta karI. aMgrejI ane phArasI viSayo sAthe lekhana-vAcanano srota vaheto ja rahyo. dAvarasAhebe lakhelAM pustakomAM 1913mAM muMbaI yunivarsiTImAMthI ema.ema. thayA. pitAjInI 1. At and Morality and other essays. 2. Iran and its . icchAthI emaNe kAyadAnuM zikSaNa paNa lIdhuM ane 1916mAM culture. 3. Iran and India through the Ages. 4. : ela.ela.bI.nI padavI prApta karIne yunivarsiTInuM banAjI pAritoSika socrates and Christ 5. Life of sir Naoroji Vakil 6. . meLavyuM. vakilAta karavA mATe emanuM mana nahi mAnatA chevaTe pitAjIe Parsis and Racial suicide 7. mota para manana 8. irAnanano. putrane vakIla banAvavAno Agraha jato karyo. pUnAnI Dekkana kolejamAM cerAga 9, jarathustra darzana 10. jarathostI ane bahAI dharmaprakAzaaMgrejInA vyAkhyAtA tarIke joDAIne dAvarasAhebe adhyApakIya eTalAM pustakono samAveza thAya che. A uparAMta "Reflections" e kArakirdIno AraMbha karyo. te pachInuM 1916thI 1966 sudhInuM pUrI gujarAta koleja zatAbdI samiti dvArA prakAzita ane pri. DaoN. aDadhI sadInuM emanuM jIvana adhyApaka tarIke mA sarasvatInAM caraNomAM AraItI dAva2 saMpAdita dAvarasAhebanAM lakhANono saMkalanagraMtha che. jasamarpita thayuM. 1920thI 1947 sudhI emaNe amadAvAdanI gujarAta dAva2sAhebanuM "mota para manana' pustaka ApaNe tyAM mRtyu viSayaka kaoNlejamAM aMgrejInA vyAkhyAtA tarIke sevAo ApI. te pachI ela.DI. ciMtana rajU karatAM pustakomAM ghaNuM mahattvanuM sthAna dharAve che. A pustaka ArTasa kolejamAM aMgrejInA prAdhyApaka ane vibhAgAdhyakSa banyA. ane lekhana pAchaLa paNa eka itihAsa che. i. sa. 1941mAM dAvarasAheba 1966mAM nivRtta thayA tyAM sudhI pUrA AnaMda ane saMtoSapUrvaka TAiphoIDanA javaramAM sapaDAyA ane uparAchAparI enA traNa humalAno adhyApanakArya karatA rahyA. bhoga banyAM. muMbaInA tabIboe traNeka divasa to AzA paNa choDI ardhI sadI sudhInA emanA adhyApana dvArA UcharatI traNa dIdhelI. paNa daivayoge teo emAMthI UgarI gayA. mRtyunI cheka samIpe yuvApeDhIone emaNe aMgrejI sAhityanuM zikSaNa ApyuM ane emAMnA pahoMcI cUkelA dAvara sAhebanA manamAM mRtyu vize je svAnubhUtisabhara ghaNA Aje aMgrejInA vidvAna adhyApako tarIke khyAta thayA che. vicAramaMthana cAlyuM enuM AviSkaraNa eTale A "mota paramanana' graMtha. avirata svAdhyAya ane ciMtana-manane eka saphaLa zikSaNakAra 1956mAM irAnanI teharAna yunivarsiTI taraphathI traNa mahinA tarIkenA dAva2sAhebanA pAyAne daDha karyo. dAvarasAhebanAM mATe mulAkAtI prAdhyApaka tarIke dAvara sAhebane nimaMtraNa maLatAM emaNe
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ amAvatImAMthI baMdagI karanArAvasthAmAM zrI rAmajI zakita dArasAhebanuM * 12 prabuddha jIvana tA. 16-3-95 pArasIonA mAdarevatana irAnano zaikSaNika pravAsa karyo. A agAu lIdhe cAlavAnuM baMdha thayuM ne gharamAM ekAMtavAsa jevI sthiti sarjAi tyAre emanAM IrAnano cerAga' (1950) ane "Iran and its culture" paNa ciMtana, manana ne lekhananA sAtatya dvArA emaNe A ekAMtavAsane (1953) pustako to pragaTa thai cUkyAM hatAM, paNa IrAnanI mulAkAta bharyobharyo ja rAkhyo... dvArA tyAM vasatA pArasIonA prajAkIya jIvanano emane je pratyakSa mota upara manana karanAra A vibhUtine mRtyuno Dara to zAno ja anubhava thayo te pachI emaNe "Iran and India through the hoya ! AvanAra mRtyu mATe teo pUratA sajaja hatA. zeksapiyaranI Ages' jevo graMtha 1962mAM pragaTa karyo. ukti "chIcagehIjarja ja canada TAMkIne temaNe putrI AraItIbenane 1966mAM taherAnamAM varlDa jhorosTriyana koMgresanuM adhivezana chelle chelle mRtyu vize samaja ApatAM kaheluM, "mRtyune yamarAjanA bhayAvaha maLyuM. temAM dAvara sAhebe bhAratanuM pratinidhitva karyuM ane e rIte svarUpa sAthe kalpI levuM e to nAdAniyata che. mRtyuno Dara nA hoya. te IrAnanI pharI mulAkAta levAnI taka emane prApta thaI. to eka avasthAmAMthI bIjI avasthAmAM javAnI prakriyA che. mota janme pArasI evA A saMtahadayI sajane sarvadharmasamabhAvane sAcA maMgalakArI vikAsayAtrA che.' arthamAM pacAvI jANyo hato. savAre UThIne teo gAyatrI maMtranA pATha 1978nA 31mI jAnyuArIe teo paroDhanI prArthanA pachI ane avastAmAMthI baMdagI karatA. bhagavadgItA ane bAIbalanA macchamAM sarI gayA ane traNa divasa bebhAnAvasthAmAM gALI 3jI vicAro vize UMDuM manana karatA. uttarAvasthAmAM zrI rAmabhAi amIna kevaArIe A padhyAtmAe ciravidAya lIdhI pAse maharSi araviMdanuM sAhitya vaMcAvatA. ane sarvazrI rohita motAnAM maharSi araviMda vizenA vyAkhyAnomAM UMDo rasa letA. eka ane vinamratAthI sabhara hatuM. dAvarasAhebane sanmAnatAM, kulapatipadathI dAvarasAhebanuM vyaktitva nirdoSatA, pAradarzitA, nikhAlasatA vAra "gujarAta samAcAra'nA pratinidhie emanI mulAkAta lIdhI. paDakhenA Tebala para paDelI sarasvatInI kASThamUrti vize vAta nIkaLI. zrI umAzaMkara jozIe uccArelAM A zabdo keTalA yathArtha cheH '...teo dAvarasAhebe kahyuM ke pote roja savAre lekhana-vAcanano AraMbha mA badhA dharmono samAveza thAya evA mahAna jarathostI dharmanuM jIvaMta sarasvatIne praNAma karIne kare che. pratinidhie Takora karI ke "A to udAharaNa che. "prophesara' zabda koInA nAma AgaLa mukAIne kRtArtha thato hiMduonI devI che.' tyAre dAvara sAhebe kahyuM; "e bheda tamArA manamAM hoya to te dAvarasAhebanA nAmanI AgaLa. emanA ziSyonA hRdayamAM che, mArA manamAM nathI.' birAjIne teo gujarAtanA khUNekhUNe pahoMcI gayA che...jIvananA - zikSaNane varelAM dAvara sAhebamAM dezadAjha paNa eTalI jatIvra hatI jhaMjhAvAto vacce alubdha rahIne jJAnano agnihotra niraMtara cAlu . gujarAta kolejanAtakAlIna aMgrejaprinsipAlazirAjhane temaNe kaheluM rAkhanAra A vidyAvAridhie aMgrejImAMthI, phArasImAMthI, "Let me be true to myself and my motherland'. svAtaMtrya gujarAtImothI, saMskRtamAMthI tAravI tAravIne jJAna saMcita karyuM.' AMdolananA comera guMjatA vAtAvaraNamAM dAvarasAhebe gAMdhIjIno mA. anaMtarAya rAvaLa dAvarasAhebanA vyaktitvane mUlavatAM lakhe "sAbaramatInA saMta' tarIke ullekha karyA pachI emane cetavaNI maLI cUkI che: 'ADaMbara ane abhimAnathI sAva mukta-jJAnano garva nahIM... hatI ke jo teo rASTravAdI valaNa dharAvaze to pastAvAno vAro Avaze, niSkrIya carcAmAM paDavAnuM nahIM. bIjA vAda-vivAdamAM paDayA hoya tyAM banyuM paNa ema ja. kolejamAM mi. zirAjha AcAryapade rahyA tyAM sudhI dIvarasAhaba mAna smita sAthe zAti jALava... mana-vacana-kamamAM dAvarasAhebane siniyara vyAkhyAtA tarIke baDhatI na maLI, paNa emane sIdhApaNuM jaNAya. e rIte pAkA jarathostI. vartanamAM mANasAI bhulAya thayelA A anyAya badala A ajAtazatra sajana kazoye kacavATa sevyA nahI evA kSamAzIla RSi saMsArI jIvanamAM bhAgye jovAya.' vinA emanuM kartavya bajAvatA rahyA. thoDuMka aMgata dAvarasAhebanA putrI DaoN. AramatIbahena dAvara dAvarasAheba Ama to gAMdhI vicAradhArAthI prabhAvita. paNa je saMsthAmAM aMgrejImAM adhyApikA tarIke sevA ApI rahyAM hatA (ane LanA zastra vize sAzaMka e mATe hatA ke gAMdhIjIe zahRdayathI hAla AcAryapade che) te bI.DI. ArTasa kolejamAM pAchaLathI huM paNa vApareluM A zastra vAmaNA loko svArtha kAje paNa prayoje. emAM joDAyo. dArasAhebanA khAnapura khAtenA nivAsasthAnethI thoDIka ja zikSaNa jevA pavitra kSetre te na vaparAya' evuM draDhapaNe mAnatA. chatAM miniTanA aMtare mAruM raheThANa. e rIte AramatIbahenanA sahAdhyApaka vidyArthI-DatALanA eka prasaMge dAvarasAhebe je valaNa apanAvyuM che ane pADozInA nAte jyAre jyAre emane ghera javAnuM thatuM tyAre aMge zrI nIrabhAI desAIe noMdhelo eka kisso emanA pragADha dAvarasAhebanA abhijAta vyaktitvanI maheMka mArA aMtarane pulakita vidyArthIpremane pragaTa karanAro cheH karI jatI. dAvarasAhebanA pratyakSa sAnnidhyanI mANelI thoDIka paNa sukhada | gujarAta kolejanI haDatALa vakhate vidyArthIo nisaraNI para ADA kSaNone huM mArA jIvananuM sadbhAgya samajuM chuM. gujarAtanI A virala sUI gayA. dAvarasAheba AvyA ne pUchyuM ke "Aje zuM che?' sArasvata-pratibhAne emanI janmazatAbdI nimitta hRdayanI 'haDatALa" vidyArthIono javAba. bhAvAMjali - dAvarasAhebe bIjo prazna karyo ke "haDatALa to vidyArthIo pUratI haze ne?' ' netrayajJa ' vidyArthIoe javAba Apyo : "A haDatALane ame vistArI che, saMghanA upakrame zrI rajanIkAMta caMdulAla bhaNazALInA Arthika ne adhyApako amArA zarIra upara paga mUkIne ja jai zakaze.' | sahayogathI sva. caMdulAla jesaMgalAla bhaNazALInA smaraNArthe vidyArthIonA zarIra para paga mUkavA karatAM huM rAjInAmuM ApavAnuM cikhodarAnI ravizaMkara mahArAja AMkhanI hospiTala dvArA zanivAra, pasaMda karIza.' Ama kahI pAchA vaLI gayA. . tA. 15mI eprila, 1995nA roja dethalI (tA. mAtara jI. kheDA) | jevo utkaTa emano pustakaprema evo ja utkaTa emano cAlavAno mukAme netrayajJanuM Ayojana karavAmAM AvyuM che. zokha, paNa uttarAvasthAmAM dehanI nabaLAI ane AMkhonI nistejanAne - -maMtrIo mAlika : zrI muMbaI, jana yuvaka saMdha mudraka, prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha, prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbai 400 004 phona : 3820296, mudraNasthAna : rilAyansa ophaseTa prinTarsa, 69, khaDiyA sTrITa, muMbai-400 008. lesaraTAipaseTiMga : mudrakana, muMbaI-400 092. |
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 varSa: 6 aMka: 4 0 tA. 16-4-950 0Regd. No. MH. By. /south 54, Licence 37 000zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra000 prabhuddha jIvI ka tAvamAM prakAra jojanA heThaLa rAkhanA rabArInI samitinI guja , 000 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 50 varSa000vArSika lavAjama rUA. 30000 , taMtrI ramaNalAla cI. zAha . sva. morArajI desAi bhAratanA bhUtapUrva vaDA pradhAna zrI morArajI desAIno 99 varSanI sarakAranI racanA thayelI temAM bALAsAheba khera sAheba sAthe emaNe uMmare muMbaimAM tA. 10mI eprila 95nA roja svargavAsa thayo. emaNe mahesUla khAtAnA pradhAna tarIke kAmagIrI bajAvI hatI. 100mA varSamAM praveza karyo, paraMtu zatAbdI pUrI karI zakyA nahi. temanI sarakArI sattAsthAno uparAMta koMgresa pakSamAM paNa emaNo gujarAta niyamitatA ane zArIrika svasthatA jotAM evI AzA hatI ja ke teo pradeza koMgresanA maMtrI tarIke, kArobArInI samitinA sabhya tarIke, avazya 100 varSa pUrAM karaze. paraMtu kudaratanuM karavuM kaMIka juduM ja hoya kAmarAja yojanA heThaLa rASTranA agraNI kAryakara netA tarIke ema vividha che. jemanA nakhamAMye roganahoto evA morArajIbhAI acAnakatAvamAM prakAranI kAmagIrI bajAvI hatI. morArajIbhAie 1930mAM paTakAyA ane tAvanI asara magaja upara pahoMcI. bebhAna avasthAmAM sAbaramatI jelamAM, 1931mAM nAsika jelamAM, 1933mAM yaravaDA temaNe jasaloka hospiTalamAM deha choDyo. jasaloka hospiTalamAM chellA jelamAM, 1941mAM sAbaramatImAM ane yaravaDA jelamAM, 194ramAM divasomAM emane jovA mATe paNa mulAkAtIone javA devAmAM AvatA yaravaDA jelamAM ane AjhAdI pachI indirA gAMdhInA kaTokaTInA. na hatA. Ama paNa teo bhAnamAM na hatA. eTale emane aMdara jovA zAsanakALa daramiyAna 1975mAM sohanA jelamAM rahIne jela jIvanano javAno vizeSa artha paNa nahoto. paNa ghaNo anubhava lIdho hato.. morArajIbhAInA pArthiva dehane, emanI bhAvanA anusAra morArajIbhAI sakriya rAjakAraNamAMthI nivRtta thayA tyAre zrI jaina amadAvAdamAM sAbaramatI nadInA taTamAM aneka mahAnubhAvonI yuvaka saMghanI vasaMta vyAkhyAnamALAmAM vyAkhyAna ApavA mATe padhAryA upasthitimAM agnisaMskAra karavAmAM AvyA. ' hatA. tyAre vyAkhyAnamALAnA pramukha tarIke meM emanI A badhI prakhara gAMdhIvAdI, nirdabha, satyaniSTha, mUlyaniSTha, sAdhanazuddhinA siddhio dAkhavatAM evI icchA ane AzA vyakta karI hatI ke have AgrahI, kazaLa vahIvaTakartA, svataMtra vicAraka, bhagavadgItAnA ekamAtra rASTrapatinuM pada morArajIbhAIne maLavuM bAkI che ane sakriya upAsaka karmayogI evA sva. morArajI desAInI 99 varSanI sakriya rAjakAraNamAMthI teo nivRtta thayA che tyAre A pada paNa temane maLaze kArakirdInA ghaTanAsabhara jIvana vize ghaNuM lakhI zakAya. emanuM vistRta evI AzA vyakta karuM chuM. paraMtu morArajIbhAine e pada maLyuM nahi.' jIvanacaritra lakhAyuM che. ahIM to mAtra emanA jIvananAM keTalAMka pAsAM maLyuM hota to rASTranI zobhA vadhata. eTaluM sAruM thayuM ke emane potAnI vize aMgata smaraNo sAthe lakhavuM che. hayAtImAM ja "bhArataratna'no IlkAba maLyo hato. pAkistAne paNa bhAratanI AjhAdInA jaMgamAM bhAga lenAra netAomAM A pacAsa emane sarvocca ilkAba nizAne pAkistAna' Apyo hato. bhAratanA varSamAM eka mAtra morArajIbhAI ja evI vyakti che ke jemane badhI kalAno duzmana gaNAtA rASTramAM paNa morArajIbhAInI suvAsa kevI hatI enI sattAvAra anubhava hato. javAharalAlane sIdho vaDA pradhAna tarIkeno e pratIti karAve che. bhArata ane pAkistAna ema baMne rASTronA sarvocca anubhava hato. rAjyakakSAno kazo anubhava nahoto. tevI ja rIte IlkAba meLavanAra eka mAtra vyakti hoya to te morArajIbhAI ja che. indirA gAMdhIne paNa rAjyakakSAno anubhava nahoto. rAjIva gAMdhIne morArajIbhAIne najIkathI maLavAno sauthI pahelo prasaMga mane to dhArAsabhA ke lokasabhAnA sabhya tarIkeno ke rAjya ke kendranA koI 1952mAM prApta thayo hato. tyAre teo muMbaI rAjyanA mukhya maMtrI pradhAna tarIkeno paNa anubhava nahoto, morArajIbhAIne dhArAsabhAnA banyA hatA. te varSe huM belagAmamAM lazkarI tAlIma levA gayo hato. sabhya tarIke, rAjyanA pradhAna tarIke, rAjyanA nAyaba pradhAna tarIke, belagAma tyAre muMbaI rAjyamAM hatuM. morArajIbhAi rAjyanA mukhyamaMtrI rAjyanA mukhya pradhAna tarIke, lokasabhAnA sabhya tarI, kendranA pradhAna tarIke belagAmanA miliTarI senTaranI mulAkAta lenAra hatA. teo tarIke, nAyaba vaDA pradhAna tarIke ane vaDA pradhAna tarIkeno anubhava amArI pareDanI salAmI lenAra hatA ane miliTarI kesamAM amArI sAthe hato. ATalA badhA prakAranAM sattAsthAna para rahelI haju sudhI koI ekanuM bhojana lenAra hatA. AjhAdI pachI haju thoDAM ja varSa pasAra thayAM hatAM. vyakti hoya to te morArajI desAI che. vaLI teone briTiza zAsanakALa briTizaronI lazkarI eTikeTa haju cAlu hatI. eTikeTano mukhya prazna A 'daramiyAna briTiza rAjyataMtramAM paNa DepyuTI kalekTara, provinDiAyala hato-miliTarI mesamAM ke pareDanA medAnamAM koipaNa vyakti caMpala ophisara, parsanala esisTanTa Tu kalekTara vagere prakAranAM sattAsthAnono paherIne jaI na zake. bUTamojAM paherIne ja javuM paDe. vaLI koi paNa anubhava hato ane AjhAdI pUrve 1937mAM je homarUla prAMtika vyakti mesamAM bhojana mATe dhotiyuM ke pAyajAmo paherIne na jaI zake.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - tA. 16-4-95 - hatA tyAre enI ene te paNa karavAthI racanA kone mATe to eka di mATenI A amArInA penTa ja paheravuM paDe. morArajIbhAI dhotiyuM ane caMpala paherIne tevI paristhitimAM asvastha thatA nahi. sadAcArI haMmezAM nirbhaya hoya AvavAnA hatA. vaDA pradhAna javAharalAla buTa paheratA ane dhotiyuM che.morArajIbhAInA jIvanamAM evI nirbhayatA hatI. nahotA paheratA. emanAthI lazkarI ophisaro TevAI gayA hatA. paraMtu morArajIbhAI potAnA dainika kAryomAM niyamitatA cIvaTapUrvaka dhotiyuM ane caMpalathI haju TevAyA nahotA. miliTarImAM eTikeTano- rAkhatA. roja savAranA cAra vAge UThI jatA. vyAyAma ke yogAsano ziSTAcArano bhaMga e ghaNI gaMbhIra bAbata gaNAya. vastutaH guno ja karatA. snAna mATe teo sAbune upayoga karatA nahi, paNa zarIra lekhAya che. morArajIbhAI mATe buTamoja sahita lakarI yuniphorma taiyAra barAbara coLI-ghasIne snAna karatA. emanA paga paNa atyaMta svaccha rAkhavAmAM Avyo hato, paraMtu e kahevAnI hiMmata kare koNa? ane teo rahetA. nevuM varSanI uMmare paNa emanA paganA nakha lAla lAla rahetA. na mAne to zuM thAya? amArA kamAnDiMga ophisara A bAbatamAM bahu jema snAnanI bAbatamAM tema bhojananI bAbatamAM paNa teo niyamita gussAmAM hatA te chellI ghaDIe DhIlA paDI gayA. amArI ophisaronI hatA. savAre dasanA Takore teo jamavA besatA. game tyAre game te prasaMge miTiMgamAM temaNe jAhera karyuM ke ApaNAthI kazuM kahI zakAze nahi. javAnuM hoya, teo potAnA jamavAnA samayanI spaSTatA karatA. je koI eTikeTano bhaMga thAya te joyA karavo paDaze." e samaya sAcavI zake tenuM ja niyaMtraNa svIkAratA. ghATakoparamAM eka morArajIbhAI mulAkAta mATe AvyA. teo prasannavadana hatA, paNa vakhata emanA pramukhapade sabhA yojAI hatA. sabhA pachI zrI durlabhajI amArA kamAnDiMga ophisaranA caherA para mAtra kRtrima prasannatA hatI. khetANIne tyAM emane jamavAnuM hatuM. durlabhajIbhAie cImanalAla bIjA ophisaro paNa jhaMkhavANA paDI gayA hatA. morArajIbhAie cakubhAIne tathA mane nimaMtraNa ApyuM hatuM. sabhAmAM pahelA be traNa amArI sAthe dhotiyuM ane caMpala paherIne bhojana lIdhuM. belagAmanA vaktAo lAMbu bolyA, paraMtu morArajIbhAIe to potAno samaya thayo miliTarI senTaramAM pahelIvAra eTikeTanA bhaMgarUpa aitihAsika ghaTanA eTale bIjA vaktAone paDatA mUkI potAnuM vaktavya cAlu karI dIdhuM ane banI gai. tarata sabhA pUrI karIne durlabhajIbhAIne tyAM pahoMcI gayA hatA. - bhojana pachI ame badhA ophisaro beThakanA khaMDamAM beThA. temanI AhAramAM morArajIbhAi lasaNa niyamita letA. roja lasaNanI dasabAra sAthe vAta karavAnI mane paNa taka maLI. ophisaromAM gujarAtI tarIke kAcI kaLI teo khAtA, ethI potAnuM svAthya sAruM rahe che ema kahetA. huM eka ja hato. huM lazkarI tAlIma lauM chuM e jANIne emane AnaMda teo dUdha gAyanuM pItA, mAkhaNa gAyanA dUdhanuM khAtA. pote sattA para thayo. vaLI huM jaina chuM e jANIne emane Azcarya thayuM. khAnapAnamAM mane pradhAna ke vaDA pradhAnanA pade rahetA hatA tyAre emanA maMtrI dareka sthaLe kaMI muzkelI nathI paDatI ane mane yogya zAkAhAra maLI rahe che e jANIne agAuthI sUcanA ApI sthAnika kAryakartAo pAse A badhI sagavaDa emane saMtoSa thayo hato. huM kaI kolejamAM kayo viSaya bhaNAvuM chuM te paNa karAvatA. mane yAda che ke eka vakhata naDiyAdamAM eka kAryakramamAM emaNe mane pUchayuM. thoDI miniTa mATenI A amArI anaupacArika vAto morArajIbhAi AvavAnA hatA tyAre Agale divase rAtre agiyAra vAge emane mATe to anekamAMnI eka hatI. emane yAda paNa na rahe. paNa kAryakartAone yAda AvatAM gAyanA dUdhanA mAkhaNa mATe doDAdoDa karI pacIsa varSanI vaye mane rAjyanA mukhya maMtrI sAthe vAta karavAnI taka mUkI hatI. A maLI e mAre mATe yAdagAra ghaTanA hatI. alabatta, tyAra pachI to emane morArajIbhAi kyAreka AkarA svabhAvanA banI jatA. kyAreka maLavAnuM ghaNIvAra thayuM hatuM. haThIlA ane utAvaLiyo paNa banatA. ema chatAM lokomAM ane khAsa morArajIbhAIne jyotiSamAM UMDI zraddhA hatI. eka vakhata amArI karIne gujarAtanA gujarAtIomAM temane mATe mAnabharyuM sthAna hatuM. sAthenI vAtacItamAM temaNe kahyuM hatuM ke pote jarUra bhAratanA vaDApradhAna temane mATe "sarvocca' zabda rUDha thaI gayo hato. paraMtu jUnA muMbaI thavAnA che. potAnI janmakuMDaLImAM evo yoga che. morArajIbhAInI e rAjyamAM jyAre gujarAta ane mahArASTra sAthe hatAM tyAre DAMganA praznanI vAta sAcI paDI hatI.. bAbatamAM morArajIbhAie abhiprAya ApavAnI je utAvaLa karI hatI vaDApradhAnanA padethI nivRtta thayA pachI eka vakhata morArajIbhAIne tene lIdhe gujarAtanI prajA nArAja thaI hatI. muMbaI rAjyamAM jyAre mAre maLavAnuM thayuM tyAre emaNe vAtavAtamAM kahyuM hatuM ke jyotiSanA bI.jI. khera mukhya maMtrI hatA ane morArajIbhAI nAyaba mukhya maMtrI AdhAre indirA gAMdhI karatAM pote vadhu jIvavAnA che. indirA gAMdhI hatA e vakhate kheranI sAthe morArajIbhAIe DAMga jIllAnI mulAkAta tyAre pharIthI vaDA pradhAna thayAM hatAM. indirA gAMdhInI hatyA thaI ane lIdhI ane be cAra gAma pAsethI jIpamAM pasAra thatAM loko sAthe teo morArajIbhAI karatAM vahelAM vidAya thayAM, paraMtu e hatyA na thai vAtacIta karI ane te loko marAThImAM bolyA eTale morArajIbhAIe hota to paNa indirA gAMdhInuM AyuSya lAMbu nathI evuM morArajIbhAi muMbaImAM AvIne jAherAta karI ke DAMganI bhASA marAThI che. mAnatA hatA. eka vakhata vAtacItamAM emaNe indirA gAMdhIno nirdeza morArajIbhAinI A jAherAta utAvaLI ane abhyAsa vagaranI hatI. karatAM kahyuM ke indirA gAMdhI potAne thayelA koi gaMbhIra roganI jAherAta ene lIdhe muMbaI rAjyanA vibhAjana vakhate gujarAtane ThIka ThIka sahana thavA detAM nathI, paraMtu teo niyamita vadhu pramANamAM korTijhanano karavuM paDyuM hatuM. DAMga jIllAnA netAo sva. choTubhAI nAyaka ane upayoga kare che. te parathI lAge che ke emanuM zarIra vadhu samaya TakI zakaze bIjAo sAthe DAMgamAM jaIne meM A aMge vAtacIta karI hatI tyAre khera nahi. alabatta indirA gAMdhInI hatyA thai eTale emanA svAdhya sAhebanA adhikArIoe loko pAse marAThImAM bolAvavAnuM kevI rIte vizenI A vAtanI to mAtra aTakaLa ja karavAnI rahe che. nATaka goThavyuM hatuM tenI badhI vigata jANavA maLI hatI, DAMga morArajIbhAine kizorAvasthAthI ja nisargopacAramAM zraddhA hatI. mahArASTramAM jAya nahi te mATe teone keTalo badho pratikAra karavo paDyo teo javalle ja mAMdA paDyA haze. temaNe kyAreya elopathInI davAo hato ane gAme gAma jaine pracAra karavo paDyo hato tenI kaTibaddha lIdhI nahotI. temaNe kyAreya baLiyA-achabaDA mATe rasI mukAvI vigato paNa jANavA maLI hatI. nahotI. je vakhate AkhI duniyAmAM koI deza rasI mukAvyA vagara game morArajIbhAI muMbaI rAjyanA mukhya pradhAna banyA tyAre emanI tevI moTI vyakti hoya to paNa potAnA dezamAM praveza ApatI nahotI kIrtino madhyAhna jhaLahaLato hato. paraMtu emanA AkhAbolA svabhAvane te vakhate paNa morArajIbhAi rasI mukAvyA vagara duniyAnA ghaNA dezomAM kAraNe keTalAMka vartuLomAM teo aLakhAmaNA thayA hatA. bIjI bAju, jai AvyA hatA. emanA pratyenA mAnane kAraNe AvI chUTa emane morArajIbhAI pote svaccha hovA chatAM emanAM nAmano durupayoga thavA apAtI hatI. morArajIbhAine zivAbumAM ghaNI zraddhA hatI. jIvanabhara lAgyo hato. thoDe ghaNe aMze morArajIbhAI pote paNa e vize jANatA emaNe e e prayoga karyo. temaNe yuvAna vayathI brahmacaryavrata aMgIkAra haze. AvI vAto rAjadvArI vartuLomAM prasaryA vagara rahe nahi, potAnAM ......-- . So che. yaaijidIo dvArA uThAvAtA nAnA geralAbho keTalIka vAra ! vizenI A vAta dica gAMdhInI emanuM zarIra
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-95 * prabuddha jIvana naheranI dhotA hoya tyAre mAre AvA ja na AcAra cAlabAjI rokavAnI hatI. eTalAna bane chApAo gerakAyadesaranA nathI hotA, paraMtu ethI netAnI pratibhAne jhAMkhapa to morArajIbhAI rAjakAraNanA puruSa hatA. sakriya rAjakAraNamAM lAge ja che ane lAMbe gALe evI vAto netAnI pragatine ruMdhe che. jemaNe saphaLa thavuM hoya temaNe duniyAbharamAM banatI ghaTanAothI rojeroja morArajIbhAinA jIvanamAM paNa evI vAdaLI AvIne pasAra thaI gaI paricita rahevuM joIe. e mATenuM mukhya sAdhana te vartamAnapatro che. hatI ema manAya che. morArajIbhAIe jIvanabhara roja savAre dainika chApAMo vigatavAra morArajIbhAInI zakti jotAM naherue 1956mAM emane kendramAM vAMcI javAnI potAnI pravRttine kyAreya choDI na hatI. briTiza zAsana pradhAna banAvyA hatA. tyAre siniyoriTImAM emano naMbara cotho hato. daramiyAna jelamAM paNa teo chApAMo niyamita vAMcatA, indirA naheru pachI maulAnA AjhAda ane goviMda vallabha paMta hatA ane cothe gAMdhInA kaTokaTI kALa daramiyAna paNa temaNe chApAo vAMcavA mATe sthAne morArajIbhAI hatA. maulAnA AjhAda ane goviMdavallabha paMtanAM Agraha rAkhyo hato ane jo potAne chApAMo ApavAmAM nahi Ave to avasAna thatAM morArajIbhAI bIje naMbare AvyA. naherune e gamyuM pote upavAsa para Utaraze evI dhamakI paNa ApI hatI ane tarata nahi, kAraNa ke pote na hoya tyAre morArajIbhAI vaDA pradhAna bane. chApAMo cAlu karAvyA hatA. morAjIbhAi A pravRttine lIdhe ja haMmezA naherunI icchA potAnI gAdI indirAne soMpavAnI hatI. eTale naherue mAhitIthI susajja rahetA. ene lIdhe ja rAjakAraNamAM koi vyakti 'kAmarAja yojanA'nI cAlabAjI UbhI karI ane pakSanA saMgaThana mATe emanI pAsethI geralAbha laI zakatI nahi. AkhA jagatanA rAjakAraNa pote sattA parathI nivRtta thAya che evo daMbha karI pote sattA para rahyA ane vize teo vAMcatA paraMtu temAM nirNaya ke abhiprAya svataMtra rIte vicArIne morArajIbhAIne dUra karyA. tyArathI morArajIbhAinAM vaLatAM pANI ja ApatA. AthI ja dezamAM ke videzamAM patrakAra pariSada bharAi hoya. jaNAyAM. pachI to lAla bahAdura zAstrI ane indirA gAMdhI vaDA pradhAna tyAre patrakAro morArajIbhAine haMphAve enA karatAM morArajIbhAI banyA. chevaTe morArajIbhAIe nAyaba vaDA pradhAnanuM pada svIkAryuM. paraMtu patrakArone haMphAve evI ghaTanA vadhu banatI. patrakAra pariSadamAM paNa gAMdhIjInI janma zatAbdI prasaMge harijanane rASTrapati banAvavA ane e morArajIbhAinI pratipraznanI zailI vadhu jANItI hatI. patrakArane sIdho pada jagajIvanarAmane ApavuM evo Agraha IndirA gAMdhIno hato ane uttara ApavAne badale e viSaya ane bAbatane aMge teo patrakArane tenI sAme morArajIbhAino virodha e hato ke jagajIvanarAma dasa varSathI sAmo evo prazna pUchatA ke patrakArane cUpa thai javuM paDatuM. A sajatA potAno InkamaTekSa bharatA nathI. evI vyaktine rASTrapati banAvavAmAM kaMI jevI tevI nahotI. vigatonI mAhitI to hovI joIe. paraMtu dareka bhAratanI lokazAhIne lAMchana lAgaze. mATe saMjIva reDIne rASTrapati prazna aMge potAnI vicakSaNa buddhithI kareluM ciMtana paNa hovuM joIe. banAvavA joie. A muddA upara chevaTe kogresamAM bhaMgANa paDyuM. AthI ja morArajIbhAI sAthe patrakAronI pariSada yAdagAra banI jatI. morArajIbhAInuM nANAM khAtuM indirA gAMdhIe chInavI lIdhuM ane chevaTe kaTokaTI pachI teo bhAratanA vaDA pradhAna banyA ane amerikAnI ' morArajIbhAie nAyaba vaDA pradhAnanuM pada choDyuM. A jhaghaDAmAM mulAkAte gayA hatA tyAre tyAM AgaLa patrakAronI samakSa ane bIjA rASTrapatinA pada mATe phAvI gayA vI. vI. gIrI. rAjadvArIpuruSo samakSa emaNe je uddabodhana karyuM hatuM te eTaluM badhuM sacoTa, morArajIbhAI svastha rahetA. potAnA mATe jAgelA game tevA mArmika ane gauravavALuM hatuM ke jayaprakAza nArAyaNe emane bhAratamAMthI vivAda vakhate paNa teo potAnI samatulA gumavAtA nahi. paraMtu phona karIne kahyuM hatuM ke tamArA jevA bhAratanA vaDA pradhAnane mATe ame potAnA e ja saddaguNane teo kayAreka niSpharatAnI koTi sudhI laI jatA kharekhara bahu gaurava anubhavIe chIe.' jayaprakAza nArAyaNa jevI tyAre lokomAM tenA gherA pratyAghAta paDatA. saMyukta mahArASTranA taTastha, dezabhakta mahAna vyaktie morArajIbhAI mATe uccArelA AvA AMdolana vakhate ke mahArASTra ane garAtanA vibhAjana vakhate ke zabdI morArajIbhAI mATenA eka moTA pramANapatra jevA banI rahe che. suvarNadhArAnA virodha sAme sonIoe karelA AMdolana vakhate dahana vakhate morArajIbhAI vaDA pradhAna hatA ane eka vakhata muMbaI AvyA 5 morArajIbhAInI samatulA niSpharatAmAM pariNamI hatI evo je AkSepa hatA tyAre sva. cImanalAla cakubhAi emane maLavA javAnA hatA. thAya che emAM vajuda nathI ema nahi kahI zakAya. cImanabhAI mane paNa sAthe laI gayA hatA. dasa miniTano samaya Apyo hato. khAsa koi kAma nahotuM. mAtra aupacArika maLavAnuM ja hatuM. amo - kaTokaTI vakhate morArajIbhAine jelamAM pUravAmAM AvyA. jelamAM morArajIbhAInA nivAsasthAne gayA. AgaLanA mulAkAtI. bahAra jatAMnI sAthe ja jelanA sattAvALA AgaLa temaNe potAno nirNaya jAhera nIkaLyA eTale amane bolAvyA. vaDA pradhAnanA pada upara ArUDha thayA karI dIdho ke pote phaLAhAra sivAya bIjo kazo AhAra leze nahi. te pachI potAnA te pachI morArajIbhAIne pahelI vAra cImanabhAi maLatA hatA. annAhAra choDIne phaLAhAra tarapha vaLavAno vicAra to temanA manamAM cImanabhAie mAro paricaya karAvyo. pachI rAjakAraNanI vAto cAlI. ghaNAM varSothI cAlato hato. paraMtu te amalamAM mukAto na hato. kaTokaTI caraNasiMha, rAjanArAyaNa, jyorja pharnAnDisa vagere vize bolato. daramiyAna jelanivAsamAM A vicArane amalamAM mUkavAnI sArI taka morArajIbhAI nikhAlasa chatAM sAvadha rahetA jaNAyAM hatAM. mAre to kazuM maLI gaI. bolavAnuM hatuM ja nahi. be moTA mANasanI vAtacItano dora kevI rIte Ama to annAhAra choDI phaLAhAra tarapha vaLavAnI ghaTanA bahu moTI cAle che te ja huM to joyA karato hato. samaya thayo eTale ame UbhA na gaNAya. paraMtu tenI pAchaLa bIjo hetu paNa rahelo hato. indirA thayA. morArajIbhAI rUmanA bAraNA sudhI vaLAvavA AvyA, kAraNa ke gAMdhIe kaTokaTI jAhera karI ane jayaprakAzajI jevA lokanetAne paNa cImanabhAI ane teo jUnA mitro hatA. cImanabhAie agAu jelamAM pUryA. temanI sattAlolupatA ane kaThoratA keTalI badhI hatI te janmabhUmimAM, prabuddha jIvanamAM morArajIbhAInI ghaNI TIkA karI hatI. jaNAI AvatI hatI. potAnI sattA TakAvI rAkhavA mATe je vyakti AvuM paNa morArajIbhAInI vAtamAM eno aNasAra suddhAM nahoto. bahAra kare te kaI hada sudhI na jAya e kahI zakAya nahi. eTale morArajIbhAie nIkaLIne cImanabhAie kahyuM, "tame joyuM, morArajIbhAInI AMkho annAhAra choDI phaLAhAra svIkAryo. e nirNaya samayocita hato. kAraNa keTalI badhI zApa che ? emanI AMkhomAM eka prakAranuM megneTijhama che. ke phaLAhAra mATe paNa morArajIbhAIe evo nirNaya karyo hato ke potAne evuM mane haMmezAM lAgyA karyuM che." morArajIbhAInI vedhaka daSTi emanA mATe lAvavAmAM AvatAM phaLa barAbara sArI rIte jAte ja dhovAM. charI paNa vyaktitvamAM umero karatI hatI e tyAre jovA maLyuM hatuM. be vakhata jAte ja ghasI ghasIne dhovI. phaLa jAte ja sudhAravA ane pahelAM ja i. sa. 1979nA julAI mahinAmAM brAjhIlanA rIo-DI jAnerAmAM AMtararASTrIya lekhaka pariSadamAM bhAga laIne huM mArA patnI eka nAnI kaTakI cAkhI jovI ane pachI ja khAvuM. A badhuM emanI sAthe ArjenTInAnA pATanagara bonojha AI risamAM hato. tyAre eka . ' agamacetI ja sUcavatI hatI. - mitrane tyAM jamavA ame gayAM hatAM. ame pahoMcyAM tyAre e mitre tarata
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-4-95 huM mAM aMdara gayo tyAre temaNe kahyuM morArajIbhAi pahelA karatA paNa jyAre namatuM jokhyuM tyAre ja kahyuM ke "DaoN. zAha tamArAM dezanA eka AghAtajanaka samAcAra che. paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM eka vakhata morArajIbhAI padhAryA hatA tamArA vaDA pradhAna morArajI desAIe vaDA pradhAna tarIke rAjInAmuM tyAre meM emane mAruM pAsaporTanI pAMkhe' nAmanuM pustaka bheTa ApyuM hatuM. ApyuM che. ame A samAcAra sAcA mAnI na zakyA kAraNa ke temaNe pustaka svIkAratAM kahyuM "tame bheTa ApyuM che te svIkAruM chuM paNa huM lokasabhAmAM janatA pakSanI bahumatI hatI. paraMtu amArA yajamAne te kaMI vAMcavAno nathI. mane eTalo TAima paNa nahi maLe. meM kahyuM ke jyAre chApuM vaMcAvyuM tyAre e sAcA samAcAra svIkAravA paDayA. amane ' "ApanA jevA ATalI badhI javAbadArI ane ATalA badhA kAmavALA. e vAta jANIne du:kha thayuM. bhAratanI A eka kamanasIba ghaTanA che evuM mANasane mAruM pustaka vAMcavAno samaya ne maLe te huM samajuM chuM tema chatAM amAre yajamAnane kahevuM paDyuM. ame emane tyAM jamavA gayA hatA, paraMtu ApanI pAse mAruM pustaka hoya eTalI paNa mArA mATe AnaMda ane amane jamavAnuM bhAvyuM na hatuM. saMtoSanI vAta che." bhAratanA vaDA pradhAna banyA tyArapachI janatA pakSamAM vadhatI jatI tyArapachI keTalAka vakhata pachI morArajIbhAIne maLavA javAnuM khaTapaTone kAraNe caraNasiMha ane rAjanArAyaraNanI bAbatamAM banyuM. huM gharamAM aMdara gayo tyAre temaNe kahyuM ke huM tamAruM pustaka morArajIbhAI jevI aDaga vyaktie paNa jyAre namatuM jokhyuM tyAre "pAsaporTanI pAMkhe' vAMcI rahyo chuM. Ama to vAMcavuM nahotuM paNa tame morArajIbhAI pahelAM karatAM have kaMika kumaLA paDyA che evI chApa, AmAM "gAtAMphaLa' nAmano prasaMga lakhyo che te vize jijJAsA thaI. te lokomAM paDI hatI. ane e chApa sAcI hatI. khuda morArajIbhAIe vAMcyA pachI mane rasa paDyo ane ema karatAM karatAM aDadhuM pustaka to pote paNa e vAtano svIkAra karyo hato. vaDA pradhAnanA padano tyAga vaMcAI gayuM. have te vAMcI pUruM karIza.' karyA pachI teo muMbaI AvIne rahyA AvyA hatA. ane paryuSaNa morArajIbhAI jevI vyakti mAruM pustaka rasapUrvaka vAMce e vAta ja vyAkhyAnamALAmAM vyAkhyAna ApavA mATe padhAryA hatA tyAre temaNe pote mArA mATe dhanyatAno anubhava karAve evI hatI. ja potAnA vaktavyamAM kahyuM hatuM ke "satya kathananI bAbatamAM pahelAM huM morArajIbhAI zistapAlananA kaDaka AgrahI hatA. "huM to jeTalo Akaro hato teTalo have huM rahyo nathI. mArA potAnA svabhAvamAM koMgresano sainika chuM' evuM teo tyAre ghaNIvAra kahetA. pote sattA para paNa have keTaluMka parivartana AvyuM che. anubhave te mane zIkhavADyuM che. hatA tyAre samayanI pAbaMdhI emane pALavI paDatI. paraMtu vaDA pradhAnanA keTalIka bAbatomAM satyakathana karatAM mauna vadhAre upayogI ane padethI nivRtta thayA pachI muMbaimAM potAnA nivAsasthAne rahetA hatA. asarakAraka jaNAyuM che.' morArajIbhAI jyAM sudhI sattA upara hatA tyAM tyAre emane maLavA sahelAIthI jaI zakAtuM. paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM sudhI satya kaDavuM hoya topaNa te bolavAnA AgrahI hatA. ethI nimaMtraNa ApavAne nimitte, viSaya, tArIkha vagere nakakI karavA mATe vakhatovakhata ghaNA lokone emaNe dubhavyA hatA. paraMtu vicAro ane mAre emane maLavA javAnuM thatuM. teo kahetA ke "e mATe mulAkAtano anubhavanI paripakvatAthI emane samajAyuM hatuM ke kaTa satya jeTaluM hita samaMya nakkI karavAnI AvazyakatA nathI. game tyAre ghare AvI zako cho. kare che tenA karatAM ahita vadhAre kare che. jaina yuvaka saMghanI paryuSaNa huM Akho divasa gharamAM ja houM chuM." AvA moTA netAno vadhu samaya vyAkhyAnamALAmAM vyAkhyAna ApatAM emaNe potAnI A bhUlano ApaNe na bagADavo joIe ema samajI huM UThavAnI utAvaLa koIvAra ekarAra karyo hato. what life has taught me' nAmanA potAnA karato to teo kahetA ke 'tamAre kAma hoya to jajo. paraMtu mArA samayanI lakhANamAM emaNe Avo ekarAra karatAM lakhyuM che. ' had first a ciMtA karIne utAvaLa karavAnI jarUra nathI.' temanI sAthe aneka notion that truth cannot always be said pleasantly and | viSayonI vAtacIta thai zakatI, kAraNa ke temanuM vAMcana ghaNuM vizALa did not act up to this advice of the sages, as I thought . eka vakhata paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM biralA krIDA kendranA holamAM it was not possible to do so. About 18 years ago 1 mAruM ane morArajIbhAInuM ema be vyAkhyAno sAthe hatAM. mAruM realised that the sages who had prescribed or who : vyAkhyAna zarU thavAne vAra hatI. morArajIbhAI haju AvyA nahotA. had given this avice were much wiser than me and bhaktisaMgIta zarU thai gayuM hatuM. evAmAM maMca upara acAnaka mane beThAM this realisation made me think about how to act on the beThAM cakkara AvI gayAM. rAtanA ujAgarAnI asa2 haze. dictum.. vyAkhyAnamALAnA AyojananI ciMtA paNa kharI. vaLI, morArajIbhAimAM satya vizenI A daSTi moDI moDI paNa AvI morArajIbhAino samaya sAcavavAnI javAbadArI paNa hatI. tarata huM tethI emanAM chellAM ghaNAM varSo zAMti ane samatvanA puruSArtharUpa banI bhAnamAM Avyo. mane bahAra laI javAmAM Avyo, kophI pIdhI ane rahyAM. A daSTi emanA tapatA madhyAhnakALamAM khIlI hota to svastha thayo. pachI mAruM vyAkhyAna ApyuM. daramiyAna morArajIbhAI maMca morArajIbhAI mATe je keTalAka vivAdo sarjAyA te na sarjAyA hota ane upara niyata samaye AvI pahoMcyA. koike emane mane cakkara AvyAnI temanA mATenI lokacAhanA ghaNI vadhu hota. vAta karI. morArajIbhAIe mane pUchyuM, kema thayuM? kema cakkara IndirA gAMdhInA zAsanakALa daramyAna emanA putra saMjaya gAMdhI AvyAM?" hasatAM hasatAM kahyuM, "tamArI bIkane lIdhe cakakara AvyAM vagara hoddAe sarakArI sattAnAM sUtro potAnA hAthamAM letA hatA te pratye ?" emaNe kahyuM, "mArI eTalI badhI bIka lAge che? huM kaMI eTalo morArajIbhAI potAnI nApasaMdagI darzAvatA hatA ane kahetA hatA ke bihAmaNo nathI. AvuM khoTuM na bolo.' jo Ama ja cAlyA karaze to saMjaya gAMthIne aMkuzamAM rAkhavAnuM indirA morArajIbhAinA vyaktitvanAM vividha pAsAM che. emanI rAjakIya mATe bhAre thaI paDaze. kArakirdImAM UjaLI ane nabaLI ema beya bAju che. He is the most saMjaya gAMdhInuM vimAnI akasmAtamAM mRtyu thayuM tyAre indirA misunderstood politician evuM paNa kahevAyuM che. tema chatAM gAMdhIe te sthaLe pahoMcIne tarata saMjayanI ghaDiyALa ane cAvI mATe emanI kahelI ane karelI bAbato keTalI sAcI hatI e to samaya ja tapAsa karI hatI ane te potAnA kabajAmAM lai lIdhI hatI. meM puravAra karI zakaze. morArajIbhAine e vize pUchayuM hatuM tyAre emaNe kahyuM hatuM ke "evI vAta bhAvi itihAsakAra morArajIbhAIne vadhu sAro nyAya ApI AvI che ke saMjayanI ghaDiyALamAM nAnuM TeparekorDara che ane enI aMdara zakaze. svIsa benkanA ekAunTanA koDavarDa rAkhelA che. eTalA mATe indirA morArajIbhAInA yatkiMciMta saMparka AvavAnuM mAre thayuM ene huM mAruM gAMdhIe te koInA hAthamAM na jAya tenI cIvaTa rAkhI hatI, paNa A sadbhAgya samajuM chuM. emanA puNyAtmAne zraddhAMjali arpI chuM. mArI pAse AvelI vAta che. sAcuM zuM che te koNa kahI zake?' ' ramaNalAla cI. zAha
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-95 prabuddha jIvana 'kavilokamAM' nAmanA vivecana-saMgrahamAM manovihAra ]DaoN. raNajita paTela (anAmI) i. sa. 1993mAM jyAre pro. jayaMtabhAi koThArInAM 'vAMkadekhAM nagaravarNana tathA vanakelivarNanamAM kavinA draSTi kemerAe jhIlelI vivecano' pragaTa thayAM tyAre mArA eka mitre e vivecana saMgraha vAMcIne lAkSaNika mAnavaceSTAonI chabIo temaja DahApaNabharyA subhASito ne lekhakane abhinaMdana-patra lakhyo, paNa poSTa karyo nahIM. patra poSTa nahIM loka paricita upamAno emanA saMsAra vyavahAranAM bArIka nirIkSaNanAM ka2vAnuM meM kAraNa pUchyuM to kahe: ' kahevAya nahIM, jayaMtabhAinuM. e to phaLa che. kavinA kAvya paraMparAnA paricayanI to zI vAta karavI ? e to mArA A patramAMthI paNa bhAtabhAtanI bhUlo kADhe !' sAkSara ke paMDita pragADha che. RtuvarNano zuM ke rasanirUpaNo zuM, alaMkAra racanAo zuM ke yugamAM zrI na. bho. diveTiyAnI A prakAranI dhAka hatI; paNa uktibhaMgio zuM-sarvatra saMskRta-prAkRta sAhityanI sugaMdha anubhavAya jayaMtabhAinA keTalAka vivecana saMgraho vAMcyA bAda huM bedhaDaka kahI zakuM che. 'RSidattA rAsa'mAM RSidattAnI pitAnA AzramethI vidAya ema chuM ke mULanA AdhAra sivAya e addhara rIte eka akSara paNa lakhatA kAlidAsanA zAkuMtalamAMnI zakuMtalAne vidAyane yAda karAve che, nathI ane guNadarzana ke doSa-darzanamAM paNa e rajamAtra viveka cUkatA aNapivyAM, panihAM, bAramAsI vagere kAvya prakAro prAsa dhruvA, pada nathI. sarvatra emanI ataMdra aucitya buddhinuM darzana thatuM hoya che. hA, racanAmAM vaicityo-e badhuM kAvya paraMparA sAthenuM gADha anusaMdhAna batAve - ghaNIvAra e kaDavuM satya paNa kahI zakatA hoya che, paNa e to jyAre che ke, madhyakALamAM to virala kahevAya evI kavinI sajjatA parakhAya aucityano bhaMga thato jue tyAre. Disembara 1994mAM pragaTa thayela thache.' pramANamAM loMbu evuM A avataraNa jayavaMtasUrine paMDita rasanna emanA navA vivecana saMgraha 'kavilokamAM'mAM teo zrI hasamukhabhAi sarjaka kavi tarIke sthApavAmAM upakAraka che to vivecaka tarIkenI pAThakanA 'pAchalI khaTaghaDI' kAvya saMgrahanuM vivecana karatAM ene jayaMtabhAinI saMpUrNa sajjatAne bahumukhI vyutpattinuM paNa ghotaka che. 'AdhyAtmika anubhavano Alekha' tarIke oLakhAve che paNa e kAvyasaMgrahanA chellA pUMThA para je lakhANa che tene mATe TIkA karatAM yogya rIte kahe che keH 'hasamukha pAThakanA kAvyone saMgharatA A pustakanA chelA pUMThA para sureza dalAla vizeno prazasti-lekha mUkavAnuM aucityapUrNa, surucibharyuM lAgatuM nathI.' 'ajJAta khajAnAnI bhALa', 'kRSNabhaktithI prabhAvita zivabhakti' ane 'kRSNabhaktinI paraMparAthI prabhAvita zivabhaktinI kRtiomAM kRSNabhaktinI kavitAnI eka mahattvanI kaDI' A traNeya lekhomAM mukhyatve ane vizvanAtha jAnI, 'mIrAM' ane dayArAma viSayaka traNa lekhomAM sAmAnya rIte jayaMtabhAie kRSNabhaktinI vAta karI che...carcA karI che, kintu kyAMya bhASA ke vicAramAM punarAvartanano doSa varatAno nathI ke eno aNasAre ya Avato nathI, mIrAmAM mukhyatve enA anavadya kavikarmane to ' ajJAta khajAnAnI bhALa'mAM DaoN. azvina paTelanA saMpAdakazramanI kadara bujhI che, to 'kRSNabhaktithI prabhAvita zivabhakti'mAM ' AratInA speziAlisTa' 'stutikavi' ke 'kIrtanakavi' svAmI zivAnaMda paMDyAnI 'kRSNabhaktinI kavitAnI eka mahattvanI kaDI' mAM muslima hovA chatAM paNa islAmI saMskArothI lagabhaga UpharA rahelA, dayArAmanA najIkanA purogAmI kavi rAjenI mabalakha kavitAnuM rasadarzana ane mUlyAMkana mukhya che. dayArAmamAM enI garabIonA kalA vidhAnane manabhara rIte darzAvyuM che. koipaNa sarjaka kavinI vAta karatAM jayaMtabhAinA cittamAM e prakAranA anya kavionI smRti saLavaLe che ne e sarvanI sarjakatAnI tulanA kare che paNa e prakAranI tulanAmAM sUkSmAtisUkSma viveka jaLavAya che. pratyeka kavinI je hAthI vajanadAra mobha upADe che te ja hAthI nAnakaDI TAMkaNIne paNa sUMDha vatI UMcakI le che. AvuM savyasAcIpaNuM koipaNa vivecakano virala guNa gaNAya. jayaMtabhAimAM A baMneya prakAranI zaktionuM yugapad darzana thAya che enI pratIti thaze-'kavilokamAM'no mobha samovaDa, 'paMDita, rasajJa, sarjaka kavi jayavaMtasUrino 57 pRSThano ane TAMkaNI samovaDa 'ajJAta khajAnAnI bhALa' e traNa pAnAno-ema A be lekho vAMcatAM. 661 gujarAtI padone cALIseka hiMdIpadone samAvatA. DaoN. azvinabhAi paTelanA graMtha 'bhaktakavi prItamadAsanAM zrI kRSNabhaktinAM pado'ne teo ajJAta khajAnAnI bhALa, kahIne biradAve che, paNa jyAre DaoN. paTela prItamadAsane prathama paMktinA sarjaka kavi tarIke sthApavAno prayatna kare che tyAre zrI jayaMtabhAi koThArI yogya rIte lakhe cheH 'azvinabhAi paTela emane (prItamadAsane) bIjI haroLanA kavi gaNavAmAM Ave che te viSe phariyAda karI narasiMha, mIrA ne dayArAmanI sAthe prathama paMkitamAM mUkavAnI bhArapUrvaka jikara kare che ke enI sAthe saMmata thai zakAya evuM lAgatuM nathI' to paMDita, rasajJa, sarjaka kavi jayavaMtasUri saMbaMdhenA dIrgha, pAMDityapUrNa vivecana-lekhamAM lagabhaga 18 pRSThonAM mULamAM avataraNo TAMkI kavinI moTA bhAganI kRtiono marmagAmI paricaya ApI UMcA prakAranA kAvyanA koipaNa dho2Ne cakAsI, mUlavI A lekhamAM traNe sthaLe kavinI UbharAtI sarjakatAne umaLakAbhera biradAvI che. A traNamAMthI eka ja avataraNa joie-'jayavaMtasUri paMDita kavi che, zAstrajJa, lokavyavahAraza ane rasajJa kavi che, eTale ke jemaNe loka, zAstra ane kAvyanuM anvekSaNa karyuM hoya evA kavi che. 'kAvya prakAza'nI TIkAo bhegI karavAmAM kAvyazAstranI dasa smaradazA-virahadazAnI gaNanAmAM kAmazAstrarasazAstranI vividha kunonAM phala noMdhavAmAM, zakunazAstranI, dvivyasta jAti, sarvatobhadrajAti vardhamAnaMkSarajAti apahattuti jAti jevA aneka samasyA baMdho nAma nirdezapUrvaka prayojavAmAM, samasyAzAstranI saMkhyAbaMdha rAgonA nirdezomAM saMgItazAstranI ema jAtajAtanI vidyAonI kavinI abhijJatA dekhAya che. 'zRMgAra maMjarI'mAM kavitA mATenAM guNadarzI ke doSadarzI 'vizeSaNo' suvarNa kAMTe toLAtAM hoya che, ke 'kavilokamAM'mAM AnAM aneka draSTAMto jovA maLe che. AmAMthI dayArAmanI garabIonuM kalA vidhAna'nuM avataraNa joie.. dayArAmanI racanAo ekasUtra tema ekarasa hoya che. ati ucca koTino udgAra dayArAmanI kRtimAM jaDato nathI, paNa dayArAmanI AkhIracanA rasanI eka bhUmikAe ane kakSAe cAlatI hoya che. bhAva raeNLAi jato nathI. hisso paDato nathI, vIkharAi jato nathI, kazuM UbhaDaka ke addhara ke achaDatuM paNa AlekhAtuM nathI. narasiMhanI ghaNI kavitAmAM ekAda mArmika biMdu Ave che, paNa e achaDatuM rahI jAya che. mIrAMnI paNa ghaNI kavitA TUMkI che ane bhAva vicAranI mAMDaNI emAM jovA maLatI nathI. dayArAma eka bhAvabiMdu le che, ene saheja ghUMTe che, yogya vibhAva-anubhavavAthI ene mUrta kare che ane emAM vadhu paDatA kheMcAyA vinA kRSNa zaraNyatAmAM enuM paryavasAna sAdhe che. dayArAmanAM uttama Urmi kAvyo jotAM A hakIkatanI pratIti thaze . sughaDa, saphAidAra bhAvapoSaka racanA vidhAna e dayArAmano eka viziSTa kaviguNa che. dayArAmanI pahelAM kyAMka prItamamAM ke rAjemAM AvuM racanAtmaka vidhAna kyAreka dekhAya paNa dayArAmamAM eno utkarSa che.' AmAM je kaviono
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ ma katva ramavAnI jo koI kAraNa huM mArA pachInA samayanA kavinI lAgavAnI AgavI zI prabuddha jIvana. . - tA. 16-4-95 ullekha Ave che tenA para to jayaMtabhAIe vidvatApUrNa abhyAsalekha "zaiva-vaiSNava saMskAranI saha-upasthiti bilakula asaMbhavita vistArathI lakhyo paNa che. ' nathI." "narasiMhanuM A kAvya (mAmeruM) kathA-vikAsanI draSTie jeTaluM I. sa. 1991mAM pragaTa thayela "AsvAda aAdazI' mAM 18 mUlyavAna che eTaluM zuddha kAvya-draSTie nathI." (zrI mahendra dave) kavionI kavitAnuM suMdaramAM suMdara mArmika rasadarzana hatuM jene mATe mane potAne to AmAM AtmakathAtmaka "mAmeruM'nuM kartutva abhiprAya rUpe-meM jayaMtabhAI koThArIne lakheluMH "tamArI bhASA, eno narasihanuM nahIM paNa premAnaMda pachInA samayamAM koI ajJAta kavinuM vaibhava, eno vinimaya, viveka, vastuno parAmarza karavAnI sUjha-samaja che...paNa huM jANuM chuM ke mAro mata svIkAravAmAM haju thoDI vAra lAgaze.' ane abhivyakta karatI abhinava rIta, tattvanA hArdane pAmavAnI (zrI koThArI). tAratamyabuddhi ne rasAsvAda karAvavAnI AgavI zailI-koi vidagdha mArI draSTie sArdhata rasadraSTie thayelI racanA citaracAlIsI) paMDita karatAM sarjaka-kavinI lAgI. alabatta, 'kavilokamAM'mAM soLa vizvanAthanI ja che, narasiMhanI nahIM. narasiMhanI kuti vizvanAthanI kavio che paNa "AsvAda aSTAdarzI karatAM Ano vyApa-phalaka ati kRtinI tulanAmAM ghaNI pAMkhI paDe che.' moTuM che. keTalAka abhyAsa lekhonI mAMDaNI to zodha-prabaMdho "azvinabhAie potAnA abhyAsa (bhaktakavi prItamadAsanAM zrI (pI.eca.DI.nA thIsisa) para thayelI che. ahIM jayavaMtasUriane yazo- kRSNabhaktinAM pado)mAM alaMkAra racanAo vize vigate vAta karI che vijayajI jevA samartha jaina kavio che to mIrAM, vizvanAtha jAnI, paNa emano prayatna prItamadAsanI alaMkAra zaktine UMcI koTinI prItama, zivAnaMda, dayArAma jevA kaSNa-zivabhaktanA gAnAra kavio sthApavAmAM niSphaLa rahe che. emanA A prayatnamAM alaMkAranI paNa che. rAje, ganI dahIMvAlA ne IkabAla jevA muslima kavio che to samajaNanA doSo che te judI ja vAta che. kalApI, suMdaram, hasamukha pAThaka, indrakumAra trivedI, caMdrakAMta zeTha ne 'dayArAmane nAme pracalita gopI-vAMsalaDInA saMvAdanAM be pado bhAnuprasAda jevA avacIna-adyatana kavio paNa che. A sarva prItamadAsanAM che evuM saM. 1859nI hastapratanA AdhAre zrI paTela kavionI kavitAnAM vyAvartaka lakSaNo, jayaMtabhAie sUcavelAM sthApI Ape che eTale ApaNe e svIkAravuM ja rahyuM" "dayArAmanA ghaNAM kAvyAtmaka lekha-zirSakomAM vyakta thAya che. kAvyazAstra, rasazAstra ne badhAM pado koI pAtranA udgAra rUpe ne koine koine saMbodhana rUpe che mukhyatve alaMkArazAstranI jhINI ne UMDI sUjha sahaja mATe "kavilokamAM" "paNa dayArAma pUrve AvuM kyAMya jarA paNa na hoya ema kahI DokiyuM karyA vinA cAlI zakAya nahIM. zakAya?' (zrI koThArI) 'kavilokamAM'nAM keTalAMka vidhAno vivecanano Adarza ne Adarza "kavitAnA vivecanane jaMyatabhAi sAhasa-yAtrA mAnatA lAge che. vivecakane samajavA mATe upayogI thAya tevAM che. dA. ta. "e " abhivyaktinA AgavA maroDathI thayeluM vAstava citraNa' nAmanA (jayavaMtasUri) bhale pratibhAzALI kavi nathI, paNa eka sArA "rAsakavi' emanA lekhamAM lakhe che, "raghuvIre keTalAka samaya pahelAM mAre vize evI che." (zrI kanubhAI zeTha) matalabanuM lakheluM ke jayaMtabhAi kavitAno saMkoca anubhave che." sArA rAsakavi te pratibhAzALI kavi nahIM? ...jayavaMtasUri kavi pratyuttararUpe jayaMtabhAi lakhe cheH "kharI vAta che, kavitAne UbhI bajAre. pahelAM che ane rAsakavi pachI. sAcA ane pUrA arthamAM pratibhAzALI alapajhalapa maLavAnuM mane phAvatuM nathI. enI cheDatI karavAnuM mane gamatuM kahI zakAya evA e kavi che." (zrI koThArI) nathI. kavitAne huM samajIne pAmavA icchuM chuM eTale kavitA sAthe : "jayavaMtasUri bAlabrahmacArI hatA." (nipuNA dalAla) " " oLakhANa karavAmAM huM dhImo houM chuM. ane pramANamAM ochI kavitA je paMktione AdhAre emaNe Ama kahyuM che te paMktionuM sAthe huM ghaniSTha saMbaMdha keLavI zakuM chuM, kavitAno AnaMda levAnI A arthaghaTana brAnta che...jayavaMtasUri bAlAcArI hoI zake paNa A kharI rIta che evuM nathI paNa e mArI rIta che." (pR. 165) emano A paMkitaone AdhAre ema kahevAya nahIM.' (zrI koThArI) ekarAra vAMcyA bAda ApaNe kahIe ke amAre TapaTapa sAthe kAma nathI, - jayavaMtasUrie kAvyaprakAza para TIkA lakhI hatI e mohanalAla mama mama sAthe kAma che ane dhanya banI jaIe evA mama mama amane dalIcaMda desAIe jaina gurjara kavio bhAga-2, pR. 72), kanubhAi emanI pAsethI A ane agAunA saMgrahamAMthI maLI gayA che. zeThe (zRMgAra maMjarI-prastA. pR. 4) tathA nipuNA dalAle (ditA A manovihArane samApta karatAM pahelAM emanA eka yathArtha rAsa, prastA, pR. 4) noMdhyuM che. paraMtu A "jaina gurjara kavio' mAM Akrozane samajI levAnI khAsa jarUra che. ApaNAM ghaNA kharA sAhityanA utArAyela e TIkAnI hastapratanI puSpikAnA khoTA arthaghaTananuM itihAsomAM brAhmaNa paraMparAnA sAhityakArone pramANamAM vadhu mahattva pariNAma che? (zrI koThArI) ApavAmAM AvyuM che, jaina ke islAma paraMparAnA sArA kavionI "dava to lAgela DuMgariye, kA'nA kema kariye'mAM caMdrakAMta TopIvAlA ghaNIvAra upekSA thaI che. jayavaMtasUri, yazovijayajI ke AnaMdaghana jevA dava ane DuMgara' anukrame "prema" ane "hRdaya'nA arthamAM che ema ghaTAve samartha kaviono thavo joie teTalo abhyAsa thayo nathI-thato nathI, che ane zrI TopIvAlAthI judA paDavA mAgatA zrI narottama palANa paNa emanA ja zabdomAM emanI sAcI vAta sArI che DuMgaramAM lAgelo dava jema na bujhAya tema A gopInA premanI vAta che ma A goLanA premanI vAta che. "madhyakALanA sAhityanAM ApaNAM mUlyAMkano ghaNIvAra pramANabhUta banI ema kahI samagra kriyAmAMthI jhaMkhanAno artha vyakta thato jue che. rahetAM nathI. AnuM kAraNa e che ke madhyakALanI ApaNI samaja UMNI kAvyano saMdarbha tapAsIe tyAre ApaNane kaMIka juduM ja dekhAya che... ** paDe che. ApaNe cAlu abhiprAyothI doravAie chIe ane khaMDadarzana karIne abhiprAyo bAMdhIe chIe. narasiMha, premAnaMda, zAmaLa jevA saMsArane mATe jema sAgaranuM upamAna tema dava lAgela DuMgaranuM upamAna siddha-sprasiddha kavionI to prazaMsA ja karavAnI hoya ema mAnIne ahIM vaparAyuM che." (pR. 62). | 'vALI ghaDAvuM viThThalavara kerI" jevI varNAnamAsanA dorathI cAlI ApaNI cAlIe ane emanI racanAonA nirbaLa aMzonAM paNa guNagAna thai jAya te sAme vizvanAtha jAnI, gaNapati, jayavaMtasUri racanA mIrAM pAsethI bhAgye ja maLe che. A racanA kadAca gujarAtImAM . jevA kavionA kharA UMcA kavitvane ApaNe pArakhI na zakIe ane emane nAme caDhI gayelI paNa hoya " mIrAMne nAme maLatI saghaLI emanI la ' emanI ucita kadara karavAmAM ApaNe saMkoca anubhavIe chIe.' racanAo mIrAMnI hovAnuM saMbhavita nathI' ...to mIrAMnI kharekharI AdhAra vinA. AdhAra vinA eka akSara paNa pADavo nahIM e Adarzane nakhazikha kavitAne oLakhI kADhavA mATe A lAkSaNika aMzonI kasoTI karavAmAM varelA, khaMDa nahIM paNa sAhityanA akhaMDa darzananA ArAdhaka, Ave ke kema te vicAravA jevuM che." tulanAdhArA, aitihAsika pariprekSyamAM vastunA hArdane satata pAmavA Ama chatAM madhyakALanA je keTalAMka kavione ApaNA sAhitya mathatA, svastha ne samatola, vivecananA puraskartA jayaMtabhAInAM itihAsa ke sAhitya abhyAsamAM ghaTatuM sthAna ApavAnuM hajI bAkI che. "kavilokamAM'nAM A kavinAM kRtilakSI mArmika vivecano gujarAtI emAM mArI draSTie, vizvanAtha paNa Ave." (pR. 70) paNa vizvanAtha sAhityanA vivecana kSetre AgavI ne nokhI bhAta pADanAra nIvaDaze. jAnI mULe kanoDiyA jAnI haze e tane pUro avakAza che.'
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-95 'prabuddha jIvana nirAzasabhAva HDaoN. bipinacaMdra hIrAlAla kApaDiyA zrI municaMdrasUrIzvarajI mahArAja zrIpALacaritramAM prathama zrI sulabha bane che. gadgabhAva nirAzaMsavRtti. ahobhAva, nisargatA siddhacakranuM svarUpa darzAvI zAMto kAMtI niti e zloka dvArA ane kevaLajJAna. tAtparya Ama che ke prabhubhaktimAM ke- bIjI. ArAdhaka AtmA kevA prakAranI viziSTa yogyatAvALo hoya che tenuM dharmasAdhanAmAM gadgadbhAva jeTalo joradAra eTalI zubha adhyavasAyonI varNana kare che. ArAdhaka AvA viziSTa guNavALo hovo joIe. AvA AtmapariNati joradAra banatI jAya. ' . . guNathI rahita-guNahIna AtmA virAdhaka koTimAM gaNAya che. upara sudatta rAjarSi pAse corane zikSA mATe lAvavAmAM Avyo che thanArI. jaNAvelAM gaNovALo AtmA nirAzasabhAve bhakti karI zake che. zikSA ane te pApa tathA rAjA tarIke aDhaLaka pApo karavAnA prasaMgothI puNyAnubaMdhI puNyanA traNa kAraNo batAvyA che-(1) pApano prabaLa udvigna thaI gadgadbhAve rAjarSi pada choDI detAM avadhijJAna thAya che. pazcAtApa (2) gadgadubhAve dharmArAdhanA ane (3) dharmAnuSThAnamAM kevo gagaMdubhAvano prabhAva che . ' nirAzasabhAva. jo ghamarAdhanA ahobhAvavALI hoya to puNyAnubaMdhI chevaTanI kSaNoe gadgadbhAva, nirAzaMsavRttithI aMdhakamuni, puNya UbhuM thAya. mahArAjA kumArapALe pUrva bhavamAMthI puNyAnubaMdhI puNya sAdhvI mRgAvatI, caMdanabALA, AcArya mahArAja arzikAputra, laine AvelAM pApiSTha, vyasanI bahAravaTiyAnA jIvana pachI puSpacUlA, cilAtIputra, draDhapaprahArI vagere kalyANa kAmI banI jatAM guyogathI dharmI jIvana banAvyuM. pAMca koDInA phUlathI jInendranI je hoya che. ahobhAvagarbhita gadgadbhAve apUrva harSollAsathI pUjA karI to aDhAra nirAzasabhAve karAtI dharmasAdhanA arihaMtapadanA ArAdhaka dezanuM rAjya maLyuM. ' devapAlano prasaMga manobhAvamAM upasI Ave che ne ? zeThanA Dhoro vikaTa paristhitimAM mUkAyelAM zivakumArane pitAnI zikhAmaNa cAranAra kSatriya jAtinA rajapUta nokarane jaMgalamAM bhekhaDamAMthI yAda AvI, muzkelI jevA mRtyunA mukhamAMthI ugAravAno eka upAya kaSabhadeva bhagavAnanI suMdara pratimA maLI. hAI dhoI nAnA banAvelA tarIke gadagadabhAve nirAzasa buddhithI navakAramaMtranuM raTaNa kare che ane maMdiramAM pratiSThita karI. mahAnidhAna meLavyuM ema mAnI pratidina Apatti Ave to navakAra yAda karaje' e pitAnA vAkyathI bhInA mUrtipUjA na thAya tyAM sudhI pANInuM TIpuM paNa moDhAmAM na nAMkhavAno dilathI gadagadubhAve zraddhAmaya dilathI navakAra gaNatA jogIno suvarNa niyama le che. ekavAra sAta sAta divaso sudhI varasAdanI helI thaI. puruSa banI gayo, saMkaTamAMthI mukta thayo, dharma bhUlyAno pArAvAra sAna dinanA upavAsa thayA gAnI adhiSThAdi devI pragaTa pastAvo tathA dharma para bhArobhAra ahobhAva utpanna thaI gayo. ke AThamA dine prabhu pAse jaI caDyo.devI kahe che ke bhaktinI badalAmAM. rAjA vajakaMdhane deva-guru para ahobhAva potAnI pApiSTha sthiti mAMga mAMga. prabhu, bhakti mane Apo. te kahe che ke e to tArI pAse joIne eTalo badho vadhI gayo ke devAdhideva ane nigraMtha guru dava ana matha.guru cheja. jo te mArI pAse hota to 7-7 divaso vAMjhiyA kema gayA? pharI maLI javAthI khAMDiyo rAjA hovA chatAM paNa siMhastha rAjAne namana na devI kahe che mAra pragaTa thavuM niSphaLa jAya nahIM. rAjapATa ke khajAno karatAM nirAzasabhAvamAM zraddhAthI unnata mastaka rAkhe che. deva-guru sivAya, 1 mAMga. te kahe che hAthI vecI gadheDo nathI levo. mAre to uMcI bhakti ja bIjAne namavuM nahIM e niyamanuM nirbhika ane niHzaMkapaNe caritArtha karyuM. ' joie. devI hAtha joDe che. tenI prabhubhakti para ovArI gai. utkRSTa jaMbusvAmInA pUrva bhavamAM bhavadeve cAritra lIdheluM paNa te 5 bhaktinA paripAka rUpe sAtamA dine rAjA thaze ema tatkALaphaLe tevA ahobhAva vinA pALatA; kAraNa ke manamAM patnI nAgilA hatI. * puNyathI nagarIno rAjA thaiza ema kahI aMtardhAna thaI gaI. devapAlane moTAbhAInA mRtyu pachI saMsAramAM joDAvA potAnA gAmamAM AvyA. ciMtA thaI kemake holAmAMthI cUlAmAM paDyo. devapAle bhaktinA dharmane paraMtu patnI nAgilAnI kunehathI cAritryanA mahAmUlyano khyAla AvI sarvesarvo rAkhyo. rAjA banyo, rAjakuMvarI paraNyo pachI paNa bhaktine gayo; have cAritryapAlanamAM bhAre joma tathA utsAha Avyo. A sevesavI rAkhavA rAjya calAvavAnuM kAma zrAvaka mahAmAtyane soMpI dIdhuM puNyAnubaMdhI puNyanA pratApe jaMbusvAmInA bhavamAM 8-8patnIone paNa ane te puNyanA paripAka rUpe tIrthaMkara nAmakarma nAmanuM puNya kamAI gayo.. virakta banAvI 527 jaNA sAthe dIkSita thayA. puNyano kevo guNAkAraM, kamaThanA lAkaDAmAMthI bahAra kADhavAmAM AvelA ardhadagdha sApane nirAzasabhAva hato ne! pArSakumAra taraphathI navakAra saMbhaLAvavAmAM Avyo te emAM gaga thaI garIbanA gamArA dIkarA saMgama mATe sAmagrI mAMgIne mAtA khIra otaprota thaI gayo ke mRtyu bAda dharaNadra thayo. A pramANe samaDI, baLada banAve che; te khIra munine kalyANamitranI sobatanA lIdhe gadagadabhAve jevAMne paNa du:khada aMtakALe navakAra sAMbhaLavA maLyo, temAM gaga6 nirAzaMsa buddhithI vahorAvI te rAte maryo tyAM sudhI gurudaya tathA thaI ekAkAra thavAthI suMdara mAnava avatAra pAmyA. tyAganI anumodanA karatA karatAM bIjA bhavamAM tyAganA saMskAra evAM rAvaNa samakitI jIva hato. aSTApada parvata upara khUba baLavattara thayAM ke dhanADhaya zAlibhadra thayo eTaluM ja nahIM paNa mArA mAthe bhAvapUrvakanI bhaktithI prasanna thayelA dharaNeDhe icchita mAMgI levAnI svAmI che te jANa thatAM dhannAnI sAthe dIkSita thaI nirAzasabhAve lAlaca batAvI. rAvaNa na lalacAyo, kemake tenI bhakti dharmAnuSThAnAdi karyA. nirAzasabhAvanI hatI. eNe pratyuttaramAM kahyuM ke bhaktinA paripAka rUpe gadgad dila sAthenI dharmasAdhanA jIvanamAM kevuM camatkArika phaLa mAre mokSa joie che je tuM ApI nahIM zake. Ape che te mahAna zrAvaka nAgaketunA jIvanamAM jovA maLe che. dharaNeDhe be hAtha joDI jaNAve che ke mAro mokSa huM karI zakato nathI ke puSpa-pujAmAM eka pachI puSpo eka rUpI evA bhagavAnanI mUrtimAM to tane te kevI rIte ApI zakuM? goThavye jAya che. te karatA nirAzasabhAve arUpI bhagavAna sAthe araNyamAM mahAtmA pAsethI mAtra "namo arihaMtANaM' pada asaMgabhAva utpanna thAya che. phUlamAM rahelo eka sApaDaMse che. caramazarIra meLavanAra nokare AkAzagAminI vidyAbaLe uDI janAra muni pratye hovAthI mokSagAmI che. prabhunI pUjAnA rAgI hatA tethI bhAvollAsa AkarSAI dina-rAta tenA AcaraNamAM cakacUra che. tenuM mAhAMbhya tathA dhyAna prabhubhaktimAM rahe che. A dhyAna kevuM joradAra haze ke vItarAgatA ucuM mUlya samajI zeTha pAsethI samagra navakAra meLavI temAM nirAzasabhAve sudhI pahoMcI gayuM kemake zukaladhyAnanA chellA be caraNothI ja kevaLajJAna ekAkAra thaI raTaNa kare che.
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-4-95 ekavAra nadImAM pANI bharAyA pachI taratAM taratAM peTamAM khUMTo khUMpI tenA prANa nIkaLI gayA; te siMhaladvIpamAM zrIpura nagaramAM caMdragupta jAya che. nAgatu jema sarpanA DaMsane avagaNI pUjAmAM ekAkAra bane che rAjAnA caMdralekhA paTTarANInA kukhe sudarzanA nAmanI putrI mahAzrAvikA tema te paNa asahya pIDA avagaNIne navakAra raTato mRtyu pAme che. "thai. navakAra maMtranuM raTaNa evuM jomavALuM, sattvavALuM hatuM ke A vedanAne padharuci nAmanA zeThe maravAnI aNIe paDelA baLadane kAnamAM visAtamAM na letAM raTaNamAM khUba lIna banI gayo. marIne sudarzana zeThano namaskAramaMtra saMbhaLAvyo, tenuM rahasya samajAvyuM; marIne te ja nagaramAM bhava meLave che. rUpALI ane sAmethI bhogasukhanI mAMgaNI karanAra rAjAno RSabhadhvaja nAme putra thayo. abhayArANIthI na lalacAtAM brahmacaryamAM aDaga rahe che. rANIno khoTo mathurAmAM jinadAsa zeThe bharavADano vivAha prasaMga tene ApelAM Aropa, rANInI ahiMsA khAtara rANInI prapaMca aMge mauna dhAraNa karI uttama prakAranA sAdhanothI zobhI uyo. bharavADa daMpatIe be vAcharaDAM satva pragaTAve che. te ja bhavamAM mokSa, kemake zuLInuM siMhAsana thai gayuM. bheTa ApyA. cAra pagAnI bAdhA hovAthI atithi tarIke sAcave che, nirAzasabhAvano pratApa ne! ekavAra moTA thayelAM baLadone teno mitra khUba doDAve che. teo mUcha nirAzasabhAve bhaktimAM gadagadatA tathA ekAgratA mATe kalyANa pAmyAM. zeTha anazana karAvyuM, dharma saMbhaLAvyo, namaskAra mahAmaMtra maMdira stotramAM jaNAvyuM che ke : sAMbhaLatAM prANa tyajyAM. marIne kaMbala saMbaLa nAmanA deva thayA te be . the ke samafhattaSiyo vidhivata...mora4454 devoe bhagavAna mahAvIrasvAmI upara upasarga karanArane bhagADI vaSahdhamA IE | vakrinirmamullAppanAbaddha rukSa.. tavaM prabhunI bhakti karI. vanti bhavya | 43 | bharatakSetramAM siddhAvaTa nAme nagara hatuM. AcArya suvratasUri potAnA bhAI sAthe patnI tarIkenuM jIvana vyatIta karatAM ghaTasphoTa samudAya sAthe le ko, samudAya sAthe tyAM cAturmAsa mATe padhAryA hatA. temAM damasAra nAmanA thayA pachI pazcAtApa pUrvaka sAdhvI banelA puSpacUlA vItarAga banavA ' tapasvI maunI ziSya hatA. temane jotAM ja kaSAyo, kuvRttio zamI jAya. mATe patinI nagarImA rahI, pati tenuM darzana karI zake tevI rIte sAdhvI eka bhIla daMpatInAM temane jotAM hiMsaka vicAro cAlyAM gayA, bhAvamAM banelI puSpaculA cAritra dharmane unI AMca na Ave tevI rIte AcArya parivartana AvyuM. muni pAsethI navakAra zIkhI lIdho. mRtyu bAda bhIla bhagavaMta arNikAputranI ucca kakSAnI vaiyAvacca karatAM karatAM vItarAgI, rAjasiMha nAme rAjakumAra thayo; bhIlaDI marI ratnAvatI rAjaputrI thaI. vItaaSI banI kevaLI bane che. temAM rAganA gharamAM rahI rAgane mAryo, bena baMnenAM gAMdharva lagna thayA. devagRhamAM sutelA temane rAkSasamAravA taiyAra te ja nagarImAM rahevAnuM hovAthI kyAMya mamatva na baMdhAya te mATe, thayo. bahAdurIthI rAkSasane mahAta karyo. teone ciMtAmaNIratna ApyuM. zithilatAna pese e mATe saMyamanI sAdhanAmAM vadhu ne vadhu hoMza, josa, ' pati-patnI dharmamaya jIvana jIvatA navakAranA smaraNapUrvaka anazana karI pariNativALI banAvI; tathA upakArImahAguNIyalaAcAryanI sevAmAM devalokamAM gayA, jyAMthI evI manuSyabhava pAmI mokSa pAmaze. ahobhAgya samajI sevAmAM kamI na rAkhI. A bhAvo para AgaLa ne upara keTalAMka nirAzasabhAvanA udAharaNo TAMkyAM che. uparanA AgaLa vadhatA rahyAM. saMyamathI bahAranA paudUgalika padArtho para 1 lakhANanA saMdarbhamAM Ama kahI zakAya ke svargAdi sukhonI, devatA nirAzasabhAva vadhAratAM ja gayA jethI kevaLIpada pAmyA. prazasta rAgamAM Rddhi-samRddhi tathA sAMsArika sukha, sAhyabI, Rddhi siddhi paNa koI phaLanI AzA ja nahIM tethI e rAgane chUTatAM vAra nahIM ane A ArogyAdinI manokAmanA na sevavI eTale nirAzaMsabhAva. kevaLajJAna tenuM mahAmUlyavALuM phaLa. . bhagavadgItAmAM samatva athavA karmayoga sukha-duHkhAdi, lAbha'nirAzasabhAva keLavavo e eka prakAranuM utkRSTa tapa che. alAbhAdimAM samatva dhAraNa karavuM tene karmayoga tarIke ghaTADe che. samatve nirAzasabhAvanA prakharatapathI jUnAM akabaMdha pApakarmono kSaya thAya che, 1 yoga uccate. vaLI, tyAM kahyuM che ke:ane te dvArA labdhio UbhI thAya che. koI paNa pravRttimAM , karmANi adhikAraste mA phaleSu kadAcana / ArAdhanAmAM, anuSThAnamAM ke itara dhArmika vidhi vidhAnomAM mana mA te karmaphaLa heturja; mA te saMgaH astu akarmaNi // nirAzasabhAve vizaddha bhAvanAthI tanmaya, tallIna, tadAkAra thAya to te te pramANa nirAzaM bhAva mATe vikarmo tathA akarmo paNa tyAjya che. zubha dhyAna ghaNAM uMcA phaLa ApanAruM thAya che. anya paribhASAmAM A vastu samajAvI che. duHkhane ane vipattine salAma tathA saMpatti tathA sukhAdinuM svAgata kumArapALa pUrva vayamAM vyasanI ane luMTArA hatA. gurunA saMparke te karavuM te nirAsabhAva prApta karavAnuM ekameva advitIya kAraNa che. dazA para tIvra pazcAtApa, lohInA AMsu ! tyArabAda deva-guru-dharma para mahAbhAratamAM kuntI paNa kahe che ke vipaka ne sakhta zAzvatA anahada AnaMda, zraddhA, javalaMta ArAdhanA, gagabhAva, ahobhAva, mahArAjA zreNika anAthamuninA nAtha banavAno prastAva raja kare romAMca badhI ArAdhanAmAM laukika AzaMsA, abhilASA nahIM. phakta che tyAre muni kahe che ke te pote ja anAtha hoI kevI rIte mAro nAtha nirAzasabhAva A tatvonA yoge eTalI badhI ucca koTinuM puNyAnubaMdhI banI zakIza? spaSTIkaraNa karatAM muni potAnI pUvavasthAnI paristhiti puNya upArjayuM ke, aDhAra dezanA rAjA to ThIka paNa te puNya varNave che. sukhasAhyabI tathA premI kuTuMbIjano, mitravarga tathA puNyAnubaMdhI puNya maLyuM jethI AvatI covIzInA prathama tIrthakara auSadhopacAra chatAM paNa tenA nayananI pIDA koI lai zakyuM ke maTADI padmanAbhanA gaNadhara thaze! na zakyuM, tyAre teNe nirAzasabhAne saMkalpa karyo ke jo mArI nayana pIDA upAzakadazAmAM daza upAsakonI amiparIkSAnuM sacoTa varNana TaLI jAya to bIje divase saMsAra tyajI AtmakalyANanI ArAdhanAmAM upalabdha thAya che. ahaMkAdinI devAdi vaDe je sAnukULa ane pratikULa khUpI javuM. camatkAranI jema te zuddha saMkalpanA baLe tenI pIDA dUra thai. upasargo thayAM che temAM te samakti, draDhadharmI zraddhA tathA rucivALA te kevo nirAza bhAvano prabhAva! - bhadrika jIvonI samyakatva dharmanI sAdhanA nirAzasabhAvathI eka garbhiNI samaDI taratanA baccAM mATe khorAka levA gaI hatI nirIhabhAvathI che tethI gharmazraddhA temane mATe parama nidhAna hoi tethI tyAre pAraghInA bANathI viMghAI gaI. vedanAnuM bhAna thatAM raDavA lAgI. nIcI kakSAnI devo dvArA ApavAmAM AvatI tuccha cIjonI cAhanA ke karuNAnA bhaMDAra samA be munirAjo upadeza Ape che ke bhagavAna lAlaca zA mATe rAkhe? munivratasvAmInA zaraNano svIkAra kara, pachI paMca parameSThi mahAmaMtrI nirAza bhAva eTale nirIhabhAva. paugalika, sAMsArika, saMbhaLAvyo. ekAgratA AvavAthI, vedanA bhulAi, dhyAna badalAyuM, bhavAbhinaMdI, svargAdi sukhonI vAMchanAno tyAga, oghadraSTi nahIM paraMtu
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-95 prabuddha jIvana , mokSalakSI draSTi rAkhI ArAdhanA, gharma, tapa, zIla, dAna vagerenuM savArI tathA samadrakAMThe AvavuM. tyArapachI je navI navI ATha patnIo anuSThAna te nirAzasabhAva. - paraNe che te aMgenA pratyeka prasaMgamAM punita maMtra navakArAdinI prAMte zrIpAlarAjA tathA mayaNAsuMdarInA jIvananA prasaMgo para ArAdhanA baLavattara tathA phaLadAyI nIvaDe che. mayaNA tathA zrIpAla saMkSepamAM draSTipAta karIe. pitA dvArA levAyelI agniparIkSAmAM karmanA rAjasukha prApta karyA pachI paNa dhAmadhumathI svadravyano vyayavaDe siddhacakranI | siddhAMtamAM aTala zraddhA rAkhanArI mayaNA bhara sabhAmAM. karmanI ArAdhanA tallInatAthI, gadgad rIte kare che. navapadanI stuti karatAM savaparItA raja kare che. krodhAnvita pitA tarata ja koDhiyA sAthe lagna tenA dhyAna baLa navamAM devaloka pAme che, cAra deva tathA cAra manuSyabhava karAve che. te karmanA vipAkane svIkArI, pati tarIke temane svIkArI bIjA pAmI navamA bhava mIta meLavaze. divase prabhAta thatAM baMne tribhuvananAtha AdinAthanI ucca bhAvathI nirAzAsabhAva-nirAhabhAva mArAdhanA karavAthI asaMgabhAve nirAzasabhAve vaMdanAdi caityavaMdana kare che. tenuM pratyakSa phaLa maLe che. ' bhakti karatAM jJAnAvaraNAdi dharmArAdhanA karavAthI asaMgabhAve bhakti prabhunA navaNathI zrIpAlano koDha naSTa thaI suMdara svarUpavALA bane che, karatAM jJAnAvaraNAdi ATha karmono tIvrayopazama ke kSaya thatAM kevalyapada 500 koDhiyAnuM paNa tevuM ja thAya che. dhavalazeThane madada kare che. tene sudhI sAdhaka pahoMcI zake che. bhagavAna munivratasvAmInA samayamAM thayelA A daMpatI yugalanuM jIvanacaritra je vinayavijayajIe racyuM che kalyANamitra tarIke svIkAre che; paraMtu lobhI dhavala tene mAravA doraDA re mAravA dAraDA te zrIpAlarAjAno rAsa prativarSa utsAhapUrvaka dharmI jIvo sAMbhaLe che, kApI nAMkhe che. samadramAM paDatAM kazI hAyavoya nahI. paraMtu mAnA vAMce che tathA nirAzasabhAvane caritArtha karavA manasubo seve che. zIkhAmaNa pramANe navakAramaMtranuM saMsmaraNa tathA raTaNa jevI magaramacchanI - teramo jena sAhitya samAroha ahevAlaH cImanalAla ema. zAha kalAdhara' pUrvabhUmikA yojAyela A teramA jaina sAhitya samArohamAM udghATana beThaka ane bihAramAM paTaNA zaherathI ekaso kilomiTaranA aMtare Avela sAhityanI beThako saha kula pAMca beThako Ayojita thaI hatI. A jaina rAjagRhIM prAcIna bhAratanA magadha rAjyanI rAjadhAnInuM zahera hatuM. sAhitya samArohamAM vIseka jeTalA vidvAnoe utsAhabhera bhAga lIdho prAcInakALamAM A nagara kSitipratiSThita, RSabhapura, kuzAgrapura, na hato ane te paikI tera jeTalA vidvAnoe potAnA abhyAsapUrNa peparsa giridhvaja ane rAjagRhanA nAme paNa oLakhAtuM hatuM. A nagaramAM ja vIsamAM tIrthakara zrI munisuvratasvAmInA avana, janma, dIkSA ane mInA avane janma dIkSA ane uddaghATana beThaka: davA kevaLajJAna ema cAre kalyANako thayA hovAthI prAcInakALathI ja A ravivAra, tA. 12mI mArca, 1995nA roja savAranA dasa vAge nagara jainonA tIrthasthAna rUpe suprasiddha che. aMtima tIrthakara zrI nArAya ha La vIrAyatananA svAdhyAya holamAM pU. zrI caMdanAjInA maMgalAcaraNathI A .. mahAvIrasvAmInA cauda cauda sAtamasa paNa A pavitra bhUmimAM thayAM. sAhitya samArohano prAraMbha thayo hato. che. bhagavAna buddhanuM nAma paNa rAjagRhI sAthe joDAyeluM che. svAgata ane bhUmikAH A "papAtikasUtra'mAM magadhanI A rAjadhAnInI bhavyatA, rA A sAhitya samArohanA prANa ane mukhya saMyojaka DaoN. ramaNalAla vizALatA ane samRddhinuM suMdara varNana kareluM che. gaganacuMbI rAjamahelo, 1 { cI. zAhe saunuM svAgata karatA jaNAvyuM hatuM ke "zrI mahAvIra jaina zreSThionI havelIo ane maMdironI hAramALAthI rAjagRhInI zobhA ! zobhA vidyAlaya jinAgama TrasTanA upakrame prativarSa yojAtA jaina sAhitya apUrva hatI. ahIMnI kutrikApaNamAMthI jagatabharanI koIpaNa vastu maLI ** 1 samArohanI pravRttine A varSe zrI vasanajI lakhamazI zAha parivAra zakatI. ahIM guNazIla, meDikaccha, mogarapANi Adi yajJonA caityo taraphathI temanA mAtuzrI ratanabahena lakhamazI ghelAbhAInI smRtimAM hatA. nAlaMdA jevA vizALa vistAro rAjagRhInA upanagaro gaNAtA. " pUraka Arthika sahayoga prApta thatAM rAjagRhI khAte A teramo jaina sAhitya samAroha yojAyo che. vIrAyatana jevI suMdara saMsthA ane pU. metA, aImuttA, dhannA, zAlibhadra, medhakumAra, naMdiSeNa, mahArAjA zrI caMdanAjInuM zubha sAnidhya A kAryakramane prApta thayuM che teno AnaMda zreNika, mahAmaMtrI abhayakumAra, kAvatrA zeTha, jaMbusvAmI, prabhAsa, ' che. Apa saunuM svAgata karatAM atyaMta harSa anubhavuM chuM." ; zaThaMbhavasUri, sulasA "zrAvikA, puNiyo zrAvaka vagere aneka nAmAMkita ja nAmAMkita jaina sAhitya samArohae sAMpradAyika ke saMkucita daSTithI nathI zarU mahApuruSo A nagaranA ratno hatA. hatyArA arjunamAlI ane karAyo. paraMtu jaino pAse aDhaLaka sAhitya ane kalAno vAraso che. tene rohiNIya coranuM A nagaramAM hRdayaparivartana thayuM hatuM. vyavasthita karavAno tathA tenA abhyAsIone protsAhita karavAno A A nagaramAM vipulagiri, ratnagiri, udayagiri, svarNagiri ane prayAsa che. A sAhitya samAroha yojavA pAchaLano uddeza jJAnanI vaibhavagiri nAmanI ramaNIya TekarIo para prAcIna jina maMdiro ane tIrthakaronI caraNapAdukAonI daherIo che. naisargika sauMdaryathI bharapUra upAsanA ane dharma tathA tattvadarzananI pravRttine vega ApavAno che. agAu varSo sudhI gujarAtI sAhitya pariSadanA saMmelanamAM jaina evI rAjagRhInI pavitrabhUmi kalApremIone AkarSe che to bhakta sAhityano eka judo vibhAga raheto keTalAka varSothI e vibhAga baMdha hRdayamAM AhalAdu jagAve che. AvI tIrthakaronI pAvana bhUmi rAjagRhI (bihAra) madhye muMbaInI ' thayo che. AthI jaina sAhityanA adhyayana ane saMzodhanane vadhu sakriya suprasiddha jaina zikSaNa saMsthA zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA jinAgama ka banAvavAnI daSTithI Aalaga samAroha yojavAnI bhUmikA racAI hatI 1 TasTanA upakrame tA. 12, 13, 14, mArca, 1995nA rojateramA jaina ane zrI mahAvIra jaina vidyAlaya jevI jJAnasamRddha saMsthAe e. sAhitya samArohanuM Ayojana thayuM hatuM. javAbadArI upADI lIdhI che. rAjagRhI khAte vIrAyatana saMsthAmAM pU. darzanAcArya zrI caMdanAjInI ' A jaina sAhitya samArohanuM koI aupacArika mALakhuM ghaDavAmAM pAvana nizrAmAM ane pArzvanAtha vidhAzrama zodha saMsthAnanA niyAmaka AvyuM nathI. samArohanuM koI baMdhAraNa nathI ke tenA sabhyapadanuM koi ane jaina dharmanA prakAMDa vidvAna DaoN. sAgaramala jainanA pramukhasthAne lavAjama rAkhavAmAM AvyuM nathI. A eka airapaNe vikasatI pravRtti che.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddha jIvana tA. 16-4-95 emAM koI phirakAbheda ke jaina jainetara evI sAMpradAyika saMkucitatA paNa sAhitya e jIvananuM mahatvanuM aMga che, beya che. je samAjamAM sAhitya nathI. jaina sAhityanA saMzodhana, saMpAdana, adhyayana ityAdi prakAranI ane sAhityakAronI upekSA thAya che te samAja kadApi potAno vikAsa pravRttine vikasAvavA tathA navodita sAhityakArone protsAhita karavAnAM sAghI zakato nathI. Apa sau ApanI tejasvI kalama dvArA dharma-saMskRtine AzayathI lagabhaga be dAyakAthI A sAhitya samArohanI pravRtti cAlI vadhu ne vadhu udyota karatA raho evI A take mArI zubha kAmanA che. rahI che. A pravRtti mATe Arthika tathA anya prakArano sahayoga vividha prathama beThaka: saMsthAo ane zreSThio dvArA amane je maLato rahyo che te mATe ame ravivAra, tA. 12mI mArca, 1995nA roja baporanA traNa vAge saunA RNI chIe." vIrAyatananA svAdhyAya holamAM jaina sAhitya samArohanI prathama dIpa prAgaTya beThakano zubhAraMbha thayo hato. A beThakanuM saMcAlana prA. utpalAbahena maMgaladIpa pragaTAvIne sAhitya samArohanuM uddaghATana karatAM ke. modIe karyuM hatuM. A beThakamAM nIce mujabanA vidvAnoe potAnA tyAgamUrti zrI joharImala pArekhe potAnA vaktavyamAM jaNAvyuM hatuM ke nibaMdho rajU karyA hatA. Aje ApaNA rASTramAM zAMti ane saMtoSa adrazya thatAM jAya che. vidyA, mAdhyastha bhAvanAH . rAjanIti, vyavasAya vagere dareka kSetramAM asaMtoSano agni prajvalita prA. tArAbahena 2. zAhe mAdhyastha bhAvanA e viSaya para bolatA thato jovA maLe che. tenuM mULa kAraNa cAritrano phrAMsa che. ApaNuM AjanuM jaNAvyuM hatuM ke jaina dharmamAM mokSalakSI AtmasAdhanA mATe je vividha netRtva khatama thaI cUkyuM che. "dhamma nAyagANa"-dharmanuM netRtva ja have prakAranA upAyo darzAvavAmAM AvyA che temAM zubha bhAvanAonuM sevana dezane bacAvaze. A jagatamAM vidvAna banavuM saheluM che paNa samyagu jJAnI jIvo mATe ghaNuM lAbhakAraka che. maitrI, pramoda, karuNA ane mAdhyastha e banavuM kaThina che. takano sahAro laI koI kadI samyagu jJAnI banI zake cAra bhAvanAne jaina zAstromAM zubha bhAvanA tarIke oLakhAvavAmAM nahi. jJAnAvaraNIya karmano kSaya thavAthI ja samyajJAna pragaTa thAya AvI che. kadarSi, kilbarSi, abhiyogikI, dAnavI ane saMmohI e chejJAnAvaraNIya karmano kSaya ta5 ja karI zake. tapamAM tame vikAsa nahi pAMca prakAranI bhAvanA te azubha bhAvanA che. prA. tArAbahena zAhe cAra karo tyAM sudhI jJAna pragaTa thaze nahi. prakAranI zubha bhAvanAnI carcA karatAM mAdhyastha bhAvanA manuSya jIvanamAM jJAnano mahimA zuM bhAga bhajave che teno sarasa citAra Apyo hato. A uddhATana beThakamAM vidvAna vyAkhyAtA prA. tArAbahena 2. zAhe nyAyasaMpanna vaibhavaH udbodhana karatA kahyuM hatuM ke jaina dharmamAM jJAnano bhAre mahimA gavAyo zrI nemacaMda gAlAe A viSaya para potAnuM abhyAsapUrNa peparsa che. ApaNA zAstromAM jJAnane dIpakanI upamA ApavAmAM AvI che. rajU karatAM kahyuM hatuM ke jainazAstromAM mArgAnusArInA 35 guNo darzAvyA eka sUryamAMthI bIjo sUrya pragaTa thaI zakato nathI, paraMtu eka dIpakamAMthI che. temAM prathama guNa tarIke "nyAya saMpanna vaibhavane mUkavAmAM Avyo che. aneka dIpako pragaTa thaI zake che, tema chatAM mULa dIpakanuM teja jarA paNa nyAya, nIti, prAmANikatAthI vyavasAya, nokarI karI dhana upArjana karavuM ochuM thatuM nathI. dIpakanI hAjarImAM jema aMdhakAra TakI zakato nathI tema tene nyAyopArjita dhana athavA nyAyasaMpanna AjIvikA kahe che. zrI jJAnarUpI dIpaka jemanA aMtaHkaraNamAM vidyamAna che temanA aMtaHkaraNamAM gAloe jaina darzananA ane anya darzanonA ghaNAM udAharaNo ApI A ajJAna, rAga, dveSa, moha, krodha, ISyA ane asUyArUpI aMdhakAramAMthI viSayane vadhu pramANita ane rocaka banAvyo hato. utpanna thanAra azAMti, duHkha, kheda ke zokarUpI durguNo TakI zakatA nathI. thA. dvitIya beThaka TI. jJAna guNanuM sevana ravivAra, tA. 12mI mArca, 1995nA rAtrInA ATha vAge | zrI nemacaMda gAlAe sAhitya samArohanI A samyaka pravRttithI vIrAyatananA svAdhyAya holamAM jaina sAhitya samArohanI bIjI beThakano lekhana pravRttine kevo vega maLe che te aMge potAnA svAnubhAvanI vAta prAraMbha thayo hato. A beThakanuM saMcAlana zrI jayendrabhAI ema. zAhe karyuM karavAnI sAthe jJAnadoSanA nirmulana ane jJAnaguNanA sevana para vizeSa hatuM. A beThakamAM nIce mujabanA vidvAnoe potAnA nibaMdho rajU karyA bhAra mUkyo hato. samatva prApti-AtmAnuM lakSya: - teramA jaina sAhitya samArohanA pramukha DaoN. sAgaramala jaine vijayazakhara kRta naladevadatI rAsa: potAnA vaktavyamAM kahyuM hatuM ke Aje ApaNuM durbhAgya che ke dharma vize A viSaya para vaktavya ApatAM DaoN. ramaNalAla cI. zAhe kahyuM hatuM ApaNe ghaNuM badhuM jANIe chIe paNa tenA AcaraNa tarapha eTalA gaMbhIra ke sattaramAM saikAmAM thayela acalagacchanA mahAkavi vijayazekharagaNi kRta nathI, dharmanA nAme ApaNo saMpradAyanI divAla UbhI karI dIdhI che ane A naladavadaMtI rAsa madhyakAlIna sAhityanI eka uttama rAsakRti che. tenA vyAmohamAM jaina zAsanano vikAsa ApaNe rUMdhI nAkhyo che. ApaNe vi.saM. 1672mAM mAravADanA lAdrahapuramAM A kRtinI racanA karI che. gharmane na to jItyo che, na to tenI anubhUti karI che. bhagavAna mahAvIre kavi pote acalagacchanA che. je samaye rAjasthAnamAM kharataragacchanuM jora bhagavatIsUtramAM AtmAne samatva rUpa kahyo che. samatva prApta karavuM e ja vadhAre hatuM te samaye kavie rAjasthAnamAM rahIne A rAsanI racanA karI AtmAnuM parama lakSya hovuM ghaTe. jaina samAja occhava-mahotsava vageremAM che. kavie rAsamAM dareka khaMDane aMte potAnA dAdaguru zrI aDhaLaka paiso kharce che paraMtu jaina sAhitya mATe khAsa kaMI karavAnI kalyANasAgarasUrino nirdeza karyo che. kavie A sudIrgha rAsakRtimAM rasa-rUci dharAvato nathI. duniyA pAse na hoya teTaluM vipula sAhitya naladavadaMtInI kathAne jaina paraMparAnI mULa kathAne barAbara vaphAdAra jaino pAse hovA chatAM teno upayoga nahivata thAya che te atyaMta khedanI rahIne varNavI che. jaina paraMparAnI nala-devadatInI kathAmAM nala ane vAta che. davadetInA pUrvabhavanI vAta paNa Ave che. ane naLa-davadaMtInA pachInA sAhitya jIvanuM dhyeyaH bhavanI vAta paNa Ave che. kavie e rIte samagra kathAnuM savigata - pU. zrI caMdanAjIe potAnA vaktavyamAM jaNAvyuM hatuM ke tIrthakaranI nirUpaNa A rAsanI cAra khaMDanI sattAvana DhALamAM sADA agiyAraso A pavitra bhUmi rAjagRhImAM sAhityakAro sAthe vArtAlApa karavAno kaDImAM karyuM che. kavie A rIte nala davadaMtI vizenA madhyakAlIna anokho AnaMda maLyo che te amArA mATe moTA sadbhAgyanI vAta che. gujarAtI sAhityamAM mahattvanuM yogadAna ApyuM che. hatA.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-4-95 . . prabuddha jIvana ' ' . . . . . . tIrthonuM gauravaH '. cUrNi, TIkA graMtho vagerenI sAthe bauddha sAhityanA paNa UMDA abhyAsI AviSaya para vaktavya ApatA DaoN. haMsAbahena sureza zAhe jaNAvyuM hatA. temaNe potAnI kalama dvArA vividha viSayo para paMcotera jeTalA hatuM ke bhAratIya janatAnA hRdayamAM satata AdhyAtmikatA ghabake che. ane graMthonuM sarjana karyuM hatuM . lekhananI sAthe kAvyakalA paNa temaNe sahaja tethI tame jyAM jyAM pharazo tyAM tyAM tamane bhakti ane zraddhAnA pratIka sAdhya hatI. 1913 thI "amara bhAratI' sAmayikano paNa pU. garadeve samA dharmasthAno jovA maLaze. ApaNA tIrthasthaLo moTA bhAge prAkRtika prAraMbha karAvyo hato. rAjagRhInI A virAyatana saMsthAnI sthApanA sauMdaryathI bharapUra hoya che. ane tIrthasthaLonI sAtvikatAno mahimA jevA krAMtikArI pagalAMthI teozrIe eka navo rAha cIMdhyo hato. : " ApaNe prAcInakALathI jALavatA AvyA chIe. tema chatAM ApaNA badhA tattvArtha sUtraka, kAla aura usakI paraMparA eka anuzIlana : tIrtha sthaLonI zI paristhiti che te kharekhara Aje saMzodhanano viSaya A viSaya upara vaktavya ApatAM DaoN. prakAza pADee jaNAvyuM hatuM banI rahe tema che. ApaNA tIrthasthaLo vidyAdhAma bane tevI kalpanA have ke jaina samAjamAM tattvArtha sUtra eka evo graMtha che ke jene betAmbara ane sAkAra thavI joie. tIrthasthAnomAM vidyA saMsthAo sArI rIte nabhI digambara banne paraMparA samAna rUpe mAne che. tattvArtha satranI racanA zake temAM lezamAtra zaMkAne sthAna nathI, - ' '' IsavIsananI trIjI ane cothI sadImAM umAsvAtijIe karI che. A kivijhaSabhadAsa-eka abhyAsa: ' graMthanI vizeSatA e che ke te saMpUrNa jaina dharma ane darzanane saMkSipta paraMtu zrI cImanalAla kalAdhare A viSaya para vaktavya ApatA kahyuM hatuM sAra garbhita ane sUtrarUpamAM prastuta kare che. tattvArthasUtrane jaina ke sattaramAM saikAmAM khaMbhAtamAM thayela kavi RSabhadAsa madhyakAlIna paraMparAmAM lakhAyelo sarva prathama saMskRta graMtha mAnavAmAM Ave che, ane gujarAtI sAhityamAM viziSTa sthAna dharAvatA ApaNA eka uttama te jainomAM sarva phirakAone mAnya che ane pramANabhUta zAstrIya graMtha ' . sAhitya sarjaka che. jainetara kaviomAM temanA anugAmI mahAkavi tarIke te svIkArAyo che. premAnaMda, zAmaLa ane akhAnI haroLamAM teo birAje che. jaina puchayatI rAjagRhIH kaviomAM temanuM sthAna temanA samakAlIna mahAkavio nayasuMdara ane zrI jayendrabhAI zAhe A viSaya para bolatAM kahyuM hatuM ke vartamAnamAM samayasuMdaranI samakakSa Ave che. kavi RSabhadAsa khaMbhAtanA vIsA rAjagIra tarIke oLakhAtuM A zahera prAcIna nagara rAjagRhI hatuM. prAdhvaMzIya (poravADa) jaina jJAtinA hatA. temano janmakhaMbhAtamAM thayo rAjagRhI jaina, bauddha, hindu ane muslimonuM pavitra zahera gaNAya che. hato. temanA pitAnuM nAma sAMgaNa ane mAtAnuM nAma sarUpAde hatuM. kavi bhagavAna mahAvIre ahIM cauda cAtumasa gALyA hatA. gautama buddhanI 2SabhadAse 34 jeTalA rAsa, 58 jeTalA stavano ane anya keTalIka A mukhya vihAra bhUmi hatI. jainonA vIsamAM tIrthakara zrI munisuvrata utkRSTa racanAo karI che. svAmInI A janmabhUmi che. mo : . rAjagRhInI bhaugolika racanA jotAM tenI AsapAsa TekarIo prA. utpalAbahena kAMtilAla modIe A viSaya upara bolatAM kahyuM AvelI dekhAya che. tethI tenuM nAma giridhvaja apAyeluM che. A nagaranuM hatuM ke saMsAranA bhautika sukhothI A AtmA anaMtakALa bhaTakato rahe kuzAgrapuranAmacInI pravAsI hyuenasAMganA pravAsavarNanamAM paNa Ave che. paNa tene samyagdarzana zAna ane cAritranI prApti thAya eTale che. temaja jaina tathA bauddha dharmagraMthomAM paNa A nAmollekha jovA maLe che. mokSamArga avazya prApta thaI zake ema ApaNAM dharmazAstro kahe che. caturtha beThaka saMsAranA sukhomAM lupta A jIva mokSasukhanI khAsa darakAra karato nathI. maMgaLavAra, tA. 14mI mArca, 1995nA roja savAranA savA navA kAraNa ke tene te vize vAstavika jJAna nathI. - vAge vIrAyatana saMsthAnA svAdhyAya holamAM jaina sAhitya samArohanI tRtIya beThakaH aMtima ane cothI beThakano prAraMbha thayo hato. A beThakanuM saMcAlana zrI somavAra, tA. 13mI mArca, 1995nA rAtrInA 7-30 kalAke cImanalAla kalAdhare karyuM hatuM. A beThakamAM nIce mujabanA nibaMdho rajU vIrAyatananA svAdhyAya holamAM jaina sAhitya samArohanI trIjI beThaka karyA hatA. maLI hatI. A beThakanuM saMcAlana zrI cImanalAla kalAdhare karyuM hatuM. A guNasthAna siddhAMta-udabhava evama vikAsa beThakamAM nIce mujabanA vidvAnoe potAnA nibaMdho rajU karyA hatA. A viSaya para vaktavya ApatA DaoN. sAgaramala jaine jaNAvyuM hatuM lezyA: ke vyaktinI AdhyAtmika zuddhinAvibhinna starone spaSTa karavA mATe jaina A viSaya para vaktavya ApatA DaoN. sAgaramala jaine jaNAvyuM hatuM darzanamAM guNasthAna siddhAMta pracalita che. guNasthAna avadhAraNA jaina ke jaina darzanamAM legyAne karmamAM bAMdhanArI vasta tarIke oLakhAvavAmAM dharmanI mukhya avadhAraNA che. to paNa prAcIna staranA AgamomAM AvI che. legyAne eka prakAranA padagalika paryAvaraNa rUpe paNa AcAraMga, sUtrakRtAMga, uttarAdhyayana, RSibhASita, dazavaikAlika, mAnavAmAM AvI che. uttarAdhyayana sUtramAM lazyAnuM nirUpaNa svarUpa, bhagavatI sUtra vageremAM eno koI ullekha maLato nathI. zvetAmbara varNa, gaMdha, rasa, sparza, pariNAma, lakSaNa, sthAna, sthiti, gati ane paraMparAmAM sarvaprathama samavAyAMgamAM jIvasthAnanA nAmathI eno ullekha AyuSyanA AdhAra para karavAmAM AvyuM che. legyA cha prakAranI prApta thAya che. samavAyAMgamAM jo ke cauda guNasthAnonA nAmano nirdeza batAvavAmAM AvI che te che (1) kRSNalezyA (2)nIlalezyA (3) kApota maLe che paraMtu temAM tene guNasthAna kahevAne badale jIvasthAna (jIvaThANa) lezyA (4) tejalezyA (5) pAlezyA ane (6) zukala legyA. vezyA thI oLakhAvavAmAM AvyA che. Ama ekathI caudasudhInA guNasthAnonI siddhAMtamAM AtmAnA saMkaliSTa athavA vizuddha pariNAmanI carcA karavAmAM carcA karI DaoN. jaine guNasthAna saMbaMdhI jaina dharma graMthonA AdhAre AvI che. ane dareka vezyAno judo judo raMga batAvavAmAM Avyo che. tulanAtmaka vivecana karyuM hatuM. lezyAnA prakAronA nAma te raMga anusAra batAvavAmAM AvyA che. Jain Economics Thoughts: pU. gurudeva upAdhyAya amaramunijIka ciMtana . . . tyAgamUrti zrI joharImala pArekhe A viSaya para pravacana karatAM kahyuM - A viSaya para pravacana ApatA pU. sAdhvI zrI yazAjIe jaNAvyuM hatuM ke saMsAramAM badhAne sukha joie che paNa sukhanI vyAkhyA zI? duHkhanuM
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 samasyAno tamane ApoApa ukela maLI jaze. bhagavAna mahAvIre spaSTa ja kahyuM che ke jeTalI AkAMkSA ochI karazo eTaluM vadhu sukha tame meLavazo. siddha paramAtmA ke - A viSaya para udgodhana karatAM DaoN. ramaNalAla cI. zAhe kahyu hatuM navakAramaMtramAM arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e paMcaparameSThine namaskAra karavAmAM Avyo che. bhavabhramaNa karatA jIvonuM aMtima lakSya che mokSa, nirvANa, siddhadazA. jIvanI uccattama e avasthA che. siddhAvasthA uccattama hovA chatAM navakAramaMtramAM prathama namaskAra arihaMta paramAtmAne ane bIjo namaskAra siddha paramAtmAne ka2vAmAM Ave che. emAM paNa rahasya raheluM che. prabuddha jIvana tA. 16-4-95 Ama siddha paramAtmA caDiyAtA hovA chatAM navakAramaMtramAM ApaNe sarvaprathama namaskAra arihaMta parAtmAne ja kahIe chIe, kAraNa ke siddha paramAtmAnI oLakha karAvanAra arihaMta paramAtmA ja che. arihaMta paramAtmA tIrthaM pravartAve che, jIvone mokSamArga batAve che. ane e tarapha dorI jAya che. arihaMta paramAtmA na hoya to jIva mithyAtvanA gADha aMdhakAramAM aTavAto hoya che. siddhagati eTale zuM enI paNa ene khabara na hoya. Ama siddha paramAtmAne oLakhAvanAra arihaMta paramAtmA hovAthI ApaNe arihaMta paramAtmAne pahelo namaskAra karIe chIe. lagnacarya, brahmacarya, AnaMdacarya : ke prA. malukacaMda ratilAla zAhe A viSaya para bolatAM kahyuM hatuM mAnavajIvananuM dhyeya mokSa prAptinuM che ane mokSa prAptinI sAdhanA mATe jaina dharmamAM brahmacaryanI kramika upAsanAmAM zrAvaka ke gRhastha mATe cothA aNuvrata dvArA svadArA saMtoSanI vAta para bhAra mUkAyo che. ane potAnA pariNita pAtra sivAya anya koipaNa cetana vyakti ke jaDa padArtha sAthenA saMbaMdha, sparza ke ceSTA para niSedha mUkavAmAM Avyo che. puNyatIrthaH ke vI2Ayatana saMsthAnA vartamAna samayamAM prANasamA pU. zrI caMdanAjIe jaina sAhitya samArohamAM samApana pravacana karatA kahyuM hatuM bihAranI A pavitra bhUmi kharA arthamAM tapobhUmi che. A pavitra dharA tIrthaMkaronA vihAranI sAthe saMbaMdhita hovAthI tenuM nAma bihAra paDyuM che. prAcInakALamAM rAjagRhI, magadha dezanI rAjadhAnI hatI ane A nagara hindu, jaina ane bauddha saMskRtinuM mahattvanuM kendra hatuM. jaina sAhityamAM aneka sthAno para rAjagRhInI samRddhi, vaibhava ane dharma-saMskRtinA abhyudayanuM varNana jovA maLe che. rAjagRhInA e suvarNakALane jIvaMta karatuM puNyatIrtha vIrAyatana e janakalyANanuM maMgalamaya tIrtha che. siddha paramAtmAe cAra ghAti ane cAra aghAti ema ATha karmono kSaya karelo hoya che. eTale karmakSayanI draSTie mokSagati prApta karavAnI sana 1973 thI pU. upAdhyAya zrI amaramunijInI preraNA ane draSTie siddha paramAtmA arihaMta paramAtmA karatAM caDiyAtA che. siddha AzIrvAdathI A saMsthAno prAMrabha thayo hato ane Aje A saMsthAe paramAtmA azarIra, akarmI ane avinAzI che. arihaMta 52mAtmA sAhitya, kalA ane samAja sevAnA kSetre keTalIka ThIka ThIka pravRtti hAtha dehadhArI hoya che. ane emano deha paNa aMte to nAzavaMta che, arihaMta dharI che. pU. zrI caMdanAjIe jaina sAhitya samAroha jevI pravRtti paramAtmAne haju cAra aghAti karma udayamAM vartatAM hoya che. siddharAjagRhImAM yojavAmAM AvI te badala potAno harSollAsa vyakta karyo parAmAtmA sarvathA akarmA che. arihaMta paramAtmAne haju nirvANapada hato ane ahIM punaH padhAravA mATe nimaMtraNa ApyuM hatuM. pAmAvAnuM, siddha thavAnuM bAkI hoya che, kALa bhakSaka che ane te arihaMta paramAtmAne paNa choDato nathI. paraMtu siddha paramAtmA to kALanuM paNa bhakSaNa karanArA che. arthAt avinAzI che. A sAhitya samArohanI vizeSatA e rahI hatI ke samAroha pramukha DaoN. sAgaramala jaine dareka vidvAnonA nibaMdha vAMcana pachI temanA viSaya para vidvatApUrNa vivecana ApI upasthita saune prabhAvita karyA hatA. anya nibaMdhoH teramAM jaina sAhitya samAroha mATe jemanA nibaMdho maLyA hatA paNa je vidvAno upasthita rahI zakyA na hatA temanAM nAma ane nibaMdho A pramANe cheH (1) zrI bhaMvaralAla nAhaTA (kalakattA)-nAgavidyA (2) DaoN. kavina zAha (bilimorA)-jaina sAhityanI chaMda racanAono paricaya (3) DaoN. kokilAbahena hemacaMda zAha (muMbai)-zrImad rAjacaMdra kRta Atmasiddhi-jJAna ane bhaktiyoga (4) zrI goviMdajI jIvarAja loDAyA (muMbai)-samatAnuM mULa anekAMta (5) DaoN. dhavala nemacaMda gAlA (mAMDavI-kaccha) Antiquity and Rationale of Jainism (6) zrI sudarzanAbahena koThArI (muMbai)-zrAvaka dharmanA bAra vrato. abhivAdana : samatvaH te2mA jaina sAhitya samArohanA pramukha DaoN. sAgaramala jainanuM, udghATaka zrI joharImala pArekhanuM, sAhitya samArohanA saMyojaka DaoN. 2maNalAla cI. zAhanuM, zrI nemacaMda gAlAnuM, sAhityanI beThakonuM saMcAlana karanAra prA, utpAlabahena modInuM zrI jayendrabhAi zAhanuM ane zrI cImanalAla kalAdharanuM temaja yAtrA- pravAsanuM Ayojana ane A viSaya para vaktavya ApatAM DaoN. zilpA nemacaMda gAlAe vyavasthA saMbhALanAra zrI zAMtilAla gaDAnuM A prasaMge abhivAdana jaNAvyuM hatuM ke bhAratIya saMskRtinI brAhmaNa ane zramaNa ema be mukhya karavAmAM AvyuM hatuM. vicAradhArAo, brAhmaNa saMskRti 'brahma' para ane zramaNa saMskRti 'sama'tIrthayAtrA H para AdhArita che. sama+sa+kRti=saMskRti samabhAva pUrvakanI kRti eTale saMskRti. mAnavInI sAmyabhAvanA thakI saMskRtino udaya thayo che. jaina zrutarUpe prasiddha bAra aMgo ke cauda pUrvamAM sAmAyikanuM sthAna prathama che. sAmAyika eTale samatAmAM rahevuM te. samatva e AtmAno sahaja svabhAva che. jaina darzanano sAra ja samatA che. samatA eTale nirbaLatA, kAyaratA, jaDatA ke bhAvazUnya nahi paraMtu samatA che. eTale aMtaranI udAratA, saumyatA, kSamApanA ane svasthatA. samatA e sadAcAranI jananI che. ane sadAcAra e tamAma dharmonI AdhArazIlA che. A sAhitya samArohamAM upasthita vidvAna bhAi-bahenone rAjagRhI uparAMta pAvApurI, kuMDalapura, nAlaMdA, guNiyAjI, kSatriyakuMDa (lacchavADa), juvAlikA, sametazikhara Adi tIrthonI yAtrA karAvavAmAM AvI hatI. A uparAMta kalakattA, dArjIlIMga ane sikkImano pravAsa paNa saue sAthe maLIne AnaMdollAsapUrvaka saMpanna karyo hato. Ama zAsanadevanI kRpAthI ane sau bhAi-bahenonA maLelA sahayogathI A teramo jaina sAhitya samAroha aneka rIte virala, viziSTa, yazasvI ane yAdagAra banI rahyo hato. mAlika : zrI jaina yuvaka saMgha - mudraka, prakAzaka : zrI cImanalAla je, zAha, huM prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 004, phonaH 3820296. mudraNasthAna * rilAyansa ophaseTaprinTarsa, 69, khADiyA sTrITa, muMbaI-400008. vesAipaseTiMgaH mudrAMkana, muMbaI-400092,
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa: (50) + 60 aMka: 50 * 0 tA. 16-pa-95 0Regd. No. MR. By. / South 54. Licence 37_ 000 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra000 * prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 50 varSa00 vArSika lavAjama rUA. 30000 - taMtrI ramaNalAla cI. zAha sva. harIndra dave mArA mitra zrI harIndra davenuM budhavAra, tA. 29mI mArca, 1995nA emaNe kahyuM, 'kamaLAmAMthI koLI thaI gaI che, have bacavAnI AzA roja muMbaimAM jasaloka haoNspiTalamAM avasAna thayuM, kavitA, navalakathA, nathI." meM pUchyuM. "kyAMya duHkhAvo rahe che?' emaNe peTa upara hAtha mUkI TUMkI vArtA, ciMtanAtmaka nibaMdha, patrakAratva ityAdi kSetramAM mahattvanI batAvyuM ke ahIM aMdara jhINuM jhINuM dukhyA kare che.... harIndrabhAI mAMDa mAMDa siddhi meLavanAra, raNajitarAma suvarNacaMdraka, goenkA evorDa, kabIra bolI zakatA hatA. bolatAM bolatAM thAkI jatA hatA. AMkho mIcAI. ! evorDa, sAhitya akAdamInuM pAritoSika ityAdi moTAM bahumAna jatI hatI. avAja paNa jema tema parANe nIkaLato hato. emanI e meLavanAra sva. harIndra davene akhabAroe, vizeSataH gujarAtI sthiti joIne ja lAgyuM ke have teo vadhu divasa kADhI nahi zake. be akhabAroe khUba bhAvathI sarasa aMjali ApI. pote patrakAra hoya ane divasamAM to harIndrabhAIno jIvanadIpa bujhAi gayo. ' temAM paNa dainika patranA taMtrI tarIke sakriya hoya e ja vakhate jIvanano harIndrabhAI ane mAre pahelo paricaya 1951mAM thayo hato. aMta Ave to enI suvAsa vizeSa prasare che. temAM paNa harIndrabhAinA 1948 thI 1950 sudhI "sAMja vartamAna'mAM ane 1950-51mAM saujanyazIla, madhura, mRdu vyaktitvanI suvAsa to ghaNI badhI hatI. "janazakti' mAM patrakAra tarIke meM kAma karyuM hatuM. paraMtu mAruM AkarSaNa janmabhUmi'nuM taMtrIpada maLyA pachI harIndrabhAIe potAnA saMbaMdho paNa adhyApananA kSetra tarapha vadhu hatuM. . sa. 1951mAM janazakti choDIne ghaNA vikasAvyA hatA. eTale muMbaI, gujarAta ane gujarAta bahAra huM jheviyarsa kolejamAM gujarAtI viSayanA adhyApaka tarIke joDAyo. te emanuM mitra vartuLa ghaNuM moTuM hatuM. pachI thoDA vakhate huM janazaktinA amArA taMtrI sva. ravibhAI mahetAne harIndrabhAInA vyaktitvanAM ghaNAM pAsAM hatAM ane emaNe meLavelI maLavA gayo hato. e vakhate ravibhAie zrI harIndrabhAI daveno paricaya siddhio ghaNI badhI hatI. harIndrabhAIne aMjali ApatAM huM to ahIM karAvatA kahyuM, "ramaNabhAi, ame tamArI khAlI paDelI jagyAe A mArAM thoDAMka aMgata saMsmaraNo ja tAjAM karuM chuM. mArA karatAM bIjI keTalIye bhAinI nimaNuMka karI che. temane dainika patrakAratvano khAsa anubhava vyaktio evI haze ke jemanI sAthe harIndrabhAIne gADha maitrI hoya, nathI. saurASTramAMthI teo Ave che. bI. e. thayelA che ane gujarAtI paraMtu mAro aMgata saMbaMdha eka judI ja bhUmikA uparano hato. chellAM be sAhityamAM rasa dharAve che. kavitAo paNa lakhe che." mArA anugAmI dAyakAmAM ja te vikasyo hato. e saMbaMdha gADha ane gUDha hato. zrI harIndrabhAI davene maLavAno A mAro pahelo prasaMga hato. tyAre harIndrabhAine eka mahinA pahelAM peTanuM kensara thayuM hatuM. mArI uMmara pacIsa varSanI hatI ane harIndrabhAInI uMmara ekavIsa bhATiyA hospiTalamAM temaNe oparezana karAvyuM hatuM. sArA thaIne teo varSanI hatI. tyArapachI to koI koI vakhata janazakti kAryAlayamAM ghare AvyA hatA. paraMtu kensara pharIthI prasaratuM gayuM ane jasaloka javAnuM mAre thatuM tyAre harIndrabhAIne paNa maLavAnuM thatuM. A yuvAna hospiTalamAM temane dAkhala karavAmAM AvyA. tabiyata sudharI nahi ane kavine te uparAMta lipinI prinTarImAM kavi zrI rAjendra zAhe sthApelI ema karatAM emaNe 29mI mArce deha choDyo. - ' kaviloka nAmanI saMsthAnA kAryakramamAM avAranavAra maLavAnuM thatuM. vaLI - harIndrabhAie chellA zvAsa lIdhA tyAre huM hospiTalamAM ja hato. 1959nI AsapAsa harIndrabhAie gujarAtI viSaya sAthe ema.e.no AgalA divasathI emaNe bhAna gumAvI dIdhuM. kRtrima zvAsa ApavAnuM abhyAsa cAlu karyo tyAre teo mArA vargamAM AvIne besatA. paraMtu e che cAlu karavAmAM AvyuM hatuM. aMta samaye emanA nAkamAMthI lohInI Tasaro varSo daramiyAna amAro paricaya aupacArika je rahyo hato. TI hatI. DokTaroe emane mRta jAhera karyA te kSaNe huM hospiTalamAM patrakAratvanuM kSetra choDI huM adhyApananA kSetramAM Avyo hato. emanA khATalA pAse hato. te vakhate koIne aMdara emanI pAse javA adhyApananuM kSetra maLe to dainika patrakAratvanA kSetramAM kAma karavuM nathI devAmAM nahotA AvatA. paNa huM gayo tyAre mane koIe aTakAvyo nahi. evI mArI icchA rahI hatI ane adhyApananA kSetramAM kAma karavAnuM maLyuM evuM ja be divasa pahelAM paNa banyuM hatuM. mulAkAtIono samaya sAMjanA ethI huM rAjI thayo hato. "sAMja vartamAna" ane "muMbaI vartamAna'mAM sAta vAgyA sudhIno hato, paraMtu TrAphikamAM moDuM thavAne lIdhe huM ane patrakAra tarIke kAma karatA mArA pArasI mitra sva. mInu desAi muMbaI mArAM patnI sADA sAta vAge hospiTalamAM pahoMcyAM. daravAjA pAsenA vartamAna nAmanuM chApuM baMdha paDatAM muMbaI samAcAra'mAM upataMtrI tarIke karmacArIne vinaMtI karI. eNe ghaNI AnAkAnI pachI emane aMdara javA joDAyA hatA ane pachIthI taMtrI tarIke temanI nimaNuMka thaI hatI. e dIdhAM. AI. sI. yu. vorDamAM jaI pharaja uparanI sisTarane vinaMtI karI. divasomAM mInu desAIne emanI ophisamAM mAre vAraMvAra maLavAnuM thatuM. e amane harIndrabhAinA khATalA pAse laI gaI. te vakhatu emanI pAse muMbaI samAcAramAM sAhityanI kolama lakhavA mATe mInu desAIe mane ! koi ja nahotuM. emanAM svajano paNa ghare gayAM hatAM. harIndrabhAI ghaNAM ghaNo Agraha karyo hato kAraNa ke "sAMja vartamAna' ane 'janazakita'mAM azakta lAgatA hatA. temanA caherA paranI prasannatA haNAI gaI hatI. sAhitya vibhAganI kolama huM saMbhALato hato. paraMtu samayanA abhAve
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' prabuddha jIvana meM te javAbadArI svIkA2vAnuM pasaMda karyuM na hatuM. tyArapachI keTaleka vakhate zrI harIndra davene sAhityanI kolama saMbhaLAvavAnuM mInu desAie nimaMtraNa ApyuM hatuM. 'kalamanI pAMkhe' nAmano e vibhAga niyamita pragaTa thavA lAgyo hato. sAhityika vartuLamAM e ghaNI prazaMsA pAmyo hato. e divasomAM eka vakhata harIndrabhAie potAnI kolamamAM jaMbusvAmI vizenA kathAnakano ullekha karyo hato. paraMtu emAM keTaloka vigata doSa rahI gayo hato. meM harIndrabhAine e aMge patra lakhyo hato. emaNe mAro e Akho patra 'kalamanI pAMkhe'mAM chApyo ane potAnI bhUlano ekarAra karI lIdho hato. huM jheviyarsa kolejamAM joDAyo ane harIndrabhAi janazaktimAM joDAyA hatA. 1955mAM huM khetavADImAMthI prinsesa sTrITa rahevA Avyo ane harIndrabhAi paNa e arasAmAM parAMmAMthI jUnI hanumAna, galImAM rahevA AvyA. patrakAra tarIkenA vetanamAMthI ghara calAvavAnuM e kaMi sahelI vAta nahotI, vaLI savAranA dainikanA patrakAra tarIke kAma karatA hoie tyAre rAtanI pALI karavAno vakhata Ave ane bAra eka vAge chApuM taiyAra thai jAya te pachI kAM to presamAM ja sUvAnI sagavaDa rAkhavI paDe. ghare AvatAM doDha-be to vAgI ja jAya ane parAmAM rahetAM hoie to aDhI-traNa paNa thAya. A badho anubhava meM lIdho hato. samayanI bacatane kAraNe parAMmAMthI zahe2mAM AvIne rahevAmAM anukULatA vadhAre rahe, paNa muMbai jevA zaheramAM jagyAnI taMgI hoya eTale nAnI jagyAmAM samAveza karavo paDe. huM ane harIndrabhAi najIka najIka rahetA hovAnA kAraNe prinsesa sTrITanI phUTapAtha upara keTalIyevAra ame ekabIjAne maLyA hoizuM. koika vakhata harIndrabhAi potAnAM patnI jayAbahena ane saMtAno sAthe paNa maLyA haze. jayAbahene e rIte ghara nibhAvavAnI ane saMtAnone ucheravAnI javAbadArI ghaNI sArI rIte upADI lIdhI hatI. keTalAMka varSa pachI huM prinsesa sTrITathI copATI bAju rahevA gayo ane harIndrabhAi tAradeva vistAramAM bhATiyA hospiTalanI sAme phorajeTa sTrITamAM navayuga nagaramAM rahevA gayA. e pachI prinsesa sTrITanA rastAmAM maLavAnuM amAruM baMdha thai gayuM. vyavasAyanA sthaLanI daSTie paNa amAruM maLavAnuM ochuM thai gayuM. alabatta amAro saMbaMdha tyAre paNa mAtra aupacArika ja rahyo hato. ra jheviyarsa kolejanA adhyApaka tarIke vIseka varSa kArya karyA pachI huM muMbai yunivarsiTImAM 1970mAM gujarAtI vibhAganA adhyakSa tarIke joDAyo ane harIndrabhAi janazakti choDI bhAratIya vidyAbhavananA 'samarpaNa' pAkSikamAM joDAyA. (je pachIthI navanIta-samarpaNa mAsika thayuM.) tyAra pachI teo yusisamAM joDAyA hatA. paraMtu tyAra pachI harIndrabhAine janazakitanA taMtrI tarIke ja joDAvAnI taka maLI. have amArA baMnenI ophiso najIka najIka hovAthI pharIthI maLavAnuM cAlu thayuM. harIndrabhAino bahu ja Agraha rahyA karyo hato ke huM janazaktimAM kolama lakhuM. paraMtu e rIte niyamita kolama lakhavAnuM kAmanA bojAne lIdhe anukULa nahotuM. i. sa. 1971mAM muMbai yunivarsiTIe inTara ArTasanI parIkSA mATe gujarAtI viSayamAM eka pAThya pustaka taiyA2 ka2vAnuM TharAvyuM ane tenA saMpAdaka tarIke mArI ane harIndrabhAinI nimaNUMka karI. yunivarsiTInuM e nimaMtraNa svIkArI levA mATe meM harIndrabhAine Agraha karyo. 'zabdaloka' nAmanA e pAThyapustakanI taiyArI mATe lekho, vArtAo vagerenI pasaMdagI mATe amAre ghaNIvAra maLavAnuM thayuM hatuM. yunivarsiTImAM besIne ame e pAThyapustaka taiyAra karI ApyuM. A pAThya pustakane nimitte harIndrabhAine ghaNIvAra maLavAnuM thayuM. ethI amArI vacce vizeSa AtmIyatA sadhAi. vaLI emaNe jyAre jANyuM hatuM ke A pAThya pustakanA mArA sahasaMpAdaka tarIke meM ja harIndrabhAinuM nAma sUcavyuM hatuM tyAre temane mArA mATe vizeSa AdarabhAva thayo hato. A samayathI harIndrabhAi sAthenI maitrI aupacArika na rahetAM anaupacArika aMgata thai gai hatI. i. sa. 1973mAM amRtasaramAM P.E.N.nI rAiTarsa konpharansa hatI. P.E.N.no huM AjIvana sabhya hato. eTale muMbai yunivarsiTI tA. 16-5-95 taraphathI A konpharansamAM bhAga levAnI mane taka maLI hatI. harIndrabhAi paNa e konpharansamAM AvavAnA hatA. umAzaMkara jozI, gulAbadAsa brokara vagere paNa emAM bhAga levAnA hatA. A konpharansane nimitte harIndrabhAi sAthe amRtasara TrenamAM javA AvavAno tathA amRtasa2mAM sAthe rahevAno avasara sAMpaDyo hato. pAchA pharatAM harIndrabhAi dilhI UtarI javAnA hatA. harIndrabhAi A konpharansamAM AvyA hatA, paraMtu temanA caherA upara joie tevI prasannatA na hatI. TrenamAM ame pAchA pharI rahyA hatA tyAre kaMika vAta nIkaLatAM temaNe kahyuM ke '2maNabhAi, huM bahu jIvavAnano nathI. A mAruM chelluM varSa che.' meM kahyuM, 'tame zAnA AdhAre kaho cho ? tabiyatano koi prazna che ke jyotiSanA AdhAre kaho cho ? AvI AgAhI karavAnuM kAraNa zuM ?' temaNe kahyuM ke 'tabiyatanuM koi kAraNa nathI ane koi jozInI evI AgAhI paNa nathI, paraMtu mArA manathI lAge che ke huM have jIvavAno nathI,' meM kahyuM ke, 'acAnaka hArTa eTeka Ave ke koi akasmAta thAya to te judI vAta che, paraMtu e sivAya AyuSya pUruM thavAnuM koi kAraNa nathI. tamArA manamAM tevuM UgI nIkaLe che eTale e vAtane hasavAmAM kADhI paNa na zakAya, paNa AvI vAtathI Azcarya thAya che.' ema chatAM harIndrabhAie be-traNa vakhata e vAtane doharAvI ke pote cha-ATha mahinA paNa kADhaze ke kema tenI potAne zaMkA che. * amRtasaranI konpharansamAMthI pAchAM pharatAM vaDodarA thaine ame AjolamAM yojAyelA sAhitya pariSadanA jJAnasatramAM bhAga levA gayA. tyAMthI ame muMbaI pAchA AvyA. tyAra pachI keTalAka divase huM muMbai yunivarsiTImAM hato tyAre dharethI samAcAra AvyA ke harIndrabhAi acAnaka mAMdA paDI gayA che ane temane bhATiyA hospiTalamAM dAkhala karavAmAM AvyA che. huM sAMje cAra vAge mArAM patnI sAthe bhATiyA hospiTalamAM pahoMcyo. harIndrabhAi pAse koine javA devAmAM AvatA nahotA. jIvana-maraNa vacce teo jholA khAtA hatA. mane thayuM ke harIndrabhAie karelI AgAhI jANe sAcI paDI rahI che. acAnaka zuM thai gayuM e jANavA mATe pUchyuM to najIkanA svajanoe kahyuM ke koI davAnuM bhAre rIekzana AvyuM che. ane harIndrabhAi bace evI bilakula AzA nathI. e divase sAMje phArbasa gujarAtI sabhAnI kAryavAhaka samitinI amArI miTiMga hatI. meM miTiMgamAM kahyuM ke, 'harIndrabhAinI acAnaka tabiyata bagaDI gai che ane teo hospiTalamAM siriyasa che.' A samAcAra sAMbhaLIne candravadana mahetA, bhRgurAya aMjAriyA, yajJeza zukala, vilocana dhruva vagere samitinA sabhyo zokAtura banI gayA. evAmAM sabhAnA maMtrI zrI jyotIndra dave AvI pahoMcyA. teo harIndrabhAi rahe te ja makAnamAM rahetA hatA. meM jyotIndrabhAine kahyuM ke, 'harIndrabhAi siriyasa che e samAcAra tame to sAMbhaLyA ja haze. emaNe kahyuM, 'hA, mane to ghaTanA banI ke tarata ja khabara paDI gai hatI. huM te vakhate ghare ja hato. ame eka ja makAnamAM rahIe. amArA baMnenI aTaka dave. eTale makAnanA keTalAka mAre ghera AvI pahoMcyA hatA. A ghaTanA banI tyAre tarata ja huM emanA ghare pahoMcI gayo hato.' pachI jyotIndrabhAie kahyuM ke 'hamaNAM A vAtanI jAhera carcA karazo nahi, paraMtu harIndrabhAi ane emanA patnI jayAbahena vacce kaMika bolAcAlI thai ane tene kAraNe harIndrabhAie jherI davA laine ApaghAta karavAno prayatna karyo.' jyotIndrabhAinI A vAta sAMbhaLIne pahelAM to ame mAnI zakyA ja nahi. jyotIndra davene ramUja karavAnI Teva eTale paNa tarata vAta mAnavAmAM Ave nahi. paraMtu jyotIndrabhAie eTalI ja gaMbhIratAthI kahyuM ke 'huM A ghaTanAno sAkSI chuM. eTale te asatya mAnavAnuM koI kAraNa nathI.' A vAta sAMbhaLIne ame badhA Azcaryacakti thai gayA. harIndrabhAi bace evI AzA nahotI paraMtu bIjA divase emanI khabara jovA huM hospiTalamAM gayo tyAre jANyuM ke teo jokhamamAMthI bacI gayA che, bhAnamAM AvyAM che ane tabiyata dhIme dhIme sudhArA para AvatI jAya che. thoDA divasamAM temanI tabiyata sArI thai gai ane teo ghare
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ h-2-h-4 *P prabuddha jIvana pAchA AvI gayA. temane mAthethI eka ghAta gai. harIndrabhAie amRtasarathI pAchA pharatAM TrenamAM potAnA akALa avasAnanI je AgAhI karI hatI te A kAraNe ja karI hatI tenI have mane khAtrI thai gai hatI. harIndrabhAinA jIvanamAM emanA dAmpatya jIvananA visaMvAde ghaNo mahattvano bhAga bhajavyo hato. keTalIka vyaktionA jIvanamAM mohanIya karmanA prabaLa udayane kAraNe Avo visaMvAda sarjAya che tyAre jIvanamAM ghaNo khaLabhaLATa macI jAya che. eka bAju patnI ane saMtAno ane bIjI bAju anya strI sAthenA snehanuM kheMcANa. cAhIza to banneyane huM' evI kavi kalApInI manodazA jevI sthiti sarjAi hatI. DaoN. bhAratI zeTha sAtheno sneha saMbaMdha vadhatAM jatAM harIndrabhAinA jIvanamAM ghaNI viSama paLo AvI hatI. koi koi vakhata copATI para teo traNe sAthe pha2vA nIkaLatAM tyAre amane maLatAM: harIndrabhAi pote potAnA A aMgata jIvananI manovyathA koi koi vakhata mane kahetA. amAre e divasomAM eTaluM niyamita maLavAnuM thatuM nahi paraMtu potAnI manovyathA aMgata rIte vyakta karavA mATe teo mane maLavA AvatA. mArI yunivarsiTI ane janazaktinI ophisa vacce pAMca miniTanuM paNa aMtara nahi, paraMtu ekAMtamAM doDha-be kalAka besIne vAta karI zakAya. eTalA mATe ame najIkamAM AvelI khaibara nAmanI resTorAmAM baporanA traNa cAra vAgyA pachI maLatA. te vakhate resTorAmAM lokonI khAsa avarajavara na hoya. be strIo pratyenA premanI vyathAne kAraNe dhara choDIne potAne kyAMka bhAgI javAnI ane saMnyAsI thai javAnI icchA thAya che evuM teo kahetA. eka vakhata emaNe mane kahyuM, 'meM jayAne cokhkhuM kahI dIdhuM che ke tArI sAthenA jIvanano aMta ANavA mATe meM ApaghAta karyo, paraMtu bhagavAnanI marajIthI huM bacI gayo chuM. eTale mArA jIvana upara have tAro adhikAra raheto nathI. bhagavAne ja mane bhAratI mATe bacAvI lIdho che. mAruM zeSa jIvana have bhAratI mATe che.' A paristhitamAMthI koi rasto nIkaLI zake ke kema ane temAM huM madadarUpa thai zakuM ke kema te vize meM pUchyuM hatuM, paraMtu emaNe kahyuM ke, 'ramaNabhAi, paristhiti have evA vaLAMka u52 che ke bIjo koi rasto nIkaLI zake ema nathI.' . harIndrabhAi janazaktimAM taMtrI tarIke hatA tyAre eka divasa mane maLavA AvyA hatA. mane kahe ke 'tamAruM khAsa kAma che. 'janmabhUmi' mAMthI manubhAi mahetA taMtrI tarIke nivRtta thayA che. saurASTra TrasTanA TrasTI zrI cImanalAla cakubhAi zAhanI icchA che ke huM janmabhUminA taMtrI tarIke joDAuM, paNa teo mArI nimaNUMka kare te pahelAM mAre emanI sAthe khulAso karI levo joie ke mAre bhAratI zeTha sAthe saMbaMdha che. huM 'janazakti' choDI 'janmabhUmi'mAM taMtrI tarIke joDAuM ane pachI emane mArI A vAtanI khabara paDe ane koika saMjogomAM teo mane chUTA thavAnuM kahe to te sAruM kahevAya nahi.' harIndrabhAinI vAta sAcI hatI. ame baMne samaya nakkI karIne cImanalAla cakubhAinA ghare rAtre maLavA gayA. e vakhate kaMika saMkoca sAthe paNa harIndrabhAie potAnA A aMgata jIvanano khulAso karyo. cImanabhAie kahyuM ke 'hA, AvI UDatI vAta meM paNa sAMbhaLI hatI, paNa e vakhate meM e vAtane mAnI nahotI.' harIndrabhAie cImanabhAine Agraha karyo ke tamArA borDamAM nimaNUMka aMge vicAraNA thAya tyAre tame badhA ja TrasTIone mArI A vAta agAuthI jaNAvazo ke jethI pAchaLathI koipaNa TrasTIne mArA A aMgata jIvana vize kaMi kaMhevApaNuM rahevA na pAme.' harIndrabhAinI janmabhUmi ane pravAsInA taMtrI tarIke nimaNUMka thai. harIndrabhAine potAne paNa ema lAgyuM ke bhAratIbahena sAthenA potAnA sneha saMbaMdhane jAhera karI devo joie ane te anusAra temaNe jagannAthapurImAM bhagavAnanI sAkSIe lagna karI lIdhAM ane tyAra pachI pramukhasvAmI ane bIjA saMtonA AzIrvAda sAthe potAnuM navuM Ampatye jIvana jAhera rIte zarU karI dIdhuM. jIvanano jANe A eka bIjo ja tabakko hoya tevuM baMnenA jIvanamAM banyuM hatuM. harIndrabhAie bhAratIbahena sAthe judA rahevAnuM cAlu karyuM. traNa saMtAnanI mAtA evAM bhAratIbahena mATe paNa jIvanano A navo vaLAMka 3 hato. emanA pati anilabhAi zeTha rAjIkhuzIthI chUTA thai gayA hatA. (anilabhAi zeTha jheviyarsa kolejamAM mArA vidyArthI hatA ane je divase emanI sagAi thai te divase emaNe mane sTApha rUmamAM AvIne e khuza khabara ApyA hatA. enuM smaraNa Aje paNa tAjuM che.) harIndrabhAi janmabhUmimAM taMtrI tarIke joDAyA te pachI kolama lakhavA mATenA potAnA niyaMtraNanI mane yAda apAvI. ame janmabhUmimAM maLyA. ane meM emanA niyaMtraNano svIkAra karyo. dara paMda2 divase eka lekha lakhavo evuM vicAryuM hatuM, paraMtu te daramiyAna 'prabuddha jIvana'nA taMtrIpadanI javAbadArI mAre svIkAravAnI AvI. vaLI eka pachI eka evA saMjogo UbhA thatA gayA ke chevaTe huM te kolama lakhI zakyo nahi. Ama chatAM harIndrabhAinuM nimaMtraNa kAyama mATe UbhuM ja hatuM. 'prabuddha jIvana'mAM lakhAyelA mArA lekho teo avAranavAra janmabhUmimAM purna prakAzita karatA rahyA hatA. 1984mAM harIndrabhAine mAMdagIne lIdhe harakIzana hospiTalamAM ghaNA divasa rahevuM paDyuM hatuM. peTamAM asahya duHkhAvo thato. paNa dukhAvAnuM kAraNa pakaDAtuM nahotuM. sAruM thayuM eTale ghare AvyA. paNa koi koi vakhata dukhAvo thai Avato. tyAre to evuM ja lAgatuM ke teo A mAMdagImAMthI beThA thai zakaze ke kema ? e divasomAM huM rAtre harIndrabhAi pAse jato ane emane keTalAMka jaina stotro ane maMtro saMbhaLAvato. (harIndrabhAie janmabhUmimAM mAre vize lekha lakhelo temAM A vAtano nirdeza karyo hato.) ethI emanI prasannatA vadhatI jatI hatI. peTano dukhAvo jyAre UpaDato tyAre te eTalo asahya raheto ke ghenanuM injekzana ApavA mATe teo bhAratIbahenane kahetA, paNa bhAratIbahena kahetA ke ema vAraMvAra evuM injekzana levuM sAruM nahi, harIndrabhAinI tabiyata krame krame sudharatI gai ane teo pharI pAchA janmabhUmimAM taMtrI tarIke sakriya banyA. 1984thI 1994nA dAyakAmAM emaNe sAhitya ane patrakAratvanA kSetre ghaNuM kAma karyuM. aneka jAhera samAraMbhomAM temaNe bhAga lIdho. rAjIva gAMdhI sAthe patrakAra tarIke keTalIka videzayAtrAo paNa karI. emanA jIvanano A chello dAyako khUba jhaLahaLato rahyo. keTalAka samaya pahelAM saurASTramAM morabInI roTarI kalaba taraphathI mane ane harIndrabhAine vyAkhyAna ApavA mATe nimaMtraNa maLeluM. sAmAnya rIte roTarI kalabamAM vyAkhyAna vIsa miniTanuM rahe che ane AgaLa pAchaLanI aupacArika vidhi ghaNI thAya che. eTale mArI morabI javAnI icchA na hatI, paraMtu harIndrabhAino phona Avyo ke morabInA sukhalAlabhAi mahetA sAthe e bAbatano meM khulAso karI lIdho che ane teo kalabanI aupacArikatAmAM samaya na levAnA hoya ane vyAkhyAna mATe pUrato samaya ApavAnA hoya to ja niyaMtraNa svIkArIzuM. e khulAso thatAM ane harIndrabhAino Agraha thatAM meM paNa morabInA e nimaMtraNano svIkAra karyo hato : muMbaithI ame sAthe vimAnamAM rAjakoTa gayA hatA. tyAM morabIthI roTeriyana bhAio gADI laine teDavA AvyAM hatA. A rIte morabImAM amane be divasa sAthe rahevA maLyuM hatuM.ne vyAkhyAnonA kAryakramamAM anya aupacArikatA na hovAne lIdhe tathA kAryakrama roTeriyana uparAMta anya rasika vargane mATe khullo rAkhavAmAM Avyo hato ethI kAryakrama sArI rIte yojI zakAyo hato. A be divasa huM ane harIndrabhAi sAthe hoTalamAM eka ja rUmamAM hatA.sAthe rahevA maLyuM ene lIdhe ghaNI aMgata vAto thai hatI. harIndrabhAinA aMgata jIvananI ghaNI vAtothI huM mAhitagAra hato eTale e rIte paNa dila kholIne vAta karavAnI anukULatA hatI. harIndrabhAinI vidAyathI meM eka aMgata svajana gumAvyA jevuM duHkha anubhavyuM che. jAhera jIvananI siddhi prasiddhi ane aMgata kauTuMbika jIvananI manovyathAo e be vacce samatulA jALavavAnuM saraLa nathI. teo svasthatApUrvaka satata lakhatA rahyA hatA. kyAreka emanI manovyathA harIndrabhAie potAnI vedanAne aMtaramAM samAvI dIdhI hatI. ethI ja emanI navalakathAnAM pAtro dvArA vyakta thatI, paraMtu temAM paNa teo saumyatA jALavatA. harIndrabhAinA puNyAtmAne aMtarathI zraddhAMjali arpe chuM . ramaNalAla cI. zAha
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 prabuddha jIvana tA. 16-5-95 sva. mukuMdarAya pArAzaryakRta "rucino dora', - Duo. jayaMta koThArI A graMtha vAMcanArane sAhitya vivecananI kaMIka judI ne ane chAMdogya upaniSadanI AkhyAyikAnuM je sajatAthI ne maulika tAjagIbharI AbohavAno anubhava thayA vinA raheze nahIM. ahIM buddhithI arthaghaTana karyuM che ene to dAda Apaze ja. vivecananI koI vidvatyavRtti cAlu paripATInI, cokkasa ojAro ne mukundabhAInA jIvanAdarza ane sAhityAdarza jotAM game te paribhASAno Azraya letI-cAlatI nathI, jANe potAnI AgavI sAhityakRti ne viSayo vize lakhavA-vicAravA e pravRtta na thAya, sAhityaruci dharAvatA koI anubhavIno vArtAlApa cAle che. hA, emanI cokkasa pasaMdagIo hoya. mAre kAnta vize lakhavAnuM AvatAM vArtAlApa, kemake mukundabhAI ghaNIvAra "huM'thI vAta kare che. e huM mRdu huM emanAM mArgadarzana-madada mATe emanI pAse gayelo tyAre emaNe mane che, namratAbharyo che ne ghaNIvAra to e anAgraha ne bIjA para potAnA Takora karelI ke "tamAre to AthI UMcA viSayamAM kAma karavuM joie." vicAra na lAdavAnI kALajIne vyakta karavA Ave che. koI vAra to ema Ama chatAM, mukundabhAIne AvA ghaNA viSayo vize lakhavAnuM thayuM che. lAge ke ATalI badhI namratA zA mATe ? ApaNe mAnIe chIe te paraMtu badhe emano abhigama mahadaMze jIvanasattvanA zodhakano rahyo che. mAnIe chIe, amastuMye badhA kaMI ene thoDA svIkArI ja levAnA che? Ano artha evo haragija nathI ke mukundabhAine mATe sAhityakRtimAM paNa mukundabhAInI hRdayanI komaLatA emane Akramaka thatAM rokI rahI jIvanabodha ja sarvasva che. e kaMI dharmopadezaka nathI. kavi che ane hoya che, koine potAnAthI kazo AghAta na thai jAya enI ciMtA karAvI kavikarmanI emane pAkI ne pUrI pichAna che. varSo pahelAM kolejamAM rahI hoya che. - bhaNAvelA emanA kAvya "avAvaru vAva'nA jhINA nakazIkAmanuM smaraNa jarUra, mukundabhAI pAse potAnA vicAra che, potAno kahevAya haju bhUMsAyuM nathI. ahIMnA lekho paNa emanI kavitAsUjhanI prabaLa evo abhyAsa che ane potAnI viziSTa sAhityaruci paNa che. e pratIti ApaNane avAranavAra karAvI rahe che. "vRttibheda' e lekha AnuM rucino dora A saghaLA lekhomAM pakaDAI Ave che. sAhitya ane dharma' uttama udAharaNa che. emAM be saMskRta anyoktionAM varNadhvani, e jUno vyAkhyAnalekha mukundabhAInI vaicArika bhUmikA laIne ahIM zabdapasaMdagI, chaMdobaMdha, racanArIti vagerenI arthabodhakatA ane Avyo che ema kahevAya che. emA mukundabhAi pratipAdita kare che ke kAvyopakAratA je bArIkIthI ne kSamatAthI sphaTa karavAmAM Avela che te to sAhitya ke kaLAnuM udbhavasthAna ane eno Azraya jIvana che-jIvanano koi Adhunika vivecake kareluM kavikarmanuM vizleSaNa ja joI lo. paNa tArkika bodha nahIM paNa pratyakSa anubhava, anubhavanI pramANabhUtatA mukundabhAI mAne che ke "kAvyanikaSa veLAe zabdadeha jovo, vinA sAhityake kaLAnI siddhi nathI. ane jIvana eTale jagatano sthULa dhvanibaMjanA jovAM, paNa te sAthe e kAvyabhAva je mAnasa bhUmikAmAMthI indriyabodha nahIM, paNa enA aNuaNumAM vyApta ne enA AdhArarUpa udbhave che te bhUmikAnI ane bhAvanI koTi dhyAna bahAra na javI satyaM zivaM sundaramanA darzananI abhilASA. (lekhakane abhipreta dharma' joIe; kAraNa ke kAvyanI aMtima unnatimAM, siddhimAM A banne sahAyaka eTale A uccAzayI jIvanavRtti. zIrSakamAM mukAyelo dharma' zabda che. enI tulanA pachI kAvyanI kakSA thAya. rasAsvAdano e kharo viSaya lekhamAM bahu ocho vaparAyo che.) kavinI daSTi A mULa tattvane che." ane banne zlokonAM sarvAgI vizleSaNa pachI emanuM tAratamya evuM pakaDavAnI hoya che tethI dareka kAvya mULa satyathI triguNita dUra haDasAyeluM che ke "zabda ane citrasamaskRtinI draSTie pahelo zloka caDe, jarUra caDe, hoya che e pleTonI vAta khoTI; paNa abhyAsomAM rAcatI, tarala kalpanA paNa samagratayA kAvyatattvanI draSTie ane hRdayanA saMskAranI unnatinI ne vivekahIna kutuhalavRttithI racAyelI kavitA tyAjad eTalI pleTonI bhUmikAnI draSTie bIjo zloka caDe.' A tAratamya avazya vAta sAcI. - mukundabhAinAM kAvyavicAra ane kAvyarucimAMthI AveluM che. paNa ene to ghArmika eTale ke AdhyAtmika, naitika mUlyavattA e kAvyanI vastulakSI tapAsano evo sabaLa AdhAra maLelo che ke ApaNe mukundabhAIne mATe sAhityano eka mahattvano nikaSa che. evI e tAratamyane avagaNI zakatA nathI, sastA jIvanabodhathI mukundabhAi mUlyavattAnI zodha ane sthApanA, enuM AviSkaraNa ane puraskaraNa e doravAyA che evuM mAnI zakatA nathI. emanI vivecanAno eka mukhya prayAsa che, jema emaNe AlekhelAM suMdara kavikarma karatAM mAnasabhUmikAne-bhAvabhUmikAne mukundabhAI . caritralekhomAM paNa eja draSTi rahelI che. caritralekhonA eka saMgrahane dazAMgula Urdhva mUke che e anyatra paNa dekhAya che. "kRtinI bhUmikA' e emaNe "sattvazIla' evuM nAma ApeluM che te e rIte yathArtha che. lekhamAM potAnI ja eka nAnakaDI racanA vize e svIkAre che ke enI markandabhAInA sAhitya vivecanane paNa ApaNe sattvazIlatAlakSI upamAomAM AyAsa che, tema chatAM enA pratyeno potAno pakSapAta vivecana tarIke oLakhAvI zakIe. chaMdane e kavaca tarIke oLakhAve jAhera kare che kemake eka maMgala anubhavanuM smaraNa e racanAmAM sacavAyeluM che. chaMda tatkALa rakSaNa Ape, dIrghajIvitA ANe, paraMtu dIrghajIvI thavuM che. mukundabhAInA pakSapAtane ApaNe ApaNo pakSapAta na banAvI ane amara thavuM temAM ghaNo phera che. chaMdanuM rakSaNa pAmela sadUbhAva ane zakIe toye emaNe upamAonA marma je rIte kholI ApyA che temAM savicArano upayoga jIvananA aMtima lakSyane-saccidAnaMda parama emanI kAvyasUjha ane eka kanyAnA maMgala rUpanA potAne thayelA tattvane siddha karavAmAM thavo ghaTe. to ja ene amaratA maLe. bezaka A darzananuM emaNe je rIte vizleSaNa karyuM che temAM emanI sAttvika hRdaya bhAratIya Adarza che ane mukundabhAI emanA lAkSaNika saMpattino prasannakara anubhava ApaNe karIe chIe.' anAgrahIpaNAthI kahe che ke "bhAratIya paraMparAmAM UtarI Avelo "haridarzana' e lekhamAM paNa mukundabhAI AvuM tAratamya kare che. Adarza Aje che ke hovo joIe. evuM kazuM ja pratipAdita karavuM nathI." zrImad bhAgavatanA pratyeka saMskRta zlokanI racanA piMgaLanI draSTie zuddha A udgAramAM AjathI alagatAnI kaMIka parAyApaNAnI lAgaNI zAstrIya nathI evuM nirIkSaNa karavAnuM mukundabhAi TALatA nathI paraMtu vyakta thatI paNa joI zakAya. mukundabhAInA sAhityadarzane na emane lAge che ke "zrImad bhAgavatakAra prabhunA mahimArUpI dUdhapAka ke svIkAranAra paNa chaMdanA kAryane emaNe ahIM je rIte prakAzita karyuM che amRtane rUpAnI kaTorImAM jhIlIne pIvAnI vATa na jotAM tatkAla
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-5-95 prabuddha jIvana upalabdha paDiyAmAM lai laine pAna karI levAnI tvarAmAM, utkaMThAmAM che. ane mahattvanI vAta amRta che, rUpAnI kaTorI nahi. bhAva mukhya che, bhASA nahi.' eja rIte bhAgavatanA zAMtibhAie kareluM bhASAMtara, mukundabhAi jANe che ke, mULa bhAgavatanI racanA jevuM banyuM che, emAM chaMdoSa che ne zabdanI pasaMdagImAM utavALa thai che, paraMtu enuM mUlya harino mahimA gAvAmAM ne e dvArA manuSyane pAramArthika zreyane paMthe lai javAmAM che. AnAthI ulaTuM 'AyurvedamAM kavitA' e navatara viSayanA lekhamAM mukundabhAI pAchaLanA samayamAM AyurvedAcAryonI kavitAmAM padalAlitya UMcI koTinuM chatAM e zRMgArarasika thai gai che ne emAM e AcAryonI vRtti jIvanamAM sAdhanabhAva rAkhanAra nahi paNa bhogabhAva rAkhatI thai gayelI dekhAya che teno aphasosa vyakta kare che. bhogavRtti e kaMi UMcI mAnasabhUmikA nathI. ne tethI eno AviSkAra karatI kavitAnuM mUlya mukundabhAinI draSTie utaratuM che. 5 premanuM pariNAma jue che. virahanA bhAvanuM evuM vizleSaNa kare che ke 'viraha e koi indriyajaMnita Avega nathI, e AvalaMbana mAgatA ane avalaMbana devAne Atura premALa aMtaHkaraNano tRSAjanita AMtarabhAva che'; kAvyazAstrIya abhiprAya paNa noMdhe che ke 'bhAratIya kAvyamImAMsakoe zRMgAranA sarva prakAromAM vipralaMbha zRMgArane sarvottama sthAna ApyuM che. temAM kAraNa savizeSa dAmpatyanI mAdhurInA nirUpaNanI kSamatA saMbhave che. ane chevaTe evuM pratipAdana kare che ke yakSanI virahAtura avasthA dvArA kavi kAlidAse bhAratanA Arya jIvanane abhiprekSa uttarottara peDhI dara peDhI naisargika niyamone ekadhArA anusarI svabhAva saMpattinA sadupayoga vaDe sAdhelA AMtaravikAsanA sahaja pariNAmarUpa dAmpatyanuM gaurava gAyuM che. 'meghadUta'ne mukundabhAie judA pariprekSyamAM mUkI ApyuM che ne enI nUtana rasavattA sphuTa karI ApI che avazya. 'meghadUta vize kiMcit' e lekha paNa ema sthApita karavA cAhe che ke 'medhadUtamAM nirUpaNa kevaLa kAmanuM nathI. paNa vizeSataH je preme kAmane dharmano avirodhI banAvavA uparAMta maMgaLa banAvyAM che te premanuM che.' A mATe mukundabhAi kAmarthI nirapekSa jaNAya evAM anekAneka sauMdarya varNanonI yAdI kare che ane evuM tArave che ke 'kAmI hovA uparAMta yakSa saundaryapriya che, sahRdaya che. enI uktimAM kyAMka paMcendriyone narI sAttvika tRpti denArAM, kyAMka bhaktino udreka niSpanna karanArAM, kyAMka sAdhaka peThe aMtaHkaraNanI zuddhi para bhAra denArAM varNano maLe ja che...ApaNA dAmpatyajIvananI kAkhavRttine uttejI saMtoSavA sAthe yakSanA mAdhyama dvArA kAlidAse ApaNane sAttvika saundarya ane sadbhAvonuM pAna karavA preryAM che. meghadarzana kevaLa kAmoddIpaka nathI, sarva sadbhAvane aMkurita thavAnuM, vikasita thavAnuM e kAraNa che', kAmavRttinA adhika prAbalyadarzaka zlokomAMye kavie maryAdA jALavI che evuM nirIkSaNa kare che; 'jJAtAsvAdo vivRttajadhanAM ko vihAtuM samarthaH ?' jevA udgAranuM tAtparya potAnI rIte sphuTa kare che; pravAsI puruSanA AzvAsana saMdezamAM ane virahiNI strInI punarmilananI AzAmAM samAna AMtaravRttinuM eTale ke kAmanuM nahIM paNa adhiSThAna rUpe rahelA nirmaLa bhAvavizleSaNa e mukundabhAino ilAko che ema A saMgrahanA ghaNA lekho batAve che. 'madharAte megha garjana' e nAnakaDo lekha paNa A draSTie jovA jevo che. 'gAme tyArathI paMthIne UtaravA devAnI baMdhI karI' e paMktinA arthaghaTananA keTakeTalA vikalpo emaNe rajU karyAM che ! emAM buddhivinoda che paNa A zlokamAM aMte nirUpya che te to virahanI asahyatA e mukundabhAi ApaNane bhUlavA detA nathI, mukundabhAinI draSTie guNapUjA jIvanavikAsaka che. sAhitya vivecanamAM paNa emane guNadarzI thavuM game, doSadarzI nahi. alabatta, guNa hoya tyAM ja batAvI zakAya. ane doSonI emane samaja nathI evuM nathI. emanI jhINI najara nityanoMdhanA svarUpane dUSita karatA. strI-purUSa saMbaMdhamAMye bhogavRttithI ucca mAnasabhUmikA saMbhave che. ne enI zodha ane sthApanAnA be uttama lekho ahIM che. eka che 'durvAsA munino zApa.' emAM mukundabhAi 'zAkuntala' mAM nirUpAyelI premanI be bhUmikA AbAda rIte sphuTa karI Ape cheH 'prathamanA traNa aMkonI zRMgAra rasabhara kAmano vijaya darzAvanArI kathAne bhUmikA banAvI nATakanA uttarArdhamAM kavie aMtima lakSyArtha e darzAvyo che ke kAma kAmasvarUpe, kevaLa yauvananA Azraye rahI, Rtuvara vasaMtano ja sahacara . banIne, taruNa suMda2 snehInA premapAtra thayAnuM abhimAna sevIne temAM ja rata rahe e abhISTa nathI. evo kAma zApita bane che. yauvananAkAlavyutkramo pakaDI pADe che ('kalakattAno camatkAra') ane emanI AzrayanI apekSA vinAno, Rtu ane zArIrika sauMdaryanAM baMdhanathI paraaucityabuddhine gAMdhI-paTTaNI patra- vyavahAranA pustakamAM anya patronI jaine, bhoktApaNAnuM abhimAna tajIne, jIvananI samagratAnA eka upasthiti khUMce che. e patra vyavahAranuM saMpAdana kALajIthI ne pUruM thayuM aucitya svarUpe vyakti samaSTinA hitakAraka puruSArtha rUpe pariName temAM nathI evI phariyAda paNa mukundabhAi asaMgdhipaNe kare che. alabatta, ja kAmanuM aucitya che, emAM ja dAmpatyanI siddhi che.' ane zApano kAvyone samajavAnI eka bhUmikA tarIke ja. chatAM ApaNane anivArya prasaMga yojI, mahAbhAratathI bhinna rIte duSyanta-zakuntalAnA milananI na lAge eTalA vistArathI jemanuM vyakticitra hRdayasparzI rIte AlekhyuM saMbhAvanAne kAlidAse dUra pheMkI che te e bannene vizuddha premanAM adhikArI che e haragoviMda premazaMkaranI kavi tarIkenI maryAdAo darzAvavAnuM paNa banAvavA mATe ema e tarkapUrvaka pratipAdita kare che. punarmilana veLAnI mukundabhAi cUkyA nathI. paraMtu doSadarzanamAM mukundabhAi haMmezAM mRdu duSyanta-zakuntalAnI ucca mAnasabhUmikAnuM je jhINavaTabharyuM vizleSaNa hoya che, jANe na chUTake ja doSadarzana kare che, ne agatyanI vAta to e emaNe karyuM che te to jeno jIvanabodha UMDo ne mArmika hoya te ja karI che ke guNonI paryApta noMdha le che, doSa karatAM guNane AgaLa mUke che. zake evuM che. nAnakaDA udgAranI ye pAchaLa rahelI mAnasabhUmikAne e (juo bhAgavata ane enA zAMtibhAie karelA anuvAda vizenA pAmI zake che.. abhiprAyo) ane kyAreka doSanA kAraNa sudhI jai lekhakane nyAya ka2vA koziza kare che. satyadarzananI sAthe hRdayanI komaLatA kevI pravartI zake che enuM A eka dhyAnArha nidarzana che. : 'bRhad piMgaLa'nA avalokanamAM karelI chaMdacarcA ane bAibalanA jUnA-navA bhASAMtaranI AgavI sUjhabharI tulanA mukundabhAinAM abhyAsa ane sajjatA kevAM asAdhAraNa che te ApaNane darzAve che ane Akho lekhasaMgraha vAMcI rahIe chIe tyAre eka komaLa hRdayanA, UMcA jIvanamUlyothI prerAyelA, kavikarmanI jhINI sUjha dharAvatA ane UMDA ne vyApaka jIvanane sAhitya-abhyAsavaMtA puruSanI kaMika judA prakAranI vivecanavANI sAMbhaLyAno anubhava sAthe ApaNe UbhA thaie chIe. paryuSaNa vyAkhyAnamALA saMgha taraphathI prativarSa yojAtI paryuSaNa vyAkhyAnamALA A varSe budhavAra, tA. 23mI ogasTa, 1995thI budhavAra, tA. 30mI ogasTa, 1995 sudhI ema ATha divasa mATe biralA krIDA kendra, copATI khAte yojavAmAM Avaze. tenI vigatavAra mAhitI have pachI ApavAmAM Avaze. -- maMtrIo
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-5-95 huM gaDhaDAno ane gaDhaDuM mAruM ! D'satsaMgI" kyAM uttarapradezamAM AvelAM ayodhyA ane chapaiyA ane kyAM saurASTra graMtha vacanAmRta che jemAM bhagavAna svAminArAyaNe dharma, bhakti, upAsanA temAM ya saurASTranA khUNe AveluM bhAvanagara jillAnuM nagara gaDhaDA kyAM ? ane tattvajJAna saMbaMdhI karelI carcAne zabdadeha apAyo che. A vacanAmRta AjathI lagabhaga 211 varSa pahelAM bhagavAna svAminArAyaNa ayodhyA pAse graMthamAM sthaLa pramANe prakaraNo che. temAM moTA bhAganAM prakaraNonI carcA AvelAM chapaiyA gAmamAM pragaTa thayA. 11 varSanI uMmare gRhatyAga karI, 7 varSa gaDhaDAmAM dAdA khAcaranA darabAramAM thaI che. gaDhaDAnAM prathama prakaraNanAM 78 sudhI ekalA vanamAM tapa ane vicaraNa karatA karatA teo 19 varSanI uMmare vacanAmRta che, gaDhaDA madhya prakaraNanAM 67 ane gaDhaDA aMtya prakaraNanAM 39 saurASTramAM mAMgaroLa pAsenA loja gAmanI vAvanA kinArA para beThA hatA. che ema gaDhaDAnA kula vacanAmRta 174 che, jyAre anya sthaLonA mAtra 89 tyAM teo rAmAnaMdasvAmInA AzramamAM rahyA. ane thoDA samayamAM vacanAmRta che. rAmAnaMdasvAmI sAthe temanuM milana thayuM. pachI temaNe rAmAnaMdasvAmI pAse nAnapaNathI gaDhaDA pratyeno ahobhAva saMdharAyelo hato tenA darzananI dIkSA lIdhI ane sahajAnaMdasvAmI kahevAyA. rAmAnaMdasvAmIe mArI IcchA varaso bAda hamaNAM ja beka varasa pahelAM sAkAra thai. gujarAta sahajAnaMdasvAmIne 21 varSanI uMmare saMpradAyanA gAdIpati banAvyA ane pachI rAjyamAM basano vyavahAra khUba sArA pramANamAM vikasyo hovAthI gaDhaDAnI pote dehatyAga karyo. tyArapachI bhagavAna svAminArAyaNa dharmakArya karatA musApharI sAva saraLa banI gaI che. rasto thoDo DuMgarALa che. saurASTranAM gAmaDAM karatA kAriyANI gAme padhAryA, tyAM temanA darzana mATe gaDhaDAnA abhaya rAjA jotAM jotAM kyAre ghelA somanAtha AvyuM tenI khabara paNa jANe na paDI. tyAM AvyA. abhaya rAjA bhagavAna svAminArAyamane vikrama saMvata 1861nA to thoDI vAramAM basa UbhI rahI eTale ame pUchyuM, "A zuM AvyuM? " to mahA suda ekAdazIne divase pahelavahelA gaDhaDA teDI lAvyA. tyArabAda javAba maLyo "gaDhaDA. ahIMthI maMdire javuM najIka paDe che." eTale ame tarata bhagavAna svAminArAyaNa svadhAma padhAryA tyAM sudhI gaDhaDAmAM ja rahyA. utarI gayAM. jUnA samayanA gAmano jhAMpo gAmanuM nAkuM kahevAya te drazya bhagavAna svAminArAyaNe avAranavAra kaheluM che ke temane vanamAM rahevuM jovAthI AnaMdanI lAgaNI thaI. nAkAM AgaLathI ja bocAsaNavAsI zrI ane tapa-sAdhanA karavAM khUba game che. loko sAthe rahevAmAM paNa temano akSarapuruSottama saMsthAnAM maMdiranI dhajA dekhAtI hatI. jhAMpAmAMthI gAmanI anAsakta bhAva sahaja rIte ja hato, chatAM teo bolyA ke, "huM gaDhaDAno ane aMdara jatAM caDhANa AvyuM tyAre nAnapaNanA grAmya vistAranA anubhavonI gaDhaDuM mAruM !' jema teo bhaktonI bheTo bhaktonAM zreya khAtara svIkAratA, AnaMdabharI smRti thai. nadakAMThe ja baMdhAyelAM suMdara ane vizALa paNa temane bheTo vageremAM Asakti nahotI. tema A paMkti paNa temanA akSarapuruSottama maMdiramAM ame pahoMcyAM. zAMta, ramaNIya sthaLa joine "bhaktonAM zreya mATe temaja temano mahimA dekhADavA bolyA che. e bhakto te musApharInA thoDA thAkanI vismRti thaI gaI. maMdiramAM darzana-pradakSiNAthI vaLI kevA haze ? abhaya rAjAnI vinaMtithI bhagavAna svAminArAyaNa bhakita-bhAvanA saMskAro draDha thayA. bhagavAna svAminArAyaNa gaDhaDAmAM gaDhaDAmAM cAra mAsa rokAyA. pachI bhagavAna svAminArAyaNe jhAlAvADa birAjamAna hatA tyAre temaNe maMdira mATe A ja jagyA pasaMda karI hatI. paraMtu (saurASTramAM surendranagara, vaDhavANa vagere zaherovALo pradeza) mAM javAnI vAta jIvA khAcara (dAdA khAcaranA kAkA) temAM sahamata na thayA tethI tyAM maMdira na karI. e vAta sAMbhaLIne ja abhaya rAjA ane temanAM putra-putrIo raDavA thayuM. pachI dAdA khAcaranA Agrahane lIdhe bhagavAna svAminArAyaNe dAdA lAgyAM, "he mahArAja ! amane mUkIne tame kyAM jazo? jo tame amAro tyAga khAcaranA darabAramAM ja maMdira baMdhAvyuM hatuM. A sthaLa zrIjImahArAjanI karIne jatA rahezo to amAruM mRtyu thai jaze. he nAtha ! tamAre jhAlAvADa pasaMdagInuM hatuM tethI bocAsaNavAsI zrI akSarapuruSottama saMsthAnA sthApaka dezamAM jo javuM hoya to amane sAthe laI jAo athavA gaDhaDApuramAM ja vAsa pUjya zrI zAstrIjI mahArAje vasamAM virodhono sAmano karIne khUba rAha karIne raho. he prabhu! tamAro viraha amArAthI sahana nahi thAya. A rAjyanI joyA bAda nadI kinAre te jagyAe ja maMdira baMdhAvyuM. amane ciMtA nathI. e to tamane soMpI dIdhuM che. AjIvikAnI paNa amane maMdiranAM sArAM evAM pagathiyAM UtarIe tyAre ghelA nadIne kAMThe javAya ciMtA nathI.' AvA niSkapaTa udgAro sAMbhaLIne bhagavAna svAminArAyaNe che. Ama to 12-00 thavA AvyA hatA, paNa ThaMDI Rtune lIdhe pagathiyAM kahyuM, "he abhaya rAjA! tame ciMtA na karo. huM tamane choDIne kyAMya nahi jAuM. UtaravAM kaThina na lAgyAM. bhagavAna svAminArAyaNa temanA sAdhu-saMto ane tamArI bhaktine AdhIna chuM. huM tamArA upara prasanna chuM. eTale dezAMtarIya bhakto sAthe ghelA nadImAM nAhavA AvatA. zrIjImahArAja (bhagavAna bhaktajanone rAjI karavA dareka kSetramAM jaIne pAcho vAraMvAra ahIM AvIne svAminArAyaNa) jyAM nAhatA te ghATanAM darzana karI bhagavAna rahIza ane amArAM darzana karavA sarva saMto ane haribhakto ahIM gaDhapuramAM svAminArAyaNanI smRtino AnaMda thayo. tyArapachI prasAdI (bhojana) Avaze. amArA A vAkyo satya samajajo.' tyArathI bhagavAna levAno samaya thayo, maMdiramAM bhakto-vAtrALuone sAtvika ane yogya svAminArAyaNanI karmabhUminuM mukhya mathaka (heDakvArTasa) gaDhaDA banI rahyuM. pramANamAM pauSTika khorAka ApavAmAM Ave che. sAthe sAthe Atithya abhaya rAjAnA dehatyAga pachI temanA putra dAdA khAcara ane kuTuMbIjanonA bhAvanAno paNa anubhava thAya che. bhakto mATe UtaravAnI sagavaDa sArI ane premane vaza thaI bhagavAna svAminArAyaNa gaDhapuramAM rahyA. temanA A vyavasthita hoya che. te divase amarelI bAjunI mAdhyamika zALAnA bhaktonAM AvAM bhakti ane premane lIdhe bhagavAna svAminArAyaNa bolyA, vidyArthIo pravAse AvelA, temaja mAdhyamika zALAnA zikSako paNa hatA. huM gaDhaDAno ane gaDhaDuM mAruM.' thoDI vAra to maMdiranuM sthAna bharacaka banI gayuM hatuM. Ameya zraddhALu loko A gaDhaDA pratye mane nAnapaNathI ahobhAva raheto. AjhAdI pahelAMnA potAnAM ke khAnagI vAhanamAM kuTuMbanI rIte ke jUthanI rIte dUra dUrathI paNa e divasomAM kAThiyAvADamAM basa vyavahAra muddala hato ja nahi, tethI Treina darzanArthe AvatA hoya che. te divase paNa evAM be jUtha AvelAM hatA. dvArA tyAM javAtuM. atyAre ayodhyA-chapaiyA pahoMcavuM saraLa che, paraMtu te vakhate bhojana bAda bhagavAna svAminArAyaNanI smRti vAgoLavAnI rIte gAmaDethI gaDhaDA pahoMcavuM vikaTa ane ghaNo samaya mAgI le tevuM hatuM. thoDI vizrAMti laIne dAdA khAcarano darabAra vagere jovA upaDyAM bhagavAna svAminArAyaNa saMpradAyanA sAdhuo varSamAM ekAda vAra gAmaDAMomAM svAminArAyaNanI A smRti jUnAM maMdiramAM che. jUnAM maMdirano rasto vicaraNa karatA. jyAre teo kathA mATe vacanAmRta vAMcatA tyAre zarUAtamAM puruSottama maMdirathI pAMca-sAta miniTano ja che. maMdiramAM pravezatAM ja DAbA , A vAkyo saMbhaLAtAM, "saMvata 1876nA mAgazara vada bIjane divase hAtha para ja dAdA khAcarano darabAra che. cokamAM ja vacanAmRtamAM jeno ullekha svAmIzrI sahajAnaMdajI mahArAja zrI gaDhaDA pratye dAdA khAcaranA darabAramAM che te lImaDo che. lagabhaga 100 varSa pahelAMno lImaDo TekAo rAkhIne ane zrI vAsudeva nArAyaNanAM maMdiranI AgaLa lImaDAnAM vRkSa heThe DholiyA upara rasAyaNono upayoga karIne sAcavI rAkhyo che. yAtrALuo jANe bhagavAna dakSiNAde mukhAraviMde virAjamAna hatA...' tyAre dAdAkhAcara, temano darabAra svAminArAyaNanAM darzana thayAM hoya evo bhaktibhAvabharyo AnaMda ke vAsudeva nArAyaNanuM maMdira vagere vize kaMI samajato na paDatI, paNa anubhavatA hoya che. cAre bAju oraDA ane osarIo che. A ahobhAva' sAthe jijJAsA thatI. svAminArAyaNa saMpradAyano pramANabhUta osarIomAM pahelAMnA samayanI mATInI gAra karavAmAM Ave che. divAlo
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-5-95 " - prabuddha jIvana ' , pa2 zrIjImahArAjanA jIvanaprasaMgo batAvatAM citro laTakAvelAM che. jemAM karatA. te mATe temane ghoDAnuM vAhana phAvI gayuM hatuM. zrIjImahArAjanAM nAma sAdhu-saMto ane dAdA khAcara mukhya sthAna dharAve che. thoDe ja dUra jatAM sAthe mANakI ghoDInuM nAma evI rIte saMkaLAi gayuM che ke haribhakto mANakI zrIjImahArAja je oraDAmAM sUtA-besatA e akSara oraDI che. teno ghoDInuM nAma sAMbhaLIne bhaktibhAvabharyo romAMca anubhave che. A mANakI jIrNoddhAra karavAmAM Avelo che. A oraDI akSaradhAmatulya gaNavAmAM Ave ghoDIno samAdhi oTo lakSmIvADImAM che. mahArAje pUjeluM samIvRkSa temaja che. bAjumAM ja gaMgAjaLiyo kUvo che je sAro evo UMDo che. temAMthI zrIjI prasAdInuM borasalInuM vRkSa paNa ahIM che. bAjumAM AvelAM AmalInAM be mahArAja pANI sIMcatAM. A samagra sthaLa zrIjImahArAjanI prasAdInuM sthaLa vRkSonI rIte hiMDoLo bAMdhI temAM mahArAja thoDo samaya khUlatAM. te AmalInAM che. sthaLa jotAM zrIjImahArAja ane temanA parama bhakta dAdA khAcAranI vRkSo dAdA khAcaranA darabAramAM AvelA lImaDAnI jema sAcavI rAkhyAM che. bhAvabharI smRti thAya che ane sAthe sAthe bhaktibhAvanA alaukika AnaMdanI lahara manamAM gaurava sAthe anubhavAya che. bIjI eka smRtinuM nAma che zrI moTIbAno oTo. moTIbA eTale jUnA maMdiramAM daseka miniTanA rastA jeTalA aMtare lakSmIvADI AvelI jIvubAI. dAdA khAcarane cAra baheno hatAM-jIvubAi, lADabAI, pAMcubAI che. A jagyA paNa jUnAM maMdiranA kabajAmAM che. ahIM je sthaLe ane nAnabAi. A baheno paNa prabhunAM parama strI-bhakto hatAM. A vADI zrIjImahArAjanA dehatyAga bAda temanA agnisaMskAra karavAmAM AvyA te sthaLe moTIbAnA bhAgamAM AvelI, je temaNe zrIjImahArAjane arpaNa karelI. zrI harismRti maMdira baMdhAvyuM che . alabatta te maMdirano jIrNoddhAra karavAmAM jIvubAInA dehatyAga pachI temanA dehanA jyAM agnisaMskAra karavAmAM AvyA Avyo che. tyAMthI thoDe ja dUra zrIjImahArAja jyAM dararoja sabhA karI tyAM oTo banAvyo che je moTIbAno oTo kahevAya che. lakSmIvADIno vistAra birAjatA te beThakanuM sthaLa che. A sthaLano paNa jIrNoddhAra thayo che. dAdA 200 vIghAMno che. samagra lakSmIvADImAM jyAM karIe tyAM zrIjImahArAjanI khAcaranA darabAramAM zrIjImahArAja dharmasabhA bharatA, tevI rIte ahIM paNa smRti thAya che. jUnAM maMdiramAM zrI gopInAthajInI mUrti bhagavAna teo dharmasabhA bharatA. dharma, bhakti, upAsanA ane tattvajJAna mATe svAminArAyaNe svahaste padharAvI che. jUnuM maMdira bhagavAna vAtacIta, carcA vagere karavAM evo zrIjImahArAjanAM jIvanamAM nityakrama ja svAminArAyaNanI smRtithI sabhara che. hato. mArI draSTie to gaDhaDA svAminArAyaNa saMpradAyanA anuyAyIo mATe bhagavAna svAminArAyaNanA eka ucca kakSAnA saMta niSkuLAnaMdasvAmI to saMpUrNa tIrthadhAma che. zrIjImahArAja vaDatAla, amadAvAda , sAraMgapura, che hatA. teo je oraDImAM zAstraracanA karatA te oraDI paNa lakSmIvADImAM thI loyA, kAriyANI, jetapura, DabhANa vagere sthaLo thoDo samaya rahyA che. temanI che. zrIjImahArAja paNa tyAM besatA ane niSkuLAnaMdasvAmI temane potAnI cA dha smRtine lIdhe A sthaLo tIrtho ja che. paraMtu mArA nakha mate gaDhaDAnI tole 2canA batAvatA. A niSkuLAnaMdasvAmI sAdhu thayA te prasaMga AzcaryakAraka AmAMnuM koI Ave ja nahi. mahArAje gaDhaDAne potAnuM gamyuM evo je bhAva che. eka vakhata bhagavAna svAminArAyaNa ane jAmanagara jillAnAM zekhapATa batAvyo che te draSTie gaDhaDA sarvoparI tIrtha gaNAya. zrIjImahArAjanI gAmanA lAlajI sutAra kaccha javA nIkaLyA. teo raNa raste thaIne gayA. pachI janmabhUmi ayodhyA pAse AvelAM chapaiyAno paNa tIrtha tarIke Avo mahimA AdhoI (atyAre kacchamAM bhacAu tAlukAnuM gAma ane rAjAzAhInA samayamAM gavAyo haze ke kema e prazna che. bhagavAna svAminArAyaNanuM prAgaTraya bhale morabI rAjyanuM gAma) gAme pahoMcyA. AdhoImAM lAlajI sutAranA sasarA chapaiyAmAM thai ane te draSTie chapaiyAno mahi nA chapaiyAmAM thayuM ane te draSTie chapaiyAno mahimA avazya anero ja gaNAya, rahetA hatA. zrIjImahArAje temane sAdhuveze bhikSA mAgI levAnuM kahyuM. eTale : a paraMtu dharmapuruSa-gAdIpati tarIke temaNe samagra kArya gaDhaDAmAM rahIne karyuM hatuM. . lAlajI sutAra taiyAra thayA. zrIjImahArAje temane mAthe mUMDana karyuM. ane elphI, pariNAme gaDhaDA jotAM zrIjI sAMbhare ane zrIjI sAMbhare tyAM gaDhaDA yAda Ave paherAvI. lAlajI sutAra temanA sasarAne ghera bhikSA mAgavA gayA. temanAM, evuM samIkaraNa svAminArAyaNa saMpradAya mATe banI gayuM. bhagavAna patnI tyAM hatA. teo temane oLakhI gayAM. temanA patine ghaNAM vinavyA.. svAminArAyaNa dAdA khAcaranI bhaktinI AkarI kasoTI paNa karatA. A - paNa lAlajI sutAra aDaga rahyA ane bhikSA laIne zrIjImahArAja pAse hRdayasparzI prasaMgo kharekhara vAMcavA jevA che. AvyA. pachI teo niSkuLAnaMdasvAmInA nAmathI jANItA thayA. mahAtmA gAMdhIjInuM priya pada 'tyAganaTake re vairAgya vinA' niSkuLAnaMdasvAmIe racyuM te samayamAM ajJAnabharyuM, vAsanApUrNa ane vahemI 'jIvana ADedhaDa * jIvatA mANasane dharma ane bhakti dvArA suMdara jIvana jIvavAnI paddhati niSkuLAnaMdasvAmI je oraDamAM zAstraracanA karatA tenI bAjanI je bhagavAna svAminArAyaNe sahRdayatAthI ane sacoTa rIte ApI hatI. te oraDImAM te samayano ratha che. A rathuM pAchaLa bhagavAna svAminArAyaNanI samayamAM aMgrejonI sattAno prabhAva bhArata para vadhye jato hato. aMgrejoe temanA parama bhakta dAdA khAcara paranI ananya kapAno itihAsa che. dAdA bhagavAna svAminArAyaNanAM kAryane hRdayathI biradAvI camakarasama gaNya khAcarane prathama patnIthI koI saMtAna nahotuM thayuM. tethI temanA kAkA jIvA hatuM. vi. saM. 1864mAM aMgreja gavarnara hona mAkame bhagavAna khAcara A aMge temane maheNuM paNa mAratA. bhaktavatsala zrIjImahArAje dAdA svAminArANano darzana karavAnI IcchAthI potAno dUta gaDhaDA mokalyo hato.' khAcarano vaMza na rahe e paristhiti racI nahi. dAdA khAcaranAM bhakta tarIkenAM tyAre aMgreja sattA uddhava saMpradAya (svAminArAyaNa saMpradAya)nA tyAgI ane jIvanamAM vAsanAne sthAna hatuM ja nahi, paraMtu zrIjImahArAje temane kahyuM, gRhasya AzritonI temane herAna karatAM lokothI rakSaNa ApatI. tethI 'tamAre saMtAna mATe bIjuM ghara karavuM paDaze." dAdA khAcare kahyuM, 'mAre tevI bhagavAna svAminArAyaNa pote ja aMgreja gavarnara mAlkamane darzana ApavA koI ja IcchA nathI. zrIjImahArAje temane ati AgrahathI hA paDAvI. rAjakoTa padhAryA hatA. teonuM A milana avazya aitihAsika che, paraMtu mahArAje pote potAnAM mANaso dvArA dAdA khAcara mATe yogya kanyA zodhI gavarnara mohame bhagavAna svAminArAyaNa pratye namratAthI bhaktibhAva ane rAjalA pAse bhaTavadaranA raDIza nAgapALa varanAM dIkarI janmabAi sAthe dAkhavyo hato e draSTie A milana bhaktibhAvanI preraNA mATe savizeSa dAdAkhAcarano saMbaMdha nakkI karAvyo, lagnatithi pramANe jAna ravAnA thaI. je mahattvanuM gaNAya. bhagavAna svAminArAyaNe gavarnara mAlakamane zikSApatrI zrIjImahArAje aneka paraSone saMsAra pratye vairAgya karAvyo te ja ApI hatI je Aje paNa laMDananAM saMgrahAlayamAM che ane teno aMgrejI anuvAda zrIjImahArAja dAdA khAcaranI jAnamAM gayAM eTaluM ja nahi, paraMtu temaNe pote paNa karAyo hato, je sthaLa para bhagavAna svAminArAyaNa ane gavarnara dAdA khAcarano ratha paNa hAMkyo. A ratha jotAM bhagavAna svAminArAyaNane mAkemanuM milana thayuM hatuM tyAM Aje svAminArAyaNanuM bhavya jUnuM maMdira che. temanA parama bhakta dAdA khAcara pratye kevo vAtsalyabhAva hato tenI sukhada A maMdiramAM te samayanI bhagavAna svAminArAyaNanI prasAdI tarIke boraDInuM smRti thatAM bhAvikono bhaktibhAva draDha thAya che. - vRkSa AjepaNa jALavI rakhAyuM che. A boraDIne kAMTAnathI. e hakIkata pAchaLa zrIjImahArAja jyAM zarada pUname rAsa ramyA hatA te chatrI paNa A camatkArika kathA rahelI che. bhagavAna svAminArAyaNa boraDI nIce beThA hatA vADImAM che. bhagavAna svAminArAyaNe haMmezAM strI-puruSonI besavAnI anasara gopALAnaMdasvAmI ubhA thayA. temanI pAghamAM koTAbharAyA tyAre vyavasthA sabhAmAM tadana alaga rAkhI hatI. te mATe teo khAsa Agraha teo bolyA, 'tArA nIce bhagavAna beThA che to paNa tAro karaDavAno svabhAva rAkhatA. teo zarada pUname je rAsa ramyA temAM kevaLa puraSa-bhaktone ja sthAna gayo nahi.' tyAM to boraDInA badhA kAMTA kharI paDyA! ' hatuM. bhagavAna svAminArAyaNa dharmakArya mATe samagra gujarAtamAM vicaraNa ,
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-pa-95 zrI muMbai jena yuvaka saMghanuM yazasvI prakAzana "jina-vacana' gulAba deDhiyA * prAcIna samayathI jaino jJAnanI ArAdhanA karatA AvyA che. jina-vacana' jaina-ajaina, bhAratIya ke videzI sau koIne kaMIka ApI. hastalikhita pothIonI bAbatamAM jainonI barobarI koI na karI zake. mudrita zakaze. A sUtro vAMcanAra bhagavAna mahAvIra svAmInA tattvajJAnanI pAse sAhitya paNa puSkaLa pragaTa thayuM che ane thatuM rahe che. tema chatAM jJAna bhaMDAromAM javA jarUra prayatna karaze. raheluM hajI apragaTa jaina sAhitya paNa apAra che. eka eka gAthAmAM kevo arthavaibhava che te jovA thoDI gAthAonA jJAnanI ATalI ujjavaLa paraMparA hovA chatAM jaina sAhitya bhAratanI gujarAtI anuvAda joIe , amuka bhASAo sudhI nathI pahoMcyuM. vizvanI to bahu thoDI bhASAomAM thoDuMka "jo koI rastAmAM game tyAM ghara baMdhAve to te saMdehabhareluM kArya gaNAya. sAhitya ja pahoMcyuM che. jaina tattvajJAna ane sAhityathI vizvanA ghaNAM loko jyAM pahoMcavuM che te aMtima mukAme ja kAyamanuM ghara bAMdhavuM joIe.' (14) ghaNe aMze ajJAna che. bhAratamAM ane bhArata bahAra bauddha dharma ane sAhityane anya koI para AdhAra na rAkhatAM AtmAne ja sarvasattAdhIza, sarvopari vize je mAhitI upalabdha che tenA pramANamAM jaina sAhityanI sarakhAmaNI thaI batAvatuM A sUtra juo. "AtmA pote ja vaitaraNI nadI che. AtmA ja zake ema nathI. mudraNa kSetre krAMti thavAthI, TekanolojInA navAmAM navA lAbha kUTazAlmalI vRkSa che. AtmA ja kAmadugdhA gAya che ane AtmA ja naMdanavana pustaka-prakAzananA kAryane maLatA thayA che. Aje pustako suMdara AMtarabAhya che. 43). vaibhava sAthe prakAzita thAya che. chapAI, bAMdhaNI, kAgaLa, citro, bhASA, samayanuM aneruM mahattva jIvananA dareka kSetre che. vyavahAranAM kAryo hoya samagra Ayojana badhuM ja manamohaka ane AMtararASTrIya staranuM jovA maLe che. ke dharmakArya hoya aprAmadapaNuM- jAgRti e ja zreSTha upAya che. bhAratamAM uttama mudraNakArya sAthe A prakAranAM tatvajJAnanAM pustako ozo "je je rAtrio vItI jAya che, te pAchI AvatI nathI. dharmanuM AcaraNa sAhityanAM vadhu pragaTa thAya che. karanAra manuSyanI rAtrio saphaLa thAya che.' (34). jaina tattvajJAna ke sAhityanAM pustako ghaNI vAra AMtara-bAhya banne kSetre * sAdhupaNuM e kevI duSkara, kaSTabharI vAta che te eka sAdA udAharaNa dvArA athavA bemAMthI koI eka kSetre pAchaLa rahI jAya che. pustakanI bhASA, darzAvyuM che. jema kothaLAmAM vAyu bharavo e atyaMta muzkela kArya che, tema rajUAta, tarkabaddhatA, prastutatA jevI ghaNI jarUrI bAjuo pratye durlakSa jANatAM nabaLA mANasa mATe sAdhupaNAnuM pAlana karavuM e atyaMta muzkela kArya che.' ajANatAM sevAya che. AjakAla virAmacihnono durupayoga, eka, be ke traNa (157), ' praznArtha cihna, AzcaryacihnanA toraNa, adhUrAM vAkyo pachI...aMgrejI zabdo, jJAnanuM mahattva badhA dharmoe svIkAryuM che. jaina dharme to "paDhamaM nANuM tao urdU zAyarI vagereno ati vaparAza jovA maLe che. viSayanuM UMDANa, svastha dayA' prathama jJAna pachI dayA ema kahyuM che. jJAna parama tAraka che. eka * zailI lAdhava jevI cIjo tarapha dhyAna nathI rahetuM. te pustaka kadAca bAhya ghATathI gharagaththuudAharaNa dvArA bhagavAna mahAvIra prabhue kahyuM che. jema doro AkarSaka bane che, paNa vAMcavA yogya nathI banatuM. bahAranI jhagamaga karatAM parovelI soya paDI jAya to paNa khovAI jatI nathI tema zrutajJAnI jIva aMdaranA lakhANa pratye vadhu dhyAna ApavAnI jarUra che. saMsAramAM rakhaDato nathI." (136).. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha (385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-4)nuM ahIM je satya vAto rajU thaI che te sarvasparzI, sarvakALanI, sarva dezanI, navuM prakAzana eka yazasvI prakAzana tarIke puravAra thaze. DaoN. ramaNalAla cI. saune sarakhI lAgu paDe tevI che. ahIM saMkucitatA, maryAdA, ekAMgIpaNuM ke zAhe "JINA-VACHANA' (jina-vacana)nAmanA A pustakamAM bhagavAna jaDatA nathI. guru-ziSyanA saMbaMdhamAM ziSya keTalI hade vinayI banavAnuM che, mahAvIranI vANIne rajU karI che. mULa artha mAgadhI bhASAnA zloka, tenuM jJAnaprApti mATe kevI tatparatA batAvavAnI che te A sUtramAM joIe. aMgrejI, hindI ane gujarAtI bhASAMtara sAthosAtha che. AMtararASTrIya kakSAnuM "potAnA guru eka vAra bolAve ke ghaDI ghaDI bolAve, paraMtu dhIra ziSya pustaka banyuM che. je koI pustaka hAthamAM leze te pustakane joI Azcaryacakti potAnAAsana upara tyAre besI na rahevuM joie. potAnuM Asana choDIne, thaI jaze. uttama kAgaLa, uttama kSatirahita mudraNa, uttama bAMdhaNI ane uttama temanI pAse jaIne teo zuM kahe che te vinayapUrvaka sAMbhaLavuM joIe." mukhapRSTha prathama najare ja dhyAna kheMce evAM che. zrImatI AratI nirmala zAhe (153). mukhapRSTha upara prAcIna jaina citrakaLAnuM citra mUkI nayanaramya, samRddha mukhapRSTha bhASA manuSyane maLeluM varadAna che. bhASA bedhArI talavAra paNa che. jo banAvyuM che. mukhapRSThanA raMgo mULa citranI bhavyatA sAcavI zakyA che. samajIne na vAparavAmAM Ave to anarthakArI puravAra thAya che. sAdhake bhASAnI jina-vacana'mAM 200 zloka che, je dasavaikAlika sUtra, uttarAdhyana bAbate keTalA jAgRta rahevAnuM ane kevI bhASA nathI uccAravAnI te joIe. sUtra, sUtrakRtAMga, AcArAMga sUtra ane prazna vyAkaraNamAMthI levAmAM AvyA "krodha, mAna, mAyA, lobha, rAga, dveSa, hAsya, bhaya, kalpanA ane hiMsAno Azraya laI bolavAmAM AvatI bhASA te asatya bhASA che.' (137), - lekhakanuM cAreya bhASAo uparanuM prabhutva, bhASAMtaranI phAvaTa pAne pAne jinavANImAM je saraLatA, lAdhava ane DahApaNa che te mAnavajAti jovA maLe che. sUtronI pasaMdagI vizeSa noMdhapAtra che. A sUtromAM je mahAvIra mATenI amaravANImAM sthAna pAme tevAM che. gAgaramAM sAgara bharI devo, koI vANI jhIlAI che, te pratyeka varga, vaya, jAti, bhASA, pradeza, dharma vagerenA paNa prakAranA svArtha vagara hitavacana kahevAM e prabhunI vANInI vizeSatA koIpaNa pAThakane samajAya tevI che. jaina dharmanA pAribhASika sUtrone badale che. bhagavAna mahAvIrasvAmInI vAtomAM 'huM', 'mAru', "meM kahyuM che te mAno', sarvamAnya sUtronI pasaMdagI thaI che. mahAvIra prabhunI vANI koi jAti, dharma, "huM ja uddhAka chuM, tame sau pApI cho', "mAre ja zaraNe Avo' evI koI saMpradAya, prAMta, sthaLa, kALanA anuyAyIo mATe ja maryAdita nahotI. vAto nathI. ahIM to che sarvasAmAnya, sarvamAnya satyavacano. bIjAono mahAvIra prabhu mAtra jainonA ja nathI. je koI samaje te saunA che tenI pratIti tiraskAra na karavo tathA potAnuM caDiyAtApaNuM na batAvavuM. potAnAM zrutajJAna, ahIM thAya che. 200 sUtromAM je viSayavyApa che te paNa jovA jevo che. lAbha, jAti, tapa ane buddhinuM abhimAna na karavuM', (115). ahiMsA, satya, apramAda, vinaya, kaSAya, brahmacarya, aparigraha, AtmA, jJAnIjano eka eka sUtra upara ghaNuM ghaNuM kahI zake evuM che. sAmAnya azaraNa, bhikSu, paMDita, mokSa jevA viSayone ati lAdhavathI sUtromAM gUMthI bhAvakane paNa vAMcatAM samajAya, pharI pharI vAMcatAM ciMtana manana vadhe ane levAmAM AvyA che. AcaraNamAM thoDuM paNa Ave evuM A 'jina-vacana'mAM che. jina-vacana' vAMcanArane e jarUra samajAze ke mahAvIra prabhunI lekhakanI saMpAdaka tarIkenI daSTi ane bhASAMtarakartA tarIkenI sa34tA. vANImAM sanAtana satya che. mahAvIra prabhunI vANI 35 guNothI yukta hatI abhinaMdanIya che. DaoN. ramaNabhAI zAha pAsethI ApaNane hajI vadhu ne vadhu teno ahIM anubhava thAya che. A vANI saraLa, saMskArI, lAghavayukta, graMtho A prakAranAM maLe evI AzA rAkhIe. saMdeharahita, manohara, viSayAMtararahita, svaprazaMsA ane paraniMdA rahita, dhRta zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe A pustakanA prakAzanathI eka vizeSa siddhi jevI snigdha ane zarkarA jevI madhura, avasara, deza-kALane anurUpa, prApta karI che. deza-videzamAM jyAM jyAM A mAtabara-bhavya graMtha jaze tyAM yazane vyAkaraNAdoSa rahita, udAra, abhUta, vilaMbarahita, satyapradhAna che. 2500 pAmaze. pustakanI kiMmata so rUpiyA che, je prakAranuM proDakazana che te jotAM A varSa pachI paNa je vANI tAjI, prasanna, prastuta, yathArtha, aviruddha ane kiMmate pustaka taiyAra na thai zake. kiMmata karatAM mUlya to anekagaNuM che. hitabharI, hetabharI lAge teno vizeSa artha ahIM chato thAya che. mAlika: zrI jaina yuvaka saMgha mudraka, prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha. (prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 004, phonaH 3820296, mudraNasthAna rilAyansa oNphiseTa prinTarsa, 69, khAMDiyA sTrITa, muMbaI-400008. lesaraTAipaseTiMga mudrAMkana, muMbaI-400092.
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 varSa : (50) + 6 0 aMkaH 6 tA. 16-6-957 Regd. No. MH. By. / South 54. Licence 37 zrI muMbai.jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra prabuddha thavA prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa 7 7 7 vArSika lavAjama rUA. 30 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha bhAratanAM katalakhAnAM thoDAM vakhata pahelAM divALIbahena mahetA ceriTebala TrasTanA mu. zrI maphatalAla mahetA sAthe khyAtanAma patrakAra zrI prItIza nAndIne maLavAnuM thayuM hatuM. e vakhate jIvadayAnA kSetre zrImatI menakA gAMdhI kevuM mahattvanuM kArya karI rahyAM che tenI vAta nIkaLI hatI. zrImatI menakA gAMdhIe bhAratanAM katalakhAnAMo sAme eka moTI jhehAda upADI che. emaNe tAjeta2mAM haidrAbAdanA ala kabIra nAmanA katalakhAnA vize lakhelI eka abhyAsapUrNa lekhamALA eka aMgrejI dainikamAM chapAI che. zrImatI menakA gAMdhIe sarakArI ane ardha sarakArI saMsthAonA adhikRta AMkaDAo ApIne batAvyuM che ke ala kabIranuM katalakhAnuM bhArata mATe ane vizeSataH AMdhrapradeza mATe keTaluM badhuM hAnikAraka che. zrImatI menakA gAMdhIe paMjAbamAM hariyANAnI sarahada upara AvelA base DerA nAmanA gAmamAM sthApavAmAM AvelA katalakhAnA sAme jhehAda upADI hatI. anya keTalIka saMsthAoe paNa teno virodha karyo. hato. sthAnika lokoe paNa ghaNo badho uhApoha karyo hato. chevaTe paMjAbanI sarakArane e katalakhAnuM baMdha karavAno nirNaya levo paDyo. hato. e katalakhAnAnI yaMtra sAmagrInuM zuddhikaraNa karI eno upayoga have zAkabhAjI ane phaLa-phaLAdi mATe karavAmAM Avaze evI jAherAta paMjAbanI sarakAre karI che. paMjAbanI jema AMdhra pradezanI sarakAra mATe paNa ala kabIranuM katalakhAnuM eka samasyArUpa banI rahyuM che. ala kabIranuM katalakhAnuM * khAnagI mAlikInuM che, paraMtu temAM sarakAre paNa mUDI rokANa karyuM che. bhAratamAM dIrghadaSTithI vicAra karyA vinA, lokonI lAgaNIne samajyA vinA, bhAratIya arthataMtrano samagrapaNe UMDANathI parAmarza karyA vinA je keTalAMka utAvaLiyAM sAhaso AdhunikatAne nAme vizALa pAyA upara thAya che te saravALe kevAM nukasAnabharelAM che te pAchaLathI samajAya che. AMdhra pradezamAM haidrAbAdamAM keTalAka samaya pahelAM sthapAyelA ala kabIra nAmanA jaMgI katalakhAnA mATe AraMbhathI ja ghaNo virodha thato rahyo che. haidrAbAdanA cAturmAsa daramiyAna pU. kalAprabhasAgarasUrie upavAsa paNa karelA. A katalakhAnuM rAjyanI mAlikInuM nathI, paraMtu aMgata mAlikIthI te sthApavA mATe sarakAre paravAnagI ApelI che. ala kabIranA katalakhAnA mATe joito pazuono puravaTho have pUratA pramANamAM maLI raheto nathI ane tethI Arthika dRSTie tene dhArelI saphaLatA maLI nathI. AvuM moTuM katalakhAnuM dezanA hitamAM nathI e vAta samajAya evI che. ethI ghaNA samAja hitaciMtakoe teno prakhara virodha karyo che. bhAratamAM mUDI rokaNane mATe videzamAM vasatA bhAratIya (NRI) nAgarikone mATe sarakAre je vividha AkarSaka yojanAo karI che enA anvaye A ala kabIranuM katalakhAnuM sthapAyuM che. madhya pUrvanA dezone mAMsa pUruM pADIne karoDo rUpiyAnuM huMDiyAmaNa bhAratane kamAvI ApavAnA AzayathI A katalakhAnuM cAlu karavAmAM AvyuM che. pAMca varSanA gALAmAM A katalakhAnAmAM 37 lAkha DhoranI katala thai cUkI che. paraMtu tenI sAme videzI huMDiyAmaNa varSe Azare vIsa karoDa rUpiyA jeTaluM rahyuM che. sarakArane eTalI Avaka nathI thai, mAtra huMDiyAmaNa maLyuM che. AvakaverA rUpe sarakArane ochI rakama maLe che, kAraNa ke ena. Ara. AI. ne ghaNA lAbha maLe che. Ama, thoDIka vyaktionA lAbhArthe dezanuM pazudhana veDaphI nAMkhavAmAM koi dRSTi rahelI jaNAtI nathI. chellAM traNeka dAyakAmAM AMtararASTrIya kSetramAM arthataMtranI dRSTie je keTalAMka moTA pheraphAro thayA che emAMno eka te madhya pUrva (Middle-East)nA dezonI Arthika samRddhi che. tela, peTrola, gesa vagerenA moTA pAyA upara thayelA utpAdanane kAraNe sAudI arabIyA, irAna, irAka, kuvaita, ijipta vagere dezo Arthika dRSTie thoDA vakhatamAM ghaNAM samRddha banI gayAM. madhyapUrvanA ghaNA kharA dezomAM raNa vistAra ghaNo hovAne lIdhe, asahya garamInA kAraNe pazudhana ghaNuM ja ochuM che ane samagra prajA mAMsAhArI che. vaLI huMDiyAmaNanI prAptine lIdhe A dezonI sArI jAtanA vividha prakAranA mAMsAhAra mATenI bhUkha ghaNI UMghaDI che. potAne tyAM pazudhana ochuM hovAne lIdhe teo bIjA dezomAMthI mAMsanI AyAta karavA lAgyA che. telanI aDhaLaka kamANIne lIdhe game te moMgho bhAva paNa teone paravaDavA lAgyo che. tyAMnA zrImaMta vargomAM ane moTI moTI hoTalomAM mAMsAhAranA jAta jAtanA zokha vadhavA lAgyA che. temane puSkaLa pramANamAM mAMsa pUruM pADanArA dezomAM bhArata mukhya che. videzI calaNa kamAvAnI ghelachAmAM bhArate paNa e dizAmAM AMdhaLI doTa mUkI che. bhAratamAMthI lAkho Tana mAMsanI nikAsa madhya-pUrvanA dezomAM thai rahI che. madhya pUrvanA Araba lokone mAMsAhAra pUro pADavA jatAM ' gharanA chokarAM ghaMTI cATe ane upAdhyAyane AMTo' jevI sthiti AMdhra pradezamAM sarjAI che. Ama paNa AMdhra pradezamAM bIjA rAjyo karatAM bekArI ane garIbInuM pramANa ghaNuM vadhu che. temAM paNa A katalakhAnAmATeDhoro levAi
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 prabuddha jIvana. javAne kAraNe gAmaDAnA garIba lokonI hAlata vadhu kharAba thavA lAgI che. katalakhAnAmAM DhoranI je kiMmata apAya che eTalI UMcI kiMmata DhoronA sodAmAM pracalita banI jAya che. vaLI DhoronI achata vadhavAne lIdhe madhyamavarganA loko Dhora kharIdI zakatA nathI ane ene lIdhe emanI AjIvikAnuM sAdhana cAlyuM jAya che. DhoronA UMcA bhAvane kAraNe tathA achatane kAraNe dUdha-ghI vagerenA bhAva paNa evA UMcA caDhI gayA che ke je gAmaDAnI garIba janatAne posAya evA rahyA nathI. ethI enI asara gAmaDAnA lokonA ane temAMya vizetaH bALakonA Arogya pa2 thavA lAgI che. katalakhAnAmAM roja DhoranI jarUra paDe che. ene lIdhe dalAlo yenakena prakAre sArAM Dhoro lai Ave che AthI AMdhra pradezanA gAmaDAomAM DhoronI corInA kissAo ghaNA vadhI gayA che. moTAM moTAM kArakhAnAM jaMgI rAkSasa jevAM che. enuM peTa moTuM hoya che. ene roje roja ghaNo badho khorAka ApavAnI jarUra rahe che. jo tene khorAka na maLe to e potAnA mAlikane khAi jAya evo e rAkSasa che. moTAM Adhunika katalakhAnAonuM paNa evuM ja che. ene rojeroja hajAro pazuo katala karavA mATe pUrA pADavAnI jarUra rahe che. jo eTalAM pazuo na maLe to Arthika dRSTie katalakhAnuM paravaDe nahi. katalakhAnA mATe pUratAM pramANamAM kAyadesara rIte Dhora na maLe to mAliko ane saMcAlakone gerakAnUnI AMTIghUMTIono Azraya levo paDe che. insapekTarone haptA bAMdhI ApIne khoTA pramANapatro meLavavA paDe che. sArA sAjA Dhorane gharaDA, azakta Dhora tarIke oLakhAvAya che. roje roja samAjamAMthI hajAro pazuo pratyeka katalakhAnA mATe kheMcAi jAya to tethI gAmaDAomAM DhoronI achata thAya ane DhoronA bhAva vadhI jAya e kudaratI che. ala kabIranA katalakhAnAmAM mAMsanuM utpAdana ghaNAM moTA pramANamAM thAya che. paraMtu temAMthI poNA bhAga karatAM vadhu mAMsa to videza cAlyuM jAya che. vaLI tenA bhAva paNa ghaNAM UMcA che. AthI khuda mAMsAhArI lokone paNa mAMsa pahelAM karatA ghaNuM moMghuM maLavA lAgyuM che. vaLI ethI khAnagI khATakIonA dhaMdhA bhAMgI paDe che. Ama ala kabIranuM katalakhAnuM mAtra zAkAhArIonI samasyArUpa nathI, mAMsAhArIo mATe paNa samasyArUpa banI gayuM che. mANasa dITha DhoranI saMkhyAnA sarakArI AMkaDAono vicAra karIe to paNa osTreliyA, nyUjhilenDa, ArjenTinA, brAjhila, dakSiNa AphrikA jevA dezo karatAM to bhArata ghaNuM pAchaLa che ja, paraMtu nepALa ane pAkistAna jevA pADozI dezo karatAM paNa bhArata ghaNuM pAchaLa che. bhArata deza zahero karatAM lAkho gAmaDAmAM vaselo che. gAmaDAnA arthataMtramAM pALelAM pazu eka mahattvanuM aMga gaNAya che. gAya, bheMza, bakarI, gheTuM vagere dvArA keTalAya lokonI AjIvikA nabhe che. vastutaH bhAratamAM vasatInA pramANamAM jeTalAM Dhora joie teTalAM Dhora nathI. ene lIdhe asaMkhya loko bekArI ane garIbImAM saDe che. jo teone Dhora ApavAmAM Ave to teo potAnI AjIvikA saraLatAthI meLavI zake. bhAratanAM asaMkhya nAnAM nAnAM gAmaDAomAM vepAra-udyogo hotA nathI. khetI ane pazupAlana e ja emanI AjIvikAnuM mukhya sAdhana che. bhArata khetIpradhAna deza che. eTale bhAratIya prajAnA jIvanamAM pazuonuM mahattva ghaNuM moTuM che.jo bhAratanAM gAmaDAMomAMthI pALelAM pazuo moTA katalakhAnAM tarapha kheMcAtAM rahe to bhAratanAM gAmaDAMonA nabaLA arthataMtrane to UlaTAno vadhu moTo phaTako paDe. gAmaDAMomAM gAya, bheMsanI saMkhyA pUratA pramANamAM rahetI hoya to gAmaDAMnAM bALakone dUdha, dahIM, chAza, ghI vagere pUratA pramANamAM sastA dare maLI zake. ethI nAnAM, kumaLAM bALakonuM poSaNa paNa sArI rIte thai zake. paraMtu vadhatI jatI DhoronI achatane kAraNe pachAta tA. 16-6-95 gAmaDAomAM bALakone pUratuM poSaNa maLatuM nathI. ethI temanAmAM akALa maraNanuM pramANa vadhu rahe che tathA aMdhatva, kSaya, kamaLo, tAva vagere prakAranI bImArIonuM pramANa gAmaDAMnAM bALakomAM vadhu 2he che. alabatta emAM ajJAnanuM kAraNa to che ja, paNa sAthe sAthe achatanuM kAraNa paNa eTaluM ja mahattvanuM che. bhAratanAM aneka gAmaDAMomAM garIba kheDUto haju paNa baLada vaDe khetI kare che. katalakhAnAM mATe jema jema baLado kheMcAtA jAya che tema tema baLadonI kimaMta vadhatI jAya che. ane baLadonI achata paNa vadhatI jAya che. ethI dUra dUranA khUNAmAM vasatAM garIba kheDUto potAne baLada na posAvAne kAraNe khetIno vyavasAya choDI de che, anya prakAranI majUrI karIne ke bhIkha mAMgIne potAnuM gujarAna calAve che. gAmaDAnA garIba kheDUtone sastA bhAve Dhora maLavAnI sulabhatA jo vadhatI jAya to Arthika dRSTie paNa bhAratanI A samasyA haLavI rahyA kare. pAzcAtya dezonA dareka vaijJAnika saMzodhana pAchaLa badhAMye AMdhaLI doTa mUkavA jevuM nathI. keTalAMka saMzodhano keTalAka dezone upayogI nIvaDe to bIjI bAju keTalAka dezone e nukazAnakAraka paNa jaNAya. rAsAyaNika khAtare AkhI duniyAno kabajo lai lIdho che. tenA ghaNA lAbha che enI nA nahi kahI zakAya, tema chatAM darekane mATe e upakAraka che ema paNa nahi kahI zakAya. je dezomAM pazudhananI achata hoya ane ene lIdhe chANa jevA kudaratI khAtaranI achata hoya e dezone mATe khetIvADImAM rAsAyaNika khAtara ghaNuM lAbhadAyI nIvaDe che. paraMtu je pradezomAM chANa jevuM kudaratI khAtara najIvI kiMmate atyaMta sulabha hoya to te pradezanA loko rAsAyaNika khAtara pAchaLa doTa mUke to lAMbe gALe teone potAne ja nukazAna thavAno saMbhava che. rAsAyaNika khAtaranI paNa keTalIka maryAdA che. kudaratI khAtara karatAM e vadhu kharcALa che. havAmAnane bagADe che. mATInAM rasa-kasa cUsI le che ane havAmAM thatAM pradUSaNane kAraNe mANasanA Arogya para ghaNI asara kare che. vyaktigata kakSAe rAsAyaNika khAtarathI keTalAMka kheDUtoe ghaNo badho lAbha thato hovA chatAM rAjyanA arthataMtranI dRSTie bhArata jevA dezane mATe te vadhu nukazAnakAraka hovAnuM jaNAyuM che. eTale AvI bAbatamAM utAvaLe pragatizIla thavA karatAM tenAM pariNAmonuM avalokana karIne krame krame te dAkhala karavAmAM Ave to tethI samagrapaNe dezane lAbha thai zake. keTalAMka evI dalIla kare che ke je Dhora nakAmAM thai gayAM hoya teno nibhAva karavo te samAjane mATe bojArUpa che. tevAM Dhorone katalakhAne mokalI ApavAthI samAjano Arthika bojo haLavo thAya che. bIjI bAju evA DhoranI katala karIne temanA mAMsanI niryAta karavAthI rASTrane moTI Avaka thAya che ane videzI huMDiyAmaNano prazna haLavo bane che. A dalIlane upalaka dRSTie jovAthI koi kadAca doravAi jAya, paraMtu vAstavikatA enAthI ghaNI judI che. vastutaH AvA gharaDAM DhoranA bahAnA heThaLa juvAna sazakta Dhorane paNa katalakhAnAmAM lai javAmAM Ave che. videzamAM mokalAtuM mAMsa gharaDA, mAMdalA DhoranA mAMsa karatAM juvAna sazakta DhoranuM mAMsa vadhu pramANamAM hoya che. videzI grAhako paNa mAMsanI guNavattA joine te pramANe bhAva Ape che. mAMsa niryAta karanAra vepArIone to potAnI kamANI sAthe nisbata che. te AkhA rASTranI ciMtA karavA beThA nathI. evI eka dalIla karavAmAM Ave che ke jo Dhora ghaNAM vadhI jAya to eTalA Dhorane khavaDAvavA mATe ghaNAM ghAsanI jarUra paDe. paraMtu e dalIla paNa hAsyAspada che. kAraNa ke mAtra khAvA mATe ucheravAmAM AvatAM gheTA vagerene caravA mATe jeTaluM ghAsa ane jeTalI jamIna joie che tenA AMkaDA sarakhAvavAmAM Ave to mANasano bhrama bhAMgI jAya ema che.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-95 prabuddha jIvana' keTalAMka evI dalIla kare che ke pazu-pakSIone vadhavA ja daIe to kevAM bhayaMkara haze tenI sarakArI stare vicAraNA thatI nathI. sarakAre jarAka teone rAkhavA mATe vadhu jagyA joize. ema karatAM eka divasa evo nIti DhIlI mUkI athavA vahIvaTI taMtre irAdApUrvaka thoDIka chaTakabArI Avaze ke jyAre mANasane mATe rahevAnI jagyA nahi rahe. A mAtra kutarka rAkhI hoya to teno lAbha levA svArthIdhamanuSyo doDyA vagara rahe nahi. che. jyAre AvA moTA katalakhAnAM nahotAM tyAre paNa Dhorone rAkhavA sarakArI vahIvaTI taMtramAM vyApelA bhraSTAcArane kAraNe keTalAya kAbela mATe sarakhI vyavasthA thatI rahI hatI, khetIpradhAna deza hovAne kAraNe vepArIo, sarakArI amaladArone moTI lAMca ApIne potAnI paramITo jamInano prazna zaherone jeTalo naDyo che teTalo gAmaDAMone naDyo nathI. , kaDhAvI le che. bhArata pAse karoDo ekara jamIna haju paDatara jamIna tarIke rahelI che. ' duniyAnA keTalAMka dezomAM je jhaDapathI pragati thAya che ane adyatana eTale DhoronI saMkhyA vadhatAM jamIna ochI paDaze evuM to bhUtakALamAM sAmagrI upayogamAM levAya che enI sarakhAmaNImAM bhArata keTaleka aMze kyAreya banyuM nathI ane bhaviSyamAM kyAreya banaze evo saMbhava nathI. pachAta gaNAya evI chApa rahe che. jo ke trIjA vizvanA keTalAka dezo bAramA saikAmAM pazcima bhAratamAM rAjA kumArapALanA vakhatamAM karatAM bhArata ghaNuM pragatizIla che e vize paNa zaMkA nathI. Ama chatAM emanA samagra rAjyamAM kAyamane mATe amAri ghoSaNA karavAmAM AvI bhAratamAM vepAra-udyoga vagere kSetromAM AdhunikatAne nAme je keTalAMka hatI eTale ke koIpaNa pazunI kyAreya katala thai zake nahi. samagra avicArI pagalAM levAya che tene mATe samaya jatAM pastAvAno vAro Ave rAjyanI prajA kAyadesara zAkAhArI thaI gaI hatI. samagra rAjasthAna che. AdhunikatA ane pragatizIlatAno virodha karavo e ayogya che. ane gujarAtamAM A rAjya vistareluM hatuM ane rAjyanI A nIti ghaNA tema chatAM kevaLa AdhunikatA khAtara AdhunikatA dAkhala karavAmAM gaMbhIra lAMbA samaya sudhI cAlI hatI. tevI rIte akabara bAdazAhanA vakhatamAM bhUla thavAno saMbhava rahe che. jUnA vakhatanI kahevata yAda karIe to badhuM maLIne varSamAM cha mahinA mATe amAri ghoSaNA thaI hatI. tema chatAM rAjAno mahela joIne potAnI jhUMpaDI toDI nAkhavAnI utAvaLa mANase itihAsamAM kyAMya evuM vAMcavAmAM AvatuM nathI ke Dhoro vadhI javAne na karavI joIe. jAhera kSetramAM eka moTI yojanA dAkhala karavAmAM Ave kAraNe, ghaNI badhI jagyA vaparAI hatI ane ene kAraNe mANasane to tethI tarata moTo lAbha najare dekhAya, paraMtu ethI dUra dUranA gAmaDAmAM rahevAnI muzkelI paDI hatI. e batAve che ke jo sarakhuM vyavasthA taMtra hoya vaselA mANasone lAMbe gALe keTaluM badhuM nukasAna pahoMce che ane vakhata to DhoranI vasatIno bojo samAja para Avato nathI, balake pazuonAM jatAM e nukasAnanI pratikriyA rUpe ja e jAhera kSetranI moTI yojanAne ghI, dUdha, una, cAmaDuM vagerene kAraNe samAja uparano boja haLavo bane keTalI badhI asara pahoMcI zake che e vize UMDANathI vigate abhyAsa che. jIvanabhara pazuo manuSyane sahAyarUpa bane che. ' thAya to ja khabara paDe. ' : katalakhAnAmAM pazuonI yAMtrika sAdhano vaDe moTA pAye katala ala kabIranA katalakhAnA mATe ahIM mukhyatve dezanA arthataMtranI karavI e mAtra lokonI jarUriyAtano prazna rahyo nathI, kAraNa ke sarakAra daSTie keTaloka vicAra karyo che. emAM paNa haju ghaNAM pAsAM vicAravAnAM sivAya anya jUtho dvArA UbhA karAtAM katalakhAnAM mukhyatve kamANI rahe che. sAmAjika, sAMskRtika ane jIvadayAnI daSTie katalakhAnAno karavAnA AzayathI sthApavAmAM Ave che. A vyavasAya evo che ke jeTalA A prazna ethI paNa vadhu mahattvano banI rahe che. pramANamAM vadhu katala thaI zake teTalA pramANamAM tenI paDatara kiMmata nIce , bhArata mATe kalaMkarUpa A ala kabIranuM katalakhAnuM baMdha thAya, to jaI zake ane ochI paDatara kiMmatavALo mAla potAnA rASTranA bajAramAM AMsu sAravAno vakhata ekAda be vyaktine Ave to Ave, paNa e cAlu ane AMtararASTrIya kSetre spardhAmAM Ubho rahI zake. AthI utpAdita raheze to lAkho abola jIvo uparAMta aneka garIba lokone AMsu thayelA mAla mATe potAnA rASTramAM sarakhuM bajAra na maLI rahe to vepArInI pADavAno vakhata cAlato raheze. ApaNe AzA rAkhIe ke zrImatI menakA daSTi AMtararASTrIya bajAra tarapha vaLe che. gAMdhInA jIvadayA prerita prayAsonuM suMdara pariNAma Ave. : bhAratanI Arthika nItimAM joIe teTalI dIrdhadaSTi nathI. keTalAka DramaNalAla cI. zAha tAtkAlika upAyo vicArAya che, paraMtu enAM dUragAmI avaLAM pariNAmo sva-saMzodhananI prakriyA D suzIlA jhaverI satya, ahiMsA, prema, samatA jevA zabdo arthanI draSTie bahu paNa prakriyA prakaTa karavA samartha che e ApaNe svapno dvArA anubhavI vizALatA dharAvanArA che. pratyeka zabda hRdayanI prayogazALAmAM koika chIe.' prakriyA karavA samartha che. zabdo dvArA enI abhivyakti karavAnI sva mATe azakya nahIM to kaThIna to che ja. "mane tamArA pratye prema che' evI ukti keTalIka vAra khUba sarasa pravacano game teTalAM sAMbhaLIe ke pustako game eTalAM vAMcIe. pariNAma lAve che. phAdhara vAlesa kahe che ke "tame tamArA parijanopaNa jo hRdayanI prakriyAmAM te pariNameluM hoya nahi to ApaNI cetanAmAM svajano samakSa premanI abhivyakti karatA raho, paNa e tyAre ja dhAryuM UNapa che. ema svIkAravuM joIe. cetanA pUrNa jAgrata hoya tyAre pariNAma lAve che. jyAre emAM saccAI hoya. mAtra zukapATha na hoya. mAnavInuM valaNa ja judu hoya. khudathI saMvAda na thAya tyAM sudhI badhuM emAM sauthI pahelI zarata e che ke paraspara kaMIka saddabhAva hoya. akhAtre nakAmuM. ' ' thayelI abhivyakti jaDatA, upekSA, dhikkAra ne draDha karavAmAM bhAga keTalIka vyaktio pote vAMceluM ke sAMbhaLeluM bIjAne upadeza devAmAM bhajave e zakya che. bolAyelA ke lakhelA zabdo evI tAkAta dharAve upayogI banAvIne aMjAgratapaNe pote kaMIka pAmyA che...evo che ke prasaMga ke bhAvane mUrta karI ApaNI sAme vyakta thAya che. vyaktie AtmasaMtoSa kadAca meLavatA paNa hoya, paNa pratyeka hRdaya eka dhArelI coTa ke AnaMda bIjAnA hRdaya sudhI pahoMcADe che. mANasa pAse prayogazALA che. te je sAMbhaLe, vAMce, jue ane vicAre enI prakriyA potAne vyakata karavA vANI, vartana, vyavahAra, mukhabhAva ItyAdi sAdhana sataMta aMdara thayA ja kare. jAgRti daramiyAna banelI ghaTanA nidrAvasthAmAM che.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ' tA. 16-6-95 jo daMbha AcarIe to A bhAvanA ApaNane naSphaLa jAya tyAre maitrI, modI sAmI vyakti ApaNA AcaraNanI noMdha le ema ApaNe icchIe. jarUra che, paramAM DokiyuM karavuM anivArya nathI. AvuM vicAravAnI Tevano paNa ApaNA saraLa AcaraNanI noMdha na le to vAraMvAra sadavyavahAra eka lAbha e paNa thAya ke ApaNane ApaNA daMbhano khyAla AvI jAya dAkhavavo? sad vyavahAra nahito durvyavahAra dAkhavavo? nA, durvyavahAra che. pachI ApaNe jyAre daMbha AcarIe tyAre mane sAvadha banI jAya e sajananuM lakSaNa nathI, paNa savyavahAranuM kRtrima pradarzana to ApaNe athavA daMbhane sArI rIte oLakhatuM thaI jAya che. oLakhavA chatAM paNa aTakAvI ja devuM. nahIM to e anAdaramAM pariName. mANasa ne anAdara jo daMbha AcarIe to paNa mana sAthe kabUlatA rahIe chIe . svane paDe che. jyAre sadvyavahAra niSphaLa jAya tyAre maitrI, pramoda vagere cAra sudhAravAno A ujaLo upAya che. bhAvanA ApaNane rAhata Ape. mANasa ekalo to jIvI ja nathI zakato. ' satyanuM saMzodhana paNa prathama ApaNAthI ja zarU thavuM joie. enA aneka kAraNe anekanI jarUra paDe che. paNa e jarUrane khAtaraduSTone namatA bhedo baha sukSma hoya che ane te gRhajIvanamAM paNa satata bhAga bhajave ja rahIe to teo dutA choDe nahIM. paNa vakare; ane e vakarelI duSTatA che. badhA jo gAMdhIjI na thaI zake to pachI bhagavAna mahAvIra ke buddha ApaNI zAMti harI le. kaSAyo je aMdara aMga saMkoDI beThA hoya e thavAnI vAta dUra rahI. paNa phakta satya asatya ne ardhasatyane oLakhI potAnI hAjarI noMdhAve, ApaNane sadhiyAro baMdhAve ke ame paDakhe * mana sAthe kabUla karatA karatA aniSTamAMthI bacavAnA prayatno ja ApaNe chIe. paNa e paDakhe rahI je ApaNuM bhaluM nahi kare. tyAM maitrI, pramoda, da, sAmAnya mAnavI karIe toya ghaNuM. prema bahu UMcuM tatva che, paNa mAnava karuNA ne mAdhyastha bhAvanAnuM AlaMbana upayogI bane che. badhAM ja ApaNA mitro che. koinuM sAruM joI AnaMdita thavuM. kharAba jotAM mATe e haMmezAM pUrNa satya nathI hotuM. prema koine mATe kayA kAraNe kevA ApaNI saMvedanA jAgrata thavAnI ja. ethI paNa lAbha ja thAya che. karuNA kevA bhAva janmAvyA enuM sUkSma avalokana satata karatA rahIe. evI ane pramoda keTalAM najIka vase che! jyAM maitrI pramoda ne karuNA ekeya ja rIte dveSa ne aNagamA mATe paNa avalokana anivArya che. e zA mATe kAma na lAge tyAM mAdhyasthathI calAvavuM. e enuM jANe athavA enuM thayo? jene mATe thayo emAM e vyakti ane ApaNe keTalAM javAbadAra nasIba ApaNe zuM karIe?' jo AvI sAcI manasthiti hoya to ghaNI chIe ? AvI sUkSma AlocanA satata thatI rahe tyAre ja prema karavA ke haiyAhoLIthI mukta rahevAya. ochuM sparze ane karmabaMdhana ochA thAya, prema pAmavAnI lAyakAta ApaNe meLavIe chIe. haLavA thAya. mAdhyasthathI sAmA mANasa mahAta thAya, hArI gayAnI prAthamika avasthAmAM potAnA parivArathI ja A prayoga zarU thAya lAgaNI anubhave. ethI enuM joza ochuM thAya, mana saheja kUNuM paDe. che. ApaNAmAM rahelAM umadA tatvo ke kaniSTha tatvo enuM bhAna cha ' vaLI meM badhAne jarUrI che. koi vyali ApI tenA parivAramAM svajano taraphathI ja anubhavAya. pachI pADozIne. e pachI tyAre vizakIe ke Ama kema ? jarUra AnI pAchaLa zarmika kAraNa che. samAja, dezane rASTra pratyenA bhAvo A badhAmAMthI ja ghaDAya che. A are yAre vI Apaze podamAM pravejhanI vartamAna parijhiNi prAthamika avasthAmAMthI ja mahAna prema tattva tarapha javAnI prakriyA zarU pratye karuNA upaje. kevI duniyA che. jenI badhAne jarUra che. e ja badhA thAya che. satya ApaNA mATe ane bIjAnA mATe juduM na hoI zake. dvArA phelAya che. ane mAdhyasthI dvArA upekSAne upAsIe. prathama to hisA kyAM kyAM AcarI javAya che ? AcaravA mATenA sthAnothI sabhAna prayatno ja hoya che. e samaye moTI moTI vAto karavA-vicAravA te AcaraNathI potAne paricita rAkhIe ane AcaryAno svIkAra karatAM mananI paristhitine kabUlIe-manamAM cAlatI prakriyAno svIkAra karI kayAno svIkAra karIe. bedarakArIthI hiMsA jIvanI karI paNa ene hiMsA gaNI ja nahIM. karIe, manamAM udvega hoya to lAge ke anucita thayuM che tyAre manane ja tyAra ApI, Dabala gunegAra. hisA anaka rAta thAya asatya, jIda, kahIe ATale sudhI tAre javAnI jarUra hatI? manamAM je je thatuM hoya ehakAra, vivekahInatA-A badhA hisA.kayo pachI eno svIkAra karavA enI mana sAthe ja vicAraNA karIe mana kIlatA Acare to upadeza detA nathI. jyAre ahiMsA, satya, prema, samatA ne apramAda dvArA AcarI paNa ApIe. A manane samajavA mATe ja saMta, mahaMtanA pravacano ke rIkala. jyAM jAgRta banI tyA ahisAnuM pAlana ApaNa karI zakatA Adhyatmika pustakonI jarUra che. A badhAthI sauthI pahelAM mananI nathI. na karIe chIe evI daMbha AcarIe chIe. samatAne jIvaMta prakriyAno paricaya thAya che. rahevA vAtAvaraNa joIe che. koIe apamAna karyuM, upekSA karI tyAM . 24 kimi che tevI pathiki atire che mana ghavAya che. ApaNe samajapUrvaka nakkI karIe ke bIjAnI samatAne kAraNe na bolAvI zakayA ke teNe ApaNane na bolAvyA to AvA nAnA - jIvaMta rAkhavA ApaNe bIjAne madada karIe. e vicAraNAne keTalIka kAraNe paNa mana alpAtialpa dubhAya, cittamAM aneka taraMgo UThe ane vAra ApaNo aham sAMgopAMga pAra UtaravA nathI deto. e ja aTakaLo thAya vaLI emAM satya kaMIka trIjuM ja hoya. avasthAmAM potAnI jAtane mUkI potAnI aMdara thatI prakriyAne tapAsI hRdayanI prakriyA aneka rIte thAya, be vyaktine vartatI joIne, be ahamana khaDA kaIka nakkI karavuM paDe. vyaktinA mukhabhAva joIne, ApaNI sAthe vAtamAM vaparAtA vAkyonA jyAre mama mATe pAtAnA ja jarUrIyAta gaNA bIjA pratya AcaraNa maroDa joIne, AMkhanA bhAva joIne, baMga, upekSA, tiraskAra, prema, karI peca karI zakAya. prema e mahAna tattva che. ghaDIbhara varasI javuM ne pachI ujjaDa badhuM ja parakhAI jAya che. ane hRdayanI prayogazALA kAme lAgI jAya nA khetara e prema nathI, e Avela che. je je prasaMge hRdayamAM AMdolana uThe che. prayogazALAnuM kAma dravyanuM rUpAMtara karI pariNAma nIpajAvavAnuM. tenA ma nIpajAvavAne tenI noMdha hRdayanI noMdhapothImAM thatI rahe. AMdolana, kaMpana AnaMdamaya jevAM dravyo evI nIpaja. mana paLe paLe daMbha eTalI sUkSma rIte AcaratuM ke ke vedanAmaya ema banne prakAranA hoI zake. AnaMda paNa sva pUrato ja thaI jAya che ke ene khabara ja nathI paDatI ke pote daMbha Acaryo che. A hatA ka bAjAna mATe paNa hatA kapana ka vedanA phaktatva mATe ja hatI mATe sau pahelAM mana sAthe ja prAmANika banavuM paDaze, e prAmANikatA ke bIjAnA duHkha tarapha paNa hatA? AvuM sUkSma avalo jo saMvAda sAdhavAmAM madadarUpa thAya to kArya saheluM bane che. jo ie. keTalAMkane kahetA sAMbhaLIe chIe ke amane saMsAramAM kazo rasa hRdayanI prayogazALAmAM cAlatI prakriyA ghaNI gUDha che. ethI nathI', tyAre kaMIka kaDavuM kahevAi jAya che. paraMtu ApaNe jyAM sudhI saMpUrNa abhAva chIeS Atmavizuddhi thavI joie. AgaLa vadhatAM vadhatAM sAkSIbhAvathI ene aMtarmukha na banIe tyAM sudhI AvuM thavAnuM ja. eTale ja svane jovAnI jovAnI kakSA sudhI pahoMcavuM joIe.. nathI paDatI aTalI sUkSma che ja mana sAthe
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-95 prabuddha jIvana sva. haMsAbahena mahetA `ramaNalAla cI. zAha zrImatI haMsAbahena jIvarAja mahetAnuM budhavAra, tA. 4thI eprila, 1995nA roja 98 varSanI uMmare muMbaimAM avasAna thayuM. emanA avasAnanI noMdha akhabAromAM jeTalI levAvI joitI hatI teTalI levAi nathI evI phariyAda thai che. jo ke Ama banavuM svAbhAvika che. vyakita vaDApradhAna ke rASTranA pramukhapade hoya te vakhate temanuM avasAna thAya tyAre temane, topa phoDavA sAthe salAmInuM mAna maLe teTaluM mAna nivRtta thaine taratanA kALamAM avasAna pAme tyAre na maLe. jAhera jIvanamAM atyaMta sakriya rahelI ane vividha siddhio dharAvatI vyakti jAhera jIvanamAMthI nivRtta thAya ane nAdurasta tabiyatane kA2Ne varSo sudhI jAhera jIvanathI alipta rahe, lokasaMparkamAM rahe nahi to tevI vyaktinuM smaraNa lokomAM ochuM ne ochuM thatuM jAya te svAbhAvika che. vyakti eMsI- nevuMnI uMmara vaTAvI jAya ane potAnI hA2nA jAhera jIvananA sahakAryakaromAMthI lagabhaga ghaNAkharAe vidAya lai lIdhI hoya tyAre AvuM loka-vismaraNa sahaja che. kyAreka to lokone pUchavuM paDe ke phalANA bhAi ke bahena haju haMyAta che ? ` trIsa ke cAlIsanI uMmare pahoMcelA te te kSetranA yuvAno mATe to gat jamAnAnI AvI mahAna vyakti eka bhUtakAlIna ghaTanA jevI banI rahe che. samAja ekaMdare to vartamAna samayamAM sakriya rahetI jAhe2 jIvananI vyaktiomAM ja vizeSa rasa dharAvato rahe che.' zrImatI haMsAbahena mahetA sayAjIrAva yunivarsiTInA vAisa cAnselaranA hoddethI nivRtta thayAM ane muMbaimAM AvIne rahyAM e pachI koi jAhera kAryakramamAM teo upasthita rahetAM nahotAM ke emanI kalamano prasAda vartamAna patro ke sAmayika dvArA kazo ja maLato nahoto. AthI loko sAtheno, khAsa karIne zaikSaNika jagata ane sAhitya jagata sAtheno emano saMparka rahyo na hato. AuTa opha sAiTa, AuTa opha mAiMDa jevI paristhiti tyAre pravartavA lAge, paraMtu AvI paristhiti nivAravAnuM kArya guNagrAhI samAja karyA vagara rahe nahi. sva. haMsAbahena mahetAne muMbaimAM emanA ghare huM maLavA gayo hato e vAtane paNa sAteka varSa thayAM haze ! traNa vyaktio muMbai mArA ghare Utare tyAre koika koika vAra temanI sAthe haMsAbahenane maLavA javAnuM mAre thatuM : (1) caMdravadana cI. mahetA (2) DaoN. bhogIlAla sAMDesarA ane (3) kavi umAzakara jozI. emAM paNa umAzaMkara jozI karatAM DaoN. bhogIlAla sAMDesarA ane caMdravadana mahetA haMsAbahenane maLavA mATe vadhu jatA, kAraNa ke haMsAbahena mahetA jyAre sayAjIrAva yunivarsiTInA vAisa cAnselara hatAM tyAre e yunivarsiTImAM prophesa2 tarIke DaoN. sAMDesarA ane caMdravadana mahetAe kArya karyuM hatuM. baMne upara haMsAbahenano upakAra moTo hato. caMdravadana ane haMsAbahena mahetA lagabhaga samavayaska hatAM, baMneno janma sUratamAM ane uchera vaDodarAmAM. haMsAbahena sAthe caMdravadananI nikhAlasapaNe bedhaDaka bolavAnI rIta paNa kharI. paraMtu DaoN. sAMDesarA haMsAbahena karatAM vIzeka varSa nAnA hatA. eTale emane haMsAbahena mATe Adara-bhAva ghaNo hato. 'haMsAbahena amArAM vAisa cAnselara che. sayAjIrAva yunirsiTImAM mArI nimaNUMka karanAra haMsAbahena che.' evuM bolatAM sAMDesarAnI chAtI phUlAtI, chellA keTalAMka varSothI haMsAbahena azakta rahetAM eTale ame jyAre emane maLavA jaie tyAre potAnI rUmamAMthI beThakanA khaMDamAM AvatAM paMdara-vIsa miniTa nIkaLI jatI. nokarANIbAi hAtha pakaDIne emane khaMDamAM lAvatI. teo svasthapaNe vAta karatAM. yunivarsiTInA keTalAMka yAdagAra prasaMgo vAgoLatA. keTalIka vAtothI teo prasannatA anubhavatAM, to potAnI yunirsiTImAM cAlatA rAjakAraNanI vAto sAMbhaLI kheda anubhavatA. ekaMdare yunivarsiTInI ja vAto nIkaLatI. 5 paraMtu teo ghaNuM ochuM bolatAM. kyAreka koikanA samAcAra pUchatA. eTale vAtano dora vadhu cAlato nahi. caMdravadana, DaoN. sAMDesarA ke umAzakara jozI mAtra AdarabhAvathI prerAine, haMsAbahenane phakta vaMdana ka2vAnA ane khabara jovAnA AzayathI jatA. huM to traNe karatAM vayamAM ghaNo nAno hato. eTale huM to mAtra sAtha ApavA jato. ane emanI vAtacItano sAkSI banIne zAMta besI raheto. vaLI haMsAbahena mane oLakhe paNa nahi. dara vakhate mAre mATe pUche, 'A bhAi koNa che ?' vRddhAvasthAne lIdhe yAda na rahe evuM banavuM svAbhAvika hatuM. emanI vismRtithI mane kSobha thato nahi. chelle chelle to caMdravadana kahetA ke haMsAbahenane maLavA javAnI icchA thatI nathI, kA2Na ke ApaNA javAthI emane ghaNI takalIpha paDe che. haMsAbahena keTalAMka varSathI pathArIvaza to hatAM, paraMtu tyArapachI emaNe AMkhonuM teja paNa gumAvI dIdhuM hatuM. AMkhonuM teja cAlyA gayA pachI temanI parAdhInatA vadhI gai hatI. jyAM sudhI AMkho cAlI tyAM sudhI teo kaMika ne kaMika vAMcatAM rahetAM, kAraNa ke temano vAcanano zokha ghaNo hato. temane reDiyo para AvatI krikeTanI komenTarI sAMbhaLavAno rasa paNa ghaNo hato. paraMtu chellAM varSomAM temanA jIvanadIpanuM teja naisargika rIte paNa ochuM thatuM jatuM hatuM. vArasAmAM maLI hatI. teo vaDodarA rAjyanA dIvAna sara manubhAi haMsAbahena mahetA eTale jAvajamAna nArI. emane tejasvitA mahetAnAM putrI. sayAjIrAvanA rAjyakALamAM sara manubhAi dIvAne rAjyanI pragatimAM ghaNo mahattvano phALo Apyo hato. sara manubhAi mahetA pote paNa gujarAtanA prathama navalakathAkAra 'karaNaghelo'nA kartA, suratanA zrI naMdazaMkara tuLajAzaMkara mahetAnA putra. bhAratanA dezI rAjyomAM sayAjIrAva gAyakavADanuM vaDodarA rAjya ghaNuM pragatizIla rAjya gaNAtuM. e rAjyanA dIvAnanA gharamAM jeno uchera thayo hoya e saMtAnane janmathI ja keTalAka vizeSa lAbha maLe ane enI buddhi-pratibhA khIle e kudaratI che. haMsAbahena emanA jamAnAmAM bI.e. ane ema.e. thayelAM. e jamAnAmAM chokarAomAM paNa meTrika thayelA chokarAo koika ja jovA maLe. AkhA ilAkAmAM phakta be-traNa kolejo hoya e jamAnAmAM kolejamAM jai abhyAsa karavo e chokarI mATe navAinI vAta hatI, vaLI keTalIka jJAtimAM niSiddha jevI vAta paNa hatI ane rUDhicusta samAjamAM krAMtikAraka ghaTanA jevI lekhAtI hatI. leDI vidyAbahena nIlakaMTha, saudAminI mahetA, zAradAbahena mahetA vagerenAM nAmo pachI haMsAbahena mahetAnuM nAma paNa bolAtuM. yunivarsiTInA zikSaNamAM nAgara komanI yuvatIo jeTalI mokhare hatI teTalI anya komanI nahotI, vidyAbahena nIlakaMTha prathama mahilA grejyueTa hatAM. haMsAbahena mahetA prathama ema.e. thanAra mahilA hatAM. haMsAbahenano janma suratamAM vaDanagarA nAgara jJAtimAM trIjI julAi 1897nA roja thayo hato. bAlyakALathI ja te khUba hoMziyAra hatAM. temanI smaraNazakti ghaNI sArI hatI. 1913mAM teo meTrika thayAM tyAre 'ceTaphilDa prAijha', 'nArAyaNa paramAnaMda prAijha' vagere meLavelAM. meTrika pachI vaDodarA kolejamAM teo dAkhala thayAM tyAre tyAM vidyArthI samAja, vaktRtva maMDaLI vagerenI sthApanAmAM temaNe sakriya rasa lIdhelo. hato. (kaoNleja kakSAe gujarAtI viSaya tyAre haju dAkhala thayo nahoto.) haMsAbahenane saMskRta ane iMgliza bhASAnA viSayamAM ghaNo rasa teTalo ja rasa tattvajJAnamAM raheto. haMsAbahene muMbai yunivarsiTInI bI.e.nI parIkSA philosophInA viSaya sAthe sArA mArksa pAsa karI.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA: 16-6-95 te pachI teo vadhu abhyAsa arthe iglenDa gayAM. temaNe tyAM rahIne laMDana vaDodarAmAM je jAtanA khaLabhaLATa bharyuM vAtAvaraNa hatuM te jotAM tyAM yunivarsiTImAM samAjazAstra ane patrakAratvanA viSayano abhyAsa vadhu samaya rahevAnuM game evuM nahotuM. ethI haMsAbahena ane DaoN. karyo. iMglenDanAM A be varSanA abhyAsa daramiyAna temane suprasiddha jIvarAja mahetA muMbaI AvyAM. bhAratIya kavayitrI zrImatI sarojinI nAyaDuno paricaya thayo hato. DaoN. jIvarAja mahetA ke.i.ema. haoNspiTalamAM DIna tarIke joDAyA. 1920mAM jInivAmAM inTaranezanala vimensa konpharansa yojAi hatI haMsAbahena paNa bhaginI samAja ane bIjI keTalIka saMsthAomAM sakriya temAM bhAga levA mATe teo sarojinI nAyaDu sAthe jInivA gayAM hatAM. kArya karavA lAgyA. teo myunisipala skUla kamiTimAM paNa sabhya tarIke je divasomAM pravAsIo mATe vimAna vyavahAra nahoto e divasomAM sevA ApavA lAgyAM hatAM. sAhitya ane zikSaNa e be emanAM rasanA teo sTImaramAM iMglenDamAM gayAM hatAM. iMglenDamAM be varSa abhyAsa karyA kSetra rahyAM hatAM. leDI tAtAe emane "dhI nezanala kAunsila opha pachI 1922mAM teo vadhu abhyAsa arthe amerikA gayAM hatAM. vImena ina inDiyAnAM maMtrI tarIke niyukti karI hatI. 1923mAM sAna phrAMsiskomAM yojAyelI AMtarASTrIya keLavaNI muMbaI AvIne sthira thavAnuM bIjuM paNa eka prayojana hatuM. e pariSadamAM temaNe bhAga lIdho hato. A rIte yuvAna vaye ja temaNe divasomAM gAMdhIjIe cAlu karelI asahakAra ane satyAgrahanI caLavaLa potAnI tejasvitA AMtararASTrIya kSetre dAkhavI hatI. vega pakaDatI jatI hatI. briTiza hakumata ane dezI rAjyonI bhedarekhA tyAre vadhAre sudraDha hatI. gAyakavADI rAjyamAM rahIne briTiza sarakAra 1923mAM haMsAbahena videzamAM abhyAsa karIne vaDodarA pAchAM sAmenA AMdolanamAM bhAga levo ane te paNa rAjyanA dIvAnanI pharyA te vakhate temanI uMmara pacIseka varSanI hatI. e jamAnAmAM eka putrIe, emAM keTalIka samasyAo rahelI hatI. muMbaIthI evI pravRtti koleja kanyA tarIke ATalI badhI pragati karanAra ane ATalI tejasvI karavAmAM anukULatA hatI. haMsAbahenane 1930mAM dAMDIkUcamAM bhAga kArakirdI dharAvanAra yuvatIno joTo maLe nahi. e divaso sAmAjika lIdho hato. teo traNeka vAra jelamAM jai AvyAM hatAM. teo rUDhionAM baMdhanonA hatA. je jamAnAmAM moTA bhAganI chokarIo gAMdhIjInA gADha saMparkamAM AvyAM hatAM. gAMdhIjIe temane tADI-dArUnI hAiskUlamAM abhyAsa karavA jatI na hatI, tathA javalle ja koika chokarI dukAno ane videzI kApaDanI dukAno pAse pikeTiMga karavAnuM kAma soMpyuM meTrika sudhI pahoMcatI hatI ane paMdara-sattara varSe chokarIonAM lagna hatuM. temaNe e kArya perInabahena kepTana sAthe maLIne karyuM hatuM. thatAM e jamAnAmAM yunivarsiTInI DigrI meLavyA pachI videza jaI ucca haMsAbahena, perInabahena kepTana, sophiyA khAna, vijayAbahena kAnugA abhyAsa karIne pAchA AvavuM e eka koleja kanyA mATe virala ghaTanA vageree maLIne muMbaImAM dezasevikA saMgha'nI sthApanA karI hatI. hatI. paraMtu bIjI bAju emAM sAmAjika samasyA UbhI thatI ke AvI muMbaImAM briTiza sarakAra sAme je laData cAlI temAM saraghasanuM netRtva kanyAo mATe potAnI jJAtimAM yogya umedavAra hoya nahi ane anya saMbhALavA mATe perIbahenanI dharapakaDa thaI, te pachI haMsAbahene e jJAtimAM lagna thaI zake nahi. jJAtinAM baMdhano Aje jeTalAM zithila che netRtva saMbhALyuM tyAre emanI paNa dharapakaDa thaI hatI ane emane tyAre teTalAM nahotAM. jJAtimAMthI bahiSkRta thavuM e ghaNI moTI sajA kArAvAsa bhogavavo paDyo hato. haMsAbahene eka suzikSita sannArI gaNAtI hatI. e divasomAM haMsAbahena mahetA mATe potAnI vaDanagarA tarIke tyAre mAtra gujarAtamAM ja nahi, samagra bhAratamAM mahattvanuM sthAna nAgara jJAtimAM koI yogya yuvAna hato nahi. sara manubhAI dIvAnanuM prApta karI lIdhuM hatuM. kuTuMba pragatizIla hatuM. chatAM jJAtinAM baMdhano toDavA jeTaluM sAhasa 1934mAM haMsAbahena muMbaI koMgresa samitinA adhyakSa banyAM karavAnI hiMmata temanAmAM hatI ke kema te prazna che. e vakhate vaDodarA hatAM. 1937mAM briTiza zAsana daramiyAna muMbaI dhArAsabhAnI rAjyamAM cIpha meDikala ophisara tarIke kAma karanAra tejasvI yuvAnaDaoN. cUMTaNImAM haMsAbahena cuMTAI AvyAM hatAM. khera sAhebanA pradhAna maMDaLamAM jIvarAja mahetA hatA. teo amarelInA vatanI hatA ane amarelI teo zikSaNa khAtAnA pradhAna thayAM hatAM. e batAve che ke haMsAbahena vaDodarA rAjyanuM zahera hatuM. eTale gAyakavADI rAjyamAM enA prajAjana keTalAM lokapriya hatAM ane vahIvaTI kSetre keTalAM badhAM kAryadakSa hatAM. tarIke DaoN. jIvarAja mahetAne sayAjIrAva gAyakavADe moTI padavI ApI haMsAbahenano jIva sAhityakArano hato. kolejamAM abhyAsa karatAM hatI. DaoN. jIvarAja mahetA kapoLa jJAtinA hatA. haMsAbahena mATe te hatAM tyArathI ja emanI lekhana pravRtti cAlu thai hatI. bALasAhityamAM yogya umedavAra hatA. temanI sAthe haMsAbahenanAM lagna thAya evI temane vizeSa rasa hato. emaNe 'bALavArtAvali', "aruNanuM adbhuta sayAjIrAvanI IcchA ane saMmati hatI. paraMtu jJAti bahAra lagna svapna' vagere kRtio uparAMta nATakanA kSetre traNa nATako', 'himAlaya karavAno prazna ghaNo vikaTa hato. i. sa. 1924mAM eTale ke AjathI svarUpa ane bIjAM nATako' jevI maulika kRtio racI hatI. uparAMta 70 varSa pahelAM haMsAbahene DaoN. jIvarAja mahetA sAthe premalagna karyA. moliyeranA nATaka uparathI 'bAvalAnAM parAkramo'nI racanA karI hatI tyAre e AMtarajJAtIya lagna mATe emanAM kuTuMbIjanoe paNa jabaro tathA zeksapiyaranA nATaka 'hemleTa' ane venisano vepArInA anuvAda virodha karyo. mosALa pakSe to temano bahiSkAra karyo hato. mAtra vaDodarA jevI racanAo ApI hatI. taduparAMta emaNe rAmAyaNanA araNyakAMDa, rAjyamAM ja nahi, samagra gujarAtamAM te samaye ghaNo moTo khaLabhaLATa yuddhakAMDa ane suMdarakAMDa uparathI paNa anuvAdo karyA hatA. yunivarsiTInA macI gayo hato. e vakhate chApAMo ochAM nIkaLatAM hatAM, paNa vahIvaTIletramAM joDAyA pachI haMsAbahenanI lekhana pravRtti sthagita thaI patrikAo ghaNI nIkaLatI hatI. evI patrikAo ghera ghera lokone gaI hatI je jIvananA aMta sudhI pharI pAchI cAlu thaI nahotI. vaheMcavAmAM AvatI. ThIka ThIka lAMbA samaya sudhI AvI patrikAo bhAratane AjhAdI maLI tyAre 1947nI paMdaramI ogasTe (14mI nIkaLyA karI hatI. (vaDodarA zaheranI nevuM varSanI uparanI uMmaranI je ogasTe rAtanA bAra vAge) svAtaMtrya parvanI ujavaNI vakhate bhAratanI vyaktio hAla hayAta haze tevI vyaktine e samayanuM khaLabhaLATanuM mahilAo vatI rASTrane rASTradhvaja arpaNa karavAnuM sadbhAgya vAstavika drazya najara sAme taravaraze. mArA pitAzrI hAla 99 varSanI haMsAbahenane prApta thayuM hatuM. svataMtra bhAratanuM baMdhAraNa ghaDavA mATe uMmaranA che. teonI paNa A prasaMganI smRti tAjI che.) baMdhAraNa sabhAnI (Constituent Assembly)nI racanA thaI tyAre e samaye bAlayogInA upanAmathI koIka ghaNI patrikAo kADhatuM tenA eka sabhya tarIke temanI varaNI thai hatI. svataMtra bhAratamAM hatuM. evI patrikAomAM bephAmapaNe lakhAtuM. sara manubhAI potAnI mahilAone samAna haka ane samAna taka maLe e mATe emaNe eka putrInI A ghaTanA mATe aMgata mAnyatA ane jAhera abhiprAya judAM Avedana patra baMdhAraNa sabhAmAM rajU karyuM hatuM. yunAITeDa nezansa taraphathI judAM dharAvatA. . ' . mAnava hakonuM jAheranAmuM (Charter of Human Rights) ghaDavA
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-6-95 : prabuddha jIvana mATe paMcanI racanA thaI tyAre bhAratanAM mahilA pratinidhi tarIke zake. vaLI emanA adhyApana kArya mATe paNa samayanuM koI baMdhana haMsAbahenanI nimaNuMka thaI hatI. haMsAbahenane e paMcanA sabhya tarIke rAkhavAmAM AvyuM nahi. jyAre icchA thAya tyAre agAuthI jANa karIne pAMca varSa kArya karyuM hatuM ane temAM chellA varSamAM to teo paMcanAM pramukha varga laI zake. pIeca.DI. nA vidyArthIone mArgadarzana ApI zake. thayAM hatAM. yuneskonI samitinA sabhya tarIke paNa temanI varaNI thaI bahAragAma ke videza javA mATe temane koI rajA-arajI karavAnI rahe hatI. emanI siddhio darzAve che ke buddhizakti, viSayanI jANakArI, nahi, kAraNa ke vijhiTiMga prophesara tarIkenI emane nimaNuMka ApavAmAM maulika citana vageramAM teo kevAM tejasvI hatAM. haMsAbahenamAM AvI hatI. Ama haMsAbahene je rasto kAyo ethI caMdravadanane potAne, mahilAonA haka mATenI jAgRti pUrepUrI hatI. tema chatAM mAtra sayAjIrAva yunivarsiTIne ane gujarAtI sAhityane ghaNo lAbha thayo. mahilAonA pakSakAra jevI temanAmAM saMkucitatA nahotI ke A bAju DaoN. jIvarAja mahetA gAMdhIjInA aMgata tabIba banyA mahilAone sadA anyAya thayA kare che evA bhUtanuM vaLagaNa temane hatA. emaNe gAMdhIjInI varSo sudhI sevA karI hatI. jIvananI nahotuM. teo mahilAonA prazno vize paNa svataMtra, svastha, taTastha, uttarAvasthAmAM DaoN. jIvarAja mahetA tabIbI vyavasAya karatAM sakriya samatola ane udAramatavAdI vicAraNA dharAvanArAM hatAM. rAjakAraNamAM vadhu rasa levA lAgyA hatA. 1960mAM jyAre gujarAtanA haMsAbahenanA pitAzrI sara manubhAI dIvAne vaDodarA rAjyanI svataMtra rAjyanuM nirmANa thayuM tyAre enA prathama mukhya maMtrI DaoN. jIvarAja ghaNI moTI sevA karI hatI. vaDodarAmAM yunivarsiTInI sthApanA karavAnuM mahetA thayA hatA. emaNe e pada upara dasa varSa rahI potAnI vahIvaTI svata mahArAjA sayAjIrAva gAyakavADe seveluM hatuM ane e mATe moTI kazaLatAthI gujarAta rAjyanI ghaNI sArI sevA karI hatI. 1987mAM 2kama anAmata rAkhelI hatI, paraMtu emanA jIvanakALa daramiyAna emanuM avAsana thayuM te pachI haMsAbahena muMbaimAM AvIne potAnAM yunivarsiTInI sthApanA thaI zakI nahi. bhAratane AjhAdI maLyA pachI saMtAno sAthe rahyAM tyAre eMsInI uMmare pahoMcelA haMsAbahena jAhera vaDodarAmAM mahArAjA sayAjIrAva yunivarsiTI'nI sthApanA thaI zakI jIvana ane jAhera saMparka sameTI laI ekAMtapriya banI vAMcana-mananamAM ane e yunavarsiTInA prathama vAisa cAnselara thavAnuM mAna ane potAno samaya pasAra karavA lAgyAM . pachIthI to tabiyatanI sadbhAgya zrImatI haMsAbahena mahetAne prApta thayuM e paNa suMdara suyoga pratikULatA paNa rahevA lAgI.. gaNI zakAya. haMsAbahene bhAratanI yunivarsiTIomAM prathama mahilA haMsAbahenanAM jIvananAM aMtima varSo zAMtimAM pasAra thayAM hatAM. vAIsa cAnselara thavAnuM mAna paNa prApta karyuM. potAnA pitAnuM ane zakti anusAra prApta thatA jAhera jIvanano jema AnaMda che tema jAhera potAnA mahArAjAnuM kAryakSetra maLatAM haMsAbahene niSThApUrvaka ane jIvanamAMthI sadaMtara nivRtta thaI zAMta, ekAMtapriya jIvana jIvavAno paNa kAryadakSatApUrvaka nava varSa sudhI yunivarsiTIne vAisa cAnselara tarIke eka vizeSa prakArano AnaMda hoya che. haMsAbahene ubhaya prakAranA ghaNI mahattvanI sevA ApIne e yunivarsiTIne bhAratanI agragaNya AnaMdano saMtarpaka anubhava karyo hato. yunivarsiTIomAM sthAna apAvyuM ane videzamAM ghaNI moTI khyAti bhAratanAM A suvikhyAta sannArInA jIvanamAMthI ghaNAMne preraNA apAvI. emaNe gRhavijJAna (Home Science)no vibhAga zarU maLI rahe ema che. emanA puNyAtmAne zraddhAMjali arpIe chIe. karAvyo ane bIjA paNa keTalAka navA viSayo yunivarsiTImAM dAkhala karAvyA. - haMsAbahena A rIte zikSaNa ane sAhityanA kSetre je mahattvanI " pAlagharamAM roga nidAna kempa kAmagIrI bajAvI tenI kadara rUpe alAhAbAda yunivarsiTIe ane zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA Arthika sahayogathI DaoN. kumuda sayAjIrAva yunivarsiTIe temane Di.liTa.nI mAnad padavI ApI hatI. 1 pravINa mahetA ceriTebala TrasTa dvArA ravivAra, tA. 11mI jUnataduparAMta bhArata sarakAre temane 1959nA varSamAM prajAsattAka dine 1995nA roja pAlaghara tAlukAmAM AdivAsI vistAranA paDaze 'padmabhUSaNa'no IlkAba Apyo hato. nAmanA gAmamAM sarva roganA nidAna mATenA kempanuM Ayojana haMsAbahene sayAjIrAva yunivarsiTInA vAIsa cAnselara tarIke eka | karavAmAM AvyuM hatuM. A kempa mATe DaoN. pravINabhAI mahetA ane mahattvanuM kAma e karyuM ke caMdravadana mahetAne vijhiTIMga prophesara tarIke temanA sAthIdAra DaoNkTaronI TukaDI sAthe, mulAkAta mATe saMghanA nimaNuMka ApI. caMdravadana mahetA ola inDiyA reDiyomAMthI nivRtta thayA sabhyo-kAryakartAo DaoN. ramaNabhAI zAha, zrImatI tArAbahena zAha, hatA. teo ekalA, taraMgI svabhAvanA ane rakhaDatA rAma hatA ! zrImatI nirubahena zAha, zrI pannAlAla zAha, zrI uSAbahena mahetA, nATakanA e jiniyasa hatA. lekhana uparAMta vAMcana, pravAsa ane zrI bhUpendrabhAI jhaverI, zrI vADIlAla gosaliyA, zrImatI anubhavanI daSTie teo ghaNAM samRddha hatA. AvI vyaktiono tArAbahena gosaliyA vagere paNa joDAyAM hatAM. DaoN. pravINabhAI samAjane, sAhitya ane zikSaNanA kSetrane lAbha vadhu maLe e daSTie mahetAe pAlaghara javA-AvavA mATenI basanI vyavasthA karI hatI. emane koika yunivarsiTImAM kaMIka sthAna ApavuM joie. paraMtu satata A kempamAM Azare 200 jeTalA dardIo Avaze evI dhAraNA bhramaNazIla svabhAvanA caMdravadavana ema kAyamane mATe eka sthaLe baMdhAI | hatI, paraMtu jema jema khabara paDI tema tema dUra dUranA gAmaDAothI jAya evA nahotA. ramaNalAla desAI ane umAzaMkare haMsAbahenane kaheluM nane tela | page cAlIne ghaNAM dardIo AvyA hatA ane ema karatA dardIonI ke "caMdravadanane tamAre kAyama mATe khIle bAMdhavAnI jarUra che. tamArI saMkhyA 450 jeTalI thai hatI ane savAre nava vAge zarU karelA kempanuM yunivarsiTImAM tamAre e kevI rIte karavuM teno rasto tame zodhI kADho." kAmakAja sAMjanA 4-30 sudhI cAlyuM hatuM. nidAna karIne dardIone - haMsAbahene evo sarasa upAya zodhI kADhyo ke caMdravadana jIvananA | tyAM ja davA vagere ApavAmAM AvI hatI ane sAteka jeTalA gaMbhIra aMta sudhI sayAjIrAva yunavarsiTInA thaine rahyA. haMsAbahene caMdravadanane | modagIvALA dadIone muMbaI lAvIne hospiTalamAM dAkhala karavAnI vijhiTiMga prophesara tarIke nimaNUMka ApI. yunivarsiTInI hosTelamAM vyavasthA DaoN. pravINabhAi mahetAe karI hatI. saMghanA Arthika upakrame manubhAI mahetA holamAM (A manubhAi mahetA hola te haMsAbahena yojAyelA A kempano lAbha A rIte ghaNAM badhA AdivAsI mahetAnA pitAzrInI yAdamAM hosTelane apAyeluM nAma) uparanA mALe | dardIoe lIdho hato ane kempanuM saMcAlana athAga parizrama karIne eka svataMtra, alAyadokhaMDa ApavAmAM Avyo ane yunivarsiTImAM evI | DAkTaroe saphaLatApUrvaka karyuM hatuM. rItano TharAva thayo ke caMdravadana mahetA jIve tyAM sudhI e rUmamAM rahI mAM vadhI che ramamAM | . . . . . -maMtrIo
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-6-95 gatazatakanA gaNitajJa pro. svAminArAyaNakRta - praveza-sevASTam | DDaoN. raNajita paTela (anAmI) thoDAMka samaya pahelAM mane mArA eka vaDIla snehI mi. Ara. pI. paMDyA arIna baliSThAna prajihIrSamANAn pAsethI 'uddabodhana' mAsikano me, 1908no eTale ke 87 sAla jUno aMka samUlanaSTAMstvarayA karoti / maLyo. enA taMtravAhaka-ane prakAzaka-eka yuvakavarga'. lekhakanI yAdImAM paraM ca yA maGalahetu bhUtA be paricita nAma lAgyAM, jemanA thoDAka paricayamAM AvavAnuM sadbhAgya paNa. svadezasevaiva mahAvrataM syAt / / 3 / / mane prApta thayeluM. e be nAma te DaoN. hariprasAda vrajarAya desAI ane pro. upAsya yAM rAmarameza mukhyA: jeThAlAla cImanalAla svAminArAyaNa. 1929nI julAinI 27mI tArIkhe purAtanA bhUpatayo vizuddhA / DaoN. hariprasAda desAI pU. gAMdhIjIne laIne, huM je rASTrIya zALAmAM bhaNato cakrarmahIM dhvastanizAcarA sA hato.-kaDInI sarvavidhAlayamAM-tyAM AvelA. e pachI jUnAgaDha khAte svadezasevaiva mahAvrataM syAt // 4 // bharAyelI gujarAta sAhitya pariSada'mAM paNa amo bhegA thaI gayelA, pU. sthirapratijJo mahitaH pratApaH bApunI asahakAranI caLavaLamAM bhAga levA pro. svAminArAyaNe gujarAta saMzritya yasyA yuyudhe padAbjam / koleja choDelI. oliyA jevA nirabhimAnI samAjasevaka, saMskRtanA vidvAna svadharmamAryasya tato rarakSa ne mahAna gaNitajJa, jemaNe kaDInI rASTrIya saMsthAnI zarUAtathI temAM svadezasevaiva mahAvrataM syAt / / 5 // otaprota banI prathama vIsInA upa-pramukha-pramukha tarIke saMsthAnA saMgaThThanane yasyA prabhAveNa zivAvatAro yojavAmAM, saMskAravAmAM ne sudraDha banAvavAmAM agrIma bhAga bhajavelo temane nRpAdurAlokabhujo bhavAnyAH / paNa anekavAra maLelo. pro. jeThAlAlanA ciraMjIvI pro. zAMtilAla mlecchAn marmadAza mahogratejAH svadezasevaiva mahAvrataM syAt // 6 // svAminArAyaNa paNa amadAvAdanI eka kolejamAM gaNitazAstranA prophesara nidhAya yAM cittasarojamadhye hatAM. pro. jeThAlAlabhAIno janma tA. 29-8- 1884 ane avasAna tA. lakSmIzca rAjJI karavAlahastA / 24-6-1941. emanA janmanuM A 101muM varSa. pro. svAminArAyaNa saMcurNayAmAsa riporbalAni muMbaI dhArAsabhAnA sabhya paNa hatA. zrImatI lIlAvatI munazIe emanAM svadezasevaiva mahAvrataM syAt / / 7 / / 'rekhAcitro'mAM, dhArAsabhAnI be divasanI kAryavAhI varNavI che. (pR. 207, amoghavIryA vipadAkulAnAM 208) e vanamAMthI prophesara svAminArANanI nakhazikha chabI upase che. vipattihA sA sukhadA sadA naH / A rahyuM e tAdraza ane mUrta varNana. gatapratiSThaiH puruSaiH susevyA 'pITITa pachI bolyA zivadAsAnI. TharAva hato sAyamana kamITIno paNa svadezasevaiva mahAvrata syAt / / 8 // bolyA ghaNuMkharuM bAraDolI TharAva upara. temanA pachI vAro Avyo rA. manaH sthirIkRtya paThejjano ya svAminArAyaNano. A rA. svAminArAyaNane koNa nathI oLakhatuM? emanA imAM stutiM pApacayAgnikalapAm / / bola ne emanI bolavAnI rIta, emano veza ane te paheravAnI rIta, emanA dhruvaM samAsAdita divyazaktiH vicAro ne te darzAvavAnI rIta, e sau koi kavinA zabdamAM "anerA' kahI - vardeza mokAva paveta samartha ! 1 zakAya. carotaranA pradezanI saghaLI saMskRtinA emane mUrtimAna avatArarUpa svadeza-sevASTakamanuM gujarAtI bhASAntara gaNI zakAya. ethI vadhAre oLakhANa koIne joIe to teo ekavAra (1) mANasajAtane svataMtratAnA saumya-miSTa phaLono acUka svAda gaNitanA prophesara hatA ane jyAre teo kolejamAM hatA tyAre nahAvAnI cakhADanArI ane asaMkhya duHkharUpI mahAsAgarano nAza karavA samartha evI oraDInI bhIMto paNa gaNitanA dAkhalAothI bharI mUkatA, evI emanI svadezasevA eja amAruM mahAna vrata ho. gaNitabhaMkti hatI. mate teo jahAla pakSanA, hAla kAunsIlamAM svarAja-pakSa (2) je ApaNA iSTa manorathone prApta karAve che, je daridratArUpI duSTa taraphathI birAje che.'' zatrane saMhAre che ane aneka ApattionA samudAyanuM umUlana kare che te tA. 4-1-1926nA roja mahArAjA sayAjIrAva gAyakavADe kaDInI -1926nA roja mahArAjA sayAjIrAva gAyakavADa kaDAnA svadeza-sevA ja amAruM mahAna vrata ho. re rASTrIya saMsthA "sarva vidyAlaya'nI mulAkAta lIdhelI tyAre pro. ' (3) je prahAra karavAnI IcchA rAkhanAra balavAna zatruone kSaNavAramAM ' ' svAminArAyaNana maLavAnuM khAsa mAna ApavuM. temAM mahArAjA sAhabanA samULagA naSTa karI nAkhe che ane je mAMgalika prasaMgonI kAraNabhUta che te mAnava-jhaverAtane parakhavAnI viziSTa zakti sAthe pro. svAminArAyaNanA svadeza sevA nA svadeza sevA ja amAruM mahAna vrata ho. anerA vyaktitvanuM paNa darzana thAya che. varSo pUrve temaNe "parAkramI paurava () jenI upAsanA karIne samakaNAdi prAcIna viza8 napanioe yAne bhAratanuM gaurava" tathA "mahArANA hamIrasiMha' nAmanAM nATako lakhelAM pRthvI upara rAkSasono dhvaMsa karyo te svadezasevA ja amAruM mahAna vrata ho. je pragaTa thayelAM che. gujarAtI sAhityanA ochA abhyAsIone AnI jANa | (5) jenA caraNakamalano Azraya laIne sthira pratijJAvALA ane haze. uparyukta "udbodhana'nA aMkamAMthI mane pro. svAminArAyaNanuM potAnI kIrtithI daze dizA dhavalita karanArA kSatriya kuladIpaka mahArANA "svadezasevASTakam' nAmanuM saMskRta kAvya maLyuM che, jemAM temanI ugra mAM temanA uma pratApasiMhe yuddha karI AryonA sanAtana dharmanuM rakSaNa karyuM te svadezasevA ja rASTrabhaktinuM darzana thAya che. baMkimabAbunA "AnaMdamaTha'mAM ane TAgoranI amAruM mahAna vrata ho. ghare bAhire' navalakathAmAM je rASTrabhaktinuM darzana thAya che tevI ja bhakti A (6) jenA pratApathI zivanA avatArarUpa pracaMDa tejazAlI ane bhavAnI aSTakamAM nirUpAI che. bhUlAI jatA eka saMskArI rASTrapremInI smRtine tAjI "talavAranI tejathI ugrahastavALA (zivAjI) rAjAe mlecchone ekadama mardI karavAmAM A aSTaka nimitta banaze.' nAkhyA evI svadeza sevA ja amAruM mahAna vrata ho. svadeza-sevASTakam / (7) jene potAnA hRdayakamaLamAM sthAna ApIne lakSmIbAI rANIe svataMtratAsaumyaphalopabhogaM hastamAM khaDagu dhAraNa karI ripunA baLanA cUrecUrA karI nAkhyA evI svadeza saMdarzayantI niyataM janAnAm / sevA ja amAruM mahAna vrata ho. apAraduHkhodadhinAzadakSA (8) amogha vIryavALI ane vipattithI vyAkuLa thayelAonI ApadAne svadezasevaiva mahAvrataM syAt / / 1 / / haNanArI tathA ApaNane sadA sukha ApanArI temaja pratiSThA gumAvelA dadAti yAbhISTamanorathAzca puruSone susevya evI svadeza sevA ja amAruM mahAna vrata ho.' daridratAduSTaripuM ca dAti / (9) je ekAgra cittathI pApanA DhagalAmAM agi samAna evI A unmalitAnarthaparaMparA c| stutinuM paThana kare te divyazakti prApta karI svadezamokSane mATe samartha thAya svadezasevaiva mahAvrataM syAt // 2 // emAM leza paNa saMzaya rAkhavo nahIM . [mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha te mudraka, prakAzaka: zrI cImanalAla je. zAha prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 004. phona: 3820296. mudraNasthAnaH rilAyansa oNphaseTa prinTarsa, 9, khAMDiyA sTrITa, muMbaI-400008. lesaraTAIpaseTiMga mudrAMkana, muMbaI- 400 092.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 varSa: (50) + 6 0 aMka 7 tA. 16-7-95 zrI muMbai jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra prabuddha jIvA prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa bhagavAna mahAvIre kahyuM che ke je potAno parigraha vadhArato jAya che te potAnA tarapha bIjAonuM vera vadhArato jAya che. taMtrI : ramaNalAla cI. zAha pariggaha niviTThANaM, veraM tesiM pavaDDhaI / sAmAnya lokono sAmAnya khyAla evo che ke jema mANasa pAse dhanasaMpatti ane sukha sagavaDanAM sAdhano vadhAre tema mANasa vadhAre sukhI ane samAjamAM tene bahu mAnapAna maLe. sthUla upalaka bhautika dRSTie A kadAca sAcuM lAge, paNa prajJAzIla vyakti sUkSma tattvadRSTithI vicAre to ene avazya pratIti thaze ke parigraha e du:khanuM moTuM kAraNa che. artha e anarthanuM mULa che. aparigraha tathA parigraha-parimANa upara jaina dharme jeTalo bhAra mUkyo che teTalo anya koi dharme mUkyo nathI. bhagavAna mahAvIre paMca mahAvratamAM aparigrahane yogya rIte ja sthAna ApyuM. emAM zuddha nizcaya dRSTie ghaNuM badhuM rahasya raheluM che, paraMtu sAmAjika ane vyavahArika kakSAe paNa aparigrahanuM mUlya ghaNuM moTuM che. sAdhu bhagavaMto mATe aparigrahanA mahAvratanuM pAlana karavAnuM hoya che ane gRhasthoe 'parigraha parimANa'nA aNuvratanuM pAlana karavAnuM hoya che. Regd. No. MH. By. / South 54. Llcence 37 parigraha vize ghaNA judA judA dRSTikoNathI vicAraNA thai zake, paraMtu ahIM to mAtra parigraha vadhAranAra bIjAo sAthe jANatAM, ajANatAM kevI rIte vera bAMdhe che e eka pAsA vize vicArIzuM. AhAra, maithuna, bhaya ane parigraha e jIvanI baLavAna saMjJAo che. potAne iSTa evI vastuo meLavavI ane eno saMgraha karavo e jIvanuM sAmAnya lakSaNa che. A kudaratI saMjJAne atikramavA mATe ghaNA moTA Atmika puruSArthanI AvazyakatA rahe che. parigrahanI sAthe te corAi javAno, lUMTAi javAno, khovAi javAno ke bagaDI javAno bhaya saMkaLAyelo rahe che. te mATe sAvacetInAM vadhu paDatAM pagalAM levAthI bIjAnA manamAM zaMkA, avizvAsa, aprIti vagerenA bhAvo janme che. parigrahanI jALavaNI ane gaNatarImAM mANasanA jIvanano amUlya samaya veDaphAi jAya che. prauDhAvasthA ke vRddhAvasthAmAM mANasane potAnA veDaphAi gayelA e samayanuM sAcuM bhAna thAya che ane tyAre pazcAttApano pAra raheto nathI. sAdAithI jIvanArane potAnI jiMdagIno ghaNo badho samaya potAne mATe maLe che. e nijAnaMdanuM mUlya to anubhave jene samajAyuM hoya te ja vadhu sArI rIte kahI zake. duniyAnAM du:khonuM, kaleza-kaMkAsa, verajhera vagerenuM pRthakkaraNa karavAmAM Ave to ghaNA kissAomAM tenuM mULa mAla-milakatanI vaheMcaNInA jhaghaDAomAM raheluM jaNAze. vArSika lavAjama rUA. 30 sagA bhAio vacce paNa kamANInI asamAnatA thAya ane enI sAthe sAthe pota-potAnI judI judI parigrahavRtti baLavAna bane to bhAio bhAio vacce paNa dveSa, irSyA, matsara, vagere janme che. emAMthI anukrame aNabanAva, takarAra, verabhAva, vagere janme che. mAtra paisAnI takarArane kAraNe ja be sagA bhAio vacce ke khuda pitA ane putra vacce bolavAno paNa vyavahAra na rahe ke eka bIjAnuM khUna karavA prerAya eTalI hada sudhInI ghaTanAo banatI ghaNe ThekANe jovA maLe che. . eka kuTuMbamAM ja jo A rIte banatuM hoya to samAjanI bhUmikAe to tema banavuM azakya nathI. mAla-milakatanuM lakSaNa evuM che ke samaya jatAM enI vaheMcaNI karavAnA prasaMgo Ave che. bIjI-trIjI peDhI AvatAM ke acAnaka koinuM avasAna thatAM evA prasaMgonI anivAryatA UbhI thAya che. vaLI, mAla-milakatanuM svarUpa ja evuM che ke dareka vakhate enI yathArtha vaheMcaNI thai zakatI nathI. saMjogo, vyaktinI jarUriyAta, vyaktinI pAtratA, sarakArI kAyadAo vagerene kAraNe kaleza ke saMgharSa thayA vagara raheto nathI. spaSTa na dekhAya to paNa mAnasika kaleza, irSyA ke verabhAvanAM bIja vavAya che. mANasa potAnI hayAtImAM ja udAra bhAve samajaNapUrvaka potAnAM mAla-milakatanuM vakhatovakhata visarjana karato rahe to kaleza-kaMkAsanAM nimitto ochAM thAya, vAtAvaraNamAM prasannatA rahyA kare ane potAnI sAmAjika kartavyabuddhi ane aMgata dharmadRSTi khIlatI rahe. manuSyanI parigrahavRttino koi aMta nathI. jeTalI sArI navI vastuo jovA maLe te badhI ja levAnuM mANasane mana thAya che. pachI teno upayoga karavA mATe potAnI pAse phurasada hoya ke na hoya. samRddha lokonA gharamAMthI prativarSe keTalIye navI kharIdelI vastu vaparAyA vagara jUnI thai javAne kAraNe kADhI nakhAya che. keTalIka evI vastuo to sIdhI kacarAmAM jAya che. chellA traNa cAra dAyakAmAM cIja-vastuenuM utpAdana ghaNuM ja vadhI gayuM che. tethI mANasanI parigrahavRtti vadhatI gai che. reDiyo, TI.vI., kemerA, viDiyo, TeparekorDa, ghaDiyALa, kelakyuleTara, kampyUTara, rephrijareTara, erakanDizanara, moTarakAra vagere prakAranAM Adhunika sAdhano banAvatI kaMpanIo vacce je spardhA cAlI rahI che tene kAraNe tathA evI kaMpanIonI je vepArI nIti che tene lIdhe prativarSa teo navAM navAM prakAranAM moDelonuM utpAdana karatI rahI che. ethI jUnAM moDelonA spera pArTas jANI joine na ApavA ke jethI jUnI vastuo vaparAzamAM jhAjho
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-7-95 vakhata cAle nahi. koI eka vastu pAMca daza varSa sArI rIte cAlI to ghaNuM ApaNe paNa sukhI thaIe ane bIjA paNa sukhI thAya. e vakhate eka thayuM. pachI e pheMkI devAnI rahe. "vAparIne pheMkI do'-e prakAranI vepArI zrImaMta udyogapatie evuM kahyuM ke "nivRtta thavAnItamArI vAtanI sAthe nIti duniyAnI ghaNI kaMpanIonI thaI gaI che. enA kAraNe duniyAnA huM saMmata thato nathI. huM eka kArakhAnuM calAvuM chuM. ane emAM be hajAra bijAromAM roje roja navo navo mAla ThalavAya che ane lokonA ghara sudhI mANaso kAma kare che. be hajAra mANasone rojI-roTI ApavAnI te pahoMcADavAno, balake lokonA gharamAM te ghUsADavAno yuktipUrvaka javAbadArI mArI che. tamArA kahevA pramANe huM jo nivRtta thaI jAuM to pralobhano sahita prayatna thAya che. duniyAnuM vartamAna arthakAraNa eka ebe hajAra mANasonuM zuM thAya?teo nirAdhAra thaI jAya. mAre kArakhAnuM judI ja paddhatie cAlI rahyuM che. tethI lokone avanavI cIjo mATe cAlu rAkhavuM e mAruM sAmAjika kartavya che." AkarSIne temanuM dhana kema kheMcI levuM enI zAstrIya tAlIma evA meM emane kahyuM ke keTalIkavAra ApaNane ApaNI anivAryatA lAge ejanTone apAya che. che, temAM ApaNo sUkSma ahaMkAra paNa hoya, paraMtu vAstavamAM tevI duniyAmAM badhA ja loko ekasarakhI AvakavALA, ekasarakhAM anivAryatA hotI nathI. acAnaka nivRtta thavAnI jo anUkULatA na hoya sAdhana-sagavaDa dharAvanAra bane evuM kyAreya zakya nathI. Arthika to kramika rIte nivRtta thavAno vicAra paNa amalamAM mUkavAnI zarUAta asamAnatAnuM lakSaNa lokomAM haMmeza rahevAnuM. eTale Arthika samRddhinI karI devI joie. kyAreka to evo vakhata Avaze ke jyAre ApaNe nahi sAthe lokomAM Arthika asamAnatAnuM tattva AvyA vagara rahe nahi. hoIe e vakhate zuM thaze evI kalpanA karIne agAuthI te mATe Ayojana asamAnatA jo Ave to kudaratI rIte tyAM irSyAnuM tattva paNa AvyA karavuM joie. be hajAra mANasone rojI roTI ApavAnI javAbadArI vagara rahe nahi. prajAno keTaloka varga khUba amanacamana karato hoya ane jema ApaNI che tema eTalA lokone acAnaka bekAra banAvI devAnuM bIjo moTo varga be TaMka bhojana paNa pAmato na hoya to tyAM zrImaMto pratye jokhama paNa ApaNe kadAca karI besIe. mATe amuka uMmare mANase pa thayA vagara rahe nahi. potAnA vepAra-dhaMdhAne vikasAvavAnA svapra choDI devA joIe. - duniyAnA keTalAka dezonA thoDA ke vadhu loko atyaMta samRddha banelA dekhAze, paraMtu samagra duniyAmAM jAte pharIe ane zaherothI dUra dUranA have kudaratanuM banavuM evuM thayuM ke A vAta pachI traNeka mahinAmAM vistAromAM pharIne jo sarakhuM avalokana karIe to jaNAze ke duniyAnI hRdayaroganA humalAne kAraNe e udyogapatinuM acAnaka avasAna thayuM. vasatInA ardhAthI vadhu loko madhyama ke nimna kakSAnuM sAdhAraNa jIvana nivRtta thavAnI temanI bhAvanA to dUra rahI paNa temanI acAnaka jIvI rahyA che. keTalAya loko asahya garIbImAM potAnuM jIvana jema tema vidAyane kAraNe kArakhAnAmAM moTI khoTa AvavA lAgI. ane thoDAMka pUruM kare che. manuSyajanma jANe ke veTha-vaitaruM karavA mATe emane maLyo hoya mahinAmAM kArakhAnuM baMdha karavAno vakhata Avyo. be hajAra mANaso evuM jovA maLe che. kAma-dhaMdhA vagaranA banI gayA. dareka vakhate AvuM ja bane che evuM nathI, i. sa. 1917nA okTobaramAM raziyAmAM lohiyALa krAMti thai. paraMtu mANase dIrdhadaSTithI vicAravAnI jarUra to rahe ja che. jhArakhaMzI rAjAone uthalAvI pADavAmAM AvyA. te vakhate keTaleka ThekANe vera levA nIkaLelA garIba lokoe zrImaMtone vINI vINIne mArI nAkhyA jeoe zuddha dhArmika ane AdhyAtmika dRSTithI potAnuM jIvana hatA. mAranAra vyakti zrImaMtane nAmathI paNa oLakhatI na hoya. aMgata pasAra karavuM che teoe to vicAravuM joie ke potAnI pAse potAno rIte enI sAthe koI saMbaMdha na hoya. je vera hatuM te vyaktigata na hatuM. jIvana nirvAha ghaNI sArI rIte thai zake eTaluM dhana jo hoya to teoe je vera hatuM te garIbAInuM, zrImaMtAi pratyenuM vera hatuM. zrImaMtAInA vadhu kamAvA mATenI pravRtti choDI devI joIe. svecchAe pote nivRtti mULamAM ati parigrahanI vRtti rahelI hatI. garIbo pAse rahevAne sarakhuM svIkArI levI joIe. nivRtta zAMta, svastha, jIvana jIvavuM joie. ghaNA ghara na hatuM, paheravAne pUratAM kapaDAM na hatAM. khAvAne mATe pUratuM bhojana mANaso potAnA vepAra dhaMdhAne eTalo badho vikasAve che ane pachI pote maLatuM na hatuM. bIjI bAjuM zrImaMtonI mijabAnIonA eThavADanA ja aMdara eTalA badhA khUMpatA jAya che. ke temane mATe temAMthI nIkaLavuM DhagalA kacarAmAM ThalavAtA hatA. AvuM hoya to dekhItI rIte garIbone jIvananA aMta sudhI zakya banatuM nathI. ghaNo sAro vepAra-dhaMdho cAlato zrImato tarapha IrSA, dveSa ane napharata vagere thayA vagara rahe nahi. hoya to paNa mANase temAMthI veLAsara nivRtta thavAnI bhAvanA sevavI hiMsAno vaMToLa jAge to temAM pahelAM nizAna tarIke zrImaMto ja Ave. joIe ane te pramANe yojanA paNa agAuthI vicAravI joIe. koI eka mANasa jyAre potAnI zakti anusAra vadhu paDatuM vepAra-dhaMdhAmAM mANase potAnA uttarAdhikArIno veLAsara vicAra karI kamAvAno prayatna kare che, tyAre vyAvahArika rIte ja bIjA keTalAka levo joie. mANasonI kamAvAnI taka jhuMTavAI jAya che. zrImaMto potAnA paisAnA zAstrakAroe vastu pratyenI Asaktine, murchAne paNa parigraha jore, moTAM sAhaso karavAnI zakti vaDe, bIjAne haMphAvavAnI tAkAta tarIke oLakhavI che, eTale mANase sthUla parigrahana vadhAravo joIe dvArA moTI kamANI karI levAnI taka jhaDapI le che. vyAvahArika daSTie eTaluM ja nahi, parigraha vadhAravAnI icchA paNa nA sevavI joie, emAM kazuM khoTuM nathI ema keTalAMkane lAge, paraMtu sAmAjika nyAya alpatama parigraha potAnI pAse hoya, paraMtu tenA upabhogamAM atizaya (Social Justice)nI dRSTie temAM anyAya avazya rahelo jaNAze. rasa paDato hoya to te paNa vajarya gaNavAmAM Avyo che. eTalA mATe paNa mANase parigrahanI maryAdA bAMdhI levI joIe. mANase sUkSma tattvadraSTie vicArIe to parigraha eTale pagalAstikAya. AjIvikA arthe pUratuM maLatuM hoya to veLAsara nivRtti svIkArI levI pudgalanuM caitanya sAthenuM verato anAdi kALathI cAlyuM Ave che. pudagala joIe. evA loko je sukha-zAMtino anubhava kare che te anero che. cetanano pIcho jaladI choDe ema nathI. je jIva parigrahamAM- 5galamAM Asakta bane che te pote potAnA pratye ja vera bAMdhe che. keTalAMka varSa pahelAM eka nAnakaDA vartuLamAM meM ema kahyuM ke sATha parigrahano tyAga eTale pugalano tyAga. jIvano eTale ke . varSanI nivRtti vayano vicAra ApaNA pUrvajoe yogya rIte ja karyo che. cetanano uccattama Adarza e ja hovo ghaTe. ane ApaNe ApaNA jIvanamAM e praNAlikAne jo anusarIe to . DramaNalAla cI. zAha
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-95 prabuddha jIvana kalyANamaMdira stotra DaoN. bipinacaMdra hIrAlAla kApaDiyA jaina sAhityanA itihAsa pramANe vikramAditya rAjAnA samayamAM ziva-zivapadasya, mahAvilavilola, bhramabhramara, baddhakramakramAgata, siddhasena divAkara, jemane kalyANa maMdiranI chellI gAthAmAM kumudacaMdra gajagarjita kalyANa maMdiramAM sarasaH saraso, bhavobhavana, hatA tarIke oLakhAvyA che, te eka mahAna, vidvAna ane prabhAvaka AcArya hatAzo, musalamAMsala, vidhivat vidhUta, zaraNaM zaraNaM zaraNya, bhuvane hatA. eka vakhata temaNe saMgha bhego karI potAno vicAra jaNAvyo ke huM bhavAntarepimAM, punarAvRttimAM suMdara saMgIta sarjeluM che. sarva Agamo saMskRtamAM karavA vicAruM chuM. zrI saMghe tarata kahyuM ke zuM bhaktAmaramAM AThaprabhunA ATha atizayomAMthI phakta cArane sthAna tIrthakarone tathA gaNadharone saMskRta nahotuM AvaDatuM ke jethI teoe te maLyuM che. jemake: azokataru (28) siMhAsana (29) cAmara (30) tathA badhAM mAgadhImAM racyAM ? tamane Ama kahevAthI pArAMcita nAmanuM chatratraya (31) gAthAomAM che; jyAre kalyANamaMdiramAM AThe AThane prAyazcita lAge che. ahIM jovA maLe che ke AcArya karatAM paNa zrI saMgha sthAna maLyuM che. jemake azoka (19), surapuSpavRSTi (20), divyagira mahAna che. (21) cAmara (22) siMhAsana (23) ghutimaMDala (24) suradundubhi siddhasene saMghanI AjJA zirovaMdya gaNI jaNAvyuM ke huM mauna dharI bAra (25) Atapatraya (26) varSanuM pArAMcita prAyazcita laI gupta rIte mukhavastrikA, rajoharaNAdi kalyANa maMdiramAM vizeSamAM apracalita zabdo jevAM ke :liMga rAkhI avadhUtanI jema pharIza. kamaThasmadhUmaketu, kauzikazizu, vanazikhariDenuM cAmIkara, zitibAra varSa pachI teo ujaina nagarInA mahAkAlanA maMdiramAM raMgIna dutimaMDala, pArthivanipa, vagere. vizeSamAM kalyANa maMdiramAM eka zabdanA vastro paridhAna karI beThA. pUjArIe mahAdevane namaskAra karavA kahyuM. vadhu artha nIkaLe tevAM zabdo prayojyA che jemake -gosvAminInA traNa teo maunavratamAM hovAthI bolatA nathI. A lokavAyakA sAMbhaLI rAjA artha jevAM ke rAjA, bharavADa tathA sUrya, vigrahayuddha, zarIra azoka te tyAM AvyA. pUjArIe nIkaLI javA jaNAvyuM. teonanIkaLyA. rAjAnA nAmanuM vRkSa, tathA zoka rahita pArthivanipa mATIno ghaDo, rAjAthI nokaroe paga pakaDI ghasaDavA mAMDyA; paraMtu temanA pagalAMbA thatA gayA. surakSita; durgata- duSTa gati, kaThinAIthI samajAya tevuM; akSara amara, rAjAe kahyuM, "kSIra unnatize vize viti vaiyAvara vaMgha?' zabdadeha; alipi-lipi rahita, mauna,asAtavati-abhaNa, ajJonuM temaNe jaNAvyuM ke mArA vaMdanathI liMga phATI jaze. phATe to phATavA do paNa rakSaNa karanAra Ane alaMkAra zAstramAM virodhAlaMkAra tarIke gaNAvAya namaskAra to karo ja. che. AvAM zabdo 16, 29, 30, 35 gAthAmAM jovA maLe che.' "siddhisene tarata ja padmAsane besI, dvArTizikAnI batrIza gAthAthI bhakatAmaramAM AdinAthane A rIte saMbodhavAmAM AvyA cheHstavanA karavA lAgyA. tenI prathama gAthA bolatA liMgamAMthI dhumADo guNasamudra, munIza, nAtha, tribhuvane lalAma bhUta, trijagadIzvara, nIkaLyo. eTale lokone lAgyuM ke zivajInuM trIjuM netra ughaDyuM che. munIndra, dhIra, bhagavat jinendra jyAre kalyANa maMdiramAM zrI pArzvanAthanA bhikSukane te bhasmIbhUta karI deze. evAmAM vIjaLInA teja jevo taDataDAtA saMbodhanamAM AvAM zabdo maLe cheH-adhIrA, nAtha, IrA, jina, vibho, karato prathama agni nIkaLyo ane pachI bhagavAna pArzvanAthanI pratimA jinendra, svAmina, jineza, munIza, vitarAga, deva, vizvezvara, pragaTa thaI. temaNe kalyANa maMdiranI racanA karI kSamA mAMgI. rAjAe janapAlaka, janabAMdhava, duHkhIjanavatsala, zaraNya, kAraNyapuNyavasale, khulAso pUchyo. temaNe jaNAvyuM ke brAhmaNoe kAlAnusAra baLa pAmI vazinAM vareNya, maheza, bhuvanapAvana, devendravaMgha, viditAkhila prabhupratimA nIce dabAvI tenA upara zivaliMganI sthApanA karI. rAjAe vastusAra, saMsAra-tAraka, bhuvanAdhinAtha, karuNAda, jananayanacaMdra. guru samakSa bAra vrata grahaNa karyA, tyAM derAsara baMdhAvI tenA nibhAvAdi Ama kalyANa maMdiramAM saMbodhano vadhAre bhAvavAhI ane bhaktisabhara mATe so gAma ApyAM. saMghe tyArabAda saMtuSTa gurune saMghamAM lIdhA che. bhaktAmaramAM apracalita saMskRta zabdo gagocara thatAM nathI. A prasiddha nava smaraNamAM AThamuM kalyANa maMdira stotra che. tenA jevuM rIte paNa kalyANa maMdira bhaktAmara karatAM vizeSatA dharAve che. siddhasena sAtamuM bhaktAmara stotra che. baMne lokapracalita hovA chatAM paNa siddhahasta, kavisamrATa, vidvAna, prabhAvaka AcArya hatA tethI A sulabha bhaktAmaranuM paThana, adhyayana, ArAdhanA, pUjAdi kema vadhAre thAya che? banyuM che. kalyANa maMdira eka utkRSTa bhaktisabhara bhAvavAhI - baMne stotro "utAvasaMtatilakA bhajAgagagaH' sUcita bhaktisabhara gaMbhIra kAvya che. eka daridra bhIkhArI koI dhanADhaya pAse vasaMtatilakA chaMdamAM racAyA che. baMnemAM samAna 44 zloko che. baMneno dayAdrakaMThe, lacabacatA bhInA hRdayathI vinamra thai bhikSA yAce tevI rIte chello zloka anya chaMdamAM che. baMnenA kartA vidvAna, pratiSThita, guruvaryo kalyANa maMdiramAM bhAvargarbhita bhaktirasa ThAMsI ThAMsIne bharyo che. temAM mAnatuMgasUrIzvarajI tathA prabhAvaka siddhasena divAkara che; jemaNe chellI kavie kahyuM che ke te bhakto kRtakRtya che jeo traNe saMdhyAe vidhipUrvaka anya chaMdamAM racelI gAthAmAM "janananayanakumudacaMdra' tarIke oLakhAvyA anya kAryo bAju para mUkI bhaktithI ullasita ane pulakita hRdaye netrone che. bhaktAmaramAM pANImAM pratibiMbita thayelA caMdranA pakaDavA jevI tamArA para TheravI tamArA caraNakamaLanI ArAdhanA kare che. meM AvuM kazuM sulabha ceSTA tathA kalyANa maMdiramAM suraguru bRhastapati je kArya na karI karyuM nathI tethI parA bhavAdino zikAra thayo chuM. mohAMdha draSTi hovAthI zake tevuM kaparuM kArya alpabuddhivALo huM karavA kaTibaddha thayo chuM. ema eka paNa vAra meM temane samyapha rIte nIrakhyA nathI, pUjyA nathI, manamAM varNavI baMne hAsyAspada che ema sUcavyuM che. dhAraNa karyo nathI. bhAvazUnya bhakti hovAthI duHkhonuM bhAjana banyo chuM. - baMne stotromAM bharapUra anuprAsa alaMkAra jovA maLe che. paraMtu mArA para dayA karI zaraNAgata evA mArAM duHkho dUra karo kemake meM bhaktAmaramAM nAyabhuta bhuvana bhUSaNa bhUtanAtha, bhUauguaubhuvi have sAcI bhaktithI zaraNa lIdhuM che; tamo kAruNya ane puNyanuM raheThANa bhavantamabhaNvantaH; kalyANa maMdiramAM garbharjitadhanodhamadabhrabhIma hovAthI zaraNa Apazo ja. mArI AvI sthitimAM jo tame caraNopAsakane bhazyantaDimmusalamAMsalaghorAram bhaktAmaramAM zabdonI punarAvRtti tarachoDI dezo to hadevendra vaMgha saMsAratAkAhe karuNAhada bhayaMkara jevI ke manAgapi mano, kalpAntakAla, calitAcalana, moha-mahAMdhakAra, viDaMbanAnA samudramAM DUbelAM tevA caraNopAsakanI bhakti phaLa vagaranI zAlivanazAlinI, jaladhara jelabhAra, hariharAdaya: zatAni zatazaH, thai jaze ! tamArAmAM vidhipUrvaka pulakita hRdaye, samAdhisabhara buddhithI aminokalpAhAramAM zabdonI nA hovAthI zaraNa ApI
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-7-915 nirmaLa evA tamArA mukhakamaLa para draSTi kendrita karI AjIjIpUrvaka huM teone tAro cho. pachInA 29 thI 32 zlokomAM pArzvanAtha prabhunA kahuM chuM ke bhakta para dayA varasAvo. ahIM bhaktanI saritA vahevaDAvI parAkramonuM varNana che. 33mA zlokamAM varNana kare che ke he bhuvanAdhipate che, jevI ratnAkarasUrie "maMdira che, mukti taNA..."mAM vahevaDAvI che. trisaMdhyA, vidhipUrvaka, anya kRtyone dura haDaselI bhakti sabhara hRdayathI kalyANa maMdiramAM bhakti kevA prakAranI hovI joIe. tenuM utkRSTa tallIna, takAdAra, tanmaya thaI jeo tamArA pAradravyanI ArAdhanA kare udAharaNa che. vaiSNavadharmamAM bhaktinuM mAhAbhya aneruM che. zrI che teo dhanya che. meM tamane nIrakhyA nahIM. meM pUjA vaMdanAdi kya nathI vallabhAcArye bhaktine sarvotkRSTa batAvI bhAgavatAdi bhakti sabhara tethI huM parAbhavAdinuM lakSya banI gayo chuM. mArI ArAdhanA mohargarbhita graMthomAM bhaktirasa suMdara rIte aMkita karyo che. ISTadevanI upAsanA hatI tethI he janabAMdhava! huM duHkhI banyo chuM; bhAvazUnya kriyAo vyartha athavA mokSaprAptinA sAdAnomAM jJAna, tapa, cAritra, bhakti che. A nIvaDI che. chatAM paNa te kAruNya ane puNyanA raheThANa svarUpa che. baghAmAM sauthI sulabha Amajano mATe saphaLa ane sulabha mArga te bhakti bhaktithI vinamra banelA mArA duHkhAMkaranuM umUlana karo. anekonA he che. kRSaNa bhaktomAM mIrAM agrasthAne che. tAraNahAra ! meM ke jeNe tamArA caraNakamaLanI upAsanA karI nathI teno kalyANamaMdira karatAM bIjAM smaraNo (navamAMzI) kevI rIte judAM che. jo tame tyAga karazo to huM durbhAgI rahIza. tethI bhayaMkara bhavadu evA te tapAsIe. prathama smaraNamAM mAtra paMcaparameSThIne namaskAra karyo che- saMsAra samudramAM DUbelAM evA mAro tame uddhAra karo. bIjA smaraNamAM lokottara vAMchanA karI che. trIjA zAMtikaramAM rohiNI jo tamArA caraNakamaLanI upAsanA karanAranI satata tIvra vagere devI tathA gomuhAdi cakSAdinI pAse svarakSAnI mAMgaNI karI che, bhaktithI phaLa ApavA mAMgatA ho to mAtra tamArA ekanuM zaraNa lenAranuM je lauli, paudgalika, sAMsArika che. cothA tijayapahuttamAM 170 he zaraNya ! A bhavamAM temaja anya bhavomAM tenuM rakSaNa karanAra jajo. tIrthakaro laukika, paulika sukhAdi Ape tevI spRhA karI che. pAMcamAM A rIte samAdhiniSTha buddhithI, vidhipUrvaka, sollAsathI pulakti hAthI namiuNamAM paNa koDha, tophAnamAMthI nAvanuM rakSaNa, agni, sarpa, luMTArA, jeo tamArA mukhAraviMda para draSTi kendrita karI saMtavana kare che teo gajendra siMha, yuddha, sega, cora vageremAMthI rakSaNa thAya tevI vinaMti karI prabhAsvara svagadi sukho meLavI karmamaLane naSTa karI samaya yApana kayAM che. chaThThA ajitazAMtimAM paNa sukhAdi mAMgyAM che. A smaraNamAM be vagara mokSa prApta kare che. tIrtha karo ajitanAtha ane zAMtinAthanI stavanA karI che. aMte kalyANa maMdira stotramAM A rIte nirAzasabhAve paudgalika, aviSAda, viSAdano nAza tathA prasAda karo tevI AzaMsA vyakta karI sAMsArika, bhautika, bhavAbhinaMdI, odhadraSTithI abhilASA rAkhyA vagara je bhaktisabhara, bhAvavAhI, mokSalakSI stavanA karI che te uparanA pAnA bhaktAmaramAM prathama sAmAnya stavanA karI 34mA zlokathI smaraNo tathA bhaktAmara karatAM so kadama AgaLa che. badhAM karatAM zarIrya airAvata, siMha, vaDavAnala, bhayaMkara sarSa, yuddhamAM jaya, samudranA che. tophAnamAMthI rakSaNa, jalodaranI vyAdhimAMthI mukti vAMchI che. jIvavAnI A lekha lakhavAno Azaya kalyANa maMdiranI upekSAM zA mATe karAI AzA tyajI dIdhelAne suMdara kAyAnI vAMchanA vagere che te jANavAno che. sAmAnya rIte jaina derAsaromAM bhaktAmaranI pUjAdi sAMsArika, paugalika, oghadraSTi saMpanna abhilASA, AzaMsA vyakta karAya che, paNa kyAMya kalyANamaMdira mATe karAtuM hoya te jANa bahAra che. karI che. - zA mATe tenI upekSA karAI rahI che? uparyukta vivecanane lakSamAM rAkhI AThamA smaraNamAM AnAthI upara jaNAvyA pramANe lagabhaga badhAM ja smaraNomAM laukika mAMgaNI viparita paristhiti daSTigocara thAya che. sau prathama AThamAM zlokamAM karAI che. graho, dipAlo, surendro, rohiNI vagere 16 deva pArzvanAtha prabhu ke jemane hRdayagata karyA che tethI vikAya sthiti prabhumaya gomuhAdi 24 yakSo, cakrezvarI vagere 24 devIo vyaMtara yoninA devo. banI che. temanA prabhAvathI nibiDa evAM nikAcita karmo zithila thaI sarve upadravo naSTa kare tevI mAMga karAI che. tijayapahuttamAM 1 jAya che. tyArabAda tamArA mAtra darzanathI asaMkhya raudra upasargo naSTa thaI tIrthakaro bhAvikonA sarva pApo, upasargo, zarIra, vyAdhi, jaLa, jAya che. hetAraka! je saMniSTha hadaye tamane dhAraNa kare che te bhAvika bhadra agni, kari, corAri mahAbhavo dUra kare tevI vAMchanA karI che. jIvo saMsAra samudra tarI jAya che. te svAmina ! tamane hRdayasta karelAM namiuNAmAM paNa laukika, sAMsArika vAto che. ajItazAMtinuM jeo evAM bhadrika jIvo bahu sahelAIthI samadra tarI jAya che tethI zuM tIrtha karano ubhaya kALa saMsmaraNa kare che teonA pUrva utpanna rogo naSTa thAya. tevI prabhAva vicAraNIya nathI lAgato ? krodhane tilAMjalI dIdhA pachI tame spRhA che. karmarUpa corone vidhvasta karyA che. yogI puruSo paNa hRdaya kamaLamAM bhaktAmaramAM lagabhaga ghaNAM badhAM zlokomAM upara joyuM tema paramAtmAsvarUpa evA tamane zodhe che. hejineza! tamArA mAtra dhyAnathI oghadraSTithI sAMsArika, bhautika, pagalika viTaMbaNA, duHkho vagerene anulakSIne AzaMsApUrvaka mAMgaNI karAI che. A badhAMnI tulanAmAM sAdhaka jIva zarIra tyajI kSaNa mAtramAM paramAtmA pada prApta kare che. kalyANa maMdiramAM nirAzaMsabhAve bhaktino uddhaka che. bhaktimAM bhakto jeonA aMtaHkaraNamAM Apa birAjamAna cho teonA zarIrano nAza karo potAnuM sarvasva, sarvecchAdi tyajI bhagavAnanA zaraNe jAya che. tvamevuM cho; eTale ke mukti Apo cho. abheda buddhithI bhadrika jIvo tamAruM of Rm | badhuM nyocchAvara kare che tethI 'che tta' ciMtavana karatAM karatAM tamArAmaya banI jAya che; jevI rIte viSa dUra thatAM evuM AzvAsana tathA bhagavadgItAnA cha adhyAyomAM bhaktinI mImAMsA pANI amRta bane che. naSTa thayo che aMdhakArarUpI ajJAna jemano tevA che karAi che. bhaktinA AvA manasubA sahita rAvaNe maMdodarI sAthe bhakti vibhu ! paramatAvalaMbI tamArA sAcA svarUpane samajI zake che. karI; jenA pratApe tIrthaMkara nAmakarma nikAcIta karyuM. dhamapadezanA samaye azokavRkSa paNa zoka rahita thaI jAya che. sumana ' pratyeka tIrthakaronA tIrthomAM mULanAyakanI mUrti sAthe bhagavAna sAinA (puSpo) ane devo paNa tamArA sAnnidhyamAM baMdhana vagaranA thaI jAya che. pAnAthanI mUrti lagabhaga maMdiramAM anyatra jovA maLe che. taduparAMta, tamArI pIyUSamaya vANInuM pAna karI bhavyo jhaDapathI amarapada prApta kare anya devIo karatAM padmAvatI paNa hoya che. jenuM bAhulya pArzvanAtha che. jeo munipuMgavo jevAM tIrthakarane vaMdana kare che. tathA padamAvatI lokomAM vadhu AdaraNIya che te nirdeza kare che. bhagavAna teo viMjhAtI nIcethI upara jatI cAmaranI jema urdhvagati meLave mahAvIra pUrve lagabhaga 250 varSa pUrve pArzvanAtha thayA hovAthI teo che. janmajaladhithI mukta thayelA evA tamAruM jemaNe zaraNa svIkAryuM che lokamAnasa para sAmrAjya bhogavatA hoya te zakya che.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-95 prabuddha jIvana kalyANa maMdiramAM pArzvanAthane kendramAM rAkhIne nirAzasabhAve traNa traNa smaraNa pAnAthane kendramAM rAkhI racAyelAM che. bIjA smaraNamAM bhaktinI saritA vahI rahI che; Ama hovA chatAM paNa zA mATe samyakatvake je kalpavRkSathI adhika che ane jenAthI bhavya jIvo ajarAmara bhaktAmarapUjAnI jema kalyANa maMdiranI pUjA nathI karAtI? lokamAnasa sthAna mokSa tvarAthI meLave che. para kevI rIte zrI pArzvanAtha tathA pAvatI devI sthAna dharAve che tenuM A pramANe bhaktisabhara hRdaye stavanAthI bhavobhavamAM bodhinI eka ja udAharaNa basa che. prApti zakya bane che. sAMsArika AkAMkSA na hovAthI A niyANuM nathI. amadAvAdamAM AvelA kobAmAM mahAvIra ArAdhanA kendramAM AnI tulanAmAM namiuNamAM judo daSTikoNa jovA maLe che. ahIM roga, mULanAyaka bhagavAna mahAvIrasvAmInI suMdara zveta mUrti che. derAsaramAM pANI, agni, sApa, cora, zatru, hAthI, lADAI vagerenA bhayamAMthI praveza karatAMnI sAthe DAbI tathA jamaNI bAju para be kALA pattharanI bacavAnI spRhA karI che. A smaraNamAM visarasphaliMga maMtra 18 kAusagga mudrAmAM pArzvanAthanI mUrtio che. nIce gabhArAmAM paNa akSarano che. tenuM saMtuSTa hRdaye dhyAna dhare to 108 vyAdhimAMthI tathA padmAvatInI mUrti svataMtra che. pArzvanAthanA mAtra maraNathI tenA bhayamAMthI mukta thAya che. kalyANamaMdira nava smaraNomAM AThamuM smaraNa che. aSTa karmono kSaya thatAM kaivalya prApta thAya. kalyANamaMdira AThamuM stotra ATha karmono navamA smaraNa viSe UhApoha karyo ja che; tethI A saMdarbhamAM upazama, kSayopazama ke kSaya karI zake tevI abhilASApUrvaka zuM tenI bhaktAmaranI jema kalyANa maMdiranI pUjAdi bhaNAvAya tevo navo cIlo pUjAdi bhakto karAve tevI abhyarthanA sevavI te zuM asthAne gaNI zakAya? pADavAnuM sAhasa zuM na karI zakAya? AmAM kaMI zAstra virUddhanI vAta jevI rIte DaoN. ramaNalAla cI. zAhe lagnavidhi mATe saMzodhana karI nathI chatAM paNa 'tatva tuM kevalIgamya' rUpI zastra ApaNAM bakhtaramAM che jainalagnavidhi nAmanI pustikA lakhI ane te pramANe temanA saMtAnanI ja ne?' lagnavidhi karAvI che tevI rIte koi AcArya bhaktAmaranI jema kalyANa eka vAtanI noMdha khAsa levA jevI che ke sAmAnya mANasa mATe maMdiranI pUjAdi karAvavAno zuM navo zirasto na pADI zake? AcAryonI bhakti e utkRSTa mokSa prAptinuM sAdhana che. mokSa karatAM paNa adhika AnaMda preraNAthI navA navA derAsaro, mUrtinI aMjanazalAkA, upadhAna tapa, bhaktimAM che. potAnI racelI daSabhapaMcAzikAmAM prabhune kartA kahe che ke vividha prakAranA tapo jevAM ke zatruMjaya, mokSadaMDa, vividha anuSThAno bhakti karatA karatA AnaMda maLaze teno AnaMda che; paraMtu tethI tArA karAve che tevI rIte koi pahela karI kalyANa maMdiranI pUjA karAve. caraNomAM ALoTavAnuM pUrNavirAma thai jaze te vicArathI trAsa thaI jAya vaLI smaraNomAM bIjuM smaraNa upasargaharaNa zrI pArzvanAtha viSayaka che. kalyANa maMdiramAM zuM AvI jAtanuM bhaktirasAyaNa prabhAvaka kavie che. pAMcamuM smaraNa namiuNa bhagavAna pArzvanAthane anulakSIne che. nathI pIrasyuM? AThamuM kalyANa maMdira to temane udezIne che ne ? Ama navasmaraNomAM zI hIravijayasUri vizenI prasaMgalakSI be kAvyakRtio _n kAMtibhAi bI. zAha mahAna jainAcArya ane "akabara-pratibodhaka' tarIke jANItA zrI kavi vivekaharSa e hIravijayasUrinI ziSya paraMparAmAM harSANaMdanA hIravijayasUrino jaina paraMparAmAM eTalo moTo prabhAva che ke emanA ziSya hatA.A kavie kacchanA rAjA rAva bhAramallane pratibodhyA hatA. jIvananI mahattvapUrNa aitihAsika ghaTanAone samAvI letuM ane enI vigata kacchanI moTI khAkharanA zatruMjaya vihAra nAmanA eka jaina hIravijayasUrine kAvyanAyaka tarIke nirUpatuM, naiSadhanI ThIka ThIka asaro derAsaranA zilAlekhamAM maLI Ave che. jhIlatuM saMskRtamAM "hIrasaubhAgyam" nAme noMdhapAtra evuM mahAkAvya hIravijayasUrinuM chelluM cAturmAsa saurASTranA unA khAte hatuM. tyAM racAyuM che. e ja rIte saMskRtamAM kavi padmasAgaragaNinuM "jagadguru kAvya" saMvata 165ranA bhAdaravA suda 11ne dine (guru) temano svargavAsa paNa maLe che. hIravijayasUrinA jIvana prasaMgonI bAbatamAM mukhyataH thayo. hIravijayasUrinA nirvANa prasaMgane kAvyaviSaya banAvatI 101 hIrasaubhAgyam' mahAkAvyano AdhAra laIne, madhyakAlIna kaDInI A racanA che. A racanAnI eka noMdhapAtra bAbata e che ke gujarAtImAM khaMbhAtanA zrAvaka kavi RSabhadAse 'hIravijayasUrirAsa hIravijayasUrinA svargavAsa pAmyAnA varSamAM ja vivekaharSe A kRtinI jevI dIrgha racanA ApI che; je madhyakAlIna rAsAsAhityamAM eka racanA bijApuramAM rahIne karI che. dhyAnAkarSaka rAsAkRti kahI zakAya. A sivAya paNa, hIravijayasUrinA hIravijayasUri akabarane pratibodha pamADI phattehapura sikrIthI koI ne koI jIvana prasaMgane viSaya banAvatI keTalIka stavana- sakjhAya- vihAra karatA karatA gujarAtamAM pATaNa sudhI AvyA. have pATaNathI suraveli-bola- bAramAsa-saloko svarUpe lakhAyelI nAnI moTI hIravijayasUri rAjanagara (amadAvAda), saurASTra taraphano vihAra zarU racanAo madhyakAlIna gujarAtI sAhityamAM maLe che. jemAMthI mAre ahIM thAya che. tyAMthI kAvyano AraMbha thAya che. be kRtio vize vAta karavAnI che. hIravijayasUri rAjanagarathI pAlitANA gayA ane zatruMjayanI 1. vivekaharSakRta "hIravijayasUri (nirvANa) rAsa' ane yAtrA karI. hIravijayasUrine caitrI pUnamanA (saMvata 1650) ahIM ' 2. haMsarAjakRta hIravijayasUri caturmAsa lAbhaprahaNa sajhAya' AvelA jANI pATaNa, amadAvAda, khaMbhAta, mALavA, lAhora, mAravADa, dIva, sUrata, bharUca, bIjApuranA saMgho emane vadhAvavA UmaTI 1. vivekaharSakRta 'hIravijayasUri (nirvANa) rAsa' paDyA. dIvanA saMghe cAturmAsa mATe vinaMtI karatAM eno svIkAra karI A banne kRtio prakAzita thayelI che. e baMne racanAo zrI teo dIva AvyA. vAjate-gAjate sAmaiyuM thayuM. svAgatamAM rAjArANI mohanalAla dalIcaMda desAIe sau prathamavAra "jainayuga'nA saM. paNa sAmela thayAM. sudhArasa samo upadeza ApI saune pratibodhyA. 1986nA a. zrAvaNanA aMka 11-12nA saMyukta aMkamAM saMpAdana samudrasapharI vepArIone je vahANo mATe saMdeha hato te pAgharA karIne pragaTa karelI che. AvI lAgyAM. vRSTi paNa sArI thaI. gujarAtano saMgha cAturmAsa mATe
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6 prabuddha jIvana vinaMtI karavA Avyo. paNa have cAlavAnI azakti varatAtI hatI. saMghe pAlakhImAM lai javAnI vinaMtI karI. paNa guru paraMparAe e vihAranI sAcI rIti nathI ema jaNAvI unAmAM ja cAturmAsa rahyA. emanA ziSya vijayasenasUri tyAre lAhora hatA. emane saMdezo mokalyo ke akabarazAhanI rajA mAMgI kAgaLa maLatAM ja cAlI nIkaLajo. zAhe dilagIrI pragaTa karI ane eka mAsanI amArinuM pharamAna vidAyanI sukhaDI tarIke ApyuM. cha vigayanA tyAgano abhigraha lai vijayasenasUri hIravijayasUrine maLavA cAlI nIkaLyA. daramyAnamAM paryuSaNa parva AvyAM. hIravijayasUrie amadAvAdathI upAdhyAya kalyANavijayane bolAvyA. ATalI vigata saMkSepamAM noMdhI kavi hIravijayasUrinA svargavAsanA AgalA divasanI ghaTanA upara AvI pahoMce che. paryuSaNa pUrAM thayAM che. bhAdaravA suda 10nI madharAte hIravijayasUri sau sAdhuvRMdane jagADe che. vimalaharSa ane somavijayavAcakane pAse bolAvI anazana levAnI emaNe jAherAta karI, somavijaye vajraghAtanI jema A vacano sAMbhaLyA. valopAta ane vinaMtI karavA lAgyA. kahyuM ke 'vijayasenasUri AvI pahoMce tyAM sudhI anazana na lo'. hIravijayasUri kahe che ke vijayasenasUrine meM gacchanAyaka sthApI ApyA che. eTale teo na Ave to ciMtA nathI. Ama kahI anazanano AraMbha karyo, prAtaHkALe saghaLo saMgha maLyo ne rAtano sUrijIno nirNaya jANyo. saMghe aMgapUjana karyuM. tapagacchanAyake saMdhyA-pratikramaNa saMghane saMbhaLAvyuM ane pachI dhyAnamAM sarI gayA. bhAdaravA suda 11ne dine zravaNa nakSatre pAMcamI navakAravALIe hIravijayasUri nirvANa pAmyA. devavimAna AvyAM. AkAzavANI thai. nirvANamahotsava thayo. kakSamAnA vastranI mAMDavI taiyAra karAvAi. cAra ghaDI rAta bAkI hatI ne ghaMTAnAda thayo. je vADImAM emano agnisaMskAra thayo tyAM AMbA mahorI UThyA. meghajI pArekhe tyAM stUpa karAvyo. tyAM rAtre devatAo AvI nATAraMbha ane vAjiMtragAna karatA. vijayasenasUrine hIravijayasUrinA nirvANanA samAcAra adhavATe maLyA. teo vilApa karavA lAgyA. saMghe emane gacchanAyaka banavA vinaMtI karI. AkhI kRtine samagratayA tapAsatAM khAsa koi vizeSa kAvyacamatkRti vALI banI nathI. chatAM kAvyatvanI daSTie dhyAna kheMcanArAM je je sthAno ke aMzo che tenA para eka UDatI najara nAkhI laieH kavacita ja prasaMga nirUpaNa AlaMkArika banyuM che dIvano saMgha hIravijayasUrine cAturmAsa mATe vinaMtI karatA kahe cheH prabhu duHprApa azme lahiu, marudhara amRta-veli' abhipreta e che ke gujarAtamAM to tame ghaNuM rahyA paNa amAre tyAM tamAruM Agamana e to marubhUmimAM duSprApya evI amRtaveli samAna haze. "saMgha pATaNanauM sAmaTauM, amadAvAdI ati UlaTayauM, EsaTayauM dhIMga khaMbhAyatano, valIe.' zrI zatruMjaya girivATa e, hIrajI ati gahagATa e ghATa e mugattA kIdhA gacchadhaNIe,' h-2-6-6] *19 'dIva taNauM puNya pAdharuM, Avyau Avyau re tapagachAya' vUThauM vUThau re amRta-meha, tuM manamohana hIrajI, zrAvaka-mora ati gahagahyA, ati nAcai re madamAcai re' A paMktiomAM hIravijayasUrinA Agamanane amRtavRSTi, gahekATa kahyo che. zrAvaka samudAyane mayuravRMda ane emanA AnaMdane vRSTithI thato mayUrano gurujIno vajradhAta samo nirNaya jANIne ziSya somavijaya valopAta karatAM kahe cheH koi vAro re, hIrajInaI aNasaNa karatAM vAro, koI dhyAu re, bhavasamudra jahAja, aNasaNa karatA vAro' 'saMgha caturavidha nayaNaDAM kima Tha2sai viNa prabhucaMdo re, tujha viNa kuNa pratibodhasaI sAha akabara sarIkho narIdI re, koi vAro re' hIravijayasUrinA ziSya vijayasenasUrine gurujInA nirvANanI adhavATe jANa thAya che tyAre aMtakALe gurune na maLI zakAyAnI vedanA rajU karatAM kahe cheH 'aMtya samaya jihAM mujha saMbhAriu, dhanya hIrajI guru rAjojI paNi maI ca2Na te navi bheTI zakyAM, e koi mujha aMtarAyojI' kavie kyAMka gujarAtI sAthe hiMdInI chAMTa dvArA jhamaka ANavA prayAsa karyo jaNAya che. gujarAtano saMgha vinaMtI karatAM kahe cheH parapIDana ke bhaMjana hIrajI ho, suNI bInatI kahA isaI cUpa raho?' 'tuma dekhanakuM mana mohI rahe, jiuM aMtaratApa na thai kiMmeM". gurujInuM teDuM AvatAM vijayasenasUri akabaranI vidAya le che te vakhatano saMvAda ane prasaMgacitraNa paNa AvI mizra-bhASAmAM thayo che: 'lekha dekhata hIrajInA vijayasena suriMda, sAhI akabbarakuM kahai ameM dauM bidA nahiMda. hIravijaya suriMdakuM kabahu haI darada TuMka gUDha, suNi zAhi 'hai, kyA khudA' kahaI, bhae ati digmUDha' ahIM akabarazAhe 'hai kyA khudA' kahI je nIsAso nAkhyo ane digmUDha banyA enI eka citralakIra bhAvapUrNa rIte UpasI AvI che. gurujI chelluM pratikramaNa karI ghyAnamAM beThA ne pAMcamI navakAravALIe aMtima upadeza saMbhaLAvyoH AraMbhanI kaDIomAM kavie jALavelA AMtaraprAsa dhyAna kheMce cheH phArasI zabdaprayogo joi zakAze. 'ahamai parabhavi paMthI havA, tuhame huyo vi dharmadhorI, jinazAsana dI(pA) vayo re sAdhayo iha-paraloka' hIravijayasUrinA nirvANa pachI emanI aMtima saMskAravidhi, uchAmaNI, nirvANa sthaLe devatAonuM Agamana ane gAnavAdana vagerenuM citra saMkSipta varNana dvArA kavie UbhuM karyuM che. ahIM pesakasI, phakIra, mahura, kherAta, pharamAuM jevA arabI Ama, AcAryazrInA nirvANa prasaMgane keTalIka pUrvApara ghaTanAo sAthe sAMkaLI lai kavi vivekaharSe ghaNuMkharuM vRttAMta kathana, keTaluMka varNana ane kavacita bhAvanirUpaNa dvArA A nAnakaDA nirvANa-rAsanI racanA karI che. 2. haMsarAjakRta 'hIravijayasUri caturmAsa lAbhapravahaNa sAya' hIravijayasUri vizenI bIjI eka prasaMgalakSI kAvyakRti che ahIM geya dezI DhALomAM keTalAMka gIto Ave che, jemAM pAtronA hRdayabhAvonI abhivyakti che to keTalAMka gIto varNanapradhAna banyAM che. hIravijayasUri caturmAsa lAbhapravahaNa sajjhAya.' hIravijayasUri dIva padhAre che te vakhatanAM AnaMda-UlaTa A gItamAM rajU thAya cheH A kRti kavi haMsarAje racI che. kRtinuM racyA varSa maLatuM nathI. paNa enI prata saMvata 1685mAM lakhAi che. (A kRtinI prata je varSamAM
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-95 ' prabuddha jIvana che. kIrtino dhvaja che. samaktino saDha che. AzA che ke lakhAI che e ja varSamAM khaMbhAtanA kavi traDhaSabhadAse "hIravijayasUri Ama, ahIM be prakAranI vasaMtano prabhAva AlekhI kavi. vasaMta rAsa'nI racanA karI che e yAda rahe.) hIravijayasUrinA khaMbhAtanA varNananuM samApana A rIte kare cheH cAturmAsanuM varSa paNa kRtimAM maLatuM nathI. paNa anya pramANone AdhAre jUu vasaMtakrIDA mAhArA pUjya kerI, mugati-suMdarI mani dharaI." zrI mohanalAla dalIcaMda dezAie e varSa saMvata 1638nuM hovAnuM anumAna karyuM che. e rIte A racanA saM. 1638 thI saM. 1685nI khaMbhAtamAM hIravijayasUrinA Agamana pachI keTalIka AnuSaMgika vaccenA gALAnI che e nizcita che. vigatonI rajUAtamAM kazI kAvyacamatkRti nathI. A vigatomAM jaina sAhityamAM stavana ane stuti (thoya)nI jema sakjhAya e paNa bhagavAna zrAvakA, gurUjInA padharAmaNA ana vadhAmaNI, gharaghara eka laghu padyaprakAra che. ApaNe je pahelI kRti joI enA karatAM A utsavanuM vAtAvaraNa, jinabiMbonI pratiSThA, gurujInuM vyAkhyAnakRti vizeSa kAvyAtmaka banI che. hIravijayasUrie khaMbhAtamAM cAturmAsa pravacana, tamAM ane pravacana, cAturmAsa mATenI vinaMtI vagerenA ullekho Ave che... karyo te prasaMganuM 72 kaDInI A sakjhAyamAM Alekhana thayuM che. ema karatAM aSADha mAsa Avyo che. have, kAbAraMbhe jemAM - khaMbhAtamAM AcAryazrInA cAvamasane nimitte ahIM vasaMtaRtu tema ahI varSARtu-varNananI taka kavi jhaDape che. khaMbhAtanagarI, enAM parAM, enAM devaLo, AgevAna zrAvako vagere "gagana dhaDUkyA meha ki-vIja jhabUkaI sahI re, vizeno keTaloka vRttAMta maLe che. cAturmAsa samaye AcAryazrI sAthenAM mora kaMI kaIgAra ke bApI pIuM karAM re, sAdhu-sAdhvIjIonAM 40 ThANAMnI vigato che. hIravijayasUrie AgaLa jema gurujInA prabhAvanI bIjI vasaMta-prakhara joI, tema zItalanAthanI pratiSThA karavA sAthe basso upara jinabiMbonI mA jinAbaLAnA ahIM anya eka varSa relAtI kavi varNave che. ) aMjanazalAkA karelI tenI vigato paNa che. A badhI vigatonuM DadhI vigatonuM RSirAjanI vANI rUpI nIra puNyakSetrane siMce che. Ama vasaMta paraMparAmAM aitihAsika mUlya che. paNa kAvyatvanI daSTie ApaNane rasa ane varSA-varNana e A katino eka kAvyAtmaka aMza bane che. paDe evA mahattvanAM beeka aMzo che. eka to, A kAvyamAM kavie e have kavi hIravijayasUrine eka vahANanA rUpakathI varNave che. ane saMkSipta Rtu varNano karyA che. ane bIjo kAvyAtmaka aMza, emanA vividha sadaguNo mATe vahANanI sAthe saMbaMdha dharAvatA vividha hIravijayasarine vahANa rUpe nirUpAyA che te. jema deriyAvATe koI bhAgone rUpakathI prayoje che. eno sArAMza A pramANe cheH vahANa mAla bharIne Ave tyAre saune enA vividha lAbho prApta thAya te saMsAra rUpI samudramAM hIravijayasUri vahANa che. saMsAra-samudramAM ja rIte khaMbhAtamAM A sUrijI rUpI vahANanA AgamanathI saune kevo rahelA ho to DUbelA lokone A vahANa tAravAnuM kAma karaze. emanAM sukRtya e lAbha (dharmalAbha) prApta thayo enuM nirUpaNa che. kAvyano Arasaprada bhAga vahANamAM bharelAM kariyANAM che. samaktino saDha che. AjJA rUpI thaMbha gaNI zakAya. che. kIrtino dhvaja che. sarvaNA rUpI nAMgara-dora che, anukaMpAnuM chatra che. audAryanuM phumatuM che. kSamAnI kUla che. saMvegarasanuM jala che. balavaMta tIrthakarone vaMdanA kare che. keTalAMkano to saMkSipta paricaya paNa karAve che. che. munijanokhalAsIo che. dAna-zIla-tapa-bhAvanAe vahANanI vividha viSayanI zarUAta kavi vasaMtatratunA AgamananA varNanathI kare che. vastuo che. jJAna, darzana, cAritra, navatattvanAM hIrAmANeka che. Avi AviuM re Avyau mAsa vasaMta sahI.' ziyaLanuM amUlya ratna che. guNa nirmaLa motI che, mahAvratanAM ratna che. kavi vanamAM ane janamAM prasarelI vasaMtanuM saMkSipta Alekhana kare upadInuM varIta che. upatha ,,.. ke upadezanuM jhaverAta che. upadhAnanI drAkSa che. pauSadha-sAmAyikanI badAma che emAM keTaloka zRMgArano sparza paNa che. paNa e kevaLa praNAlIgatathI che. navapadanAma maLI che. navapadanI khAreka che. dharmano A vepAra che ne zrAvako A sahunA vizeSa nathI. vahoratiyA-kharIdAra che. kavi AvA gurujI rUpI vahANanA Agamanane mananAM ' vistarai parimala sugaMdha kusumaha, kukama caMdana chAMTaNAM, UlaTa-umaMgathI satkAre cheH eka karaI krIDA nAri priyaDA khaMDokhalIe jhIlaNAM tihAM mayaNa rAjA rati aMteharI senapuM lIlA karaI.' Asa puhatI re mAhArA mana taNI, pekhatAM pUjya dIdAra re, sukRta kriyANAM bharI AvIuM, phaliyA phaliyA dharma-vyApAra re. AvA vasaMta mAsamAM hIravijayasUri traMbAvatI eTale ke khaMbhAta nagarImAM padhAryA. ahIM rasika aMza e che ke vasaMtaRtunA rUpakamAM, Asa puhatI re mAhArA mana taNI." kavi sUrijInA prabhAvanI keTalIka vigato noMdhe che. gurujI naMdanavana kavi kahe che ASADha saphaLa rIte sahune phaLyo, kemake Avo suMdara samAM che ane emano pravacana-parimala badhe prasare che. emanI mAla bharIne pUjyanuM vahANa AvI pahoMcyuM. vANImAMthI upazamarasa relAya che. saMyamazrI sAthe sarijI goThaDI mAre aSADha pachI zrAvaNa-bhAdaravo. mahAparva paryuSaNanA divaso. che. guruguNa rUpI caMdana chAMTaNAM thAya che. kokilakaMThI strIo gurujInAM sa janA samavasaraNanI racanA thaI. utsavanA maMDANa thayAM. chevaTe kAratakamAM ra: gIto gAya che. madhukara jema kamaLane seve tema sau nagarajano guranA dezadezanA saMgho padhAryAne upadhAna-biMbapratiSThA Adi aneka dharmakAryo caraNakamaLane seve che. thayAM. kavi samApana karatAM kahe che? kavi kahe cheH zyAlIsa ThAI zrI khaMbhanagaramAM, hIrajI rahIyA re, "muni bhUpati jI, rUpi mayaNa-mada gAlIuM, caumAsaI, bhavI. dIkhyA-rANI re rati taNau garava TAlIuM.' jihAM jihAM gurunI AjJA varataI, tihAM tihAM utsava thAI, A muni evA bhUpati che je rUpamAM (pratApamAM) madanano mada gALe dina dinacaDhatAM raMgasohAvaI, haMsarAja guNa gAvadare bhavI." che. A munine dIkSA-rANI che je ratino garva TALe che.A guru kSaNamAtramAM verI karmonAM daLa jIte che ane saMtoSanuM sukha prApta kare che..., Ama hIravijayasUrinA cAturmAsa prasaMgane nirUpatI A nAnakaDI * sakjhAyamAM bhale alpapramANa, paNa kAvyAsvAda maLI rahe kharo. emanI kIrti rUpI puSpaparimala ane yazanI sugaMdha badhe maheke che. tIrthakarone bhArabhe sarasvatI mAtAnuM smaraNa nI
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-7-95 miLa jena kRti "nAlIDiyAra nemacaMda gAlA bhASA vijJAnanI daSTie tamiLa bhASA sRSTinI prAcInatama puSTi maLe che. tirukuLano prabhAva paNa A racanA para jabaro che, kAraNa beu bhASAomAMnI eka che. drAviDa parivAranI anya kannaDa (kAnaDI), telugu ane racanAo vacce adUbhUta sAmya jovA maLe che. beuM jhAMthomAM jIvanavyavahAramAM malayAlamamAM tamiLa sauthI vadhu vikasita bhASA che. upayogI thAya, jIvana kevI rIte jIvavuM joie enI kalAnI vAta che, beumAM tamiLa dezanI prajA saMskRti eTale draviDa saMskRti. te ati prAcIna sAmAjika jIvananI susthiti mATe dharma, jIvanasamRddhi mATe artha ane bAhya, gaNAya che. pAchaLathI A dakSiNamAM AvyA. potAnI saMskRti lAvyA. temaja AMtarika prakRtinI suMdaratA anubhavavA mATe prema, e traNenI carcAbrAhANa, jaina ane bauddha, traNe paMthanA loko potAnI saMskRti ane nItitattva vicAraNA che. mothAnI vAta vibhAgarUpe nathI. kAraNa ke mAnavIe jo A laIne dakSiNamAM AvavA lAgyA. traNe puruSArtha yathArtha rIte sAvyAM hoya to mola avasthA sahaja banI jAya che. tamiLa saMskRtinAM mULa pAyA draviDa che. paNa enI bhavya imArata Arya racanAnI rIte "nAlaDiyAra' paNa eka utkRSTa paMtha che. 'nAlaDiyAra'nI saMskRtinI che. brAhmaNa, jaina ane bauddha paMDitoe A dezamAM vidyApITho racanA pAchaLano pUrva itihAsa kaMika Avo che.eka vakhata tamiLa dezamAM sthApI, sAhityasaMghonI sthApanA karI, saMthAlayo nirmANa karyA; adbhUta bhayaMkara duSkALa paDDayo. nadI, nALA, taLAva, sUkAi gayA. khetaro sUkAM bhaThTha sAhitya sarjanathI tamiLa bhASAne bhavyatA, samRddhatA temaja sthiratA arpa. thaI gayAM. prANIo TaLavaLI TapoTapa maravA lAgyA. gRhasthonA gharomAM dhAna bhAratanI aneka arvAcIna bhASAono uddabhava saMskRtamAMthI thayo che. rahyuM nahi tyAM sAdhuo, bhikSuo, bhikhArIone koNa khavaDAve ? loDo paraMtu tamiLa e svataMtra bhASA che. emAM saMskRtanAM pAMca TakA ja zabdo haze. uMcALA bharI prANa bacAvavA sthaLAMtara karavA lAgyAM. tamiLa bhASAno pAbdakoza, zabdasaMgraha, svataMtra ane vipula che, enI AvA kaparAM samaye ATha hajAra munio potAnuM vatana choDI pAMya rAjA vAkyaracanA, samagra, mALakhuM svAvalaMbI ane svayaMbhU che. ujhaperuvaluDi pAse madurAI pahoMcyAM. madurAi te samaye pAMDyonI rAjadhAnI viMdhyAcala parvatamALA oLaMgI prathama AvelA maharSi agatsya, tamiLa hatI. rAjA sadAcArI ane dayAvaMta hato. eNe munione AvakAryA. ane bhASAnuM prathama vyAkaraNa emaNe racyuM hatuM evI daMtakathA che. rahevA-karavAnI tamAma vyavasthA karI ApI. prAcInatama kAvyo saMgama kAvya tarIke oLakhAtA, madurAImAM 'saMgama" madurAinI AsapAsa ATha parvato para ATha hajAra jaina munioe jJAnapIThanI sthApanA thai hatI. saMgama kAvyo ATha vibhAgamAM saMgrahita che. vasavATa zarU karyo A munio tapasyA ane AtmasAdhanA karatA, dharma, kAvyonAM be ja mukhya viSaya jovA maLe che. prema (aha) ane yuddha (puramuM) darzana, Ayurveda tathA kalAonuM zikSaNa hajAro vidyArthIone ApatA. tamiLa dezanAM pAMca vibhAgaH parvato, verAna pradeza, jaMgalo, khetarI ATha parvatomAMnA madurAIthI cha mAIla dUra AvelA "yAne malaiMane kAMThAno pradeza e saune prema ane yuddhanAM eka eka saMdarbhathI kAvyomAM hastagiri parvata para aneka guphAo che. emAM bAhmI lipimAM ghaNAM sAMkaLI levAmAM AvyAM che. draviDono mukhya vyavasAya sainikano. emane sauthI zilAlekha che. je IsunI bIjI sadInA hovAnuM kahevAmAM Ave che. i. sa. vizeSa AnaMda yuddhamAM Ave. kartutvahIna jIvana emane nIrasa bhAsatuM. ati 770 sudhI ahIM janono vAsa rahyo hato. e ja varSe tyAMnuM jaina maMdira, prAcIna gItasaMgrahamAM emanI zUravIratA ane sAhasikatA daSTigocara thAya. viSNu maMdira banAvavAmAM AvyuM, jenuM pramANa maMdiranAM AlekhamAM maLe che. che. eka gItamAM draviDanArI kahe cheH "mAro dIkaro kyAM che, te tame pUcho cho bIjo zamaNa malai arthAta brAmaNa-giri pahADa madurAIthI pAMca mAIla ? e to samarAMgaNamAM tamane dekhAze; kAraNa ke e mArA udaramAMthI prasavelo dUra che. pahADa upara caDhatAM ja Thera Thera tIrthakaronI pratimAo dekhAya che, tyAM vAgha che." zUravIra putrone janma ApanArI mAtAo dhanyatA anubhavatI. eka guphAmAM sinthalavAsana jevI ja suMvALA kALA pattharanI zayyA che. khe! izu agAunI sadIthI lagabhaga AThaso varSa sudhI jaina anugamano kaudhyAnI najIka eka moTI pIThikA para mahAvIrasvAmInI suMdara ane bhaNya vyApaka prabhAva rahyo. rAjavIono sahayoga maLyo. keTalAM rAjAoe jaina pratimA che. guphAnI chata para brAhmI lipimAM zilAlekha che, je Isu parvanA dharma aMgIkAra karyo. A suvarNayugamAM vipula jaina sAhitya racAyuM. tamiLanAM kahevAya che. pAMca mahAkAvyomAMthI traNanA racayitA jaina hatI. "zilpAdikAramu" zamaNa malathI cedISmoDA pahADa javAya che. A pahADa para, rapaH mahAkAvya ati lokapriya che. uparAMta vyAkaraNa, jIvanacaritro, bodhaprada zrotAo besI zake evo bhavya "parica pabam'-upadeza maMDapa che. maMDamAM sAhitya vagere paNa eTaluM ja prastuta ciraMjIva rahyuM che. tIrthakaronI mRrtio kotarelI che. tyAM AThamI, navamI sadIno eka zilAlekha tamiLa bhASAnA vikArAmAM jainono sAdhuvarga temaja zrAvaka vidvAnono che. eka jaina maMdiranA paNa avazeSa jovA maLe che. pAsenI TekarInI Toca para phALo amUlya rahyo che. jaina darzana ane siddhAMtonI paraMparAno udaya thaI eka UMco dIpastaMbha che, jenA aghobhAgamAM agiyAramI sadInA kannaDa jyAre zatadala pAMkhaDIo phelAvI vistarI rahyA hatA, tyAre e pArzvabhUminA zilAlekha che. ceTTipoDavuM guphAnI pravezadvAranI najIka eka vizALakAya vAtAvaraNamAM saMtakavi tiruvalluvare saMbhavataH IsunI prathama sadI AsapAsa tIrthaMkaranI pratimA kaMDArelI che. guphAnI ardhacaMdrAkAra chata para pAMca mUrtio janma dhAraNa karyo kahI zakAya. aitihAsika mAhitI pAMkhI hovAthI, aMkAyelI che. eka siMhAsanArUDha caturbhuja yakSanI mUrti che, jenA cAre hAthamAM nizcayapUrvaka samaya kahI zakAto nathI. e ja arasAmAM saMtanA "tirukuLa"nI Ayudho che. eka gaja para ArUDha pratimA, ane pachI trichatradhArI tIrthaMkaranI racanA pachI. 'nAlaDiyAra'nI racanA thai hovI joIe. beu 2canAo vacce mUrti che. , adUbhUta sAmya jovA maLe che. pachIno pahADa siddha parvata kahevAya che. tamiLamAM jaina munione siddha tamiLa bhASAmAM "cAra'ne "nAlu' kahevAya che. "cAraNa"ne "aDi' kahe paNa kahevAya che. ahI guphAomAM zilA-zasyAo che ane sapta samudra nAmanuM che. ane "Ara' eTale "zreSTha' Ano artha thAya: "cAra zreSTha caraNa". sarovara paNa che. "takayyA bharaNI" nAmanA tamiLa graMtha anusAra jaina, nAluDiyAramAMthI" "nAlaDiyAra' thayuM. A graMtha "nAlaDinA- nuru' temaja munioe maMtra baLathI A sarovaranuM nirmANa karyuM hatuM. 'velANavadema'nA nAmathI paNa pracalita paNe oLakhAya che. "nAlaDiyAranA madurAithI traNa mAIla dUra tirupukundaram pahADa para paNa jaina cAraso pado upalabdha che. eka pada cAra paMktionuM che. bAkI sarvavigatomAM, munionA nivAsane samarthana ApatI guphAo ane zilA-zayAo che. svarUpa mALakhAM ane goThavaNImAM saMta tiruvalluvaranA "tirukuLa" sAthe tIrthakaronI prAcIna mUrtio che. ane IsunI pahelAMnI trIjI sadIthI imsa aparupa sAmya dharAve che. 'tirukuLa'nI jema A graMtha paNa traNa mukhya pachInI bIjI sadInA samayagALAnA brAhmI ane tamiLa lipinA zilAlekho vibhAgo ke khaMDomAM vaheMcAyelo che. vaLI tirukuLanI jema e vibhAgomAM paNa che. uparAMta parazumalai, nAgamalai ane vRSabhamalai vagere anya pahADIo viSayo che. prathama 'dharma', bIjo 'saMpatti', athavA " artha" ane trIjo 'kALa para paNa muninivAsanA pUrAvA, zilAlekho vagere jovA maLe che. sAtamAM athavA mema'. eka eka prakaraNa ke " aghikAramu" daza daza padono banelo che. sadI sudhI madurAI ane enI AsapAsa jaina dharmanI ghaNI pratiSThA hatI. eTale AvA cAlIsa prakaraNo ke "adhikAra" che. kAma ke prema saMbaMdhI mAtra rAjakanuM pAMDiyane jaina dharma aMgIkAra karyo. enA rAjyanA chellA kALamAM jaina eka ja adhikAramu eTale daza ja pado che. kavi padmanAre A pado para dharmane dakSiNamAM musIbato veThavI paDI hovAno saMbhava che. jaina-zaiva saMgharSamAM TIkA-bhASya lakhyAM che... madurAinA jaina dharmanA kendrone naSTa karavAmAM AvyAM. pAMdhyarAjA priperuvaluDinA samayamAM "nAlaDiyAra'nI racanA thai che. munioe A ATha pahADo para vasavATa karyo. munionA samAgamathI rAjA ugraperuvaluDino samayakALa che i. sa. 125 AsapAsa. tamAma saMdarbhe rAjAne paNa satsaMgano raMga lAgyo ane munio sAthe jJAnagoSThi vagere thavA - jotAM A graMthanI racanA bIjI sadI AsapAsa thai hoya, e mAnyatAne vadhAre lAgI. ane eka varSa pUruM thavA AvyuM. vaLate varSe sAro varasAda thayo ane
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-7-95 munioe rAjA pAse vatana pAchA pharavA rajA mAgI. paNa rAjAe emane thoDA divasa rokAI javA AdarapUrvaka Agraha karyo, satsaMgI rAjAnA Agrahane vaza munio rokAi gayA. thoDA samaya pachI pharI munioe vidAya mATe anumati mAgI paNa rAjA ekanA be na thayA. munio pharI rokAi gayAM. AvuM anekaveLA thayuM. prabuddha jIvana chevaTe munioe vicAra karyo ke rAjA to koi kALe rajA ApavAnA nathI. rAjAne to jJAnanI bhUkha che, jemAM rAjA UMDA utaratAM jAya che, ane ApaNane rokI rAkhyA che. mATe ApaNe cUpacApa Aje rAte ja nagara choDI cAlyA jaie. paraMtu rAjAnI jJAnapipAsAne saMtoSa maLe ane ApaNane RRNa cUkavyAno avasara sAMpaDe e arthe evI jJAnasabhara suMdara racanA mukatA jaie ke rAjA AnaMdavibhora thai jAya ane vidAyanI vAta haLavI thaI jAya. thoDAMka kalAko ja prayANa ADe rahyAM hatAM, eTalAM TUMkA samayamAM zI racanA thai zake ? eTale chelle munioe nirNaya karyo ke ApaNe dareke eka eka pada, cAreka lITInuM eka pada lakhI mUkatA jaie. jethI ATha hajAra pada thai jAya ane rAjA e pado ApaNI vidAya pachI paNa gAya, manana kare, jJAna pAme ane AnaMdita thaI uThe. ane e nirNayane anurUpa dareka munie potAnA jJAna-anubhavanI caramasImArUpa eka eka pada racyuM ane madharAte e pada potapotAnA Asana para mUkI aMdhArAmAM ja munio nagara choDI gayA. bIje divase savAre rAjAne samAcAra maLyAM ne rAjAne sakhata AghAta te pahoMcyo. anucaroe ATha hajAra pada-patro rAjA samakSa rajU karyAM. paraMtu AghAtanI avadhimAMthI rAjAno krodha bhabhUkyo ane padamAM zuM lakhyuM che, jANavAnI, vAMcavAnI jarI paNa darakAra karyA vagara rAjAe bhAna bhUlI tamAma patrone nadImAM padharAvI devAno kaDaka hukama Apyo. sevakoe rAjAnI AjJA anusAra tamAma pada-patro nadImAM padharAvI dIdhAM. nadInA dhasamasatAM vaheNamAM pada-patro taNAi lupta thatAM gayAM yogAnuyoge mAtra thoDAMka pada-patro sAme kAMThe pahoMcI aTavAi aTakI gayAM. rAjAnA krodhano Aveza osaratAM ja ene khUba pazcAtApa thayo. khUba kheda thayo. eNe pharI pAchA anucarone doDAvyAM... 'nadImAM padharAvela badhA pada-patro ekaThAM karI hAjara karo...' anucaro doDyAM...kinAre aTavAyelAM cArasI pada--po maLyAM. anucaroe rAjA samakSa rajU karyAM. dareka pada-patramAM cAra paMktinuM suMdara bhAvavAhI ane jJAnasabhara pada hatuM. rAjAnA Azcarya ane AghAtano pAra na rahyo. rAjAe pharI sevakone doDAvyA...paNa bAkInA pado to taNAi cUkyA hatA. rAjAe khUba aphasosa karyo...paNa vyartha. upalabdha cAraso padono rAjAe je ekatra karI graMtha racyo-graMthastha karyA, ane nAma ApyuM ' nAlaDiyAra'have 'nAlaDiyAra'nA keTalAMka pado joieH deha keTalo nazvara che, nAzavaMta che ane dharma, ArAdhanA, sAdhanA vinA vilaMbe-ghaDapaNanI rAha joyA vinA samayasara zarU karavI joie, pUrI ka2vI joie. kAraNa ke kSaNa mAtramAM mANasa hato na hato thai jAya che. e padano bhAvArtha cheH A zarIra ghAsanAM taNakhalAM para paDelAM jhAkaLabiMdu samAna kSaNika ane kSaNabhaMgura che, mATe bane teTalI tvarAthI AtmasAdhanAnuM kArya prAraMbha karI pUrNa karo. kAraNa dehano koI bharoso nathI. hajI hamaNAM ja eka mANasa ahiM sAjo-naravo Ubho hato paNa thoDI kSaNo pahelAM ja badhAne rotA,kakaLatA mUkI svajano-saMbaMdhIone choDI sadAne mATe cAlyo gayo. mATe samajI lyo ke A zarIra nazvara che. (29) ahIM pharI mahAvIrasvAmInI vAta AvI. jhAkaLa samAna kSaNabhaMgura deha, ane mahAvIre je kahyuM 'he gautama, samaya alpa che, kSaNa mAtrano pramAda na kara.' bIjA eka padamAM alpa samayane lakSamAM rAkhI, vAMcana-ciMtanamAM paNa samayano viveka jALavavAnI vAta kahI che. jijJAsu ke mumukSue kSIranIrano bheda pArakhI yathArtha ane vyartha vaccenI sImArekhAne samajI Avazyaka vAMcana-ciMtana karI binaAvazyaka pAchaLa samaya veDaphavo na joie. A padano bhAvArtha che. 'o...ho...A duniyAmAM gaNyA gaNAya nahiM eTalA graMtho che. graMthonI sImA nathI, paNa AyuSya maryAdita che, alpa ke ochuM che. temAM paNa mAnavIne keTalAMka evAM roga thAya che ke je AyuSyano amuka bhAga naSTa karI de che. eTalA mATe zANA vidvAna puruSo dUdha pInArA haMsanI jema pANI choDI sArA sArA graMthomAMthI grahaNa karavA yogya grahaNa karI bAkInuM choDI de che. (383) 9 sajjana potAnI sajjanatA ke savRtti kayAreya choDatA nathI ane apakAra kare tenA para paNa paropakAravRtti ane pAramArthika bhAvanAthI upakAra ja kare che. eka padamAM A vAta khUba suMdara rIte rajU thai che. ano bhAvArtha che H 'kUtaro krodhe bharAya tyAre mANasane karaDe che, paNa mANasane krodha caDe to paNa te kUtarAne karaDato nathI, durjana ke nIca vRttinA loko krodhAvezamAM halakA zabdo saMbhaLAve che. chatAM ucca guNo dharAvatI vyakti enA pratyuttara paNaApatI nathI ane vicalita paNa thatI nathI. (70) bIjA eka padamAM saMpattinI kSaNajIvitA, nazvaratA viSe kahetAM lakhyuM che samayane pArakhyA vagara avicArIpaNe saMpattine bephAmapaNe verI nAMkhanArane samaya palaTAtAM pAi-pAi mATe TaLavaLavAno vAro Ave che. A padano bhAvArtha cheH ke je eka tarapha Aroge che, ane bIjI tarapha thUMkI nAkhe che, te khUba ja dhanavAna che. paNa samaya kyAre palaTo le che, e koi jANatuM nathI-jANI zakatuM nathI. Ajano lakhapati AvatI kAle rajhaLato bhikhArI paNa thai zake che. roja miSTAna ane pakavAna AroganArane roTalInA TukaDA mATe paNa TaLavaLavAno avasara Ave che. mATe yAda rahe ke saMpatti nAzavaMta che, lakSmI caMcala che. (2) eka padamAM cAritravihinatA, parastrI saMbaMdha viSe arthagaMbhIra cetavaNI uccArI sUcaka-aMgulinirdeza karyo che. A padano bhAvArtha cheH vyakti jyAre 52strI saMbaMdha arthe gharamAM praveza kare che . tyArathI ja enA manamAM phaphaDATa ane Dara utpanna thAya che. evI strI sAthe saMbaMdha bAMdhatA bhayabhIta hoya che. gharamAMthI nIkaLatAM paNa Dara pIcho choDato nathI. koine khabara paDI jaze to ? e vicAre ja ene parasevo thavA mAMDe che. ATaluM badhuM jANavA-samajavA chatAM zA mATe puruSo parastrI pAse jatA haze ? (83) paNa pramANe anya eka padamAM durjana potAnI prakRti pramANe ja varte ane svabhAva ja duSTatA dAkhave che. e vAta kahI che. A padano bhAvArtha cheH 'kUtarAne sonAnI thALImAM bhojana karAvazo to ye e eMThI patarAvalI karavAmAM Ave, to paNa teo potAnA svabhAva pramANe ja vartavAnA. (383) pheMkavAno ja. e ja pramANe halakI vRttinA mANaso para game teTalo upakAra to AvA bAhya upakaraNo keTalAM kSullaka hoya che, e vAta mArmika rIte kahI che. eka padamAM sauMdarya saMskArathI dIpe che. bAhya ADaMbara ke ThaThArAthI nahiM. A padano bhAvArtha cheH zaNagAra karavAM, zarIre haLadara copaDI cAmaDIne komaLa ane mulAyama 'jAtajAtanA aMboDA gUMthavA, suMdara bhabhakAdAra kapaDAM paheravAM, banAvavI vagerethI bhale suMdaratA AvatI hoya, to paNa e mAtra uparachallI che. suMdaratA eTalAmAM sImAbaddha nathI thai jatI. sAcuM sauMdarya to evI maLe, vivekayukta jJAnanI prApti thAya ane aMtarane zAMti maLe. (232) keLavaNI ane saMskAravardhanamAM che, ke jenAthI manuSyane sArA-narasAnI samaja dhArmika AcaraNa, samatA, kSamA, dAnazIlatA, karma ane teno vipAka, nAlaDiyAranAM cAlIsa 'adhikAram'mAM AvI jJAnasabhara vAto uparAMta puruSArtha, maitrI, bahuguNa saMpannatA, keLavaNI, kRpaNatA, dAMpatyaprema, satyaniSThA, parivAra, gRhajIvana, vaDIlono Adara ane maryAdA, satsaMga, hoziyArI, bevakUphI, arthahIna saMpatti, garIbI, mAna, mobho, svamAna, ajJAna, nAdAnI, yogyatA, pAtratA, vagere gRhastha jIvanane sparzatI temaja jIvanavyavahAramAM upayogI evI aneka bAbatone suMdara rIte vaNI levAmAM AvI che. saMbaMdhI graMthamAM kA~nuM koi nAma nathI. astupAla, porulapAla ane kAmAttupAla arthAt dharma artha ane kAma tamiLa sAhityamAM 'tirukuraLa' jeTaluM ja mahattva, lokapriyatA 'nAlaDiyAra'nI kahI zakAya. sadguNo khIlavavAno bodhapradhAna graMtha che. paraMtu aphasosanI vAta to e che ke rAja ugraperavaluDinA kSaNika krodhanA Avezane kAraNe ATha hajAra padomAMthI mAtra cAraso pado ja upalabdha thaI zakyAM. rAjAe jo A mUrkhAmI na karI hota to bhArata pAse ATha hajAra sacavAyelo graMtha nAnakaDo paNa jJAnasamRddha ane AjanA samayamAM paNa eTalo RcAono keTalo samRddha jJAnarAzi samo graMtha hota ! chatAM cAraso padono ja upayogI, yathArtha- Relwantke prastuta che. che . eka mAnyatA evI che ke A racanAno samaya pAMcamI sadI AsapAsano eka mAnyatA evI paNa che ke A racanA ATha hajAra zrAvakoe karelI che. ema paNa hoya to paNa koi pharaka paDato nathI. . .eka vAta to cokkasa ja che, ke vidvAna guNIjanoe A racanA karI che. e viSe koi saMdeha na hoi zake ! *
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAdhabhAva rAkhavo AvazyakasUtranI TIma ane eTale A 10 - prabuddha jIvana, tA. 16-7-95 mAdhyastha bhAvanA. | tArAbahena 2. zAha bhAvanA mAnavajIvananI addabhuta zakti che. zubha bhAvanA eTale kaI bhAvanA bhAvavI e vize AcArya amitagatie paNa A pramANe jIvanI kalyANakArI vicAradhArA. zubha bhAvanA eTale sva-52 kalyANa kahyuM cheH kare evA vicAronuM draDhapaNe ekAgracitte ciMtana-manana karavuM. zubha sarvenu maitrI kuSa pramodana vitapu nIveSa kumAparatvam | bhAvanuM vAraMvAra ciMtana karavAthI mananI caMcaLatA dUra thAya che, AtmA mAththasthaHva viparItavRtI, savAramAtmA vidhA, Teva !! zuddha banato jAya che ane vairAgyano bhAva draDha bane che. Ama, bhAvanA badhA jIvo sAthe maitrIbhAva rAkhavo, guNIjano pratye pramodabhAva AtmAne nirmaLa karavAnuM eka mahattvanuM sAdhana che. ' dhAraNa karavo, duHkhI jIvo pratye kRpA batAvavI ane viparIta vRttivALA - tattvArthasUtramAM vAcaka umAsvAtie bhAvanA mATe "anuprekSA' , jIvo pratye mAdhyasthabhAva rAkhavo evI bhAvanA mATe he prabhu ! mAro zabda prayojyo che. prekSA eTale nirIkSaNa karavuM. anuprekSA eTale AtmA sadA prayatnazIla raho! AtaranirIkSaNa karavuM, AvazyakasUtranA TAkAmAM haribhadrasUrae A vicitra saMsAramAM vividha staranA, svabhAvanA, saMskAravALA mAnyanamati bhAvanA bhAvanA evI bhAvanAnI vyAkhyA bodhI loko jovA maLe che. vaLI vividha zakyatAvALI paristhiti jovA maLe che. jenA vaDe manane AnaMda thAya, sukha thAya te bhAvanA. teo bhAvanAne che. pazya ane pApa. satya ane asatya, kSamAM ane vaira, prema ane vAsanA' paNa kahe che. je manane vAsita kare te bhAvanA. AnaMdadhanajIe dhikkAra vagere parasparavirodhI bhAvo ochA-vattA pramANamAM jovA maLe. paNa ajitanAtha bhagavAnanA stavanamAM "vAsanA' zabda vAparyo ja cheH che. badhA ja jIvo zIlavAna gaNavAna. paropakArI niSpApa. taratama jogere taratama vAsanA, vAsita bodha AhAra; kSamAzIla, ane vinayI nathI hotA. vaLI jagatamAM pApanuM, paMthaDo nihALuM re bIjA jinataNo re. avicArIpaNAnuM, aNasamajanuM, svabhAvanI vakratAnuM pramANa paNa ThIka jeTalI vAsanA sUkSma teTalo vizeSa bodha manamAM pragaTe che ane ThIka jovA maLe che. sAdhakanuM, saMtanuM pramANa ekaMdare ochuM hoya che. to mananI zuddhi thAya che. paNa teno prabhAva ocho nathI hoto. uttarAdhyayana sUtranA samyakta prakaraNamAM gautamasvAmI bhagavAna jagatamAM jyAre adharmanuM pramANa vadhe che tyAre saMta mahAtmAo ja mahAvIrasvAmIne bhAvanA vize prazna pUche che. bhagavAnanA javAbano anekane tAre che athavA taravAno mArga batAve che. teo jIvana sArI sAra e che ke bhavano aMta lAve te bhAvanA. arthAta bhAvanA bhavano rIte jIvavAnuM baLa Ape che. bIjAnA doSo pratye upekSAbhAva ke aMta lAvanArI prakriyA che. eTale ja bhAvanAne 'bhavanAzinI' kahI che. mAdhyasthabhAva pote rAkhe che ane te rAkhavA mATe bIjAne zIkhave che. bhAvanA pAchaLa mAnasazAstrIya dRSTikoNa rahelo che. bhAvanAno hemacaMdrAcArye yogazAstramAM lakhyuM cheH AdhAracitta upara che. cittathI bhAvanA bhAvI zakAya che. jagatanA jIvo krUra karmasuniHzaMka, devatA guru nindiSu / pratye ane potAnI jAta pratye kevI bhAvanA rAkhavI jethI manuSyajanma AtmazaMsiSuyopekSA tanmAdhyasthamudIritam / / saphaLa thAya? zAstrakAroe judI judI be mukhya daSTithI bhAvanAonuM hiMsAdi krUra kArya kare, deva, guru ane dharmanI niMdA kare, tevA loko - vargIkaraNa karyuM che. adhyAtmanI athavA vairAgyanI bAra bhAvanAo A pramANe cheH te tarapha upekSA dAkhavavI, tene mAdhyasthabhAva kahe che. jIvanamAM harSa ke zoka, mAna ke sanmAna, vijaya ke parAjaya vagere (1) anitya (2) azaraNa (3) saMsAra (4) ekatva (5) anyatva (6) prakAranA saMyogo Ave tyAre manathI vicalita thavAne badale samabhAva azuci (7) Asrava (8) saMvara (9) nirjarA (10) lokasvarUpa (11) ; dhAraNa karavo te mAdhyasthabhAva. bodhidurlabha ane (12) gharmabhAvanA. A bhAvanAo AtmalakSI che koI asaMskArI, aNasamaju, zudravRttivALA, TUMkI buddhivALA, eTale ke AtmasvarUpane samajavA mATe upayogI che. maitrI, pramoda, . * dagAkhora ke niMdaka jevI vyaktine unmArgethI pAchA vALavA zikhAmaNa karuNA ane mAdhyastha e cArane dharmadhyAnanI athavA samyakatvanI bhAvanA tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. A bhAvanAo paralakSI che. ApIe tyAre te tenI avagaNanA kare tyAre tenA para roSa karavAne badale cittamAM samatA rAkhavI, manathI svastha rahevuM te mAdhyasthabhAva. eTale ke anya pratye enA kalyANa mATe bhAvavAnI che. maitrI eTale prANImAtra pratye mitratAno bhAva. pramoda eTale guNIjana pratye Adara. AvI vyakti para pragaTanahi paraMtu manathI paNa krodha karI AtmAne paNa '. karuNA eTale duHkhI pratye dayA ane mAdhyastha eTale viparIta vRttivALA 3 ja duHkhI na karavo ane samajapUrvaka svastha rahevuM te madhyasthabhAva. A ghaNuM pratye upekSAbhAva. A cAra bhAvanAmAM mAdhyastha bhAvanA kramamAM sauthI ja duSkara che, paraMtu ekaMdare te zreyaskara ane dharmamArge doranAruM che. chelI che. e bhAvanAne jIvanamAM amalamAM mUkavI te khUba agharI che. jyAre zubha AzayavALI vyaktine koI unmArge gayelAne sanmArge maitrI. pramoda ane karuNA e traNa bhAvanAne je vyakti jIvanamAM vALavAmAM niSphaLatA maLe tyAre svAbhAvika rIte ja tenAmAM krodha janme. utArI zake te ja mAdhyastha bhAvanA bhAvI zake. e dRSTie mAdhyastha durbhAvi pragaTe, pariNAme paristhiti bagaDe. banne pakSe gerasamaja ane bhAvanA e pahelI traNa bhAvanAno saravALo che. mAdhyastha bhavanA aNagamo pravarte. DitanI A mAnavasahaja nabaLAine dhyAnamAM eTale mananI samatA, svasthatA. e mukhyatve to AtmAno guNa che. rAkhIne bhagavAne mAdhyastha bhAvano upadeza Apyo che. paraMtu A mAdhyasthabhAva anya pratye dAkhavavAno hovAthI e paralakSI che. Ama nirbaLatA dUra karavA zuM karavuM ? prathama to niSphaLatA maLe teno raMja na mAdhyasthabhAva AtmalakSI che ane paralakSI paNa che. A bhAvanA je karavo. pote sadbhAvapUrvaka karelA prayatnathI saMtoSa mAnavo. potAnA bhAvI zake te svakalyANa ane parakalyANa banne sAdhI zake. prayatna pAchaLa sAva ja hato ke kema te prAmANikapaNe cakAsavuM. haribhadrasUrie A cAra bhAvanAnI vyAkhyA bAMdhatAM kahyuM che, niSphaLatA maLe tyAre mauna rahevuM. maunanI zakti ghaNI moTI che. maunam pAditacaMtAmaitrI, pura,ravinAzinI tathA sarvArtha sAdhanam | maunane kAraNe vANIthI thatA doSothI bacI javAya parasukhatuSTi muditA, paradoSoprekSaNa upekSA / / che. niSphaLatAne kAraNe krodha to na ja karavo, kAraNa krodhathI mati mUDha bIjAnA hitanI ciMtA karavI te maitrI, bIjAnA duHkha dUra karavAno bane che. smRtivibhrama thAya che ane pariNAme buddhino nAza thAya che. vicAra karavo te karuNA, bIjAnuM sukha joI AnaMdita thavuM te muditA krodhathI svajano viparIta thaI jAya che. ethI jIvanamAMthI sukha-zAMti , ane bIjAnA doSonI upekSA karavI te te mAdhyastha bhAvanA. konA pratye cAlyAM jAya che. yANa mATe bhAvavAnI Adara. sIna karavo ane samAja amalamAM mUkavI te jIvanamAM vAgI . pariNAme paristhi mAvI zake. e daSTie mA aNagamo pravarte. bhAvano upadeza Apyo che. paraMtu
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatA.tA. 16-7-95 11 jhe2thI ane tenA phUMphADAthI baLI jatAM. AvA bhayaMkara sarpanuM parivartana karavA, tene bodha pamADavA bhagavAna mahAvIra tenI pAse gayA. caMDakauzike tIvra krodha karI bhagavAnanA paganA aMgUThe daMza dIdho. paraMtu upadeza ke zikhAmaNa ke abhiprAya avasarocita hoya to rucikara lAge che. sAmI vyakti tyAre te hradayapUrvaka svIkAravA taiyAra thAya che. jo te avasarocita na hoya to tethI AvanAra ane lenAra banne vacce verajheranA bIja vavAya che. keTalIkavAra TUMkI dRSTivALI vyakti verabuddhithI uzkerATamAM zikhAmaNa ApanAranA nabaLAM pAsAM zodhIne ane na maLe to kalpIne paNa tene vagove che, juThANuM phelAve che. A juThANAMno sAmano karavAnuM keTalIka vAra muzkela banI jAya che. teve vakhate mAdhyastha bhAvanA dhAraNa karavAthI cittanI zAMti prApta thAya che. 'zAMta sudhArasa'mAM vinayavijayajI mahArAje lakhyuM cheH yo'pi na sahate hitamupadezam tadupari mA kuru kopa re / niSphalayo kiM parajanataptyA kuruSe nijasukha lopa re ! je koi hitakAraka upadeza na sAMbhaLe to paNa tenA pratye krodha natethI vicalita thayA vinA bhagavAne atyaMta sadbhAvathI, ka2vo, krodha karavAthI sAmenI vyakti sudhare nahi ane vadhArAmAM ApaNe karuNAbuddhithI, madhura avAje ene kahyuMH 'burjhA, buDjha, caMDakauzika |' potAnAM sukha-zAMti gumAvIe. tyAre bhagavAnano mAtAtulya vAtsalyabharyo avAja, temanA mukha paranI apAra zAMti ane samatA bhAva ane aMgUThAmAMthI jharatI mAtRtvanA pratIka samI zveta dUdhanI dhArAe caMDakauzikane jAgrata karyo. tenuM jhera ogaLI gayuM . pUrva bhavanuM tenuM sAdhutva jAgrata thayuM. pazcAtApa ane prAyazcitanuM amRta tenAmAM pragaTyuM. have banne pakSe pAtratA hatI. eka bAju samatAnA pratIka vAtsalyamUrti bhagavAna mahAvIra hatA. bIjI bAju caMDakauzika je A bhave daSTiviSa sarpa hato paraMtu pUrva bhavamAM sAdhu, tApasa hato. tenA saMskAranA mULamAM sAdhutvanI, tyAganI, tapanI thai hatI ke te draSTiviSa sarpa banyo hato. paraMtu zubha saMyogAnusAra tene bhAvanA hatI. paraMtu atyaMta krodhane kAraNe tenI eTalI badhI avanati mahAna AtmAno yoga thatAM tenI sAdhutA pragaTI, tenuM hRdaya parivartana thayuM. bhagavAna mahAvIranA mAdhyastha bhAvano vijaya thayo. caMDakauzikanuM eTalI hade parivartana thayuM ke potAnA viSathI koine hAni na thAya, koinI hiMsA na thAya e mATe teNe gharamAM moDhuM saMtADI dIdhuM. tenA zarIra para caDelI kIDIo marI na jAya te mATe te jarApaNa halyA vinA sthira * paDI rahyo. prabuddha jIvana vaLI unmArge gayelAne zikhAmaNa paNa zubha AzayathI, hitabuddhithI, mIThI vANI vaDe ApavI. kaDavI vANI tyajavI. kAraNa ke vANInI kaDavAza kahenAra mATe aNagamo janmAve che. koine garvathI, cAritrya khaMDananA bhAvathI, utArI pADavAnA AzayathI zikhAmag2a na ApavI. evI zikhAmaNa dveSajanita kaluSita vAtAvaraNa janmAve paMcataMtramAM sugharInI vArtA Ave che. comAsAmAM baccAM sAthe surakSita rahI zakAya e mATe sugharIe comAsA pahelAM taiyArI karIne jhADanI DALe sarasa hUMphALo mALo banAvyo. comAsuM besatAM varasAdanA divasomAM sudharI potAnA mALAmAM ArAmathI baccAM sAthe rahevA lAgI. eka vakhata varasAdamAM ThaMDIthI tharatharato vAMdaro e jhADa para Avyo. tene evI dazAmAM joine sudharIe tene Thapako Apyo. "teM ALasa karI ne ?' have bhogava badhI takalIpha ! thoDIvAra rahIne pharI sudharI bolI, vAMdarA ! teM to moja-majA ja karyA karI ! Akho unALo vItI gayo. toya tane kAMi vicAra na Avyo ? Ama, vAraMvAra sudharInA ThapakAthI vAMdaro ekadama roSe bharAyo. eNe kUdIne roSamAM AvIne sugharIno mALo toDI nAMkhyo. sudharI ane tenAM baccAM nIce paDyAM. Ama, vAMdaro ane sudharI koine ya lAbha na thayo. AthI pAtratA joyA vinA koine zikhAmaNa ApavAnI utAvaLa na karavI joie. mANase DahApaNa, sAvadhAnI vagerenI baDAza na mAravI joie. jyAre AvI rIte pote karelAM hitavacananI bAbatamAM niSphaLatA maLe tyAre mANase prathama potAnI pAtratAno vicAra karavo joie, potAnI kyAMya bhUla to nathI thatI ne ? pote gurutAgraMthithI (Superiority Complex) pIDAtA to nathI ne ? athavA to ema paNa vicAravuM ke, potAno puNyodaya eTalo ocho haze, potAnuM yazanAmakarma eTaluM ochuM haze ke prAmANika prayatna hovA chatAM potAnA vacananI kaMi asara na thai, balake potAne nukasAna thayuM. AvI rIte mananuM samAdhAna karI lai, samabhAva dhAraNa karIne potAnI pAtratA meLavavA prayatna karavo joie. bIjI bAju jene zikhAmaNa ApIe tenI pAtratAno paNa vicAra karavo joie. te jo na sAMbhaLe, na samaje to vicAravuM ke tenI pAtratA eTalI ochI che. pratyeka jIvanI gati tenA karmane AdhIna che. jyAM sudhI tenA azubha saMskAro kSINa thaI zubha saMskAro jAgrata na thAya tyAM sudhI tene sAMbhaLavAnI ruci thatI nathI. apAtre Apelo koi paNa jAtano upadeza ke zikhAmaNa patthara para pANI samAna nIvaDe che. mANasanI pAtratA na hoya to tene samajAvI zakAto nathI. paraMtu unmArge vaLelo jIva koika zubha paLe, dharmAbhimukha thai jAya che, dharma AcaravA mATe te puruSArtha karavA lAge che. pariNAme tenAM azubha karmo kSINa thavA lAge che. sAco dharma pALavAnI pAtratA te meLave che. koika vAra evI Azcaryajanaka ghaTanA bane che ke atizaya krodhI durguNI vyaktimAM acAnaka parivartana Ave che, kAraNa ke tenAmAM suSupta rahelAM dharmasaMskAro jAgrata thAya che. aMDakauzika sarpanuM daSTAMta suprasiddha che. e atyaMta jherI hato. te daSTiviSa sarpa hato. bAra gAu dUranAM jhADapAna ke jIvo tenI AMkhamAMnA caMDakauzikanA A prasaMgamAM vastutaH maitrI, pramoda, karuNA ane mAdhyastha e cAre bhAvanA jovA maLe che. bhagavAna mahAvIranI dRSTiviSa sarpa pratye maitrIbhAvanA, tene patanamAMthI ugAravAnA prayatnamAM rahelI temanI karuNAbhAvanA, sarpanA parivartana pachI tenA pratye AnaMda ane saMtoSano bhAva te pramoda bhAvanA. tenI jhera okatI AMkho sAme samatA bhAve sthira UbhA rahevuM, vAtsalya darzAvavuM, te mAdhyastha bhAvanA. Ama, cAre bhAvanAnAM darzana A eka daSTAMtamAM jovA maLe che. zikhAmaNanI upekSA karanAra pratye krodha na karavo, mauna rahevuM, samatA mAdhyastha bhAvanA e kAyaratAnI ke nabaLAinI nizAnI nathI. bhAva rAkhavo, zubha AzayathI ja zikhAmaNa devI, potAnI pAtratAno taraphathI pragaTa thato virodha ke Akroza sahana karavo vagere khUba UMDI vicAra karavo. unmArge gayelA mATe prArthanA karavI, koikavAra tenI samaja, dhairya ane vicArazakti mAMgI le che. A dRSTie joie to mAdhyasthabhAva mATe dRDha AtmazaktinI apekSA rahe che. AvI virala zaktine keLavavA mATe dharmadhyAna ane Atma jAgRtinI jarUra rahe che. eTalA mATe pUrvAcAryoe mAdhyastha bhAvanAne tIrtha samAna gaNI che. e baMnnene tAre che. eTale ke mAdhyastha bhAvanA dhAraNa karanAra pote tare che ane jenA pratye e bhAvanA dhAraNa karAya che tene paNa te tAre che. mAdhyasthabhAva ane pramodabhAva vacce sUkSma pharaka che. pramodabhAva dharAvanAra vividha prakAranA guNone joine AnaMda anubhave che, mAdhyasthabhAva dharAvanAra anyanA doSone, truTione jue che ane samatAbhAvathI, hitabuddhithI te dUra karavA prayatna kare che. ane temAM saphaLatA na maLe to tethI azAMta thatA nathI. mAdhyasthabhAvanA DhAla jevI che. te potAnA AtmAnuM rakSaNa kare che. durbhAva ane rAgadveSanA prasaMge samatA TakI rahevI e ghaNo moTo lAbha che. sAMsArika dRSTie paNa mAdhyastha bhAvanA ubhaya pakSe lAbhakartA che. apUrva avasara'mAM zrImad rAjacandre mAdhyastha bhAvanAno Adarza yathArtha rUpa varNavatAM lakhyuM che; zatrumitra pratye varte samadarzitA, mAna amAne varte te ja svabhAva jo; jIvita ke maraNe nahi nyUnAdhikatA, bhava-mokSe paNa zuddha varte samabhAva jo.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-7-95 | paryuSaNa vyAkhyAnamALA - Arthika sahayoga : zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI budhavAra, tA. 23mI ogasTa, 1995 thI budhavAra, tA. 30mI ogasTa, 1995 sudhI ema ATha divasanI vyAkhyAna sabhAo biralA krIDA kendra, copATI, muMbaI-400007 madhye yojavAmAM AvI che. A ATheya divasanI vyAkhyAnasabhAonuM pramukhasthAna DaoN. ramaNalAla cI. zAha zobhAvaze. dareka sabhAmAM prArthanA pachI savAre 8-30 thI 9-15 ane 9-30 thI 10- 15 ema roja be vyAkhyAno raheze. vyAkhyAnamALAno vigatavAra kAryakrama nIce mujaba che: divasa tArIkha vyAkhyAtA viSaya budhavAra 23-8-95 1. zrI zazikAMta mahetA mRtyuMjaya mahAmaMtra navakAra 2. zrImatI chAyAbahena pI. zAha tapanI tejasvitA guruvAra 24-8-95 1.pU. munizrI rAjakaraNajI jaina darzana meM karmavAda 2. DaoN. zekharacaMdra jaina '. Ao AtmA ko pahacAne zukravAra 25-8-95 1. DaoN. azvina kApaDiyA ekavIsamI sadI ane AdhyAtmika yuganuM prabhAta pU. samaNIzrI muditaprajJAjI vyavahAra aura adhyAtma zanivAra 26-8-95 1. pU. sAdhu prItamaprasAdadAsa sevA-muktinuM dvAra 2. DaoN. prakAza gajjara prArthanAnA ajavALe ravivAra 27-8-95 1. DaoN. ramaNalAla cI. zAha adattAdAna viramaNa 2. zrImatI menakA gAMdhI ahiMsA somavAra 28-8-95 1. prA. dhIrendra reliyA caMdananI to capaTI bhalI 2. zrI nArAyaNa desAI mAthe mota toLAtuM hoya tyAre maMgaLavAra 29-8-95 1. zrI haribhAI koThArI paramArtha yAtrA- atikramaNathI pratikramaNa 2. DaoN. guNavaMta zAha dharmakSetre, kurukSetre ane bajArakSetre budhavAra 30-8-95 1. zrImatI zailajA cetanabhAI zAha vrataziromaNinI pratiSThA - 2. zrImatI suSamA agaravAla bina khAvanA katAre pAra vyAkhyAnamALAnI zarUAtamAM dararoja 7-30 thI 8-20 prArthanA ane bhajano raheze. te rajU karaze anukrameH (1) zrImatI avanIbahena parIkha (2) zrImatI indirAbahena parIkha (3) zrI ramezabhAi rAvaLa (4) ka. kazanI zAha (5) zrImatI caMdrAbahena koThArI (9) ka. amISI zAha (7) zrI nItinabhAi sonAvAlA ane (8)zrI jatInabhAI zAha. A vyAkhyAnano lAbha levA saMghanA sarva sabhyo, zubhecchako ane mitrone bhAvabharyuM nimaMtraNa che. dila thI ramaNalAla cI. zAha caMdrakAMta dIpacaMda zAha upa-pramukha . pannAlAla 2. zAha koSAdhyakSa : - pramukha nirubahena esa. zAha praviNacaMdra ke. zAha maMtrIo pAlaka zI paMbaI jana yuvA rUpa mudrA, prakApA kI cImanalAla je. zAha prakAranA sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400014 kIna 3820276. mudraNasthAnaH rilAyansa ophaseTa prinTarsa, 19, khAMDiyA sTrITa, muMbaI- 400008, lesaraTAIpaseTiMga: mudrAMkana, muMbaI-400 092,
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa: (50) + 60aMkaH 80 - tA. 16-8-950 Regd. No. MH. By. / South 54. Licence 37 000 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra000 00 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989H50 varSa000vArSika lavAjama rU. 300 - taMtrI ramaNalAla cI. zAha zrImatI menakA gAMdhInAM uddhodhano paryuSaNa parva daramiyAna zrImatI menakA gAMdhIe muMbaInI judI judI che ane e DhoranuM mAMsa videzamAM nikAsa thAya che. videzIo mATe thaIne saMsthAonA upakrame ahiMsA, jIvadayA, zAkAhAra vagere viSayo upara bhArate potAnI prajAnI prAthamika jarUriyAto bAbatamAM keTalo badho sarasa, preraka uddabodhano karyA. pAMca-cha divasanA bharacaka kAryakramomAM bhoga Apavo paDe che te AnA uparathI joI zakAze. bhAratamAM lokazAhI apAyelAM emanAM vyAkhyAnone kAraNe muMbaImAM paryuSaNa daramiyAna che eTale keTalIka vastuono amala karAvavAmAM vilaMba thAya che. vaLI vAtAvaraNa jANe ke zrImatI menakA gAMdhInA vicArothI sabhara banI gayuM bhAratanA badhAM rAjyomAM keTalAya sarakArI amaladAro bhraSTa che ane hoya tevuM lAgyuM. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghano upakrame paNa ravivAra tA. lAMca rUzvata laine kAma kare che. mAMsAhArI vAnagIo banAvatI jANItI 27mI ogasTa 194panA roja zrImatI menakA gAMdhIe bharacake melI AMtararASTrIya kaMpanIo bhAratanA judA judA rAjyonA amaladArone samakSa ahiMsA vize lagabhaga savA kalAka jeTalo samaya vyAkhyAna ane rAjakIya netAone lAkho, karoDo rUpiyAnI rUzvate ApIne potAnuM thayuM zahA divasathI potAne zaradI ane tAva hatAM eTale emanI dhAryuM karAvI le che. A aniSTane tAtkAlika aTakAvavAnI jarUra che. te - bolavAnI bataka icchA nahotI, paraMtu sAMbhaLanAra suzikSita saMskArI vadhatuM jaze to Athika dvaSTie bhAratanA gAmaDAomAM pazupAlana para zrotAvargane sArI saMkhyAmAM upasthita rahelo joine temano vyAkhyAna jIvatA garIba lokono pazuo khUTavAI jaze. moMghA bhAve pazuo mATeno utsAha eTalo vadhI gayo ke savA kalAka sudhI teo ammalita ba ahi kharIdI nahi zakavAne kAraNe temanI bhayaMkara durdazA najIkanA bhaviSyamAM bolyAM: zrImatI menakA gAMdhIne paryuSaNa parvanI vyAkhyAnamALAomAM thaI jaze. videzI mUDIone AkarSavA mATe sarakAre je yojanAo karI che temAM dIrdhadaSTithI vicAra thayo nathI ane tethI bhAratanuM Arthika, upAzrayomAM ane sthAnakomAM tathA vividha maMDaLomAM ubodhana mATe laI javAnA kAryakramonuM saphaLatApUrvaka Ayojana karavA mATe zrI dIpacaMdabhAI * sAmAjika ane dhArmika zoSaNa keTaluM badhuM thaze tenI kalpanA muzkela che. gArDa, zrI maphatalAla mahetA, zrI mahIpatarAya zAha, zrI prItIza nAndI jIvadayAmAM mAnanArA lokoe veLAsara saMgaThita thaIne A badhI AvI rahelI yojanAono sabaLa pratikAra karavo joie. jIvahiMsAmAM vageree ghaNI sArI jahemata uThAvI hatI. saMDovAyelI kaMpanIonA zera jainoe levA na joIe. zrImatI menakA gAMdhIe potAnA vyAkhyAnamAM ahiMsA ane vartamAna samayamAM bhAratamAM ahiMsAnA kSetre zrImatI menakA gAMdhI jIvadayAnA ghaNA judA judA pAsAMonI carcA karI. jaina lokomAM rezamI potAnA sAthIdAro zrI prItiza nAndI, zrI anupama khera vagere sAthe mA vastra ane motIno vaparAza ghaNo badho che, paraMtu e baMnenI pAchaLa keTalI IchaLa kaTalA maLIne ghaNI moTI hilacAla calAvI rahyAM che. zrImatI gAMdhI ahiMsAne badhI jIvahiMsA rahelI che te ghaNA jaino jANatA nathI ane jANatA hoya varelAM (Committed) che. teo custa zAkAhArI che, eTaluM ja nahi to jaladI te choDavA taiyAra nathI e duHkhanI vAta che. bhUtakALamAM jyAre teo daLa ke dhanI banAvaTo ke vAnagIo vagere paNa letA nathI teo rezama ane motanI utpati vizenI jANakArI lokone hatI nahi tyAre rezamI vastra ke motI dhAraNa karatAM nathI. bhAratamAM jude jude ThekANe lokoe teno upayoga cAlu karyo te samajI zakAya tema che, paraMtu vartamAna katalakhAnAM baMdha karAvavA mATe tathA videza mATe bhAratamAMthI nikAsa thatA samayamAM to jainoe A bAbatamAM jAgrata thavuM jarUrI che. evI rIte mAMsano virodha karavA mATe teo atyaMta gatizIla ane kAryazIla che. zempa. lipasTika, neIla poliza vageremAM IDAM tathA mAchalInuM tela dareka viSayano emano abhyAsa AdhArabhUta mAhitI sAtheno che. vaparAya che te paNa ahiMsAvAdI lokoe jANavuM jarUrI che. potAnA dareka viSayane teo sarvAgINa dRSTithI vicAre che. temanI pAse bhAratamAM uttarottara pazuonI katala mATe Adhunika moTAM svayaM sarasa lekhana zailI che ane eTalI ja sarasa udbodhana zailI che: saMcAlita katalakhAnAM UbhAM thatAM jAya che. ethI dezane mAtra dhArmika lokamatane jAgrata karavA mATe jarUra paDe tyAM kAnUnI kAryavAhI karavA mATe daSTie ja nahi, paraMtu Arthika, sAmAjika ane sAMskRtika dRSTie paNa paNa teo badhe ghUmI vaLe che. alabatta AvaDA moTA dezamAM jyAM traNa keTaluM moTuM nukazAna thai rahyuM che teno citAra temaNe Apyo hato. sAMdho tyAM tera tUTe evI sthiti hoya tyAM haju ghaNAM moTA saMgaThananI bhAratanAM gAmaDAMomAM ane zaheromAM paNa keTalAya lokone pIvA mATe jarUra rahe che. pUratuM pANI maLatuM nathI tyAre A katalakhAnAMomAM sarakArI niyama samagra duniyAnA ghaNA badhA dezomAM loko ekaMdare mAMsAhArI che. anusAra marelAM Dhorane dhovA mATe rojanuM keTaluM badhuM pANI veDaphAI rahyuM keTalAka dezomAM to anAja vagere pUratA pramANamAM upalabdha na hovAne
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-8-95 kAraNe loko kudaratI rIte mAMsAhAra tarapha TheTha prAcInakALathI vaLelA che. che. eTaluM ja nahi svayaM saMcAlita katalakhAnAMo vadhatAM aTakAvavA mATe mAMsAhAra teone mATe anivArya jevo banelo che. prAcInakALathI cAlI zrImatI menakA gAMdhI akhila bhAratIya stare je joradAra AMdolana AvatI jIvana paddhatimAM parivartana lAvavAnuM saraLa nathI, to paNa ghaNAM calAvI rahyAM che temane sabaLa Teko ApavAnI javAbadArI jaina samAje dezomAM ghaNAM loko samajaNapUrvaka zAkAhArI thavA lAgyA che. uThAvI levI joie. zrImatI menakA gAMdhInA badhA ja viSayo mATenA ' . A badhA dezomAM bhAratanI sthiti nirALI che. bhArata ja eka evo badhA ja vicAro sAthe koI kadAca saMmata na thAya ke emanI badhI ja deza che ke jyAM prajAno ghaNo moTo varga zAkAhArI che. keTalAMka kAryapaddhatino koI kadAcasvIkAra na kare to paNa jIvadayA ane ahiMsAnA mAMsAhArIo paNa roja mAMsAhAra karatA nathI. bhaugolika dRSTie kSetre to jaina samAje emanI netAgIrIne avazya majabUta banAvavI joie to himAlaya sahita uttara bhArata ane pazcima bhAratamAM joIe. zAkAhArI lokonuM pramANa ghaNuM ja moTuM che. dakSiNa bhAratamAM paNa te ja zrI menakA gAMdhI nAnI umaranAM che, tejavI che, utsAhI che, pramANe che. bhASAnI dRSTie joie to gujarAtI ane rAjasthAnI potAnA dhyeyane varelAM che, sArA vaktA che, sArI netAgIrInA guNa prajAmAM zAkAhArI lokonuM pramANa sauthI moTuM che. dharmanI dRSTie joIe dharAve che, badhe ghUmI vaLavAnI zakti dharAve che, sarakArI ane ardha to musalamAnomAM mAMsAhAranuM pramANa sauthI vadhu che. khristI, pArasI, sarakArI stare. teo mAnabhera pahoMcI zake che, potAnA viSayano UMDo zIkha vagere dharmanA lokomAM paNa ghaNA kharA mAMsAhArI che ane keTalAMka abhyAsa dharAve che, kArya karavAnI paddhati ane sUjha temanI pAse che ane zAkAhArI che. hindu gharmanA lokomAM paNa mAMsAhArI kahI zakAya evo kendra sarakAranA pradhAna tarIkeno temane sAro anubhava che. bIjA bAju varga paNa che. eka jaina dharma evo che ke je dharmanA siddhAMta tarIke ahiMsAne jaina samAja pAse dhanasaMpatti ThIka ThIka che, hRdayamAM dayAnI bhAvanA che, varelo che ane tethI badhA jaina loko custa zAkAhArI che. (zokhathI paraMtu akhila bhAratIya stare rAjakIya ke sAmAjika AMdolana jagADI mAMsAhAra karanAra koIka jovA maLe to te apavAdarUpa che) jaina dharmanA tenI netAgIrI levAnI phAvaTa ke AvaData jaina samAja pAse che ke kema te adhikAMza loko gujarAta ane rAjasthAnamAM vaselA che. AthI phakta nizcita nathI. AvA saMjogomAM potAnA haiyAnA hitane lakSamAM rAkhI, dharmanI daSTie joIe to zAkAhAra jainonuM mukhya lakSaNa che. mAMsAhArano jaina samAja zrImatI menakA gAMdhInA hAtha majabUta karI ApavAmAM niSedha, jIvonI katalano virodha, jIvadayA e jainonuM mukhya dhyeya che. upayogI thaze to pote potAnI ja sevA karI che ema gaNAze. eTale bhAratamAM katalakhAnAM aTakAvavA e samagra jaina samAjanuM mukhya |ramaNalAla cI. zAha kartavya banI rahe che. e mATe jainoe joradAra avAja uThAvavAnI jarUra prakRti sauMdaryane vismayabhAvathI AlekhatA aMgreja raMgadarzI kavi varDjhavartha pro. cI. nA. paTela IzanI aDhAramI sadInA chellA caraNamAM aMgrejI sAhityamAM phrAMsamAM baMdhutva, samAnatA ane svataMtratAnI bhAvanAoe prerelI je Romantic Movement saMjJAthI oLakhAto sAhitya sarjanano jabaradasta sAmAjika ane rAjakIya krAMti zarU thaI hatI te pratyenA pravAha zarU thayo hato. ApaNe tene raMgadarzI sAhitya sarjanano pravAha potAnA pratibhAvamAMthI maLI hatI. e pratibhAvanuM 1804-1805nA kahI zakIe. raMgadarzI mAnasanuM mukhya lakSaNa vismayabhAva gaNAya che. arasAmAM varNana karatAM kavi lakhe cheH That I exist is a perpetual surprise to me-4 Betra Bliss was it in that dawn to be alive, che e hakIkata jamane pratikSaNa vismayathI bharI de che-ravIndranAtha ThAkuranI But to be young was very heaven. A uktimAM ApaNe vismayabhAvanuM utkaTa rUpa joIe chIe. raMgadarzI eTale ke AzAnA e paroDhamAM jIvavuM te kavi sAruM niratizaya vismayabhAvano sau prathama AvirbhAva ApaNane sarvedanA sUktomAM AnaMda anubhavavA jevuM hatuM, paNa 19varSanA yuvAna hovuM e to kharekhara jovA maLe che, savizeSa uSA ane amine saMbodhelAM sUktomAM zrI svarga ja hatuM. araviMde to vedAnA kavidrAonAM darzana AdhyAtmika anubhUtionAM paNa te pachI ja 1793-94nAM varSo daramiyAna krAMtivAdIoe pratIka (Symbols) hovAnuM pratipAdita karyuM che. pazcimanI saMskRtimAM krAMtinA nAme ekabIjAnAM lohI vahevaDAvyAM hatAM te joine kavi raMgadarzI vismayabhAvano pahelo AvirbhAva ApaNane izu pUrvenA hatAzAmAM DUbI gayA hatA. temanI bahena DorathIe kavine prakRti 427mAM janmelA ane 348mAM mRtyu pAmela grIka ciMtaka pleTonA sauMdaryamAM rasa letA karI temane e hatAzAnA kupamAMthI bahAra kADhyA. tattvadarzanamAM jovA maLe che. ApaNA vedAMtIonI jema pleToe paNa A have pachI kavi prAcIna bhAratanA vedayuganA kavidAonA jevA indriya pratyakSa jagatane mAyArUpa gayuM hatuM, paraMtu pleTo ciMtaka che. prakRtinA pUjaka banI rahyA. prakRti sauMdaryanA darzanamAMthI maLatA AnaMde teTalo ja svabhAve kavi che. ane teNe mAyAsRSTinA sauMdaryano prabhAva kavine AdhyAtmika anubhUtionI jhAMkhI karAvI ane te sAthe kavi anubhavyo che ane temAM daivI sauMdaryanI jhAMkhI karI che. mAnavajIvana pratye karuNAdaSTithI jotA rahyA. pleTonA samaya pachI pazcimanAM sAhitya ane kaLAomAM raMgadarzI vAvAjhoDAnA tophAnamAM pIla gaDhanA daSyanuM koi citArAe mAnasano vismayabhAva vividha rUpe pragaTa thato rahyo hato. paraMtu citareluM citra joIne varDajhavarthe lakhelA kAvyamAM kavi kahe che ke e citra vedayuganA kavi drAoe je vismayabhAvathI prakRtinAM vividha rUpone joIne potAne thayelA bhAvo vyakta karavA potAnI pAse paNa citArAnI joyAM hatAM evo vismayabhAva pazcimanA sAhityamAM ApaNane pahelI kaLA hota to kevuM sAruM! ema hota, to, kavi kahe che, pote e citramAM ane chellI vAra 1770 eprilanI 7mIe janmelA ane 1850nA The gleam, the light that never was, on sea or land eprilanI 23mIe mRtyu pAmelA aMgreja kavi viliyama varDajhavarthanA umerata, eTale ke e citrane sAgara ke pRthvI upara kyAreya javAna maLyo 1790 thI 1800 sudhInA dazakAmAM zarU thayelA kAvyasarjanamAM jovA hoya evA apArthiva prakAzano AbhAsa Apata. potAnI evI maLe che. temane vismayabhAvanI evI daSTi 1789nA julAInI 4thIe abhilASAne anusarIne kavie pakSIone, puSpone, prakRtinAM
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-8-95 prabuddha jIvana nayanaramya rUpone, e sarvane evA apArthiva prakAzanA vismayabhAvathI joyAM che. varDajhavarthanI bhAvasRSTimAM praveza meLavavA sAruM temanuM saraLamAM saraLa kAvya 'DephoDila' nAmanA vasaMta RRtumAM khIlatA sonerI raMganA puSpane lagatuM che. kAvyanI zarUAta ja kavi 'huM koi vAdaLanI jema ekalo ghUmI rahyo hato.' e paMktithI kareche. koi zAMta, nirjana pradezamAM ghUmI rahelA kavi potAne svaccha AkAzamAM saratA vAdaLa sAthe sarakhAve che. emAM temanI ekAMtapriyatA ane AkAzamAM uDyana karavAnuM AkarSaNa chatAM thAya che. ema ghUmatAM ghUmatAM kavi lakhe che, pote lagabhaga daza hajAra, AkAzagaMgAmAM camakatA tArAo jeTalAM agaNita suvarNaraMgI 'DephoDila' puSpo sarovara tIre ane vRkSonI nIce vAyunI laharIe laharIe AnaMdathI nAcatA, kUdatAM joyAM, ane evAM e 'DephoDila' puSpo joine kavi evA mugdha thai gayA ke temaNe e puSpo sAme joyA ja karyuM, ane e dazya temanA cittamAM evuM aMkita thai OM, kavi kahe che, pote palaMgamAM zUnyamanaska ane gamagIna thaine paDyA hoya tyAre e puSpo ekAMtamAM niratizaya AnaMdanA srota jevI aMtardaSTimAM jhabakI jAya che-They flash upon that inward eye/which is the bliss of solitude. ema thAya che tyAre, kavi kahe che, mAruM hRdaya AnaMdathI UbharAI UThe che ane 'DephoDila' puSponI sAthe nRtya karatuM thai jAya che. gayuM varDajhavarthanA koyala vizenA eka kAvyamAM ApaNe temanI vismaya prerita saMvedanazIlatAnuM eka bIjuM rUpa joie chIe. pote vasaMta RtumAM koyalane gAtI sAMbhaLe che tyAre, kavi kahe che, potAne e koi jIvatuM jAgatuM pakSI nahi, paNa dUra dUra lIna thai jato koi rahasyamaya azarIrI svara hoya ema lAge che. sUryanA prakAzanuM ane puSponuM gIta gAto e svara sAMbhaLI kavine potAnI kizorovasthAmAM koyalanuM gIta sAMbhaLI pote kalAko sudhI svapnasRSTimAM rAcatA e vAtanuM smaraNa thAya che, ane have, kavi kahe che, pote koyalane gAtI sAMbhaLe che tyAre potAne A pRthvI, parIonA koi indriyAtIta nivAsa jevI hoya ema lAge che AvA vismayabhAvathI kavi-prakRtinI vyaktine kyAreka AdhyAtmika anubhUtinI jhAMkhI paNa thAya. varDajhavarthane evI jhAMkhI thaI hoya ema temanA The Solitary Reaper e zirSakavALA kAvyamAM dhvanita thatuM jaNAya che. kAvyano vAcyArtha to mAdhyamika zALAomAM abhyAsa karatAM koi paNa vidyArthI ke vidyArthinI samajI zake evo che. e kAvyamAM skoTaleMDanI koi khINamAM eka grAmayuvati pAka laNatAM laNatAM gamagIna bhAve gAtI hoya che. khINanI pragADha zAMti, kavi kahe che, e yuvatInA gItanAM svarathI UbharAi gai che-The Vale Profound/ls 'overflowing with the sourid. yuvatInuM gIta sAMbhaLI kavi kalpanA kare che ke koi bulabulanuM gIta paNa arabastAnanA verAna raNamAM kyAMka chAyAvALA sthaLe ArAma karatA thAkelA pravAsIone potAne yuvatInuM gIta lAgyuM hatuM eTaluM madhura nahi lAgyuM hoya, athavA skoTaleMDanI uttara pazcime dUra dUra AvelA hebriDIjhanAmano nirjana TApu je samudramAM Avelo che, te samudranI zAMtino bhaMga karato je koyalano sva2 paNa e yuvatInA gIta jevo romAMcakArI nahi hoya. kavine prazna thAya che ke e grAmayuvatI zAnA vize gAtI haze ? ane e praznanA uttaramAM kavi kalpanA kare che ke yuvatInuM e gamagInI bhareluM gIta kadAca purANA kALanI koi duHkhada ghaTanAo vize, athavA dUranA bhUtakALanAM koi yuddho vize haze ? ke pachI, kavi pUche che, e gIta jIvananI koi sAmAnya ghaTanA vize haze ? eTale ke, sAmAnya jIvanakramamAM sarva koine thatAM AvyA che ke bhaviSyamAM thaze evA koi . Those shadowy recollections eTale ke ApaNAmAM sarva prathama sphuratA bhAvo ane jhAMkhAM jhAMkhAM zokaprasaMga vize, ke mRtyue karAvelA viyoga vize ke bIjI koi aMtaranI smaraNo mATe ke je ApaNAM sarve divasonA prakAzanuM mULa che, jenA parama 2 3 pIDA vize haze ? yuvatInA gItano viSaya je hoya te kavi kahe che te potAnA gItano aMta ja na AvavAno hoya ema gAtI ja rahI. ane pote e sthaLe hAlyAcAlyA vinA sthira UbhA rahIne e gIta sAMbhaLyA ja karyuM ane te pachI pote khINamAMthI TekarI upara caDhatAM gIta pUruM thai gayA pachI paNa keTalAMya samaya sudhI e gItanuM saMgIta potAnA hRdayamAM saMgharI rAkhyuM : I listened, motionless and still, and as i mounted up the hill, The music in my heart I have, long after it was heared no more. Ama khINanI pragADha zAMtino bhaMga karIne sphuratA ane evI ja pragADha zAMtimAM vilIna thai jatA grAma yuvatInA e gIta pratye utkaTa AkarSaNa anubhavatA kavi varDajhavarthe jANe ke ApaNAM prAcIna ane kalpatA aMte e ja brahmamAM vilIna thai jatA vizvasaMgItano sUra upaniSadonA abhyAsIone nirvikAra brahmamAMthI zabdabrahma rUpe sphuratA saMbhaLAya che, kaMika evuM ja saMgIta sAMbhaLyuM hoya ema jaNAya che. varDajhavarthane pragADha zAMti mATe thatuM AvuM AkarSaNa temanA 'bALapaNanA paroDhamAM thatI amaratvanI jhAMkhI evA zirSakavALA (Intimations of Immortality from Recollections of early childhood) jene aMgrejImAM Ode kahe che. evA stotrarUpa kAvyamAM jovA maLe che. e kAvyamAM kavi kahe che ke potAnA jIvanamAM evo samaya hato jyAre potAne sIm, upavana, jharaNuM, pRthvI ane potAnI dRSTie paDatI sarva koi vastuo, svapnanI prabhA ane tAjagI jevA svargIya prakAzathI rasAyelI bhAsatI, To me did seem Apparelled in celestial light The glory and the freshness of a dream. che paNa have, kavi kahe che, ema nathI rahyuM. haju paNa meghadhanuSya dekhAya ane adrazya thai jAya che, gulAba pahelAM dekhAtuM tevuM ja suMdara dekhAya chatAM pote jyAM jue che tyAM pRthvImAMthI divyaprabhAno AbhAsa adrazya thai gayo che-That there hath passed away a glory from the earth. che, paNa ema chatAM, kevI AnaMdanI vAta che, kavi kahe che, ke 'rAkhamAM paNa kaMika evuM che je jIvatuM rahe che, ane je alpajIvI nIvaDyuM hatuM tenI prakRtine smRti rahe che. ApaNAM bhUtakALanAM varSonI smRti mArA aMtarane parama AzIrvAdanI sthitinI anubhUti karAve che-The thought of our past years in me doth breed/Perpetual benediction:-te mATe huM AbhAra ane stutinuM gIta gAuM chuM, paNa e gIta, kavi kahe che, pote AnaMda ane svataMtratA, bALapaNanI bhoLI mAnyatAo, bALakanA hRdayamAM saLavaLatI navI navI AzAo evI evI vastuo je ApaNAM AzIrvAdane pAtra che, temane mATe nathI gAtA, pote AbhAra ane stutinuM gIta gAya che te potAne indriyagamya padArthonI vAstavikatA pratye rahetI satata AzaMkA, potAnAmAMthI kaMika adrazya thai jatuM hoya evo bhAva, potAne je pratyakSa nathI thayAM evAM vizvomAM vicaratA prANInI zUnyatApreraka AMzakAo jemanI samakSa ApaNI pratye prakRti koi gunegAranI jema bhayacakita thaI dhrUjI UThe evI bhAvanAo e sarva mATe; ane ...for those first affections,
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-8-95 prakAzathI ApaNe sarva vastuo joI zakIe chIe, je ApaNane in which the burthen of the mystery, jIvanamAM TakAvI rAkhe che, ApaNane poSaNa ApatAM rahe che ane jenAmAM in which the heavy and weary weight. ApaNAM kolAhalabharyAM varSone zAzvatInI zAMtinI kSaNo banAvI devAnuM of all this unintelligible world, sAmarthya che is lightened:-that serene and blessed mood, which... in which the affections gently lead us onuphold us, cherish, and have power to make until the breath of this corporeal frame our noisy years seem moments in the being of the and even the motion of our human blood eternal silence. almost suspended, we are laid asleep . Ama ApaNAM jIvananAM kolAhalabharyA varSomAM zAzvatInI in body and become a living soul: zAMtinI kSaNo anubhavatA kavi varDajhavarthane ApaNA prAcIna upaniSad while with an eye made quite by the power yuganA RSioe arayonI akhaMDa zAMtimAM sAdhanA karI je of harmony, and the deep power of joy, anubhavatA tenI ja AchIpAtaLI jhAMkhI thaI hoya ema lAge che. we see into the life things. . temanA eka kAvyamAM to kavi varDajhavartha prakRti sauMdaryamAMthI potAne evI kalyANamaya manaHsthiti ke jemAM A sRSTinA rahasyano ane maLelA AnaMdanI smRtie potAne thayelI spaSTa AdhyAtmika ApaNI buddhine na samajAya evA A jagatano bhAra ane ApaNane anubhUtinI kSaNonI vAta kare che. e kAvya te kavi skoTaleMDamAM TinTane thakavI nAkhe evo bojo haLavo phUla thaI jAya cheH-evI prazAMta ane ebI nAmanA eka dharmamaThathI thoDA mAIlanA aMtare AvelI vAI kalyANamaya manaHsthiti ke jemAM ApaNAM hRdayanAM mRdu saMvedano ApaNI nadInA tIre pAMca varSa pachI 1798nA julAInI 13mIe bIjI vAra cetanAmA avA madadanA arAtana gAtimAna kare che ke ata A dhULa gayA tyAre temane svarelI kAvyapaMktio che. e kAvyamAM kavie potAnI rIrA vyAsa ane ApaNA mAnavAyarakatanuM bhramaNa paNa lagabhaga thabhA kizorAvasthAmAM, pachI potAnI yuvAnImAM ane chevaTe 1798mAM, 28 5 jatAM, ApaNuM zarIra nidrAvaza banI jAya che ane ApaNe caitanyarUpa varSanI vaye, ema prakRti pratyenI potAnI daSTi kevI badalAtI gaI hatI AtmA banI rahIe chIe, ane te sAthe jIvananI saMvAditAnA prabhAve, ane AnaMdanA UMDA prabhAve prazAMta banelAM aMtarthakSuthI ApaNe samagra teno pUrI kAvyamaya vANImAM Alekha Apyo che. jIvananuM rahasya joIe chIe. - kizorAvasthAmAM kavino prakRti sauMdaryamAM rasa Indriyone thatA sukhada pote jIvananuM karuNa madhura saMgIta sAMbhaLyuM che te sAthe, varDajhavartha sparzathI thatA sthaLa AnaMdano hato, te pachI yuvAnImAM ullAsabharyA kavi kahe che. potAne unnata vicAronA AnaMdathI kSubdha karatA evA koi bhavya koI haraNanI jema parvato upara, UMDI nadIonA tIre tIre ane ekalAM re tattvanA astitvanI jhAMkhI thAya che ke je ApaNe kalpanA karI zakIe te vahI rahetAM jharaNAM pAsekUdAkUda karI mUkatAM, paNa te, kavi kahe che, potAne karatAM paNa vadhAre gADhapaNe astitva mAtranI sAthe otaprota thaI raheluM ziya evI koi vastu meLavavAnI utsukatAthI nahi, paNa koI bhayapreraka che. e tattvano nivAsa, kavi kahe che, pote asta pAmatA sUryanA vastuthI dUra dUra nAsI jatA hoya evA bhAvathI vaLI jaLadhodhano dhoSa prakAzamAM, vizALa sAgaramAM, caitanyathI ghabakatA vAyumAM (in the koi pracaMDa UrminA AvegathI temanA hRdayane abhibhUta karI deto. paNa living air), nIlA AkAzamAM ane mANasanA manamAM anubhave che. e have, kavi kahe che, e Akula AnaMda (Achingjoys) ane vyAkuLa harSa tattva, vaLI kavi kahe che, vicAra karatI sarva vastuomAM ane sarva (dizzy raptures) pUrAM thaI gayAM che. paNa, kavi kahe che, potAne e vicAronA sarva viSayomAM prANa pUratI gati ane cetanA che ane vAtano kheda nathI, kAraNa ke, yuvAnInA e unmatta AnaMdane bhulAvI de padArthamAtramAM vilasI rahe cheH evuM potAne kaMIka maLyuM che, pote mAnava jIvananuM zAMta karuNa madhura A motion and a spirit, that impels saMgIta-The still sad music of humanity-sAMbhaLatA thayA che, All thinking things, all objects of all thoughts, e saMgIta kaThora ke karkaza nathI, chatAM temAM potAnI yuvAnInA unmAdane and rolls through all things zAMta karI evI zakti che. . . IzopaniSadanA pahelA maMtramAM varNavyA che tevAAnI sAthe kavine prakRti sauMdaryanA darzane maLatA AnaMdamAMthI eka izAvAsyamidam sarva yatkica jagatyAm jagata / / bIjI paNa upalabdhi thaI che. teo vAI nadInA tIre bIjI vAra pAMca prakRtimAM aMtahita rahelA AvA bhavya tattvanI jhAMkhI thaI hovAthI * varSa pachI gayA hatA, paNa pAMca varSa pahelAM temaNe e nadInA tIre je , pahelA to e nAtaja kavi kahe che, potAne sIma ane vana, parvato ane A lIlIchama pRthvI dayo joyAM hatAM te teo bhUlI nathI gayAM. pote, jyAre koI kheDamAM upara je kaMI dekhAya che. AMkha je kaMI jue che, kAna je kaMI sAMbhaLe che, ekalA ke nagaronA ghoMghATathI thAkIne ArAma karatA hoya che, tyAre e e sarvanA pote prema thai rahyAM che, tathA prakRti ane indriyonI vANImAM dezyonI smRti, kavi kahe kahe che, potAnAM lohImAM ane hRdayamAM madhura in nature and the language of sense) pote potAnA cittamAM spaMdano preratI, potAnA cittane pragADha zAMtithI bharI detI, pote bhUlI krUratA pavitra vicAronAM laMgararUpa AdhAra (anchor) potAnA hRdayane gayelA AnaMdanuM potAne smaraNa karAvatI ane potAne pAchaLathI yAda nI rogI rAkhatI dAI (nurse), potAnI pathadarzaka (guide) ane paNa na rahe evAM, jene koI nAma na ApI zakAya evAM, mAnavatA ane rakSaka (guardian) tathA potAnI nIti bhAvanAono preraka AtmA premanAM nAnAM sarakhAM kRtyo (little, nameless, unremembered (the soul of all my moral being)rUpe oLakhI pote AnaMda acts of kindness and of love) karavA preratI. anubhavI rahe che. - vaLI e drazyonI smRtimAMthI, kavi kahe che, potAne enAthI paNa 1 kavi varDajhavarthanuM A kAvya ucita rIte ja kavinA sarva vAcakone vadhu bhavya evI balisa maLI rahe cheH temanA samagra kAvyasarjanamAM sauthI vadhu priya thaI raheluM che. That blessed mood,
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-8-95 prabuddha jIvana kArya-ArAdhanA D 'satsaMgI' Aje zaheromAM rastAmAM tamane koi maLe ane tame tenI sAthe vAta karavA iccho to te thobhe, paraMtu tamArI vAta saheja paNa laMbAya to te vyaktinI dhIraja khUTe che. te tarata kahI de che ke tene samaya nathI. paTAvALAthI mAMDIne kalekaTara sudhI, nAnI hATaDIvALAthI mAMDIne kArakhAnuM calAvanArA sudhI ane sAmAnya kAryaka2thI mAMDIne netAo sudhI koine samaya nathI evuM vAkya ApaNA kAna para avAranavAra athaDAyA kare che. Ano artha evo thayo ke sau koi kartavyaparAyaNa che, kAryarata che. jyAre bIjI bAjuthI ophisomAM nikAla thayA vinAnA kAgaLonI sArI saMkhyA rahe che, adAlatomAM hAtha para na lai zakAtA keso sArA pramANamAM rahe che, zaikSaNika saMsthAomAM vidyArthIonA abhyAsakramo parIkSAno samaya Ave tyAre adhUrA rahetA hoya che. sarakArI davAkhAnAomAM DaoNkTaro dardIonI sAravArane pahoMcI zakatA nathI, ane moTA vepArIo, amaladAro vagerene potAnAM kAma mATe divasanA 24 kalAka ochA paDe che evI temanI phariyAda rahetI hoya che. mANasane samaya nathI ema kahI zake teTalo te kAryarata che chatAM kAma to adhUruM ja rahe che, tema te dIpI nIkaLe che emAM haMmeza kahI zakAya nahi. thoDA bhinna pariprekSyamAM vicArIe to vartamAna samayamAM mahAtmA gAMdhIjI ke kavivara TAgora, gokhale, rAnaDe ke tilaka, saradAra vallabhabhAi paTela, javAharalAla naheru ke DaoN. rAdhAkRSNana, araviMda ghoSa, madanamohana mAlavIyA ke mahAdeva desAi, nAnAbhAi bhaTTa ke gijubhAi badhekA jevI pratibhAonI thoDI jhAMkhI karAve ke temanAM vyaktitvano marma samajIne temane mArge cAlavAno prayAsa rAkhe evI vyaktio khAsa jovA maLatI nathI. tevI ja rIte pahelAM jevAM paMDito, abhyAsIo, sAhityakAro, kalAkAro, kArIgaro vagerenI thoDI jhAMkhI thAya evuM paNa ochuM jovA maLe che. cAra dAyakA pahelAM vidyArthIo prathama varga lAvatA tevI tejasvitA vartamAna samayamAM prathama varga lAvanAra vidyArthIomAM jovA maLatI nathI. utpAdananA padArthonI guNavattA samaye samaye ghaTatI rahe che. paTAvALo paNa je dezamAM kAryarata raheto hoya te dezamAM AvI kaMgALa phaLazruti zI rIte hoya ? kAma behada vadhI gayuM che ? vasatino vadhAro kAmane pahoMcI vaLavAmAM naDatararUpa che ? prazno eTalA badhA aTapaTA che ke kAmano nikAla khUba samaya mAge? praznonI saMkhyA eTalI badhI vadhI gai che ke 24 kalAka cheka ja thoDA paDatA rahe ? vasati vadhI che e sAcuM, tethI kAma vadhyuM che e sAcuM; prazno aTapaTA banyA che e satya che, tema ja praznonI saMkhyA ghaNI moTI che e paNa sAcuM. mANasa 'samaya nathI' ema sahaja rIte bolI jAya eTalo kAmaDho banyo che e paNa sAcuM. to khoTuM zuM ? to kahevAnuM zuM rahe che ? TUMkAmAM nikhAlasatAthI kahIe to mULa ja khoTuM che. arthAt mANase dhyeya ja khoTuM apanAvyuM che; te kAryarata rahe che, paNa dhyeya che paisA meLavavAnuM. ane je kArya hoya tenuM dhyeya gauNa banI gayuM che. athavA bolavA pUratuM ja che. mANasa potAnAM sukhasagavaDonA saravALA ane guNAkAramAM tallIna, tanmaya rahe che tethI tenI pravRttio ke kAryaparAyaNatA sukhasagavaDonI prApti mATe rahe che. dAkhalA tarIke, taddana zAMta jIvanavyavahAra cAlato rahe to vakIlonI salAha levA koNa jAya ? tethI vakIlane je mAnava saMparko thAya temAM kajIyAnI cinagArI te mUke to temAM Azcarya pAmavA jevuM nathI. zikSako nokarInA samaya sivAyanA samayamAM Tayuzano mATe doDAdoDI kare pachI vargamAM zIkhavavA mATe temanI zakti temane keTalo sAtha Ape ? prAdhyApako pAThyapustako ke mArgadarzikAo lakhavAmAM, TyuzanomAM, yunivarsiTInAM kAryakSetramAM ane parIkSaNa kAryamAM otaprota rahetA hoya pachI vidyArthIone zIkhavavAno utsAha keTalo rahe ? Ama amaladAro, moTA kheDUto, vepArIo, sine jagatanA abhinetAoabhinetrIo vagere sau koi paisA prAptinAM dhyeyane sarvasva gaNe che tyAM pote svIkArelA vyavasAyanuM dhyeya gauNa banI jAya che. athavA to tenI samULagI vismRti thAya che. gADI pATA para sIdhI cAlI jatI hoya to 5 te nizcita samaye niyata sthaLe pahoMce; paraMtu gADI pATA parathI utarI jAya to ? je khoTuM che athavA je kahevAnuM che te e che ke gADI pATA parathI UtarI gai che. gADI pATA para caDe kharI ? zI rIte caDhe ? gADI pATA para avazya caDe, paraMtu temAM mAnasano dharamULathI pheraphAra karavo paDe. UlaTI paristhitimAMthI sulaTI paristhiti banAvavI paDe. bIjA zabdomAM kahIe to mANasa kArya ArAdhanA che-(Work is worship)e sUtra jIvanamAM UtAre to gADI pATA para cAlavA lAge. atyAre je paristhiti che te aMgrejI iDiyama 'To put a cart before a horse' pramANenI che. atyAre AgaLa gADI ane ghoDo pAchaLa arthAt paisA ane sukhasagavaDo pahelAM ane pachI kArya e sthiti che. kharI rIte jotAM pahelAM kArya ane pachI paisA, sukha-sagavaDo vagere Ave. paisA-sukha, sagavaDonuM sthAna preraka baLa tarIke avazya rahe, paraMtu atyAre te aMtima kAraNa tarIke che; A nathI to satya ke nathI AvakArapAtra. mANasa jIvanamAM je kArya - svIkAre che te mukhya che; mANasa kAryane varelo rahe temAM tenAM sukha ane zobhA che. thomasa kArlAile A sUtra ApyuM cheH-'work is workship - kArya ArAdhanA che.' ArAdhanA eTale pUjA. hiMdu dharmamAM izvaranI pUjA che. jaina dharmamAM tIrthaMkara bhagavAnanI pUjA che. jenI pUjA karavAnI che, tenA pratye prema hovo joIe e svIkRta che. tema chatAM bhayathI pUjA thatI hoya to samaya jatAM premathI pUjA thAya e kharI pUjA che. iSTadevanI pUjA kevaLa bAhyAcAra nathI, paraMtu pUjA hRdayano viSaya che; temAM AbhAra ane samarpaNa baMne bhAvo rahelAM che. pUjAnuM phaLa to avazya maLe, paNa phaLanI tRSNA temAM na hoya to ja te sAcI pUjA bane che. AvI rIte pote svIkArelAM kAryane ArAdhanA-pUjA gaNAvAmAM Ave. arthAt kArya pratye ArAdhanA-pUjAno bhAva rAkhIne kArya karavAmAM Ave to atyAre zikSaNano prasAra sArI rIte thayo hovA chatAM mANasanAM jIvananI gADI pATA parathI UtarI gai che te pharI pATA para cAlavA lAge. dRSTikoNa badalavAnI jarUra che je zarUmAM paDelI Tevone lIdhe atyaMta kaSTadAyI lAge, paNa bhAvi saune mATe sukhada bane. A saMbaMdhamAM mahAtmA gAMdhIjInA maMtrI mahAdevabhAinuM udAharaNa svAmI AnaMde AlekhyuM che te mananIya che. 'emanuM vAcana sAhityika ane teTaluM ja cAlu rAjadvArI pravAho, banAvonI adyatana mAhitIvALuM rahetuM. hiMdane lagatI deza-paradezanI chellAmAM chellI rAjadvArI cAlo ane carcAonI chellAmAM chellI mAhitI emanI pAsethI maLI zakatI. sabhAomAM, kamiTIonI beThakomAM kAM doDatI TrenomAM kampArTamenTane pATiye caDIne ThAMsoThAMsa bharelA emanA masamoTA thelAmAMnAM chellAmAM chellAM chApAM mAsiko, pustako vAMcatA hoya; 'yaMga iMDiyA', 'navajIvana'nA lekho lakhatA hoya. satata musApharI, sTezane sTezane darzanArthI khalakatanAM ToLAM, sabhAo, mulAkAto, beThako, carcAo, vATAghATo vacce pote kyAre khAtA, nAhatA, sUtA ke dehadharmo ATopatA, enI koi khabara na paDe ke kalAkamAM cAra raheto. kalAkanuM patAve. kAmamAM rAta ne divasa vacceno bheda bhAgye ja mANasa je kArya svIkAre te kArya tene jIvanamAM ucita sthAna Ape che; te kArya samAja ke rASTra pratyenAM tenAM yogadAnanuM kSetra bane che. te mAtra vaiyaktika rIte mahattvanuM che. eTaluM ja nahi paraMtu te samAjajIvanane paNa cokkasa svarUpa Ape che. A dRSTie 'kArya ArAdhanA che'no marma samajavo ghaTe, paheluM to e ke je kArya mANasa svIkAre te kArya mATe tene prema hovo joie, te kArya gamatuM hovuM joie. ke nAchUTake svIkAreluM athavA bhautika pralobhanothI svIkAreluM kArya veTha dhareDa bane, paraMtu temAM ArAdhanAno bhAva AvI zakato nathI. sAmAnya rIte yuvAno je nokarI pasaMda kare che temAM pagAra, anya phAyadA ane sagavaDono vicAra khAsa kare che, paraMtu potAne te kArya kevuM ane keTaluM priya che teno vicAra khAsa karatA nathI. ijanera, myujhiyamanA kyureTara ke pachI Ai. e. esa.nI DIgrI meLavyA bAda vahIvaTI vaDA tarIkenI
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane samAja ave to para ane savinathI jokhavuM ja Azaya prabuddha jIvana .. tA. 16-8-95 nokarImAM pagAradhoraNo, sagavaDo, bhAvi tako vagerene kendramAM rAkhIne vAstavamAM mANasanAM manane ThekANe rAkhavAno upAya kArya che. jAtIya nokarInI pasaMdagI thAya che, abhyAsa paNa A daSTine khyAlamAM rAkhIne vAsanA satAve tyAre kAma karavA maMDI jevuM ema sAdhusaMto khAsa kahe che. thayo hoya che. pariNAme je kArya AnaMda, zokha ane vakhate paDakAranI ' Ama kArya mANasane zetAna banavAmAMthI bacAve che, yogya AjIvikA bAbata banavI joie te ghareDanI ane yaMtravatu bAbata bane che. Arthika Ape che, kArakirdI race che, AvaData ane jANakArI arpe che, ghaDatara kare vaLatara vagere prerakabaLa tarIke anivArya che, paraMtu vAstavamAM bane che che, tenA parivAranuM yogya bhAvi nirmANa kare che, ane nAmanA paNa arthe aMtimabaLa. tethI karmacArIonuM mAnasa evuM bane che ke kaMIka Arthika che. kAryanI AvI jabbara tAkAta samajIne agavaDo ke zramanI paravA phAyado dekhAya to kAmamAM vizeSa rasa paDe ane jarUrI skUrti, utsAha karyA vinA hRdayapUrvaka kArya karyA karIe to ApaNe je hetu mATe dharatI vagere AvI jAya; Arthika phAyadA vinA mati bahera mArI gai hoya para AvyA chIe te hetu pAra paDe tema ja sahRdayatAthI karelAM kArya dvArA evI mUDhatA paNa AvI jAya. ahIM Arthika phAyadAne ArAdhanA duniyA hoya tenAthI vadhAre sArI banAvavA mATe yogadAna ApyuM gaNavAmAM Ave che, kAryane nahi, A bhayaMkara roga vyakatine ane gaNAya. kAryano A mahimA samajAtAM bolAi ja jAya che ke kArya samaSTi'ne pAyamAla karI rahyo che. Ano ilAja e che ke Arthika ArAdhanA che, pUjA che. vaLatara ane mobho-daro sAmAnya hoya to paNa te kArya hRdayathI gamatuM mANasa kAryaparAyaNatAne lIdhe sArI Arthika sthitimAM paNa Ave. hoya to te svIkAravuM. paraMtu te kAryanuM pariNAma che, beya nathI; dhyeya to te kArya pote, kAraNa | gamatuM kArya maLyA bAda paNa keTalAMka loko kAryamAM ArAdhanAno ke kAryano zubha hetu hoya che. dAkhalA tarIke, vepArI yogya guNavattA bhAva lAvI zakatA nathI temAM AsapAsanuM vAtAvaraNa paNa mahattvano dharAvatI vastuo vAjabI bhAve samayasara Ape to grAhakonAM te bAbata bhAga bhajave che. e dhyAnamAM levA jevI bAbata che. dareka ophisamAM pUratAM sagavaDatA ane sukhAkArI jaLavAya e vepArano hetu che. thoDA karmacArIo evA hoya che jemane zistabaddha kAma karavuM gamatuM nathI, grAhakonI zubha bhAvathI sevA karavAthI je kamANI thAya te pariNAma che paNa sAthe sAthe bIjA karmacArIo kAma kare te paNa temane rucikara lAgatuM ane preraka baLa paNa avazya che, paraMtu te nathI to aMtima hetu ke nathI nathI. zaikSaNika saMsthAono dAkhalo laIeto A prakAranA karmacArIo sarvasva. sahRdayatAthI vyApAra karavAthI grAhako vadhe ane savizeSa AvAM sUcano karavA lAgeH "bola bola karavAthI thAkI javAya che. kamANI thAya, ghaDIbhara samRddhi paNa Ave to paisAno sadupayoga bolavAnA dhaMdhAmAM gaLuM ane phephasAM baMnene jokhama che." A sUcano evI niHsvArthabhAve dhArmika kAryo ane samAja-sevAmAM karavAno che. jo kevaLa paLe thAya ke jyAre niSThApUrvaka kAma karatA karmacArIone mAnasika thAka kamANIno ja Azaya rahe to grAhako gauNa bane ane bheLaseLa, ochuM varatAto hoya athavA AcArya sAthe matabheda thayo hoya ane A jokhavuM, bhAva phAve tevo levo, batAvavI sArI vastu ane ApavI halkI sUcanono evI mIThAzathI mamaro mUkavAmAM Avyo hoya ke te divasanAM vastu vagere jevAM aniSTo ghUsI jAya. AvA kevaLa kamANInA hetuthI adhyApanakAryamAM zithilatA AvI jAya. ophisamAM A prakAranA vepAra karato vepArI savAranA 6 vAgyAthI rAtanA 10 vAgyA sudhI karmacArIo AvuM sUcana karavA lAgeH "phalANAbhAI sAheba kahe te pravRtta rahe ane tene samaya nathI ema te bhale kahe, paraMtu te sAcA arthamAM pramANe kAma karye jatA hatA. daza varSamAM ardhabimAra jevA banI gayA che kArya parAyaNa nathI. te kAryane vikRta banAve che ane tethI tenI jethI have bicArAne avAranavAra rajA levI paDe che." AvuM sUcana navA kAryaparAyaNatA vikata ja gaNAya. karmacArIone temaja sahRdayatAthI kAma karanArA karmacArIone thoDI kAryane kAryanA hetunAM anusaMdhAnamAM vicAravAthI te pUjArUpa, vadhAre asara kare. kArya mANasanuM abhinna aMga che. ApaNe svAbhAvika arcanArUpa gaNAya evI AtmakeLavaNI, mANase levAnI rahe che. bIjI rIte ja koIne pUchIe chIe, 'tame zuM karo cho? vyavasAya mANasanAM rIte kahIe to, kAryanA zubha hetunI paripUrNatA mATe jema mUrtipUjAmAM oLakha ane zobhA bane che. mANasa je kaMI banavA pAme che temAM tenAM AratI, dIvo vagere bAhya sAmagrI ane prema, namratA, tAdAmyatA kAryano phALo ati mahattvano che. mANasa kAma karavAthI mAMdo paDe che e vagerenI AMtarika sAmagrI hoya tema bAhya ane AMtarika sAmagrIthI vAhiyAta dalIla che. bImorI Ave che ciMtA, tanAvo, gusso, svIkAreluM kArya karatAM AvaDe evI AtmakeLavaNI mANase levAnI rahe tiraskAra, IrSA, aNagamo, asaMtoSa, nirAzA, khinnatA, kaMTALo, che. Ama thAya to, Aje kAryaparAyaNatAmAM je vikRti AvI che tene vAsanAo vagerene lIdhe, nahi ke kAmane lIdhe. jyAre gajA uparAMta kAmuM badale sAhajika svarUpanI kAryaparAyaNatA Ave; je hetu mATe kArya che te karavAmAM Ave tyAre ja bImArI mATe kArya kAraNarUpa gaNAya. potAnA lakSya bane. vidyArthIo judA judA viSayonI samaja meLave, sAruM svAthya vyavasAyamAM gajA uparAMta kAma karavAnI koI vAta hotI ja nathI. keLave, yogya vicAro sevatA thAya ane jIvanano sAmano karavAnI vAstavamAM, kAma, kArya mANasano khorAka che. mANasanAM jIvanamAMthI satA keLave e keLavaNInuM dhyeya che. A dhyeya mATe zikSakoe kArya bAda karavAmAM Ave to zuM rahe? ApaNane koI vAra jANavA maLe kAryaparAyaNa banavAnuM che; pagAra prerakabaLa ane pariNAma che, kArya mukhya ke koI vyakti kaMi kAma karatI ja nathI, tyAre ApaNe Azcarya sAthe che.' khinnatA anubhavIe chIe ane te mANasanA jIvana vize praznArtha thAya "sArA pagAro vinA, sArI Avaka vinA atyAranA samayamAM, che. kaMI ja kAma na karanAra mANasanuM samAjamAM nathI hotuM mUlya tema nathI jIvanano nibhAva kema cAle? putrIono kariyAvara kevI rIte thAya ? thato tenA pratye koine Adara. tethI ja kArya mANasanuM sarvasva che. ane AvA prazno kyAreka sAMbhaLIe chIe. paraMtu eka prakAranI vartamAna temAM pUjAmAM hoya tema prema, sahRdayatA ane samarpaNa hovA ghaTe.mANasa paristhiti ja vikRti che tethI AvA prazno thAya ane te praznono ukela je kSetramAM kAma karato hoya temAM kAryane pUjA, ArAdhanA gaNIne te dekhAya ja nahi. je zubha hetu mATe kArya karavAnuM che te samajIne mANasa kAryamAM otaprota rahe to te te kAryano niSNAta bane che. eTaluM ja nahi kAryane pUjArUpa gaNIne te mATe zrama Adara ane sarjatA keLavato rahe to paraMtu kaMgALa sthitimAMthI yogya saMjogono AnaMda mANavA pAme che. mANasanA jIvana ane vyavasAyanAM kSetranuM svarUpa yogya prakAranAM banatAM - mahAtmA gAMdhIjInA samagra jIvanamAM "oLakhANa', 'lAgavaga' raheze. paisA, nAmanA vagere mATe ja kArya karavuM evI kAryanI binajarUrI vagerene badale kevaLa kAryaparAyaNatA jovA maLe che; temaNe mahAtmA tarIke vigato adrazya thaI jaze. samaya jatAM dareka vyavasAyanuM kSetra kAryanuM darpaNa lokahRdayamAM sthAna lIdhuM temAM potAnAM umadA kAryane ArAdhanA gaNIne banI raheze. vartamAna kharca ane putrIno kariyAvara e badhI vikRtio aviratapaNe pravRtta rahyA teno phALo nAnosUno nathI. nAnA mANaso ja che. vikRti haTe ane sAhajika sthiti Ave tyAM praznonA ukta paNa, * paNa kAryaparAyaNatAthI sArI pragati karI zakatA hoya che. je kheDUto, sahaja rIte AvyA ja kare. ghaDIbhara A kalpanA lAge ane arthazAstrane vepArIo, kArIgaro vagere sArI sthitimAM AvyA che te temanI bAju para mUkI dIdhuM lAge, paraMtu saune vicAravAnI chUTa che. paisAnI kAryaparAyaNatAne lIdhe che. ALasu mANaso potAnI pAyamAlIne ArAdhanA hoya tyAre je arthazAstra hoya ane kAryane ArAdhanA gaNAya AmaMtraNa ApatA hoya che ane samAjane paNa nukasAna pahoMcADatA hoya tyAre je arthazAstra hoya emAM phe2 ja na paDe ? cIlAcAlu che. kAma vinAno navaro mANasa to potAne mATe tema ja samAjane mATe arthazAstrIone nahi, paNa arthazAstra aMge sAcI sUjha dharAvatA trAsarUpa ja che. mANasa kaMI kAmamAM parovAyelo na rahe to tenuM mana arthazAstrIne A prazna avazya pUchavo. zetAnanuM kArakhAnuM-Devil's Workshop' banatAM vAra na lAge. . : "
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-8-95 prabuddha jIvana sAMprata vicAra vihAra DaoN. raNajita paTela (anAmI) "prabuddha jIvana'nA taMtrI DaoN. ramaNalAla cI. zAha chellAM bAra varSathI cha lezyAo gaNAvavAmAM Ave che. kRSNa, nIla, kapota, pIta, padma vibhinna viSayo upara "prabuddha jIvanamAM ciMtanAtmaka taMtrI lekha lakhatA ane zukala A vezyAomAM azubhamAM azubha, sauthI kharAba lezyA te rahyA che. emanA ghaNAM taMtrI lekho "sAMprata sahaciMtana'nA judA judA kRSNalezyA che. teno raMga kALo che. manuSyanA cittamAMthI malina, hiMsaka, bhAga rUpe graMthastha thayelA che. e lekhonA viSayo upara najara pheravIe pApI, durAcArI vicAro ke bhAvo udbhavatAMnI sAthe enA cittamAMthI to paNa jaNAze ke sAhitya, zikSaNa, sthApatya, itihAsa, tattvajJAna, kALo sUkSma raMga paNa nIkaLe che je enA caherA upara ane samagra zarIramAM rAjakAraNa vagerenA vividha viSayo ke sAmAjika prazno vize temaNe prasaravA lAge che. Ama lezyAnI daSTie kALo raMga azubha gaNAya che. potAnI kalama calAvI che. tAjetaramAM sAMprata sahaciMtana bhAga-6' (pR. 36) samagra mAnavajAti ane pazu-paMkhI sRSTino lohIno raMgalAla nAmano temano graMtha prakAzita thayo che. A graMthamAM temaNe judA judA ja hoya che....jo koi A lohInA tattvajJAnane sAcA arthamAM samaje prakAranA lekho ApyAM che. to sarvavyApI karuNA pragaTe ane jyAM karuNAno vistAra che tyAM saMvAda niHsaMtAnatva' e "saprata sahaciMtana-bhAga 6'no 17 pRSThono, che, sahakAra che, sahiSNutA che, prema che, AnaMda-ullAsa che ane mAnavajAtinI saMkula vicAradhArAne vividha daSTibiMduthI nirUpato, urdhvagamana che. jaTila ne sanAnata prazna che. enI mAMDaNI niHsaMtAnatva ne saMtAna : vizvanA lagabhaga badhA ja dharmoe paDaripuonI prabaLatAnI vAta prAptinA pUrvapakSa tathA uttarapakSa dvAra thaI che. trIsa sAlano tejasvI karI che. paNa emAMya corI mATe vyaktine lAcAra karanAra lobhavRttinI osTreliyana yuvaka, pAzcAtya saMskRtinI vyaktivAdI kuTuMbaprathAnI prabaLatA savizeSa che. "lobhAvile AyayaI adatta' ane 'dANacorInuM vicAradhArAno pakSakAra ne pratinidhi che to lekhaka "nandanaM kulanandanamu navuM kSetra" (pR. 123-135) "sAMprata sahaciMtana'nA A be lekhomAM *aputra zuI' 'aputra vinaMti ' kepitRRNa muktimAM lekhake sarvakAlIna ane sarvajanIna cauryavRttinI aneka darzato dvArA mAnanAra pauramya saMskRtinI kuTuMba bhAvanAnA pakSakAra ne pratinidhi che. jhINI carcA karI che. teo lakhe che. "zUla ane sUkSma corInA asaMkhya osTreliyA tathA yuropa amerikAnA yuvaka-yuvatIo, saMtAna hovA ene prakAro che jyAM sudhI duniyAmAM nirdhanatA che, lAcArI che, lobha che, eka moTI ne khoTI javAbadArI ke upAdhi samaje che tyAre bhAratIya lAlasA che, IrSyA che, veravRtti che, mAnasika bImArI che, tyAM sudhI mAtRtvanI bhAvanA, "pagalIno pADanAra ne khoLAno khUMdanAra' jhaMkhe che. nAnA-moTI corI rahyA karavAnI. duniyAmAMthI corIne sarvathA nirmULa prajAnA taMtuno uccheda nahIM karavAno bhagavAna manu Adeza Ape che karavAnuM zakya nathI' chatAMye saMtAnonI kRtaghatAmAMthI janmelo viSAda ne pratyAghAta, lobhAvile Ayaya adatta'mAM lekhake AkarSaka managamatI , niHsaMtAnatvanI vRttine prabaLa banAve che. ghaNIvAra to hata mAtRtva cIjavastuonI corI, lobha ke lAlacane vaza thaine loko kare che tenI pokArI UThe cheH 'AnA karatAM to peTe pANo pAkyo hota to sAruM.' A vigatavAra carcA jaina dharmanA anulakSamAM aneka laukika ane paurANika nakhoda-vRtti'nuM lekhaka sUkSma pRththakaraNa kare che ane vAlmIki rAmAyaNa, daSTAMto dvArA, mAnasazAstranI dRSTie karI che, to "dANacorInA navA seksapiyaranA 'kiMga lIara' ane vimalamaMtrInI daMtakathAno AdhAra kSetramAM, sonuM, cAMdI, hIrA, mANeka, ghaDiyALa, mAdaka pINAM kephI TAMkI, saMtAnonI kRtamatAne javAbadAra Therave che; to sAme pakSe Avo davAo khAdya padArtho, jIvatAM pazu- pakSIo, mazInonA chUTA bhAga vidheyAtmaka abhigama apanAvavA mAtA-pitAne sUcanA paNa Ape cheH vagerenI dANacorIno achaDato ullekha karI keTalAMka nAnAM rASTro jIvana vyavahAranAM keTakeTalAM kSetromAMthI potAnAM kartRtva, mamatva aNubomba banAvavA mATe yureniyama kepyuToniyamanI dANacorIne ravADe ityAdi bhAvone kheMcI levA joie...potAnA daSTikoNa ane cahyAM che tenI AMtarASTrIya daSTie carcA karI che. lekhaka kahe cheH chellAM abhigamane badalavA paDe to badalavAM joIe...saMtAnonA yuvAnInA traNa cAra varSamAM jarmanImAM yureniyama ane luToniyamanA gerakAyade kALamAM vRddha mAtA-pitA ahaM mamatva, kartRtvanA bhAvo choDI sodA ane DilivarI mATe aMdAje cAraso jeTalA kissA noMdhAyA che. de...paristhitino ane potAnI maryAdAno svIkAra karI, keTakeTalI (pR. 129) aMtamAM lekhaka kahe che. "aNuzastronuM visarjana e zAMtinI bAbatomAM manathI samAdhAna keLavI nivRtta thaI jAya. potAno samaya dizAmAM moTuM pagaluM banyuM che, paraMtu yureniyama TyuToniyamanI dANacorI vAMcana, TI.vI. dharmAcaraNa, lokasevA, zokhanI managamatI pravRttio azAMtinI dizAmAM jagatane ghasaDI jaze. mAnavasaMhAranI lIlA kyAre vageremAM parovI de ne vANI upara saMyama rAkhe, jarUra lAge to maunavrata kevA svarUpe khelAze te koNa kahI zake?' . dhAraNa kare.. to keTalAMka saMgharSa jarUra nivArI zake che. . dhUta kallola pArzvanAtha" ane "rANakapura tIrtha', sAMprata sAMprata sahaciMtanano "raMgabheda' nAmano paccIsa pRSThomAM sahaciMtananA be sthaLa viSayaka lekho che. "dhRtakallola' nAma advitIya patharAyelo bIjo lekha lakhavA pAchaLanuM mULa preraka kAraNa to che dakSiNa lAgatAM lekhaka ene spaSTa karatAM lakhe cheH "vRta eTale ghI ane kalola AphrikAmAM lAMbI laDatane aMte lokazAhInI kAyadesara rItanI sthApanA eTale bharatI, moju athavA vRddhi. jemanA camatkArathI ghImAM vRddhi thAya thaI te aitihAsika prasaMga, paNa e lekhanA traNa peTA vibhAgomAM te dhRtakallola. evA saraLa artha uparAMta AdhyAtmika AnaMdanI bharatI anukrame gulAmInI prathA, bhinna bhinna dezonA prAkRtika parivezane kAraNe thAya evo artha paNa dhaTAvAya che." (pR. 58) kacchanA abaDAsA tyAMnA nivAsIomAM varatAtI tvacAnA raMganI taratamatA tathA tajanya tAlukAmAM Avela, lagabhaga pAMcaso varSa purANA sutharImAM lekhakane vikasita manovRtti ane pAzcAtya-pIrasyasAhityanA saMsparzavALI raMga chellAM cAreka dAyakAmAM chathI sAta vAra javAno suyoga prApta thAya che tenI mImAMsA mukhya che. raMgamImAMsAmAM kyAMka kyAMka AvAM kAvyAtmaka, saMsmaraNAtmaka aMgata, vigato, daMtakathAo ane aitihAsika dhArmika arthaghaTano paNa Ave che. dA.ta. "jaina dharmamAM vezyAonuM varNana pRSThabhUminA saMdarbhamAM nirUpe che. "rANakapura tIrtha' A graMthano cotho Ave che. cittamAMthI udbhavatA bhAvo, vicAro, taraMgone paNa bhAga roke che. vikramanA paMdaramAM zatakamAM, mevADanA kubhArANAnA maMtrI potapotAnA sUkSma raMga hoya che. te anusAra zubha ane azubha maLIne zeTha dharaNA zAhe A maMdira baMdhAvyuM hatuM, 48 hajAranI mAMDaNIvALA ,
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - - - - 'vistAranuM, 40 phuTanA UMDA pAyAvALuM, aDhI hajAra kArIgaroe atyArathI paNa vadhu hiMsA thaze evI AgAhI karI aMte lakhe cheH "A lagabhaga cha dAyakA sudhI kAma karI, AjathI sADA pAMcaso varSa pahelAM samagra vizvanuM niyaMtraNa koI sUkSma siddhAMtane AdhAre thaI rahyuM che. ane 99 lAkha rUpiyAmAM A maMdiranI racanA thaI che. ene aMge keTalAMka dareke pApa pravRttinI bhAre kiMmata moDI-vahelI cUkavavI paDe che tevI kavioe kAvyo, stavano, phAgavagere lakhyAM che. A prakAranuM sAhitya, daDha-AMtara-pratIti ane zraddhA jenA haiyAmAM haze te AvA praznono vadhu zilAlekho, paraMparAthI cAlI AvatI daMtakathAone AdhAre A gaMbhIratAthI vicAra karI saMkalpI hiMsAmAMthI bacavAno prayatna karaze.' maMdiranI ghaNI badhI vAto jANavA maLe che. nIce darzAvelI lokoktio "lekhako ane rAjyasattA' nAmanA lekhamAM, vizvamAM bhinna bhinna dezonA enI lokapriyatAnI pArAzIzIrUpa che. dA. ta. - lekhakonA vicAra-vANI-svAtaMtryane avarodhatAM anekavidha paribaLonI. 'kaTaku baTaku khAje paNa rANakapura jAje, sodAharaNa carcA karI che to 'sUma ekendriya jIvonuM sAmUhika AkramaNa' (lokokti) - nAmanA lekhamAM aneka prakAranA jJAta-ajJAta rogo emanI gaDha Abunavi pharasiyo vinAzazakti tad viSayaka davAo, auSadho vagerenI vaijJAnika Dhabe na suNyo hIrano rAsa; carcA karI che je bahujana samAjane ati upayogI thAya ema che. emanuM rANakapura nara navi gayo eka vidheyAtmaka sUcana noMdhavA jevuM cheH "bhArata sarakAra rogacALA mATe triNe garbhavAsa" ane judI judI bImArIo mATe jeTalAM nANAM kharce che ethI ochAM nANAM (hIravijayasUri rAsa) svacchatAnuM pAka zikSaNa ApavAmAM ane vividha kSetre svacchatAnuM A lekha lakhavAmAM lekhakano pAko ne dhaniSTha svAnubhava lekhe spardhAtmaka Ayojana karavAmAM kharce to vadhu sAru pariNAma Ave. lAgyo che. eTaluM ja nahIM paNa emAM emanI bahumukhI pratibhAno paNa jaina gharma pramANe 84 lAkha prakAranI jIvayonio che ne sAta lAkha AvirbhAva thayo che. "rANakapura' tIrthamAM jhINI jhINI vigatonI prakAranA vAyarasa che; vikasatAke vikasita vijJAnane paNa pAchaLa pADI cokasAi jovA maLe che temaja zilpa-sthApatya-kalAnI sUjhasamajane de evo sUkSma ekendriya jIvono bhayaMkara utpAta che. itihAsa tathA kAvyano subhaga samanvaya thayelo pratIta thAya che. pR. "sAMprata sahaciMtana'nA viSayo jotAM enuM zirSaka sarvathA sArthaka 190 thI pR. 200mAM vigatapUrNa cala devamaMdiromAM bhogAsano che paNa sAMpratanA viSayone paNa moTA phalaka para mUkIne vicAra vihAra viSayaka mudo to eka svayaM saMpUrNa abhyAsalekhanI garaja sAre che ne karavAnI lekhakanI vizeSatAne kAraNe eno saMsparza vadhu ghero bane che. zailInI daSTie paNa lekhakane jaba Ape evuM enuM ziSTa-prAsAdika gadya vaLI e vicAra-vihAra daramiyAna saMskRta-aMgrejI, prAkRta-gujarAtI che. zailInI daSTie kalpavRkSanA pAnanI AkRtinuM varNana joie. bhASA-sAhityamAMthI aneka aucityapUrNa TAMkelAM avataraNone kAraNe rANakapuranA jinamaMdiramAM je keTalIka svataMtra, viziSTa benamUna vaktavya vadhu coTadAra bane che ane abhivyaktimAM mUrtatA Ave che, zilpakRtio che, temAM maMdiramAM pravezatAM ja meghamaMDapanI chatamAM kathana, varNana ane ciMtananA badhA ja starane pahoMcI vaLatA emanA mUkavAmAM AvelA kalpavRkSanA pAnanI AkRti dhyAna kheMce evI che. A savAcya prAsAdika ne uddIpaka gadyano yugapada anubhava emanA prakAranI racanA anyatra koI prAcIna jaina maMdiramAM jovA maLatI nathI. "rANakapura tIrtha' vAMcatAM thAya che. sAMprata sahaciMtana' mATe DaoN. zAhane kalpavelInI A AkRtimAM je vaLAMko ane rekhAo sAthe jhINI jhINI khUba khUba abhinaMdana. vigato kotaravAmAM AvI che te badhAnuM eka prakAranuM ramaNIyatApUrNa sUcaka sauMdarya che.A mukhya AkRtimAM OMnA AkArano AbhAsa thAya che, eTaluM ja nahi tenI jhINI jhINI pAMkhaDIomAM, kupaLomAM ane darabAra gopALadAsa kSaya nivAraNa kendranI mulAkAta nasomAM paNa OMnI AkRti jovA maLe che. AvI ghaNI badhI saMgha taraphathI prati varSa paryuSaNa parva daramiyAna koI eka AkRtione lIdhe jANe OMkAranA satata raNakAravALuM A parNa hoya tevuM | saMsthAne Arthika sahAya karavAno kAryakrama hAtha dharavAmAM Ave jaNAya che. jonArane te maMtramugdha karI de che. enI eka eka rekhA 1 che. A varSe ANaMdanI TI. bI. haoNspiTala - 'darabAra samapramANa che ane samagra AkRtinuM eka viziSTa sauMdarya uThAva pAme che. | gopALadAsa kSaya nivAraNa kendra'ne sahAya karavAnuM nakkI thayuM emAM vartuLAkAra ane laMbagoLa rekhAonuM manohara sAmaMjasya hatuM. amane jaNAvatAM atyaMta harSa thAya che ke saMgha taraphathI anubhavAya che." yojAyela paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna dAtAonA suMdara "DaoN. candrajoSI" ane "rasva. cImanabhAI paTela -saMgrahanA A be sahakArathI A saMsthA mATe rUpiyA dasa lAkhathI vadhu rakama noMdhAI vyakti-viSayaka lekho che. baMne mahAnubhAvo sAthe bhinna bhinna saMdarbhe lekhakane saMbaMdha hovA chatAM ubhayanA vyaktitva-AlekhanamAM uSmA-bheda sa-kAraNa varatAya che. DaoN. joSInA jIvanakAryane AlekhatAM je umaLako saMghanA sabhyo ane dAtAo mATe A saMsthAnI mulAkAtano ne ahobhAva che tene sthAne sva. cImanabhAInuM jIvana-kArya varNavatAM | kAryakrama AgAmI navembara, DisembaramAM anukULa divase kevaLa nakkara hakIkato jovA maLe che. lekhakanI nirbheLa ne nirapekSa | yojavAmAM Avaze. tArIkho nizcita thaye "prabuddha jIvanamAM jIvanadaSTinuM A pariNAma haze? tenI jAherAta karavAmAM Avaze. jeo A kAryakramamAM joDAvA "saMkalpI hiMsA"e saMgrahano ciMtana-pradhAna lekha che, to "lekhako mATe , to lekhakI | mATe rasa dharAvatA hoya teoe potAnAM nAma saMghanA ane rAjyasattA' e prAsaMgika lekha che. "saMkalpI hiMsA'mAM lekhake kAryAlayamAM 15mI okTobara, 1995 sudhImAM noMdhAvI devA dina-pratidina AhAra, auSadha, moja-zokha ane arthakAraNane aMge, vinaMtI che. vizvamAM thatI hiMsAnI vigate carcA karI che, ane anivArya hiMsAne "AraMbhI hiMsA' kahI bhaviSyamAM vaijJAnika ne Arthika kAraNosara 0 maMtrIo miAlika : zrI muMbaI jana yuvaka saMgha mudraka, prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI- 400 004. phona : 3i820296. mudraNasthAnaH rilAyansa ophiseTa prinTarsa, 19, khAMDiyA sTrITa, muMbaI-400008. lesara TAIpaseTiMga mudrAMkana, muMbaI- 400 09,
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa: (50) + 60 aMka: 90 tA. 16-9-95 0Regd. No. MH. By. /south 54. Licence 37 000zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra000 prad@ @JG6 000 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 50 varSa000vArSika lavAjama rU. 30000 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha adattAdAna-viramaNa jaina dharmamAM saMyamanI ArAdhanA mATe, samyapha AcAra mATe mANasa svabhAvathI cora nathI, mATe corI na karavAnI bAbatane sAdhuonAM pAMca mahAvrata batAvavAmAM AvyAM cheH (1) ahiMsA (2) vratanuM svarUpa ApavAnI jarUra nathI evI dalIla koI kare to te nirarthaka satya (3) asteya (4) brahmacarya ane (5) aparigraha. A pAMca mahAvrata che. A vratanI je sUkSma mImAMsA jaina darzanamAM karavAmAM AvI che teno gRhasthoe amuka aMze pALavAnAM hovAthI tene aNuvrata kahevAmAM Ave jo barAbara abhyAsa karavAmAM Ave to lAgyA vagara raheze nahi ke mAtra dhArmika dRSTie ja nahi, sAmAjika dRSTie paNa A vratanI bhAvanA A pAMca vratamAM trIjuM vrata che asteya vrata athavA adattAdAna- manuSyajIvana mATe ghaNI upakAraka che. . viramaNa vrata. sthUla corI na karavI eTalI ja vAta nathI. na ApeluM na adattAdAna viramaNa vrata pAMca mahAvratamAM barAbara madhyamAM Ave grahaNa karavuM tyAM sudhI A vratanA viSayane vistAravAmAM Avyo che ane che. pahelA be vratanA poSaNa arthe ja A trIjuM vrata paNa batAvavAmAM sUkSma bhAvanAne to ethI paNa vadhu UMce laI javAmAM AvI che. AvyuM che.ahiMsA ane satya sAthe asteya vrata ghaniSTha rIte saMkaLAyeluM - mattAnuM sTen A-adattAdAna eTale corI evI sAmAnya che. pahelAM be vratanuM ke bemAMthI koI ekanuM barAbara pAlana karInazakanAra vyAkhyA ApavAmAM Ave che, paraMtu emAM ethI vizeSa artha rahelo che. vyakti A trIjuM vrata paNa barAbara pALI na zake. A trIjA vratanuM pAlana sarvArthasiddhi'mAM kahyuM cheH , karanAra pahelAM be vratamAM dRDha rahI zake che. vaLI jeo A trIjuM vrata vatra kezarijana pravRttittra roya pati bhaddhivAno sthULa ane sUkSma dRSTie barAbara pALe che teone mATe cothA ane pAMcamAM grahaNe cAgrahaNe c| vratanuM pAlana saraLa banI jAya che. bAhya sthUla vastunuM grahaNa hoya ke na hoya, paraMtu jyAM saMleza pAMca mahAvratomAM asteya vratane trIjuM sthAna ApavAmAM AvyuM che pariNAmanI pravRtti thatI hoya te corI che. : te sakAraNa che ema vividha deSTibiMduthI jotAM jaNAze. vratabhaMga karanAra Ama, asteya karatAM "adattAdAna viramaNa" zabdamAM vadhAre lokonI saMkhyAnA pramANanI daSTie joIe to paNa te yogya jaNAze. vyApaka, gahana ane sUkSma artha rahelo che. datta eTale ApeluM. adatta duniyAmAM aparigraha vratano bhaMga karanAra mANaso karatAM brahmacarya eTale koIe nahi ApeluM. AdAna eTale grahaNa karavuM. viramaNa eTale athavA svadArA saMtoSanA vratano bhaMga karanAra loko vadhu haze. ethI vadhu aTakavuM. Ama, koIe potAne nahi ApelI evI vastunuM grahaNa na loko asteya vratano bhaMga karanAra, ethI vadhu asatya bolanAra ane karavuM eTale adattAdAna viramaNa vrata tarIke 'acaurya" ke "asteya' ethI vadhu skUla-sUkSma hiMsA karanAra loko haze. zabda karatAM 'adattAdAna viramaNa' zabda vaghAre gaMbhIra ane gauravavALo manuSya, tiryaMca, deva ane nArakI e cAra gatinA jIvomAMthI che ane sAdhakane mATe to e ja zabda vadhu ucita che. corInI sauthI vadhu zakyatA manuSya bhavamAM ja che. manuSya bhavamAM ja jema adattAdAna athavA corI mATe prazna vyAkaraNa'mAM judA judA ekatarapha jIvane mATe jJAna, darzana ane cAritranI uttamottama ArAdhanA samAntara artha ke bhAvavALA prAkRta zabdo ApyA che, jemake corika, karI mokSa gati prApta karavAnI zakyatA rahelI che, tema bIjI bAju (corI), paraharDa (bIjAnI vastu bhoLavIne cAlAkIthI paDAvI levI), garIbI, bekArI, vera levAnI vRtti vagere tathA rAgadveSathI prerAIne rika (nirdaya banIne, dhamakI ApIne chInavI levuM), paralAbha bhAremAM bhAre duSkarma karavAnI zakyatA rahelI che. manuSyanuM kuTila citta (mahenata karyA vinA bIjAno lAbha uThAvavo), asaMjama (bIjAnI vastu aNahakanuM meLavavAnA aneka rastA zodhI kADhe che ane te meLavIne temAM levAmAM saMyamarahita banavuM), lolike (bIjAnI AkarSaka vastu joI te rAce che. meLavI levA lAlacu banavuM), avahAra (dutA avinayathI ke uddhatAIthI jema jamAno AgaLa vadhato jAya tema tema corI karavAnA navA navA bIjAnI vastu paDAvI levI), hatthalakuttarNa (bIjAne na dekhAya e rIte prayogo, yukti prayuktio vagere zodhAtAM rahe che. AvAM kAmomAM paNa hAthanI lAghavatAthI kAma patAvI levuM, jemake khIssAkAtaruo kare che manuSyanuM phaLadrupa bhejuM vividha rIte kAma karavA lAge che. atyAre tema), apaccao (vizvAsaghAta karavo), kulamasI (potAnA kuTuMbane duniyAbharamAM vaijJAnika pragatine kAraNe ilekTronika sAdhano amalamAM kalaMka lagADanAruM kAma) vagere. AvyAM che. komyuTare duniyAbharamAM ghaNI moTI krAMti ANI che ane
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-9-95 0 keTalAM badhAM kAmo saraLa banAvI dIdhAM che. bIjI bAju komyuTarane kAraNe sudhI maphata meLavavI na joIe ke jethI enA khoTA saMskAra potAnA duniyAnA pragatizIla samRddha dezomAM paNa mAhitInI corI ghaNI vadhI jIvanamAM UMDA Utare. gaI che. beMkonA khAtAMomAMthI uThAMtarI karavAnA kissA paNa ghaNAM vadhI mAtra garIba loko ja corI kare che evuM nathI, zrImaMto paNa corI gayAM che. Electronic Fraud e Adhunika jagatano eka moTo roga kare che. zrImaMto emanA prakAranI vepAra-dhaMdhAmAM corI kare che. keTalIka vAra vyavahAramAM corInA nAmane pAtra na gaNAya evI athavA rAjyanA corIno viSaya ghaNo vizALa che. enA prakAro aneka che ane kAyadA dvArA sajA na thAya evI teonI corI hoMziyArI, AvaData, vakhatovakhata navA navA zodhAtA jAya che. corI vinAno mAnavajAtano kunehamAM khapAvavAmAM Ave che. ItihAsa kyAreya saMbhavI na zake. duniyAmAM badhA ja mANaso dhanavAna, nAnI nAnI cIjavastuonI zrImaMto ke sAdhanasaMpanna sukhI loko sukhI ane sAdhanasaMpanna hoya to paNa duniyAmAMthI corI nirmULa na thaI dvArA je corI thAya che eno to vaLI viSaya ja judo che. corI e guno zake, kAraNa ke anAdi kALanA e saMskAra che. A to sthUla corInI vAta che evA bhayathI ghaNAM aTake che. paraMtu keTalAMkane nAnapaNathI ke moTI vaye thai. sUkSma, mAnasika corInI to vaLI vAta ja judI. jyAM sudhI moha, vAraMvAra corI karavAnuM mana thAya che. vakhata jatAM corI emane mATe lobha jevA kaSAyo che, cIja vastuo mATenI Asakti che, saMgrahavRtti vyasanarUpa banI jAya che. ane ethI AgaLa jatAM corI emane mATe che. tyAM sudhI corI rahevAnI. rAjyo dvArA sajA thavAnA bhayane lIdhe, mAnasika roga banI jAya che. AvA rogane "kalepTomeniyA' ane cokI paherAne lIdhe ghaNI corI aTake che. vaLI mANase tALAnI (kleptomania) kahe che. AvI nAnI nAnI corI puruSo karatAM zodha karIne asaMkhya lokone corIno guno karatAM aTakAvyA che. mahilAo vadhAre kare che. mAnavajAta upara A rIte tALAno upakAra ghaNo moTo che. bIjA bAju nAnI nAnI corI karavAmAM eka prakArano sUkSma mAnasika AnaMda tALuM e mAnavajAtanuM kalaMka che, kAraNa ke te avizvAsanuM pratIka che. hoya che. e AnaMda zuddha nahi paNa azuddha, vikRta prakArano hoya che. corI karavAnAM je keTalAMka kAraNo che temAMnuM eka mukhya kAraNa che vakhata jatAM e eka prakAranI graMthirUpe baMdhAI jAya che. evI pote jyAM lobha, lobhI mANasa kyAre corI karaze te kahI zakAya nahi. bhagavAna sudhI corI na kare tyAM sudhI cena paDatuM nathI. AvI graMthimAMthI sahelAIthI mahAvIre 'uttarAdhyayana sUtra'nA batrIsamA adhyayanamAM kahyuM cheH ' chUTAtuM nathI. nAnI managamatI vastu saMtADIne laI levI e temanI - rUve atitte pariggahammi kudaratI Teva banI jAya che. zrImaMtone evI koI vastu kharIdavAnuM na sattovasatto na uvei tuMTTi / paravaDe evuM nathI, paraMtu kaMIka corIne maphata meLavyAno halakI koTino atuhidoseNa duhI parassa AnaMda temane mATe judo ja hoya che. yuropa-amerikAnA keTalAMya moTo lobhAvile AyayaI adattaM / / moTA sToramAM Shop-LiftingnA banAvo vAraMvAra banatA hoya che. minoza rUpanA parigrahamAM Asakta thayelo jIva jyAre atRpta thAya emAM pakaDAI janAra vyaktio ekaMdare sukhI gharanI hoya che. che tyAre tenI Asakti vadhe che ane te saMtoSa meLavI zakato nathI. tyAre chetarapiMDInI kalAmAM vANiyA loko jUnA vakhatathI jANItA che. asaMtoSanA doSa vaDe duHkhI thayelo te atyaMta lobha vaDe malina thaIne mIThuM mIThuM bolavuM, vadhAre kahIne ochuM ApavuM, taka sAdhIne bIjAne anyanuM nahi dIdheluM paNa grahaNa kare che.] zIzAmAM utArI devo vagere prakAranI AvaData vaNika lokone ghaNI hoya tamhAbhibhUyassa adattahAriNo che. vANiyAnA lohImAM ja A vastu UtarI Ave che. ethI ja rUve atittassa pariggahe ya / vANiyAnI 'luccA' tarIkenI chApa jamAnA jUnI che. kavioe paNa mAyAmusaM vaDDhaI lobhadoSA vaNikanA zabdacitro jUnA vakhatamAM doya che. jemake : tatthAvi dukkhA na vimuccaI se / / laulyena kiMcitkalayA ca kiMcit / giNAthI parAbhava pAmelo mANasa adattane levA chatAM te mApena kiMcittulayA ca kiMcit / / parigrahamAM tathA rUpamAM atRpta rahe che. adattane haraNa karanAro te lobhathI - fifii vizva samudAMti | AkarSAine mAyA ane asatyanA doSone vadhArI mUke che, chatAM te pratyakSa corA vaNijA bhavaMti / / duHkhathI chUTI zakato nathI.) [ keTaluMka laTakAM maTakAM karIne, keTaluMka kalA vaDe (eTale bIjIne na mosassa pacchA ya puratthao ya . dekhAya evI kuzaLatAthI) keTaluMka mApamAM ghAlamela karIne, keTaluMka paogakAle ya duhI duraMte / tolamAM vadhaghaTa karIne, ema vaNika kaMIka kaMIka haraNa karI le che. mATe eyaM adattANi samAyayaMto vaNika pratyakSa cora che ema ja samajavuM.] rUve atito duhio annisso|| Avo ja bIjo eka zloka paNa cheH jUiThuM bolatAM pahelAM, bolyA pachI ane bolavA kALe paNa duSTa adhIte yatkicittadapi muSitaM grAhakajanaM / hRdayavALo te jIva duHkhI thAya che. temaja rUpamAM atRpta rahelo ane mRdu bUte yadvA tadapi vivazIkattumaparaM / / aNadIdheluM grahaNa karanAro haMmezAM asahAya ane duHkhathI pIDita rahe pradatte yatkicittadapi samupAdAtumadhikaM / prapaMcoyaM vRtterahaha gahanaM kopi vaNijAM / / keTalAMka sAdhAraNa sthitinA mANasone koI vADImAMthI, maMdiramAMthI [ vaNika je kaMI kahe te grAhakane chetaravA mATe ja hoya che. vaNika ke koI saMsthAmAMthI zrIphaLa, sopArI, IMDA, loha, phaLa-phaLAdi maphata mIThuM mIThuM bole te paNa grAhakane vaza karavA mATe ja hoya che. vaLI grAhakane maLatAM hoya to pachI evuM maphata meLavavAnI temane Adata paDI jAya che. thoDuM kaMIka maphata Ape te teno vadhAre bhAva levA mATe ja che ema jANavuM. evI vastu mATe pachI nANAM kharcavAno prasaMga Ave che tyAre temane gamatuM Ama vaNikanA vepArano prapaMca kharekhara ghaNo UMDo hoya che.] nathI. ema karatAM karatAM emanAmAM paNa evI nAnI nAnI Ama, vepAra dhaMdhAmAM jema variAka loko kuzaLa gaNAya che tema cIjavastuonI corI karavAnI Teva paDI jAya che. eTalA mATe potAne chetarapiMDInI bAbatamAM paNa vANiyA lokonI zAkha jUnA vakhatathI ja koi vastu hakapUrvaka maphata maLatI hoya to paNa evI vastu dIrgha kALa bagaDelI che.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-95 prabuddha jIvana jeo chetarapiMDI kare che teo bIjAne du:kha pahoMcADe che. jenuM dhana khoTAAMkaDA batAvavA ityAdi prakAre potAnA haka karatAM vadhu dhanaprApti corAI jAya che te ApattimAM AvI paDe che. AvI rIte bahu du:khI karI levI te kAlacorI che. thayelo mANasa kayAreka ApaghAta karI bese che. enuM pApa corane lAge 4. bhAvacorI corI karavAnI zakyatA na hoya chatAM manamAM corI karavAnA bhAvanuM sevana karavuM te bhAvacorI, vaLI bIjAnA bhAva ke adattanA cAra mukhya prakAro AgamomAM batAvavAmAM AvyA che. vicArane potAnA tarIke batAvavAnI vRtti kavi lekhakone keTalIka vAra prazna vyAkaraNamAM kahyuM che: thAya che. A prakAranI uThAMtarI te paNa bhAvacorI che. vAkya ke gaLAno sAmI-jIvAdattaM titthayareNaM taheva ya guruhiM / jANI joine judo artha karavo te paNa bhAvacorI che. evamadattasarUvaM parUviyaM AgamadharehiM / / corInA prakAra nIce pramANe paNa batAvavAmAM Ave che: (svAmI-adatta, jIva-adatta, deva-adatta ane guru-adatta (1) acittanI corI ane (2) sacittanI corI corInAM A cAra svarUpa Agamadhara jJAnIoe batAvyAM che.) 1. acittanI corI-eTale nirjIva cIjavastuonI corI. dhana,, 1. svAmI adatta-jenI mAlikInI je vastu hoya te tenA ApyA ghareNAM, kimatI cIjavastuo, sAdhano, upakaraNo, citro, graMtho vagara levI te svAmI Adata che. moTI vastuonI bAbatanI daSTie A vagerenI corIte acittAnI corI che. keTalIka corInirdhana mANaso dvArA corI che. paraMtu nAnI nAnI cIjavastuo paNa tenA mAlikanI rajA potAnI AjIvikA mATe thAya che. keTalIka durlabha vastuonI corI vagara na levI joie. sAdhuoe paNa upAzraya ke makAnano upayoga achatanA vakhatamAM thAya che. keTalIka AkarSaka vastuonI corI mAtra tenA saMghanI, TrasTInI ke mAlikInI rajA lIdhA vinA na karavo joie. lAlasA ke vAsanAthI prerAine karAya che. ghareNAM vagerenI corI sAdhana 2, jIva adatta-jIva adatta eTale jIve pote nahi ApeluM. je saMpannamahilAo dvArA jyAre thAya che tyAre te AvA AzayathI thAya che. vastumAM jIva hoya te vastu grahaNa karavI te jIva adatta. A khAsa karIne keTalIka kalAkRtionI corI tenA saMgrahakAro ke tenA dalAlo dvArA thatI muni bhagavaMtone lAgu paDe che, kemake sacitta vastuno tyAga teoe hoya che. acittanI corInuM kSetra atyaMta vizALa che. karavAno hoya che. koI jIvanI hatyA karavAmAM Ave to temAM hiMsA 2. sacittanI corI-sacittanI corI eTale jIvonI corI. uparAMta jIva adattano doSa lAge. prANIonI corImAM pALelAM gAya, bheMsa, gheTAM, bakarI, kUtarAM, bilADI - 3. tIrthakara adatta-eTale tIrthakaroe nahiApeluM evuM grahaNa karavuM vagerene upADI javAnI ane enA paisA upajAvavAnI ghaTanAo te. vastutaH tIrthaMkara paramAtmAo mokSamAM birAjamAna che ane duniyAmAM badhe ja bane che. pazu-paMkhIonI dANacorInI ghaTanA paNa mahAvideha kSetramAM vidyamAna hoya to paNa teone kazuM ApavA levAno AMtararASTrIya kSetre ghaNI vadhI gaI che. pALelI gAyo ke bheMsone upADI vyavahAra raheto nathI. eTale ahIM "tIrthakara adatta" zabda lakSaNAthI jaI tenA ziMgaDAMne rasAyaNa lagADI garama karI enA AkAra badalI levAno che ane teno marma e che ke tIrthaMkara paramAtmAnI AjJAthI nAkhavAmAM Ave che ke jethI te oLakhI na zakAya. dAsa, nokara, cAkara, viparIta kArya karavAmAM tIrthaMkara adatta'no doSa lAge che. rasoIyA, munIma vagerene vadhu lAlaca ApI lai javAnA banAvo bane 4. guru adatta-gurue na ApelI evI vastu grahaNa karavI te guru che. koikanI patnane uThAvI javAnI ghaTanAo paNa prAgaitihAsika adatta kahevAya. munione potAnA paMcamahavratadhArI guru gocarI, kALathI jANItI che. sItAharaNa, okhAharaNa, rUkmiNIharaNa, upakaraNo vagerenI bAbatamAM je na ApyuM hoya te na levuM e doSamAMthI saMyuktAharaNa jevI ghaTanAo suprasiddha che. puruSone upADI javAnI. pUla vyavahAranI dRSTie bacavAnuM che. paraMtu vizeSArtha tarIke to ghaTanAo paNa bane che. ziSyonI corI dharmanA kSetre jANItI che. Ama, munioe temaja gRhasthoe potAnA paMcamahAvratadhArI guru bhagavaMtonI sacittanI corInuM kSetra paNa ghaNuM moTuM che. AjJA viruddha kArya karavuM e guru adattano doSa gaNAya che. evA doSathI sthUla moTI corInA mukhya pAMca prakAra batAvatAM zrAvaka bacavuM joIe. pratikramaNamAM kahyuM che: corInA prakAronuM jaina pAribhASika paddhatie eTale ke dravya; kSetra, anilA paMf qUUtta te bahA-ravattAyukavi, kALa ane bhAvanI dRSTie paNa vargIkaraNa karavAmAM Ave che. ripeya, gaMdudhADa, DiyahUda, mAvajUdaof I 1. dravya corI-dravya eTale sthUla padArtha, dravya corI eTale rokaDa adinnAdAna corInA pAMca prakAra che. nANAM, ghareNAM, cIja-vastuonI corI karavI te. emAM khoTAM (1) khatta-khaNaNa (2) gaMThibheyaNe (3) jetaDvADaNa (4) tolamApathI, bheLaseLathI, khoTAM bila banAvI, hisAbamAM ghAlamela paDiyavasthUharaNa ane (5) sasAmiyavayUharaNa. ' karI ke khAnagImAM potAnuM kamizana rakhAvI ke sarakArI karaverA na bharI 1. khattakhaNAM-eTale khAtara pADavuM. jUnA vakhatamAM A prakAranI ke khoTI rIte ochA bharI je nANAM prApta karavAno prayAsa thAya che te paNa ghaTanA vizeSa banatI. jyAre ilekTrika dIvAbattI hatAM nahi, tyAre A dravya corI che. aMdhArAno lAbha lai rAtri daramiyAna cora loko gharanI pAchaLanI - 2. kSetracorI-eTale jamIna, khetara vagerenA vecANamAM bhIMtamAM bAkoruM pADI, gharamAM ghUsIne corI karI jatA. aMdhakAra, apramANikatA AcaravI, koinI jamIna dabAvI levI, na dhaNiyAtI amAsanI rAtri e corane mATe AzIrvAdarUpa gaNAtI. A prakAranI jamIna pacAvI pADavI vagere kSetra corI tarIke gaNAya. taduparAMta grAma, corInuM pramANa have nahivatuM rahyuM che, paraMtuM gharanAM bAraNAM toDIne, nagara, vana, udyAna vageremAM rahIne corI karavI te paNa kSetracorI tarIke ughADIne corI karavAnI ghaTanA haju banyA kare che. oLakhAya che. ' ' 2. gaThIbheyaNa-gAMTha choDIne aMdarathI vastu kADhI levI, jUnA 3. kAlacorI-eTale nizcita kAle, divase ke rAtre corI karavI te vakhatamAM jyAre tALAM nahotAM athavA ochA hatAM. tyAre loko poTalI, kAlacorI. taduparAMta niyama karatAM ochA kalAka kAma karavuM, nokara pAse poTalA, gAMsaDI vagere karatA. ane upara gAMTha majabUta mAratA. evI vadhAre kalAka kAma karAvI levuM, jANI joine kAmavilaMbamAM nAkhI devuM, gaTharI choDIne emAMthI vastuo corI levAnA kissA banatA. vartamAna pagAranAM, bilanAM ke bIjAM nANAM cUkavavAnAM hoya tenA karatAM moDAM samayamAM paNa bega ke peTI kholIne temAMthI corI karI levAnA kissA cUkavavAM, vyAja gaNatI vakhate amuka divaso kApI levA ke divasonA bane che.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabaddha jIvana tA. 16-9-95 3. jaMtugdhADaNa-eTale yaMtra ughADavuM, tALuM toDavuM. jUnA vakhatamAM vepArIo ke gumAstAo hastagata karI le che. ghaNA sudharelA samRddha yaMtranA prakAranI racanAo mANaso potAnAM ghara-dukAnamAM karAvatA. dezomAM A prakAranI gerarIti have aTakI gai che. paraMtu anAdi kALathI ene saMca kahetA. evI gupta racanA kyAM che tenI bIjAne khabara na paDatI cAlI AvelI AvI gerarIti haju paNa pachAta garIba dezomAM cAlu che. ane khabara paDe to te kema ughADavuM te AvaDe nahi. evI racanAo paNa jeo AvI rIte kamAvAnI vRtti rAkhe che tenI jANa gharAkone moDIvahelI hoMziyAra cora ughADatA. evA saMca have bahu rahyAM nahi. tALAM-tijorI thayA vagara rahetI nathI ane eka vakhata avizvAsa janme che eTale AvyAM. te paNa ughADIne corI karI lenAra mANaso duniyAmAM ochA saravALe enA vepArane nukasAna pahoMce che. AvI bAbatamAM nathI. prAmANikatA rAkhI, potAnI zAkha janmAvI mANasa vadhu kamAi zake che. 4.5DiyavasthUharaNaM-eTale koinI paDI gayelI vastu uThAvI levI. 5. pratirUpaka-eTale tenA jevI halakI vastu bheLavIne lAbha mANasano corI karavAno spaSTa Azaya na hoya athavA pote corI karavA uThAvavo. anAja, ghI, dUdha, tela, marI-masAlA, davAo, retIcuno, nIkaLyo na hoya, paNa koi jagyAe koinI kiMmatI cIjavastu paDI gai simenTa, peTrola vagere pratyeka vastumAM banAvaTa thaI zake che. mANasanI hoya to te uThAvI laIne potAnA khissAmAM mUkI devAnI icchA upara buddhi jyAre avaLe raste cAle che ane dago karIne kamAI levAnI vRtti kAbU rAkhavAnuM saraLa nathI. sArA saMskAra hoya to ja AvI icchA na jora kare che tyAre bheLaseLa karavAnuM ene mana thAya che. thAya. . . "vaMditta sUtra'mAM trIjA aNuvratanA aticAra vize nIce pramANe 5. sasAmiyavayUharaNaM-eTale ke koI cIja vastu tenA svAmInI gAthA ApavAmAM AvI cheH pAse hoya athavA enA svAmInI pAse upasthita hoya. teve vakhate evI tenApUo taDive viruddha mane A vastu chInavI laIne ke upADI laIne bhAgI javuM te ughADI corI athavA kUDa tUlla kUDamANe paDikkame desi savvaM / / lUMTa che. corIno A paNa eka prakAra che. (tenAddhata, stanaprayoga, ta-tirUpa, viruddhagamana, kUTa tolamApa ahIM A je pAMca prakAra batAvyA che te evA gaMbhIra che ke je e pAMca aticAranuM pratikramaNa karuM chuM.) rAjyanI daSTie aparAdharUpa che, guno che ane te sajAne pAtra che. A pratikramaNamAM zrAvako mATenA A vratanA aticAro varNavatAM kahyuM asteyavratanA pAMca aticAra batAvatAM tattvArthasUtramAM kahyuM che. cheH te ja prayoga-dutArAna-viruddha811fz B = "trIje sthUla adattAdAna viramaNa vrate pAMca aticAra. hInAdhikamAnonmAna-pratirUpaka vyavahAra : / tenAhaDappAoge ghara bAhira kSetre khale parAI vastu aNamokalI lIdhI, (1) stana prayoga (2) tadAhnatAdAna (3) viruddha rAjyAtikrama. vAvarI, corAi vastu vahorI, cora-jhADa pratye saMketa kIdho, tehane saMbala (4) hInAdhikamAnonmAna ane (5) pratirUpaka e asteya vratanA dIdhuM, tehanI vastu lIdhI, viruddha rAjyAtikrama kIdho, navA, purANA, aticAra che. anAcAra karatAM aticAramAM doSanI mAtrA thoDI ochI sarasa, virasa, sajIva, nirjIva vastunA bheLasaMbheLa kIdhAM. kUDe kATale, hoya che. jo ke asteya vratanA aticAra evA che ke tenuM AcaraNa karanAra tole, mAne, mApe vahoya, dANacorI kIdhI, kuNahIne lekhe varasyo, kyAre maryAdAno bhaMga karIne anAcAra Acaraze te kahI zakAya nahi. sATelAMca lIdhI, kUDo karato kAyo, vizvAsaghAta kIdho. parapaMcanA kIdhI 1. stana prayoga-eTale corane corI karavAnA prayogo batAve, tene pAraMga kUDAM kIdhAM, dAMDI caDAvI, lake-traNake, kUDAM-kATalAM mAna-mAmAM hiMmata Ape, uttejana Ape, tene hathiyAra, cIjavastuo, anna, vastra, kIdhAM, mAtA, pitA, putra, mitra, kalatra vaMcI kuNahIne dIdhuM, judI gAMTha Azraya vagere pUrAM pADe. - kIdhI, thApaNa oLavI, kuNahIne lekhe-palekhe bhUlavyuM. pachI vastu 2.tadADhatAdAna-eTale cora corI karIne je mAla lAvyo hoya te oLavI lIdhI." levo. e to kudaratI ja che ke corIno mAla sasto maLe, kAraNa ke corane corI karanAra, corI karAvanAra ane corI karanAranI anumodanA te thoDI mahenate-thoDA jokhame ghaNI kiMmatI vastuo maLI jAya che. vaLI karanAra e traNe adattAdAna, cauryakarmanA doSI che. A mukhya traNa pakaDAi javAnI bIke corane te vastuo vecI devAnI utAvaLa hoya che. prakAranuM vigatavAra pRththakaraNa karIne coranA sAta prakAra batAvavAmAM ekaMdare corInA mAla mATe cora loko bajAranI vadhaghaTanI bahu rAha na Ave che. zAstrAkAra lakhe cheH jue ke mAlane vadhu sakhata pakaDI na rAkhe. AthI corIno mAla bajAra cauraUMaurApo maMtrI ejJa: kALiyI | bhAva karatAM ghaNo sasto maLe. ethI enA vecANamAMthI napho sAro maLe. annadaH sthAnadazceti caura: saptavidhaH smRtaH / / keTalAMye vepArIone corInA mAlanI le-vecanI phAvaTa AvI jAya che. ' ' coranA A rIte sAta prakAra batAvavAmAM AvyA che, jemake: 3. viruddharAjyAtikrama-eTale rAjyanA kAyadAnI viruddha kArya (1) cora-je corI kare che te cora. karIne kamAvuM. A eka gaMbhIra prakAranI corI che ane kyAre te (2) caurApaka-coronI sAthe rahenAro, corane corI mATe jarUrI aticAramAMthI anAcAramAM pariName ane sajAne pAtra thAya te kahI vastuo lAvI ApanAro. zakAya nahi. potAnA ja rAjyamAM sarakArI karaverAnI corI karavAnI (3) maMtrI-coranI sAthe maMtraNA karanAra. tene rastA ane vRtti duniyAnA badhA dezomAM ochAvattA pramANamAM jovA maLaze. be yukita-prayukita batAvanAra, amuka corImAM rahelAM lAbhAlAbha rASTro vaccenA kAyadAonuM ullaMghana karI dANa (jakAta) bharyA vagara corI ' samajAvanAra, corane zukana-apazukana kahenAra, corI karavA mATe saMmati karavI te dANacorI che. AMtararASTrIya vyavahAra vadhatAM sastI-moMghI ApanAra, ityAdi. vastunI khAnagImAM herApherI karIne kamAvavAnI pravRtti duniyAbharamAM ghaNI vadhI gaI che. (4) bhedajJa-corI vize jarUrI mAhitI meLavI ApanAro. amuka 4. hInAzikamAnonmAnatola ane mApamAM te levAnAM judAM ane rastAmAM, amuka gharamAM Aje koI nathI. amuka kabATamAM ghareNAM che . ApavAnAM judAM rAkhIne evI chetarapiMDI karIne kamAvAnI lAlacane tenI cAvI amuka jagyAe rahe che. amuka vakhate mAlika Ave che ane mANasa sahelAithI jatI karI zakato nathI. tolamApamAM ochuM ApI amuka vakhate bahAra jAya che. AvI AvI gupta mAhitI meLavIne te pote barAbara Ape che evA bhramamAM gharAkane rAkhavAnI kaLA ghaNA corane jaNAvanAra te bhedajJa.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-95 prabuddha jIvana bhojana karAvavAM, cora, sAthe bhaLI javuM. corane kare che. corane sarasa vAka (5) kANakakrayI-A corIno mAla che e jANIne te sastA bhAve athavA page bahu vAgyuM hoya ane calAtuM na hoya tyAre tene potAnA lai lenAra ane te vecIne napho kamAnAra eTale ke core corelI mukAme pahoMcADavA mATe vAhana vagerenI vyavasthA karI ApavI. vaLI, vastuono vepAra-dhaMdho karanAra. jUnA vakhatamAM ane haju paNa nAnAM gAmaDAMomAM dhULamAM coranA pagalAM (6) annada-corane khAvAnuM ApanAra. paDyAM hoya ane sipAio ke bIjA te pagalAMne anusarI pageruM (7) sthAnada-corane potAne ghare Azraya ApanAra, corane saMtAvA zodhavAno prayatna kare te pahelAM pote cAlIne athavA gAya-bheMsane mATe koI sthAne vyavasthA karAvI ApanAra, calAvIne e pagalAM bhUMsavAno prayatna karavo ke jethI cora kayA mArge zrI abhayadevasUrie coranA 18 prakAra jaNAvyA che. adattAdAna gayo che te pakaDAya nahi. viramaNa vratanA je aticAro che te aticAro paNa zrAvake tyajavA 9, vizrAma-cora corI karIne Avyo hoya ane thAkI gayo hoya joIe. e aticAra paNa potAnAthI na thAya evI sAvadhAnI rAkhavA to tene ArAma karavA mATe potAne tyAM sagavaDa karI ApavI. mATe corInI je aDhAra prasUtio athavA corInI jelanI gaNAvavAmAM 10. pAdapatana-eTale pagamAM paDavuM. corInA mAlathI potAne Ave che. tenuM sevana zrAvake na karavuM joie. coranA aDhAra prakAra eTalo badho lAbha thato hoya ke pote ane svajano cora pratye ke coronA athavA A aDhAra prasUti te nIce pramANe che: saradAra pratye atyaMta gauravapUrvaka jue, ene AdaramAna Ape ane te bhalanaM kuzalaM tarjA rAjabhogyA'valokana / eTalI hada sudhI ke coranA pagamAM paDIne namana kare. abhArgadarzanaM rAyyA padabhaMgastathaiva ca / / 11. Asana corane besavA mATe Asana Ape. jarUra paDe to pote vizrAmapAdapatanaM cAsanaM gopanaM tathA / UbhA thai jAya ane corane besavA mATe Asana Ape. A rIte coranI khaMDasya khAdanaM caiva tathAnya nmahArAjikaM / / AgatAsvAgatA kare. . paTyagnyudakarajjUnAM pradAnaM jJAnapUrvakaM / * 12. gopana-corane potAne tyAM saMtADavo te gopana. taduparAMta etA: prasUtayojJeyA aSTAdaza manISibhiH / / cora potAne tyAM hoya athavA cora kyAM saMtAyo tenI potAne khabara hoya 1. bhalana 2kuzala 3, tarjA 4. rAjabhoga 5. avalokana chatAM e vAtanuM gopana karavuM. 6. amArgadarzana 7. zayA 8, padabhaMga 9. vizrAma 10, pAdapatane 13. khaMDakhAdana-corane miSTAnna vagere khavaDAvavAM. coranI ' 11, Asana 12. gopana 13, khaMDakhAdana 14, mAharAjika 15. paTTI mahemAnagati mATe sarasa bhojana karAvavAM, coranI sAthe jamavA besavuM, 16. ami 17. udaka 18. rajuju. corane sarasa bhAtuM bAMdhI ApavuM. ityAdi. : 1. bhalana-eTale coronI sAthe bhaLI javuM. corane kahe ke "tuM ciMtA 14. mahArAjika-eTale rAjAne yogya hoya eTalI hada sudhInuM karIza nahi, huM tArI sAthe ja chuM. tane kaMI thAya to huM beTho chuM" AvAM eTale ke rAjyane vAMdho na hoya tyAM sudhI corane mAna-sanmAna ApavuM. AvAM gama vacanathI corane protsAhita kare ane bahArathI pote ajANa (pAThAMtara "moharAjika' hoya to mohAMdha banIne corane evI hoya tevo dekhAva kare. salAhasUcanA ApavI evo artha paNa ghaTAvAya che.) 2. kazala-eTale corI karanArane temanI kSema kuzaLatA vize pUche, 15. paTTI-corane hAthapaga dhovA mATe sAbu, tela vagere ApavAM. temanAM sukhaduHkhanI vAtathI potAne mAhitagAra rAkhe. 16. agni-corane rasoI vagere karavA mATe agni Apavo 3. tarja-eTale hastAdikanI ceSTA, AMgaLIonA amuka prakAranA athavA enA zarIre kyAMya duHkhatuM hoya to te mATe zeka karavA mATe saMketo coranI sAthe nakkI karI vakhata Avye tevA izArAthI corane aminI vyavasthA karI ApavI. mAhitagAra karavA ke sAvadhAna karavA. . 17. udaka-corane pIvA mATe pANI ApavuM, te thAkelo hoya to y, rAjabhogya-eTale je dravyanA bhogano adhikAra rAjyano hoya snAna vagere mATe ThaMDuM ke garama pANI ApavuM. ' arthAta. karaverA rUpa hoya te bhAga rAjyane na Apavo. cIjavastuonA 18, rajU-eTale doraDuM. corIno mAla bAMdhavA mATe dorI- doraDAM sodAomAM sarakArI karaverA bacAvavA mATe bhAva ochA batAvavA, mAla ApavAM, mAla meDA para caDAvavo hoya to te mATe doraDAnI vyavasthA karI halako batAvavo vagere prakAranI karacorI karavI. ("rAjabhogya' zabdane ApavI. cora ghoDo, baLada, bakarI vagere corI lAvyAM hoya to tene badale "rAjabhAga' zabda paNa prayojAya che, paNa artha eno e ja rahe bAMdhavA mATe doraDuM ApavuM. bAra vratanI pUjAmAM zrI vIravijayajI mahArAje kahyuM cheH 5. avalokana-avalokana karIne corane corI karavAnA ThekANAM svAmI adatta kadApi na lIje, batAve. corInA mAlanuM avalokana kare eTale ke enuM sAvacetIpUrvaka bheda aDhAre pariharie re. dhyAna kare, corane paNa phasAvavAnI dRSTie, teno corelo mAla maphatamAM citta cokhe corI nava karIe re. paDAvI levA mATe sUkSma avalokana karI yukti prayuktio vicAre. navI karIe to bhavajaLa tarIe re. 6. amArgadarzana-cora corI karavA mATe je dizAmAM gayA hoya sAta prakAre cora kahyA che. athavA corI karIne je mArge bhAgI gayA hoya te vakhate potAne khabara tRNa, tuSa mAtra kara na dharIe re. hovA chatAM corane pakaDavA nIkaLelAne jANI joine avaLI dizA rAjadaMDa upaje te corI, batAvavI. nAnuM paDyuM vaLI visarIe re 7. zayA-cora corI karIne rAtanA vakhate Avyo hoya athavA haju kUDe tole kUDe mAre, teno corI karavAno samaya na thayo hoya tyAM sudhI tene sUvA mATe potAnA aticAre, navi ati carIe re. gharamAM, dukAnamAM, vakhAramAM, kArakhAnA vageremAM sagavaDa karI ApavI. A bhava parabhava corI karatAM 8. padabhaMga-padabaMga eTale pagalAM bhUMsavA athavA paga bhAMgavo. vadha baMdhana jIvita harIe re. cora corI karavA gayo hoya ane kyAMkathI kUdatAM paga bhAMgI gayo hoya corInuM dhana na Thare gharamAM rA.AMgaLIonArAthI corane agninI kacorane pIvA
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana - tA. 16-8-95 cora sadA bhUkhe marIe re jJAnArNavamAM kahyuM che : corano koi ghaNI navi hove, vizanti narakaM ghoraM duHkhajvAlAkarAlitaM / pAse beThA paNa Darie re. amutra niyataM mUDhAH prANinazcauryacarvitA : / / paradhana letAM prANa ja lIdhA [corI karavAvALo mUDha mANasa du:kharUpI jvALAthI karAla evA paMcendriya hatyA varIe re. narakamAM nizcitapaNe praveze che.] . jagatamAM badhA ja dharmoe corInI niMdA karI che. praznavyAkaraNamAM guNA gauNatvamAyAnti yAti vidyA viDambanAm / / kAM cheH cauryeNA'kIrtayaH pusAM zirasyAdadhate padam / / adattAdANaM...akittikaraNaM aNajaM sAhugarahaNijaM piyajaNa [corI karavAthI mANasanA guNo gauNa banI jAya che, enI vidyAnI mittajaNa-bhedavippItikAraka rAgadosabahulaM / viDaMbanA thAya che, ane apakIrti enA mAthA upara caDI bese che.] [adattAdAna (corI) e apakIrti karAvanAruM anArya kArya che, badhAM corInI sAthe keTalIka duvRttio sahaja rIte saMkaLAyelI hoya che. ja sAdhu-saMtoe enI niMdA karI che, priyajano ane mitromAM e aprIti bIjAne trAsa Apavo, bhaya batAvavo, nirdaya thavuM, khUna karavuM, Aga ane bhedabhAva karAvanAra, phATaphUTa paDAvanAra che ane rAgadveSathI te lagADavI, paraspara kaleza utpanna karAvavo, lobha, Asakti, atRpta bharapUra che.] vAsanA, apayaza, anAryatA, divasa-rAtanA kALanI viSamatA, chaLa, corI karatAM pakaDAyelAne enAM kaDavAM phaLa bhogavavAM ja paDe che. A prapaMca, ciMtA, tarkavitarka, kapaTa, dhUrtatA, zaThatA, madirApAna, eka evuM pApa che ke jo te pakaDAya to A bhavamAM ja tenA phaLa maMtrataMtranA prayogo, saMtothI vimukhatA, pApacaraNanI uttarottara vRddhi, bhogavavAmAM Ave che. sAmAnya janasamUhanI khAsiyata evI che ke corI ja nI avizvAsa, vairavRddhi, mAMhomAMhe mArAmArI, ane chevaTe mRtyu ane karatAM koIne jotAM ke pakaDAI jatAM loko corane mAravA lAge che. kyAreka che ke narakagati sudhInI zakyatAo temAM rahelI che. to loko bhegA maLIne eTaluM badhuM mAre che che ke cora tyAM ne tyAM ja mRtyu corInI zikSA judA judA rAjyomAM judI judI hoya che. koi rAjya pAme che. cora corI karIne bhAgI jAya, paraMtu pAchaLathI jyAre pakaDAya - evuM nahi hoya ke jyAM corI mATe sajA na hoya. samAja vyavasthA mATe che ane enI corI paravAra thAya che tyAre ene sajA thAya che. e prajA tathA nyAyataMtranA pravartana mATe corInA aparAdhIne sajA thavI jarUrI che. jelanI hoya che ane ghaNI moTI bhayaMkara corImAM to dehAMtadaMDanI sajA vaLI corI karanArane loko mAratA paNa hoya che. AthI corI karanAranA paNa thAya che. uzkerAyelo cora koinuM khUna paNa karI bese che. to ene * che. manamAM bhaya rahe che. keTalAMye mANaso AvA bhayane kAraNe corI nathI corI ane khUnanI bhegI sajA thAya che. dANacorI karanAra ke lazkaranI 0 karatAM. paraMtu ema karatAM karatAM jacorI karIne koI vastu meLavavA mATenI gupta mAhitInI corI karanAra, jAsUsI karanAra bIjA rAjyanA corane emanI prIti ghaTI jAya che. nAnA bALakomAM paNa sArA saMskAra paDyA . AvI dehAMta daMDanI sajA savizeSa thAya che. Ama tADana, mAraNa, baMdhana'' ja hoya to parAI vastu corI levAnuM kudaratI rIte ja emane mana nahi thAya. ane vadha e A bhavamAM ja maLatuM corInuM phaLa che. hemacandrAcArye yogazAstramAM kahyuM cheH apayaza ane avizvAsa e corane thatI sAmAjika sajA che. corI patitaM vismRtaM naSTaM sthitaM sthApitamAhitam / karanAra mANasanI AbarU khalAsa thaI jAya che. vyavasAyamAM teno koI adattaM nAdadIta svaM parakIyaM kvacit sudhI : / / [paDI gayeluM, bhUlAI gayeluM, naSTa thaI gayeluM, khovAI gayeluM vagere vizvAsa karatuM nathI. khuda cora paNa bIjA corano vizvAsa karato nathI. . kauTubiMka tathA sAmAjika daSTie paNa ene ghaNuM sahana karavAnuM Ave che. * prakAranuM, gharamAM raheluM, bIje kyAMka rAkheluM evuM bIjAnuM dhana sArI mativALAe kyAreya na levuM joie.] kyAreka potAnI thayelI apakIrti mANasane eTalI badhI lAgI Ave che mahAbhAratamAM paNa kahyuM cheH ke te ApaghAta karavA sudhInuM pagaluM bharI bese che. yAvajaTharaM bhriyate tAvat svatvaM hi dehinAm / corI eka vAra ke ghaNI vAra kare ane pote jIvananA aMta sudhI pakaDAya nahi to paNa pote karelAM pApanuM, azubha karmanuM phaLa to A adhikaM yo'bhimanyeta sasteno daNDamarhati / / potAnuM peTa bharavAne mATe jeTaluM joIe teTalA upara ja prANIono bhavamAM ke parabhavamAM bhogavavAnuM Ave che. e duHkha ghaNI judI judI rIte adhikAra (svatva) che. ethI vadhAre meLavavAnI je abhilASA kare che te AvI zake che. daridratA, daurbalya, kuTuMba-kaleza, zArIrika pIDA vagere cora che ane te sajAne pAtra che. rUpe paNa e phaLa bhogavavAnAM Ave che. saufSe ja vidratye nAmo anyAyaprabhavaM vittaM mA gahANa kadAcana / vauto naraH corI karanAra manuSya chevaTe durbhAgya ane daridratA pAme varabhastu tadAdAne lAbhaivAstudUSaNam / / [ anyAyathI, utpanna thayeluM dhana kyAreya meLavavuM nahi. te zAstrakAroe kahyuM cheH meLavavAmAM phakta lAbha ja dekhAto hoya ne te sivAya bIjI koI vastunI ihaeva kharArohaNa girahA dhikkAra maraNa pajattaM / saMbhAvanA na hoya to paNa te na grahaNa karavuM.] duHkhaM takkara purisA lahaMti nirayaM parabhavammi / / nItiM manaH parityajya kumArga yadi dhAvate / nirayAU u vadaMtA kevaTTAkukkuTa maMTa bahiraMdhA / sarvanAzaM vijAnIhi tadA nikaTa saMsthitam / / corikka vasaNa nihayA huMti narA bhava sahassesu / / '' [jyAre citta nItino tyAga karIne anItinA kumArga tarapha dhase [corane A bhavamAM gadheDA para besavAno vakhata Ave, tenI niMdA che to samajavuM ke sarvanAza nikaTa rahelo che.] e thAya ane maraNa paryata sau koI tene dhikkAre. cora loko A bhavamAM lokavyavahAramAM paNa zubhASitakAre kahyuM che : ' 'evA bhayaMkara du:kho pAme ane parabhavane vize to narakagati ja pAme. anyAyopArjitaM dravyaM daza varSANi tiSThati / , vaLI te cora puruSano jIva narakagatimAMthI nIkaLIne lUlA, laMgaDA, praNey SoDaze varSe samUrta vinazyati || baherA, AMdhaLA thAya. corI karavArUpa vyasanathI haNAyelA te puruSo [anyAyathI meLaveluM dhana dasa varSa sudhI Take che, soLa varSa thatAM to hajAro bhavane vize te rIte duHkhI thAya.] mULa sAthe te nAza pAme che. ]
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-95 prabuddha jIvana zAstrakAroe corInI niMdA to tyAM sudhI karI che ke haraNakeDukkarano gRhastho mATe anaMtakAya, abhakSya vagere AhAra je gaNAya che te sAdhuo ghAta karanAra ke parastrIgamana karanAranA pApa karatAM paNa corInuM pApa varjya che ja, paraMtu rasalolupatA vadhe, vikAra utpanna thAya evo AhAra ghaNuM moTuM che. parsa sAdhu mATe vajarya che. vaLI potAnA zarIranI prakRtine paNa lakSamAM potAnA hakanuM je nathI tevuM kazuM ja potAne joituM nathI ane koie rAkhI evo yogya AhAra levo joIe . vidhisara na ApelI koIpaNa cIjavastu potAne joItI nathI evI 3. abhyanujJAtagrahaNa-sAdhuoe potAnA AcAranuM barAbara aMtaramAM bhAvanA rahe to tevI vyaktinuM jIvana A bAbatamAM sahaja rIte pAlana karavuM hoya to zrAvako padhAravA mATe vinaMtI kare te pachI ja temane zuddha rahe che. jeo rAjyabhaya ke sAmAjika apajazane lIdhe corI karatA tyAM AhAra levA-gocarI vahoravA javuM joIe. nathI tenA karatAM pakaDAyA vagara corI karavAnI sarasa taka maLI hoya chatAM 5. bhaktapAna saMtoSa- sAdhuoe potAne gocarImAM je prakArano mANasa corI na kare te vadhu caDiyAto che. aMtaramAM tyAga ane AhAra jeTalA pramANamAM maLyo hoya temAM saMtoSa mAnavo joie. niHspRhIpaNuM satata jAgRta hoya to ja Ama banI zake che. dharmazraddhAthI jema AhAra mATe tema potAnAM upakaraNo mATe paNa acaurya vratanA evA guNo vadhu dRDha thAya che. - sUkSma pAlana arthe sAdhuoe keTalAka niyamonuM pAlana karavuM joie, adattAdAnaviramaNanI bhAvanAne jaina dharma eTalI uMcAIe laI jemake (1) sAdhue potAne mATe jarUrI evAM upakaraNo enA svAmInI jAya che ke "prazna vyAkaraNa'mAM to tyAM sudhI kahyuM che ke avamAnI, rajA vagara levA nahi. (2) svAmInI rajAthI meLavelAM upakaraNomAM paNa asaMdar..pUnAba...tarasaNa nAdig a je Asakti rAkhavI nahi. (3) upakaraNo ApanAra bhakta game teTalAM asaMvibhAgI che, asaMgraharuci che, je apramANabhogI che te A upakaraNo ApavAno Agraha rAkhe, paNa potAnA khapa karatAM vadhu adattAdAnaviramaNa vratanI sAcI ArAdhanA karI zakato nathI. vaLI kahyuM upakaraNo levAM nahi. levA mATe moMDhethI nA kahevI paNa manamAM lAlaca che : avinAne aMdAje "je saMvibhAgazIla che ane ke Asakti rAkhavI evuM paNa na karavuM. (4) potAne je upakaraNo joItAM saMgraha tathA upagrahamAM kuzaLa che te A vratanI sArI rIte ArAdhanA karI hoya te upakaraNo zA mATe joie che te vizenA prayojananI ApanAra zake che. pote prApta karelAM dhana saMpattimAM ke nAnI moTI cIjavastuomAM AgaLa spaSTatA karavI ane (5) potAnA saMyamanI ane jJAnanI ke bhojanAdinI sAmagrImAM je bIjAno bhAga rAkhato nathI, je saMgraha ArAdhanA arthe tarata upayogamAM Ave evAM ja upakaraNo levAM. koIka racivALo nathI eTale ke bIjAne mATe ochuM thatuM bacAvavAnI vRttivALo, upakaraNa bhaviSyamAM kadAca kAma lAgaze evA AzayathI levuM nahi. nathI, je amada bhogapabhogamAM rAce che, potAnI AvazyakatA karatAM binajarUrI ke vadhArAnA upakaraNo tarIke koI upakaraNa levuM nahi. vadhu bhogavavAnI icchA rAkhe che te adattAdAna viramaNa vratano bhaMga kare jema AhAra ane upakaraNanI bAbatamAM tema upAzrayAdisthAnanI che. jaina dharmanI draSTie je potAnuM kamAyeluM dhana badhuM ja ekamAtra pote bAbatamAM evI UMcI bhAvanA sAdhuoe sevavI joIe ke ja khAya che te samAjano cora che. duniyAnA koI gharmamAM asteya vratanI adattAdAnano sUkSma doSa paNa lAge nahi. AvI UMcI bhAvanA batAvavAmAM AvI nathI. vyaktigata kakSAe zAstrakAroe Ama sAdhuoe pALavAnA adattAdAna viramaNa keTalAMye evA jaino haze ke je AvI svArthI vRttivALA haze. evA anya mahAvratanI dhaNI sUkSma vicAraNA paNa karI che, jemake jIva karma bAMdhe che gharmamAM paNa jovA maLaze. paraMtuM tethI dharmanI A UMcI bhAvanA ayogya tyAre kAzmaNa vargaNAnA pudgala paramANuo enA AtmapradezomAM che ema na kahI zakAya. A bhAvanAte samAjajIvanano eka UMco Adarza AvIne coTe che. A pudgala paramANuo koie AkhA nathI eTale to che ja, paraMtu mokSamArganA sAdhaka mATe paNa e bhAvanA eTalI ja adatta che. jIva ene grahaNa kare che. to jIvane adattAdAnano doSa lAge upayogI che. e bhAvanAne jIvanamAM utAravAno puruSArtha karanArane ana ke nahi ? A zaMkAnuM samAdhAna karatAM zAstrakAro kahe che ke nA, jIvane mokSamArganA sAcA sAdhakane emAM ghaNuM UMDuM rahasya raheluM jaNAze. sAdhu bhagavaMtoe mahAvratonuM pAlana mana, vacana, kAyAthI karavuM, adattAdAnano doSa lAge nahi, kAraNa ke jyAM devAnI ane levAnI kriyAno saMbhava hoI zake tyAM doSa lAge. devAnI kriyA vagara levAnI karAvavuM ane anumodavuM ema nava koTie karavAnuM hoya che. A trIjA kriyA na thaI zake. paraMtu karmabaMdhanamAM devAnI kriyA nathI hotI eTale mahAvrata mATe zAstramAM pAMca bhAvanA batAvavAmAM AvI che. mitocitAbhyanujJAtagrahaNAnyagraho'nyathA / levAnI kriyA paNa gaNI zakAya nahi-eTale tyAM adattAdAnano doSa lAge saMtoSo bhaktatapAne ca tRtIyavatabhAvanAH / / ... nahi. sAdhuoe asteya mahAvratanuM pAlana karavAnuM che. eTale teoe A karmabaMdhanamAM zubha karma bAMdhI koI jIva puNyopArjana kare to tene potAnA AhAranI bAbatamAM paNa A vratanuM pAlana barAbara thAya e mane barAbara thAya e "prazasta corI' paNa kahI zakAya nahi ke azubha karma bAMdhI pApopArjana saThaparva, sevana karavAnuM hoya kare to te "aprazasta corI' kahI zakAya nahi, kAraNa ke te baMnemAM devA-levAnI kriyAno saMbhava hoto nathI. . 1. mita AhAra-sAdhuoe parimita AhAra levAno hoya che. koinA gha2mAM enI rajA vinA pravezavuM emAM paNa peTa bharIne jamavuM e sAdhunuM lakSaNa nathI. ethI pramAda ane asaMyama adattAdAnaviramaNa vratano bhaMga thAya che. sAdhuoe to A vratanuM vadhu tarapha citta doDe che. parimita AhArathI saMyamanuM pAlana sArI rIte thai sUkSma dRSTithI pAlana karavAnuM hoya che. koInA gharanuM bAraNuM ughADuM hoya zake che ane pramAda vagere paNa rahetAM nathI. svAdhyAya, dhyAna, dharmakriyA to paNa sAdhue bahArathI "dharmalAbha" ke evA zabdo bolI, potAnI vageremAM citta prasannatApUrvaka parovAyeluM rahe che. je sAdhuo aparimita jANa karI pachI ja, gRhastha puruSa ke strI bolAve te pachI ja gharamAM pravezavuM AhAra kare che teo sIdhI ke ADakatarI rIte asteya mahAvratanI joie. jo potAnI meLe daravAjo kholIne dAkhala thAya athavA khullA bhAvanAnuM khaMDana kare che. daravAjAmAM sIdhesIdhA dAkhala thai jAya to asteya vratano bhaMga thAya che. 2, ucita AhAra-gRhastha karatAM paNa sAdhuoe potAnA ahI koIka prazna kare ke keTalAMka nagarone koTa ane teno daravAjo hoya AhAranI bAbatamAM vadhu sUkSma dRSTithI cIvaTa rAkhavAnI hoya che. che athavA nagaramAM poLa ke zerInA daravAjA hoya che. to e
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-9-95 daravAjAmAMthI sAdhu jAya to asteya vratano bhaMga thAya ke nahi? eno corIthI dUra ja rahevuM rahyuM. paraMtu ethI AgaLa vadhIne sAdhake to lobha, uttara e che ke e daravAjA sArvajanika hoya che. tyAM koI aTakAvanAra lAlaca, Asakti ityAdi upara saMyama meLavI adattAdAnathI viramavuM ke rajA ApanAra hotuM nathI. eTale evA sArvajanika daravAjAmAM dAkhala joie. te mATe saMtoSa e uttama mArga che. jyAM sudhI cittamAM AzA, thavAmAM sAdhune koi doSa lAgato nathI. apekSA, spRhA, icchA, tRSaNA vagere udbhave che tyAM sudhI asaMtoSa rahyA Ama, adattAdAna viramaNa vratanI ghaNI sUkSma mImAMsA jaina kare che. cittamAM spRhA udbhave to tene vALI levI joie, paraMtu darzanamAM karavAmAM AvI che. jeo A vratanuM sthala ane sUkSma ema Atmazaktine satata abhyAsathI evI phoravavI joIe ke eka vakhata ubhaya dRSTie sarasa pAlana kare che tene vyAvahArika jagatamAM to yaza, niHspRhatva Ave eTale jagatanA sarva padArtho kAMkarA jevA ke taNakhalA anukULatA, nirbhayatA ityAdi sAMpaDe che, paNa sAthe sAthe tevA jevA lAge. ni:spRhastha grf nagna niHspRhatvamAMthI je mAnasika mahAtmAonA jIvanamAM labdhi siddhi paNa pragaTa thAya che. jo ke teo sukha prApta thAya che te kevuM hoya che te to anubhavathI ja samajAya evuM che. tenA tarapha AkarSAtA nathI. AvA maharSiono eka zabda nIkaLatAM upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAje "jJAnasAra'mAM kahyuM cheH bhakto ghananAM DhagalA karavA taiyAra thaI jAya che. bhUzayyA bhakSyamazanaM jIrNavAso vanaM gRham / pAtaMjala yogasUtramAM kahyuM cheH ' tathApi niHspRhasyAho cakriNopyadhikaM sukham / / asteya pratiSThAyAM sarva rtnopsthaanm| asteya vratanI jenA jIvanamAM pratiSThA thAya che te vyaktine sarva bhUmi upara zayana hoya, bhikSA meLavIne khAvAnuM hoya, paheravAne ratnonAM sthAna dekhAya che. arthAtu jeoe acaurya vratanI uttama sAdhanA jIrNa vastra hoya ane vana e ja ghara hoya to paNa sAco niHspRha manuSya karI hoya che teone lakSmI sAmethI AvIne maLe che. cakravartinA sukhathI adhika sukha bhogavI zake che.] corI nAnI hoya ke moTI, e pApa che e nizcita che. jeo sadAcArI jIvana jIvavA icchatA hoya teoe to AvI nAnI ke moTI ' iramaNalAla cI. zAha zraddhAmayogyam puruSaH -zrImad bhagavaddagItA pro. cI. na. paTela - zrI kAntibhAi zAhe kAntAbahena ane haravilAsabahena e Izvare cha divasamAM sRSTinuM sarjana karyAnI je kathA che te pratye bauddhika, bhaginI-ndrayanI jIvanakathA AlekhatA "ekatvanI ArAdhanA' pustakanA vijJAnanI Azcaryajanaka siddhiothI prabhAvita thayelA keTalAMka bauddhiko 10mAM, "ekatvano sAkSAtkAra' e zIrSakavALA prakaraNamAM ane ciMtako zaMkAzIla banyA hatA, ane e bauddhiko ane ciMtakonI kAntAbahenanA jIvanamAM 1958nA phebruArImAM, 1961nA manaHsthiti e ja sadInA membu ArnalDa nAmanA bIjA eka kavie jAnyuArImAM, 1971nA sapTembaramAM, 1972mAM avAranavAra ane potAnA eka kAvyamAM lakhyuM che1973nA jAnyuArImAM ane julAimAM banelI keTalIka camatkAra jevI Wandering between two worlds, one dead, lAgatI ghaTanAonAM varNana karyuM che. "svastha-mAnava'nA bauddhikavAdI The other powerless to be born - evI thai hatI. taMtrI cInabhAI zAhane AvA camatkAromAM zraddhA na hovAthI temaNe . ogaNIsamI sadInA aMgreja bauddhiko ane ciMtakonI thaI hatI, keTalAMka mitronA e ghaTanAo aMgenA abhiprAyo meLavI temane lagabhaga tevI ja manaHsthiti vIsamI sadImAMApaNA keTalAka bauddhiko svastha-mAnava'mAM pragaTa karyA ane have e abhiprAyo A pustikA rUpe ane ciMtakonI thaI che. e bauddhiko ane ciMtakoe je paraMparAgata pragaTa kare che. temaNe mane A pustikAnI prastAvanA lakhavAnuM sUcana karyuM. gharmazraddhAno te vaijJAnika dRSTi sAthe susaMgata nathI ema mAnIne tyAga temanuM sUcana svIkAratAM mane saMkoca thato hato, kAraNa ke kAntibhAie karyo che tenA sthAne mAnavajIvanane arthasabhara kare evI bIjI koi zraddhA varNavelI ghaTanAo pratyenuM mAruM dRSTibiMdu zrI cInubhAi zAhanA keLavI zakyA hoya ema jaNAtuM nathI ane tethI paraMparAgata dharmazraddhA je daSTibiMdu jevuM nathI, meM temane A vAta karI ane temaNe mArI camatkArone sahaja rIte svIkArI letI temanI pratyenuM temanuM dRSTibiMdu prastAvanAmAM je kahevuM hoya te kahevAnI svataMtratA ApatA meM temanuM mAtra nakArAtmaka rahetuM jaNAya che. A saMdarbhamAM A sadInA aMgreja sacana svIkAryuM che. huM zrI kAntibhAIe varNavelA camatkAro pratye zrI bauddhika, ciMtaka, vArtAkAra, navakathAkAra, nibaMdhalekhaka ane cInubhAi zAhanA ane temanA nimaMtraNathI keTalAMka mitroe e pravAsalekhaka Alasa hakasalIno abhiprAya jANavA jevo che. temaNe camatkAro pratye zaMkA vyakta karatA abhiprAyo potapotAnA lekhomAM gAMdhIjIe dakSiNa AphrikAmAM raMgadveSa prerita dhArAo viruddha je laData ApyA che temanI sAthe saMmata nathI thato, chatAM cInubhAi zAhanI ane calAvI hatI, temAM sAdhanazuddhino Agraha rAkhyo hato tethI prabhAvita je mitroe evA abhiprAyo potAnA lekhamAM darzAvyA che temanI thaI 1937mAM Ends and Means nAmanuM gAMdhIjInA sAdhanazuddhi satyaniSThA mATe mane pUro Adara che. mATenA AgrahanuM manovaijJAnika daSTie vivaraNa karatuM pustaka prasiddha karyuM ogaNIsamI sadInA rAjakavi (Poet Laureate) elleDa ane te pachI vedAntanA AdhyAtmika abhigamamAM rasa paDatAM teno Tenisanano abhiprAya che ke : abhyAsa karyo ane 1946mAM jagatanA sarva dharmasaMpradAyomAM amuka There lives more faith in honest doubt, samAna AdhyAtmika satyonuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che ema sthApita Believe me, than in half the creeds. karatu The Perennial Philosophy nAmanuM pustaka prasiddha karyuM. e TenisananA A abhiprAyano bauddhika saMdarbha evo che ke sattaramI pustakanA camatkArone lagatA prakaraNamAM hakasalI pahelAM eka be khristI. sadImAM gelileiouthI (galileo) zarU thayelI bhautika vijJAnanI navI 2hasya deSTAonA camatkAromAM rasa levo e sAdhakanI AdhyAtmika navI zodhoe ogaNIsamI sadImAM bAibalanA zAstrapramANa upara pragatimAM bAdhaka che e matalabano mata TAMkI lakhe che: " AdhArita paraMparAgata khristI dharmazraddhAno pAyo DagAvI nAkhyo hato Because they know nothing of spirituality and ane bAibalanA genesis nAmanA pahelA pustakanA pahelA prakaraNamAM regard the material world and their hypotheses about
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-95 prabuddha jIvana 9 it as supremely significant, rationalists are anxious to niyamo zodhavAnI paddhati mANasanI caitasika zaktionA niyamo convince themselves and others that miracles do not zodhavAmAM kAmamAM na Ave. zeksapiyaranA samakAlIna aMgreja and cannot happen. Because they have had nibaMdhakAra ane jaDasRSTinA niyamo zodhavAnI vaijJAnika paddhati potAnA experience of the spiritual life and its by-products the Novum Organum (eTale ke navuM sAdhana) nAmanA leTina bhASAmAM exponents of the Perennial Phisosophy are lakhelA pustakamAM pahelI vAra samajAvanAra lorDa bekana kahe che ke bhautika vaijJAnike Nature to be Commanded must be obeyed e. convinced that miracles do happen, but regard them ' sUtra anusAra potAnuM kAma karavuM joIe. eTale ke jaDasRSTiupara prabhutva as things of little importance, and that mainly meLavavA e sRSTinA niyamo samajI e niyamone anusarIne ja prayogo negative and anti-spiritual. karavA joIe. e ja rIte mANasanA caitasika vyApAronA niyamo samajI zrI kAntibhAI zAhe temanA pustakanA 'ekatvano sAkSAtkAra' e vyApAro upara prabhutva meLavI zakAya, paNa ema karavA mATe to prakaraNamAM varNavelA camatkAronI bAbatamAM huM A ja vAta jarA judI kaThopaniSadamAM yamarAjA naciketAne kahe che tema sAdhake rIte kahyuM,-eTale ke camatkAro bane che, paraMtu camatkAro potAnI prasiddhi banIne potAnA cittanA UMDANamAM UtaravuM joIe ane ema karavAnI arthe athavA potAnI pratye bhakto AkarSavA karI batAvavAmAM AvatA rIta pAtaMjala yogasUtromAM samajAvI che paNa kharI. hoya to evI niMdanIya pravRtti gaNAvI joIe. kAntibahenanA nanI kAntAbahena pAtAMjala yogasUtromAM varNavavAmAM Avyo che evAM jIvanamAM zrI kAntibhAIe je camatkArika ghaTanAo banI hovAnuM rAjayoganAM sAdhaka nathI. teo to zrImad bhagavadgItAnA 10mAM jaNAvyuM che te dhaTanAo viSe kAntAbahena kyAreya sabhAna hatAM ja nahi, adhyAyanA 25mA zlokanA uttarArdhamAM kahyuM che tema pAnAma apa tethI teNe kAntibhAie varNavelA camatkAro potAnI prasiddhi arthe yajJofma tema rAmanAma raTaNa rUpI yajJanAM sAdhaka rahyAM che ane athavA potAnA pratye bhakto AkarSavA karI batAvyA hoya e prazna ja gAMdhIjIe eka praznakartAne kahyuM hatuM: "rAmanAma levAmAM khUbI che ema upasthita thato nathI. ane kAntibhAie paNa kAntAbahenanA jIvanamAM banelI camatkArika ghaTanAonuM vigate varNana karyuM che. tenI pAchaLano huM mAnuM chuM...mArA aMgata anubhava uparathI huM kahI zakuM chuM ke temano uddeza dilIpakumAra roye "camatkAro Aje paNa bane che' e ' rAma-2TaNamAM kaMIka camatkAra che. te kema che ane zo che te jANavAnI matalabanA zirSakathI baMgALImAM je pustaka lakhyuM che tenI pAchaLa potAnI jarUra nathI.' (juo harijanabaMdhuno 1946nA eprilano 14mIno. aMka) zo uddeza hato te samajAvyuM che tenA jevo ja haze ema lAge che. zrI ramaNalAla sonIe dilIpakumAra royanA e pustakanA karelA gujarAtI - gAMdhIjI kahe che ke rAmanAma-raTaNamAM camatkAra kema che ane zo che e jANavAnI jarUra nathI, paNa ApaNe rAmanAmanA japathI camatkAra anuvAdamAM mULa graMthanI dilIpakumAre lakhelI bhUmikAnA nagInadAsa pArekhe karelA gujarAtI anuvAdamAM dilIpakumAre Ama lakhyuM hovAnuM zAthI thAya che e kalpI zakIe chIe. je vyakti rAmanAma ke IzvaranA jaNAvyuM che : "koi koi sAdhaka kahe che-guhya vAta guhya ja rAkhavI ja bIjA koi nAmanuM raTaNA karavAmAM evI lIna thaI jAya ke te potAnA sArI, jeo sAdhaka nathI temanI AgaLa e badhI vAto rajU karavA jatAM vyaktitvanuM astitva ja bhUlI jAya to e vyaktino "ahaMbhAva pariNAma sArA karatAM mAThAM ja vadhAre Ave che. .A dalIla sabaLa che. saMpUrNapaNe ogaLI jAya ane e vyakti rAmanAma ke IzvaranuM bIjuM koI emAM zaMkA nathI.' Ama lakhI dilIpakumAra zrI rAmakRSaNa paramahaMsanAM : nAma jenuM pratIka che. e vizvacaitanyano sparza anubhave evI pUrI vacano TAMke cheH "be jAtanI prakRtinAM mANaso hoya che eka, jeo koi . * saMbhAvanA che ane e vizvacaitanya vodana caMdulAma evo saMkalpa jhADa upara mIThI kerI jovAmAM AvatAM, kerI pADI khAI, moM lUchI, karIne A anaMta vaividhyavALI ane ApaNe kalpI paNa na zakIe evI gupacupa besI rahe che; bIjA eka jAtanA loko evA hoya che jeo A A samRddha jaDa ane caitanya sRSTi sarjI che. tenI jevo camatkAra bIjo kayo badhAne bUma pADIne kahe cheH "alyA o, jAo, jAo, amuka jhADanI hoI zake ? paraMparAgata hiMdu dharmazraddhAe jemane vizvacaitanyanA pUrNa kerI-sAkara jevI mIThI che". zrI rAmakRSNanA A vacano TAMkI avatAra mAnyA che te zrIkRSaNa zrImad bhagavadgItAnA 15mAM dilIpakumAra lakhe cheH "durbhAgye ke sadbhAgye, huM A bIjI jAtano puruSottama yoganA 7mA zlokanA pUrvArdhamAM kahe che ke karmavALo svabhAva laIne janmyo chuM tethI harSaghelA thavA jevuM kazuM ja jotAM huM jIvatA* nAvamUta sanAtana A pramANamAM jIvAtmA vizvacetInA harSaghelo thayA vinA rahI zakato nathI'. kAntibhAIe paNa avatAra javA phanA ja aA hAtha tA vicacata nA kAntAbahenanA jIvanamAM je camatkAro joyA che tethI jANe harSaghelA thai AzcaryakAraka sarjanazaktino kaMIka eza jIvAtmAmAM utare ja. ane temanA pustakamAM e camatkAro ApaNI samakSa rajU karyA hoya ema jaNAya jIvAtmAnA avA zakti, tenA azarU5 vyaktinuM mana rAmanAmanA ka IzvaranA bIjA koi nAmanA raTaNamAM saMpUrNapaNe lIna thaI jAya ane Ave sahI kare che tema camakAro banatA ja hoya to patha che. pariNAme e vyaktino ahaMbhAva saMpUrNapaNe ogaLI jAya to evI upasthita thAya che ke e kevI rIte bane che? keTalAMka camatkAromAM hAtha vyaktinA manamAM paNa Utare ane e manane vizvacaitanyano kaMika sparza cAlAkI hoI zake? keTalAMka najaraaMdInAM pariNAma hoI zake ane koi i zake? keTalAMka narabaMdInAM pariNAma hoI zake ane proha thAya e asaMbhavita nathI. sAmenI vyakitanA manamAM cAlato vicAra samajI levAnI kAntAbahena cha-sAta varSanI vayathI rAmanAmano janma karatAM thayelAM zakitanuM-eTale ke Thought-ReadingnuM pariNAma hoI zake, mArA ane pu% vaya to teo rAmanAma-raTaNamAM saMpUrNapaNe ekAgra thaI vatana asAravAmAM 8-9 varSanI vaye meM evI najarabaMdIno eka khela lA. tamane rAmanAmanuM ama raTaNa karavAmAM A lakhanA zirSaka rUpe joyelo, jemAM khela karanAre eka kizoranuM mAthuM kapAyeluM ane pachI e Tokelo zrImad bhagavadgItAnA 17mA adhyAyanA 3jA zlokanA mAthuM e kizoranA dhaDa upara pahelAM hatuM tevuM besI gayeluM batAveluM. ane uttarAmAM kahyuM che te saMpUrNa zraddhA hoya to A rAmamaya banI gayo Thought-Readingno camatkAra huM gujarAta kolejamAM abhyAsa hAla a.paNa asabhavita nathI, ane ama hoya to tamane paraparAgata karato hato tyAre tenA chAtrAlayamAM eka pArasI mitra sAthe raheto e hiMdu dharmazraddhAe jemane vizvacaitanyanA maryAdA puruSottama rUpa avatAra varSomAM banelo. eka divasa be zIkha jevA lAgatA bhAioe amane mAnyA che e rAmacaMdranA nAmanA raTaNathI temane paNa vicaitanyanI bannene manamAM eka eka phala dhAravAnuM kahyuM, ane ame ema karyuM tyAre te sarjanazaktino sparza thayo hoya ema ApaNe mAnI zakIe ane bhAIoe ame je kula dhArelAM tenAM nAma kahI batAvyAM. pariNAme temanA manamAM e vizvacaitanyanI sarjanazaktino kaMika aMza mArA potAnA A be anubhavo bAjue rAkhIe, to paNa ApaNI utalA hathi ane temanA mananA esajanazaktie ja temano ajANatAM kabuddhine na samajAya evI ghaTanAo bane che e vAta mane asaMbhavita zrI kAnti zAha temano ekatvanI ArAdhanA' pustakanA "ekatvano nathI lAgatI. evI ghaTanAomAM bhautika vijJAnanA niyamono bhaMga sAlAkAra' prakaraNamAM je camatkArI varNavyA che te kayo hoya ema thato jaNAya che e vAta kharI, paraMtu bhautika vijJAnanI jaDasarinA mAnavAmAM mane kazuM avaijJAnika nathI lAgatuM.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana ** tA. 16-9-95 saMgha dvArA Ayojita Arthika sahAyano kAryakrama darabAra gopAladAsa desAi kSaya nivAraNa kendra (ANaMda) mATe bheTamAM parva daramiyAna noMdhAyela rakamanI yAdI 50000 zrI pIyUSabhAI koThArI tathA 7500 zrI rajanIkAMta tathA zrImatI 3500 zrI sI. ena. saMghavI zrI caMdrAbahena koThArI pravINAbahena ghaDIyALI 3500 zrI zazibahena bhaNazALInA 18500 zrI ajitabhAI cokasInA parivAra 7500 zrI je. Ara. zAha smaraNArthe, haste zrI zarmAbahena taraphathI 7500 zrI paMkaja visariyA 3500 zrI araviMdabhAI sI. dalAla 15OOO zrI surezabhAI uttamabhAI pethANI 7500 zrI rIkIna mukezabhAI saMghavI " 3500 zrI hasamukhalAla gulAbacaMda zAha tathA 15000 zrI nayanAbahena pArekha ceriTebala TrasTa 7500 zrI harSAbahena zAha, zrI bhAnubahena hasamukhalAla zAha haste zrI ramezabhAI pArekha 7500 zrI anilAbahena zazikAMta mahetA 3500 zrI mugaTalAla pI. vorA 11OOO zrI narendra ke. zAha maNilAla mahetA 350 zrI jeThAlAla amRtalAla dozI 11000 zrI bhaNasALI TrasTa 7500 zrI uSAbahena eca. zAha TrasTa 3500 zrI uSAbahena ramezacaMdra jhaverI 11000 sva. khoDIdAsa amRtalAla zAhanA 7500 zrI DI. esa. paTela, 3500 zrI rAjendrabhAI amRtalAla parivAra taraphathI 7500 zrI narmadAbahena ema. zeTha 3500 zrI bhUpendrabhAi hiMmatalAla zAha 11OOO zrI umedabhAI dozI, 7500 zrI kIrtilAla mANekalAla zAha 3500 zrI cImanalAla jecaMdabhAI ajamerA 11000 zrI e. Ara. zAha 7500 zrI ramaNalAla nagInadAsa 3500 zrI muktAbahena lAbhubhAI saMghavI 11000 zrI AzitAbahena kAMtilAla zeTha 7500 zrI maMjulAbahena DI. zAha 3500 zrI suhAsinIbahena zAha 11000 zrI cimako bAyokemikala 7500 zrI rasilAbahena jayasukhalAla zAha 3500 zrI vijaya mahetA enjiniyariMga kaMpanI haste zrI 7500 zrI zazikAMta maNilAla mahetA tathA 3500 zrI eca. TI. je. bradharsa jasavaMtabhAI ajamerA zrI anilAbahena mahetA 3500 eka bhAI 10000 zrI jamanAdAsa hemacaMda hemANI 750zrI zeTha parivAra 3500 zrI bAbubhAI caMpakalAla tolATa 7500 DaoN. ramaNalAla cI. zAha tathA 7500 zrI devakAbahena jesaMgabhAI rAMbhIyA 3500 zrI vasaMtabhAi motIlAla jhoTA. zrI tArAbahena zAha 7500 eka saddagRhastha 3500 zrI phariyA umarazI thAvara 7500 sva. kamaLAbahena dIpacaMda zAhanA 7500 zrI sI. sI. vasANI ceriTebala TrasTa 3500 zrI padmAvatI enDa zrI ramaNalAla smaraNArthe, haste caMdrakAMta DI. zAha '7500 zrI rAjIva esa. mahetA nagInadAsa ceriTebala TrasTa 7500, zrI cImanalAla je. zAha 7500 zrI pratApa bhogIlAla zAha 3500 zrI bhAratIbahena gajendra kapAsI 750 zrI kusumabahena ena. bhAu 7500 zrI haMsAbahena saMghavI 3500 zrI vipinabhAI DI. jhaverI 7500 zrI guNavaMtalAla a. zAha 7500 zrI kumudabahena cAMpazI cheDA tathA zrI 3500 zrI lIlAvatI nagInadAsa dozI 7500 zrI ramAbahena e. zAha saralAbahena 3500 zrI bacubhAI (suMdara bilDarsa). 7500 zrI maphatalAla bhIkhAcaMda zAha 7500 zrI surezakumAra cImanalAla cokasI 3500 zrI aMjanAbahena dhanezabhAI jhaverI 7500 zrI jayavadanabhAI ratilAla mukhatyAra 7500 me. meyoTerika , |. 3500 zAradAbahena bAbubhAI zAha tathA zrI 7500 zrI amRtAbahena jI. zAha 7500 zrI kusuma IlekaTrIkalsa enDa ' bAbubhAI je. zAha 7500 zrI ke. ena. sonAvAlA ceriTebala enjiniyariMga 3500 zrI bhAIcaMdabhAI tArAcaMda zAha 7500 zrI lInAbahena je. zeTha 3500 zrI manISA bhaNasALI 750 zrI gulAbacaMda karamacaMda zAha 75oo zrI nizAta e. jhaverI 3500 me. renabo plAsTika inDasTrIjha 7500 zrI bhupendrabhAI DAhyAbhAI jhaverI 7500 zrI hinAbahena maNiyAra haste zrI 3500 zrI jhenIbAI TrasTa 75O0 zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa varSAbahena 3500 zrI jatIna enTaraprAIjha 7500 zrI raMjanabahena mahAsukhalAla 3500 zrI pravINacaMdra ke. zAha 3500 zrI dharamacaMda nAthubhAI zAha (surata) 7500 zrI mAMDavI meDikala sTorsa 3500 zrI zailezabhAI koThArI haste zrI vilAsabahena 7500 zrI kAMtilAla nAraNadAsa 3500 zrI subodhabhAI ema. zAha tathA 3500 zrI ema. ke. zAha cerITebala TrasTa 7500 zrI mahendrabhAI bhAIlAla vorA zrI nirubahena esa. zAha 3500 zrI bAbulAla dalIcaMda gAMdhI 7500 zrI satyavatIbahena rAjendrabhAI zAha 3500 zrI savitAbahena ke. pI. zAha , 3500 zrI hasamukhabhAI cImanalAla 7500 zrI bhAnubahena vimaLabhAI zAha 3500 zrI puSpAbahena parIkha kuvADiyA 7500 zrI ramezabhAI mahetA (udavADA) 3500 zrI umAbahena mahetA tathA zrI , 3500 zrI nagInadAsa bhogIlAla 7500 zrI kalAbahena zAMtilAla mahetA ramAbahena mahetA 3500 zrI prakAzabhAI DAhyAbhAI kakalacaMda 7500 zrI dilIpabhAI ema. zAha 3500 zrI surezabhAI zAha 3500 zrI zAMtilAla mahetA tathA zrI 7500 zrI pravINabhAI bhaNasALI (giranAra 3500 zrI pramodacaMdra somacaMda zAha rAjulabhAI cahA) 3500 zrI praviNacaMdra jhaveracaMda phAunDezana 3500 zrI caMpakalAla cunAlAla cokasI 7500 zrI kizorabhAI vardhana 3500 zrI mahendrabhAI rasikalAla 3500 zrI yazomatIbahena zAha 7500 zrI kuMjabALA ramezacaMdra koThArI kolasAvAlA : 3500. zrI trizalA ilekaTroniksa 7500 zrI sArAbhAI nagInadAsa zeTha 3500 zrI bAbulAla lalitacaMdra gAMdhI ' 3500 zrI jasubhAI parIkhanA smaraNArthe 7500 zrI amarasansa haste zrI zAmajIbhAI 3500 zrI dinezabhAI bAvacaMda dozI 3500 zrI jinAda zAha vorA 3500 zrI lalitakumAra sI. koThArI 3500 zrI mIrAbahena mahetA 7500 zrI jIvaNalAla vIracaMda mahetA 3500 zrI kumudabahena rasikalAla bhaNasALI 3500 sva. bhagavAnadAsa phohacaMda zAhanA 7500 zrI kizoracaMdra enDa ke. 3500 zrI zobhAbahena lakSmIcaMda visariyA , smaraNArthe haste zrI jatInakumAra 7500 zrI ramAbahena ema. kApaDiyA TrasTa 3500 zrI rasilAbahena mahendrabhAI jhaverI enDa kAM 7500 DaoN. ramIlAbahena anaMtarAya saMghavI 3500 zrI bhAnubahena ramezabhAI mahetA 3500 zrI hasamukhabhAI cImanalAla 7500 zrI suzIlAbahena vikramabhAI dozInA (udavADA). kuvADiyA smaraNArthe haste zrI vikramabhAI dozI 3500 zrI je. ke. zAha 3500 zrI samakti eTaraprAijhiMga .. kesTa
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-9-95 prabuddha jIvana 3500 zrI ramilAbahena mahAsukhabhAi 3500 zrI mInAbahena kiraNabhAI gAMdhI 3500 zrI ke. ema. paTela 3500 zrI hemAbahena gAlA. 3500 sva. premacaMda mohanalAla bAvIsInA smaraNArthe 3500 eka sagRhastha taraphathI 3500 zrI kAMtilAla lallubhAI zAha 3500 zrI ema. je. dozI 3500 zrI modI TekSaTAIlsa 3500 zrI kiraNa eca. zAha 3500 zrI saurabha zAha 3500 zrI nemacaMda cImanalAla kuvADiyA 3500 zrI prabhAvatI nemacaMda kuvADiyA 3500 zrI kAzIbahena saMgharAjakA 3500 zrI hasamukhabhAI mahAsukhalAla 3500 zrI vinodabhAi mahetA, 3500 zrI devIlA esa. mahetA rU500 zrI amitA eca. mahetA 350 zrI padmAbahena vI. zAha 3500 zrI vasaMtalAla ke. zAha 3500 zrI kamadabahena ratilAla zAha 3500 zrI nirmaLAbahena indralAla zeTha 3500 zrI puSpAbahena premacaMda bAvIsI 3500 zrI tArAbahena DAhyAbhAI koThArInA smaraNArthe 3500 zrI zAha enDa zAha Devalaparsa prA. li. 3500 zrI ramaNIkalAla gopAlajI kapAsInI smRtimAM, haste zrI bhAratIbahena 3500 sva. mohanalAla jhaverI haste zrI maMjulAbahena gAMdhI 3500 mAtuzrI ratanabena lakhamazI ghelAbhAi kaccha durgApuravALA taraphathI 3500 zrI dilIpabhAi hIrAlAla zAha 3500 zrI dhavalabahena devIlAlabhAi sAvalA 3500 zrI nIrabAlAbahena zAha 3500 zrI puSpAbahena bipinacaMdra kApaDiyA 3500 zrI bipinacaMdra hIrAlAla kApaDiyA 3500 zrI kumAra mahetA 3500 zrI guNavaMtIbahena mahAsukhalAla 3500 zrI manISA naTavaralAla zAha 3500 zrI guNavaMtIbahena gulAbacaMda jhaverI 3500 zrI kamaLAbahena zazIkAMta patrAvAlA 3500 me. polithIna prinTIMga enDa seliMga varkasa 3500 me. suhAsa TekSapoTsa prA. li. 3500 zrI ratilAla odhavajI gohila ceriTebala TrasTa - 3500 bhArata TreDarsa 3500 hasamukhalAla popaTalAla vorAnA parivAra taraphathI. 2500 lIbarTI prijhama pelesa 2500 zrI vidyAbahena mahAsukhabhAI khaMbhAtavAlA 1500 eka bahena , 1500 zrI suvarNAbahena dalAla 1500 zrI uSAbahena DI. zAha 1250 zrI vasaMtabahena talasANiyA 1012 zrI eka bahena 1000 zrI savitAbahena mahetA 1001 zrI hemalattAbahena nANAvaTI 1000 zrI kuNAla rAjana jhATakiyA 1001 zrI vikrAMta nANAvaTI 1001 zrI kAMtilAla mohanalAla 1000 zrI bharatakumAra jayaMtIlAla 1000 zrI rajanIkAMta mahetA 100 zrI rasikalAla ema. zAha 1000 zrI bhImajIbhAI gaDA 100 zrI zAMtilAla 5. zropha 1000 zrI saroda zeTha 1000 zrI eka sadagRhastha 1001 zrI motIbAIna umAzaMkara zAha 1000 zrI aniza DI. zAha 1000 zrI caMdrAbahena eca. zAha 100 zrI darzanI zAha 700 zrI jatInabhAI zAha 500 zrI haribhAI vasA * 501 zrI gautamalAla e. zAha 500 zrI rUpAbahena dozI 500 eka bahena taraphathI 500 zrI sarasvatIbahena jhaverI 500 zrI vanitAbahena zAha 500 zrI eka sahastha 500 zrI bhAratIbahena vakhArIyA ka00 zrI savitAbahena koThArI 501 zrI ramibahena mahetA 500 zrI pratimAbahena cakravartI 500 zrI nirmaLAbahena indralAla zeTha 500 sva. jayaMtIlAla aMbAlAla zAha haste zrI mInezabhAI 4631 rUA. 500 thI nIcenI rakama. kapAsI 3500 zrI kinnarabhAI ke. zAha vaiSNavajana to tene re kahIe" ane gAMdhIjI I caMdrazaMkara bhaTTa satya, ahiMsA, prema, baMdhutA, karuNA ane samAnatAno saMdeza bhAratamAM bhAratamAM ja nahIM paNa AMtararASTrIya stare sthAna prApta thayuM. A pada gAMdhIjI ja nahIM, jagatabharamAM prasAranAra yugapuruSa gAMdhIjInI savAsomI jayaMtI jevA rASTrasevakane gamI jAya te svAbhAvika che. eka samAja sevakamAM ane prasaMge A yugapravartaka puNyazloka mahAtmAnA jIvananAM vividha pAsAMono prajA kalyANanAM kAma karanAramAM kevA guNa anivAryapaNe hovA joie, te vicAra karavo e AjanA hiMsaka, saMgharSamaya , trAsamaya samayanI anivArya gAMdhIjIne narasiMhe A padamAM sAcA vaiSNavanA je guNa gaNAvyA che tevA ja. AvazyakatA che. emano saMdeza je temaNe AcaraNathI jIvI batAvyo, te joie te samajAyuM. narasiMhe A padamAM kayA guNonI vAta karI che teno ane AjanA yugasaMdarbhamAM keTalo prastuta che. ane mAnavajAta mATe AzIrvAdarUpa gAMdhIjIe te guNo AcaraNathI potAnA jIvanamAM kevA caritArtha karyA che teno che te samajavAnI tAtI jarUra che. paraMtu mAtra samajavAthI hetu sare nahIM, tenA vicAra karavAthI svIkAravuM paDe ke gAMdhIjI narasiMhe varNavyA che tevA Astika AcaraNa vinA e samaja nirarthaka javAnI. gAMdhIjIe mAnavasevA, binasAMpradAyika vaikhAva che. pahelI noMdhapAtra vAta to e che ke A padamAM samAjasevA, rASTrasevA vagere aneka kSetre je samULI krAMti karI teno itihAsa varNavAyelo vaiSNava kRSNanI sevA-pUjA, dIpa-dhUpa-AratI, bhoga ityAdi ghaNo moTo che. paraMtu temanI saghaLI sevA pravRttinA mULamAM je mahattvanI bAbata dhArmika vidhionI sAMpradAyikatAmAM vaiSNavadharma pALyAno saMtoSa mAnanAra samajavA jevI che te temanuM vyaktitva. te dRSTie lAge che ke gAMdhIjI eka nathI. gAMdhIjIne gamI jAya, ane gamI gaI paNa kharI, e vAta to ApadamAM sAcA vaiSNava karmayogI che. kuLadharmathI te vaiSNava kharA, paNa temanuM vaiSNavatva e che ke te sAMpradAyikatAmAM baMdhAI gayeluM nathI. temAM vaiSNavI koI vidhino sAMpradAyika nathI. aMdhArAthI paNa bItA mohananA aMtaramAM gharanI aNasAra suddhAM nathI. lokasevA ane dezasevAno dharma pALanAra gAMdhIjIne A nokarANIe vAveluM rAmanAmanuM bIja kaTuMbanA vaiSNava dharmasaMskArathI poSaNa vAta kema na gamI jAya ! pachI A pada gAMdhIjInuM priya pada na bane to ja pAmyuM ane dhIre dhIre te AstikatA pallavita thai pUrNa rIte mahorI uThI. navAI lAge. pariNAme teo mohanamAMthI vizvavaMdya mahAtmA banyA. teo mAnatA ke je sarva prathama gAMdhIjInuM vyakatitva samajI levuM joie. to ja narasiMhanA AstikatA AcaraNathI pragaTa thAya te sAcI AstikatA. AvA karmayogI pada sAthenI temanI AtmiyatA samajI zakAyo. teo eka sAcA vaiSNavajana vaiSaNavanI AstikatAne barAbara pAmavAnI eka cAvI, narasiMhanuM che. temanA aMtaramAM karuNA bharI bharI che. bihAranA utkala prAMtamAM eka vaiSNavajana to tene re kahIe" e pada . e bhajana gAMdhIjInuM ati priya vastRbhara snAna karatI nArIone joI temanuM hRdaya dravI gayuM ane potAnuM bhajana kema thayuM tenI paNa pratIti saheje thaze. eTale A padanA saMdarbhamAM vastra ApI dIdhuM. hindustAnamAM pharI temaNe bahujana samAjanI garIbInuM gAMdhIjInuM vaiSNavapaNuM ane temanI AstikatAne samajavAno ahIM prayatna che. darzana karyuM ane AjIvana mAtra be ja vastra paheravAnuM vrata lIdhuM. gAMdhIjInA gAMdhIjIne A bhajana evuM to priya thaI paDuyuM ke temaNe tene AzramanI prAtaH navanIta jevA komaLa vaiSNavI hRdayanA A karuNAmaya unmeSa che. gAMdhIjIne ane sAyaM prArthanAmAM sthAna ApyuM. ene pariNAme A pada ane narasiMhane mana svAtaMtrya prApti karatAM paNa vadhAre mahattvanuM kArya samAjanA sarvAgINa
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ - prabuddha jIvana tA. 16-9-95 AmUla parivartananuM-utthAnanuM hatuM. garIbI, chUtAchUta, UMcanIca, rUpo jovAthI svIkAravuM paDe. dasa paMktinA padamAM paMdara kriyApadono prayoga vargabhedamAM vibhAjita thayelI prajAnI ekatA, samAnatA vinA svAtaMtryaprApti kaMi amasto nathI thayo. A kriyApada rUpo, "jANo, "karo', "ANo', asaMbhavita che ane kadAca saMbhavita bane to paNa te nirarthaka javAnI e temanuM 'tyAgo', "rAkho", "nivAro' jevAM bodhAtmaka ke AdezAtmaka nathI, paraMtu UMDuM marmadarzana temane jagatanA mahAna samAjahitaciMtaka ane rAjakIya jANe', kare', "ANe', 'tyAge', "rAkhe' jevAM AtmiyatAthI guNapAlana vicAkomAM sthAna Ape tevuM che. gAMdhIjIe je vividha pravRttio AdarI mATenAM sUcanarUpa che. Adeza nahIM paNa Atmiya sUcanano marmasaMketa temAM sAmAjika parivartana ane sudhAraNAne agrImatA ApI che. temAM temano narasiMhanI abhivyaktimAM kadAca asaMprajJAtapaNe AvI gayo haze ! game te zuddha mAnavaprema vahI rahyo che. mAnavamAtra eka ja IzvaranAM saMtAna che ane ho, paNa te kriyApadarUpomAMthI phalita thato A saMketa koIpaNa marmajJa, sahRdaya tethI sau samAna che, baMdhuo che e temanA mAnavapremano pAyo che. A baMdhubhAva bhAvakane svIkAryA vinA cAle tema nathI. AcaraNanuM mahattva sthApanAra vinA samAjanAM sarva aniSTo dUra thaI zake nahIM te temanI draDha pratIti che, je gAMdhIjIne A gamI jAya, hRdayamAM vasI jAya tevI vAta che. narasiMhanA padanA AgaLa jatAM vizvabaMdhutvanI bhAvanA rUpe vistare che. A bhAva tyAre ja vikase saMketano eka marma e paNa che ke padamAM varNavelA guNo jenAmAM hoya te vaiSaNava. jo mAnavI prema, ahiMsA, satya, tyAga ane samAnatAnuM AcaraNa kare. AvA gAMdhIjI A guNonuM AcaraNa karanAra parama vaiSNavajana che te siddha vAta che. sadAcArI AcaraNa mATe cittazuddhine anivArya gaNatA gAMdhIjIe AzramamAM narasiMhe A padamAM varNavelA kayA guNa gAMdhIjImAM nathI ! temanAmAM anyanA nitya prAtaH ane sAyaM prArthanAno krama rAkhyo ane maraNaparvata pALyo. duHkha ane pIDA mATe hRdayadrAvaka samasaMvedana che, abhimAnarahita eTale ke prArthanAne teo cittazuddhi mATenuM pavitra snAna mAnatA. prArthanAne zuddha sevAdharmathI prerita upakArabhAva che, teo vANI, mana ane karmathI nizcala AstikatAno, aMtarane ughADavAnI zaktino paryAya samajatA. AstikatA ane zuddha che. satyanA custa AgrahI che te ApaNe sadeta AgaLa joI gayA. ane cittazuddhi vinA mAnavInA kAma, krodha, lobha, ahaMkAra, kapaTa jevAM tyAgI che ane AcaraNamAM zuddha che. temanI IzvarazraddhA avicala che, niMdA duritonuM nirasana na thAya te temanI AdhyAtmika draSTi che. temane mana te ja to temanA svabhAvamAM nathI, paraMtu anyanA guNa jonAra ane tenI kadara sAcI jIvanamUlaka AdhyAtmikatA che. citta, zuddha thatAM samAnatA, paropakAra, karanAra che. teo vaNalobhI ane kapaTarahita che. temanA vANI-vartana khullA baMdhutA, tyAga, karuNA, satya, prema, ahiMsA, nisvArthatA, zudrAcAra jevA mananAM hoya che. temaNe kAma, krodha nivAryA che. A pratyeka guNanA AcaraNanA guNo vikase, na anyathA. gAMdhIjIe A sarva AcaraNathI siddha paNa karyuM. aneka prasaMgo gAMdhIjInA jIvanamAMthI TAMkI zakAya. paraMtu temanA A sarva guNonA AcaraNanA aneka prasaMgo gAMdhIjInA jIvanamAMthI maLe che, vaNalobhIpaNA ane tyAgazIlatA baMne jemAM pragaTa thAya che tevuM eka druSTAMta je saune suvidita che ane preraka paNa che. eno itihAsa ujavaLa che. paryApta thaze. lokasevAne prabhusevA mAnanAra gAMdhIjInuM vaNalobhIpaNuM ane gAMdhIjInI satyaprIti ane samAnatAbhAvanA beeka udAharaNa joie, tyAga advitIya che. lokasevA arthe temaNe kuTuMbanAM sukha ane hitano vicAra gAMdhIjIe Azramane 'satyAgraha Azrama" nAma ApyuM, temanI AtmakathAne zuddhAM karyo nathI. e ciMtA temaNe Izvarane soMpI. potAnA pustakonAM haka paNa satyanA prayogo' tarIke oLakhAvI, temanA sAmAjika ane rAjakIya na rAkhatAM. te navajIvanane ApI dIdhA. ekamAtra "AtmakathA'nA haka paNa krAMtinA kAryakramone satyAgraha kahyA temAM temanI satyaprIti sacoTa rIte pragaTa rAkhyA hota to temanI peDhIo sukhasAhyabImAM jIvatI hota. keTalo moTo thAya che. samAnatA, baMdhutAnA bhAvathI prerAIne temaNe AzramamAM harijanone tyAga ! kevuM mahAna vaNalobhIpaNuM ! narasiMhano gAMdhIjI jevo tyAgI ane vasAvyA ane tyAranA rUDhicusta samAjano virodha vahoryo ane kaSTa veThyAM, vaNalobhI, tyAre ane Aje zodhyo jaDe kharo ! paNa satya ane samAnatAnA Adarzone na choDyAM temAM temanI aDagatA ane gAMdhIjIne gamI gayA tevA je guNo narasiMhe darzAvyA che te saMkSepathI dhIraja vyakta thAya che. AzramamAM harijanone praveza Apyo. temAM teo jovA Avazyaka che. je anyanI pIDA sahRdayatAthI samaje, nisvArthabhAve narasiMhanA samAnadharmI vaiSNavajana dekhAya che ne! narasiMha paNa jJAtijanono upakAra kare paNa tenuM abhimAna na rAkhe, ke upakRta upara teno bhAra na caDAve. virodha vahorIne ane tenAM pariNAmanAM kaSTa veThIne, mAnavadharmanuM pAlana eTale ke te vinamra ane sevAbhAvI hoya. te koinI niMdA na kare, balka guNa karatAM, harijanavAsamAM kIrtana karavA gayA ja hatA ne! pAMcaso varSa pahelAMnA jonAro hoya. te mana, vacana ane cAritryathI zuddha hoya, jenAmAM mAnavadharmI bhakta narasiMha ane gAMdhIjInA hRdayabhAvono setu kevo adbhUta mAnavamAtranI samAnatAno, baMdhutAno samadaSTibhAva hoya, jenI daSTi pavitra rIte racAI jAya che! AzramanI Arthika bhIMsa veThavA chatAM gAMdhIjIe satya hoya, je vaNalobhI, kapaTarahita ane tRSNArahita hoya, gAMdhIjInI daSTie ane samAnatAnA Adarzone aDagatA ane IzvarazraddhAthI pALyA hatA. sevA karavAnA aMgata lAbhano lobha ke tRSNA na hoya. te asatya na bole. narasiMhanA padamAM evuM te zuM che ke jethI A be vaiSNavajanonA lAbhanA lobhe asatya bolI bIjAnuM dhana paDAvI na le, are paradhana hAthamAM - hRdayabhAvano setu racAi gayo te sadagaMta joie. AgaLa joyuM tema paNa na jhAle, te moha -mAyAthI para hoya, eTale ke pArakA, potAnA, narasiMhane koi sAMpradAyika kRSNabhakta abhipreta nathI ja nathI. temAM varNavelA UMca-nIca, garIba-tavaMgaranA bheda manamAM na hoya, arthAtu mAnava vaiSaNavanA guNo e mAnavadharmanA guNo che. temAM mAnavatAnA dharmano mahimA samAnatAno bhAva hoya, te Astika hoya, jenAmAM krodha na hoya, tAtparya ke che. jenAmAM A guNonuM AcaraNa hoya te sAco vaiSNavajana evuM A padanuM aMtaramAM svasthatA, sthiratA ane zAnti hoya. A guNonuM AcaraNa kare te tAtparya che. dhyAnathI joizuM to dekhAze ke narasiMhe temAM temanA ArAdhya sAco vaiSNavajana. eka sAcA niSThAvAna samAjasevaka mATe gAMdhIjIne A kRSNano ullekha, temanI stuti, temanAM svarUpavarNana, temanI zakti ane guNo yogya rIte ja Avazyaka lAgyA. temanAM alaukika kAryonI vAta paNa karI nathI. hA, "rAmanAma zuM tALI re detarUpa be eka prasaMgothI AgaLa joyuM tema gAMdhIjIe A sarva guNo lAgI" paMktimAM rAmano ullekha che kharo, paNa gAMdhIjIe anyatra kahyuM che tema potAnA AcaraNathI caritArtha karyA che. tema karavA jatAM je kaMI duHkha ke kaSTa temano rAma dazarathano putra nathI, paNa te nAma temane mana paramAtmAno paryAya veThavAM paDyAM te gAMdhIjIe svasthatA ane zraddhAthI vekyAM che temAM temaNe pAchI che. ane te arthamAM e pada temane priya thaI gayuM. mAnavadharmanA pAlana mATe pAnI karI nathI ke jIvanuM jokhama kheDatAM teo khacakAyA nathI. Avazyaka guNono mahimA karatuM A pada binasAMpradAyika che te spaSTa che. ane gAMdhIjInI A savAsomI jayaMtInA varSamAM AInsTAIne gAMdhIjIne tethI sarva dharmane samAna mAnanAra, sarvadharma samabhAvanI bhAvanAthI jemaNe ApelI bhavya aMjalimAM sUra purAvatAM temanA zabdo uccArIzuM ke, potAnI prArthanAmAM sarva dharmanA maMtrone sthAna ApanAra gAMdhIjIe A padanI "bhaviSyanI peDhIo bhAgye ja mAnaze ke hADacAmano Avo mAnavI kyAreya samucita mahattA sthApI. gAMdhIjI bhASaNa karatAM AcaraNane ja vizeSa mahattva A dharatI para vicaryo hato.' AinsTAinanA A zabdomAM lezamAtra ApatA ane tene vizeSa asarakAraka mAnatA. teo kahetA ke savA maNa atizayokti nathI. ema kahIe ke Aje jagatane AvA koi mahAmAnava, bhASaNa karatAM adhoLa AcaraNa vadhAre vajanadAra-asarakAraka bane che. vaiSNavajananI tAtI jarUra che. narasiMha 5damAM AcaraNano saMketa ApatAM kriyApado vAparyA che te kriyApadanAM miAlika zrI muMbaI jena yuvaka saMgha mudraka, prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 004. phonaH | 3i820296. mudraNasthAna : rilAyansa oNphaseTa prinTarsa, 69, khAMDiyA sTrITa, muMbaI-400008. lesaraTAIpaseTiMga: mudrAMkana, muMbaI-400 092, mA ! dara
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa: (50) + 6 aMka: 100 0 tA. 16-10-950 0Regd. No. MH Dy.South 54. Licence 37 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra00 paG& QUvI 000 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989H 50 varSa000 vArSika lavAjama rUA. 30000 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha sva. hIrAbahena pAThaka zrImatI hIrAbahena rAmanArAyaNa pAThakanuM 15mI sapTembara damayaMtInI kathAno viSaya mAre pIeca.DI. mATe rAkhavo evI bhalAmaNa 1995nA roja muMbaimAM kensaranI lAMbI bImArI bAda 79 varSanI vaye baLavaMtarAya ThAkore mane karI hatI. "manISA' nAmanA mArA avasAna thayuM. gujarAtI sAhityajagatanAM eka tejasvI nArIe ApaNI soneTasaMgrahanA saMpAdana nimitte baLavaMtarAyane ghare dara aThavADiye vaccethI vidAya lIdhI. aMgata rIte amane eka svajana gumAvyA jeTaluM javAnuM thatuM. temaNe naLadamayaMtInI kathAno viSaya sUcavyo, paNa teo duHkhuM thayuM. mArAM patnI ane huM harAbahenane haMmezAM "mAtAjI' kahIne gAiDa nahotA. muMbaI yunivarsiTImAM pIeca. DI.nA gAiDa tarIke bolAvatAM ane emane e gamatuM paNa kharuM. sAce ja mAtAtulya apAra muMbaimAM zarUAtanAM varSomAM eka mAtra pAThaka sAheba ja hatA. eTale vAtsalya amane emanI pAse anubhavavA maLatuM. amArA kuTuMbanA eka je koine pIeca.DI.no abhyAsa karavo hoya temaNe pAThaka sAheba pAse sabhya jevAM teo banI rahyAM hatAM. amArI putrI ci. zailajA eka be ja javuM paDe. meM 1951mAM 'naLa ane damayaMtInI kathAno vikAsa" e varSanI hatI tyArathI ame emane ghare laI jatAM ane teo ene "DhokaLAM viSaya upara pIeca.DI.no abhyAsa karavAnuM vicAryuM. e mATe pAThaka mAsI" kahIne bolAvatAM, te chellAM sADatrIsa varSathI jyAre ame maLIe sAhebane maLavA ghaNI vAra gayo hato. mArA A viSayamAM pAThaka tyAre, ci. zailajAnI khabara pUchatI vakhate "DhokaLAM mAsI zuM kare che?' sAhebane potAne paNa ghaNo rasa hato. ema kahIne ja teo vAta karatAM. amAro putra ci. amitAbha paNa ekAda premAnaMda ane bhAlaNanA naLAkhyAna uparAMta rAmacaMdrasUri kRta "nala varSano hato tyAre emanA ghare lai jatAM tyAre teo ene khoLAmAM laI vilAsa' nATaka vize emaNe abhyAsa karyo hato. paraMtu emanA ' ramADatAM. chellAM divasomAM ame hIrAbahenane harakIzana hospiTalamAM mArgadarzana heThaLa huM vidhisara mAro viSaya noMghAvuM te pahelAM to teo jovA gayelAM ane te divase sadbhAgye teo bhAnamAM hatAM ane avasAna pAmyA. A viSayane nimitte pAThaka sAhebane 1951thI bolavAnI svasthatA ane tAkAta hatI tyAre emaNe "DhokaLAM mAsI'nI 1955nA gALAmAM ghaNIvAra maLavAnuM thayuM hatuM. eTaluM ja nahi koI ane amitAbhanI khabara pUchelI. A sabhAmAM ke rastAmAM teo maLe tyAre mArA A viSayanI carcA karavA mATe hIrAbahena sAtheno mAro paricaya TheTha 1949mAM zarU thayelo. UbhA rahetA. koivAra mAruM dhyAna na hoya to sAmethI bolAvatA. paraMtu 1949mAM ema.e.no abhyAsa karato hato tyAre baLavaMtarAya ThAkora evI dareka vakhate hIrAbahena vAtane vALI laIne mane kahetA, 'bhAI, ane rAmanArAyaNa pAThakanI nimaNUMka muMbaI yunivarsiTIe ema.e.nA ghare nirAMte maLavA Avajone. ahIM mAre moDuM thAya che.' huM kaheto, mAnAI adhyApaka tarIke karelI ane teo baMne vilasana kolejamAM 'tamArA ghare jyAre AvIe tyAre cArapAMca jaNa beThAM hoya ane mArI amArA varga levA AvatA. tyArathI e be vaDIla sAhityikArone ghare vAta sarakhI thAya nahi. ahIM rastAmAM bIjuM koi hoya nahi eTale javA AvavA jeTalo aMgata saMbaMdha mATe thayelo. pAThaka sAheba atyaMta pAMca-sAta miniTanI vAtacItamAM paNa ghaNuM jANavAnuM maLe che." huM joto saMvedanazIla hatA. ema. e.nA vargamAM bhaNAvatI vakhate jyAre jyAre hato ke pAThaka sAheba vAta karavAnA ghaNA utsAhI rahetA ane sarasvatIcaMdra ane kumudanI vAta nIkaLe tyAre teo gaLagaLA thaI jatA hIrAbahenanA aTakAvyA pachI paNa teo vAta karavAnuM cAlu rAkhatA. ane emanI AMkhamAMthI AMsuM vahetAM. koIka vAra to teo potAnI pAThaka sAhebane sAhityanA adhyayana saMzodhanamAM je UMDo rasa hato ene jAtane rokI zakatA nahi ane have potAnAthI vadhu bolAze nahi evo . lIdhe ja teo ATalI nirAMte vAta karI zakatA. ' izAro karI teo varga pUro karI UbhA thaI jatA.pAThaka sAheba vilasana hIrAbahenano janma 1916mAM muMbaimAM thayelo. emanA pitAzrI kolejanI pAse ja be miniTanA aMtare rahetA eTale keTalIka vakhata ame kalyANarAya mahetA custa gAMdhIvAdI hatA. teo dakSiNa AphrikAmAM emane ghare maLavA jatA ane tyArathI hIrAbahena sAthe paNa aMgata gAMdhIjI sAthe rahelA. gAMdhIjIe dakSiNa AphrikAnA satyAgrahano paricaya thayelo. . itihAsa' nAmanA graMthamAM potAnA sAthIdAra tarIke kalyANarAyano 1950mAM ema.e. thayA pachI huM AraMbhamAM patrakAratvanA kSetramAM ullekha karyo che. gAMdhIjI sAthe teo koI koI vAra cAlIsa mAIla jeTaluM , ane tyArapachI kolejamAM adhyApananA kSetramAM kAma karato rahyo hato. aMtara page cAlyA che. dakSiNa AphrikAthI pAchA pharyA pachI teo muMbaI ema.e. pachI mAre pIeca.DI.no abhyAsa karavo hato. naLa- AvIne sthAyI thayA hatA. teo bAbulanAtha pAse rahetA hatA. eja
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 prabuddha jIvana vistAramAM rahetA sva. paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAe mane 195253mAM hIrAbahena pAThakanA pitAzrI ane gAMdhIjInA sAthIdAra tarIke kalyANarAya mahetAno paricaya karAvelo. paramAnaMdabhAie kaheluM ke 'mArI dIkarI madhurI ane emanI dIkarI hIrA baMne khAsa bahenapaNI che. mArI ane kalyANarAyanA jIvananI eka samAna vAta e che ke mArI eka dIkarI menA ane ekanI eka dIkarI hIrAe potAnA karatAM paccIsa varSa moTI uMmaranI 52nAtanI vyakti sAthe premalagna karI lIdhAM. amane baMnene e ghaTanAe thoDo vakhata asvastha karI dIdhA hatA.' kalyANarAya mahetA roja sAMje potAnA gharethI cAlatA pharavA nIkaLatA ane TheTha narImAna poinTa sudhI jaine pAchA AvatA. roja dasa-paMdara kilomiTara cAlavAno emano niyama hato. teo marInaDrAiva para mane ghaNIvAra maLatA ane potAnA anubhavonI vAta karatA. teo svabhAve atyaMta zAMta, prasanna ane ochAbolA hatA. hIrAbahene meTrika thayA pachI muMbainI karve eTale hAlanI esa.ena.DI.TI. yunivarsiTImAM abhyAsa cAlu karyo hato. 1936mAM emaNe gujarAtI viSaya sAthe karve yunivarsiTImAMthI jI.e.nI DigrI meLavI hatI. ane 1938mAM hIrA kalyANarAya mahetAnA nAmathI emaNe 'ApaNuM vivecana sAhitya' e nAmano zodhanibaMdha lakhIne karye yunivarsiTInI pI.e.nI DigrI meLavI hatI, je muMbai yunivarsiTInI lagabhaga ema.e.nI DigrI jevI gaNAtI. e zodhanibaMdha mATe emanA gAiDa rAmanArAyaNa vizvanAtha pAThaka hatA. teo karve yunivarsiTImAM gujarAtI viSayanA adhyApaka hatA. rAmanArAyaNa pAThaka tyAre vidhura hatA. ekAvana-bAvana varSanI tyAre temanI uMmara hatI. emanA mArgadarzana heThaLa bAvIseka varSanAM kumArI hIrA mahetA adhyayana karatAM hatAM. A zodhanibaMdhane nimitte hIrAbahenane rAmanArAyaNa pAThakane vAraMvAra maLavAnuM thatuM ane ene kAraNe baMne vacce paraspara snehAkarSaNa thayuM hatuM. potAnA karatAM lagabhaga trIza varSa moTA evA rAmanArAyaNa pAThaka sAthe lagnakaravAM e sAmAjika daSTie khaLabhaLATa macAve evI ghaTanA hatI, vaLI baMnenI jJAti judI hatI. rAmanArAyaNa praznorA nAgara hatA ane hIrAbahena kapoLa vaNika kuTuMbanAM hatAM. sAteka varSa A rIte paraspara maitrI cAlI, pachI teoe lagna karI lIdhAM. hIrAbahene jyAre pAThaka sAheba sAthe lagna karyAM tyAre ghaNo uhApoha thayo hato. (Aje AvI koi ghaTanA bane to eTalo uhApoha kadAca na thAya) e divasomAM 'vaMde mAtaram' dainikamAM zAmaLadAsa gAMdhI ane yajJeza zukale A viSayane bahu cagAvyo hato. gujarAtanA nAmAMkita, pratiSThita sAhityakAro, keLavaNIkAro vagerenA aMgata abhiprAyo meLavIne rojeroja teo chApatA. ghaNAMkharAnA abhiprAya A lagnanI viruddha AvatA, to keTalAMkanA abhiprAyo emanI tarapheNamAM paNa AvatA. vaLI 'vaMdemAtaram'mAM e divasomAM pAThaka sAheba ane hIrAbahenanAM lagna upara kaTAkSa karatAM kArTuno paNa chapAyAM hatAM. e divasomAM huM jheviyarsa kolejamAM vidyArthI tarIke abhyAsa karato hato ane rAmanArAyaNa pAThaka amArI kolejamAM vyAkhyAna ApavA mATe AvelA. vyAkhyAnanA aMte sAhitya vize praznottarI hatI temAM koika vidyArthIe pAThaka sAheba pAse jaine sIdho potAno prazna mUkyo. pAThaka sAheba to jevA prazno AvatA ke tarata teo vAMcatA ane javAba ApatA. A vidyArthIno prazna hato ke 'guruthI potAnI ziSyA sAthe lagna thai zake?' Aprazna sAMbhaLatAM ja vidyArthIomAM khaLabhaLATa macI gayo. amArA jhAlA sAheba ane manasukhalAla jhaverI UbhA thai gayA ane bolyA ke 'koie aMgata prazna pUchavAno nathI.' paraMtu pAThaka sAhebe kheladilIthI kahyuM, 'koi vidyArthIone aTakAvazo nahi.' pachI emaNe kahyuM A vidyArthIe je prazna karyo che te aMge mAro uttara e che ke 'guruthI ziSyA sAthe lagna thai zake nahi. mArI aMgata vAta judI che. tenAM kAraNonI carcAmAM huM ahIM nahi UtaruM. paNa huM ema mAnuM chuM ke guruthI tA. 14-1-1 ziSyA sAthe lagna na thai zake.' pAThaka sAheba e prasaMge jarApaNa asvastha thayA nahotA ke uzkerAyA nahotA, ane svabacAva karavAne badale potAno javAba siddhAMtanI daSTie Apyo hato. hIrAbahene pAThaka sAheba sAthe lagna karyA tyAre emanI uMmara trIseka varSanI paNa nahotI. pAThaka sAheba emanAthI trIzeka varSa moTA hovA chatAM hIrAbahena mATe saMtAna prAptinI zakyatA hatI. vaLI saMtAna mATe temanI prabaLa icchA paNa kharI. paraMtu daivayoge saMtAna prAptino koi avasara temane sAMpaDyo niha. AthI ja hIrAbahene pAThaka sAhebanAM graMthorUpI mAnasasaMtAnone maThAravAnuM ane navA rUpe prakAzita karavAnuM kArya jIvananAM chellA divaso sudhI karyA karyuM. lagna pachI hIrAbahena ane pAThaka sAheba thoDo vakhata amadAvAdamAM rahI AvIne pachI muMbaimAM grAMTa roDa pAse eka phUleTamAM rahevA lAgyAM hatAM. keTaloka samaya teo e gharamAM rahyAM, paraMtu pachI pAThaka sAhebane hRdayaroganI takalIpha cAlu thai ane e ghare dAdara vadhAre caDhavAnA hovAthI teo bAbulanAtha pAse, bhAratIya vidyA bhavananI sAmenI galImAM navA baMdhAyelA makAnamAM pahelA mALe rahevA AvyAM. A navuM ghara temanA mATe badhI rIte anukULa hatuM ane baMnenA jIvananAM aMta sudhI e emanuM ghara rahyuM. A navA ghare pAThaka sAhebe hIMcako paNa baMdhAvyo hato. pustako rAkhavA mATe jagyA paNa ghaNI moTI ane anukULa hatI. vaLI pAThaka sAheba kanaiyAlAla munazIe sthApelA bhAratIya vidyA bhavanamAM kAma karatA, eTale page cAlIne tyA traNa-cAra miniTamAM pahoMcI zakatA. pAThaka sAheba muMbainA sAhitya jagatanA baLavaMtarAya ThAkora ane kanaiyAlAla munazInI jema agragaNya sAhityakAra, paMDita yuganA chellA pratinidhi jevA hatA. tethI pAThaka sAhebanA dhare sAhityakAronI ane sAhityarasika lokonI avarajavara ghaNI rahetI. muMbaimAM ha ve navI paddhatinAM gharo baMdhAvavAM cAlu thayA hatAM ane alaga bAtharUma ane alaga saMDAsane badale eka ja moTI jagyAmAM bAtharUma ane saMDAsa sAthe rAkhavAnI pazcima jevI paddhati cAlu thai hatI. ethI pAThaka sAheba pote svairavihArInA potAnA vinodI svabhAva anusAra, maLavA AvelAne koi koi vAra kahetAM ke 'mArA jevA kabajiyAtavALA mANasane mATe A bahu anukULa jagyA thai gai. peTa sApha na AvatuM hoya to aMdara ja AMTA mAravAnuM cAlu karI zakAya eTalo moTo amAro A bAtharUma che.' koi koi vakhata hIrAbahena AvI ramUja mATe pAThaka sAhebane aTakAvatA ane kahetAM ke 'badhAMne ekanI eka vAta keTalI vAra kahyA karazo ? kaMi bIjI sArI vAta karone !' paNa pAThaka sAheba hIrAbahenanuM mAnatA nahiM. meM pote pAThaka sAhebanA mukhe A vAta cha-sAta vakhata sAMbhaLI haze. navA gharamAM jUnA thayA pachI emanI e vAta ApoApa baMdha thai gai. kharIdI mATe khAdInAM paheraNa, dhotIyuM, pAyajAmo ne TopI kharIdavA hIrAbahena pAThaka sAhebanuM khAvA-pIvA mATe ghaNuM dhyAna rAkhatA. khAdI bhaMDAramAM sAthe jatAM. hIrAbahene pAThaka sAhebane maLavA AvatA mulAkAtIo upara niyaMtraNa cAlu karI dIdhuM hatuM. e divasomAM Teliphona nahoto eTale maLavA AvanArA to acAnaka ja AvI caDyA hoya. pAThaka sAhebane darekanI sAthe nirAMte zAMtithI vAta karavAnI Teva ane 'tame have jAva, evA zabdo to emanA mukhamAMthI nIkaLe ja nahi. pariNAme emanA ghare jyAre jaie tyAre traNa-cAra mANaso beThA ja hoya. koine aMgata vAta karavI hoya to paNa phAve nahi. mulAkAtIonI avarajavara bahu vadhI gai tyAre hIrAbahene gharanI bahAra mulAkAtano samaya lakhIne borDa mUkI dIdhuM. savAranA pAThaka sAheba potAnA svAdhyAya ane lekhanamAM pravRtta hoya, bapore jamIne ArAma kare eTale mulAkAtano samaya bapore cArathI sAtano jAhera karI dIdho. pachI game tevI vyakti AgaLa pAchaLa maLavA jAya to hIrAbahena mukAlAtIone bAraNAmAMthI ja vaLAvI detA. Ama karavuM e emanA mATe jarUrI hatuM, to ja pAThaka sAheba 'bRhad piMgaLa' jevo graMtha pUro karI zakyA. hIrAbahenanI A
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-10-95 prabuddha jIvana vadhAre paDatI cIvaTane kAraNe keTalAka sAhityakArone mAThuM lAgatuM ane potAno kacavATa mAMhomAMhe vyakta karatAM. be vaDIla sAhityakArone aMdaroaMdara bolatA eka vakhata meM sAMbhaLyA hatA ke 'hIrAbahena pAThaka sAhebanuM eTaluM badhuM dhyAna rAkhe ke jANe teo temane attaranA hojamAM navaDAvatA na hoya !' to bIjA sAhityakAre kahyuM, 'bhalene attaranA hojamAM navaDAve. emAM ApaNuM zuM jAya che ? paraMtu teo navaDAvatAM navaDAvatAM attaranA hojamAM DUbADI na de to sAruM !' hRdayaroganI bImArI cAlu thayA pachI pAThaka sAheba niyamita pharavAnuM cAlu karyuM hatuM. teo potAnA gharethI sAMje koi vAra hIrAbahena sAthe to koivAra ekalA pharavA nIkaLI jatA ane bAbulanAthanA vistAramAM eka-be kilomiTara jeTaluM cAlIne pAchA AvatA, pAThaka sAhebane gha2nI bahAra javuM bahu game. paraMtu hRdayaroganI bImArI pachI muMbaimAM bahAra javAnI eTalI anukULatA nahotI. muMbaimAM paNa jyAM dAdara caDavAno hoya tevI jagyAe teo javAnuM nivAratA. e divasomAM muMbaimAM lekhaka milananI pravRtti sArI rIte cAlatI. pItAMbara paTela enA maMtrI hatA. gujarAta vidyApIThamAM teo pAThaka sAhebanA vidyArthI hatA. eTale pAThaka sAhebanAM vyAkhyAno teo vAraMvAra goThavatA. lekhaka milana pAse eTaluM bhaMDoLa nahotuM ke holanA bhADAnA rUpiyA kharcIne vyAkhyAnanI pravRtti calAve. vaLI tyAre evI praNAlikA nahotI. AthI amArI jheviyarsa kolejanA vyAkhyAna khaMDamAM lekhaka milananAM vyAkhyAno yojAtAM. te ghaNuM kharuM pahelA ke bIje mALe rAkhavAmAM AvatAM, paraMtu pAThaka sAhebanuM jyAre vyAkhyAna hoya tyAre hIrAbahenanA AgrahathI bhoSataLiye kemisTrIno rUma ame kholAvatA ke jethI karIne pAThaka sAhebane dAdaro caDavo paDe nahi. ke pharavAnuM sArI rIte maLe ane citta bIjI vAtamAM parovAya ane haLavuM thAya evA AzayathI hIrAbahene pAThaka sAheba mATe eka sarasa upAya zodhI kADhyo hato. teo savAre ke sAMje bAbulanAthathI eca rUTanI (hAla 103 naMbaranI) khAlI basamAM bese ane TheTha kolAbA Ara. sI. carca sudhI eka kalAke pahoMce. tyAM teo basanI aMdara ja besI rahe ane e ja basamAM pAchA bAbulanAtha AvI pahoMce. AvI rIte teo jude jude sthaLe jatA ane e ja basamAM pAchA pharatAM. javAnuM prayojana bIjuM kaMi ja nahi. basa-rAiDamAM A rIte temanA traNeka kalAka AnaMdamAM pasAra thatA. dareka sTopa upara musApharonI caDa-Utara, avara-javara jovA maLe, vRddhAvasthAmAM pAThaka sAheba mATe muMbai nagarInA jIvanamAM A eka sAro upAya hato.. 1955mAM pAThaka sAhebanuM avasAna thayuM te divase paNa teo basamAM pharIne pAchA bAbulanAtha UtaryAM ane tyAMthI cAlatA cAlatA ghara pAse pahoMcavA AvyA te pahelAM ja makAnanA daravAjA pAse temane hRdayarogano moTo humalo Avyo. teo tyAM ja avasAna pAmyA. e prasaMge hIrAbahene ghaNuM kalpAMta karyuM hatuM. tyArapachI pAThaka sAhebanA zabane jyAre laI javAmAM AvatuM hatuM tyAre paNa hIrAbahena zabane vaLagI paDyAM hatAM. ane Artasvare bolatAM hatAM, 'huM tamane nahi lai javA dauM...tame mane mUkIne kema cAlyA jAva cho ?......' hIrAbahenane A ghaTanAthI keTalo UMDo AghAta lAgyo hato tenI tyAre pratIti thai hatI. pAThaka sAhebanA avasAna pachI hIrAbahena ghaNAM vyAkuLa rahetAM. sAMtvana mATe teo tattvajJAnanA graMtho vAMcatAM,paraMtu saMskRta bhASAmAM lakhAyelA graMthonuM rahasya sahelAithI samajAtuM nahIM, kAraNa ke kolejanA abhyAsa daramiyAna emaNe saMskRta bhASA viSaya tarIke lIdhI nahotI. e arasAmAM ekAda vakhata umAzaMkara jozIe hIrAbahenane kaheluM 'tamAre upaniSado vAMcavA hoya to pro. gaurIprasAda jhAlA pAse jajo . huM paNa bhalAmaNa karIza.' umAzaMkare jhAlA sAhebane e mATe bhalAmaNa karI. AthI hIrAbahene jhAlA sAhebanA ghare svAdhyAya mATe niyamita javAnuM cAlu karyuM. A prakAranA adhyayanathI emane mananI ghaNI zAMti ke ` 3 maLI. pachI to jhAlA sAheba sAthe emane ghara jevo saMbaMdha thai gayo. jhAlA sAhebanA vidyArthI tarIke ane kolejamAM saha-adhyApaka tarIke mATe paNa pitAtulya evA jhAlA sAhebanA ghare ghaNIvAra javAnuM thatuM. hIrAbahena tyAM maLatAM. amArI jheviyarsa kolejanI saMskRta viSayanI eka vidyArthinI bahena mInaLa vorA eka kolejamAM saMskRta viSayanI adhyApikA thai hatI. te paNa jhAlA sAhebane maLavA AvatI. mInaLa pote moTarakAra calAve. eTale muMbainA koi sAhityika kAryakramamAM amAre javAnuM hoya to mInaLa amane traNene levA Ave ane pAchA pharatAM ghare mUkI jAya. amAro sAhityika saMgAtha A rIte ghaNAM varSo sudhI cAlyo. ane jhAlA sAhebanA avasAna pachI paNa bahena mInaLa ane hIrAbahena varSo sudhI sAthe jatAM AvatAM rahetAM. pro. gaurIprasAda jhAlAnA svargavAsa pachI emanI smRti rahe e mATe kazuMka karavuM joie evuM emanA vidyArthIo ane zubhecchakone lAgyuM ane ochAmAM ochuM, jhAlA sAhebanA lekho graMthastharUpe pragaTa karavA joie ane e mATe phaMDa ekaThuM karavuM joie evo nirNaya karI 'pro. gaurIprasAda jhAlA smAraka samiti' nI ame racanA karI. enI keTalIka beThako hIrAbahenanA ghare yojavAmAM AvatI. gaurIprasAda jhAlAnA aMgrejI, gujarAtI ane saMskRta bhASAmAM lakhAyelAM tamAma lakhANo pragaTa thai cUkyAM. te pachI smAraka samitinuM kazuM kAma na rahetA enA visarjana mATenI chellI beThaka paNa hIrAbahenanA ghare rAkhavAmAM AvI hatI. ame e divasomAM copATI rahetAM hatAM. eTale pAMceka miniTanA aMtare page cAlIne huM ane mArAM patnI sAMje hIrAbahenane ghaNIvAra maLavA jatAM. tyAre amArA koine ghare Teliphona nahoto. hIrAbahena gharamAM che ke nahi te nIcethI ja khabara paDI jatI, teo gharamAM hoya to temanI gelerInI jALI khullI hoya ane lAiTa cAlu hoya. pAThaka sAhebane hIMcakAno bahu zokha hato ane temanA gayA pachI hIrAbahenane paNa hIMcake besIne lakhavA vAMcavAnu cAlu rAkhyuM hatuM. hIrAbahena sAMjanA copATI bAju pharavA nIkaLe to amAre ghare AvI caDatAM. temane gAvAnuM bahu game. amAre tyAM Ave tyAre ekAda be gIta gAyAM hoya. ame keTalIkavAra virAra pAse AvelA agAzI tIrthanI yAtrAe jatAM. hIrAbahena keTalIkavAra amArI sAthe agAzInI yAtrAe paNa AvatAM. pAThaka sAhebanA avasAna pachI hIrAbahene 'paraloke patra' e zirSakathI pAThaka sAhebane saMbodhIne vanavelI chaMdamAM kavitA rUpe patro lakhavA cAlu karyA hatA. emanI e racanAoe gujarAtI sAhityakAronuM sAruM evuM dhyAna kheMcyuM hatuM. e patro graMtha rUpe pragaTa thayA tyAre e mATe hIrAbahenane pAritoSiko paNa maLyAM hatAM. e divasomAM hIrAbahenanI saMvedanazakti eTalI khIlI hatI ke teo sAcaaM kavayitrI banI gayAM hatAM. potAnA ghare je koi maLavA Ave tene potAnI navI lakhelI paMktio saMbhaLAvatA. teo vahelI savAre pAMceka vAge UThI jatAM ane jAte dUdha levA jatAM te vakhate dUdhanI lAinamAM UbhAM UbhAM teo 'paraloke patra'nA kAvyonI paMktionI racanA karatA. savAranuM zAMta, madhura, zItala vAtAvaraNa emane mATe ghaNuM preraka banatuM. hIrAbahenanuM pAThaka sAheba sAthenuM dAmpatya jIvana prema ane bahumAnapUrvakanuM hatuM. teo pAThaka sAhebamaya banI gayAM hatA. pAThaka sAhebanA avasAna pachI paNa teo temane satata yAda karatAM rahetAM . hIrAbahenane ghare gayA hoie ane kaMi vAta nIkaLe to teo 'e kahetA ke...' ema kahIne keTalIya jUnI vAtonuM smaraNa tAjuM karatAM. hIrAbahene pAThaka sAhebanA avasAna pachI tarata ja eka daDha saMkalpa evo karyo hato ke pAThaka sAhebanA nAmanI je kaMi rakama che te tathA pAThaka sAhebane emanA graMthomAMthI je kaMi royalTI maLe te rakamamAMthI potAnI aMgata jarUriyAta mATe kazuM ja levuM nahi. potAnuM gujarAna nokarInA
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 prabuddha jIvana pagAramAMthI cAlI rahe ema hatuM. eTale pAThaka sAhebanI badhI rakama sAhityanA kAryo mATe vAparavAno nirNaya karyo. I. sa. 1960nI AsapAsa hIrAbahene esa.ena.DI.TI. yunivarsiTImAM ema. e.nA gujarAtI viSayanA eksarTanala lekacarara tarIke mArA nAmanI bhalAmaNa karI, dara aThavADiye be thI traNa lekacara yunivarsiTImAM levAnuM mAre nakkI thayuM. ene lIdhe e yunIvarsiTInAM sTAphanA sabhyo sAthe mAre vadhu paricayamAM AvavAnuM banyuM. jyAre paNa lekacara levA jAuM tyAre prinsipala phATakane be cAra miniTa mATe paNa maLavA javAnuM rahetuM hatuM. suMdarajIbAi beTAi paNa tyAre tyAM beThelA hoya. A rIte prinsipala phATaka sAthe mAre gADha saMbaMdha thayo ane prativarSa ema.e.nA lekacara mATe teo mane nimaMtraNa mokalatA rahyA. ATheka varSa e rIte e yunivarsiTI sAthe ema.e.nA lekacarsane nimitte huM salagna rahyo. daramiyAna ema.e.nA parIkSaka tarIke paNa e yunivarsiTImAM mArI nimaNUMka thavA lAgI ane gujarAtI borDanA sabhya pAThaka sAhebanA avasAna pachI hIrAbahene sAhityanA kSetre kavitA, vivecana lekho, saMzodhana ityAdi prakAranI lekhana pravRtti ThIka ThIka karI lIdhI hatI. temane raNajitarAya suvarNacaMdraka, narmada suvarNacaMdraka, tarIke paNa mane niyukta karavAmAM Avyo. zrImatI zAradAbahena dIvAna umAsneharazmi pAritoSika vagere prApta karyAM hatA. gujarAtI sAhitya pariSadanA vibhAgIya pramukha tarIke paNa temanI varaNI thai hatI ane pariSadanA upa-pramukha tarIke paNa temaNe keTalAMka varSa mATe sArI sevA ApI hatI. e divasomAM hIrAbahena sAhitya pariSadanI pravRttiomAM sakriya rasa letAM. upa-pramukha ane vibhAgIya pramukhanuM sthAna prApta karyAM pachI hIrAbahenane evI AzA hatI ke AMtararASTrIya mahilA varSa daramiyAna koi mahilA sAhityakArane sAhitya pariSadanA pramukhanuM sthAna maLavuM joie. ema jo thAya to pote ene mATe yogya umedavAra che ema emane lAgatuM, paraMtu sAhitya pariSadamAM to pramukha cUMTaNI mATe je niyamo che te jotAM hIrAbahena temAM phAvI zake niha. eTale emaNe e dizAmAM prayAsa ka2vAnuM mAMDI vALyuM. tyAre rajisTrAra hatA. ane izvarabhAi kAjI DepyuTI rajisTrAra hatA. izvarabhAi kAjIne mAre vAraMvAra maLavAnuM thatuM. teoe hIrAbahenanI bhalAmaNathI te vakhate mane e yunivarsiTImAM koikanuM gujarAtImAM lakheluM pustaka bhASAnI dRSTie sudhAravA mATe ApyuM. e pustaka te bIjA koikanA pustakamAMthI karelI sIdhI uThAMtarI che evuM meM jyAre izvarabhAi kAjIne batAvyuM tyAre teo Azcaryacakti thai gayA hatA. pustaka sudhAravAnuM A kAma mane soMpyuM te badala teo rAjI thayA ane te lakhanAra lekhakane bolAvIne temaNe A UThAMtarI batAvI ane Akhoya graMtha pharIthI navesarathI lakhAvyo. AthI kAjI sAheba sAthe paNa mAre gADha paricaya thayo. esa.ena.DI.TI. yunivarsiTImAM huM gayo houM tyAre kAjI sAhebane namaste karyA vinA pAcho pharuM to temane mAThuM lAgatuM. muMbaimAM potAne ghare phona meLavavo e ghaNI takalIphanI vAta rahI che. hIrAbahenanA ghare jyAre phona Avyo tyAre temane khUba AnaMda thayo. phonathI tarata saMparka thai zake. keTaleya ThekANe jAte javuM na paDe ane keTalAya kAma jhaDapathI karI zakAya. hIrAbahenanA ghare A phona Avyo e emane mATe utsava jevI ghaTanA hatI, kAraNa ke ethI gharamAM ekalatA lAgatI nahi. hIrAbahenano A nirNaya ghaNo ja udAra ane udAtta hato. pote karakasarathI rahetA, paNa pAThaka sAhebanI rakama potAnA mATe vAparatAe nahi. pAThaka sAhebanI rakamamAMthI teo khAnagImAM keTalAMka sAhityakArane Arthika sahAya karatA. keTalAMkane graMtha prakAzana mATe madada karatA ane chatAM e badhI vAtonI kazI prasiddhi na thAya tenI khevanA rAkhatA. gujarAtI sAhitya pariSadane paNa A rIte emaNe pAThaka sAhebanA nAmanI jamA thayelI rakamamamAMthI mAtabara rakamanuM dAna ApyuM hatuM. potAnA ghare phona AvyA pachI hIrAbahenanA saMparko ghaNAM vadhI gayA hatA. muMbai ane gujarAtanA sAhitya jagatanI pravRttionA vividha pravAhothI phona dvArA teo satata paricayamAM rahetAM. ene lIdhe hIrAbahenano phona satata rokAyelo raheto. mAMDIne vAta karavAnI emanI prakRtine lIdhe paNa temanI sAtheno phona ThIka ThIka samaya sudhI cAlato. emano phona Ave ane che...te' zabdathI teo keTalIkavAra zarUAta karatA ane vacce vacce paNa 'che...te', 'che....te' 'ema...ke' bolavAnI paNa temane Adata hatI. emanA uccArano judo ja laheko hato. badhA dAMta paDAvyA pachI batrIzI AvI te pachI hIrAbahenanA lahekAmAM thoDoka pharaka paDyo hato, paraMtu emanI cetanAnI uSmA to evI ja anubhavAtI. hIrAbahenano phona koi koi vAra to kalAkano samaya vaTAvI jato. ane ethI ja kaMika kAma prasaMge hIrAbahenane phona karavAno hoya ane utAvaLamAM hoie to manamAM ema thAya ke 'hamaNAM phona karavo nathI; vAta karavAnI majA nahi Ave.' tA. 1-1-1 eka divasa hIrAbahene potAnI ciMtA vyakti karatAM amane kahyuM ke thoDA divasathI koikano roja rAtanA bethI traNa vAgyAnI vacce phona Ave che. huM UThIne lauM chuM paNa sAmethI koi bolatuM nathI. koika satAvatuM lAge che.' meM kahyuM. 'tame eka nusakho ajamAvI juo. rAtre daseka vAge sUi jAva tyAre risIvara nIce mUkIne sUi jAva. ane savAre cha vAge UTho tyAre risIvara pAchuM mUkI do.' hIrAbahene ekAda mahino e pramANe karatAM aDadhI rAte Avato phona baMdha thai gayo hato. pachIthI to hIrAbahene evI Teva rAkhI hatI ke koino paNa phona Ave ke tarata bolatAM nahi. sAmeno paricita avAja hoya to ja bolavAnuM cAlu kare. yunivarsiTI grAMTa kamizane muMbai yunivarsiTI ane esa.ena.DI. TI. yunivarsiTI mATe gujarAtI viSayamAM prophesaranI posTanI maMjUrI ApI, paraMtu sarakArI kAryavAhInA kAraNe teno amala thatAM to pAMceka varSa nIkaLI gayAM. pariNAme e sthAnanI utsukatApUrvaka rAha jonAra evA manasukhalAla jhaverI, suMdarajI beTAi vagere keTalAka dhuraMdhara prAdhyApako nivRttivaya vaTAvI cUkyA. e sthAna temane maLyuM nahi. gujarAta yunivarsiTImAM umAMzaMkara jozIne prophesaranuM sthAna maLyuM hatuM. eTale prophesaranA pada mATenA umedavAra umAzaMkaranI kakSAnA hovA joie evI moTI apekSA tyAre baMdhAi hatI. eTale AvuM mAnabharyuM pada sahelAithI koinA hAthamAM na javA devuM evI lAgaNI vaDIla adhyApakomAM pravartatI hatI. trIseka varSa pahelAMnI e paristhiti upara AjanA prophesaronI kakSAnA saMdarbhamAM jyAre vicAra karIe chIe tyAre e vakhate ApaNAM vaDIla adhyApakoe kevo anyAya gujarAtI bhASAne ane sAthe sAthe ApaNAM samartha adhyApakone karyo hato te samajAya che. 1967/68mAM esa.ena.DI.TI. yunivarsiTImAM prophesaronI posTa mATe yu.jI.sI.nI maMjUrI maLI hatI. e posTanI jAherAta thatAM hIrAbahena to e mATe arajI karavAnAM ja hatA, paraMtu prinsipAla phATakanA AgrahathI mAre paNa e posTa mATe arajI karavAnuM prApta thayuM hatuM. mArI bahuM icchA nahotI. paraMtu saMjogo evA UbhA thayA hatA ke arajI karavI paDe tema hatI. e mATe jhAlA sAhebanI tathA hIrAbahenanI saMmati pachI ja meM arajI karI hatI, e divasomAM hIrAbahena mATe eka prazna e Ubho thayo hato ke emaNe potAnA zodha nibaMdha pachI navuM kaMi saMzodhana kArya karyuM na hatuM. prophesaranI posTa prApta karavA mATe AvuM kaMika saMpAdana-saMzodhana karavuM Avazyaka hatuM. hIrAbahene e vize mane vAta karI. caMdra-caMdrAvatInI vArtAnuM saMpAdana inTaravyU pahelAM prakAzita karavAnI temanI icchA hatI. e mATe temaNe mArI sahAya mAgI. bhAratIya vidyA bhavanamAM besIne A saMpAdana taiyAra karavAmAM meM temane sahAya karI, e vakhate hIrAbahena pAse nikhAlasatAthI eka vAta meM rajU karI ke, 'hIrAbahena, prophesaranI posTa mATe huM paNa arajI karavAno chuM.
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-10-95 prabuddha jIvana eTale caMdra-caMdrAvatInA vArtAnA saMpAdanamAM meM tamane sahAya karI che evo ullekha tame na karo evuM huM icchuM chuM, kAraNa ke prinsipAla phATaka to e vAtane ja vaLagI raheze ke hIrAbahena karatAM ramaNalAla zAha caDiyAtA che.' hIrAbahene e vAta mAnya rAkhI . e divasomAM muMbaimAM be vyaktione prophesaranA pada mATe apAtra TharAvIne muMbai yunivarsiTI ane esa.ena.DI.TI. yunivarsiTIe bhAre anyAya karyo hato ema ghaNAMne tyAre lAgyuM hatuM. (1) DaoN. kAMtilAla bI. vyAsa ane (2) zrImatI hIrAbahena pAThaka, DaoN. kAMtilAla vyAsa madhyakAlIna gujarAtI sAhityanA prakhara abhyAsI ane saMzodhaka hatA. teo AMtararASTrIya khyAti dharAvanAra ane vaLI bhASA vijJAnanA paNa niSNAta hatA. prophesaranI posTa mATe muMbai yunivarsiTImAM emaNe * jyAre arajI karI tyAre teo ekamAtra umedavAra hatA. teo e sthAna mATe yogya ja hatA. chatAM AvuM mAnabharyuM sthAna emane na ApavAnA dveSabharyA prayAso thayA hatA. tyAre pasaMdagI samitimAM pro. amRtalAla yAjJika, pro. beTAi vagere hatA. pro. anaMtarAya rAvaLa amadAvAdathI hetupUrvaka AvyA nahi. madhyakAlIna gujarAtI sAhityanA niSNAta kAMtilAla vyAsane inTaravyUmAM emanA abhyAsanA viSayanA kSetrane lagato koi prazna na pUchatAM bodalera, kemu, kAphakA, sArga, kIrakegArDa, ebsarDa DrAmA, enTinovela, astitvavAda vagere vize prazna pUchavAmAM AvyA. jo ke pUchanA2no potAno e viSayono abhyAsa InTaravyUmAM pAsa thavA jeTalo nahoto. dareka prazna vakhate DaoN. vyAsane javAba Apavo paDyo ke 'mApha karajo, e mArA abhyAsano viSaya nathI.' AvI rIte AvA AvA prazno pUchIne pasaMdagI samitie DaoN. vyAsane kazuM ja AvaDatuM nathI evuM vAisa cAnselara ane sarakArI pratinidhi samakSa batAvIne prophesaranI posTa mATe apAtra TharAvyA. evI ja rIte esa.ena.DI.TI. yunivarsiTImAM rIDaranI posTa dharAvanAra hIrAbahena pAThakane prophesaranI posTa na ApatAM anyAya thayo hato. pasaMdagI samitimAM umAzaMka2 jozI paNa hatA. inTaravyU pachI ekamAtra umAzaMkara jozIe hIrAbahenane prophesaranI posTa maLavI joie evo abhiprAya darzAvyo hato. pasaMdagI samitinI beThakamAM prinsipAla phATake hIrAbahenanA adhyApanakAryathI potAne saMtoSa nathI evuM lekhita nivedana rajU karyuM. jenI koi jarUra nahotI. evA nivedana pAchaLa kAvataruM hatuM. ethI umAzaMkara A badhI cAla samajI gayA, gusse thayA ane kahyuM; 'I smell a rat in this meeting' ane pasaMdagI samitinA ahevAlamAM pote bIjA sabhyonA abhiprAya sAthe saMmata nathI evI virodhanI noMdha lakhI ane vAisa cAnselara leDI ThAkarazIne pachI kahyuM ke pote havethI esa.ena.DI.TI. yunivarsiTInuM koi nimaMtraNa svIkAraze nahi. hIrAbahenane prophesaranI posTa maLI nahi enuM duHkha ghaNuM rahyuM. pachI to teo rAjInAmuM mUkI yunivarsiTImAMthI vahelAM nivRtta thai gayAM. jyAM sudhI kolejamAM adhyApikA tarIke hIrAbahena kAma karatAM hatAM tyAM sudhI to temano samaya kyAM pasAra thai jato tenI khabara paDatI nahi. paraMtu nivRtta thayA pachI temaNe najIkamAM bhAratIya vidyA bhavanamAM rojeroja jaine potAnA adhyayananI pravRtti satata cAlu rAkhI hatI. potAne nokaracAkaranA samaya sAcavavAnI parAdhInatA nahotI gamatI. eTalA mATe teo keTalAMka gharakAma hAthe ja karI letAM. teo sAdAithI rahetAM ane svAzrayI jIvana jIvatAM. sAMje bhavanamAMthI teo ghare Ave tyAre maLavA AvanAra vyaktiono meLo jAmato. teo ghaNI judI judI saMsthAomAM salAhakAra tarIke mArgadarzana ApatA. mahilAonI saMsthAomAM teo vadhu 2sa letAM. navodita lekhikA ke kaviyitrIone teo sAruM mArgadarzana ApatA. muMbainA sAhitya jagatamAM eka murabbI tarIke temanuM mobhAbharyuM sthAna hatuM. teo sAhityika ane anya viSayanA vyAkhyAno ke carcAonA kAryakramomAM upasthita rahetA. teo sazakta ane taravarATavALAM hatAM ane ghaNI pravRttione pahoMcI vaLatAM. '. adhyApikA tarIkenuM nokarInuM koi baMdhana na hovAthI ane potAnI lekhana pravRtti kaMika maMda paDavAthI tathA pAThaka sAhebanA graMthonA purnamudraNane mATe karelI moTI yojanA mATe ThIka ThIka samaya Apavo paDato hovAthI 1975 pachI hIrAbahenanuM potAnA ghare niyamita rahevAnuM ochuM ane ochuM thatuM gayuM. kyAreka traNa-cAra mahinA mATe teo amadAvAda gayAM hoya, kyAreka potAnA bhAinA ghare rahevA gayAM hoya, to kyAreka vaLI potAnI khAsa bahenapaNI bakA bahenanA ghare rahevA gayAM hoya. AvuM vAraMvAra banavA lAgyuM hatuM. ethI muMbainA sAhitya jagata sAthenA hIrAbahenanA saMparkamAM oTa AvI hatI. vaLI jyArathI teo igatapurImAM zrI goenkAjInI vipazyanA dhyAnanI sAdhanA karI AvyA hatAM tyArathI temanA jIvanamAM eka vaLAMka Avelo joi zakAto hato. pahelAM hIrAbahena maLe tyAre dasa savAla pUche ane ghaNI mAhitI meLave. banyAM hatAM. phonamAM paNa teo TUMkI ane muddAsaranI vAta karatAM. teo tene badale have hIrAbahenane ochA saMparko ane ekAMtavAsa vadhu priya bilakula bahAra jatAM nahi evuM nahi, paraMtu upayogI ane anivArya hoya evA jAhera kAryakramomAM jatAM. graMthonA purna prakAzananuM Ayojana thayuM ethI hIrAbahenane atyaMta harSa gujarAtI sAhitya akAdamI taraphathI pAThaka sAhebanA badhA ja thayo hato. jIvananI bahu moTI dhanyatA temaNe anubhavI hatI. A yojanA mATe potAnI bIjI pravRttio choDI daine paNa teo kAma karavA lAgI gayAM hatAM. vidyamAna hatAM tyAM sudhI emaNe A javAbadArI sArI rIte vahana karI hatI. 'gaurava puraskAra' hIrAbahenane ApavAnuM nakkI karyuM e samayocita ja gujarAta sAhitya akAdamIe murdhanya sAhityakAra tarIkeno hatuM. hIrAbahenane A puraskAra ApavA mATe zrI manubhAi paMcoLI, zrI yazavaMta zukala vagere muMbai padhAryA ane harakizana hospiTalamAM jaine pathArIvaza evAM hIrAbahenane A puraskAra arpaNa karyo e kharekhara eka mahattvanI yAdagAra ghaTanA banI rahI. e prasaMge mAMdagIne bichAnethI hIrAbahene paMdareka miniTa sudhI potAnuM vaktavya rajU karyuM. azakata evAM hIrAbahenane aMdaranA koI adamya utsAha ane umaMge emanI pAse AvuM sarasa vaktavya karAvyuM hatuM. hIrAbahenanI tabiyata bagaDI e pachI nidAna karatAM DaoNkTarone jaNAyuM ke temane hADakAMnA kensarano vyAdhi thayo che. A mATe tarata sAravAra cAlu thai. emanA bhAi bAlakRSNabhAi harakizanadAsa hospiTalamAM mukhya TrasTI eTale hIrAbahenanI sAravAramAM to koi ja khAmI rahI nahi, paraMtu hIrAbahenanI mAMdagI ThIka ThIka samaya sudhI cAlI. vacce to teo bebhAna avasthAmAM hatAM tyAre koine aMdara javA devAmAM AvatAM nahi. teo ghare AvyAM. pharI pAchAM temane hospiTalamAM dAkhala karavAmAM AvyAM. temane sAruM lAgatuM hatuM ane mulAkAtIone maLavA devAmAM AvatA hatA tyAre ame emanI khabara jovA gayelAM. te vakhate pUrI svasthatApUrvaka temaNe amArAM dIkarA-dIkarInAM nAma daine pUchatAcha karelI. e parathI lAgyuM ke temanI smRti haju sArI che. jyAre jyAre emane asahya pIDA thatI tyAre emane pIDAzAmaka davAo ane injekzana ApavA paDatAM. alabatta bImArI kensaranI hatI ane zarIra uttarottara ghasAtuM jatuM hatuM te jotAM teo have vadhu vakhata nahi kADhe evuM lAgatuM hatuM. temanI tabiyata vadhu lathaDatI gai ane hospiTalamAM rAkhavAnuM koi prayojana nathI ema jaNAtAM pharI pAchA emane emanA bhAinA ghare lai AvavAmAM AvyAM ane e ghare ja emaNe deha choDyo. hIrAbahenanuM smaraNa thatAM keTalA badhA prasaMgo najara sAme taravare che ! pAThaka sAhebanA saMyogathI teo dhanya ane sArthaka jIvana jIvI gayAM. temanI ucca koTinI cetanAmAMthI ghaNAMne preraNA maLI rahe ema che, sva. hIrAbahenanA AtmAne nata mastake aMjali arpe chuM. ] ramaNalAla cI. zAha
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ mANasanA jIvanane kalpanAnA raMge jotA kavi viliyama varDjhavartha A B cI. nA. paTela varDajhavarthe temanA mitra kolarijanA sahakArathI 1798mAM 'lirikala vRttinuM, maMdamAM maMda buddhinuM ke upadravI prANI zubha bhAvanAothI rahita belajha' nAmano saMyukta kAvyasaMgraha pragaTa karyo temAM kolarije nathI hotuM. evA ghaNA dhaniko che je samAjanA badhA nIti niyamo pALe 1817mAM pragaTa thayelA temanA sAhityika AtmakathAnaka jevA pustaka che ane jemanI vacce teo rahe che temanI upara prema rAkhe che. paNa jaIne Biographia LiterariamAM samajAvyA pramANe be mitro vacce samajUtI koI garIbane pUcho, evA dhanikonI zuSka nItimattA ane temanAM dAno evI hatI ke kolarija potAnAM kAvyomAM kalpanA sRSTinAM pAtrone AtmAne saMtoSI zake kharAM? nA, kadI nahi. mANasane mANasa ja priya vAstavikatAno AbhAsa Apaze ane varDajhavartha temanAM kAvyomAM che. garIbamAM garIba mANasane paNa tenA zuSka jIvanamAM pote koine vAstavika prasaMgo, paristhitio ane pAtrone kalpanAno raMga Apaze. AzIrvAdarUpa banyo hoya, jemane snehanI jarUra hoya temane pote sneha kalpanAnA raMge prerAI varDajhavarthanI kalama prakRti ane mANasanA jIvana Apyo hoya evI kSaNonI jhaMkhanA rahe che, ane te mAtra eka ja kAraNa, vacce AtmIyatAno saMbaMdha Arope che. mANasa ane prakRti vacceno ke ApaNA badhAmAM eka ja mAnavahRdaya dhabake che." premavinimaya samajAvavAmAM temanA eka kAvyamAM varDajhavartha bahena AvI mAnyatAthI prerAI varDajhavarthe sAmAnya strI-puruSonAM DaoNrathIne kahe che: "evI koI kalyANakArI zakti che ke je mArca mAsanA jIvananI karuNatAnAM ane viparIta saMyogone paNa sahana karI letI A pahelA divase vAyumAM, ane parNavihIna vRkSomAM paNa, AnaMdanI vyaktionAM zabdacitro AlekhyAM che. koI vyaktinA duHkha sAthe laharIo vahevarAve che. Aje samagra sRSTimAM premano janma thayo che ane tAdAbhya anubhavI e vyakitanA paraspara virodhI manobhAvonuM nirUpaNa te eka hRdayamAMthI bIjA hRdayamAM chUpo chUpo sare che, pRthvImAMthI karavAnI temanI kuzaLatA elisa phela nAmanI eka ATha-nava varSanI mANasamAM ane mANasamAMthI pRthvImAM sare che. atyAranI e kSaNa garIba chokarIne lagatA hRdayasparzI kAvyamAM jovA maLe che. e kAvyamAM ApaNane buddhithI pacAsa varSa vicAra karyA karavAthI paNa na maLe teTaluM je baMgamAM besI kavi pravAsa karI rahyA hatA te bagInI pAchaLa elisa Apaze'. te caDhI beThI hatI ane teno phATelo tUTelo cIMtharehAla Dagalo bagInA vaDjhavartha mAnatA ke prakRti ane mANasa vacce Avo premavinimayano pAchaLanA eka paiDAnA ArAmAM bharAI gayo hato ane evA DagalA saMbaMdha che te sAthe teo ema paNa mAnatA ke prakRti mUMgAM prANIonI mATe, kavi kahe che, elisa tenuM hRdaya cirAi jatuM hoya evuM AkraMda karatI pIDA pratye sahAnubhUti dharAve che. koI umarAvanA zikArano bhoga hatI. kavie elisane potAnI pAse bagImAM besADI tyAM paNa teNe DUsake banelA narasAbarane lagatA temanA kAvyamAM kavie prakRtinuM e narasAbara DUsake raDavAnuM cAluM rAkhyuM. bagI pravAsIo mATenA koI virAmasthAne pratyenI sahAnubhUtinuM vAcakane sacoTa darzana karAvyuM che. e kAvyamAM AvI. tyAM kavie virAmasthAnanA mAlikane elisane navo Dagalo umarAva potAnA kUtarAo sAthe narasAbaranI pAchaLa paDyo tyAre te apAvavA paisA ApyA. bIje divase kavie joyuM to virAmasthAnanA narasAbara potAno jIva bacAvavA eka TekarI uparathI traNa kUdakA mArI mAlike tene Apelo navo Dagalo paherIne elisa AgalA divasanuM tenuM TekarInI pAse vahetA jharaNa pAse paDyo ane mRtyu pAmyo. Ane potAnuM badhuM duHkha bhUlI gaI hatI ane potAne koI mUlyavAna vastu maLI hoya parAkrama mAnI e mAnelA parAkramanI smRtimAM umarAve vahetAMjharaNAMnuM ema te AnaMdathI khIlI UThI hatI. pANI bharAya evo eka kuMDa banAvarAvyo. narasAbare TekarI uparathI traNa elisa phelanA jevuM ja hRdayasparzI zabdacitra grAmavistAramAMthI kUdakA mAryA hatA tenI nizAnIrUpe traNa staMbha jaNAvyA ane potAnA koI zaheramAM gharakAma karavA AvelI sUjhana nAmanI yuvatIne lagatA ane potAnI premikAnA AnaMda-pramoda mATe eka vilAsagRha baMdhAvyuM. "garIba sUjhananuM divAsvapra" e kAvyamAM che. e kAvyamAM zaheranI koI zerInA vaLAMka pAsethI pasAra thatAM sUjhana koI paMkhIne gAtuM sAMbhaLe che. - te pachI eka divasa kavi e sthaLe gayA tyAre temane tyAM rahetA eka teNe traNa varSa sudhI dararoja prabhAtanA samaye e gIta sAMbhaLyuM che ane bharavADa pAsethI jANavA maLyuM ke e sthaLa pahelAM ghaNuM suMdara hatuM, paNa dareka vAra e paMkhInuM gIta, saMmohana maMtra hoya tema, sUjhanane potAnA have te jANe zApita banI gayuM hoya tema tyAM nathI ghAsa UgatuM ke nathI vatananI AsapAsano parvata mUrtimaMta banato dekhAya che, ane tyAMnAM tyAM zItaLa chAyA thatI, vRkSo, phuvAro, zilAo badhuM adrazya thaI gayuM che, dekhAtAM varALanAM ujajavaLa vAdaLo, tyAMnI vahI jatI nadI, tyAMnA vilAsagRhanuM to nAmanizAna nathI rahyuM, ane AkhI khINa sUnakAra lIlAMchama gocaro kabUtarane potAno mALo priya hoya evI potAnI priya banI gaI che. bharavADanI A vAta sAMbhaLI, kavi tene kahe che; nAnI sarakhI jhUMpaDI, e sarva e zaheranI zerImAM ja hoya ema tene tAdraza. vAdaLomAM, vAyumAM, ane upavanonAM lIlAM parNomAM je parama tattva vase dekhAya che, ane kavi kahe che, sUjhananuM hRdaya svargamAM pahoMcI jAya che, che te sarva nirdoSa prANIo upara prema rAkhe che ane temanI pratye UDo paNa te e kSaNa mATe ja, sUjhane je joyuM hatuM te badhuM dhIme dhIme jhAMkhuM paDIne pUjyabhAva rAkhI temanA kSetranI ciMtA kare che. A prasaMga uparathI ApaNe adrazya thaI jAya che. varDajhavarthanI kalame AlekhelA A zabdacitramAM bannee bodhapATha levAno che ke, sukhadu:khanAM saMvedanavALAM zudramAM zudra ApaNe grAma vistAramAMthI koi zaheramAM gharakAma karavA jatI paNa satata prANIne paNa kaSTa ApIne ApaNe ApaNAM AnaMda ke garva na poSIe.' potAnA vatana mATe jhUratI harakoI yuvatInI manaHsthiti anubhavIe vaLI varjhavartha ema paNa mAnatA ke prakRti jema mUMgAM prANIo pratye chIe. sahAnubhUti dharAve che tema tenI daSTie koI bhikhArInA jIvananuM paNa varDajhavarthanI kalame vaLI eka bIjuM, viparIta saMyogomAM svastha mUlya che. eka garIba bhikhArIne joI karuNA anubhavatA kavi rahetI rUtha nAmanI eka yuvatInuM gherI karuNatAnA pAsavALuM zabdacitra rAjapuruSone udezIne kahe che: "tamArA DahApaNamAM tame jagatamAM upadrava AlekhyuM che. rUtha sAta varSanI thaI tyAre tenI mAtA mRtyu pAmI ane karanArI sarva vastuone vALIjhUDIne sApha karI nAkhavA mATe jhADu rAkho pitAe bIjuM lagna karyuM. paNa, kavi kahe che, pitAnA gharamAM ekalI paDelI cho, paNa jo jo koI bhikhArIne pRthvI upara bhArarUpa mAnatA nahi. rUtha potAnA vicAro potAnA manamAM ja rAkhatI ane potAno AnaMda prakRtino kAnUna che ke Izvare sarjeluM yuddhamAM kSudra, duSTamAM duSTa, ane pAzavI potAnAmAMthI meLavI letI. te pachI rUtha yuvAnImAM AvatAM tenA
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-10-95 prabuddha jIvana jIvananI karuNatA zarU thai. amerikAthI koi yuvAna Avyo ane teNe rUthane bhoLavIne potAnI sAthe lagna karavA samajAvI, lagna karIne rUtha ane e yuvAna amerikA gayAM. tyAM yuvAna rUthane choDIne jato rahyo. rUtha evI du:khI thai gai ke cha mAsamAM tene cittabhrama thai gayo ane tene cittabhramanA rogIonI ispitAlamAM rAkhavAmAM AvI. e ispitAlamAM paNa rUtha potAne thayelA anyAyane yAda karIne Akroza karI karIne gAtI. ekAda varSa pachI rUtha e ispitAlamAMthI nAsI gai. ane te pachI jyAMthI tene pasaMda paDe tyAMthI khorAka meLavI letI ane jyAM gamI jAya tyAM Azraya letI. have vaLI pAchI, kavi kahe che, rUtha khetaromAM mukta zvAsa letI thai ane chevaTe Tona nAmanI eka nadInI pAse AvIne tyAM eka lIlAchama vRkSa nIce ekalI paDI rahetI thaI, ziyALo hoya unALo hoya rUtha e ja vRkSa nIce paDI rahetI ane bhUkha lAge AvatAjatA pravAsIo pAsethI bhIkha mAMgIne khAvAnuM meLavI letI. Ama, upasaMhAra karatAM kavi kahe che ke, rUtha potAnAM du:khanI koine phariyAda karyA vinA divaso vitAvatI ane potAnI AvI ekalatAmAM ke tyAre kyAreka vAMsaLI vagADIne prasanna rahetI. hatI. e abhilASAno temaNe 1804-1805nA arasAmAM pUrA karelA eka kAvyamAM nirdeza karyo che. e kAvyamAM teo kahe che ke ekAMtamAM pote mANasa, prakRti ane jIvana vize vicAra karatA hoya che tyAre potAnI aMtaradaSTine ramya kalpanAonI hAra pratyakSa thAya che ane te sAthe pote zuddha athavA madhura khinnatAnA mizraNavALA AnaMdanI bhAvormiono sparza anubhave che. evI ane evI bIjI bAhya paristhitiomAMthI ke AtmAnA UMDANamAMthI udbhavatI bhAvormione pote zabdabaddha karaze. kavi kahe che, 'huM satya, bhavyatA, sauMdarya, prema, AzA, zraddhAe saumya banAvelo khinnatA mizrita bhaya, ApattikALamAM ApaNane AzIrvAdarUpa nIvaDatAM AzvAsano, naitikabaLa ane buddhino prabhAva, vizALatama janasamudAyamAM prasarelo AnaMda- Joy in widest commonalty spread-jemAM mAtra potAnA aMtarAtmAne vaza che evI potAnI nivRtti bhAvanAne akSata rAkhatuM vyaktinuM mana ane sarvanuM zAsana karatuM parama prazAnuM RRta-Of the individual Mind that keeps her own, Inviolate retirement subject there, to taLAvanA pANImAMthI jaLo meLavIne potAno jIvananirvAha calAvatA eka vRkSane lagatA kAvyamAM varDajhavartha e vRkSane paNa rUthanI jema viparIta saMyogomAM svastha raheto nirUpyo che. e kAvyamAM eka divasa prabhAtanA samaye jyAre sarvatra AnaMdanuM vAtAvaraNa prasaryuM hatuM tyAre kavinuM mana teo na samajI zake evA khinnatAnA AchApAtaLA bhAvothI ane arthahIna vicArothI bharAi gayuM. potAnI e manaHsthitimAM, kavi kahe che, potAnA koi vilakSaNa sadbhAgyathI ke uparathI UtarI AvelI preraNAthI, e ekAMta sthaLamAM jogAnujoga pote zveta vALavALA vRddhomAM sauthI vRddha lAgatA evA eka vRddhane joyo. e vRddha jANe ke jIvato nahoto ke mRtyu ya nahoto pAmyo evo dekhAto hato ane tenI jIvanayAtrAmAM tenuM zarIra bevaDa vaLI gayuM hovAthI tenuM mAthuM jANe ke ya tenA pagane aDakatuM hatuM. paNa kavie jyAre e vRddhane pUchyuM, "tame ahIM garIba hovAthI jaLo bhegI karIne potAno jIvananirvAha calAve che. jo zuM karo cho ?' tyAre, kavi kahe che, teNe uttara Apyo ke pote vRddha ane ke kAma kaMTALAjanaka che ane jaLo haMmezAM maLatI paNa nathI. kavi e ja prazna pharI pUchyo tyAre vRddhe hasIne uttara Apyo ke pahelAM to jaLo Thera Thera maLatI hatI,paNa have bahu ochI thai gai che. ane jyAMthI jeTalI jaLo maLe teTalI bhegI karIne potAnuM kAma calAve che. vRddha Ama vAto karato hato tyAre, kavi kahe che, ekAMta sthaLa, vRddhanA zarIranI sthiti, tenI vAta karavAnI rIta, e badhAthI pote asvastha banI gayA ane jIrNa banI gayelA e vRddhanuM nizcayabaLa joine potAnI nirbaLatA mATe potAne evI zarama AvI ke 'mane mArI jAtano tiraskArapUrvaka upahAsa karavAnuM mana thai AvyuM-I could have laughed myselt to scorn to find; In that decrepit old man so firm a mind. temanA eka kAvyamAM varDjhavartha kahe che ke vasaMtaRRtumAM pote eka kuMjamAM ArAmathI beThA hatA tyAre potAnA manamAM dardamizrita AnaMdanA vicAro sphurI rahyA hatA ane potAne potAno AtmA prakRtinA nayanaramya drazyo sAthe ekarUpa thai gayo hoya ema lAgyuM. paNa pachI mANase mANasanI kevI dazA karI che e vicAre pote khinna banI gayA. temanA sAimana lI nAmanA eka vRddhane lagatAM kAvyamAM ApaNe mAnava jIvananI karuNA pratyenI temanI AvI saMvedanazIlatA joie chIe. sAimana koi vRkSanA thaDane mULamAMthI kApavAno prayatna karato hato, paNa te evo nirbaLa hato ke kemeya karIne thaDane nahoto kApI zakato. kavie tene thaDa kApavAmAM madada karI tethI te evo upakAravaza banI gayo ke tenI AMkhomAM AMsuM UbharAi AvyAM. e joine kavi khinna banI gayA. 'ghaNIvAra', teo kahe che. 'mANasanI kRtajJatA ja mane viSAdamAM DUbADI de che.' A badhAM kAvyomAM varDajhavarthanuM je kavirUpa pragaTa thAya che tenA karatAM teo je kakSAnA kavi thavAnI abhilASA sevatA hatA te to ghaNI UMcI conscience only, and the law supreme; Of that intelligence which governs all- mArI kavitAmAM huM A sarvanuM gAna karIza. tenI sahAyanI jarUra paDaze, kAraNake, 'mAre prakAza ane aMdhakAramizrita Ama kahI varDjhavartha kavitAnI devIne saMbodhIne kahe che ke potAne bhUmi upara (on shadowy ground) cAlavAnuM che, khUba UMDe UtaravAnuM che ane pachI uccatama svarga jene gopita rAkhatuM AvaraNa which the heaven of heavens is but a veil). pachI kavi potAnA kAvyasarjananA viSayano nirdeza karatAM kahe che : 'A vizvanA sarjana pahelAMnI RtahIna avyavasthA (chaos), chellAmAM chellA pAtALanA gADha aMdhakAra athavA svapramAM anubhavIe chIe tenAthI paNa mAtra che evA vizvomAM zvAsa levAno che- (breath in words to ane AzcaryabhAva ApaNe ApaNA mananA-mANasanA mananA-UMDANamAM vadhu tIvra sUnakAra - AmAMnuM kazuM ApaNA cittamAM bhaya ane manane stabdha joIe chIe tyAre ApaNA upara AkramaNa karIne ApaNane aasvastha karI de evo AzcaryabhAva (fear and awe) nathI preratuM jevo bhaya karI mUke che-A che jenuM huM avirata ciMtana karyA karuM chuM te viSaya ane mArA kAvya sarjananuM mukhya kSetra. te sAthe huM mANasanA mananuM ane bAhya jagatanuM kevuM paraspara anusaMdhAna che te paNa gAIza. vaLI A badhA ekabIjAne saLagAvI mUkatA unmatta UrmiAvegone jouM ke mANasone viSayone bAjue rAkhIne huM mANasonA samudAyo pAse jaIne vanavagaDAmAM athavA khetaromAM gAtA sAMbhaLuM, ke nagaronI dIvAlomAM kAyama mATe khIcokhIca gherAyayelAM lokonAM AkraMda sAMbhaLI gamagIna banI vicAramagna thaI jAuM, topaNa huM AzA rAkhuM chuM ke huM khinna nahi thAuM athavA anAtha banI gayAno bhAva nahi anubhavuM.' kahe che : 'bhaviSyanuM svapra sevatA A samagra pRthvInA mAnavaAtmAne - aMtamAM kavi bhaviSyadarzI sattvane (prophetic spiritne) saMbodhI (The human Soul of universal earth, Dreaming things to come)- preraNA ApanAra ane mahAkavioonA hRdayamAM sthApita vizALa maMdiramAM vasato evo tuM mArAmAM UtarIne mane sAcI AMtaradaSTinI bakSisa Apa, ke jethI mAruM gIta koI camakatA tArAnI jema prakAzI rahe ane zubha prabhAva pADe...mArA hRdayane sAcI svataMtratAnuM poSaNa Apa ane mArA hRdayamAM sarva zuddha vicAro vase ema kara. ema thaze to tAro anavarata prema mAro mArgadarzaka ane mAro AdhAra banI raheze ane aMta sudhI mArAmAM utsAha preraze.' potAnA kavidharma viSe AvI unnata bhAvanA sevanAra viliyama varDajhavarthanI kavitAno prabhAva samajAvatAM temanA eka kAvyU saMgrahanAM saMpAdaka, ogaNIsamI sadInA kavi-vivecaka methyu Arno e ApaNAM hRdayanA ghA rujhAvavAnuM sAmarthya-healing power che. saMpAdananA temanA AmukhamAM ucita ja kahyuM che ke temanI kavitAmAM 1
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. zrInI mALa nA nI AgaLa "zrI umerIne enuM gaurava 4 jevuM barachaTa nahIM paNa aMdara kaThI kAre atisuMdara, nALiyeLI zrIphaLaH zreyaskara jIvananI kaLa. -- - I hemAMginI jAI sacarAcara sRSTimAM AdarasUcaka mAMgalyavAcaka "zrI" saMjJAthI nALiyera bahArathI ati kaThaNa. Hard nut to crack. paNa jo vibhUSita thavAnuM bahumAna maLyuM hoya to te bahudhA devone ke pachI eka vAra kaThaNa kocaluM tUTyuM, vajara baMdha tUTyA to sajano aMdarathI mAnavone. devone zrIkara, zrIdhara, zrIkAMta, zrInAtha, zrIkaMTha, zrIhari, koparA jevA komaLa ane pANI jevA miSTa. mUThI uMcerA lokottara zrIniketana, zrInivAsa, zrIpati, zrIpAla, zrIraMga, zrIkRSaNa, ityAdi mAnavIonAM mana eTale -thApi torALa mRduna yusumAkaMpA saMjJA che. kevaLa kaNa ane zrIkRSaNamAM pharaka che, zo ? rAmane zrIrAma bahArathI vaja jevuM kaThora paNa aMdarathI kusuma jevuM sukomala. jyAre bora kahIe chIe, rAvaNane zrIrAvaNa koI kahetuM nathI, zA mATe ? bahArathI pocuM pocuM, bahArathI manohara, dekhAve atisuMdara, nALiyeLI devonA aMgane ke mukhane zrIaMga ke zrImukha kahI eno mahimA jevuM barachaTa nahIM paNa aMdara kaThaLa ThaLiyo. rAvaNa bora jevo che, bAhya vadhAryo che. manuSyanA nAmanI AgaLa "zrI" umerIne enuM gaurava karyuM veza sAdhuno che paNa aMdarathI AsurI vRttivALo, sItA jevI satinuM che. zrInI mALa enA gaLAmAM paherAvI ane zrImAlInI khyAti bakSI haraNa karanAro rAkSasa che. kahe che ke rAvaNa dekhAve rUDo rUpALo hato, che. "zrI' saMjJAmAM mAnave zreyane, mAMgalyane, sauMdaryane, aizvaryane, zaktimAna paNa hato. zaktino viniyoga eNe karyo, paNa e zreyArthe nihALyuM che. nathI. sItAharaNanuM kRtya lawAspada cho, zobhAspada nathI. A dhRNAspada zrI eTale zakti, zrI eTale lakSmI; kRtya zivaMkara, zubhaMkara ke zreyaskara nathI. e to pralayaMkara, bhayaMkara, zrI eTale zobhA, zrI eTale AbhA; vinazvara che. sauMdarya ane zakti banne hovA chatAM "zrI' saMjJA mATe zrI eTale gaurava, zrI eTale vaibhava; Avazyaka trIjA tattvano arthAtu "zreyasa'no abhAva che. satyam ane zrI eTale sauMdarya, zrI eTale aizvarya; suMdaram sAthe zivama Avazyaka che. sAmarthya ane saudarya sAthe 'zreyasa'no zrI eTale samAdara, zrI eTale sumaMgala; subhaga hRdayaMgama saMgama hoya to ja pUrNapaNe "zrI"no vAcya banI zake. devo ane manuSyo uparAMta "zrI' saMjJAthI vibhUSita thavAnuM sanmAna laMkAno vidhvaMsa notaranAra samartha suMdara rAvaNane tethI koI 'zrIrAvaNa' prakatinI keTalIka virala vibhUtione maLyuM che, gaNI goThI kahetuM nathI. jyAre zrIrAma' eTale zreyaskara kalyANamayI mAnavanirmita viziSTa kRtione maLyuM che. anaMtazaktithI yukta suMdaranArAyaNa svarUpa. parvatomAM zrI zrIzaila, utsavomAM zrIpaMcamI (vasaMtapaMcamI), zrIphaLa zrIdhara nArAyaNanuM nUra che. nArAyaNanI jema ene ya dariyo sakatomAM zrIsakta, saMpradAyomAM zrI saMpradAya (zrI rAmAnujAcAryanI), hAlo che. nALiyerI samudrakAMThAnuM vRkSa che. nALiyerI vRkSarAja che. vAnagIomAM zrIkhaMDa, saMgItamAM zrIrAga, nagaramAM zrInagara, rAjAne zirachatra hoya tema A vRkSane mAthe vizALa pAMdaDAonuM rAja chatra zrIraMgapaTTanamu i., vidyAomAM zrIvidyA, dharmakriyAomAM zrIsavA,' che. cakramAM zrIcakra, vRkSomAM zrIdgama (pArijAta, pIpaLo) puSpomAM zrIpuSya nALiyerI kalpavRkSa che. bahArathI thoDuM AkSa che paNa aMdarathI (pA ane vilakSaNa bhAratIone sarakAra navAje padmazrI i. thI) A madhararasasabhara che. nItaratI katajJatAnuM sarvottama pratIka che. dariyA uparAMta phaLomAM zrIphaLa zrIharinA vibhUtimatvathI "zrImaMta che. kinArAnuM khAruM jaLa pIe che paNa ene miSTa madhure karIne jagatane Ape zrIphaLa eTale zrIdhara nArAyaNanuM nUra. che. saMtone jagata khAruM lAgyuM che, "mukhaDuM meM joyuM tAruM, jagataDuM thayuM zrIphaLa eTale mAdhuryathI bharapUra. khAruM." nALiyerI jagatanI khArAza pacAvI jaIne lhANI madhuratAnI zrIphaLa eTale sAphalyanuM pratIka. kare che. zrIphaLa eTale mAMgalyanuM vaitAlika. kavizrI meghANInI paMktio chezrIphaLa eTale uttuMga unnata bhAvanA. tuja sukhanI mahephilamAM sahune notaraje; zrIphaLa eTale kRtajJatAnI vibhAvanA. paNa jamaje azrunI thALa ekalo." zrIphaLa eTale nAriyeLInA unnata vRkSa para lAgatuM phaLa. unnatinA zrIphaLanI jema kRtajJa sajano azrujaLa-samudrajaLa jevAM khArAM pratIka samu bhavyonaMga jIvananuM pratIka. nAriyeLI eTale ati UMcuM vRkSa azajaLa pote na jaIne. samadramaMthananI jema kavacita manomaMthana enI Toce lAgatuM zrIphaLa eTale ucca vicAronuM pratIka. anubhavIne, jagatanuM viSa, enI khArAza ekalA gaTagaTAvI jaIne ya nAriyeLI eTale zAkhArahita vRkSa. zAkhAyukta vRkSanI ghaTA gheghUra dvANI to amatanI ja kare che. nALiyerIe jAtane vadherAI javA dIdhI. paNa nALiyerI jevI UMcAI na maLe. jIvananI gati anekavidha , 1 (yajJamAM zrIphaLa vadhere, home) paraMtu mAnavane amRtajaLa pAyuM. zAkhAomAM phaMTAI javAne badale beyanI eka ja dizAmAM pragati kare che mAnavanI sudhA zamAvavA dugdhaghana garbhabIja ApyuM. zItala, to nALiyerI jevI mUThI UMcerI Urdhvagati pAme. natrila, snehala, sukomala, puSTikara, susvAdu. - nALiyerI eTale sAva sIdhuM vRkSa. ati saraLa vRkSa. je saraLa hoya ane vaLI, pote bevaDa vaLI gayuM, vaLa paravaLa caDhyA kiMtu mAnavane te haMmezAM sugama nathI hotuM. ati saraLa evA A vRkSa para caDavuM mAtra ArAmanI UMgha ApavA khATalo bharavAnI kAthI ApI. duSkara. paNa jo caDhI zake to Toce jhUlatuM amRtaphaLa pAme. nArikelasaMdeza baLataNa mATe lAkaDuM ApyuM. pote baLI jaIne ya bIjAnA peTanI ati sarala vyakti, straight Forward sajananI UMcAI pAmavI , Aga ThArI. durlabha, paraMtu jo pAmI zakIe to satsaMgatinuM amRta maghuruM phaLa maLI - sUrajanotApa pote sahI laIne ya mAnavane paMkhAmATe patro ApyAM. zake. . . . . . . . . mArA - " aMganAbe phADacAM thayAM toya pAna pAtra mATe vATI ApI, kAcalI ApI. " eka saMskRta subhASitamAM sajanane nALiyeranI sAthe ane durjanane ) * eke eka aMgane sevAmAM samarpita karyuM. boranI sAthe sarakhAvyA che. ' - rasoIne svAdiSTa banAvavA-pachI e koparApAka hoya, koparAnuM nArikelaphalAkArAH sajjanAH santi bhUtale / susvAdu "komaLa' hoya, caTaNI hoya, saMbhAriyuM zAka hoya ke suzobhana anye ca badarikAkArA bahireva manoharAH / / mATe-jAta khamaNAi gai paNa sarasa koparuM ApyuM. ravIne, jagata gati ane
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-10-95 prabuddha jIvana abhyAgatanI AgatA svAgatA mATe zrIphale jala ApyuM. nija saphaLatAnI Toce avazya pahoMcIe. zrIphaLa sAphalyanuM pratIka che. kATha aMga nIcovAi gayuM, pIlAi gayuM to ya mAnavanA mastiSkanI zAMti koThAne, kaThora kavacane bhedI zakIe to mRdugarbha, amRtapeya ane susvAda mATe koparelanI bakSisa ApI. khAdya maLI zake. jIvanamAM musIbatonA kaThora paDane bhedI zakIe to - nALiyerInI Toce jhUlatA hatA tyAre ja enA gaganacuMbI patronA aMdarano sAttvika mevo maLe. jIvananA sukha-zAMti, AnaMda pAmI manamAM jIvanavrata jAgI UThya-jenA udaramAMthI janma lIdho e mA zakIe. musIbato sAme jIvana jIvavAnI ane jItavAnI kalA che. kaTho dharatInA caraNe zIza namAvuM. bhalene uccasthAne virAchuM kiMtu jIvuM tyAM ane komalanA hrada vacce samanvaya sAdhavAnI kalA che. e kalA siddha sudhI sevAmAM ja jIvana vitAvuM. ane sAvaraNI banIne e gharagharamAM karavAnuM bhAthuM zrIphaLa bAMdhI Ape. pahoMcyA. pRSTi saMpradAyamAM "buhArInI sevA mATe bhakto talapApaDa zrIphaLa pAse bharga vareNyanuM bhAthuM che. zrIphaLa paMcatatvone hoya che. sAvaraNInAM aMga aMga ghasAyAM, chatAMya varaNI to sevAnI ja potAnAmAM samAvI le che. pRthvInA peTALamAM rahetA pAMca tattvo karI. svacchatAnuM, sevAnuM, samarpaNa vrata AjIvana jIvatuM rAkhyuM. pANI-ToparAM dvArA nArikela arpe che. sUrya, caMdranA sitArA maMDaLane nALiyerInA anekavidha samarpaNabhAvanI mAnave paNa rUDI kadara mInoi pravAha kheMcI khorAka rUpe Ape che. ThaMDI, garamI, pavana, pANI karI. mAMgalika prasaMgoe ene mAnabharyuM sthAna ApyuM. premabhAve enuM varasAdanAM vAibrezana cUsI zarIrane poSe che. prANatattva sAthe Izva pUjana karyuM. emAM pAvitryanuM darzana karyuM. e paropakArI vRkSane kRtajJabhAve nAmanuM AkAzatattva ane kosmika kiraNo sAthe sarvaroganAzaka mAthuM namAvyuM. to ya mAnavane supere saMtoSa na thayo. jIvanapathadarzaka Healing Power paNa diladArIthI, udAratAthI bheTa Ape che. e mahApuruSonI smRti jIvaMta rAkhavA, kIrti, zAzvata rAkhavA, kRti badhA kiMmatI pravAho tijorI jevA majabUta phaLamAM sIlabaMdha pUrAM pAM ciraMjIva karavA jema jayaMtIo UjavIe chIe tema zrAvaNI pUnamane che. (rakSAbaMdhana) nALiyerI pUnama tarIke UjavI jIvanarakSaka mahAmanA zrIphaLamAM sUryano prANavardhaka AtazI prabhAva che. caMdranI zIta vRkSane sthirakIrti bakSI. buddhivardhaka tAsIra che. zivazaMkaranI lokhaMDI maradAnagI che. e jIvana eka pravAsa che, ApaNe pArAvAranA pravAsIo chIe. pArvatInI RjutA, komalatA, AdrartA che. tapasvI sarakhuM puNya, - ApaNe tyAM eka praNAlikA che, pravAsanA zubhAraMbhe zrIphaLa phoDavAnI. paropakArI vRkSa che.-- . . . . zrIphaLa zubhasUcaka che. jIvana-pravAsa paNa zubhaMkara banI rahe, zivaMkara, sAdhaka tapa kare to jIvana-raso sUkAya. vRttiono saMkSepa thAya : " banI rahe, jIvanamAM sadAya zrImaMgala pravarte evI zubhabhAvanA vyakta rasatyAga sahaja siddha thAya. dehazuddhi e to tapano mahimA che, AthI karavAnuM sAdhana bane che-maMgalamaya zrIphaLa. A . ye vizeSa- "jaina dharma vizeSa ema mAne che ke tapa vaDe karmanI nirjarA thAya - je vicAra dvArA jIvananuM maMgaLa thAya te suvicAra, ra che. jyAre zubha ke azubha karma baMdhAya che tyAre kAmaNa vargaNAMnA keTalAM je phaLa dvArA jIvana-maMgaLanI bhAvanAo vyakta thAya te zrIphaLa. pudgala paramANuo AtmAne coTe che. e karma udayamAM AvI jyAM jIvana-pravAsano eka tabakko pUro karI zvasuragRhe navajIvanano bhogavAya che tyAre e pudagala paramANuo UkhaDI jAya che, nIkaLI jA AraMbha kaMratI, gRha-praveza karatI kuLavadhUne zrIphaLathI poMkhe. sImaMtanA che, kharI paDe che. eTale ke karmanI nirjarA thAya che." (jInatattva-DaoN prasaMge zrIphaLa dvArA kuLavadhunA koDa poSAya. garbhastha zizunA ramaNalAla cI. zAha). jayamaMgalanI kAmanA karAya. nALiyera para kumakuma chAMTI svastika kADhI ' kerI kAcI hoya tyAre chAla phaLane majabUta coTelI hoya ene utara teno khoLa bharAya. koparuM mAtAnA dhAvaNane vadhAre. A sarva bhAvabharI nAkhavI paDe. pAke pachI sahelAithI chUTI paDe. nALiyerano mRdu gala sAmAjika kriyAo pAchaLa AtmIya janonI marALabhAvanA vyakta kocalA sAthe vaLagelo hoya. aMdaranuM pANI sUkAya tema tema goruM karavAnuM sAdhana che-sRjanazaktinuM pratIka evuM zrIphaLa. ApoApa chUTo paDI jAya, sAdhanAnI kAcI avasthAmAM sAdhaka saMsA lagnamAM vararAjanA hAthamAM zrIphaLa Ape. lagnavidhimAM zrIphaLa sAthe coMTelo hoya, paripakva avasthAmAM saMsAranAM vaLagaNa ApoA home. nALiyerI bahuprasava che, navavadhU putra-pautrAdi saMpanna bane e chUTI jAya. kAcuM hoya tene jorathI utaraDIdevuM paDe, pAkuM sahajakharI paDe bhAvanAthI lagna jevI mahattvanI sAmAjika, dhArmika vidhiomAM nALiyerIno goTo sUkAya, aMdaranA rasa sUkAya to goTo gaDaga zrIphaLanuM mahattva aneruM. II vAge, khakhaDe. kahe che, bhagavAna buddha AraMbhamAM ugra tapazcaryA karI zrIphaLane mahAphaLa gaNIdevane arpaNa kare. yajJamAM chelle zrIphaLa home emano deha ati kRza banI gayo. zarIra sUkAine evuM to thayuM ke teo zA mATe? kRtajJatAnA pratIka rUpe. deve mAnavane eTaluM dIdhela che je cAlatA tyAre hADakAMno khaDakhaDa avAja Avato. RNa-devaRNa pheDI zakAya tema nathI. tethI kRtajJatAnA pratIka rUpe zrIphaLa AvI ugra tapazcaryAne kAraNe teo vAraMvAra bebhAna thai jatA. home. sAMketika svarUpe Izvara kAje mArI jAta hoyuM e bhAvanA pragaTa eka vAra AvI bebhAna avasthAmAM bhagavAna buddha paDelA tyAM najIkana kare. * vRkSa taLe gAyikAonA vaMde ArAma mATe mukAma karyo, vINAnA suM udghATana prasaMge zrIphaLa vadhere. ApaNAmAM jema maMgala prasaMge meLavavA mukhya gAyikAe bIjI gAyikAne sUcanA ApI-enA tA vigrahartA maMgalakartA deva tarIke gaNapatinI sthApanA thAya che te rIte taMga kheMcIza mA, bhadra! ane sAva DhIlAyarAkhIza nA. madhyamasara rAkha maMgalamaya phaLa tarIke zrIphaLane mAnyatA che. pAna, sopArI, nALiyerI, nahIM to saMgItanI madhuratA nahIM janme. te samaye jAgrata thatAM bhagavA keLa badhAM ja sadAmaMgala, sarvamaMgala. keLa, zrIphaLa, bAramAsI phaLa. buddhe A zabdo sAMbhaLyA ane ghora tapazcaryAne 'gaDagaDiyuM! dIdhuM. temAMya nALiyerI sopArIno vizeSa guNa e che ke khUba lAMbuM Take. je ApaNI bhASAmAM nAriyeLa parathI aneka kahevato pracalita thA zubhakAryano AraMbha karIe, navInanuM udghATana karIe te zrIphaLanI jema che. temAMnI eka te gaDagaDiyuM athavA to khaDakhaDiyuM nAriyeLa maLavuM cirasthAyI banI rahe, khUba lAMbu TakI rahe evI bhAvanAnI saMbhAvanA ApavuM, pakaDAvavuM arthAtu rUkhasada maLavI, kADhI mUkavuM, paDatuM mUkavuM nakArI na zakAya. nokarImAMthI rajA ApavI. koipaNa kAryano AraMbha karIe to musIbato, ADakhIlIo, nALiyera mokalavuM eTale sagAInuM mAguM karavuM. varapakSa svIkAre che avarodho AvyA ja kare. aMtarAyonA koThA pAra karI zakIe to sagapaNa pAkuM. nALiyera svIkAravuM eTale vivAha maMjUra hovA. zrIpha
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. prabuddha jIvana tA. 16-10-95 karo banaLa eTale dUdha-jahImAM thayeLamAM arthAt bhekha che.tyaMbaka a kAza ne pAchA haThI dilAvavuM, pATalavuM, vadhAvavuM, adalAbadalI karavI eTale vivAha lakSmaNaphaLa zA mATe nahIM ? rAmaphaLa ke sItAphaLa khAie na khAie, anya hovA. paraMtu...vivAha pachI jamAIrAjA sAsare dhAmA nAkhIne mRdutA mANIe na mANIe tyAM dAMte ThaLiyA vAgavA mAMDe. rAmache to sAsa hAthamAM nALiyera pakaDAve arthAta sAMketika bhASAmAM sItAjInuM jIvana-sukha AvuM. lagna bAda tarata kaThina vanavAsabhAIne kahe, have ahIMthI vidAya lo. vanavAsanI kaThora tapazcaryA-sItAharaNa-laMkA dahana-agni praveza- " zubha kAryamAM nALiyera devane caDhAve to kyAre azabha kAryamAM , na sItAtyAga-musIbatono vAvaMToLa, jyAre lakSmaNa zrIphaLa jevA - me tevA kAmamAM "hoLInuM nALiyera' paNa banAve. arthAt balino karAla-komala che. kaThoratAnA chadmavezamAM zrIphaLanI mRdutA che. zrIphaLa .. karo banAvavo, bhoga levo, homavuM. . . . . . lakSmaNajInA baMdhuprema, nirmaLa premabhaktinA madhurarasanA pratIkasamuM che ja. .. raDatuM nAriyeLa eTale dUdha-dahIMmAM rame tevo mANasa..bharyuM nAriyeLa evI eka mAnyatA che. . eTale agamya bAbata. nALiyeranuM pANI nAriyeLamAM arthAta bheda khullo zrIphaLano goTA para traNa AMkha che tethI zrIphaLane yaMbakanI saMjJA thavo. bhInuM saMkelavuM. che. cuMbaka mRtyuMjayanA adhiSThAtA zivanuM svarUpa che. zrIphaLanA jaLanA - nALiyerano eka artha thAya che mANasanuM mAthuM, enI eka sevanamAM mRtyune, rogane pAchA haThAvavAnI pratikAraka zakti che. e vebhAvanA te kaLaza uparanuM zrIphaLa. kaLaza mAnavadehanuM pratIka che. hRdayanuM Tonika che. mUtrAzayane sApha rAkhe che. AyurvedanI daSTie zrIphaLa rIphaLa mAnava mastakanuM. kaLaza zrIphaLa vinA zobhato nathI jema mastaka, jaLa dIpaka che, pAcaka che. enI kAcalInI bhasma carmarogomAM upayogI addhi vinAno mANasa, bIjI vibhAvanA te eka lokavAyakA kahe che. che. koparelanuM mAliza zarIra puSTa kare, baLa vadhAre, vAtapittahAraka che. paLiyera gAyatrI maMtranA racayitA maharSi vizvAmitranuM sarjana che. zrI bApAlalAbhAI vaidya lakhe che ke koparela koDalIvara oIlanI garaja vezvAmitre brahmadevanI jema suSTinuM sarjana karavA mAMDayuM. temaNe sAre che. AyurvedamAM enA anaMta guNo che. aMga aMga enuM vaibhavazALI chAtajAtanAM anAja utpanna karyAM. vanaspati sRSTi parathI prANIsRSTi prati che, byuTI komanI paNa garaja sAre che, nALiyeranuM pANI pIvAthI bALaka ILyA. mAnavane nipajAvavA mAMDyA. mAnavanuM mAthuM nIpajyuM ane garu janma adA mAnyatA che. jApitA brahmAne ciMtA thaI ke A RSi mAruM sarjanakArya jhaMTavI leze, bALaka goruM janma ke nahIM, kintu mAnavajAtane preraNA ApatI emaNe aSivarane prArthanA karI. prajApitAnI prArthanA svIkArI uvalavala yazasaMpadA zrIphaLa pAse avazya che. e abhyadayanuM zrIphaLa vezvAmitre sarjana kArya thaMbhAvyuM. paraMtu potAno mahimA kAyama rAkhavA che, ucca bhAvanAonuM zrIphaLa che, zreSTha vicAraNAno arka che. sAttvika mANasanA mastaka jevuM zrIphaLa nirmANa karyuM. - sadAcArI jIvana mATe preraNAtmaka kalpadruma che. sAphalmanuM pratIka che. zrIphaLa samudra kAMThAnuM phaLa che. dariyAI havA ane dariyAnI namakIna mAdhuryano paryAya che. sAgarazAyI nArAyaNanuM nUra che, parama kalyANamayI AratInI nipaja che. samudra sRSTinA sarjanano prathama sUra che. samudrakAMThe jIvana-mAMgalyanI bhAvanAthI bharapUra che. kSatAnA kavaca taLe rahelI patuM nALiyera sRjanazaktinuM paNa pratIka che. nALiyeranAM jaLane keTalAMka rasamayatA che. zraddhA ane snehanA pratIka samI bheTate zrIphaLa. kRtajJatAnuM marbhajaLanuM pratIka mAne che. kadAca AvI ja koIkamAnyatA parathI kerala suphalita te zrIphaLa. jevA nArikelAcchAdita pradezamAM nALiyeranuM vRkSa toDanAra nirvaza kare : zrIphaLa sarIkhA-maMgalamaya banIe, madhura banIe, unnata banIe, tevI mAnyatA baMdhAI haze. kRtajJa banIe. zrIphaLanuM jIvana ApaNane aNamola jIvanamaMtra nathI nALiyerI saMbaMdhI bIjI eka AkhyAyikA evI che ke zrIphaLane ApatuM? nathI lAgatuM ke zreyaskara jIvananI kaLa eTale amRtamadhura pItAjIe lakSmaNaphaLanuM nAma ApyuM. rAmaphaLa ke sItAphaLa hoya to zrIphaLa? ' muMbai jena yuvaka saMghane maLela bheTa rakamanI yAdI 100000 zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa haste 2500 zrI kAMtilAla nAraNadAsa 250 zrI vimaLAbahena sI. zAha zrI jayaMtIlAla pI. zAha - 2500 zrI mahendrabhAI rasikalAla 2000 zrI suvarNAbahena dalAla 11000 zrI piyuSabhAI koThArI tathA kolasAvAlA 1500 zrI prakAzabhAI DAhyAbhAI 4000 zrI ramAbahena jayaMtIlAla zAha 2500 zrI dinezabhAI bAvacaMda dozI 15OO zrI madhusudanabhAI zAha 2500 zrI DaoN. ramaNalAla cI. zAha tathA 2500 zrI kalAvatIbahena zAMtilAla mahetA 1000 zrI trizalA ilekTroniksa zrI tArAbahena zAha 2500 zrI dilIpabhAI ema. zAha 1000 zrI zazibahena bhaNasALI 22500 zrI cImanalAla je. zAha 2500 zrI kizorabhAI vardhana 1000 zrI lakhamazI ghelAbhAI 2500 zrI kusumabahena ena. bhAu 2500 zrI mahendrabhAI bhAIlAla vorA 100 zrI eka bahena 2500 zrI guNavaMtalAla a. zAha 2500 zrI jeThAlAla amRtalAla dozI 1000 zrI bhAratIbahena zAha 2500 zrI ramAbahena vorA 2500 zrI jIvaNalAla vIracaMda dozI 600 zrI savitAbahena koThArI 2500 zrI maphatalAla bhIkhAcaMda zAha 2500 zrI nagInadAsa pI. zeTha ane zrImatI 500 zrI vijayAbahena durlabhajI parIkha 2500 zrI jayavadanabhAI ratilAla mukhatyAra ... UrmilAbahena 500 zrI bhUpendrabhAI hiMmatalAla zAha 250 zrI ke. ema. sonAvAlA coriTebala 2500 zrI anilA zazikAMta mahetA 500 zrI vasaMtalAla phirodiyA TrasTa 2500 zrI kalAbahena saMghavI 5OO zrI muktAbahena saMghavI 2500 zrI pravINacaMdra ke. zAha 2500 zrI uSAbahena eca. zAha TrasTa, 57 zrI zAradAbahena bI. zAha 2500 zrI zailezabhAI koThArI . . . . 2500 zrI bacubhAi (suMdara bilDarsa). . . 501 zrI parezabhAI vI. zAha pAkA 2500 zrI subodhabhAI ema. zAha tathA zrI. . 2500 zrI mugaTabhAI.vorA . 500 zrI rasilAbahena dilIpabhAI .. . nIrubahena zAha 2500 zrI IndralAla nagInadAsa zeTha - kAkAbaLiyA 2500 zrI rasikalAla laheracaMda zAha 25oo zrI kAMtilAla maNilAla 501 zrI nayanAbahena rAjendrabhAI jhaverI 2500 zrI puSpAbahena parIkha 2500 zrI e. Ara. cokasI 501 zrI jasavaMta bhAIcaMda mahetA 2500 zrI nIru enDa ka. 2500 zrI zazikAMta maNilAla mahetA tathA darabAra gopAladAsa desAI zraya nivAraNa haste zrI bhUpendrabhAI zrI anilAbahena mahetA kendra (ANaMda) mATe bheTamAM noMdhAyela rakama 2500 zrI uSAbahena mahetA tathA 2500 zrI kAMtilAla karamazI vikramazI 7500 zrI ramAbahena je. vorA zrI ramAbahena mahetA 2500 zrI tArAbahena mohanalAla zAha haste 2500 zrI raMjanabahena mahAsukhabhAI zrI puSpAbahena nA nA . . . .
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA.16-10-95 prabuddha jIvana 51230-40 500-00 3761831-25 10453-00 zrI muMbai jena yuvaka saMgha tA. 31 mI mArca, 1995 nA divasanuM saravaiyuM 1994 phaMDo ane devuM 1994 malkata ane leNuM rIjharva phaMDa bloka (karAra mujaba) 1537209-18 gayA saravaiyA mujaba bAkI 1543214-18 rasadhAra ko. o. hA. so. li. ka00pa-00 umero: AjIvana sabhyonA lavAjamanA 3754-00 - 51230-40 gayA saravaiyA mujaba bAkI - vasula neTa * InvesTamenTa copaDA pramANe 1543214-18 1546968-18 pariziSTha bapramANe ' anya phaMDo 500-00 zero 1396ra31-66 pariziSTha A pramANe " 152701 6-72 202000-00 yuniTa TrasTa opha i.nA yuniTo 851160-00 2545000-00 garva. ka.mAM DipojhITa 2305000-00 95119-54 sTApha proviDanDa phaMDanA 117245-14 - 335000-00 beMkomAM phiksa DipojhITa , 605671-25. 497177-50 '' paracuraNa devuM 70354-60 * 3082500-00 592297-04 907599-74 pharanIcara ane phikSara (copaDA pramANe) zrI janarala phaMDa 31341-24 gayA saravaiyA mujaba bAkI 11614-00 186554-90 gayA saravaiyA mujaba bAkI " 171923-18 19727-24 cAlu varSa daramiyAna ghasArAnA 10% 1111-00] 14631-72. varSa daramiyAna kharcano vadhAro ! 1161400 - kharca karatAM AvakamAM vadhAro 194374-44 DipojhITa - 171923-18 366297-62 : 125-00 posTa ophisamAM 125-00 1845-00 bI.I.esa.TI. 184pa-00 3703666-06 kula rU. 4347882-26 360-00 Teliphona aMge 360-00 100-00 biralA kriDA kendra 1600-00 oDiTarano riporTa (3930-00 amoe zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha muMbaInuM tA. 31-3-95nA divasanuM uparanuM saravaiyuM majakura saMghanA copaDA leNuM saddhara tathA vAucara sAthe tapAsyuM che. ane amAruM dhI muMbaI pablika TrasTa ekTa anusAra judA riporTa AdhIna barAbara 96356-77 zrI maNilAla ema. zAha lAibrerI 15945-77 24148-00 zrI inkamaTekSa riphaMDa bAkI leNA ' 6649-00 muMbaI tA. 7-10-195 uttamacaMda sAkaracaMda zAha 72674-18 garva kuM. tathA beMkamAM mukela rakama para 72633- 33 - cArTarDa ekAunTa caDhela vyAjanA ramaNalAla cI. zAha-pramukha 103966-38 sTApha pAse ane anya 85759-38 nirubahena esa. zAha-maMtrI 297145-33 - caMdrakAMta dIpacaMda zAha-upapramukha pravINacaMdra ke. zAha-maMtrI , rokaDa tathA beMka bAkI pannAlAla ra. zAha-koSAdhyakSa 14470-48 301894-54 - 242775-36 beMka opha I. bacala khAte - 36835-18 0.49 rokaDa purAMta 220-41 257246-33 3930-SO : 180987-48. -: . . . 338950-13 3073666-06 kula rUA. 4347882-26
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana, tA.16-10-95 It # # # aa zrI muMbai na yuvaka saMgha - tA. 31 mI mArca, 1995nA divasanA saravaiyAmAM batAvela TrasTa phaMDo ane TrasTa khAtAonI vigata darzAvatuM pariziSTa pariziSTa a TrasTa phaMDo tA. 31-3-94 varSa daramiyAna bheTa havAlA vyAjanA varSa daramiyAna kharca - havAlo 1 zrI pustaka prakAzana khAtuM (udhAra)1997-41 16997-41 2 zrI prabuddha jIvana kAyamI phaMDa 2000-00 3 zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa paryuSaNa vyAkhyAnamALA 350000-00 50000-00 4 zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha zreSTha lekhaka pAritoSika 11000-00 5 zrI dhIrajabahena dIpacaMda ramakaDAM ghara 77506-49 6 zrI mahAvIra vaMdanA : zrI vidyAbahena mahAsukhabhAI khaMbhAtavAlA sneha milana 150000-00 7 zrI jamanAdAsa hAthIbhAI mahetA anAja rAhata phaMDa 130246-00 8 zrI cImanalAla cakubhAI zAha vasaMta vyAkhyAnamALA. 5100-00 - 9 zrI kizora TiMbaDiyA keLavaNI yojanA phaMDa 105000-00 10 zrI tArAbahena caMdulAla jhaverI netrayajJa kAyamI phaMDa 151000-00 11 zrI bhAnubahena pravINacaMdra zAha netrayajJa kAyamI phaMDa 10000-00 12 sva. jyotsanAbahena bhUpendra jhaverI cakSu rAhata yojanA phaMDa 122226-00 27774-00 ke 1232981-08 77774-00 tA. 31-3-95nA roja 0-00 2000-00 400000-00 11000-00 77506-49 15800-00 130246-00 51000-00 105000-00 151000-00 1000-00 150000-00 1327752-49 1 zrI maMgaLajI jhaveracaMda mahetA vidyAsatra pravRtti 37494-35 2 "zrI vidyAbahena mahAsukhabhAI khaMbhAtavAlA premaLa jyoti khAtuM " (udhAra) 22514-19 3 zrI dIpacaMda tri. zAha TrasTa phaMDa 2769-37 4 zrI sarasvatIbahena DAhyAbhAI jhaverI camAghara 25398-50 5 zrI dhIrajabahena dIpacaMda ramakaDAM ghara Avaka jAvaka khAtuM 13028-45 6 zrI jamanAdAsa hAthIbhAI mahetA anAja rAhata phaMDa 34065-00 7 zrI vidyAbahena mahAsukhabhAI khaMbhAtavAlA mahAvIra vaMdanA Avaka jAvaka khAtu 14000-00 8 sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTa paryuSaNa vyAkhyAnamALA Avaka jAvaka khAtuM 0-00 9 zrI dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha zreSTha pAritoSika Avaka jAvaka khAtuM 700-00 10 zrI cImanalAla cakubhAI zAha vasaMta vyAkhyAnamALA Avaka jAvaka khAtuM 4ra10-Oo 11 zrI kizora TiMbaDiyA keLavaNI phaMDa Avaka jAvaka khAtuM 35812-90 12. zrI netrayajJa Avaka jAvaka khAtuM 19686-pa0 163250-58 9581-75 201331-00 153072-00 9113-50 277- O0 23861-10 1000-00 2360-00 9663-00 77pa1-00 : '17042-50 71857-00 13024-CO. 71095-00 15000-00 7505-00 3750-00 375,000 1100-00 5100-00 45941-00 10500-00 51440-00 19582-00 37323 -00 76591-50 3pa8487-50 127pa75-00 450Q48-85 27912-60 25744-51 11701-23 24038-50 13399-95 47851-00 21495-00 0-00 40-00 9310-00 .40813-90 0-00 1924-23 1396 231-66 436261-50 127575-OO 450048-85 . 16997-41 1527016-72.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA.16- 195 prabuddha jIvana pariziSTha ba devuM 86405-60 5OO0-00 20200000 500-00 851160-00 34OOO00 655000-00 100000-00 500000-00 900000-00 50000-00 tA. 31-3-95nA roja InvesTamenTa vigata (1) zero zrI rasadhArA ko. o. hA. so. li. zera-10 (2) yuniTa TrasTa opha inDiyAnA yuniTo (3) garva. kaoN. phiksa DipojhITa bhArata peTroliyama korporezana li. sTIla othorITI opha I li. 655000-00 madrAsa riphAinarI InDiyana peTro kemikalsa korpo. li. 50000-00 hAusiMga DevalapamenTa phAi. ko. li. * 200000-00 AI.sI.AI.sI. 50000-00 inDiyana oIla korporezana 900000-00 * zrI bhagavAna mahAvIra vacano pustaka (agAuthI AvelA) zrI sahayoga kuSTha yajJa TrasTa zrI cikhodarA hospiTala zrI pravAsa phaMDa zrI kharca aMge zrI cikhodarA mulAkAta aMge zrI prabodhinI TrasTa zrI muni sevAzrama zrI e. Ara.sI.eca. mAMgarola saMsthA DaoN. pIThAvAlA SaSTIpUrti Avaka jAvakanA 2700-00 23163-00 23290-00 1500-00 ka00-00 200000 ' pa00-00 643096-00 - 71000 2545000-00. 2305000-00 790354-60 (4) beMkomAM phiksa DipojhITa beMka opha InDiyA phiksa DipojhITa mAMDavI ko. o. beMka li. dhI bombe markanTAila ko. o. beMka li. 245OO0-00 600000 30000-00 33500-00 605671-25 sTApha proviDanTa phaMDa zrI ela. ema. mahetA zrI cImanalAla ema. zAha zrI manasukhalAla bI. mahetA yuna azoka palamasaMkara yuna vijaya sAvaMta 74337-24 12875-90 12876-00 8882-00 8274-00 . 605671-25 3082500-00 3762331-25 117245-14 leNuM sTApha tathA anya zrI ela. ema. mahetA yuna haricaMda e. navALe yuna azoka palamasakara yuna vijaya sAvaMta zrI alpAhAra 6048-00 5560-00 716-00 10360-00 2631-38 85759-38
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1994 Avaka 96279-00 cAlu bheTanA prabuddha jIvana bheTanA lavAjamanA 1060-00 vasula AvyA 38600 prabuddha jIvana lavAjamanA 4920-00 vyAjanA 54453-05 beMkanI phiksa DipojhITa para 366521-79 gavarnamenTa ka.nI DipojhITa para 31496-00. yuniTa TrasTanI yuniTa para 10579-55 beMkonA khAtA para inkamaTeksa riphaMDa para vyAja 46305O-39 bAda anya aMkita phaMDone 10% 123710-00 21994-00 papa41373 27216-5o 17725-00 6500-00 45-50 627-00 216-00 1500-00 245-00 1161-00 zrI muMbai jena yuvaka saMgha tA. 31 mI mArca, 1995 nA roja pUrA thatAM varSano Avaka kharcano hisAba 1994 vahIvaTI athavA vyavasthA kharca 369796-00 118801-00 pagAra tathA bonasa 352-00. 19290-10 sTApha proviDanTa phaMDa 28729-05 gADI bhADuM tathA anya kharca 135-00 36365-00 sTApha beniphITa kharca 3137-00 37435-00 18994-00 bloka menTenansa tathA vijaLI kharca : pa254-0p Teliphona kharca 3721-00 | prinTiMga tathA sTezanarI 46908-49 267-00 posTeja 37554892 267-75 beMka kamizana 40533-17 600-00 - prophezanala TekSa 1841-00 150-00 oDirsane oneriyamanA 463-00 18255-56 riperIMga kharca 469295-08 3272-00 bombe pablika eDa. TrasTa phaMDane kALAnA 127575-00. 1290-00 pharanIcara ghasArAnA 341720-00 lIphaTa kharca 256606-46 1656-00 uddezo aMge 1656-00 54405-75 paryuSaNa vyAkhyAnamALA aMge kharca 8642-25 bhakti saMgIta 14425-00 keseTa kharca 61000-00 anya saMsthAone TharAva pramANe netrayajJa kharca 138473-00 'prabuddha jIvana aMge 9339-65 zrI prabuddha jIvana posTa kharca 4495-0o. zrI prabuddha jIvana puraskAra 41155-00. zrI prabuddha jIvana prinTiMga 2919-00 zrI prabuddha jIvana kharca 1pa30-00 zrI prabuddha jIvana pepara kharIdyo 73838-65 zrI pustaka prakAzana kharca kharca karatAM AvakamAM vadhAro kula rUA. 718011-08 468918-11 268223-73 paracuraNa Avaka zrI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhanA 455-00 455-00 14631-72 Avaka karatAM kharcano vadhAro 39497-90 7250-00 3600-00 100000-00 524-35 150872-25 9116-00 4095-00 32527-00 3485-25 38320-00 87543-25 16997-41 1697-41 194374-44 kula rUA. 718011-08 468918-11 uparano hisAba tapAsyo che ane barobara mAluma paDyo che. muMbaI tA.7-10-1995 pramukha sekreTarI uttamacaMda sAkaracaMda zAha cArTarDa ekAunTanTa Trejharara
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 : _prabuddha jIvana tA.16-10-95 zrI maNilAla mokamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya tA. 31 mI mArca, 1995 nA roja pUrA thatAM varSanI Avaka kharcano hisAba 7498-00 497-00 . 1994 Avaka vyAjanA 6866-00 garva kaMpanInI phiksa DipojhITa para 1132-00 beMkanA vyAjanA - 7998-00 bheTa, grAMTa tathA lavAjamanA - 2500-00. paramAnaMda kApaDiyA smArakanidhinA 9675-00 pustaka lavAjamanA 34675-00 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA 52901-40 - 874-00 100000-90. 1994 - kharca - 9066-80 pepara lavAjama 8972-40 36295-00 pagAra bonasa, grepyuTI vagere 35185-00 ha70-00 buka bAIDIga 1567-5o 7995-00 - 5322-50 proviDaMDa phaMDa phALAnA tathA tenA para vyAjanA 7063- 50 109-00 vimA primIyama 113-00 51763-30 --- - - vyavasthA kharca 1000-00 oDiTarane oneriyamanA 1000-00 108740-00 5076-50 sTApha beniphiTa kharcanA : 4399-00 6147-00 sApha-saphAI, paracuraNa kharca 7728-00 - ka00-00 prophezanala TekSa 395-00 prinTIMga kharca ' ' - ' 13218-50 ghasArAnA 2772-65 674-00 pharanIcara para ghasArAnA 10% 607-00 - 8626-50 pustaka para ghasA: pustaka para ghasArAnA 15% 7778-00 9300-50 varSa daramiyAna kharca karatAM AvakamAM vadhAro paracuraNa Avaka '358-00 pastI vecANa 28-00 - leITa phInA 850-00 dAkhala phInA 35-00 pAsabuka 1271-00 3338-30 varSa daramiyAna Avaka karatAM kharcamAM 1633-15 47-50 1050-60 42-00 13500-00 vadhAro 8385-2o. 44714-25 kula rUA.119507-65 kula rUA. 119507-65 uparano hisAba tapAso che ane barobara mAluma paDyo che. muMbai tA. 7-10-1995 - uttamacaMda sAkaracaMda zAha cArTarDa ekAunTanTa
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Au. 6-105 1994 pa0000-00 407894-00 5500-00 2400-00 5461-00 9233-17 25000-00 24163-67 prabuddha jIvana zrI maNilAla mokamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaca ane pustakAlaya tA. 31 mI mArca, 1995 nA roja pUrA thatAM varSanuM saravaiyuM hiMDo ane devuM 1994 milakata ane leNuM kAyamI phaMDa 50000-00 sTIla othorITI opha I. phiphTa DipojhITa gayA saravaiyA mujaba bAkI 407894-00 pharanIcara (kharIda kiMmate) zrI pustaka phaMDa 20187-63 gayA saravaiyA mujaba 20187-63 gayA saravaiyA mujaba bAkI 5500-00 14119-63 bAda kula ghasArAnA 1994 sudhInA 14119-63 zrI pharanIcara phaMDa 6068-00 6068-00 gayA saravaiyA mujaba 2400-00 bAda: 199panA ghasArAnA '600-00 zrI rIjharva phaMDa. pustako (kharIda kiMmate) gayA saravaiyA mujaba 9233-17 51513-55 gayA saravaiyA mujaba 51854-30 pustako aMge DipojhITanA 26950-00 2967-25 varSa daramiyAna kharIdI 5590-00 sTApha proviDaMDa phaMDanA 5744-30 6532-60 zrI hinA eca. rAThoDa 10947-50 _8626=50 bAda varSa daramiyAna ghasArAnA 7778-7che. 17631-07 yuna haricaMda e. navALe 21926-17 5185430. 32873-67 , rokaDa tathA beMka bAkI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA 15945-77. 585-82 beMka opha I. bacata khAte (TrasTanA nAme) 819092 kharca aMge 1000-00 102-7 rokaDa purAMta 01-01 16945-77 1998-68 zrI Avaka kharca khAtuM 407639-33 gayA saravaiyA mujaba 429682-63 3338-30, umero Avaka karatAM kharcano vadhAro 437977-63 bAda : kharca karatAM Avakano vadhAro 44714-25 825-00. bAda: junA membara DipojhITa na laI jatA mAMDI vALyA 429682-13 leNuM 25000-00 zrI paramAnaMda kApaDiyA smAraka nidhi 1095-00 InkamaTekSa riphaMDa bAkI leNA 1660-00 1849-00 - vyAja bAkI leNA 1849-00 49666-30 - 96356-77. 1000-00 97356-77 8191-93 384968-38 3509-00 27944-00 kula rUA. 501796-67 kula rUA. 501796-61 oDiTarano riporTa amoe zrI maNIlAla mokamacaMda sArvajanika vAcanAlaya pustakAlaya muMbaInuM tA. 31-3-95nA divasanuM uparanuM saranAmuM majakura lAibrerInA copaDAM tathA vAucara sAthe tapAsyuM che. ane amArA zrI muMbaipablika TrasTa ekTa 1950nA anusAra judA rIporTa AdhIna barobara che. uttamacaMda sAkaracaMda zAha muMbai tA. 7-10-1995 cArTarDa ekAunTanTa
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ paryuSaNa vyAkhyAnamALA. - I ahevAla cImanalAla ema. zAha, kalAdhara zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA Ayojita paryuSaNa vyAkhyAna- ekavIsamI sadI ane AdhyAtmika yuganuM prabhAta DaoN. azvina mALAe A varSe ekasaThamAM varSamAM praveza karyo che. jJAna ane sAdhanAnI kApaDiyAe A viSaya para vaktavya ApatAM kahyuM hatuM ke adhyAtma e jyota samI ApaNI A paryuSaNa vyAkhyAnamALAne zrI sevaMtIlAla aMdhazraddhA ke kalpanA nathI, paraMtu AtmAne urdhvagati tarapha laI janAruM kAMtilAla TrasTano chellAM bAra varSathI satata Arthika sahayoga maLato rahyo udhana che. jIvana e pariNAma che ane AtmA e jIvananuM kAraNa che. ' AvatIkAlano yuga e adhyAtma cetanAno yuga haze. maharSi araviMda A varSanI paryuSaNa vyAkhyAnamALA DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA kahe che ke e yuga 'lAipha DivAina' tarIke oLakhAze. A adhyAtmayuga pramukhasthAne budhavAra, tA. 23mI ogasTa, 1995thI tA. 30mI mAnava mananA daravAjA kholI nAkhaze ane AtmAnA prakAzane ogasTa, 1995 sudhI ema ATha divasa mATe copATI madhye biralA pratibiMbita karatuM jIvana nIpajAvI zakaze. kriDA kendramAM yojavAmAM AvI hatI. A vyAkhyAnamALAno saMkSipta vyavahAra aura adhyAtma: A viSaya para pravacana ApatA pU. ahevAla nIce pramANe che. samaNI zrI muditaprajJAjIe jaNAvyuM hatuM ke jyAM gharma che tyAM adhyAtma mRtyuMjaya mahAmaMtra navakAra : prathama divase A viSaya para che ja, dharma sAdhana che to adhyAtma sAdhya che. dharma bIja che to adhyAtma vyAkhyAna ApatAM zrI zazikAMta mahetAe jaNAvyuM hatuM ke navakAra maMtra tenuM phaLa che. dharmathI ja adhyAtmanI prApti thaI zake. adhyAtmanuM mULabhUta zAzvata maMtra che. anaMtakALa gayo, anaMta covIzI gaI chatAM A tattva che-"AtmA'. vyakti dharma kare che, paraMtu jyAM sudhI tenuM AcaraNa mahAmaMtranA zabdo zAzvata rahyAM che. A maMtranA akSaro mRtyuMjayI che tenuM jIvanamAM nahi Ave tyAM sudhI tenuM koI paNa pariNAma nahi maLe. je sevana karanArane te avazya mRtyuMjayI banAve che. namaskAra maMtranI vyakti jIvane ke ajIvane na jANe, AtmA ke anAtmAne na oLakhe te ArAdhanA eka divya tapa che. je tapa ApaNane apUrNatAmAMthI pUrNatA vyakita potAnA jIvanamAM saMyamanuM pAlana karI zake nahi. je vyakti tarapha laI jAya che. ApaNe manorathamAM nahi namo-rathamAM besavAnuM che. AtmAnI samIpa javA icche temaNe pahelA AtmAne oLakhavo paDaze. navakAramaMtrano ArAdhaka kAmajI, dhanaMjI, zatruMjayI ane mRtyuMjayI adhyAtmane samajatAM pahelAM dharmane samajavo paDaze. hovo joie. sevA muktinuM dvAra pU. sAdhu prItamaprasAdajIe A viSaya para tapanI tejasvitA: zrImatI chAyAbahena pravINacaMdra zAhe A vyAkhyAna ApatAM kahyuM hatuM ke sevA manuSyano sAhajika guNa che. sevAno viSaya para vaktavya ApatAM kahyuM hatuM ke, vizvanA sakaLa jIvoe potAnuM vizeSa artha karatAM vedAMta kahe che ke saMpUrNa bhAvathI AcAryane anurUpa samagra jIvana Atmazuddhi arthe ja kharcavuM joIe, evI tIrthakara kAma karavuM te sevA che. sevA karavAthI puNya upArjana thAya che. puNyanI paramAtmAnI AjJA che. Atmazuddhi mATeno temaNe je viziSTa mArga vAta choDo to paNa sevAthI nirvAja AnaMda to maLI ja zake che. ane batAvyo che te che tapa. tapa e AtmAne karmabaMdhathI mukta banAvI zake puNya maLe ke na maLe paNa sevAthI pazcAtApa to thato ja nathI. sevA karyA che. je tapa kare che te mAtra potAnuM ja kalyANa kare che ema nathI. te bIjA pachI manane e mATenA sUkSma ahaMkArathI mukta rAkhavuM agharuM che. e kAma aneka jIvone abhayadAna Ape che. jaina dharmamAM bAhyatA ane je karI zake tevA viralA ja muktine pAmI zake. sevA manuSyanuM Avazyaka AtyaMtara tapa evA tapanA be prakAra batAvyA che. tapa pAchaLa koIpaNa kArya che. sevAthI mAnasika zAMti sahaja rIte maLI zake che. prakAranI sAMsArika sukhabhoganI apekSA na hovI joIe... 1 - prArthanAnA ajavALe A viSaya para vyAkhyAna ApatAM zrI - jaina darzanameM karmavAdaH pU. munizrI rAjakAraNajIe A viSaya prakAza gajare jaNAvyuM hatuM ke AtmAnI jAgRti rahe te mATe jIvanamAM para pravacana ApatAM jaNAvyuM hatuM ke A sRSTi koNe banAvI? kaI rIte prArthanAnuM mahattva che. prArthanAthI vinaya, samajaNa ane kRtaghnatA Ave banAvI? A sRSTinuM saMcAlana koNa kare che? tenA para kono adhikAra che. prArthanA ApaNane ajJAnamAMthI ane ahaMkAramAMthI bahAra kADhe che. cAle che? huM koNa chuM? kyAMthI AvyuM chuM? kyAM javAno chuM? mAruM svarUpa ane paramAtmA sAthe joDe che. prArthanAmAM zraddhA ane sabUrI e be vastunuM zuM che? vagere praznonA javAba judA judA dharmanA maharSioe alaga vizeSa mahattva che. prArthanAmAM paramezvaranA astitvano svIkAra karavAno alaga rIte ApyA che. jaina dharma mAne che ke e badhA pAchaLa karmano che. paramAtmA sarvajJa, sarvazaktimAna hovAnI anubhUti karavAnI che. siddhAMta rahelo che. manuSyanAM karmo ja tene urdhva ke adhogati tarapha lai paramAtmAe je ApyuM che te mATe temano AbhAra mAnavAno che. jAya che. AtmA pa2 karmano baMdha anaMtakALathI che. jainadarzana pramANe paramAtmA pAse ApaNe zuM joie che tenI mAMgaNI karavAnI che ane jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, aMtarAya ane mohanIya e cAra sAthe sAthe ApaNI prArthanA sAMbhaLavA badala paramAtmAno RNa svIkAra ghAtakarma AtmAnA vikAsamAM bAdhaka che. na karavAno che. adattAdAna viramaNaH DaoN. ramaNalAla cI. zAhe A viSaya para - A AtmAko pahicAne A viSaya para vyAkhyAna ApatAM vaktavya ApatAM kahyuM hatuM ke corInuM kSetra ghaNuM vizALa che. yuge yuge navI DaoN. zekharacaMdra jaine jaNAvyuM hatuM ke manuSya jevI bhAvanA rAkhaze tevI tenI navI yukti prayuktio pracAramAM Ave che. atyAranA yugamAM sthiti banI raheze. jevuM tamAruM mana tevo tamAro bhAva raheze. Aje A kamyuTaranA lAbha sAthe Electronic Fraud e duniyAnI navA jIva AtmAno mULa svabhAva bhUlI gayo che. AtmA svayaM prakAzita che. prakAranI corI che. asteya vrata pAMca mahAvratomAM trIjuM che. te pahelAM be tenI cAre tarapha kAma, krodha, moha, lobha rUpI kaSAyo phelAyelA che. A vratanA poSaNa mATe che. je pahelAM be vrata ahiMsA ane satya barAbara na cAre kaSAyomAMthI ApaNe mukta thavAnuM che. AtmAne urdhvagati tarapha lai pALI zake te trIjuM vrata na ja pALI zake. jaina dharmamAM A vrata mATe janArA kSamA, mArdava Adi dasa prakAranA dharmo ApaNA dharmazAstramAM "adattAdAna viramaNa' zabda vaparAyo che. temAM ghaNuM sUkSma aucitya raheluM batAvyA che. AtmA svataMtra che. eTale AtmA potAnA taMtramAM che. bIjAe je vastu ApI na hoya tevI vastu grahaNa na karavI joie. rahevAvALo che. jaina dharmamAM to tyAM sudhI kahyuM che ke je potAnAM dhana vaibhavamAM bIjAne
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 prabuddha jIvana tA. 16-10-95 bhAgIdAra banAvato nathI. emAMthI bIjAne kazuM Apato nathI te hoya, dharma AcaraNamAM na hoya te dezamAM rahevA huM muddala na icchuM. samAjano cora che. sAdhu bhagavaMto mATe to lobha, lAlaca, vAsanA, dharmakSetra, kurukSetra ane bajArakSetra A traNe judAM nathI, mANase potAnI Asakti paNa corI rUpa che. mATe te varjya che. Avaka para niyaMtraNa rAkhatAM zIkhavuM joIe. mANasa paiso kamAi tyAM - ahiMsA: A viSaya para vyAkhyAna ApatAM zrImatI menakA sudhI vAMdho nathI, paraMtu paisA banAve te ApaNI saMskRtine anurUpa nathI. gAMdhIe jaNAvyuM hatuM ke ahiMsAno vyApaka artha che paryAvaraNano khyAla prataziromaNinI pratiSThA : zrImatI zailajAbahena cetanabhAI rAkhavo, kadarata tarapha najara nAkhavI. mAtra zAkAhArI hovuM e ja zAhe A viSaya para vyAkhyAna ApatAM jaNAvyuM hatuM ke ahiMsA, satya, ahiMsA nathI paraMtu ApaNA dezamAM je krUra rIte, jAnavaro ane jaMgalo asteya, brahmacarya ane aparigraha e pAMca mahAvratomAM jaina dharme kapAI rahyAM che tene mATe kaMIka karI chUTavuM e ja ahiMsA che. Aje jIvana ahiMsAne sarvopari sthAna ApyuM che. duniyAmAM vakhatovakhata kyAMka ane vyavahAramAM ghaNI badhI cIjo evI che ke prathama najare ahiMsaka ane kyAMka nAnAM moTAM yuddho phATI nIkaLe che ane hajAro lAkho lAge, paraMtu tenI pAchaLa keTalI hiMsA thaI che tenuM rahasya udghATita mANasono saMhAra thAya che, paraMtu chevaTe to zAMti mATe ahiMsAnuM je thAya tyAre ja khyAla Ave ke evI cIja paNa ghora hiMsAthI banAvelI zaraNuM levuM paDe che. jaina dharmamAM dravyahiMsA ane bhAvahiMsA ema be mukhya che. jainoe to khAsa karIne rezamI vastro, motI vagereno upayoga karatAM prakAro ane peTA prakAro batAvyA che. duniyAmAM ghaNA loko mAnavanI vicAravuM joie kAraNa ke te banAvavA pAchaLa keTalI badhI jIvahiMsA hatyAno vicAra kare che, athavA pazupakSInI hatyAno vicAra kare che, rahelI che. sarakAra videzI hUMDiyAmaNa mATe katalakhAnAnI paravAnagI paraMtuM jaina dharmamAM sUkSma ekendriya jIvonI hiMsAthI viramavA sudhInI Ape che e dizAmAM lokamatane vadhu jAgrata karavAnI jarUra che. vAta karavAmAM AvI che. zAkAhAra ane bhakyAbharyAnA vicAra paNa ghaNA te ja caMdananI to capaTI bhalI prA. dhIrendrareliyAe A viSaya para sUkSmatAthI karavAmAM Avyo che. ahiMsAnI jIvanamAM je sAcI pratiSThA vyAkhyAna ApatAM jaNAvyuM hatuM ke zabdanI aMdara zrI bhaLe che tyAre ziva thAya to tenA sAnnidhyamAM vera TakI zakatuM nathI. bhagavAnanuM samavasaraNa, tarapha gati thAya che. zabdanI aMdara niSThA bhaLe che tyAre satya tarapha gati enuM uttama udAharaNa che. thAya che ane zabdanI aMdara madhuratA bhaLe che tyAre saMdaratA tarapha gati ,jina bhAvanA utAre pAra : A viSaya para vyAkhyAna ApatAM thAya che. satyam, zivama ane suMdaramunI bhAvanA jemanA jIvanamAM zrImatI suSamAM agaravAle kahyuM hatuM ke bhagavAna mahAvIra potAnA vaNAI gaI hoya tenA aMtaramAMthI zabdo nIkaLatAM hoya che. bhagavAna yuganA masihA hatA. A jyotirdharanI vicAradhArAnI e samaye jeTalI mahAvIre gaNadhara gautamane navuM na jame' eTale ke eka kSaNa jarUra hatI eTalI Aje paNa che, ane anaMtakALa sudhI raheze. teonuM mAtrano pramAda na karIza evo upadeza Apyo ane Aje 2500 varSa jIvana mAtra upadeza ja nahi sAdhanAnuM utkRSTa pariNAma hatuM. temaNe. pachI paNa e zabda jagatanA sarvajIvo mATe maMtra rUpa banI gayo che. sthApita karyuM hatuM ke AtmakalyANa ja jIvanano kharo uddeza che. A mAthe mota toLAtuM hoya tyAre A viSaya para vyAkhyAna ApatAM vizvamAM je pakSapAtathI rahita che, ane jeNe potAnI jAtane jItI lIdhI zrI nArAyaNa desAie kahyuM hatuM ke Aje vizva bhayanA othAra nIce che te ja kharo jaina che. je sukhIne joine IrSA, du;khIne joIne glAni, jIvI rahyuM che. zastro nimitte, urjAnAdurUpayoga nimitte, Arthika nIti puNyAtmAne joIne prasannatA, pApIne joI karuNA anubhavato nathI te nimitte ane sAMskRtika AkramaNa nimitte ApaNI zAMti kathaLatI jAya manuSya potAnA jIvanane kalyANamArgathI dUra laI jAya che. che. saunA rakSaNamAM ja mAruM rakSaNa che. evI sthitimAM samatva buddhi ja A vyAkhyAnamALAmAM dararoja vyAkhyAnano prAraMbha thatAM pahelA madada karI zake. je samatva jALave te ja AvI AphatothI bacI zake. eka kalAkano bhakti saMgItano kAryakrama rajU karavAmAM Avyo hato. samatva prApta thavAthI yayAtivRttithI bacI zakAze. bhaviSyanI peDhIno saMghanA maMtrI zrI nirubahena esa. zAhe dararoja prAraMbhamAM prArthanAnI vicAra karavAnI sAthe samatva buddhi sAthe saMyamI jIvana tarapha ApaNe rajuAta karavAnI sAthe bhakti saMgItanA kalAkArono paricaya Apyo. Daga mAMDavA paDaze. ahiMsA, saMyama ane tapane lakSamAM levA paDaze. hato. zrI avanibahena pArekha, zrI indirAbahena parIkha,zrI ahiMsAne vattimAM, kArya paddhatimAM, samAja racanAnI vyavasthAmAM joDavA ramezabhAi rAvaLa, kumArI kazanI zAha, zrI caMdrAbahena koThArI, kumArI paDaze. sarvanAM hito samajanAruM saMtoSI, sAduM, saraLa jIvana ghaDavuM paDaze. amISi zAha, zrI nItinabhAi sonAvAlA ane zrI jatInabhAI zAhe tapa eTale ghasAIne ujaLA thavuM. A rIte ApaNe zikSaNa ane prabodhana anae si DI no prAthana anukrame bhakti saMgItano kAryakrama ApI savAranA vAtAvaraNane vadhu karI zakIe. AhalAdaka ane bhaktimaya banAvyuM hatuM. vyAkhyAtAno paricaya ane te paramArtha yAtrA-atikamaNathI pratikramaNa : zrI haribhAI vyAkhyAnonI TUMkI samIkSA vyAkhyAnamALAnA pramukha Do. ramaNalAla cI. koThArIe A viSaya para vyAkhyAna ApatAM jaNAvyuM hatuM ke Aje A zAhe karI hatI. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha prativarSa eka saMsthAne Arthika vizvamAM pratyeka kSetramAM atikramaNa thayuM che tethI ja samAjane pratikramaNanI sahAya karavAno projekTa hAtha dhare che te mujaba gujarAtanA ANaMda jarUra che. Aje cotarapha arthanI pratiSThA che. paramArtha tarapha koInI daSTi zaheranI darabAra gopALadAsa TI. bI. haoNspiTalane sahAya karavAno nathI. paiso kharAba nathI, tenI pAchaLa pAgala thavuM kharAba che. mAnavI projekTa hAtha dharAyo hato. A saMsthAnA mukhya saMcAlaka DaoN. pahelAM paiso kamAvA tabiyata khalAsa kare che ane pachI tabiyata pAchaLa paiso khalAsa kare che. artha pAchaLanI pAgaladoTamAM satva ane tattva ramaNikalAla dozI A vyAkhyAnamALAmAM upasthita rahyA hatA ane khovAI jAya che. ApaNane vANInuM varadAna pavitratA jALavavA mATe temaNe A TI. bI. haoNspiTalanI sevA pravRttinI mAhitI ApI hatI. maLyuM che, nahi ke pradUSaNa phelAvavA. Ajano mAnavI para parIkSaNamAMthI ja A uparAMta A varSe saMghane paNa Arthika rIte saddhara karavAno projekTa UMco Avato nathI, tethI Atma nirIkSaNanA kAme lAgI zakato nathI. hAtha dharAyo hato. saMghanA upa-pramukha zrI caMdrakAMta dIpacaMda zAhe ane A projekTanA ' dharmakSetre, kurukSetre ane bajArakSetre: A viSaya para vyAkhyAna saMyojaka zrI rasikalAla laharacaMda zAha ANaMdanA TI. bI. hospiTalanA ApatAM DaoN. guNavaMta zAhe kahyuM hatuM ke mane koI pUche ke tamane kayA dezamAM ane saMghane udAra hAthe sahAya karavA apIla karI hatI. saMghanA maMtrI zrI rahevAnuM ne game to tenA traNa javAba mane jagyA che. pahelo javAba che nirubahena esa. zAhe dAtAono temaja vyAkhyAnamALAmAM saMskAra je dezamAM mAtra eka ja koma rahetI hoya te dezamAM rahevAnuM huM pasaMda na ApanAra sauno AbhAra mAnavAnI sAthe ATheya divasanI vyAkhyAna kare. jyAM vaividhya na hoya tyAM huM kaMTALI jAuM. bIjo javAba che je dezamAM sabhAonuM suMdara saMcAlana karyuM hatuM. Ama AnaMda ane ullAsanA koI samasyA ja na hoya tyAM paNa huM na rahe. samasyA vinA jIvavAnI vAtAvaraNamAM jJAnagaMgA samI A paryuSaNa vyAkhyAnamALAnI pUrNAhuti koI majA nathI. trIjo javAba e che ke je dezamAM dharma phalAvaravAjha samAna thaI hatI.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-10-95 prabuddha jIvana 19 mArI jIvanayAtrAnuM zabda-saMbalA 1 ramaNalAla cI. zAha saMbala eTale bhAtuM.yAtrA sArI rIte karavI hoya to mANase supaA, "satyanA prayogo' Thera Thera vaMcAtI. gAMdhIjI to samagra bhArata mATe suracipUrNa saMbala paNa pUratA pramANamAM sAthe rAkhavuM joie. keTalAka AdarzarUpa netA hatA . huM gAMdhIjInI prArthanA sabhAomAM jato. emanI graMtho jIvanayAtrAmAM saMbalarUpa nIvaDe che. ' AtmakathAe mArA citta upara ghaNAM UMDA saMskAra pADyA hatA. Aje zabdano upayoga keTalo badho vadhI gayo che! mAnava jIvananA zALAmAM abhyAsa daramiyAna citrakalA mAro priya viSaya rahyo vikAsamAM zabdanuM yogadAna ananya che. AraMbhamAM saMketa rUpa rahelA hato. vargamAM citrakalAnA viSayamAM sauthI vadhu mArkasa mane maLatA ane dhvanio kALakrame bolAtA ane zravaNagocara banatA zabdomAM te viSayamAM mAro pahelo naMbara raheto. roja sAMje pAMca vAge zALA rUpAMtarita thatA gayA. lipino vikAsa thayA pachI to sthaLa ane kALane chUTyA pachI citrakalAnA amArA zikSaka zrI rAhalakara amane keTalAka atikramavAnI zabdanI zakti anahada vadhI gai. * vidyArthIone be kalAka citrakalAnI vizeSa tAlIma ApatA. e vakhate zabdasamUha dvArA graMtharacanAnI pravRtti TheTha prAgaitihAsika kALathI muMbai ilAkAmAM sarakAra taraphathI zALAnA vidyArthIo mATe citrakalAnI cAlatI AvI che. bhaviSyamAM paNa te satata cAlatI raheze. pratyeka yugamAM parIkSA levAtI. e parIkSA mATe amane keTalAka vidyArthIone rAhalakara keTalIye anokhI tejasvI pratibhA zabda dvArA, kRti dvArA abhivyakta sara sArI rIte taiyAra karatA. sarakAra dvArA citrakalA mATe levAtI thatI AvI che. evI keTalIye kRtioe keTalAyanAM jIvanamAM ghaNuM moTuM elimenTarI ane inTaramiDiyeTa e baMne parIkSAomAM prathama naMbare parivartana ApyuM che. AvI pAritoSiko meM meLavelAM. amArA rAhalakara saranI paNa IcchA meM vAMcavAnuM kyAre zarU karyuM enuM pAku smaraNa nathI, kAraNa ke evI hatI ke meTrika pAsa karIne mAre je. je. skUla opha ArTamAM dAkhala zALAnA AraMbhanAM varSomAM ramatagamata ane citrakalAno jeTalo zokha thavuM ane citrakalAno DigrI kakSAno vizeSa abhyAsa karavo. paraMtu hato teTalo vAMcanano nahoto. amArA divasomAM ane emAM paNa 1942nI caLavaLa daramiyAna gAMdhIjI, kAkAsAheba kAlelakara ane amArI zALAmAM homavarka jevuM khAsa nahotuM. zIkhavavAnI paddhati paNa kizoralAla mazarUvALAnAM pustako meM vAMcyAM. mArI uMmara nAnI hatI tyAre evI hatI ke vidyArthI vargamAM ja badhI taiyArI karI le. vidyArthIo ane vAMceluM badhuM samajAtuM na hatuM. to paNa kAkAsAheba kAlelakaranA keTaluM jANe che ke zIkhyA che te zikSako praznottarI dvArA cakAsI letA. keTaluMka pustako- jIvanano AnaMda', "jIvana saMskRti', "jIvana vikAsa' ane kaMThastha karavAnI paddhati paNaM tyAre pracalita hatI. zALAmAMthI chUTyA pachI jIvana bhAratI'nI mArA jIvana upara ghaNI moTI asara thaI. ramavAnuM ja hoya evo khyAla bALapaNamAM tyAre amAro hato. kAkAsAheba kAlelakaranI zailI rocaka ane preraka hatI. vaLI emanuM dhyeya 1942mAM Quit IndianI caLavaLa zarU thaI e vakhate mArI jIvanalakSI hatuM. ene kAraNe AjhAdInI caLavaLanA e divasomAM evuM uMmara cauda-paMdara varSanI hatI. sabhA-saraghasamAM bhAga levAno utsAha sAhitya vAMcavuM gamI jAya e svAbhAvika hatuM. vAtAvaraNamAM evI ja ' kudaratI rIte ja tyAre badhA vidyArthIomAM hato. e divasomAM muMbaImAM havA prasarelI hatI. 1942nI caLavaLa daramiyAna zALAo cAreka hAthe lakhelI ane sAIkalosTAila karelI patrikAo ghera ghera pahoMcADavA mahinA sudhI baMdha rahelI. e divasomAM phAjala samayamAM zuM karavuM e mATe ghaNuMkharuM nAnAM nAnAM chokarAMone pasaMda karavAmAM AvatAM. tevuM kAma moTo prazna vidyArthIo mATe hato. huM mAro ghaNo samaya navAM navAM citro keTaloka vakhata meM paNa kareluM. bIjA mitro sAthe amArA vistAramAM ame doravAmAM vitAvato. paraMtu te uparAMta mAro keTaloka samaya vAMcana mATe : rAtane vakhate patrikAo pahoMcADI AvatA. e vakhate patrikAonuM paNa vaparAto. kAkA sAhebanAM pustako vAMcavAnI zakti zALAnA baMDala amArA makAnamAM AvatuM. koIka eka gupta sthaLe te mUkI jatuM. vidyArthIomAM eTalI badhI khIlelI na hoya, to paNa mArA sadabhAgye tyAre e baMDala kholIne sauthI paheluM kAma patrikA vAMcavAnuM huM karato. e pustako huM yathAzakti samajaNapUrvaka vAMcI gayo hato. kadAca zALAo rojerojanA samAcAra enI aMdara ApavAmAM AvatA hatA. sAmAnya niyamita cAlatI hota to kAkA sAhebanAM pustako vAMcavAno avakAza rIte je samAcAra chApavA upara pratibaMdha hoya evA samAcAra emAM ja maLyo na hota. A pustakoe mArA citta upara ghaNI moTI asara karI chapAtA. koikanI dharapakaDa, kyAMka sabhA-saraghasa hoya ke kyAMka ane bIje varSe meTrikanA vargamAM huM Avyo tyAre mArA nirNayamAM dhvajavaMdana thayuM hoya evA samAcAra emAM ApavAmAM AvatA. e parivartana AvyuM. je. je. skUla opha ArTamAM jaIne citrakalAno vAMcIne vAcako ghaNo romAMca anubhavatA. sAthe sAthe koikanuM lakhANa abhyAsa mATe nathI karavo, paNa ArTasa kolejamAM jaIne bI.e. thavuM che paNa hoya. te ghaNuM udbodhaka ane zaurya preraka hoya. A badhuM rojeroja evo nirNaya thayo. vAMcavAthI amArA jevA chokarAomAM paNa rASTrIya bhAvanAnI jAgRti meTrikanA varSa daramiyAna amArA varga zikSaka zrI amIdAsa AvI hatI. kANakiyA amAro gujarAtIno viSaya letA. emaNe varganI cha mAsika * patrikAonA vAMcana pachI keTaleka samaye huM pustakonA vAMcana tarapha parIkSAmAM gujarAtI viSayamAM mane sauthI vadhu mArkasa ApyA ane vaLyo. pustaka kharIdIne gharamAM vasAvI zakAya eTalI tyAre mArI zakti uttarapatramAM chelle evI noMdha karI ke "sAhityamAM tame rasa lezo to nahotI. pustako rAkhavA mATe nAnakaDAM gharamAM eTalI jagyA paNa AgaLa jatAM jarUra lekhaka thaI zakazo.' emanA e abhiprAyathI huM nahotI. vaLI evI tyAre prathA paNa nahotI. pustaka to graMthAlayamAMthI harSavibhora thai gayo. meTrika pachI citrakalAne badale ArTasa kolejamAM lAvIne vAMcavAnuM hoya evokhyAla tyAre pravartato mArA moTAbhAi sva. jaI sAhityano viSaya levo evo mAro saMkalpa draDha banI gayo. Ama vIracaMdabhAIne pustako vAMcavAno zokha hato. teo graMthAlayamAMthI kAkAsAheba kAlelakaranA jIvana vikAsa" ane "jIvana saMskRti' e pustako lAve. tenA upara huM najara nAkhato. AjhAdInI laDatanA divaso graMthoe mArA kizora jIvanamAM dizA parivartana karAvyuM. hatA. eTale moTAbhAI gAMdhIjInI AtmakathA tathA kAkA kAlelakara, mArI vAMcavAnI pravRttino AraMbha kAkA sAhebanA ciMtanAtmaka mahAdevabhAI desAI vagerenAM, gujarAta vidyApITha ane navajIvananA sAhityathI thayo hato. paraMtu meTrikanA varSa daramiyAna ramaNalAla prakAzano ghare lai AvatA. e divasomAM gAMdhIjInI AtmakathA desAinI be navalakathAo 'divyacakSu' ane "grAmalakSmI' vAMcavAmAM
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 prabuddha jIvana AvI. gAMdhIjInA vicAronuM emAM ghaNuM moTuM pratibiMba paDeluM hatuM. eTale e navalakathAo e jamAnAmAM ghera ghera vaMcAtI hatI. ramaNalAla desAinI kathAzailI paNa evI AkarSaka hatI ke vAMcakane chevaTa sudhI jakaDI rAkhe. A be navalakathAonA vAMcana pachI kolejanAM varSo daramiyAna ramaNalAla desAinI badhI ja navalakathAo meM vAMcI lIdhI hatI. enI sAthe sAthe kanaiyAlAla munazI, jhaveracaMda meghANI ane dhUmaketunI paNa badhI ja navalakathAo ane TUMkI vArtAonuM vAMcana rasapUrvaka thavA lAgyuM hatuM. AthI kolejamAM paNa meM evo nirNaya karyo ke bI.e.mAM arthazAstrano viSaya na letAM gujarAtI bhASA ane sAhityano viSaya levo. e pramANe bI.e. ane ema.e.mAM meM mukhya viSaya gujarAtI sAhityano rAkhyo hato . bI.e. thayA pachI meM be varSa 'sAMja vartamAna' nAmanA dainikamAM ane eka varSa 'janazakti' nAmanA dainikamAM patrakAra tarIke kAma karyuM. sAthe sAthe ema.e.no abhyAsa paNa karyo. ema.e.mAM muMbai yunivarsiTImAM (AkhA muMbai ilAkAmAM tyAre mAtra eka ja yunivarsiTI hatI) gujarAtI viSayamAM prathama naMbare Avyo ane baLavaMtarAya ThAkora suvarNacaMdraka mane maLyo. ene pariNAme muMbainI senTa jheviyarsa kolejamAM gujarAtI viSayanA adhyApaka tarIke mArI nimaNUMka thai. patrakAratvanuM kSetra choDIne adhyApananA kSetramAM huM Avyo. kAkAsAheba kAlelakare koika sthaLe lakheluM hajuM yAda che ke mANase jIvanamAM taka maLe to thoDoka vakhata paNa adhyApanakArya karavuM joie kAraNa ke ethI enA jIvanano abhigama vikAsazIla 2he che. adhyApaka thavAnA mArA svapramAM e rIte kAkAsAheba kAlelakaranuM preraka baLa rahyuM hatuM. adhyApanakSetra maLatAM lekhana ane vAMcana mATe ghaNo avakAza maLyo, jeNe mArA jIvana ghaDataramAM mahattvano bhAga bhajavyo. i. sa. 1955mAM huM pU. puNyavijayajI mahArAjanA saMparkamAM Avyo. emanI preraNAthI madhyakAlIna jaina rAsAskRtiono meM abhyAsa karyo tathA 'naLa damayaMtInI kathAno vikAsa' e viSaya para zodha nibaMdha lakhI meM muMbai yunivarsiTInI pIeca. DI.nI padavI prApta karI. tyAra pachI 1963mAM DaoN. harivallabha bhAyANInI bhalAmaNathI AcArya hemasAgarasUrijIe 'kulavayamALA' nAmanA prAkRta graMthanA anuvAdanuM kAma mane soMpyuM. be varSa e kArya cAlyuM. mahAna AcArya ughotanasUri kRta 'kulavayamALA' nAmano graMtha prAkRta bhASAno eka adbhUta graMtha che. e prAkRtamAM vAMcatAM anero AhlAda anubhavyo. enI sAthe sAthe e graMthe jaina dharmanA sUkSma siddhAMto samajavA mATenI preraNA mane ApI ethI kavitA, navalakathA, nATakAdi lalita sAhitya taraphathI huM jaina saiddhAMtika sAhityanA adhyayana tarapha vaLyo. tyAga, vairAgya ane upazamanAM vacanothI maheMkatA 'kuvalayamALA' graMtha dvArA mArA jIvanamAM eka navo ughADa thayo. e graMthanuM RNa mAre mAthe ghaNuM moTuM che. chellA traNeka dAyakAmAM jainadarzana uparAMta anya darzanonA zAstrIya graMtho vAMcavAnI abhiruci mane je thai che temAM 'kuvalayamALA'nuM prerakabaLa ghaNuM moTuM rahyuM che . alabatta zrI haribhadrasUri, zrI hemacaMdrAcArya, zrI yazovijayajI, zrI samayasuMdara, zrI AnaMdadhanajI, zrI devacaMdrajI vagerenI kRtioe paNa mArA jIvanamAM A rasanuM poSaNa karavAmAM mahattvanuM kArya karyuM che. Ama, gAMdhIjInI AtmakathA, kAkA sAhebanA jIvanalakSI graMtho, ramaNalAla desAinI navalakathAo ane udyotanasUri kRta 'kuvalayamALA' vagerenuM mArA jIvanane ghaDavAmAM ghaNuM moTuM yogadAna rahyuM che. evuM nathI ke mAtra A kRtiothI ja jIvana ghaDAya. sAmAjika, kauTuMbika, vyAvasAyika, Arthika ityAdi saMjogonusAra darekanA jIvanane ghaDanAra judI judI kRtio hoi zake. manuSyanAM jIvanadhyeya ane jIvanapatha upara teno ghaNo AdhAra rahe che. tA. 16-10-95 huM vyavasAye AraMbhamAM patrakAra hato. pachI kolejamAM ane yunivarsiTImAM adhyApaka thayo eTale vAMcananI pravRtti mArA jIvanamAM anivAryapaNe joDAyelI rahI che. vyavasAyakALanA cAra dAyakA ane nivRttikALano lagabhaga eka dAyako ema pAMca dAyakAmAM lAkho pRSThanuM vAMcana thayuM haze. (vidyArthIonA uttarapatronuM, ke pIeca.DI.nA zodhanibaMdhonuM vAMcana te juduM) ATalA badhA vAMcana pachI bhUtakALa upara daSTi karatAM lAge che ke jeTaluM kAmanuM ane upayogI vaMcAyuM che tenA karatAM binajarUrI prAsaMgika vAMcana ghaNuM vadhu thayuM che. ane temAM keTaluMka to pharajiyAta karavuM paDyuM che. zabdamAM acityazakti che. vAMcana jIvanane ghaDe che e nirvivAda kikata che. kharAba vAMcana mANasane bagADe che e paNa eTaluM ja sAcuM che. potAnA jIvanaghaDatara mATe vyaktioe ane emanA vaDIloe AraMbhathI ja yogya pasaMdagI karatA rahevuM joie. je graMtha prathama vAMcane paNa pUrA karavAnuM mana na thAya evA nisteja graMthano jIvana upara bahu prabhAva paDe nahi. je graMthano potAnA jIvana upara ghaNo badho prabhAva paDyo hoya te graMtha phakta eka ja vAra vAMcIne mANasa saMtoSa mAnI na zake. je graMtha prathama vAMcane ja potAnuM tamAma rahasya pragaTa karI de ane pachI ene kyAreya kazuM navuM kahevAnuM rahe nahi te graMthanuM mUlya bahu AMkI zakAya nahi. je graMtha vAraMvAra vAMcavAnuM game ane pratyeka vAMcane kazoka navo artha saMdarbha prakAze ane enI jUnI vAta paNa pratyeka navA vAMcane tAjhagIsabhara lAge te graMthanI mUlyavattA ghaNI vadhAre hoya che. AvA jIvanasparzI graMtho ja vyaktitvanA ghaDataramAM ghaNuM moTuM yogadAna ApI zake. [tAjetaramAM pragaTa thanAra DaoN. prItibahena zAha-saMpAdita graMtha 'pIdho amIrasa anubhavano' mATe lakhelo lekha.] zrI muMbai jaina yuvaka saMgha 385, saradAra vallabhabhAI paTela mArga, muMbaI-400 004. vArSika sAmAnya sabhA saMghanI vArSika sAmAnya sabhA budhavAra tA. 22-11-'95nA roja sAMjanA 6-00 kalAke paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM maLaze je vakhate nIce pramANe kAmakAja hAtha dharavAmAM Avaze. (1) gata vArSika sAmAnya sabhAnI miniTas (2) 1994-95nA vRtAMta tathA saMgha temaja zrI maNilAla mokamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayanA oDiTeDa thayelA hisAbo maMjUra karavA. (3) 1995-96 varSanA aMdAjapatro maMjUra karavA. (4) saMghanA padAdhikArIo temaja kAryavAhaka samitinA 15 sabhyonI cUMTaNI. (5) saMgha temaja vAcanAlaya-pustakAlayanA oDiTarsanI nimaNUMka karavI. upara jaNAvelI vArSika sAmAnya sabhAnA anusaMdhAnamAM jaNAvavAnuM saMghano vRttAMta tathA saMgha temaja vAcanAlaya ane pustakAyalanA oDiTa thayelA hisAbo saMghanA kAryAlayamAM rAkhavAmAM AvyA che. tA. 15-11-95 thI tA. 21-11-95 sudhInA divasomAM baporanA 1 thI 5 sudhImAM koipaNa sabhya tenuM nirAkSaNa karI zakaze. A sAmAnya sabhAmAM koine prazna pUchavAnI icchA hoya to be divasa agAu lekhita mokalI ApavA vinaMtI. vArSika sAmAnya sabhAmAM sarva sabhyone upasthita rahevA vinaMtI che. nirubena esa. zAha pravINacaMdra ke. zAha maMtrIo mAlika : zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha - mudraka, prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha 3 prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 004, phonaH 3820296. mudraNasthAna * rilAyansa oNphaseTa prinTarsa, 69, khAMDiyA sTrITa, muMbaI-400008. lesaraTAIpaseTiMga: mudrAMkana, muMbaI-400092.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0 varSa: (50) + 60 aMka: 110 0 tA. 16-11-950 0Regd. No. MH. By. /south 54. Licence 37 000zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra000 prabhu& QUO6i 000prabuddha jIvana pAkSika 199thI 1989 50 varSa000vArSika lavAjama rU. 30000 taMtrI ramaNalAla cI. zAha zAMtidUtonI hatyA ' IjharAyelanA vaDApradhAna zinjhAka rebInanI hatyA eka gAMdhIjInI ahiMsAnI ucca bhAvanA ane e samayanA vAtAvAraNane ijharAyelanA hAthe ja thaI. ijharAyalane yuddhanA moracethI pAchuM vALIne kAraNe e ghaTanAnA hisAtmaka pratyAghAto paDyA nahi, paNa jo koi zAMti sthApavAnI dizAmAM atyaMta mahattvanuM kadama bharanArane zAMti musalamAnanA hAthe gAMdhIjInI hatyA thai hota to hiMsaka pratyAghAto na mATenI prArthanAno kAryakrama pUro thatAM ja goLIthI vIMdhI nAkhavAmAM ja paDyA hota ema kahI zakAya nahi. AvyA. rebIne zAnti mATe gavAyelA prArthanAgItanA kAgaLane vALIne duniyAmAM vyaktigata hatyA sauthI vadhu rAjakAraNanA kSetre thAya che. potAnA khissAmAM mUkyo te kAgaLanI ArapAra goLI nIkaLIne sAmAjika, zaikSaNika ke dhArmika kSetre eTalo saMbhava nathI. rAjakAraNamAM rebInano prANa laIne jaMpI. AvI ghaTanA pAchaLa paNa jANe koI saMketa to sattAnI kheMcatANano moTo prazna hoya che. vaLI duzmana rAjya sAthenAM na rahyo hoya ! zAntidUtanI hatyA thAya e kudaratanI ghaTanAomAM eka gharSaNo paNa temAM bhAga bhajave che. moTI visaMgata ghaTanA gaNAya. chellA thoDA dAyakAomAM mahAtmA kuTila rAjanIti to ema ja mAne che ke mukhya vyaktinuM astitva gAMdhIjI, mArTina lyuthara kiMga, abdula nAsara, anavara sAdata vagere ja miTAvI devAthI moTI rAjadvArI uthalapAthala thaI zake che. jahona zAntidUtonI hatyA thai che. IjIptanA vartamAna pramukha honI mubAraka keneDI, IdirA gAMdhI, liyAkata alIkhAna, rAjIva gAMdhI, premadAsa, ane pelesTAInanA yAsara arAphata upara hiMsaka humalAo thayA che. biyaMtasiMga vagere ghaNAM udAharaNo najIkanA bhUtakALamAM jovA maLaze. AvI ghaTanAo mAnavajAtanI moTAmAM moTI kamanasIbI che. putrane hAthe vartamAna samayamAM rivolvara vagere ghAtaka zastro eTalAM sulabha banI pitAnuM khUna thAya, ziSyanA hAthe gurunI hatyA thAya to tevI ghaTanAo gayAM che ane salAmatInI game teTalI sudraDha vyavasthA karavAmAM AvI coMkAvanArI, AghAtajanaka akaLa lAge che. pote jene maratAM bacAvyo hoya ane mANasa covIsa kalAka bakhtara paherIne phare to paNa kyAre kevI hato evA eka dardIe eka zAMticAhaka mUka lokasevakane mArI rIte hatyA thaI jaze te kahI zakAtuM nathI. have to "mAnava-bomba'nI nAkhavAno prayAsa karyAnI ghaTanA ghaNA vakhata pahelAM sAMbhaLI hatI. yukti cAlu thaI che. maraNiyo thavA nIkaLelo mANasa potAnA zarIra sadbhAgye najIvI IjAthI e lokasevaka bacI gayA hatA. AvI upara ja visphoTaka dravya rAkhI pAse jaI cAMpa dabAvI pote mare che ane ghaTanAo vize jyAre sAMbhaLIe chIe tyAre mAnavInuM mana keTaluM akaLa nakkI karelA netAne paNa mAre che. salAmatInI vyavasthAmAM kyAre kevA che ane kyAre, kaI rIte, kevA jhanUnathI te uzkerAi jaze teno vicAra prakAranI hAlata thai jaze te kahI zakAya nahi. Ave che ! duniyAnA badhA ja zAntidUto ekasarakhA nathI hotA. sakriya - koipaNa zAMtidUtanI hatyA karavAthI zAMti aTakI jatI nathI. koika rAjakAraNamAM bhAga levo ane zAntinI sthApanAnA prayAso karavA e vAra evuM paNa bane che ke loko evI ghaTanAne kAraNe vadhu saMgaThita thAya eka prakAra che. be trAhita rASTro vacce yuddha cAlatuM hoya ane trIjA ja che ane zahIda thayelA netAnA tarpaNa rUpe zAMti mATe vadhu joradAra prayAso dezanI vyakti madhyasthI tarIke sarasa kAmagIrI bajAvI zAnti sthApI kare che. koIka vAra evuM paNa bane che ke mukhya vyaktinI vidAya thatAM Ape e paNa eka prakAra che. yuddhanI sthiti na ja hoya, paraMtu potAnuM zAMti mATenuM AMdolana vilaMbamAM paDI jAya che ane pharI pAchI mAnavakalyANanuM kArya evI sarasa rIte cAlatuM hoya ke zAntikudaratI rIte vaimanasyanI ghaTamALa cAlu thAya che. ja banelI rahyA kare e vaLI judo ja prakAra che. zAnti mATenA keTalAka suleha zAMti karavA mATe netAgIrI lenAra netAnI hatyA ghaNIvAra prayAsa e mAtra "ayuddha'nI sthitinA ja hoya che. enAM mULa UMDAM nathI enA potAnA ja mANasonA hAthe thAya che, to keTalIka vAra virodhI hotAM. bIjI bAju prajA kalyANanI keTalIka racanAtmaka pravRttiomAM pakSanA mANasone hAthe thAya che. svapakSanI vyakita dvArA thatI hatyAnA saMgIna ciraMjIvI zAMtinAM mULa ghaNAM UMDe UtarelAM hoya che. pratyAghAto eka prakAranA paDe che. viruddha varganA mANaso dvArA thatI sAcA zAMtidUto dharmanA kSetre ApaNane jovA maLaze. dIna, duHkhI, hatyAnA pratyAghAto judI ja jAtanAM paDe che. AvA pratyAghAto kyAreka garIba lokonI vacce jaIne teone sukhI karavA mATe AvI vibhUtio hiMsaka svarUpe paNa pakaDe che ane eka hatyAmAMthI ghaNI hatyAo sarjAya potAnI jAtane ghasI nAkhe che, potAnA samagra jIvanane samarpita karI de che. hiMdu-musalamAnanA prazne gAMdhIjInI hatyA eka hiMdunA hAthe ja thaI. che. teone koI prasiddhinI ke pAritoSikanI AkAMkSA hotI nathI.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 prabuddha jIvana zAMtimaya rIte teo potAnuM jIvanakArya (mizana) sArI rIte calAve che. lokonA kalyANane mATe teo rAta- divasa potAnuM kAma prema ane niSThAthI sAcI rIte jIvananA aMta sudhI kare che. ekaMdare AvA zAMtidUtone koi AMca AvatI nathI. temanA jIvanakAryamAM koi pakSapAta, anyAya, rAjakAraNa jevuM kazuM hotuM nathI. teo sthaLAMtara, kSetrAMtara, kAryAntara paNa karatA nathI. keTalAMka netAo sAmAjika kSetre lokakalyANanI ekAda mahattvanI pravRtti sArI rIte upADI le che. koika anAtha bALakonI pravRtti hAtha dhare che; koika bhikhArIone vyavasAye lagADavAnI pravRtti calAve che; koika raktapittanA dardIonI sAravAra kare che; koika AdivAsI vistAramAM jaine teonI sukhAkArI mATe mahattvanI kAmagIrI bajAve che. AvA ghaNAkharA lokasevako varSo sudhI jIvanabhara e ja kSetramAM e ja mahattvanuM kArya sAcA dilathI kare che. lokomAM prema ane saMpanI bhAvanA dvArA temanuM zAMtinuM kArya sArI rIte cAle che. paraMtu AvA keTalAka loka sevakomAM paNa vakhata jatAM dhananI abhilASA jAge che. prasiddhi pAchaLa teo doTa mUke che. pachInA varSomAM teono eka paga potAnI saMsthAmAM ane bIjo paga dilhI sudhI ke videza sudhI pahoMcato rahe che. taka maLe to teo rAjakAraNamAM paNa jhaMpalAve che; AMTI ghUMTImAM paDe che. bIjAnA dveSa ane vaimanasyano bhoga bane che ane kyAreka koikanI hatyA paNa thAya che. keTalAka zAMtidUto garIba lokonI vacce jaine, khAsa karIne DuMgaromAM ane jaMgalomAM rahetA AdivAsI lokonI vacce jaine temane anna, vastra, raheThANa, Arogya, zikSaNa vagerenI bAbatamAM bahArathI dhana lAvIne ghaNI sahAya kare che. teo potAnA e kAryamAM rAta divasa lAgI paDelA hoya che. teo ekaMdare mAnavasevAnuM ghaNuM moTuM ane mahattvanuM kArya kare che. paraMtu temanA aMtaramAM UMDe UMDe loko pAse, bahu jAhera na thai jAya e rIte, dhIme dhIme dharmAMtara karAvavAnI vRtti rahelI hoya che, teonuM dhyeya tarata najare Ave evuM nathI hotuM, paraMtu pacAsa so varSanA aMte tenuM pariNAma dekhAyA vagara rahetuM nathI. AvA zAMtidUto kyAreka vivAdanA vaMToLe caDe che. ane kyAreka anya dharmanA jhanUnI mANasanA hAthe tenI hatyA paNa thai jAya che. koi paNa prajA lAMbA samaya sudhI yuddhanI sthitimAM jIvI zake nahi. vIsa-pacIsa varSa e to moTAmAM moTo gALo gaNAya, kAraNa ke eTalA vakhatamAM to eka peDhI vidAya lai le che ane bIjI navI peDhI udayamAM Ave che. jUnI peDhIne duzmano pratye jeTaluM vaimanasya hoya teTaluM navI peDhIne na hoya. bIjI bAju aneka sainikonI hatyAne kAraNe hajAro, lAkho strIo vidhavA banI hoya. keTalIya mAtAoe potAnA saMtAnane gumAvyA hoya. evI duHkhada kauTuMbika paristhitimAM yuddhanA nAdane bahu anumodana maLe nahi. mahilAo potAnA kizora ke yuvAna saMtAnone yuddha bhUmi para jatAM aTakAvavAnA sabaLa prayAsa karyA vagara rahe nahi. AthI yuddhanI sthitimAM baMne pakSa samajaNapUrvaka veLAsa2 jo suleha zAMti na karI to paNa yuddhanA thAkanI zAMti to AvyA vagara rahe nahi. e daSTie paNa zAMtinI AvazyakatA rahe che. eTalA mATe evA saMjogomAM jeo suleha-zAMtinI darakhAsta kare che teone lokonA vizALa vargano satvara sAtha maLavA lAge che. zAnti mATenI pahela karanAra yaza meLavI jAya che. bIjA vizvayuddha pahelAMnA divaso judA hatA. gayA be saikAmAM yuropanA sAmrAjyavAde duniyAnA ghaNA dezomAM, khAsa karIne eziyA ane AphrikAnA dezomAM potAnI hakumata jamAvI hatI. tyAre vinAzaka zastronI ane visphoTaka dravyonI ATalI badhI zodha thai na hatI. tethI tA. 16-11-95 eka nAnA sainya dvArA moTA pradeza upara potAnI sattA calAvI zakAtI ane dhAka besADI zakAtI hatI. have yuga badalAyo che. rAjadvArI sabhAnatA AvI che. lokazAhI ane svataMtra astitvanA vicAro prabaLa banyA che. Arthika samasyAo paNa UbhI thai che. vaLI yunAiTeDa nezansa dvArA nAnAM nAnAM rAjyonA paNa astitva, svAyattatA ane saMrakSaNano svIkAra thayo che. bIjA vizvayuddha daramiyAna jarmanIe lAkho yahUdIonI je ghora sAmudAyika katleAma karI hatI tene kAraNe vizvayuddha pachI yahudIo mATe kuNI lAgaNI pravartatI hatI. amerikAnI lAgavagane kAraNe yunAiTeDa nezansa dvArA yahudIonA mULa vatana jerusalema pAse nakaro raNapradeza emanA vasavATa mATe alaga karI ApavAmAM Avyo. khamIravaMtI yahUdI prajAe bhAre puruSArtha karI potAnA rASTrane duniyAnuM eka mokharAnuM rASTra banAvI dIdhuM. duniyAbhAranA yahudIo tyAM AvI vasyA. raNa phaLadrupa banI gayuM. paraMtu lazkarI tAkAta vadhatAM ijharAyela jabarUM ane Akramaka banI gayuM. 1967mAM ane 1972mAM eNe yuddha karI pADozI dezo ijipta, siriyA, jorDana vagereno emanI sarahado 52no pradeza kabaje karI lIdho. tyArathI e dezo sAthe ijharAyela satata laDatuM jhaghaDatuM rahyuM. ijharAyalane emanI sImAo vistArI ApavAnuM kAma lazkaranA kamAnDara vitjhAka rebIne karyuM. rebInano janma jeruselamamAM thayo hato. emanuM kuTuMba raziyAmAMthI nIkaLIne jerUselamamAM AvIne rahyuM hatuM. bIjA vizvayuddha pahelAMnI e ghaTanA che. ijharAyelanI aMdara yahudIonI vasatI 54 lAkha jeTalI che. paraMtu temAMnA moTA bhAganA yahudI loko duniyAnA bIjA dezomAMthI AvIne vaselA che. jerUselama ane enI AsapAsanA vistAromAM saikAothI mULa rahIza tarIke rahetA yahudIonI saMkhyA ghaNI ja ochI che. eTale bahArathI AvelA loko karatAM tyAM janmelAM yahudIono potAnI mAtRbhUmi mATeno prema vadhAre hoya e kudaratI che. yahudIone potAne alaga svataMtra rASTra maLyuM tenuM teone ghaNuM gaurava ane svAbhimAna hoya, paraMtu ijharAyela mATe rebInane ghaNI lAgaNI hatI, kAraNa ke teo ijharAyelamAM ja janmyA ane moTA thayA hatA. rebIna potAnA juvAnInAM varSomAM ijharAyelanA sainyanA kamAnDara hatA ane temaNe Arabo pAsethI ijharAyela mATe pradeza jItI ApavAnuM mahattvanuM kArya karyuM hatuM. ijipta, siriyA, jorDananA potAnI sarahada uparanA pradezone lazkarI AkramaNa karIne ijharAyele pacAvI pADyA. ijharAyelanI dAnata to e prajAone hAMkI kADhIne potAnA rAjyonI sImA vistAravAnI hatI, paraMtu ema saikAothI vaselI tamAma prajAne sahelAithI hAMkI kADhI zakAtI nathI. eTale e pradezo uparano lazkarI kabajo bIjI rIte kahIe to ijharAyela mATe mAthAnA duHkhAvA rUpa hato. bIjA vizvayuddha pachI gerIlA paddhatinI laDAi ane AtaMkavAda tathA sulabha banelA navAM visphoTaka zastrone kAraNe Araba musalamAno maraNiyA thaine ijharAyelanI aMdara moTA ghaDAkA karatA rahyA hatA. saLagatI sarahadone kAraNe ijharAyelamAM satata taMgadilI ane azAMti rahyA karatI hatI. vaDApradhAna rebInane ema lAgyuM ke A rIte kAyama azAMta ane anizcita jIvana jIvavuM enA karatAM duzmana sAthe suleha karI levI sArI, paraMtu sulehano artha eka ja thAya ke duzmanane enA potAnA pradezo pAchA ApI devA, vayovRddha rebIna have evuM karavA paNa taiyAra hatA. emaNe ijharAyelanI zAMti mATe amerikAnA dabANathI e pramANe zAMti ka2A2 karyAM. rebIna ane yAsara arAphata e baMnee zAMtinI dizAmAM je pagaluM
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-95 prabuddha jIvana lIdhuM te aitihAsika daSTie ghaNuM ja mahattvanuM hatuM. AMtarASTrIya rAjadvArI zrI muMbai jena yuvaka saMgha ghaTanAonI daSTie paNa e eka krAMtikArI pagaluM hatuM. eTale ja bIna ane arAphatane zAMti mATenuM nobala pAritoSika ApavAmAM AvyuM. A navI kAryavAhaka samiti ghaTanA batAve che ke IjharAyela ane musalamAna Arabono prazna gaMbhIra rahyA karyo che. nobela pAritoSika ApavAmAM rAjakAraNa bhAga bhajavI (1995-1996) gayuM, kAraNa ke baMne yuddhakhora vyaktioe garajanA mAryA suleha karI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA budhavAra, hatI. eTale sAcA arthamAM teo zAMtinA dUta banI gayA nahotA. (noAkhalImAM zAMti sthApavA gayelA mahAtmA gAMdhIjIne nobela tA : 22-11-1995nA roja sAMjanA 6 kalAke paramAnaMda kApaDiyA pAritoSika ApavAmAM AvyuM nahotuM. e mATe evuM kAraNa ApavAmAM | sabhAgRhamAM maLI hatI. saMghanA hisAbo, saravaiyuM ane navA varSanA aMdAjapatro rajU thayA bAda ane te maMjUra thayA bAda nIce pramANe AveluM ke bhale ahiMsaka hoya to paNa teo caLavaLa calAvanAra hatA. jo ke gAMdhIjIne evA koI pAritoSikamAM jarA paNa rasa na hato.) | padAdhikArIonI sarvAnumate varaNI karavAmAM AvI hatI. I padAdhikArIo rebIne eka mahattvanI muddAnI vAta e karI hatI ke e (1) DaoN. ramaNalAla cI. zAha-pramukha pelesTiniyanonA jItelA pradezamAM pelesTAInanA mulamAna lokonI (2) zrI caMdrakAMta dIpacaMda zAha-upapramukha saMkhyA eka lAkhane vIsa hajAranI che ane tyAM rahetA yahudIonI saMkhyA (3) zrImatI nirubahena esa. zAha-maMtrI mAtra 450 jeTalI che. eTalA yahudIonA rakSaNa mATe traNa beTeliyana (4) zrI jayavadana ratilAla mukhatyAra-maMtrI jeTaluM sainya kAyamane mATe tyAM rAkhavuM paDe che. 450 yahudIo mATe (5) zrI bhUpendrabhAI DAhyAbhAI jhaverI-koSAdhyakSa ATalo moTo kharca karavAnuM ijharAyela jevA nAnA rASTrane kAyama mATe paravaDe nahi. vaLI e pradezamAMthI pelesTiniyana lokone bhagADI devA D kAryavAhaka samitiH ane yahudIone tyAM vasAvavAnuM kAma tyAM thaI zake nahi. evuM karatAM saMghanI kAryavAhaka samitinA paMdara sabhyonI cUMTaNI karavAmAM to pacAsa so varSa paNa nIkaLI jAya ane chatAM dhAryuM pariNAma Ave | AvI hatI. cUMTAyelA sabhyonAM kamAnusAra nAma nIce pramANe che : hahi. vaLI pelesTAInanA lokonI potAnI alaga saMskRti che, alaga | () zrI cImanalAla je. zAha (2) prA. tArAbahena 2. zAha dharma che, teo kyAreya yahudI thavAnA nathI. to pachI ATaluM badhuM kharca { (3) zrI maphatalAla bhIkhAcaMda zAha (4) zrI rasikalAla laheracaMda karavAnI AvazyakatA zI ? vaLI tyAM ATaluM badhuM sainya rAkhavA chatAM zAha (5) zrI subodhabhAi ema. zAha (6) zrI vasumatIbahena vakhatovakhata bomba phATe che, mazInagana cAle che ane kAyamanI azAMti bhaNasAlI (7) zrI uSAbahena mahetA (8) zrI puSpAbahena parIkha ane taMgadilI rahyA kare che. enA karatAM to sAro rasto e che ke (9) zrI mInAbahena ena. zAha (10)zrI ke. pI. zAha (11) zrI | zAMtipUrvaka teo jIve ane zAMtipUrvaka ApaNe jIvIe." jayAbahena vIrA (12) zrI nemacaMda ema. gAlA (13) zrI - yuddhanI sthiti damiyAna jyAre paNa suleha-zAMtinI vAta Ave tyAre | zailezabhAI hiMmatalAla koThArI (14) zrI kusumabahena ena. bhAu eka nAnakaDo varga evo to rahevAno ke jene e suleha-zAMti game nahi. (15) zrI pannAlAla 2. zAha. dezAbhimAnathI ke jAti, kuLa ke dharmanA abhimAnathI prerAyelA evA T ko. opTa sabhyoH jhanUnI mANaso AvI zAMtine aTakAvavAno prayatna kare che. evA jhanUnI mANasomAM yuvAnavarga vizeSa hoya che. keTalAMka bebAkaLA yuvAno | saMghanI tA. 2-12-1995nI maLelI kAryavAhaka samitinI koikanA caDAvyA caDhI paNa jAya che. te eTalI hada sudhI ke hiMsaka | prathama sabhAmAM nIcenA pAMca sabhyone ko-opTa karavAmAM AvyA tophAno karavA uparAMta potAnA ke anya pakSanA mukhya netAnI hatyA hatI. karavA sudhI teo pahoMcI jAya che. kyAreka to potAnA caDAvelA (1) zrI guNavaMtalAla a. zAha yuvAnono nazo pachI DAhI vAto karavAthI Utarato nathI. evA yuvAno (2) zrI je. pI. zAha zAMtinI vAta karanAra potAnA netAnI hatyA karI bese che. (3) zrI vI. Ara. ghelANI chellA ekabe dAyakAmAM duniyAbharamAM keTalAka yuvAvarga magajanuM (4) zrI nItinabhAI sonAvAlA samatolapaNuM gumAvIne rakhaDanAra nIkaLyo che. pote je guno karaze tenuM (5) zrI ramAbahena je. vorA AvatI kAle zuM pariNAma Avaze, potAnI, potAnA kuTuMbanI, samAja | zrI ma. mo. zAha sArvajanika vAcanAlaya-pustakAlaya. ane dezanI zI sthiti thaze enI ene jarA paNa paravA hotI nathI. samiti: bhADUtI mArAonI saMkhyA paNa duniyAmAM divase divase vadhatI jAya che. TI.vI. ane calacitro dvArA e bhayaMkara hiMsaka drazyo batAvavAmAM Ave | TrasTIoH (1) DaoN. ramaNalAla cI. zAha (2) zrI cImanalAla che. enI asara paNa yuvAnonA mAnasa upara thAya che. AMtararASTrIya [je. zAha (3) zrI subodhabhAI esa. zAha (4) zrI ke. pI. zAha gupta saMgaThano dvArA nirdaya hatyAnI vividha yejanAo thatI rahe che. hera | ane (5) zrI pravINabhAI maMgaLadAsa zAha jIvanamAM salAmatInuM pramANa divase divase ochuM thatuM jAya che. nAnAM lAyabrerI samiti : saMghanA padAdhikArIo uparAMta (1) zrI ! nAnA ekamo dvArA sadAcAranuM pAyAnuM nakkara kAma karavAno vakhata to nemacaMda ema. gAlA (kavinara) (2) prA. tArAbahena 2. zAha (3) kyAranoya pAkI gayo che. e jo nahi thAya to bhAvi azAMtimaya, zrI uSAbahena mahetA (4) zrI vasumatIbahena bhaNasAlI (5) zrI aMdhakAramaya che e vize zaMkA nathI. kusumabahena ena. bhAu (6) zrI puSpAbahena parIkha (7) zrI ramaNalAla cI. zAha * | naTubhAI paTela |
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ : prabuddha jIvana tA. 16-11-95 ? tamane kevA bhAgAkAra game-niHzeSa ke zeSavALA ? | gulAba deDhiyA ' gaNita mane na gamato viSaya che. kadAca evuM paNa hoya ke gaNitane pahelAM mane niHzeSa bhAgAkAra gamatA hatA. hisAba cUkate zeSa paNa huM na gamato houM. chatAM gaNitane samajavAnI majA kaMi ora hoya kaMI na rahe. paNa have lAge che ke bhAgAkAramAM mahattvanI vastu ja zeSa che. ghaNI mathAmaNane aMte koI dAkhalAno javAba maLI Ave tyAre che. zeSa e nagaNya nathI. ene dhutkAro kAM? vadhelI zeSa ApaNI niyati - ukelanArane thatA AnaMdane agaNita rasa kahevo rahyo. bacapaNamAM maLe che. ghaNuM ghaNuM karo toya badhuM bhAgI ja na zakAya. ApaNane bhAgI javuM pustakane aMte javAba ApelA hoya evuM gaNita gamatuM. ame javAba paDe. bhAgyAno bhrama karIe to paNa zeSa rahe ja. zeSa svabhAve makkama joI laIne ghaNI vAra dAkhalAnI mAMgaNI karatA. kyAreka tALo na maLe hoya che. taLiye rahe che eTale ghaTTa hoya che. zeSa hoya nAnakaDI paNa haTe to ene pustakamAM thayela mudraNadoSa samajatA. nahi. zeSano vicAra karatA ane prasAdamAM apAtI zeSa yAda Ave che, saravALA mane game che. saravALA mane AvaDe che . AMgaLImAM prasAdane ame zeSA kahetA. veDhAnAM mApa mUkIne kudarate ApaNane gaNita vArasAmAM ApyuM che. bahAra bhale badhuM pUruM thai jAya to paNa aMdara kaMIka zeSa rahI jAya veDhAnI gaNatarIthI huM saravALA karI zakuM chuM. saravALA e gaNitanuM che. maitrImAM to zeSano ja mahimA che. javAba zuM Avyo tene koNa gaNe bALapaNa che. saravALAmAM saraLatA che. saravALAno mane Dara nathI che? zuM karyuM zuM na karyuM e badhuM to ThIka jANe. zeSa zuM rahyuM te kAmanuM. lAgato. paNa moTe moTI moTI rakamanA saravALA karanArAone huM vaDIlopArjita mAlamilakatanI vaheMcaNImAM paNa badhe pakSe najara zeSa para, acaMbA ane mAnanI najare jouM chuM.. hoya che. saravALAno thoDo sAdo AnaMda lIdho na lIdho ke bAdabAkI AvI gaNitamAM niHzeSa bhAgAkAra bhale zakya che. jIvanamAM niHzeSa ja samajo. basa, kharI khUbI ja A che. bheguM karo, jamA karo, vattA karo, saMbaMdho, niHzeSa prasaMgo, niHzeSa paLo ke niHzeSa saMsmaraNo kyAM zakya umero, ke tarata ja bharatI pachI oTa AvI ja samajo. suda pachI vada che? UbhelI ja che. bAdabAkInI ADI lITI '---' meda utArI nAkhe che. uzanasanuM jANItuM kAvya "vaLAvI bA AvI' yAda che ne ! vekezana ochuM kare che, ghaTADe che. prathama to je vadhu che temAMthI thoDuM bAda karAve che. pUruM thatA saMtAno cAlyA jAya che, viraha bhAgAkAra karI de che. bAkI rahI paNa AgaLa jatAM to thoDAmAMthI jhajhu bAda karAve che. tyAre mane muMjhAro jAya che khAlI ghara, eja vaDIlo ane smaraNonI zeSa, janArAone thAya che. manamAM khaTako thAya che. vadI levI paDe gUMcavADA jevuM lAge che. vaLAvI AvyA pachI gharamAM rahI gayela zeSano sAmano karavo kevo kaThina bAdabAkI eTale to kahe che, tamArI pAse che te Apo. nathI to mAgI hoya che. vartamAnano satata bhAgAkAra thato rahe che, zeSa rahe che te bhIkhI udhAruM uchInuM karIne paNa Alo. bAdabAkI ApaNI boraDI anAgata che. mRtyu bhAgAkAra kare che chatAM zeSa choDI jAya ja che, khaMkherI nAkhe che. saravALA khaLAnA pAna jevA che. bAdabAkI kheDUtanA pAchaLanAo mATe e zeSa pachI vizeSa banI rahe che. nasIba jevI che. pAnakhara e bAdabAkInuM apara nAma che. koNe kahyuM gaNita nIrasa viSaya che. jemAM gaNita sivAyanuM AvuM samaju jana to ema vade che ke bAdabAkI vagara cAle ema nathI, AvuM AvatuM hoya e gaNita mane game che. gaNitamAM nApAsa thayA nahi to saravALAno phugAvo vadhI jaze. bhIDa vadhI jaze. bAdabAkI pachI pachIya gaNita game che. kadAca mArAmAMya hajI gaNitano zeSa rahI gayo sIdhI uDAna Ave che. ekanA karo ekavIsa e guNAkAra bahu dhIMgI haze. zarUAtamAM mane niHzeSa bhAgAkAra gamatA'tA e mArI bhUla hatI. cIja che. cokaDI e khoTAnI nizAnI che paNa guNAkAramAM cokaDI e khoTo javAba hato. have to thAya che ke bhAgAkAra karavA ja nahi, anekagaNuM karI de che. rAte sUtAM pahelAM AMkanA ghaDiyA ke kavitA mukhapATha karavA paDe to zeSa rahe tevAM ja karavA. karanAra vidyArthIone e bhaNatarano bhAra nahoto lAgato. : prakRti pAse zeSavALA ghaNA bhAgAkAra che. eTale to tyAM badhuM anAjano eka dANo muThThI bharIne dANA pAchAde te guNAkAra. varSA niHzeSa nathI thayuM. sabhAmAM ke kAryakramamAM janagaNamana thaI gayA pachI guNAkAranI Rtu che. guNAkAra e saravALAnI yuvAnI che. AMka kazuMka rahI jatuM hoya che. te sabhAgRha ke thiyeTaranuM vAtAvaraNa che. badhuM mukhapATha hoya to guNAkAranI majA mANI zakAya. "bAra bAre cumAlaso' viramI jAya te pachInuM zAMta sarovara jevuM thiyeTara mane game che. thiyeTara moDhe phaTadaIne kahevAnI je majA ane garva che te bArane bAravaDe guNAkAra kadI khAlI nathI hotuM. mANaso na hoya evuM banI zake kharuM. karI javAba devAmAM nathI. udgAra rUpe magajamAMthI ja chUTato javAba e varasAda varasI gayA pachI ja dIptimaMta taDako navAM kapaDAM paherIne komyuTaranI karAmata che. gaNatarIne dIdhelo javAba bahu TADhAboLa hoya navA smita sAthe Ave che. meghadhanuSa e vaSasamAraMbhanI gIphTa che. che. pAMca AMkaDAnI rakamano pAMca AMkaDAthI guNAkAra karavo mane kudaratanuM gaNita pAke che ane enI pAse zeSanI paraMparA che. parasevAnA pradezamAM pahoMcADI de che. totIMga guNAkAra huM na karI zakuM. bolo, tamane kevA bhAgAkAra game niHzeSa ke zeSavALA? evA guNAkAra to mane saMsAranI mAyA jevA lAge che. jaTAjALa che. sAdhuvRtti keLavI evA guNAkArathI dUra rahevuM hitAvaha che. guNano netrayajJa guNAkAra karavo joie ema kahevAyuM che. sAruM lAge che paNa ema thAya zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA upakrame ane cikhodarAnI che kharuM ! ravizaMkara mahArAja AMkhanI hospiTala dvArA sva. caMdulAla corInA cothA pherA jevo bhAgAkAra che. badhuM AvaDI gayuM pachI ! mohanalAla jhaverInA smaraNArthe zrImatI tArAbahena caMdulAla bhAgAkAra zarU thAya che. zarUAta sahelA bhAgAkArathI thAya che. | jhaverInI Arthika sahAyathI mAtaMra mukAme zanivAra, tA. ApaNane bhoLA nirdoSa bhAgAkAra zIkhave che. bAra bhAgyA be eTale 9-12-95nA roja netrayajJanuM Ayojana karavAmAM AvyuM che. javAba che . zeSamAM rahe zUnya. zUnya jhaTapaTa lakhI daie chIe. pachI | | maMtrIo zIkhave che zeSavALA bhAgAkAra. vaLI uparathI kahe che zeSa na rahe te jojo, rahe to ochAmAM ocho rahe te khAsa jojo.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-95' prabuddha jIvana zrI muMbai jena yuvaka saMgha, vArSika vRttAMta -zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha tenI 66 varSanI yAtrA pUrNa kare che tyAre lekhakane sva. dhIrajalAla dhanajIbhAI zAha pAritoSika apAya che.. vItelA varSanI vividha pravRttionuM ahIM digdarzana karAvatAM ame 1994nA varSa mATenuM pAritoSika DaoN. bipinacaMdra kApaDiyAne AnaMda anubhavIe chIe. varSa daramiyAna hAtha dharAyelI moTA bhAganI ApavAmAM AvyuM hatuM. A pAritoSika mATe DaoN. ramaNalAla cI. zAha, pravRttiono savigata ahevAla "prabuddha jIvananA aMkomAM pragaTa thayela zrI ghanazyAmabhAI desAI ane zrI pannAlAla Ara. zAhe sevA ApI che, eTale ahIM e pravRttiono saMkSepamAM saLaMga ahevAla ApIe hatI. te badala temanA AbhArI chIe. chIe. - zrImatI dhIrajabahena dIpacaMda zAha ramakaDAM ghara : saMgha dvArA saMghanA sabhyoH saMghanA sabhyonI saMkhyA hAla A pramANe cheH bALakone ghare ramavA mATe ramakaDAM ApavAnI A pravRtti saMghanA peTranaH 182, AjIvana sabhyaH 2203, sAmAnya sabhyaH 80 ane kAryAlayamAM dara ravivAre baporanA 3 thI 5 sudhI niyamita calAvavAmAM prabuddha jIvananA grAhakoH 118. . Ave che. A varSe bALakonI sabhya saMkhyA 105 jeTalI rahI che. ramakaDAM prabuddha jIvanaH gAMdhIjInI bhAvanAne anusarIne kazI paNa ghara mATe vakhatovakhata navA ramakaDAM kharIdavAmAM Ave che. A pravRttinAM jAherakhabara lIdhA vinA chellAM chappana varSathI saMghanuM mAsika mukhapatra saMyojako DaoN. amula zAha ane zrImatI jayAbahena vIrAnA ame prabuddha jIvana niyamita pragaTa thatuM rahyuM che. supratiSThita vidvAna AbhArI chIe.. lekhakono "prabuddha jIvanane sAro sahayoga maLato rahyo che, je mATe zrI jamanAdAsa hAthIbhAI mahetA anAja rAhata phaMDaH zrI je. ame temanA AbhArI chIe. "prabuddha jIvana'nA taMtrI tarIke saMghanA eca . mahetAnA kuTuMbIjano taraphathI rUA. 25000nI rakama anAja pramukha DaoN. ramaNalAla cI. zAha chellAM tera varSathI mAnad sevA ApI rAhata phaMDamAM maLI hatI. ane temAM vakhatovakhata umero thato rahyo che. rahyA che, je mATe ame temanA ghaNA RNI chIe. taduparAMta prabuddha emAMthI jarUriyAtavALA kuTuMbone sastA dare anAja ApavAnuM kArya jIvananA mudraNakArya mATe "mudrAMkana'nA paNa ame AbhArI chIe. sArI rIte cAlI rahyuM che. A pravRttinA saMyojaka tarIke zrI uSAbahena zrI ma. mo. zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlaya: mahetA, zrI ramAbahena mahetA ane anya baheno sevA ApI rahyAM che. pustakAlayamAM varSa daramiyAna rU. 5590nAM pustako vasAvavAmAM temanAM ame AbhArI chIe. AvyAM che. varSanI Akhare 13450 pustako che. pustakAlayanI pravRtti ke kizora TimbaDIyA keLavaNI phaMDa: sva. kizora TimbaDiyAnI mATe pustakAlaya samitinA tathA tenA maMtrI zrI nemacaMdabhAI gAlAnA smRtimAM temanA parivAra taraphathI ziSyavRtti mATe saMghane rUpiyA eka ame AbhArI chIe. lAkhanuM dAna maLyuM che. A phaMDamAMthI bRhad muMbaInI koleja ke - premaLa jyoti : saMgha saMcAlita ane zrImatI vidyAbahena yunivarsiTImAM abhyAsa karatA vidyArthI bhAI-bahenone Arthika sahAya mahAsukhabhAI khaMbhAtavALA prerita "premaLajyoti' vibhAga dvArA ApavAmAM Ave che. A pravRttinA saMyojako zrI vasumatIbahena dardIone davA, kapaDAM, skUla phI, yuniphorma vagerenI sahAya ApavAnI bhaNasAlI, zrI uSAbahena mahetA ane zrI ramAbahena mahetAnA ame pravRti varSa daramina sArI rIte cAlI rahI che. saMyojako tarIke zrI AbhArI chIe. nirubahena zAha ane zrI naTubhAI paTela prazasya sevA Ape che. A mATe ke zrI sarasvatIbahena DAhyAbhAi jhaverI camAbenka : saMghanA ame temanA ane anya kAryakara bhAI-bahenonA AbhArI chIe. upakrame sAdhAraNa sthitivALA dardIone maphata cazmAM ApavAmAM Ave asthi sAravAra kendra saMghanA kAryAlayamAM tA. 31-7-83 thI che. zrImatI sarasvatIbahena DAhyAbhAi jhaverI taraphathI saMghane maLelI asthi sAravAra kendra zarU karavAmAM AvyuM che. A kendramAM hADakAMnA Arthika sahAyamAMthI A pravRtti sArI rIte cAlI rahI che. ' dardonA niSNAMta DaoNkTara zrI je. pI. pIThAvAlA dara ravivAre ja bhakti saMgItanA vargo: saMghanA upakrame cAlu varSe bhakti niyamitapaNe savAranA 10 thI baporanA 2 vAgyA sudhI hADakAnA saMgItanA vargo saMghanA kAryAlayamAM rAkhavAmAM AvyA hatA. zrI zyAma dardIone vinA mUlyamAnasAravAra Ape che. DaoN. pIThAvAlAnA temaja gogaTee A tAlIma varganA adhyApaka tarIke ane zrI uSAbahena temanA sAthI kAryakaronA tathA A pravRttinA saMyojaka zrI jayAbahena mahetAe A varganA saMyojaka tarIke sevA ApI hatI. vIrAnA ame AbhArI chIe. . graMtha prakAzana : saMghanA upakrame vakhatovakhata viziSTa graMthonuM - aMdherImAM asthi sAravAra kendraH A kendramAM mahinAnA chellA prakAzana karavAmAM Ave che. cAlu varSa daramiyAna prakAzita thayelA ravivAre baporanA 2-30 thI 5-30 sudhI DaoN. je.pI. pIThAvAlA sevA graMthonA nAma A pramANe che. Ape che. aMdherI khAtenI A pravRtti mATe zrI vardhamAna sthAnakavAsI (1) JAINA VACHANA - ninavana - jaina zrAvaka saMgha taraphathI temanI jagyAno upayoga karavA devAmAM Ave saMpAdaka: DaoN. ramaNalAla cI. zAha che te mATe temanA AbhArI chIe. (2) neminAtha-rAjimatI bAramAsA - sva. dIpacaMda tribhovanadAsa pustaka prakAzana TrasTa : saMghanA saMpAdaka: DaoN. zivalAla jesalapurA bhUtapUrva maMtrI sva. dIpacaMda tribhovanadAsa zAha parivAra taraphathI (3) sAMprata saha ciMtana bhA.6 : emanI smRtimAM jaina dharmamAM pustakonA prakAzana mATe bheTa rakama lekhaka: DaoN. ramaNalAla cI. zAha ApavAmAM AvI hatI. ane tyArapachI temAM vakhatovakhata umero thato (4) bhAtIgaLa jIvananI madhurama rahyo che. A TrasTanA upakrame atyAra sudhI 19 jeTalA graMtho prakAzita lekhaka : jayaMtIlAla ema. rAccha thayA che. - paryuSaNa vyAkhyAnamALA: saMghanA upakrame, zukravAra tA. 2 sva. dhIrajalAla dhanajIbhAi zAhapAritoSika: "prabuddha jIvana" sapTembara, 1994 thI zukravAra, tA.9mI sapTembara, 1994 sudhI ema mAM varSa daramiyAna pragaTa thayela lakhANomAM zreSTha yogadAna ApanArA ATha divasanI paryuSaNa vyAkhyAnamALA zrI sevaMtIlAla kAMtilAla
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana TrasTanA Arthika sahayogathI biralA krIDA kendra, copATI, muMbai khAte yojavAmAM AvI hatI. A ATheya divasanI vyAkhyAna sabhAonuM pramukhasthAna DaoN. ramaNalAla cI. zAhe zobhAvyuM hatuM. gata varSanI mAphaka A varSe paNa kalojha sarakITa TI .vI.nI vyavasthA rAkhavAmAM AvI hatI. vyAkhyAnamALAnA vyAkhyAtAo ane viSayonI vigato nIce pramAme che. * pU. sAdhvIzrI cAMdakumArIjI - karma kI gati nyArI * zrI zazikAMta mahetA - sAdhanA paMcatIrtha-paMca parameSThi namaskAra * pU. paM. zrI yazobhadravijayajI gaNivarya - dharmakriyAonuM lokottara phaLa * DaoN. varSAbahena dAsa - dharma ane teno sAmAjika saMdarbha * zrI nemacaMda gAlA - tamiLanAM saMta kavayitrI avvaIyAra DaoN. ramaNalAla cI. zAha - mRSAvAda viramaNa * zrI kulInacaMdra yAjJika - mUlyonuM zikSaNa * zrI pravINabhAi sI. zAha - tame kyAMthI AvyA ? kyAM javAnA ? zrI caMdulAla selArakA - dharmanI anubhUti * zrImatI suSamA agaravAla - baDe bhAga mAnuSa tana pAyA * brahmAkumArI zAradAbahena - tanAva mukta jIvana * zrImatI zailajA cetanabhAI zAha - parahita ciMtA-maitrI * pU. sAdhu prImataprasAdadAsajI - vismaraNa-eka AzIrvAda DaoN. zAMtikumAra paMDyA - gItA-jIvana jIvavAnI kalA prA. tArAbahena 2. zAha - guNopAsanA tA. 16-11-95 20-10-95nA roja eka netrayajJanuM Ayojana ka2vAmAM AvyuM hatuM. (6) zrI dhIrajalAla talakacaMda zAha cerITebala TrasTa taraphathI saMghanA upakrame ravizaMkara mahArAja AMkhanI hospiTala-cikhodarA dvArA tArApura (tA. khaMbhAta) mukAme tA. 8-1-95nA roja netrayajJanuM Ayojana thayuM hatuM. (7) sva. dhIrajabahena dIpacaMda zAhanA smaraNArthe saMghanA upakrame ravizaMkara mahArAja AMkhanI hospiTala-cikhodarA dvArA rAjapIpaLA gAme tA. 21-1-95nA roja netrayajJanuM Ayojana thayuM hatuM. * sthAnika saMsthAonI mulAkAtaH prati varSanI jema A varSe paNa 'premaLajyoti' zAkhA taraphathI dipotsavI parva nimitte dhanateraza, tA. 10mI navemba2, 1994nA roja saMghanA kAryakartA bhAi-bahenoe sTepharDa homa, jamazedajI jIjIbhAi dharmazALA ane AnaMda kendra e traNa saMsthAonI mulAkAta lIdhI hatI. vRddha strI puruSo tathA anAtha bALakone mATe saMgha taraphathI miSTAnna vagerenuM vitaraNa karavAmAM AvyuM hatuM. * pU. samaNI zrI kusumaprajJAjI - hama apane bhAgya ke vidhAtA hai A vyAkhyAnamALA daramiyAna dararoja vyAkhyAnanA prAraMbha pahelAM eka kalAkano bhakti saMgItano kAryakrama rAkhavAmAM Avyo hato. emAM, anukrame sarvazrI dhIrena vorA, zvetAbahena vakIla, caMdrAbahena koThArI, kumArI amiSI zAha, alakAbahena zAha, naTubhAi trivedI, vaMdanAbahena zAha ane zobhAbahena saMghavIe Apyo hato. ame zrI sevaMtIlAla kAMtilAla TrasTanA, sarva vyAkhyAtAonA, saMgItakAronA tathA sahakAra ApanAra sarvanA AbhArI chIe. paryuSaNa parva daramiyAna koi eka saMsthAne Arthika sahAya karavAno kAryakrama hAtha dharavAmAM Ave che. A varSe mAMgaroLa (tA. rAjapIpaLA)nI 'ArcavAhinI' saMsthAne sahAya karavAno kAryakrama rAkhavAmAM Avyo hato ane dAtAo taraphathI 'ArcavAhinI' mATe Azare rUpiyA sAta lAkhathI 2kama ekatra thai hatI. hatuM. - netrayajJa H saMghanA upakrame nIce mujaba netrayajJanuM Ayojana thayuM (1) saMghanI Arthika sahAyathI ane zrI vizravAtsalya auSadhAlaya guMdInA sahayogathI tA.20mI navembara, 1994nA roja viramagAma tAlukAnA bAnTAi gAme netrayajJa yojavAmAM Avyo hato. (2) sva. jyotsanAbahena bhUpendrabhAI jhaverInA smaraNArthe saMgha dvArA cikhodarAnI zrI ravizaMkara mahArAja AMkhanI hospiTalanA sahayogathI tA. 22mI jAnyuArI, 1995nA roja godharA tAlukAnA kAMkaNapura gAme netrayajJanuM Ayojana thayuM hatuM.(3) saMghanI Arthika sahAyathI zrI mahAvIranagara AMtararASTrIya kendra-cIMcaNI madhye tA. 5mI mArca, 1995nA roja netrayajJa yojavAmAM Avyo hato. (4) zrI rajanIkAMta caMdulAla bhaNasAlInA Arthika sahayogathI sva. caMdulAla jesaMgalAla bhaNasAlInA smaraNArthe cikhodarAnI ravizaMkara mahArAja AMkhanI haoNspiTala dvArA tA. 15mI eprila, 1995nA roja mAtara tAlukAnA devalI gAme eka netrayajJanuM Ayojana thayuM hatuM. (5) zrImatI tArAbahena caMdulAla jhaverI taraphathI sva. zrI caMdulAla jhaverInA smaraNArthe saMghanA upakrame bhAla naLakAMThAnA prAyogika saMgha dvArA tA. * cAmaDInA dardIo mATe kempa : saMghanA Arthika sahayogathI DaoN. kumuda pravINa mahetA-cerITebala TrasTa dvArA tA. 4thI Disembara, 1994nA roja cAmaDInA dardIo mATe tathA tAva, maraDo, vagere sAmAnya dardI mATe eka kempanuM Ayojana DAMga jIllAnA AdivAsI vistAramAM dhavalIghara gAmamAM karavAmAM AvyuM hatuM. savAsothI vadhu dardIoe e yojanAno lAbha lIdho hato. * vidyAsatraH saMghanA upakrame sva, maMgaLajI jhaveracaMda mahetA prerita vidyAsatranAM vyAkhyAno zanivAra, tA. 21mI jAnyuArI, 1995nA roja inDiyana maracanTa, cembaranA kamiTi rUmamAM yojavAmAM AvyA hatA. gujarAtanA suprasiddha sAhityakAra DaoN. kumArapALa desAie (1) AjanI paristhitinA saMdarbhamAM jIvanalakSI sAhitya ane (2) samUha mAdhyamo- paristhiti ane paDakArae be viSaya para abhyAsapUrNa zAhe sevA ApI hatI. ame vidvAna vyAkhyAtAnA tathA kAryakramanA saMyojaka pro. tArAbahena 2. zAhanA AbhArI chIe. vyAkhyAno ApyA hatA. kAryakramanA saMyojaka tarIke pro, tArAbahena 2. - AryavAhinI-mAMgarolanI mulAkAta H saMgha taraphathI gat paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna mAMgarola (gujarAta)nI ArcavAhinI saMsthAne Arthika sahAya karavAno kAryakrama hAtha dharavAmAM Avyo hato. ane te mATe Azare rUpiyA sAta lAkha jeTalI rakama ekatra thai hatI. 1995nA roja yojavAmAM Avyo hato, jemAM saMghanA pramukha, A rakamano ceka ApavAno kAryakrama mAMgarola khAte tA. 2jI mArca, upapramukha, maMtrI ane samitinA keTalAka sabhyo upasthita rahyA hatA. kApaDiyA smAraka nidhinA upakrame 20 thI 35 varSanA grejyueTa yuvAna * TreiniMga korsa : zrI muMbai jaina yuvaka saMgha ane zrI paramAnaMda bhAi-baheno mATe tA. 11 ane 12 mArca, 1995nA roja bI.sI.e. grIna rUma, garavAre kalaba hAusamAM eka TreiniMga korsa yojavAmAM Avyo hato. * sneha milana-mahAvIra vaMdanA : saMghanA upakrame zrImatI vidyAbahena mahAsukhabhAi khaMbhAtavAlAnA Arthika sahayogathI ravivAra, tA. 16-4-95nA roja savAre daza vAge saMghanA sabhyonuM sneha milana ane mahAvIra vaMdanAno kAryakrama yojAyo hato. zrI jatInabhAibhagavAnadAsa zAhe bhakti saMgItano kAryakrama Apyo hato. prasaMge zrImatI vidyAbahena mahAsukhabhAi khaMbhAtavAlAnuM abhivAdana saMgha pramukha DaoN. ramaNalAla cI. zAhe prAsaMgika udbodhana karyuM hatuM. A karavAmAM AvyuM hatuM. * vArtAlApa H saMghanA upakrame tA. 8mI jUna, 1995nA roja sAMjanA 6-15 kalAke paramAnaMda kApaDiyA holamAM turkastAna, grIsa ane
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-11-95 prabuddha jIvana ijiptanA pravAsanA anubhavo e viSaya parano saMghanA samitinA sabhya zrI maphatalAla bhIkhAcaMda zAhano eka vArtAlApa yojavAmAM Avyo. hato. A yAtrA pravAsamAM saMghanA pramukha DaoN. ramaNalAla cI. zAha, zrI maphatabhAi bhIkhAcaMda zAha ane zrI bhUpendrabhAi jhaverI joDAyA hatA. zrI maphatabhAie potAnI AgavI zailImAM pravAsanI rasika mAhitInI rajUAta karI hatI. * vasaMta vyAkhyAnamALA : saMghanA upakrame sva. cImanalAla cakubhAi zAha smRti vasaMta vyAkhyAnamALAnuM tA. 25 ane 26mI eprila, 1995nA roja inDiyana maracanTas cembaranA kamiTi rUmamAM Ayojana karavAmA AvyuM hatuM. prathama divase 'sebI'nA adhyakSa zrI DI. A2. mahetAe ane bIjA divase Arthika bAbatonA niSNAMta zrI mInu zrophe 'Arthika sudhArAo' e viSaya para vyAkhyAna ApyuM hatuM. kAryakramanuM pramukhasthAna DaoN. ramaNalAla cI. zAhe saMbhALyuM hatuM. vidvAna vaktAonA ane kAryakramanA saMyojako zrI subodhabhAi ema. zAha tathA zrI pravINacaMdra ke. zAhanA ame AbhArI chIe. DaoN. pIThAvAlAnI SaSThipUrtiH chellAM bAra varSathI jaina yuvaka saMghanA asthi sAravAra kendramAM sevA ApI rahelA hADakAnA rogonA niSNAta DaoN. jamazeda pIThAvAlA potAnI jIvanayAtrAnAM sATha varSa pUrNa karyAM che eTale saMgha taraphathI temanI SaSThipUrti prasaMge temanuM abhivAdana karavAno eka kAryakrama tA. 20mI ogasTa, 1995nA roja savAranA dasa vAge paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRhamAM DaoN. ramaNabhAi cI. zAhanA pramukhasthAne yojavAmAM Avyo hato. A prasaMge vividha vaktAoe DaoN. pIThAvAlAnI niSThApUrvakanI sevA parAyaNatAnI tArIpha karI hatI. - motIyAnA oparezana H saMghanA Arthika sahayogathI DaoN. kumuda pravINacaMdra mahetA ceriTebala TrasTa dvArA motIyAnA dardIone lensa besADavA sAthe maphata oparezana karavAnI yojanA karavAmAM AvI che. varSa daramiyAna trIseka dardIoe eno lAbha lIdho hato. A kAryamAM sahayoga ApavA mATe amo DaoN. pravINabhAi mahetAnA AbhArI chIe. * AbhAra H varSa daramiyAna kAryavAhaka samitinI pAMca sabhA maLI hatI . kArobArI samitinA sarva sabhyono dila ane umaMgathI sahakAra maLe che eno amane ghaNo AnaMda che. vividha pravRttio mATe maLela mAtabara rakamanA dAna uparAMta paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA prasaMge varSa daramiyAna saMghanI bhinna bhinna pravRttio mATe avAranavAra arthasiMcana karanAra dAtAone kema bhUlAya ? sarva dAtAono A take hArdika AbhAra mAnIe chIe. * saMghanI vividha pravRttione loko sudhI pahoMcADanAruM mAdhyama che presa. cothI jAgI2nA gujarAtI, hindI, marAThI ane aMgrejI bhASAnA akhabAroe pravRttinA ahevAla yogya rIte pragaTa karI saMghane navuM parimANa ApyuM che te dareka vartamAna patrono ane sAmayikono atre ame AbhAra mAnIe chIe. * ApaNI vyAkhyAnamALAo, vyAkhyAna zreNIo ane vArtAlApanA vidvAna vaktAo ApaNI pravRttinuM aMga che. emanA sahakAra mATe ame dareka vyAkhyAtAono hRdayapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. saMghane anekavidha pravRttiothI satata dhabakato rAkhavA mATe ane saMghanA sarva sabhyone premabharI huMpha ApavA mATe saMghanA pramukha DaoN. ramaNalAla cI. zAhanA ame atyaMta AbhArI chIe. saMsthAnA hisAbo cIvaTapUrvaka joi tapAsI ApavA mATe oDITarsa me. yu. esa. zAha enDa esosieTsanA zrI uttamacaMda esa. zAhanA ame AbhArI chIe. cha saMghanA karmacArIgaNa paNa saMghanI pravRttiomAM eTalo ja upayogI rahyo che. emanI cIvaTa ane khaMtanI noMdha letA amane AnaMda thAya che. amane AzA, vizvAsa ane zraddhA che ke Avo umaMgabharyo sahakAra bhaviSyamAM saMghane sau taraphathI maLato raheze ane ethI saMghanI avirata vikAsayAtrA cAlu raheze ! nirubahena esa. zAha pravINacaMdra ke. zAha mAnad maMtrIo (1994-95) asthi sAravAra kendra zrI muMbai jaina yuvaka saMghanA upakrame niSNAMta asthi cikitsaka DaoN. je. pI. pIThAvAlA dvArA hADakAMnA rogonI niH zulka sAravAra dara ravivAre savAranA 10-30 thI 1-30 sudhI zrI paramAnaMda kApaDiyA sabhAgRha, 385, saradAra vallabhabhAi paTela mArga, rasadhArA ko. o. hA. sosAyaTI, bIje mALe, vanitA vizrAma sAme, muMbai-400004, (phona H 3820296) khAte ApavAmAM Ave che. A uparAMta saMghanA upakrame dara mahinAnA chellA ravivAre baporanA 3 thI 5nA samaye zrI vardhamAna sthAnakavAsI jaina zrAvaka ( pazcima) muMbai-400058 khAte DaoN. je. pI. pIThAvAlA dvArA saMgha, jhAlAvADanagara, sI. DI. baraphIvAlA mArga, juhu lena, aMdherI uparokta sAravAra vinA mUlye apAya che. jarUriyAtavALA daradIo avazya teno lAbha uThAve tevI vinaMtI che. jayAbahena vIrA saMyojaka nirubahena esa. zAha jayavadana Ara. mukhatyAra mAnad maMtrI darabAra gopALadAsa desAI kSaya nivAraNa kendra-ANaMda saMgha dvArA ceka arpaNano kAryakrama amane jaNAvatAM atyaMta harSa thAya che ke zrI muMbai jaina yuvaka saMgha taraphathI A varSe paryuSaNa parvanI vyAkhyAnamALAnA kAryakrama daramiyAna darabAra gopALadAsa desAi kSaya nivAraNa kendra-ANaMdane Arthika sahAya karavAno projekTa hAtha dharavAmAM Avyo hato. e mATe ghaNo ja sarasa pratisAda amane sAMpaDyo hato ane rUpiyA sADA dasa lAkha karatAM vadhu rakama ekatra thai hatI. A rakamano ceka darabAra gopALadAsa desAi kSaya nivAraNa kendrane arpaNa ka2vAno kAryakrama jANItA dAnavIra zrI maphatalAla mohanalAla mahetA (divALIbena mahetA TrasTanA sUtradhAra)nA pramukhapade ravivAra, tA. 10mI Disembara, 1995nA savAre 10-30 kalAke cikhodarA mukAme AMkhanI hospiTalanA holamAM yojavAmAM Avyo che, jemAM padhA2vA sarvane nimaMtraNa che. [] maMtrIo
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana kanphayUziyasanI keTalIka khAsiyato E ramaNalAla cI. zAha aDhI hajAra varSa pUrve thaI gayelA suprasiddha cInI philasUpha kanphayUziyasanA ziSyoe kanphayUziyasanI je keTalIka khAsiyato noMdhI che temAMthI emanA vyaktitvanuM eka surekha citra najara sAme taravare che. kanphayUziyasa dekhAve kaDaka mukhamudrAvALA hatA, paraMtu svabhAve atyaMta hasamukhA, vinamra, vinayI ane udAra hatA. teo nikhAlasa hatA ane potAnI bhUlono ke potAnA svabhAvanA doSono tarata svIkAra karI letA. teo ghamaMDI nahotA. ethI loko temane eTalI hada sudhI cAhatA hatA ke jANe teo sAkSAta bhagavAna na hoya ! rAjA ke umarAva taraphathI mahemAnonuM svAgata karavAnuM ane emanI dekhabhALa rAkhavAnuM kAma jyAre emane soMpavAmAM AvatuM tyAre teo te utsAha ane vinayapUrvaka karatA. teo zveta jhabhbho dhAraNa karatA. mahemAnanA svAgata mATe be hAtha pahoLA karI teo sAme jatA tyAre e prasArelA be hAthanI jhUlatI zveta bAMya jANe paMkhInI be pAMkha hoya tevI zobhatI. teo mahemAna vidAya thAya tyAM sudhI hAjara rahetA, mahemAnone vaMdana karatA ane emanuM vaMdana jhIlatA ane pachI rAjA pAse AvI mahemAnanI mulAkAtano vigatavAra ahevAla ApatA. rAjadarabAramAM teo jatA tyAre daravAjo ghaNo UMco hovA chatAM teo potAnuM rAjA taraphanuM bahumAna darzAvavA saheja vAMkA vaLIne dAkhala thatA. teo uMbarA upara kyAreya paga mUkatA nahi. rAjagAdI pAsethI teo pasAra thatA tyAre tyAM ghUMTaNathI vAMkA vaLatA ane pachI UbhA thai AgaLa jatA. teo rathamAM ke pAlakhImAM beThA hoya tyAre sIdhI najara rAkhatA. DoMka pheravIne AjubAju ke pAchaLa jovAno teo prayatna karatA nahi . vaLI tyAre teo potAnI sAthe beThelAo joDe vAtacIta paNa karatA nahi. teo niyamapAlanamAM bahu kaDaka rahetA. jyAre emane rAjadaMDa UMcakIne cAlavAnuM AvatuM tyAre teo vinayapUrvaka jarA vAMkA vaLatA, daMDane prathama mastaka sudhI lai jai pachI saheja nIce utArI chAtI sudhI lAvIne pakaDI rAkhatA. daMDa sAthe cAlatI vakhate teo ghImAM dhImAM najIka najIka DagalAM bharatA. koi jAhera sthaLe ke koinA ghare teo gayA hoya ane tyAM sAdaDI vAMkIcUkI paDI hoya to e sarakhI karyA pachI ja teo enA upara besatA. (cIna-jApAnamAM khurazI Tebalane badale jamIna upara sAdaDI pAtharIne besavAno rivAja hato, je haju paNa ghaNe aMze tyAM, vizeSataH gAmaDAMomAM cAlu che.) teo koinI sAthe ADA paDIne ke sUtAM sUtAM vAta karatA nahi. vAta karavI hoya tyAre tarata teo beThA thai jatA. rAjA taraphathI emane jyAre jyAre maLavA mATebolAvavAmAM AvatA tyAre ratha ke pAlakhInI rAha joyA vinA teo page cAlatA nIkaLI jatA. teo ziSTAcAra sAcavatA. koi potAne mijabAnI Ape tyAre nIkaLatI vakhate prasannatApUrvaka eno AbhAra mAnatA, koi lazkarI amaladArane jue to tenA tarapha AdarabhAva batAvatA, koi garIba mANasa maLavA Avyo hoya athavA rastAmAM koi aMdha manuSyane jato jue to teo tene sahAya karavA UbhA rahetA ane tenA pratye sahAnubhUti darzAvatA. jenAM koi sagAM saMbaMdhI na hoya evI potAnI koi paricita vyakita gujarI jatI to enI aMtima kriyA teo pote saMbhALI letA. teo koi utsava ke mijabAnImAM bhAga levA jatA tyAre tyAM padhArelA vaDIlo jyAM sudhI vidAya na le tyAM sudhI teo tyAM besI rahetA. teo koi maMdire darzana karavA jatA tyAre tyAMnA nAnAmAM nAnA karmacArInA paNa khabaraaMtara pUchatA ane koine kaMi muzkelI hoya to sahAya karatA ke karAvatA. potAno jyAM janma thayo hato e vatanamAM teo jatA tyAre tyA atyaMta sAdAithI rahetA. gAmajano AgaLa pote moTA mANasa hovAno koi ADaMbara karatA nahi. potAnA vatanamAM pUrvajonA maMdiramAM teo page lAgavA acUka jatA. temanI vANImAM saMyama raheto. tA. 16-11-95 teo jaMgalI lokonA pradezamAM javA mATe jarA paNa acakAtA nahi, DaratA nahi. potAnA javAthI jaMgalI loko sudharaze evI teo AzA rAkhatA. vAvAjhoDuM thatuM ke AkAzamA megha garjanA ane vIjaLInA kaDAkA thatAM tyAre teo gaMbhIra banI jatA. koinA zokanA prasaMge jo teo dilasojI darzAvavA gayA hoya to e divase ghare AvyA pachI teo koi manoraMjananI pravRtti karatA nahi. teo gIta gAvA ke saMgItanA abhyAsa mATe paNa besatA nahi. koinA zokanA prasaMge besavA javAnuM thayuM hoya tyAre jo e ghare bhojana levAno prasaMga Ave to teo peTa bharIne jamatA nahi, teo ekaMdare ochuM khAtA ane khAtAM khAtAM koinI sAthe vAtacIta karatA nahi. bhojana vakhate thoDuM pitRone arpaNa karyA pachI ja teo khAtA. temane dArUnI Teva pramANamAM vadhAre hatI, to paNa nazo caDI jAya eTalI hada sudhI teo pItA nahi. kenphayUziyasa potAnA doSono svIkAra karI letA, teo ekarAra karatAM kahetA ke potAnI eka bahu ja kharAba nabaLAi e che ke pote dArU pIvAnuM choDI zakatA nathI. kanphayUziyasa ghaNIvAra manana ciMtana karavA mATe ekAMtamAM divasonA divaso sudhI besI rahetA. keTalIka vAra to teo khAvAnuM paNa bhUlI jatA. rAtre ciMtana manana karatAM karatAM koivAra AkhI rAta pUrI thai jatI, chatAM temane thAka lAgato nahi kAraNa ke temanI zArIrika ane mAnasika zakita eTalI badhI hatI. jema ciMtanamananamAM tema svAdhyAyamAM paNa teo evI ja rIte satata lAgelA rahetA. temane anubhave ema samajAyuM hatuM ke ciMtanamanana karatAM svAdhyAya potAnI prakRtine vadhu anukULa che ane ethI potAne vizeSa lAbha thAya che. teo duHkhI mANasa pratye dilasojI darzAvatA. koi sarakArI adhikArI maLavA Ave to pote UbhA thaine sAmethI levA jatA ane AdarabhAva darzAvatA. aMdha mANasa hoya ke apaMga mANasa hoya to tene madada ka2vA jhaDapathI tenI pAse pahoMcI jatA. rAjAo ke umarAvonI sAthe vAtacIta karatI vakhate teo pUrI svasthatAthI vAta karatA. rAjAnA maMtrIo ke adhikArIo sAthe jyAM jarUra lAge tyAM teo zAMtithI, svasthatAthI, nikhAlasatAthI ke draDhatAthI vAta karatA. kavitA, itihAsa ane vidhividhAna emanA atyaMta priya viSayo hatAM. enA upara teo vakhato vakhata pravacano ApatA. saMgIta emane bahu priya hatuM. temane vAjiMtro vagADatAM AvaDatuM ane madhura kaMThe sarasa gAtAM paNa AvaDatuM. koI gavaiyAne bolAvyo hoya ane potAne koi gIta gamI jAya to te pharIvAra gAvAnuM tene kahetA ane pote paNa tenI sAthe gAvA lAgatA. daivI camatkAro ke zArIrika parAkramonI vAtomAM temane rasa paDato na hato, saMskAranI vAtomAM, jIvananI unnatinI vAtomAM temane vadhu rasa paDato. pracalita rIta-rivAjomAM je svIkAravA yogya hoya te teo svIkAratA ane jyAM pheraphAra karavA yogya hoya temAM pheraphAra paNa karatA. temanAmAM jaDatA nahotI ane avicArI krAMti paNa nahotI; dhArmika prasaMgoe tyAre zaNanI TopI pahe2vAno rivAja hato, paraMtu tyArapachI rezamI TopI AvI. e ochI kharcALa hatI eTale kayUziyase zaNanI TopIne badale rezamI TopI paheravAnuM cAlu karyuM hatuM. e jamAnAmAM Avo pheraphAra ghaNo moTo hato. jUnI paraMparA pramANe rAjAne praNAma karavA loko AvyA hoya to te vakhate maMcanI nIce UbhA rahIne praNAma karatA. paraMtu te vakhate keTalAMka loko maMcanAM pagathiyAM caDhI rAjAnI pAse jaine praNAma karavA lAgyA hatA. to paNa kanphayUziyasa kahetA ke potAne nIce UbhA rahIne praNAma karavAmAM rAjAnuM vadhAre gaurava sacavAtuM lAge che. ane ethI pote prAcIna paraMparAne vaLagI rahevA icchatA. che. Ama yogyatA anusAra kanphayUziyasa jUnI paraMparAmAM pheraphAra karatA ane jyAM pheraphAranI yogyatA na hoya tyAM jUnI paraMparAne vaLagI rahetA. mAlika - zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha ... mudraka, prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha - prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 004. phona H 3820296, mudraNasthAna * rilAyansa oNphaseTa prinTarsa, 69, khAMDiyA sTrITa, muMbaI-400008. lesaraTAIpaseTiMga H mudrAMkana, muMbaI-400 092,
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ varSa : (50) + 6 aMkaH 12 tA. 16-12-957 7 zrI muMbai jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0 00 prabhuTTu jIvana prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa 0 0 0 vArSika lavAjama rUA. 30 taMtrI : ramaNalAla cI. zAha baLAtkAra chellA keTalAka samayathI duniyAbharamAM baLAtkAranA kissA vadhavA lAgyA che. muMbai ke kalakattA jevAM zaheromAM becAra divase ekAda ghaTanA banyAnA samAcAra akhabAromAM chapAya che. vadhatI jatI A pravRtti aMge sa2kAroe ane samAjadhurINooe saveLA sarciMta thavuM ghaTe che. Regd. No. MH. By. / South 54. Licence 37 pahelAM baLAtkAranA ekaladokala kissAnI bahu jAherAta thatI nahi. have to polIsane copaDe kesa noMdhAyo ke tarata akhabAromAM ene prasiddhi maLI jAya che. kyAreka to akhabAro paNa AvA kissAone chApavAmAM rasa dharAvatAM hoya ema lAge. lokajAgRtinI dRSTie ene prasiddhi maLe to te yogya gaNAya, paraMtu akhabArano phelAvo vadhAravAnI dRSTithI ke vAcakonI arucine poSavAnI dRSTithI evA kissAone vigate camakAvavAmAM Ave to te yogya nathI. paraMtu eTaluM to nizcita che ke duniyAmAM jema vasatI vadhI che tema baLAtkAranuM pramANa paNa vadhyuM che. koi guMDAoe moDI rAte rastAmAM ekalI jatI mahilA upara baLAtkAra karyo hoya, bahAragAmathI ekalI AvelI gabharu bALA rasto zodhatI hoya to tene phosalAvIne teno lAbha levAyo hoya, koi zALAnA zikSake lesana zIkhavavAnA bahAne sagIra vayanI vidyArthinIne zALA chUTayA pachI rokI rAkhIne enA upara baLAtkAra karyo hoya, koi sittera varSanA DosAe be varSanI bALakI sAthe ceSTA karI hoya, koi DaoNkTare narsa upara ke jelare ke polIse mahilA kedI upara, koi dhanADhya zeThe mahilA nokarANI u52 ke koi nokare yuvAna zeThANI upara ke zeThanI dIkarI upara kukarma karyuM hoya evA evA bhAtabhAtanA kissAo vakhatovakhata chApAomAM camake che. bhAratamAM ane videzomAM sAdhu-sanyAsIo ke pAdarIoe baLAtkAra karyo hoya evA kissAo paNa chApAomAM vAMcavAmAM Ave che. baLAtkAra eTale bIjAnA upara baLa vAparIne saMtoSelI potAnI icchA. anya vyaktinI sadaMtara anicchA ane asahakAra hovA chatAM parANe tene pakaDIne ane vaza karIne potAnI jAtIya icchA saMtoSavAno prayatna karavAnI AvI akSamya ghaTanAo anAdikALathI cAlI Ave che. baLano upayoga mAtra jAtIya vRttinA saMtoSa mATe thAya che evuM nathI. kudaratamAM eka jIva bIjA jIvanuM jyAre bhakSaNa kare che tyAre tene samajAvIne, vahAla karIne tenuM bhakSaNa karato nathI. tene baLathI pakaDavA prayatna karavo paDe che. jaMgalamAM cittA, vAgha ke siMha potAnA zikArane pakaDavA mATe doDe che tyAre teo vacce thatI jhapAjhapImAM cittA, vAdha ke siMhane potAnuM badhuM ja baLa vAparavuM paDe che ane haraNa, bakarI, gheTuM, gAya ke bheMsa jevAM prANIne paravaza banAvIne, mArI nAkhIne teo khAi jAya che. pANInI aMdara magara ane evA moTA jIvo nAnA jalacaronuM bhakSaNa karatA rahe che. koi prANI svecchAe potAnuM bhakSaNa thavA detuM nathI. potAno jIva bacAvavA mATe te doDI jAya che ane pakaDAya che tyAre potAnI badhI ja zakti vAparIne te jhajhUmavAno prayatna kare che. zikArI pakSIo potAnI cAMcamAM mAchaluM pakaDavAno prayatna kare che. mAkhI ane bIjA jIvaDAMo upara tarApa mArI garoLI tene khAi jAya che. UMda2, deDakAM vagerenI pAchaLa sApa doDe che ane ene pakaDavA tathA khAi javA potAnI badhI zakti vApare che. jaLacaromAM matsyagalAgala nyAya pravarte che. eTale ke moTI mAchalI nAnI mAchalIone gaLI javAno prayatna kare che. jIva sRSTimAM nIvo nIvaNa nIvanam jovA maLe che. bhUkhanI vAsanA saMtoSavA mATe baLAtkAra karavAnI A kudaratI vRtti mAMsAharI prANIomAM paDelI hoya che. e zIkhavavA mATe koIne prayAsa karavo paDato nathI. jema AhAra saMjJA baLavAna che tema bhaya, maithuna ane parigrahanI saMjJA paNa jIvomAM baLavAna hoya che. prANIsRSTimAM prathama sahacAra, tyArapachI prema ane tyArapachI kAmabhoga evo krama dareka vakhate hoto nathI. potAnI maithuna saMjJA prabaLa bane tyAre te mATe tevAM prANIo vijAtIya pAtrane vaza karavA mATe baLano upayoga kare che. keTalAMka prANIonI maithuna saMjJA RRtuone AdhIna hoya che ane evI Rtu cAlu thatAM te prANIo bahAvarAM banI jAya che ane Amatema bhaTake che ane taka maLe tyAre baLAtkAre potAnI vRttine saMtoSe che. kAmavAsanAno Avega ekaMdare mAdA karatAM naramAM vadhu hoya che. te jyAre atizaya ugra banI jAya che tyAre te prANI potAnI jAtane aMkuzamAM rAkhI zakatuM nathI. prANIsRSTi karatAM manuSyanI vAta judI che. sAmAnya rIte manuSyane AhAra mATe baLAtkAra karavAnI jarUra paDatI nathI. manuSyanI kAmavRtti koi nizcita RtumAM maryAdita nathI. game tyAre game tyAM te pravartI zake che. to bIjI bAju keTalAMka pazuomAM bane che tevo kAmavAsanAno evo unmAda manuSyanA jIvanamAM Avato nathI ke jethI ghaNAM mANasonI vacce te potAnI jAta parano kAbu gumAvI daine game tyAre game tyAM apakRtya karI bese. Ama ekaMdare samAjanI racanA karIne raheto mANasa samAjanA niyamone svIkArIne jIvana gujArI zake che, kAraNa ke jAtIya vRttio
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-12-95 upara jAheramAM saMyama rAkhavAnuM manuSya mATe agharuM nathI. paraMtu ekAMtamAM duniyAbharanAM moTAM zaheronI moTI moTI hoTelo vyabhicArane mATe sArI taka maLatAM keTalIka vAra ajJAnI, asaMskArI, svachaMdI ke zarAbano anukULatA karI Ape che. evI ja rIte evI hoTelomAM baLAtkAranI nazo caDelo mANasa, pariNAmano khyAla karyA vagara potAnI vRttine vaza ghaTanAo paNa bane che. evI keTalIya ghaTanAonI vAta aDadhethI aTakI thaI baLAtkAranuM apakRtya karI bese che. jAya che ane chApAM ke polIsa sudhI pahoMcatI nathI. e be vyakti ja paraspara saMmati ane sahakArathI thatI vyabhicAranI ghaTanAnuM pramANa manomana samajI jAya che ane vAta eTalethI pUrI thaI jAya che. ochuM vatuM duniyAnI dareka prajAmAM dareka kALamAM raheluM che. mAnavajAtanuM chellA keTalAka samayathI Adhunika dekhAvAnA mohamAM strIoe e sanAtana apalakSaNa che. e anaitika che, paNa dareka vakhate e dhAraNa karelA poSAko paNa puruSanI caMcala vRttine uzkeravAnuM kAma kare gerakAyade hoya yA na paNa hoya. potapotAnI sarakAranA kAyadA upara te che. calacitromAM gIta ane nRtyanAM uttejaka drazyomAM azlIla abhinaya avalaMbe che. baLAtkAra anaitika paNa che ane gerakAyade paNa che. batAvavAnuM vadhatuM jAya che. calacitronuM khoTuM anukaraNa karanAra, asabhya baLAtkAranA kissAo eziyAnA dezomAM jeTalA bane che teTalI poSAka dhAraNa karanAra, cenacALA ane laTakAM-maTakAM karanAra yuvatIone saMkhyAmAM bIjA dezomAM banatA nathI. yuropa ane amerikAnA dezomAM AraMbhamAM to garvapUrvaka ema lAge che ke pote puruSone potAnI icchA loko ekaMdare suzikSita hoya che. suzikSita strIo potAnA hakka mATe mujaba kevI nacAvI zake che. paraMtu evA ja prasaMgo jyAre maryAdA oLaMge ane kAyadesaranA rakSaNa mATe ghaNI sabhAna hoya che. parasparanI svIkRti che ane yuvatI puruSonA AkramaNano bhoga bane che tyAre tene samajAya ane sahakArathI thatA vyabhicAranuM pramANa tyAM kadAca ghaNuM moTuM haze, to che ke potAnA nakharAnuM keTaluM moTuM mUlya potAne cUkavavuM paDyuM che. paNa strInI anicchA hovA chatAM baLano upayoga karIne tene vaza pakaDAyelI ane vagovAyelI AvI keTalIka yuvatIo A AghAta sahana karavAnA kissAnuM pramANa tyAM ochuM jovA maLe che. vaLI tyAM kAnUnI na thatAM ApaghAta karI bese evI ghaTanAo paNa bane che. kAryavAhI jhaDapathI thatI hovAne lIdhe paNa khoTuM karavAmAM mANasane Dera AjakAla nokarI mATenAM ane prasiddhinAM pralobhano eTalAM badhAM vadhu rahe che. vadhatAM jAya che ke sArI nokarI meLavavA mATe ke nATaka ke calacitramAM kAma - madhya pUrvanA islAma dezomAM jUnavANIpaNAnuM ane rUDhiprastatAnuM karavAnI taka maLavAnI lAlace yuvatIo evI jAherakhabaro ApI pramANa ghaNuM moTuM raheluM che. strIonA pharavA upara ghaNAM niyaMtraNo che. lalacAvanArI yukti karanAra puruSanA baLAtkAranI bhoga bane che. have vaLI strI gharanI bahAra nIkaLe tyAre potAnA mAthAnA vALa na dekhAya to jhaDapI phoTA ane viDiyo philmanAM sAdhanonA kAraNe gupta rIte evI rIte ene vastraparidhAna karavAnuM rahe che. keTalAka samAjamAM to rakhAyelA kemerAo dvArA baLAtkAramAM sapaDAyelI yuvatInA phoTAo burakhAnI prathA paNa che. bIjI bAju baLAtkAra ke vyabhicAra mATe tyAMnA levAI jAya che. pachI e bleka meIlanuM moTuM sAdhana banI jAya che. keTalAka pradezomAM phAMsInI athavA jAheramAM cAbakhA mAravAnI sajA thAya calacitramAM kAma karavuM hoya to ardhanagna zarIrano phoTo DAyarekTara ke che. AvI sajAno paNa tyAM bahu moTo Dara rahe che. AthI baLAtkAranA proDyusarane Apavo paDaze evI zaratane maMjUra karanArI ane te pramANe kissAonuM pramANa ekaMdare tyAM paNa ochuM rahe che. phoTo paDAvanArI yuvatI pachI enA ejanTanA blekamelano bhoga banI muMbaI, kalakattA jevAM bhAratanAM zaheronI eka moTI samasyA e che . jAya che. evA ejanTonA baLAtkArane vaza banavuM paDe che. coranI mA ke lAkho puruSo potAnAM gharabAra choDIne AjIvikA mATe tyAM ekalA koDhImAM moM ghAlIne raDe evI sthiti AvI yuvatIonI thAya che. AvIne rahe che. ghaNAMkharA to AkhuM varSa A rIte ekalA rahe che. keTalIka kizorIo ke yuvatIo potAno svArtha sAdhavA mATe, emAMnA ghaNA puruSo jAtIya jIvananA bhUkhyA hoya che. pariNAme AvA potAnuM kAma karAvI levA mATe puruSo AgaLa cenacALA kare che ane moTAM zaheromAM rUpajIvIono vyavasAya vyApaka pramANamAM cAle che. tema nATakIya bhAva batAve che, paraMtu tema karavA jatAM koIka vakhata chatAMya keTalAya puruSo potAnI prabaLa kAmavRttine kAraNe koIkanA upara AkarSAyelA puruSanA AkramaNano jyAre teo bhoga bane che tyAre baLAtkAra karI bese che. rovAno vakhata Ave che. paraspara AbarU sAcavavA AvA kissAonI vAsanAbhUkhyo mANasa kyAre kevuM pApa karI bese e kahI zakAya vAta bahAra AvatI nathI, Ave che to paNa tenuM samarthana thatuM nathI ane nahi. baLAtkAranA kissAomAM AvA ekalA rahetA mANaso ja vakhata jatAM te bhUlAI jAya che. keTalIka yuvatIo AvI ghaTanA pachI saMDovAya che evuM nathI. keTalAka to evI rIte ekalA rahevAne TevAI jiMdagIno pATha zIkhI le che ane puruSathI haMmezAM DarIne cAle che. jAya che. bIjI bAju gRhastha jIvana bhogavatA asaMyamI mANaso paNa zALAmAM bhaNatI bAlikAo upara zikSako dvArA ke moTA zikAranI zodhamAM rakhaDatA hoya che. vidyArthIo dvArA thatA baLAtkAranA kissAonuM pramANa duniyAbharamAM baLAtkAranA kissAo vadhavAnAM kAraNo ghaNAM che. ekAMta ane ekaMdare vadhu rahe che. zArIrika pheraphAro ane kutUhala emAM mahattvano sahacAranuM pramANa vartamAna jagatamAM cAre bAju vadhI rahyuM che. badalAtI bhAga bhajave che. bhoLI bALAone jAtIya jIvananI kazI khabara hotI jatI jIvanapaddhati pramANe gharo have moTAM thavA lAgyAM che. alaga nathI athavA sukaya hoya che ane kAmAMdha zikSako dvArA thatAM oraDAonI vyavasthA vadhI che. oraDAMomAM ekAMtamAM maLavAnuM pramANa apakRtyano bhoga banI jAya che te pachI ja ene khyAla Ave che. mugdha paNa vadhavA lAgyuM che. moTAM zaheromAM zrImaMtonA vizALa gharomAM Akho vidyArthinIo potAnA cenacALAthI zikSakane rAjI karavAmAM potAnI divasa nokara-nokarANI ekalAM hoya athavA yuvAna nokara ane zALA AvaDatanuM abhimAna dharAve che, paraMtu ema karavAmAM zikSakanA zikArano ke kolejamAM bhaNatI dIkarI ekalAM hoya. AvI sthitimAM puruSamAM kyAre te bhoga banI jAya che tyAre enI AMkha UghaDe che. acAnaka kAmavega uchaLaze ane te baLAtkAra karI besaze e kahI zakAya be-cAra varSanI nAnI bALakI upara baLAtkAra karavAno vicAra nahi. keTalAMye vyavasAyomAM puruSa ane strI sAthe kAma karatAM thayAM che. keTalAka narAdhamone sUjhe che. nAnI bALakIne to kazI ja khabara na hoya, kyAreka teone pharaja para ekAMtamAM ekalAM rahevAnuM bane che. AvAM paraMtu kAmAMdha banelA bahAvarA mANaso ekAMtano lAbha laI AvuM kAraNe paNa aNaghaTatI chUTa levAnI ghaTanAo bane che. apakRtya karI bese che. teo pakaDAya che tyAre pastAya che. potAnA gharanA moTAM zaheromAM moTI moTI hoTelonI saMkhyA vadhatI jAya che. ene ja puruSanI vikRta manodazAno bhoga banatI mahilAomAM tyAM sudhInA kAraNe ekAMtamAM maLavAnI vyavasthA paNa vadhatI jAya che. pariNAme kissA bane che ke gharanI aMdara bhAIe potAnI bahena upara, pitAe
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-95 prabuddha jIvana putrI upara ke dIkarAe mAtA upara baLAtkAra karyo hoya. deza-videzamAM paDakAra tarIke vaza karavAno ane ene paNa jiMdagIno pATha bhaNAvavAno kyAreka banatA evA kissAomAM to zarAbanuM ati sevana, vakarelI Azaya dharAvIne e yuvatI upara vArApharatI baLAtkAra karavAno prayatna jAtIyavRtti ke vikRta manodazA jevAM kAraNo vadhAre mahattvano bhAga kare che. AvAM draSyo jonArane kamakamATI upajAve evAM hoya che. paraMtu bhajave che.. vAstavikatAne nAme calacitro banAvanArAo sanasanATI phelAvI vadhu ekAda be vakhata baLAtkArano bhoga banelI ane samAjamAM dhana kamAI levAno ja Azaya rAkhe che. AvAM drazyonuM anukaraNa bIjA vagovAi gayelI kanyAo ane temAM paNa khAsa karIne anAtha ke garIba dezonA calacitrakAro paNa karavA lAgyA che e ghaNI khedanI vAta che. kanyAo kAyamane mATe vezyAnA vyavasAyamAM dhakelAI jAya che. keTalIka puruSo dvArA strIo upara thatA baLAtkAranI ahIM vAta karI che. vAra to evA vyavasAyamAM paDelA AdamIo AvI kanyAonA zikAra sajAtIya baLAtkAra ke strI dvArA puruSa upara thatA baLAtkAranI ahIM karavA mATe jAtajAtanI tarakIbo yojIne hetupUrvaka vAraMvAra baLAtkAra cacI karI nathI. tevI rIte mAnavajAte chellA cAreka dAyakAmAM kudarata upara dvArA teone A vyavasAyamAM ghasaDI jAya che. karelA baLAtkArane kAraNe paryAvaraNanI UbhI thayelI samasyAno viSaya baLAtkAra kayAreka puruSanI mAnasika vyAdhirUpa hoya che. keTalAka paNa judI che. puruSonI prakRti ja eTalI badhI vikRta hoya che ke potAnI kAmavRtti zikSako, dharmAcAryo, samAjahitaciMtako vagere dvArA jema jema sahaja rIte potAnI patnI sAthe saMtoSAtI hovA chatAM koIka yuvatIne zikSaNa ane saMskAranI vRddhi thAya tema tema baLAtkAranI ghaTanAo ochI baLathI vaza na kare tyAM sudhI potAne cena paDatuM nathI. Avo aparasa thavA saMbhava che. je dezomAM baLAtkAra karanArAone ochI sajA thAya che. dharAvanAranA kissA manocikitsako pAse pAzcAtya dezomAM ThIka ThIka athavA ghaNI lAba gALa sajA thAya che tevA dezomAM potAnAM pramANamAM Ave che. ekalatA, ekAMta, nirAzA, jIvanano nirveda, bhayanA lAgaNI ochI rahe che. AvA kukama karanArane jo bhaya satAve jAtIya vRttino joradAra Avega ane halakI vRttine pariNAme keTalAka to te kudaratI rIti evo khoTo kAryo karatAM acakAya. alabatta, bhaya yuvAno AvI vikRta manodazA dharAvatA thaI jAya che. karatAM sAcI samajaNa vadhu AvakAradAyaka che. koIka vAra baLAtkAranI sAthe khUnanI ghaTanA paNa saMkaLAya che. calacitromAM batAvAtA baLAtkAranAM drazyo upara sarakArI niyaMtraNa lAcAra strIo pahelAM baLAtkArano bhoga bane che ane pachI baLAtkAra vadhu kaDaka banatA tanuM kaIka sAruM pariNAma AvavAno saMbhava che. samAjakaranAra puruSa potAnI vAta jAhera na thAya e mATe evI strInuM khUna hitaciMtakoe AvAM calacitro pratye saMgaThita jAhera pratikAra ane paNa karI nAkhe che. bahiSkAranAM AMdolano jagAvavAM joie ke jethI kevaLa dhananI strI jyAre baLAtkAra karanAra puruSanI sAme atizaya jhajhame che lAlasAthI AvAM drayo utAranAra calacitravALAo paNa coMkI jAya. tyAre bhaya, mAnasika tIvra AghAta ane thAkanA kAraNe mRtyune zaraNa. vyabhicAra, baLAtkAra vagere prakAranI ghaTanAo potAnA samAjamAM thAya che. keTalIka vAra baLAtkAra karanAra puruSa strIne vaza karavA baLano ochI thAya e mATe sarakArI kAyadAo, kauTuMbika ane sAmAjika . eTalo badho vadhu paDato upayoga kare che ke strI guMgaLAine mRtyu pAme nirAmaya vAtAvaraNa uparAMta baktagata kalA vAgye riANA ane che. baLAtkAra karanArano Azaya khUna karavAno hoto nathI. paraMta saMskAra ghaNuM sAruM kAma karI zake. pracAra mAdhyamo temAM sakriya phALo ApI baLAtkAranI ghaTanA khUnamAM pariName che. duniyAmAM koI koI vakhata zake. akathya bhayaMkara ghaTanAo paNa bane che. keTalAMka narapicAza jevA baLAtkArane haMmezane mATe sarvathAnimULa to nahi kahI zakAya. paraMta puruSonI pAzavI, rogiSTha, vikata kAmavRtti eTalI badhI kara rIte tenuM pramANa ane temAM rahelI nirdayatA vagere to avazya ghaTADI zakAya. vakarelI rahe che ane tenI sAthe sAthe hiMsAnuM bhayaMkara tAMDava enAcittamAM e mATe kaTuMbika, sAmAjika ane sarakArI stare yogya dizAmAM sAcAM rame che ke jene lIdhe jyAre jyAre taka maLe tyAre tevA rAkSaso mahilA pagalA levAvA upara ekAMtamAM baLAtkAra gujArIne pachI tene mArI paNa nAkhe che ane [ ramaNalAla cI. zAha tenA zabane pote na pakaDAya e rIte kyAMka phagAvI de che ke dATI de che. manovaijJAniko noMdhe che ke baLAtkAranA lAkho kissAomAM koika AvA divALIbena mahetA TrasTa taraphathI kissA paNa bane che. e eka prakAranI bhayaMkara mAnasika ane zArIrika darabAra gopALadAsa kSaya nivAraNa kendra mATe maLela kAmavikRti che. IgleMDa, amerikA, leTina amerikAmAM evI ghaTanAo rUpiyA paMcotera hajAranuM dAna banI che ke jemAM AvA nararAkSasoe eka be nahi, dasa paMdarathI paNa vadhu zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha taraphathI darabAra gopALadAsa kSaya. strIo upara baLAtkAra gujArI, pachI ene mArI nAkhI potAnA nivAraNa kendra-ANaMda mATe gatu paryuSaNa parva daramiyAna Arthika makAnanA kampAunDamAM ke dUra vagaDAmAM dATI dIdhI hoya. ekAda kissAmAM sahAya karavAno projekTa hAtha dharavAmAM Avyo hato. te anusAra to evA puruSane vakhatovakhata strI lAvI ApanAra khuda enI patnI ja rUpiyA sADA dasa lAkhathI vadhu rakama ekatra thaI hatI. A rakamano ceka) hatI. - pazcimanA dezomAM tathA ApaNe tyAM calacitromAM baLAtkAranI darabAra gopALadAsa kSaya nivAraNa kendrane ApavAno kAryakrama ghaTanA rasapUrvaka batAvAya che. haLavI thatI sensarazipane kAraNe bIjA ravivAra, tA. 10mI Disembara, 1995nA roja ANaMda mukAme dezomAM ane bhAratamAM paNa AvI ghaTanAo vadha gherA raMge amadapaNe divALIbena mahetA TrasTanA sUtradhAra mu. maphatalAla mohanalAla mahetA darzAvAya che. calacitra banAvanAra to kevaLa Arthika daSTie ja vicAra (maphatakAkA)nA pramukhapade yojavAmAM Avyo hato, jemAM saMghanA vIseka kare che. lokonA manane galagaliyAM thAya tevI ghaTanAo batAvIne jeiTalA sabhyo upasthita rahyA hatA. A prasaMge mu. zrI maphatakAkAe prekSakonuM dhana teo harI le che. ethI bhoLA ajJAnI prekSakonA citta potAnA taraphathI darabAra gopALadAsa kSaya nivAraNa kendrane rUpiyA upara evA khoTA saMskAranI UMDI chApa paDe che ke jethI koika vakhata teo paMcotera hajAra ApavA mATenI jAherAta karI hatI. A rIte darabAra pote paNa potAnI jAta upara kAbu gumAvI anAcAra karI bese che. gopALadAsa kSaya nivAraNa kendrane rUpiyA savA agiyAra lAkha karatAM chellA keTalAka samayathI keTalAka pAzcAtya dezonAM calacitromAM vadhu rakama ApI zakAI che. e ApaNA mATe AnaMda ane gauravanI sAmUhika baLAtkAra (Gang Rape)nA kissA batAvavAmAM Ave che. vAta che. evA kissAomAM paNa azlIlatAnI koTi sudhI gaNI zakAya evAM A prasaMge mu. zrI maphatakAkAno emanI udAratA badala ane saMgha drazyo batAvavAmAM Ave che. cAra-pAMca yuvako sAthe maLIne koIne na mATenI lAgaNI badala hRdayapUrvaka AbhAra mAnIe chIe. gAMThanArI, puruSone irAdApUrvaka TaTaLAvatI koIka jabarI yuvatIne eka
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana tA. 16-12-95 zeksapicaranuM TrejiDI prakAranuM nATaka "mekabetha': naitika AtmahatyA karatAM mahattvAkAMkSI pati-patnI che. D cI. nA. paTela zeksapiyaranA TrejiDI prakAranAM nATakonuM eka viziSTa lakSaNa e traNa baheno pAsethI vadhAre jANavA eka prazna pUche che, paNa tenA praznano hoya che ke temanAM nATakomAM ApaNane Adara thAya evAM pAtromAM uttara ApyA vinA traNe baheno havAmAM adrazya thaI jAya che. cAri-caguNonI sAthe evI kaMIka nirbaLatA hoya che jenA kAraNe temanI ema e gebI bahenonA adrazya thaI gayA pachI mekabetha kaMIka vivekabuddhi bhramita thai jAya che ane pariNAme temano aMte nAza thAya imprabhAvathI kahe che, "tamArA vaMzajo rAjA thaze.' beMkavo kahe che, "ane tame rAjA thazo.' mekabetha kahe che, "ane koDorano umarAva paNa, kharuM "mekabetha' nATakanA nAyaka mekabethanI bAbatamAM ApaNe ema thatuM ne?' mekabetha ane beMkavo Ama vAta karatA hoya che. tyAM rosa ane ja joIe chIe. mekabetha skoTalenDamAM agiyAramI sadImAM thai gayelA engasa nAmanA be umarAvo mekabetha mATe rAjA DaMkanano saMdezo laIne rAjA haMkanano maziyAI bhAI ane parAkramI senApati che, ane tenAmAM Ave che, ane bemAMthI rosa mekabethane jaNAve che. (rAjA kane mekabethane koi kavinI jema kAvyamaya vANImAM potAnA manobhAvo vyakta karavAnI koDoranA umarAvane motanI sajA pharamAvI hatI.) Ama bIjI bahenanI kalpanAzakti che. paNa te sAthe te mahattvAkAMkSI che ane tenA durbhAgye bhaviSyavANI sAcI paDatI sAMbhaLI beMkavo kaMika AzcaryabhAvathI bolI tene tenAthI paNa vadhAre mahattvAkAMkSI evI patnI maLI che. rAjA DaMkanane UThe che, "kharekhara, zayatAna sAcuM bolI zake zuM ?' paNa mekabethanA melkama ane DonAlveIna nAmanA be putro che. temAM eka moTo putra che. manobhAva judA che. te svagata bole cheH "glemisano umarAva (mekabethanA paNa skoTalenDamAM 11mI sadI rAjakIya asthiratAno samaya hovAthI eka pitA glemisanA umarAva hatA ane te mRtyu pAmyA hovAthI mekabetha rAjAnA mRtyu pachI teno moTo putra ja gAdIe Ave evo niyama glemisano umarAva thaI cUkyo hato) ane koDorano umarAva, ane nahoto. tethI DaMkananA mRtyu pachI tenuM umarAvamaMDaLa rAjA tarIke yuvAna sarvottama have pachI bhaviSyamAM (the greatest is behind) ane pachI ane bina anubhavI melkamanA badale parAkramI senApatine pasaMda kare pahelAMnI jemaja. kaMIka imprabhAvathI beMkavone pUche cheH "jemaNe mane evo pUro saMbhava hato, ane mekabetha ema thAya evI AzA rAkhato jaNAvyuM hatuM ke huM kaoNMDorano umarAva thaiza, temaNe tamArA vaMzajo rAjA haze, kAraNa ke DakananI hatyA karIne rAjA thavAnI mekabethe kaMika kalpanA thaze ema paNa jaNAvyuM hatuM, to tame tamArA vaMzajo rAjA thaze evI AzA karI haze evA saMketo nATakamAM maLe che. nathI rAkhatA?' mekabethane cetavaNI Apato hoya ema beMkavo tene uttara mekabethanI rAjA thavAnI mahattvAkAMkSAne utteje evA saMyogathI Ape che. "e bhaviSyavANI sAcI paDaze ema ApaNe mAnIe to temanI nATaka zarU thAya che. DaMkananA eka umarAve tenI sAme baLavo karyo che. bhaviSyavANI tamane paNa bhaviSyamAM rAjA thavAnI AzA rAkhavA tene mekabetha ane beMkavo nAmanA DaMkananA eka bIjA senApatie yuddhamAM protsAhita kare. paNa A to na kaLAya evI vAta che. ghaNIvAra ema bane bhAre parAkrama karIne harAvyo te pachI koDora nAmanA ekabIjA umarAvanI che ApaNane ApaNuM ja ahita karavA preravAnA uddezathI duritanAM zastro chapI sahAyathI norvenA rAjAe AkramaNa karyuM. tene paNa mekabetha ane (instruments of darkness) jevAM tattvo ApaNane sAcI paDe evI beMkavoe evuM ja parAkrama karIne harAvyo. Ama yuddhamAM yazasvI vijaya najIvI bAbatone lagatI bhaviSyavANI kahI ApaNo vizvAsa saMpAdana meLavI mekabetha ane beMkavo rAjA DaMkanane maLavA jatA hoya che tyAM temanA kare che ane pachI ApaNe mATe bhayaMkara pariNAmo Ave evI bAbatamAM mArgamAM AvatA eka vagaDAmAM temane cuDelo ke DAkaNo jevI dekhAtI dADhI ApaNane chetare che.' upara AchA vALavALI traNa rahasyamayI baheno (wired sisters) maLe paNa mekabetha to pote bhaviSyamAM rAjA thaze e svamamAM magna che che. (A baheno mANasanA manamAM duritanI preraNA karatI adrazya AsurI ane te sAthe traNa bahenonI bhaviSyavANI aMge bhAre manomaMthana zaktionI pratIka che.) beMkavo e traNa bahenone pUche cheH "tame jIvatI anubhave che. te svagata bole che. "gauravavaMtA sarvocca samrATa padanI strIo cho, athavA jene prazna pUchI zakAya evAM sattvo cho?' uttaramAM sukhada AgAhI karatI be vAta sAcI paDI che (Two truths are traNe baheno potapotAnA hoTha upara AMgaLI mUkI saMketa kare che. pote told/as happy prologue to the sweelling act/of the beMkavonA praznano uttara ApavA nathI icchatI. paNa jevo mekabetha pUche imperial theme.) A bhaviSyavANI sArI na hoI zake ane narasI che, "tame bolI zakatAM ho, to kaho tame koNa cho ?" ke tarata pahelI paNa na hoI zake. jo narasI hoya to bhaviSyamAM mArI unnatino saMketa bahena kahe che. "jaya jaya (all hail) mekabetha, glemisanA umarAvano karatI eka vAta kema sAcI paDI? huM koDorano umarAva thayo chuM. paNa jo jaya ho, bIjI bahena kahe che, "jaya jaya mekabetha, kIDoranA umarAvano sAcI hoya to jenI kalpanA mAtrathI mane asvAbhAvika evI rIte mArAM jaya ho," ane trIjI bahena kahe che, "bhaviSyamAM rAjA thanAra mekabethano rUMvADA khaDAM thaI jAya che ane mAruM hRdaya phaphaDI UThIne mArI pAMsaLI jaya jaya." sAthe TakarAya evA pralobhanane huM kema vaza thAuM chuM ? huM je hatyAno vicAra karI rahyo chuM te to hajuM mAtra mArI kalpanAmAM ja che, ane chatAM kalpanAno trIjI bahenanI potAne lagatI A bhaviSyavANI sAMbhaLI e vicAra mArA samasta aMtarane evuM asvastha karI mUke che, ke huM kaMI mekabethanA moM upara pragaTa thayelo bhAva joIne beMkavo tene pUche che, paNa karavA asamartha banIne kalpanA vihAra ja karato houM ema lAge che. AvI sArI vAta sAMbhaLIne tame kema camako cho?" (mekabetha camake che. daivayoge jo huM rAjA banavAno hoIza, to pachI huM kaMI nahi karuM toya kAraNa ke potAnI gupta abhilASA trIjI bahena jANI gaI che ema ene daivayoge ja mane tAja maLaze." eTale ke rAjA thavA DaMkananI hatyA karavI spaSTa thaI gayuM che.) beMkavonA praznano mekabetha uttara nathI Apato ane ke nahi teno mekabetha nirNaya nathI karI zakato. beMkavo traNa bahenone kahe che, "bhaviSyamAM zuM thaze e tame jANI zakatAM have mekabetha ane beMkavo rAjA haMkanane maLavA tenA mahelamAM jAya ho to, nathI tamArI kupA yAcato, ke nathI tamArA dveSathI bhaya pAmato, che. tyAM DaMkana e beyano hRdayapUrvaka AbhAra mAnI e rAtre mekabethano evA mane kaho." tene uttara ApatAM pahelI bahena kahe che, "mekabethathI mahemAna banavAno potAne IrAdo jaNAve che. ane te pachI tenA jyeSTha ocho, chatAM mekabethathI vadhAre mahAna, bIjI bahena kahe che, "mekabetha putra melkamane prinsa opha kaMbaralaMDa, eTale ke potAno vArasa, jAhera kare jeTalo sukhI nahi, chatAM mekabethathI vadhAre sukhI, ane trIjI bahena kahe che. A sAMbhaLI mekabetha camake che ane svagata bole cheH "tArAo, che, "tuM rAjAono janaka thaze, jo ke tuM pote rAjA nahi thAya." mekabetha tamArA prakAzane gopita rAkho, prakAza mArI kALI ane gupta icchA na
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-95 prabuddha jIvana jue, mArI AMkha mAro hAtha zuM kare che te na jue, ane je kRtya thayA pachI AMkhane jovAnuM na game te kRtya thAo.' eTale ke melkama DaMkanano vArasa jAhera thatAM daivayoge potAne tAja maLaze evI mekabethane AzA na rahI ane tethI teNe tAja meLavavA kaMika kALuM kRtya karavAne nirNaya karyo. Ama kaMika ka2vAno nirNaya karIne mekabethe traNa bahenoe potAne ja vacanothI saMbodhana karyuM hatuM te jaNAvato tenI patnIne patra lakhyo. patra vAMcIne mekabethI paNa vadhAre mahattvAkAMkSI evI leDI mekabetha svagata bole cheH 'tArA bhaviSya aMge je nirdeza karavAmAM Avyo che te tuM thaze ja. paNa mane tArA svabhAvano bhaya rahe che. temAM stanapAna karAvatI mAtAnA dUdha sAthe je snehabhAva bhaLe che tenA jevA dayAbhAvano vadhAre paDato aMza che. (It is too fullo'the the milk of human kindness) ane tethI tuM rAjA thavAno sahelo mArga lai zakIza nahi. tAre rAjA thavuM che, paNa te nirdoSa rIte. huM vahelo vahelo ahIM Ava jethI karIne huM mAruM nizcayabaLa tArA karNamAM reDhuM ane je tAja vidhAtAe ane gebI zaktioe tArA mATe niyata karyA che tenI ADe AvatAM vidone huM mArI jIbhanA sapATAthI haTAvI dauM .' leDI mekabethanI A svagatokti pUrI thAya che tyAM eka saMdezavAhaka AvIne tene jaNAve che ke rAjA DaMkana e rAtre Ave che. e sAMbhaLIne vaLI te svagata bole cheH 'hatyA karavAno irAdo sevatA mANasonA vicArone adrazya rahIne jotAM gebI sattvo (spirits) tame Avo ane mArI strI svabhAvanI nirbaLatA dUra karo. (unsex me) mane mAthAthI aMgUThA sudhI nirdayatAthI bharI do, mArA raktane jADuM banAvI do. mane mArI Urmione evI jaDa banAvI do ke jethI mArAmA dayA praveza na karI zake. Ava. kALI rAtri, narakanA aMdhakAranuM evuM AvaraNa oDhI le ke mArI tIkSNa charI je ghA kare te te jue nAle.' eTale ke DaMkana potAno mahemAna banIne Ave tyAre pote tenI hatyA karI zake evAM nirdayatA ane nizcayabaLa potAne ApavA te gebI sattvone prArthanA kare che. ApaNe joie chIe ke AvI prArthanA karavAmAM te potAnA aMtaramAM UThatA virodhanA sUrane rUMdhI nAMkhavAno prayatna kare che. have mekabetha AvIne leDI mekabethane jaNAve che ke rAjA DaMkana bIjA divasanI savAre pAchA javAno irAdo rAkhe che. te sAMbhaLIne leDI mekabetha uttara Ape che, 'sUrya e AvatI kAla kyAreya joze nahi. AMkhomAM ane zabdomAM AvakArano bhAva jamAvA do, nirdoSa puSpa jevA dekhAva, paNa aMta2mAM sarpa jevA raho, je Ave che temane sAruM yogya vyavasthA thavI joie. (eTale ke DaMkananI hatyA karavAnI yojanA taiyAra rAkhavI joie. ) Aje rAtre je moTuM kAma ka2vAnuM che te mane soMpo, huM te sArI rIte pAra pADIza ke bhaviSyanAM ApaNAM sarva divaso ane rAtrio ApaNane sarva sattAdhIza banelAM joze.' paNa mekabetha hajuM kaMi nirNaya karI zakyo nathI ane te uttaramAM eTaluM ja kahe che, 'A vize ApaNe have pachI vAta karIzuM.' sAMja paDatAM DaMkana, tenA be putro, pAMca umarAvo ane anucaro Ave che temano bhojana samAraMbhathI satkA2 ka2vAmAM Ave che. samAraMbha pUro thatAM ekalo paDelo mekabetha svagata bole cheH 'je ka2vAnuM che te thai jAya pachI kaMi thavAnuM na hoya to bahetara che ke e kAma bane teTaluM vaheluM karavuM. jo hatyA karavAnuM pariNAma laukika kALanA chIcharA pravAha pUratuM sImita rahevAnuM hoya ane paralokamAM tenuM kaMi mahattva na hoya to hatyA ka2vAnA pariNAma bhogavavAnuM sAhasa kheDavA huM taiyAra chuM. paNa AvI bAbatomAM ApaNane zikSA A jIvanamAM ja thAya che. ApaNe koinuM lohI reDIne bIjAMne ema karavAnuM zIkhavIe chIe ane pariNAme lohI reDanAranuM ja lohI reDAya che. ApaNe taiyAra karelo lohIno pyAlo ApaNAM ja hoThane dharavAmAM Ave che. te (DaMkana) mArA upara bevaDA vizvAsathI ahIM che (He's here in double trust), eka to te mAro rAjA che ane huM tene sago chuM, A beya bAbato mane tenI hatyA karato rokatAM prabaLa kAraNo che, bIjuM huM teno yajamAna chuM, tethI mAruM kartavya tenI hatyA karavA AvanArane aTakAvavA dvAra baMdha karavAnuM che, ane nahi p ke mArA ja hAthamAM charI levI. vaLI A DaMkane tenI rAjasattAono evI vinamratAthI upayoga karyo che ane teno rAjakArabhAra evo anIMdanIya rahyA che tenI hatyA karavAnA rAkSasI kRtyanI sAme tenA sadguNo raNaziMgAnA jevA avAjathI pokArI UThaze, ane dayA navajAta zizunI jema nagna vAyunA taraMgo upara savAra thaine mArA nikRSTa kRtyane vAyunA sapATA sAthe ekeeka AMkhamAM pheMkaze ane ema vAyu AMsuothI bhIMjAi jaze.' mekabethanI A svagatoktimAM ApaNe joie chIe ke tenI kavinA jevI kalpanA tene pote karavA dhArelI hatyAnI bhayaMkaratA pratyakSa karAve che. Ama DaMkananI hatyA na karavAno vicAra karIne mekabetha leDI mekabethane maLe che tyAre tene kahe cheH 'A kAmamAM AgaLa vadhavAnI mArI icchA nathI. teNe haju hamaNAM ja mAruM bahumAna karyuM che ane huM ghaNA badhA lokonA suvarNa jevA kiMmatI abhiprAyone pAtra banyo chuM, e abhiprAyone apAtra TharuM evuM mAre kaMi na karavuM joie.' 'to pachI,' leDI mekabetha tiraskArapUrvaka kaTAkSamAM tene kahe che, 'tame je AzA sevI hatI te mAtra dArUnI uttejanAnuM ja pariNAma hatI ? ane have tame jenI . svecchAe vAta karI hatI tenA vicAra karatAM Ama koi pIdhelAnI jema pILA paDI gayA cho. have pachI huM premanuM paNa evuM ja mUlya AMkIza. (eTale ke kAyaranA prema jevuM.) tArI icchAmAM tuM jevo zUravIra che tevo tArA kRtyamAM thatAM tane bhaya lAge che ? tuM jene jIvanano alaMkAra mAne che te tAre meLavavuM che, ane chatAM mAchalI meLavavA IcchatI paNa ema karatAM potAno paMjo bhIno thAya evA bhayathI aTakatI kahevatanI pelI bilADInI jema tuM 'mAre A meLavavuM che, paNa te meLavavAnI mArAmAM hiMmata nathI,' ema kahIne tAre tArI potAnI dRSTimAM kAyara thaine jIvavuM che?' leDI mekabethanA A kaTAkSano uttara ApatAM mekabetha kahe che, 'basa, have vadhu na bola. mANasane zobhe evuM badhuM karavAnI mArAmAM hiMmata che. tenAthI vadhAre kare e mANasa na gaNAya.' mekabethanA A uttarathI AvezamAM AvI jai leDI mekabetha kahe cheH 'to pachI kayA pazunI preraNAthI tame sAhasa karavAnI vAta mane jaNAvI hatI ? tame,e vAta kahI tyAre saMyogo anukULa nahotA, ( eTale ke mekabetha DaMkananI hatyA karIne rAjA banavAnI potAnI icchA leDI, mekabethane nATaka zarU thAya che te pahelAM jaNAvI hovI joie), ane have saMyogo anukULa thayA che tyAre e anukULa saMyogoe ja tamane kAyara e banAvI mUkayA che. meM stanapAna karAvyuM che ane stanapAna karAvatI mAtAne stanapAna karatA bALaka mATe snehano je komaLa bhAva thAya teno mane anubhava che, chatAM tame DaMkananI hatyA karavAno saMkalpa karyo hato. tema meM stanapAna karatAM mArI sAme joine hasatA e bALakanA bokhA moMmAMthI mArA stananI dIMTI baLapUrvaka kheMcI laI tene bhIMta sAthe aphALI tenA magajanA cUrecUrA karI nAkhavAno saMkalpa karyo to meM ema karyuM ja hota.' A chelluM vAkya leDI mekabetha jANe ke potAnA aMtaramAM saLavaLatA koi prabaLa virodhanA sUrane baLapUrvaka rUMdhI nAMkhavAno prayatna karatI hoya ane ema karatAM tene vAi AvatI hoya tema AvezapUrvaka cIsa pADIne bolatI lAge che. kahevAya che ke laMDanamAM 1782nA arasAmAM bhajavAyelA 'mekabetha' nATakamAM leDI mekabethano pATha bhajavatI zrImatI sarasiDansa nAmanI eka abhinetrIe A chellA vAkyanuM evI rIte cIsa pADIne ja uccAraNa karyuM hatuM. leDI mekabethanA AvA AvezabharyA AkramaNathI DagyA vinA mekabetha mANasane zobhe tenAthI vadhAre karanAra mANasa na gaNAya e potAnA pahelA pratibhAvane vaLagI rahyo hota to tenA evA daDha nizcayanI sAme leDI mekabetha niruttara thai jAta. paNa tenA durbhAgye te leDI mekabethanA ApaNane AsurI lAge evA nizcayabaLathI prabhAvita thai gayo. vaLI pote DaMkananI hatyA karavAmAM niSphaLa jAya evA tenA bhayanuM paNa leDI mekabethe DaMkananI sAthe UMghatA be aMgarakSakone (Chamberlains) pote dArU pAine bezuddha karI deze te pachI arakSita evA DaMkananI hatyA karI zakAze ane e hatyA be aMgarakSakoe ja karI
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4514 vAtta nAkArAnA A nALA chAta vAra vasati cha, kama ke dharma to mAtra kartavyono praharI che, gharmamAM adhikAranI koi vAta ja nathI hotI. eka sAco jaina AvA adhikArono Agraha kyAreya kare nahIM. (8) AMdolanakArI evuM samaje che ke jaina dharma upara vANiyAono ja ekAdhi kAra che. paraMtu bahusaMkhyaka athavA alpasaMkhyaka koipaNa koma, jAti athava jamAtamAM janmelo mANasa jaina thai zake che. koipaNa prakAranA bhedabhAva vinA pUrNa rIte jaina dharmanuM pAlana karI zake che. jaina dharmanA daravAjA koi! mATe kyAreya baMdha karavAmAM AvyA nathI. bIjI badhI vAto to dUra rahI, paraMtu jainanuM cinha ke liMga dhAraNa karavuM paNa anivArya nathI. uttarAdhyayana sUtramAM AMkaDA ApyA che ke, sAcA tattvamAM zuddha zraddhA na rAkhanArA paraliMgIonI mokSa nirvANa athavA siddhi prApta karavAvALAonI saMkhyA ghaNI che. ahIM e ullekhanIya che ke keTalAka zatako pUrva jaina dharmamAM brAhmaNonI eka sazakta lobI hatI. jyArathI brAhmaNono prabhAva ocho thavo zarU thayo tyArathI jaino mATe kharekhara kharAba divaso siddha thayA che. (9) A AMdolana zarU karavAnI bhayaMkara bhUla mATe cetavaNI ApavI te eka jaina hovAne nAte mAruM punita kartavya samajuM chuM. mArI dhAraNA pramANe to svayaM kuhADIthI potAnA ja pagane kApI nAMkhavA jevI A AtmaghAtI mAMgaNI che. kadAca A AMdolana saphaLa thai jAya ane jainonI A mAMgaNI maMjUra paNa thai jAya ane temane sAmAnya janatAthI alaga karI eka alpasaMkhyakano darajjo maLI jAya to paNa tenA pariNAmo khUba ja ghAtaka puravAra thaze. tame nizciMta samajajo ke tyArabAda jainonA astitvanA divaso ghaNAM ochA raheze. jevI rIte bhUtakALamAM bauddhonuM thayuM tevI ja rIte jainonI paNa A dezamAMthI samApti thai jaze. cAlu hAlatamAM AMkho baMdha karIne mAtra nizcaya nyAyanI lakIra doravAthI koi bacAva thavAno nathI. pAkistAnanA anubhavothI zIkho ke, tyAMthI ApaNA dekhatAM ja jainadharma lupta thai gayo che. jo ke jUnA samayamAM te samasta pradeza jaina dharmano eka majabUta gaDha gaNAto paraMtu thoDAka ja varSomAM jainonuM tyAM nAmonizAna rahyuM nathI. kharI rIte to hindu zabda dhArmika saMjJA nathI, te to mULa bhAratavAsIono ghotaka che. videzIonA AgamanathI siMdhunuM apabhraMza thai hindu banyuM che. alabatta te paraMparAmAM A dezamAM Arya ane anArya evA be jAtIya vibhAgo hatA. tathA bahArathI AvelA loko yavano ane mleccho jenI saMskRti abhAratIya hatI te jene anAryo kahevAmAM AvatAM. e vAta nirvivAda che ke bhArata varSa ja jainonI mAtRbhUmi che. jaina dharma kyAMya bahArathI te Avyo nathI. AryonA aneka bheda pravarte che, temAM jainono samAveza thAya che ane temaNe paNa garvathI kahevuM joie ke ame hindI chIe. lagabhaga hajAra varSanA muslima AkramaNanA itihAsamAM jaino paNa AtaMkathI jarAya paNa bacavA pAmyA nathI paraMtu badhAnI sAthe ekameka thaine temaNe paNa A saMkaTano sAmano karyo che. mATe doDha cokhAnI khIcaDI alaga pakAvavA karatAM ApaNuM kalyANa temAM ja che ke aMdara aMdaranA sAMpradAyika jhaghaDAone choDIne potAnI zaktino upayoga karavo. (10) AMdolakoe potAnA abhiyAnanA samarthanamAM eka bIjo paNa tarka Apyo che ke jo AvuM nahIM thAya to rASTrIya alpasaMkhyaka vikAsa mATe nANA saMsthA dvArA ApavAmAM AvatI madada tathA te mATe maLatI Ayakara (Income tax) rAhatothI jaino tathA tenI saMsthAo vaMcita raheze, paraMtu jaino mATe alpasaMkhyaka thai A yogyatA miTAvavI dazamA janA paNa sahAyatA levA lAyaka che to dhanavAna kahevAvALA koNa bacaze. koi navI ja paribhASA ApaNe ghaDavI paDaze. levAne badale jainoe Aja sudhI badhAne ApyA ja karyuM che. ApIne khuza thanAra jagaDuzAha ane bhAmAzAhanA vartamAna vaMzaja zuM eTalA badhA nirdhana ane nirbaLa thai cUkyA che ke teo potAnA stare paNa sAdharmika bhAionA svAbhimAnanI rakSA nathI karI zakatA ? ane temane sarakAranA Azrita banavuM paDe ? (11) A dUraMdezItA rahita mAMgaNInA viruddhamAM chello paraMtu badhAthI mULabhUta muddo e che ke A abhiyAna karavAvALA mANaso vizvabharamAM thai rahela jainadarzananA pracArano khyAla karatA nathI. udAharaNa rUpe ahiMsA have mAtra jainadharmanI adhikAra sImAno siddhAMta rahyo nathI. paraMtu tene pAra karIne saMpUrNa sAmAjika jIvananI AdhArazilA banI cUkyo che. tevI ja rIte mUDIvAda, rASTrIyakaraNavAda, bhautikavAda, sAmyavAda A badhAnI ghora asaphaLatA pachI Adhunika ciMtakonA manamAM aparigrahano siddhAMta sthAyI vikalpanA rUpamAM sthira thayo che ane bahu jhaDapathI AkhI duniyAmAM lAgu thaze. tevI ja rIte anekAnta ane anuzAsananA prasAra mATe bhUmikA taiyAra thai cUkI che. ane tenI mahattA ane upayogitAnI badhe ja prazaMsA thai rahI che. A badhA siddhAnto jaina dharmanA marma svarUpe che. tethI mArI jainone e salAha che ke ApaNe nAma athavA lebalamAM ruci na rAkhavI joie jyAre ApaNA dhArmika siddhAnta samasta saMsAra dvArA mAnya thai jIvanamAM tAravAmAM AvI rahyA che. jaina dharmanA rakSaNa ane vikAsa mATe ApaNe A dharmanA mULa siddhAntono Azaro levo joie, nahIM ke zAsakIya chatrachAyAno. kharekhara to satyameva jayate nAnRtam. (12) aMtamAM uparokta mahAmaMDaLanA padAdhikArIone mArI vinamra prArthanA che ke, teo potAnA abhiyAnane gatizIla karavAne badale jhaDapathI sameTI le athavA ochAmAM ochA jaina saMghanA badhA ja agraNI netAonI sarva saMmati ane mArgadarzana prApta karI pachI ja AgaLa kAryavAhI kare. kemake A bAbata kevaLa zvetAmbara mUrtipUjaka saMghane sparzatI nathI paraMtu samagra jaina saMghane sparze che mATe zreSTha mArga to e ja gaNAze ke zvetAmbara ane digambara banne AmnAyonA eka eka phirakA, gaccha ane saMpradAyanA pratinidhione AmaMtrita karI bahumati ja nahIM paraMtu sarvasaMmati meLavIne ja prayAsa karavAmAM Ave. kSamAyAcanA hIrAbahena pAThaka vizenA mArA lekhamAM smRtidoSane kAraNe zaratacUkathI 'prabuddha jIvana'nA tA. 16mI okTobara, 1995nA aMkamAM sva. keTaloka vigatadoSa rahI gayo che te pratye mAruM dhyAna kheMcavAmAM AvyuM che. pro. raNajitabhAi paTela-'anAmI'e jaNAvyuM che ke sva. pItAMbara paTela rAmanArAyaNa pAThakanA amadAvAdamAM vidyArthI hatA e kharuM paraMtu teo gujarAta vidyApIThamAM nahi paraMtu esa. ela. DI. ArTasa kolejanA ema. e. nA vidyArthI hatA. zrImatI gItAbahena parIkhe jaNAvyuM che, ke menAbahena ane ajitabhAi vacce uMmarano taphAvata 25 varSano nahi paraMtu pAMca varSano hato. emanAM lagna sarva saMmatithI thayAM hatAM ane e AMtarajJAtIya lagna sudhArAvAdI paramAnaMdabhAie sArI rIte biradAvelA hatA. A smRtidoSa mATe kSamA cAhuM chuM ane te pratye dhyAna kheMcanAra A baMneno hRdayapUrvaka AbhAra mAnuM chuM. ] taMtrI
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-95 prabuddha jIvana kanphayUziyasa C ramaNalAla cI. zAha mahAtmA kanphayUziyasane cInI saMskRtinA pitA tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. cInanI prajAnA itihAsamAM temanA jevI bIjI koi vyakti thai nathI. temanA dvArA cInI prajAnA saMskAronuM jeTaluM ghaDatara thayuM che teTaluM anya koi eka vyakti dvArA thayuM nathI. ethI ja cInanI prajAe jeTaluM mAna mahAtmA kanphayUziyasane ApyuM che teTaluM bIjA koine ApyuM nathI. aDhI hajAra varSa pUrve cInanI saMskRtine ghaDavAmAM be mahAna vibhUtioe mahattvanuM kArya karyuM. e be vibhUtio te lAotse ane kanphayUziyasa. baMne samakAlIna hatA. lAotse nivRttimArgI, ekAMtapriya ane adhyAtmavAdI hatA. teo prasiddhithI vimukha hatA. emanI tattvavicAraNA ghaNI gahana hatI. kanphayUziyasa pravRttimArgI hatA. aneka lokonA saMparkamAM teo AvyA hatA. rAjAo dvArA prajAnA jIvanane unnata banAvavAnuM temanuM dhyeya hatuM. teo cInamAM ghaNe sthaLe ghUmI vaLyA hatA ane aneka rAjAonA aMgata saMparkamAM AvyA hatA. rAjyazAsana calAvavAnI bAbatamAM teo ghaNA ja kuzaLa hatA. cInanA rAjya darabAramAM lAotse ane kayUziyasa ema baMnenuM ghaNuM mAna hatuM, paraMtu rAjadvArI kakSAe ane lokajIvananI bhUmikAe kanphayUziyase ghaNuM moTuM, mahattvanuM ane pAyAnuM kAma karyuM hatuM. cInamAM mukhya traNa dharma che H (1) tAo dharma (2) kanphayUziyasa dharma ane (3) bauddha dharma. A traNe dharma ekabIjAnA virodhI nahi paNa ghaNe aMze pUraka jevA rahyA che. AthI ja cInamAM e traNe dharmane ekasAthe anusaratI vyaktio jovA maLaze. tAo dharma ane kanphayUziyasano nIti dharma lagabhaga eka ja kALe pracalita banyA hatA. e baMne dharma vacce koi virodha ke vaimanasya nahotuM. cInamAM tyAra pachI ghaNA saikAo bAda bauddha dharma Avyo. bauddha dharma bhAratamAMthI brahmadeza, thAilenDa, vieTanAma, kaMboDiyAmAMthI prasarato prasarato cInamAM pahoMcyo hato. ahiMsAdi paMcazIlanI bhAvanA ane nItimaya jIvananA upadezane kAraNe cInamAM ene sAro AvakAra maLyo hato. bauddha dharma bahArathI Avelo hovA chatAM tAo dharma ke kanphayUziyasanA dharma sAthe saMgharSamAM Ave evo e dharma nahoto. ethI ja cInamAM ane tyAra pachI koriyA ane jApAna sudhI bauddha dharmano pracAra thayo hato ane vartamAna samaya sudhI e pracalita rahyo che. prAcIna samayamAM pAzcAtya saMskRti karatAM paurastya saMskRti vadhu vikaselI ane samRddha hatI. dharma ane tattvajJAnanA viSayamAM tyAre samagra vizvamAM bhArata ghaNuM AgaLa vadheluM hatuM. paraMtu bIjI bAju keTalIka vyavahAru kaLAomAM cIna tyAre mokhare hatuM. madhyakALamAM kAgaLa banAvavAnI bAbatamAM, mudraNakalA eTale ke chApakAmamAM, dArUgoLo banAvavAmAM, rezama, motI ane sonAnI bAbatamAM cInI prajA prathama naMbare AvatI hatI. e kALamAM prAdezika sa2hado eTalI kaDaka nahotI. eTale pagaraste tathA dariyAi mArge cInano bhArata sAthe ghaNo vyavahAra cAlato hato. cInI pravAsIo pravAsa karatAM karatAM TheTha bhArata sudhI AvI pahoMcatA hatA, kAraNa ke keTalIka bAbatomAM cIna karatAM bhArata ghaNuM samRddha hatuM. bIjI bAju hajAreka varSa pahelAM bauddha dharmanA guruo, bhikhkhuo pracAra karatA karatA TheTha cIna, koriyA ane jApAna sudhI pahoMcatA hatA. cInanA pravAsIo bhAratamAM AvatA hatA chatAM bhAratIya vicAradhArA upara kanphayUziyasanI vicAradhArAno khAsa prabhAva paDyo na hato, kAraNa ke vedo, upaniSado, rAmAyaNa, mahAbhArata, jaina Agama graMtho ane bauddha tripiTaka graMtho te pahelAMthI astitvamAM hatA. eTale hindu, jaina ane bauddha dharmanI tattvamImAMsA ane jIvana mImAMsA AgaLa kanphayUziyasanI vicAradhArA eTalI vikasita na lAge. ane eno prabhAva bhAratIya saMskRti upara na paDe e svAbhAvika che. yuropIya prajAone kanphayUziyasano paricaya khristI mizanarIo dvArA thayo hato, cAraso varSa pUrve keTalAka dariyAkheDuo yuropathI nIkaLI dariyAi mArge bhAratanA kinAre kinAre thai cIna ane jApAna sudhI pahoMcyA hatA. temanI sAthe keTalAka khristI mizanarIo paNa gayA hatA. teo tyAMnI rAjya vyavasthA, dharma, saMskRti vagere je je viSayothI prabhAvita thayA te te viSayono paricaya temaNe potAnI yuropiyana prajAne karAvyo hato. i. sa. 1653mAM iTAlInA pAdarI meriyo risAine dharmopadeza mATe cIna mokalavAmAM AvyA hatA. temaNe tyAM jai kanphayUziyasanAM vacanono leTina bhASAmAM anuvAda karIne iTalI mokalAvyo hato. kanphayUziyasanAM vacanono yuropIya bhASAmAM A pahelo anuvAda hato. tyArapachI i. sa. 1687mAM eka phrenca lekhake ane i. sa. 1897mAM eka jarmana lekhake kanphayUziyasanA graMthonAM bhASAMtaro pragaTa karyAM hatAM. tyArapachI vIsamI sadImAM, vartamAna samaya sudhImAM, keTalAye ciMtakoe kanphayUziyasanAM upadezavacanonA anuvAdo pragaTa karyAM che ane enI samIkSA paNa karI che. 'kanphayUziyasa' zabda khristI pAdarIoe prayojelo zabda che. jyAre teo cInI prajAnA saMparkamAM AvyA tyAre cInI bhASAnA zabdo uccAravA lAgyA hatA, paraMtu potAnA mukhanA ucacAraNanA avayavonI khAsiyata ane maryAdAne lIdhe teo keTalAka cInI zabdo cInI lokonI jema uccArI zakatA nahotA. cInI bhASAmAM guruvarya mATe zabda che kuMga. bahumAnapUrvaka te bolavo hoya to 'kuMga-phut-se' e pramANe bolAya che. paraMtu A cInI zabdano yuropIya khristIoe uccAra karyo 'kanphayUziyasa'. vakhata jatAM 'kanphayUziyasa'* zabda yuropamAM ane pachI AkhI duniyAmAM eTalo badho pracalita ane rUDha banI gayo ke khuda cInamAM paNa 'kanphayUziyasa' zabda aparicita na rahyo. cInamAM kanphyUziyasa mATe bIjo eka zabda paNa vaparAya cheH 'cu cI' eno eka artha thAya che 'prAcIna kALanA mahAtmAonA upadezane anusaranAra.' cAreka hajAra varSa jeTalo jUno cInano ItihAsa che. e itihAsanI vAto mukha paraMparAthI cAlI AvatI hatI. aDhI hajAra varSa pUrve kanphayUziyase e badhI vAto graMthastha kara lIdhI. ene lIdhe cInanA prAcIna ItihAsanI ane enA jIvanavyavahAranI vAto jaLavAi rahI che. jo kanphayUziyase e badhI vAto judA judA graMtho rUpe na sAcavI lIdhI hota to te badhI kALakrame naSTa thai gai hota. kanphayUziyasanI pUrve cIna ghaNuM samRddha hatuM. emanI pUrvenA hajAreka varSamAM, eTale AjathI traNa-sADA traNa hajAra varSa pUrvenA gALAmAM cInamAM je samartha mahAna vyaktio thai gai temAM piMgatsu ane cAu phuganAM nAma mahattvanAM che. kanphayUziyasa mATe teo AdarzarUpa hatA. teoe prajA kalyANane mATe je nIti niyamo ghaDyA hatA te saghana hatA. emanA kALamAM jevuM samRddha cIna hatuM tevuM cIna pharIthI banAvavAnI mahattvAkAMkSA yuvAna vaye kanphayUziyasa dharAvatA hatA. paraMtu varSo pasAra thavA chatAM pote potAnA pUrvaja mahAtmAo jevuM kArya na karI zakyA. e
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 prabuddha jIvana mATe kanphayUziyase potAnAM lakhANomAM vAraMvAra kheda vyakta karyo che. pote potAnA cIna mATe ATaluM badhuM sarasa kArya karyuM hatuM te chatAM te pUrvajonI sarakhAmaNImAM pote kazuM karyuM nathI ema kahevAmAM kanphayUziyasanI vinamratA rahelI che. kanphayUziyasanI pUrve thai gayelA bIjA eka mahAtmA te jhU cena hatA. tjha cena i.sa. pUrve chaThThA saikAmAM thai gayA. teo ceMga rAjyanA mukhya pradhAna hatA. teo ghaNA kuzaLa ane umadA zAsanakartA hatA. temanI sarasa rAjanItithI corIlUMTanuM pramANa ghaTI gayuM hatuM. rastAmAM paDelI vastune paNa koi aDatA nahi. loko gharane tALuM mAratA nahotA. jhU cena mATe kanphayUziyasa kahe che ke 'temanAmA uttama mANasa mATe jarUrI evA cAra sArA guNo hatAH (1) potAnA aMgata saMbaMdho ane vyavahA2mAM teo svastha ane gaMbhIra 2hetA (2) potAnAthI caDiyAtA loko pratye teo pUro AdarabhAva dharAvatA (3) prajAnI dekhabhALa rAkhavAmAM teo utsAha ane prema dharAvatA ane (4) rAjyano vahIvaTa karavAmAM teo kAryadakSa ane nyAyapUrNa rahetA, yu kanphayUziyasanI pUrve thai gayelA cInanA bIjA eka zahenazAha mahAna hatA. emaNe nadIomAM vAraMvAra AvatI relamAMthI prajAne ugAravA mATe satata ATha varSa sudhI ghaNI mahenata karI hatI. kanphayUziyase kahyuM hatuM ke 'yumAM vyaktigata koi doSa mane jaNAto nathI. emanI rAjya vyavasthAmAM paNa koi chidra jaNAtuM nathI. yu jADA kapaDAM paheratA, garIbanI jema pote sAdAithI rahetA ane lokone vadhu sagavaDo maLe evI haMmezA vyavasthA karatA.' kanphayUziyasanI pUrve thai gayelA anya mahAna zahenazAhomAM yAo ane zahenazAha zunanA nAma mahattvanAM gaNAya che. zahenazAha yAo i. sa.pUrve 2356nA gALAmAM thai gayA hatA ane zahenazAha zuna I.sa. pUrve 2525nA gALAmAM thai gayA hovAnuM manAya che. kanphayUziyasa potAnI pUrvenA kALanA zahenazAha yAonA rAjyazAsananAM paNa haMmezAM khUba vakhANa karatA. temano zAsanakALa bhavya hato. emanuM vyaktitva vizALa hatuM. dezane mATe emaNe ghaDelA kAyadAo dIrghadaSTivALA hatA. kanphayUziyasanA potAnA samayamAM cInamAM samrATa cAunuM sAmrAjya hatuM. paraMtu cAunA pUrvajo jeTalI sa2LatAthI potAnA sAmrAjya upara sattA bhogavI zakyA hatA teTaluM cAu mATe saraLa nahotuM. have khaMDiyA rAjAo ke umarAvo AjJAnuM ullaMdhana karavA lAgyA hatA. cInanI atyaMta vizALa dharatImAM tyAre cha hajAra jeTalAM nAnA moTAM rAjyo hatAM. te badhAM upara eka samrATanI ANa vartatI hatI. paraMtu samrATa cAunA vakhatamAM emanI sattA nabaLI paDatI jatI hatI. rAjyo vacce AMtaravigraha thavA lAgyA hatA. AMdhAdhuMdhI phelAtI jatI hatI. rAjakIya asthiratAne lIdhe sAmAjika kSetre paNa azAMti ane ArAjakatA AvI gayAM hatAM. apramANikatA vadhatI jatI hatI. nyAya ane nIti, zista ane ziSTAcAramAM paNa ghaNI zithilatA AvI gai hatI. pragati aTakI gai hatI. garIbI ane bekArI vadhI hatI. kAyadAonuM vAraMvAra ullaMdhana thatuM. vibhinna varganA loko vacce kusaMpa, vigraha vagerenI sthiti vartavA lAgI hatI. keTalAMka rAjyomAM damana, jora julamanI sthiti pravartatI hatI. keTalAka loko evA trAsamAMthI bacavA sthaLAMtara karavA lAgyA hatA. AvI rAjakIya ane sAmAjika asthiratAnA vAtAvaraNamAM prajAnuM sAmAnya zikSaNa paNa kathaLavA lAgyuM hatuM. kanphayUziyasano janma i.sa. pUrve 551mAM cInamAM lu nAmanA rAjyamAM thayo hato. lu nAmano pradeza hAla cInamAM zAnTaMga nAmanA prAMtamAM Avelo che. tA. 14-12-1 kanphayUziyasa zAMga (Shang) vaMzanA hatA. emanA pitAnuM nAma zu-liyAMga heiha (Shuh Liang Heih) hatuM. teo lazkaramAM sainika tarIke kAma karatA hatA. teo zarIre sazat ane sudaDha hatA. teo sAhasika ane parAkramI hatA. temane nava saMtAna thayAM hatAM, paNa te badhI dIkarIo hatI. temanI uMmara sittera varSanI thavA AvI tyAre temanI patnInuM avasAna thayuM hatuM. potAne eka dIkaro hoya evI temane icchA hatI. daramiyAna temane yena (Yen) kuTuMbanI eka kuMvArI kanyA sAthe saMbaMdha thayo hato. enAthI temane eka dIkaro thayo hato. enuM nAma pADavAmAM AvyuM kuMga su. paraMtu e dIkarAne teo 'ciuM' (Chiu) kahIne bolAvatA, kAraNa ke enuM mAthuM moTuM hatuM. Ama lADamAM pADeluM emanuM nAma pachI pracalita thai gayuM hatuM. ane loko emane 'ci' kahIne ja bolAvatA. A 'ciu' te ja kanphayUziyasa. cInI graMthomAM emane mATe 'ci' zabda vadhu vaparAyo che. kanphayUziyasa traNa varSanA thayA tyAM to emanA pitAnuM avasAna thayuM. AthI bALakone uche2vAnI javAbadArI mAtA upara AvI paDI. pitAnuM avasAna thatAM kuTuMbanI Avaka baMdha thai. teo mAMDa potAnuM gujarAna calAvatA hatA. tema chatAM mAtAe ciune sArI rIte ucheravA mATe tanatoDa mahenata karI. mAtA pote ghaNI hoMziyAra hatI. mAtAe ciune prAmANika, cabarAka ane tejasvI banAvavA mATe ghaNo zrama lIdho hato. te ciune navarAzanA samaye potAnI pAse besADI bhaNAvatI. kanphayUziyasanuM kuTuMba garIba chatAM khAnadAna ane saMskArI hatuM. kuTuMbanI garIbIne kAraNe kanphayUziyasanI mAtA jAtajAtanAM gharakAma karIne kuTuMbanuM bharaNapoSaNa karatI hatI. kanphayUziyase paNa nAnI uMmaramAM gujarAna calAvavA mATe tarahe tarehanI majUrI karI hatI. AthI temanAmAM keTalIka AvaData ane hoMziyArI nAnI uMmarathI ja AvI gai hatI. garIbIne kAraNe temane keTalIkavAra apamAna paNa sahana karavAnAM AvatAM. kauTuMbika nabaLI sthitine kAraNe kanphayUziyasa zALAmAM bahu abhyAsa karI zakyA nahotA. bAra varSanI vaye teo zALAmAM javA lAgyA hatA. paraMtu pachI ApabaLe temaNe vadhu abhyAsa zarU karyo hato. temaNe saMgIta, kAvyazAstra, itihAsa vagere vidyAomAM ghaNo 2sa hato. kanphayUziyasanAM lagna ogaNIsame varSe thayAM hatAM. emanI patnInuM nAma jANavA maLatuM nathI. paraMtu emane eka putra ane putrI ema be saMtAna thayAM hatAM. emanuM dAmpatya jIvana sukhI nahotuM. ethI thoDA varSamAM ja pati-patnI judA rahevA lAgyAM hatAM. keTalAka varSa pachI kayUziyasanI patnInuM avasAna thayuM hatuM. e prasaMge emano dIkaro bahu raDyA karato hato. e vakhate kanphayUziyase ene vadhu paDatuM raDavA mATe Thapako Apyo hato. potAnA putrane ucheravAnI bAbatamAM kanphayUziyasa bahu kaDaka hatA, kanphayUziyasanA putranuM nAma po yu hatuM. e kuMga lAi tarIke paNa oLakhato hato. eka divasa koIke pUchyuM tyAre po yue potAnA pitAnI vAta karatAM kahyuMH 'eka divasa mArA pitA gharamAM ekalA hatAM. tyAre emaNe mane pUcheluM ke 'te kAvyasaMgrahano barAbara abhyAsa karyo che?' meM kahyuM, 'nA, hajI nathI karyo.' emaNe kahyuM: 'jo tuM kAvyasaMgrahano abhyAsa nahi kare to bhASA uparanuM prabhutva tuM meLavI nahi zake. ethI tuM koinI sAthe sArI rIte vAtacIta nahi karI zake. emaNe A pramANe zikhAmaNa ApI eTale meM kAvyasaMgrahano abhyAsa zarU karyo hato.' pachI bIjI eka vakhata teo gharamAM ekalA hatA tyAre emaNe mane pUchyuM, 'teM vidhividhAnanA graMthano barAbara abhyAsa karyo che ?'
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-95 prabuddha jIvana 11 samaya zoka pALo ane davasomAM eka meM kahyuM, "nA, hajI nathI karyo." na hatA. ziSya garIba hoya ke tavaMgara, dareka ziSyane teo samAna emaNe kahyuM. "jo tuM vidhividhAnanA graMthano sArI rIte abhyAsa daSTithI jotA ane te pramANe vyavahAra rAkhatA. alabatta teo pramAdI nahi kare to tArAmAM cAritranI draDhatA nahi Ave." emanI zikhAmaNathI ke mUrkha ziSya mATe bahu samaya bagADatA nahi. vidyArthIone meM e graMthano abhyAsa karyo. bhaNAvavAmAM kanphayUziyasa kadI thAkatA nahi. ziSyone bhaNAvavAno kaMga lAI keTalo moTo thayo hato tenI vigata maLatI nathI, paraMtu temano utsAha gajabano hato. tenuM avasAna kanphayUziyasanI hayAtImAM ja thayuM hatuM. e avasAna kanphayUziyasane sattA dhAraNa karavA karatAM adhyayana ane prasaMge enI kriyAvidhi kanphayUziyase ghaNI sAdAithI karI hatI. adhyApanakAryamAM savizeSa rasa hato. pote nAnI vayathI saMgItAdi yuvAna vaye kanphayUziyasane saMgItavidyAmAM asAdhAraNa prAvINya vividha kalAono abhyAsa karyo hato ane jIvananA aMta sudhI teo meLavyuM hatuM. emaNe te samayanA vikhyAta cInI saMgItakAra cAMga huMga navA navA viSayanuM jJAna satata saMpAdana karatA rahyA hatA. temaNe pote pAse saMgItano UMDo abhyAsa karyo hato. vaLI emaNe cAMga hRga pAse potAnI zALA sthApI hatI. emanI zALAmAM uttarottara vidyArthIonI . vidhi vidhAnano paNa abhyAsa karyo hato. saMkhyA vadhatI jatI hatI. AraMbhamAM kanphayUziyasa pote vividha viSayo ' * AjIvikA mATe kanphayUziyase judA judA vyavasAyo karyA hatA. vidyArthIone zIkhavatA. pachIthI to emanA ziSyo paNa judA judA - paraMtu adhyayana ane adhyApana e jIvanabhara emanA priya viSaya rahyA viSayomAM pAraMgata thaI gayA hatA. ane teo paNa adhyApanakArya karavA hatA. lAgyA hatA. temanA evA 60 thI 70 jeTalA vidyArthIo jude jude kanphayuziyasa jyAre tetrIsa varSanA thayA tyAre emanI mAtAnuM sthaLe adhyApana kAryamAM lAgyA hatA ane emanI zALAomAM vadhatA avasAna thayuM. e divasomAM cInamAM evo rivAja hato ke mRtyuno zoka vadhatAM eka kALe eka sAthe trIsa hajAra jeTalA vidyArthIo adhyayana traNa varSa sudhI pALavAmAM Avato hato. ATalo samaya zoka pALavAnI karatAM hatA. ghaNe dUra dUrathI sekaDo mAIla cAlIne vighAthIo AvatA paraMparAne anusaravAnuM kanphayUziyasa mAnatA paNa hatA. AthI ane adhyayana karavA mATe rahetA. kanphayUziyasanI zALAmAM abhyAsa kanphayUziyase rAjyanI potAnI nokarI choDI dIdhI, bhoga vilAsa choDI karavA ata divasAmA eka gAranA vAta gaNAtA. mAtApitA potAnA dIdhAM. ghare sAdAIthI rahevAnuM cAlu karyuM, ane potAno samaya jadI judI saMtAnone kanphayUziyasanI zALAmAM mokalavAmAM dhanyatA anubhavatA. vidyAo zIkhavAmAM tathA kavitA, tattvajJAna ane itihAsano abhyAsa kanphayUziyasa ane emanA ziSyo dvArA thatA adhyApanakAryathI karavAmAM pasAra karavA lAgyA hatA. vidyArthIomAM ane e dvArA cInI prajAnA saMskAra ghaDataramAM ghaNo pharaka potAnA samayanI paristhitinuM avalokana karatAM kanphaziyasane paDavA lAgyo hato. lAgyuM ke pote jIvanamAM traNa mahattvanAM kAryo karavAM joie. kanphayUziyasa kahetA ke "huM vidyArthIne viSayanA cAra khUNAmAMthI ane mahA zarva ane te dvArA rAjyamAM eka khUNo barAbara samajAvI dauM. paraMtu pachI jo bAkInA traNa khuNA sudhArAo karavA tathA karAvavA. vize vidyArthI anumAna na karI zake to huM samajI jAuM ke vidyAbhyAsa (2) yuvAna peDhIne zikSaNa ApavuM. : karavAnI tenI eTalI zakti nathI. evA vidyArthIne AgaLa bhaNAvavAnuM (3) cInanA praziSTa graMthonuM saMkalana-saMpAdana karavuM ke jethI bhAvi " nirarthaka che.". peDhIone te upayogI thAya. * kanphayUziyasa kahetA ke "koI vidyArthI ane vidyAbhyAsanA badalAmAM kanphayUziyase yuvAna peDhIne zikSaNa ApavAnuM mahattvanuM kArya karyuM - sUkA roTalAno TukaDo Ape to paNa mane tethI saMtoSa thAya che. hatuM ane prAcIna graMthonuM saMkalana karyuM hatuM. vaLI emaNe jyAre jyAre ' arthopArjana mATe vidyAbhyAsa karAvavAnuM mAruM dhyeya nathI. mAruM dhyeya to avakAza maLyo tyAre tyAre rAjyakakSAe sudhArA karAvavA bhAre puruSArtha navI peDhIne taiyAra karavAnuM che." karyo hato. kanphayUziyase potAnA vicAro vyakta karatAM eka sthaLe kahyuM che ke AjIvikA mATe vyavasAya tarIke kanphayUziyase khAnagI adhyApana dhana kamAvAnI pravRtti jo prazaMsApAtra hota to huM e pravRttimAM paDyo kArya cAlu karyuM hatuM. kanphayUziyasa emanA jamAnAnA eka Adarza zikSaka hota. dhana kamAvA mATe ratha hAMkavA jevuM sAmAnya kAma paNa karavAnuM Ave gaNAtA hatA. teo zistanA kaDaka AgrahI hovA chatAM vidyArthIo pratye to huM te karavA taiyAra chuM. paNa huM spaSTa mAnuM chuM ke dhana kamAvAnI pravRtti udAratA ane sahAnubhUti dharAvatA. potAnI zALAmAM garIba ane jIvananI zreSThattama pravRtti nathI. AthI ja mane je zreSThattama pravRttio zrImaMta vidyArthI vacce teo kazo bhedabhAva rAkhatA nahi. garIba lAgI che temAM huM mAro samaya pasAra karuM chuM. manuSyanA AdhyAtmika vidyArthIne paNa phInI apekSA vagara teo dAkhala karatA ane premathI vikAsanI pravRtti e zreSThatama pravRtti che ane ethI ja te mane eTalI bhaNAvatA. badhI priya che.' kanphayUziyasa pote kavitA, sAhitya, itihAsa, saMgIta, prakRti, vijJAna, rAjya baMdhAraNa, vahIvaTI taMtra, ziSTAcAra vagere vividha kayUziyasanuM jIvana saraLa, nikhAlasa ane pAradarzaka hatuM. viSayo bhaNAvatA. eka mizanarInA utsAhathI teo vidyArthIone A Do. emane potAnA jIvanamAM kazuM ja chupAvavA jevuM nahotuM. emano koI adhyayana karAvatA. teo vidyArthIone bhASaNa karatAM paNa zIkhavatA. to paNa ziSya emanI pravRttio vize, emanA vicAro vize ke emanA prAcInakALamAM cInamAM paNa gara ziSyanI paraMparA bhArata jevI jIvanavyaya vize badhuM ja jANato hoya athavA jyAre Icache tyAre jANI gauravavALI hatI. kanphayUziyasa pAse vidyArthIo bhaNavA AvatA ane " vidyAbhyAsanA badalAmAM teo yathAzakti gurane dakSiNa ApatA. kanphayUziyasanA ziSyo kahetA ke potAnA gura nIce pramANe cAra keTalAka guruo moMghI bheTa ApanAra athavA rAjavaMzI kaTuMbanA prakAranA doSothI rahita hatA: vidyArthIo tarapha pakSapAta rAkhatA, paraMtu kanphayUziyasa tevuM kyAreya (1) teo kyAreya bhaviSyanI ciMtA karatA nahi ? karatA nahi. teo e bAbatamAM svArthI, lobhI ke saMkucita manovRttinA (2) teo potAnA mata mATe durAgraha dharAvatA nahi. sa, itihAsa, vividha emane potAnA
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabuddha jIvana (3) teo pahelethI svecchAe ke manasvIpaNe koi nirNaya bAMdhI kayUziyasa cAonA aMgata mitra jevA hatA. to paNa A banAvanI letA nahi ke pUrvagraha dharAvatA nahi. bAbatamAM emaNe rAjAne potAno virodhI mata spaSTatAthI jaNAvyo (4) teo nirAbhimAnI hatA. teo potAno koi paNa doSa hato. jaNAya ke tarata kabUlI letA. kanphayUziyasa puruSArtha karavAmAM mAnatA. pramAda temanA svabhAvamAM nahoto, kanphayUziyasa mATe koika sAdhue evuM kahyuM hatuM ke 'A eka evo mANasa che ke je jANato hoya ke pote saphaLa thavAno nathI, topaNa cheTava sudhI potAno puruSArtha choDe evo nathI. ' 12 kanphayUziyasa haju UgatA yuvAna hatA tyAre lAotsenuM nAma ghaNuM mazahura hatuM. kanphayUziyasa jyAre jAhera jIvanamAM sakriya thayA tyAre lAotsene maLavAnuM temane mana thayuM, tyAre lAotsenI uMmara eMsI varSanI hatI ane kanphayUziyasanI uMmara cotrIsa varSanI hatI. kanphayUziyasa potAnA ziSyo sAthe lAotsene cAunA rAjyadarabAramAM maLyA hatA. lAotse ane kayUziyasanI vicArasaraNI judI judI hatI. lAotsee vaiyaktika sadAcAra ane AdhyAtmikatA upara bhAra mUkyo hato. kanphayUziyase rAjyAnA sArA kAyadAo ane vyavahAru nIti niyamo upara bhAra mUkyo hato. lAotse sAttvika prakRtinA ane aMtarmukha hatA. temaNe vaizvika cetanA sAthe saMvAda sAghavA ane emAM avagAhana karavA upara bhAra mUkyo hato. kanphayUziyasa rAjasI prakRtinA ane bahurmukha hatA. teo lokonuM kalyANa karavAmAM, garIbonI ane duHkhIonI sevA karavAmAM mAnatA hatA. rAjyanA kAyadAonA paripAlanane ane nyAyane teo mahattva ApatA hatA. teo gunegArone barAbara sajA thavI joie ema mAnatA hatA. temano dharma samAjalakSI ane vyavahAra pradhAna hato. eTale ja temaNe upadezelo mArga ghaNo ja lokapriya banyo hato. lAotseno mArga ghaNo gahana ane kaThina hovAthI eTalo lokapriya na thAya e svAbhAvika hatuM. lokapriyatA e lAotsenuM dhyeya nahotuM. AdhyAtmika dRSTie lAotseno mArga vadhu caDhiyAto hato. alabatta, kayUziyarA prakRtithI ja pravRttinA mANasa hatA. rAjya vyavasthA dvArA prajAne sudhAravAnI emaNe je jhuMbeza upADelI hatI te jotAM lAotsenI vicAradhArA saMpUrNapaNe teo svIkArI zake ema nahotA. to paNa lAotsenA keTalAka vicArothI teo khUba prabhAvita thayA hatA. kanphayUziyase lAotse mATe kahyuM hatuM ke, 'lAotse prAcIna vastuonI prazaMsA kare che. teo vinamratA ane saujanyunA avatAra jevA che. temane dareka viSayanuM agAdha jJAna che. teo prANa puruSa che. temanI smRti ghaNI rAteja che. temanAmAM rAMta-rAjA (zreSTha mAnava) thavAnI pUrepUrI yogyatA che.' tA. 16-12-95 kanphayUziyasa juvAna hatA tyAre potAnA rAjya lumAM rAjagAdIe rAjA cAo hatA. e jamAnAmAM cAonA aMgata jIvana vize eka jAhera vivAda thayo hato, bhAratanI jema cInamAM paNa e jamAnAmAM rAgotra lagnano niSedha hato. paraMtu rAjA cAoe potAnA ja gotranI kanyA sAthe lagna karI enuM nAma badalI nAkhyuM hatuM ke jethI lokone khabara na paDe. paNa AvI vAto moDI vahelI loko sudhI pahoMce ja che . lu rAjyanA moTAM traNa kuTuMbomAM zu-sunanuM kuTuMba paNa gaNAtuM hatuM. zuM sunane rAjya darabAramAM javA maLatuM hatuM. tene kanphayUziyasa pratye kaMika pUrvagraha hato. te emanA ziSya jhu kaMgane kanphayUziyasa karatAM vadhu caDiyAto gaNato hato. A vAta eka vakhata jhu kuMga pAse AvI. tyAre aMge kahyuM; zuM suna gurujI karatAM mane caDiyAto gaNe che te yogya nathI. mArI ane gurujI vaccenuM aMtara makAnanA kampAunDanI divAla jevuM che. mArA makAnanI divAla khabhA sudhI Ave che. eTale jatAAvatA sau koi gharanI suMdaratA joi zake che. paraMtu gurujInA makAnanI divAla ghaNI UMcI che. eTale je koine aMdara dAkhala thavA maLe te ja enI suMdaratA ane bhavyatA joi zake che .' koike jI kuMgane kahyuM ke 'zu-suna kayUziyAnI TIkA karatA hatA ane tamArI prazaMsA karatA hatA.' tyAre tha kuMge kahyuM, 'zu-sunane e zobhatuM nathI. gurujI to sUrya samAna che. tyAM pahoMcavuM mAre mATe zakya nathI.' kanphyUziyaro potAnA samayanA be rAjavaMzI sagA bhAionI ghaNI prazaMsA karI che. temanAM nAma che poAi ane zuci. po Ai eka nAnA kanphayUziyasa jyAre lAotsene maLyA tyAre baMne vacce ghaNo vicAravinimaya thayo hato. lAotsee yUziyasane kahyuM hatuM, samAjane sudhAratA pahelAM mANase potAnI jAtane sudhA2vI joie.'rAjyanA rAjA hatA. temanI matamAM prajA ghaNI sukhI hatI . vaLI emaNe kanphayUziyasane salAha ApatAM kahyuM hatuM ke 'tamAre samAja mATe je kAyadAo ghaDavA hoya te laDaja, paraMtu manuSyamAM kudaratI rIte je sAdhutA rahelI che temAM dakhalagIrI ka2zo nahi." lunA rAjyamAM A traNa bhAyAtI kuTuMbo evAM vasatAM hatAM ke je sattAnAM ane ghananAM lobhI hatAM. rAjyanI AvakamAMthI te kuTuMbo ucApata karI letAM, rAjAnA nokarone phoDatA ane rAjAnA hukamanuM pAlana na thAya e mATe khaTapaTa karatAM. AthI rAjA cAone teonI sAthe saMgharSamAM AvavuM paDyuM, paraMtu je 2makhANa thayuM temAM rAjA cAone khyAla AvI gayo ke rAjyanA ghaNA amaladAro paNa e kuTuMbonA pakSe che. paristhiti evI sarjAi ke cAone potAno jAnta bacAvavA rAjya choDIne bhAgI javuM paDyuM. rAjAnA A duHkhanA prasaMgamAM kanphayUziyasa emanI sAthe rahyA hatA ane emanI sAthe dezavaTo bhogavyo hato. lu dezanA rAjA kayUziyasane potAnA rAjyamAM UMco hoddo ApavA icchatA hatA . paraMtu kanphayUziyase te svIkAryo nahi ane rAjA cAonI sAthe rahyA. ATheka varSa pachI teo lu rAjyamAM pAchA pharyA hatA . rAjyavahIvaTa paNa sarasa cAlato hato. po Aine thayuM ke pote keTalAMka varSa rAjya karyuM che, eTale have potAnA nAnAbhAi zu cine rAjya soMpavuM joie. emaNe rAjyagAdIno tyAMga karIne nAnAbhAine rAjyasattA svIkAravA vinaMtI karI. paraMtu nAnAbhAie rAjyasattA svIkArI nahi. baMne bhAio rAjamahela choDI vanamAM cAlyA gayA. evAmAM vu vaMga nAmanA rAjAe zahenazAha cAune harAvyo ane pote zahenazAha thayo. e pote cAu karatAM ghaNo bhalo hato. eNe po Ai ane zu cine potAnA rAjyanI rAjagAdI pAchI levA vinaMtI karI, paNa baMne bhAioe te svIkArI nahi, A baMne bhAio koinI sAthe duzmanAvaTa rAkhatA nahi. ethI sau koi emanA cAhaka hatA. kanphayUziyase paNa emanI kadara karI hatI. kayUziyarAno janma lu rAjyamAM thayo hovAthI e rAjya emane vadhAre vahAluM hatuM. potAnA rAjyamAM koi sattAnuM pada potAne maLe e emane mATe gauravavALI vAta hatI. kayUziyasane pacAsa varSanI uMmare, i. sa. pUrve 501mAM, e rAjyamAM eka nagaranA uparI amaladAranI nokarI maLI hatI. tyAre lumAM rAjA TiMga rAjya karatA hatA. kanphayUziyasamAM vahIvaTI zakti ghaNI sArI hatI. ethI rAjAnA teo mAnItA amaladAra banyA hatAM.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-95. prabuddha jIvana 13 kanphayUziyase rAjyamAM ghaNA sudhArA karyA hatA. ane ethI prajAnAM sukha emanAM darzana karavA mATe teo jatA. kanphayUziyasanA ziSyo sAthe saMpattimAM ghaNo vadhAro thayo hato. emano meLApa thayo. emanI pAsethI kanphayUziyasa vize jANyuM eTale - eka vakhata rAjA TiMganI jiMdagI jokhamamAM hatI tyAre kanphayUziyase emane kanphayUziyasanAM darzana karavAnI tAlAvelI lAgI. ziSyo emane potAnI bahAdurI ane agamacetIthI rAjAno jAna bacAvI lIdho hato. kanphayUziyasa pAse laI gayA. kanphayUziyasanAM darzanathI teo bahu 53 varSanI vaye kanphayuziyasanI caMgata (Chung tu) nAmanA prabhAvita thaI gayA. bahAra AvIne emaNe ziSyone kahyuM, 'tamAre zaheranA mukhya nyAyAdhIza tarIke niyukti karavAmAM AvI hatI. dezavaTo bhogavavo paDe che eno zoka na karazo. atyAre AkhI nyAyAdhIza tarIkenuM emanuM kArya eTaluM sarasa hatuM ke emane tarata kAyadA zahenazAhata avaLe mArge cAlI rahI che, paraMtu kanphayUziyasane jotAM mane khAtAnA pradhAna tarIke baDhatI ApavAmAM AvI. emaNe e khAtAnA lAge che ke A dezanA uddhAra mATe bhagavAne dUta tarIke kanphayUziyasane pradhAna tarIke paNa ghaNuM sarasa kArya karyuM. AthI emanI khyAti samagra mokalyA che e vAta tame yAda rAkhajo." rAjyamAM prasarI. lunA rAjAe jyAre A vAta jANI tyAre temaNe mukhIe karelI AgAhI vakhata jatAM keTalI badhI sAcI paDI ! kanphayUziyasane tyAMthI bolAvI lumAM gunA khAtAnA pradhAna karyA. traNa kanphayUziyasa jyAre lunuM rAjya choDIne cAlI nIkaLyA tyAre temaNe varSa kanphayUziyase e khAtAmAM kAma karyuM. tene pariNAme rAjyamAM gunA vaI nAmanA rAjyamAM Azraya lIdho, kAraNa ke tyAMno umarAva liMga thatAM baMdha thaI gayA. kedakhAnAM khAlI paDyAM. nyAya kacerIo paNa khAlI kanphayUziyasano dUrano sago hato. paraMtu pAchaLathI liga bahu durAcArI lAgavA mAMDI. gunAo to tyAM sudhI ghaTI gayA ke loko gharane tALAM paNa thaI gayo. eno sAvako putra enuM khUna karIne bhAgI gayo. ethI mAratA nahi. | darabArIone enA pautrane gAdIe besADyo. paraMtu bhAgI gayelo te vakhate lunA rAjA TiMge kanphayUziyasane potAnA rAjyano badho eno pitA pAcho Avyo ane rAjagAdI mAgI, paraMtu putre te ApI vahIvaTI kAryabhAra svIkAravA kahyuM. eNe kanphayUziyasanI salAha nahi. ethI baMne vacce laDAi thai. emAM pitA jItyo ane gAdI para anusAra badhA sudhArAo rAjyamAM karavA cAlu karyA. pariNAme lu Avyo. rAjyanI eka suMdara rAjya tarIke cAre bAju pratiSThA ghaNI vadhI gai. e vakhate pahelAM putra ane tyArapachI pitAe ema baMnee corI ane lUMTaphATano upadrava taddana nirmULa thaI gayo. rastAmAM paDelI kanphayUziyasane rAjyanA mukhya maMtrI tarIke javAbadArI svIkAravA mATe vastu koI letA nahi. vepAradhaMdhAmAM prAmANikatA AvI. loko vepAramAM vinaMtI karI hatI, paraMtu kanphayUziyase e svIkArI nahi. emanA ziSya cIja vastuonI je bheLaseLa karatA hatA te have baMdha thaI gaI. strIone enuM kAraNa pUchyuM tyAre kanphayUziyase kahyuM, "pitAe pitRdharma ane putre ane puruSone cAlavA mATe alaga alaga pagathI (phUTapAtha) paNa rastAnI putradharma bajAvyo nathI. evA rAjyanI lagAma hAthamAM laI zakAya sAmasAmI bAjue karavAmAM AvI hatI ke jethI strIo ane puruSo nahi." dhakkAbakkI vinA zistabaddha ane vinayapUrvaka cAlI zake. ziSya pUchayuM, "kadAca sattA levAnuM thAya to Apa zarUAta kevI bIjA rAjyanA aneka loko lu rAjyanI AvI sarasa sthiti jovA rIte karo ?' AkarSAine AvatA ane teo paNa jANe lunA ja nAgarika hoya evo kanphayUziyase kahyuM, "huM nIcethI zarUAta karuM. sauthI pahelAM bhAva anubhavatA. pAribhASika zabdonAM lakSaNa bAMdhuM ke jethI rAjyamAM kAyado ane nyAya kanphayUziyasanA suMdara vahIvaTathI je rIte lu rAjyanI pragati thatI barAbara jaLavAI rahe." hatI te paDozI rAjyo sAMkhI zakyA nahi. luno rAjA TiMga caMcaLa dezavaTA daramiyAna judAM judAM rAjyomAM rAjakIya asthiratAne manano, dhanalolupa ane kAmAsakta hato. enI nirbaLatAnI vAto kAraNe tathA kAvAdAvAne kAraNe kanphayUziyasane potAnA ziSyo sAthe eka pADozI rAjyo paNa jANatAM hatAM. enI nabaLAino lAbha levA paDozI rAjyamAMthI bIjA rAjyamAM rakhaDavuM paDyuM. keTalIkavAra emane mAthe rAjya cInA rAjAe TiMga mATe saMgItamAM vizArada ane rUpavatI evI jAnanuM jokhama paNa AvyuM. eka vakhata maratAM maratAM teo bacI gayA. ghaNI suMdarIone tathA sarasa ghoDAone bheTa tarIke mokalyAM. Ama chatAM teo kyAreya nirAza ke nirutsAhI thayA nahotA, paraMtu kanphayUziyase te na svIkAravA TiMgane salAha ApI. tema chatAM TiMga vizeSa mahattvanI vAta to e che ke AvA viparita saMjogomAM paNa lalacAyA ane bheTano svIkAra karyo. suMdarIonI mohajALamAM teo emano eka paNa ziSya emane choDIne cAlyo gayo nahoto. e batAve phasAyA. potAnI salAhanA anAdara mATe kanphayUziyase rAjyanA che kanphayUziyasanuM potAnuM vyaktitva keTaluM badhuM pavitra ane AkarSaka maMtrIpadethI rAjInAmuM ApyuM. teone rAjya choDIne cAlyA javAnI haze! pharaja paDI. vakhata jatAM paDozI rAjyo dvArA rAjA TiMgane paNa uthalAvI pADavAmAM Avyo ane te paNa rAjya choDIne bhAgI gayo. dezavaTA daramiyAna kanphayUziyasa keTaloka vakhata ciMga nAmanA jyAre kanphayUziyasa lu choDI vaI nAmanA rAjya tarapha gayA tyAre rAjAnA rAjyamAM rahyA hatA. ciMganI icchA hatI ke kanphayUziyasa emano ratha jana yu nAmano eka ziSya hAMkato hato. vaImAM vasatinuM potAnA rAjyamAM rahe ane lokonA jIvanane sudhAravA mATe yogya pramANa ghaNuM moTuM hatuM, paNa loko ekaMdare garIba hatA. jana yue rastAmAM mArgadarzana Ape. paraMtu ciMga potAnA rAjyamAM kanphayUziyasane yogya kanphayUziyasane pUchayuM ke 'vAM rAjyanA uddhAra mATe zuM karavuM joIe?' hodo ApI zakyA nahi. vaLI ciMganA rAjyamAM sudhArA karavA mATe koI kanphayUziyase kahyuM, 'pahelAM lokone rojagArI maLe e rIte teone samRddha anukULa vAtAvaraNa rahyuM nahotuM eTale kanphayUziyasa ciMganuM rAjya banAvavA joIe. tyAra pachI lokone saMskArI banAvavA joIe, kAraNa choDIne cAlyA gayA hatA. ke saMskAra vinA samRddhi nahi Take ane garIbInI durdazAmAM saMskAra Take kanphayUziyasa kahetA ke koIpaNa rAjya taraphathI te rAjyamAM sudhArA karavA mATe potAne jo koi javAbadArI soMpavAmAM Ave to pote traNa kanphayUziyasa lu choDI potAnA keTalAka ziSyo sAthe vaI rAjyanA varSanI aMdara prajAkIya stare eno saMpUrNa amala karAvI zake. sarahada paranA sAi nagaramAM dAkhala thayA. e nagaranA vayovRddha mukhIno kanphaziyasane rAjyavahIvaTanI bAbatamAM keTalo badho AtmavizvAsa evo rivAja hato ke potAnA nagaramAM je koI sAdhu saMto Ave to hato te temanA A kathana uparathI joi zakAya che.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 prabuddha jIvana tA. 16-12-95 dezavaTA daramiyAna kanphayUziyasa judAM judAM rAjyomAM pharyA. eka vakhata potAnA hAtha nIce agAu kAma karato eka adhikArI rAjyanA amaladAra tarIke emane sAro anubhava hato. e vAta bIjA acAnaka maLI gayo. sudhArA karavAnI bAbatamAM te nirAza thaI gayo rAjAo ane loko jANatA hatA. paraMtu kanphayUziyase evuM koI pada hato. tyAre kanphayUziyase e nirAza thaI gayelA adhikArIne kahyuM hatuM, meLavavA sAmethI koI prayatna karyo na hato. vaLI potAnI zaktine yogya "paramAtmAe mane jagatamAM sudhArAo karavA mokalyo che. mATe pUro pada maLe to ja teo svIkAravA taiyAra hatA. ethI nIcenuM pada levAmAM vizvAsa rAkhavo ane hiMmata rAkhavI. e mATe tamAre nirAza thavAnI temane rasa nahoto. emanA keTalAka ziSyo AvuM koIka 5da teo jaladI jarA paNa jarUra nathI. sudhArAo avazya thaze ja.' svIkAre ema icchatA hatA. paraMtu kanphayUziyasane evI koI utAvaLa potAnA mAthe kaSTo AvI paDyAM tyAre paNa kanphayUziyasa satya ane nahotI. ema karatAM karatAM paMdareka varSa vahI gayAM hatAM. potAnA lu kartavyapAlana mATenA potAnA AgrahamAMthI ane sudhArAo mATenI rAjyamAM pAchA pharavA mATe have anukULa vAtAvaraNa thayuM hatuM. eTale potAnI dhagazamAMthI jarA paNa pAchA haThyA nahotA. vRddhAvasthAmAM kanphayUziyase lu pAchA pharavAno nirNaya karyo. emane pravRtti choDIne nivRttimaya vAnaprasthAzrama svIkAravAnI salAha ghaNA taraphathI maLatI, to paNa te na svIkAratAM temaNe jIvananA aMta kanphayUziyasa jyAre pAchA pharI rahyAM hatA tyAre eka vakhata teo sudhI pravRttimaya jIvana cAlu rAkhyuM hatuM. cena ane sAi e be rAjyonI sarahada paranA sAMkaDA DuMgarALa kanphayUziyase pote potAnA vize kahyuM che, "paMdara varSanI vaye huM rastAmAMthI pasAra thai rahyA hatA. te samaye eka rAjyanA sainikoe vidyAbhyAsamAM DUbelo hato. trIsa varSanI vaye huM game te paristhitimAM emanA upara ghero ghAlyo. AthI kanphayUziyasa AgaLa vadhI na zakayA. game te vyakti sAme svastha ane aNanama rahetAM zIkhyo. cAlIza varSanI ema satata sAta divasa sudhI kazI sAdhana sAmagrI vinA teone eka vaye IzvaramAM mArI zraddhA sthira thai ane kudaratanA niyamo samajavA - sthaLe saMtAIne rahevuM paDyuM hatuM. e vakhate emanI sAthe emanA ziSyo lAgyo. sATha varSanI vaye satyavacana pratye mAro AdarabhAva vadhI gayo. paNa hatA. paraMtu AvA saMkaTamAM paNa kanphayUziyasanI sAthe rahevAmAM sittera varSanI vaye nItiniyamonA bhaMga vinA mArA AtmAnA avAjane teo koi DarI gayA nahotA ke hiMmata hArI gayA nahotA. ke oLakhavAnuM ane te mujaba anusaravAnuM baLa meM meLavyuM." I. sa. pUrve 479mAM 73 varSanI vaye kanphayUziyasanuM avasAna kanphayUziyasa jyAre dezavaTo bhogavatA hatA tyAre emanI uMmara thayuM. emanA mRtadehane su-su nAmanA nagaramAM daphanAvavAmAM Avyo sATha varSanI thavA AvI hatI. teo sazakta ane sakriya hatA. temane hato. AzA hatI ke luno rAjyavahIvaTa saMbhALavA mATe temane bolAvavAmAM kanphayUziyasanA svargavAsa pachI emanI yAdagIrImAM vakhatovakhata Avaze. paraMtu temane bolAvavAmAM AvyA nahi. ene badale emanA rAjya taraphathI emanuM maraNottara bahumAna karavAmAM AvatuM. emanA ziSya jana ciune rAjyavahIvaTa saMbhALavA mATe rAjAe kahyuM ane jana svargavAsanA lagabhaga be saikA pachI to emanI samAdhi AgaLa cInanA ciue e darakhAsta svIkArI lIdhI. kanphayUziyasane e gamyuM nahi. te zahenazAhe moTo yajJa karAvyo hato. tyArapachI keTaleka varSe vakhate teo cenanA rAjamAM hatA. emaNe te vakhate potAnA ziSyone kanphayUziyasane judI judI maraNottara padavIo, ilkAbo vagere kahyuM, "cAlo, ApaNe jaladI ApaNA lu rAjyamAM pAchA pharIe kAraNa ApavAmAM AvyAM hatAM. tyArapachI emanA mAnamAM niyamita samaye ke ApaNA juvAno utAvaLiyA, lobhI ane takavAdI thaI gayA che. varSamAM cAra vakhata dhArmika anuSThAna karavAno hukama rAjya taraphathI teo thoDI vidyA zIkhyA eno artha e nathI ke teo rAjyavahIvaTa nIkaLyo hato. kanphayUziyasa mATe judA judA sthaLe maLIne doDha hajArathI calAvavAmAM kAbela che." vadhu maMdironuM nirmANa karavAmAM AvyuM hatuM. kanphayUziyasanA svargavAsa kanphayUziyase potAnA ziSyo sAthe cauda-paMdara varSa jada jada pachI lagabhaga eka hajAra varSa pachI rAjyanI tamAma zikSaNa saMsthAomAM rAjyomAM paribhramaNa karyuM. A pravAso daramiyAna emane sArA mAThA kanDakvAzayanuM pUtaLuM mUkavAmAM AvyuM hatuM. vaLI emanA pUtaLAnI dhUpa, vividha prakAranA anubhavo thayA. ethI emane ghaNuM zIkhavA maLyuM. dIpa sAthe pUjA karavAnI praNAlikA pracalita banI hatI. saMkSepamAM kahIe to kanphayUziyasane cInanA zahenazAha jeTaluM mAna ApavAmAM AvatuM. ane deva tarIke emanI pUjA thatI rahI. alabatta tatkAlIna rAjakIya - kanphayUziyasane lunA rAjavIe pAchA pharavA mATe vinaMtIno saMdezo paristhiti anusAra te te pradezomAM A pUjA vidhi ane dhArmika mokalAvyo, kanphayUziyasa lumAM pAchA pharyA, paraMtu tyAre emanI uMmara 68 varSanI thaI gaI hatI. teo rAjyanI koI javAbadArI have levA * anuSThAnomAM paNa vadhaghaTa thatI rahI hatI. icchatA nahotA. emaNe potAno samaya vidyArthIone bhaNAvavAmAM - kanphayUziyasane "rAjamugaTa (athavA rAjyadaMDa) vinAnA rAjA' ane prAcIna graMthonuM saMkalana karavAmAM pasAra karyo . tarIkenuM biruda ApavAmAM AvyuM hatuM. kanphayUzisano janma divasa cInamAM zikSaka dina tarIke Aja divasa kanphayUziyasa vaInA rAjyamAMthI lunA rAjyamAM pAchA pharyA sudhI UjavAto Avyo che. vaLI kanphayUziyase prajAnA hRdayamAM evuM tyArapachI emaNe saMgItanA kSetre je eka mahattvanuM kArya karyuM te saMgItanA sthAna jamAvyuM che ke aneka lokone kanphayUziyasa mATe lakhAyelI kAryakramonI punaryojanAnuM hatuM. atyAra sudhI dhArmika gIto ane laukika * stutio, prArthanAo vagere kaMThastha che. samaye samaye navI navI bhogavilAsanAM gItonI seLabheLa thatI rahetI. saMgItakAro ane - kavitAo cInI bhASAmAM Aja divasa sudhI kanphayUziyasa mATe lakhAtI. gAnArAo mana phAve te gIta kAryakramamAM gAtA vagADatA rahetA. emAM rahI che je emanI vatsala ane preraka pratibhAnI sUcaka che. bahu aucitya rahetuM nahi. (jema ApaNe tyAM lagnaprasaMge vAjAvALAM - A rIte TheTha vartamAna samaya sudhI kanphayUziyasanuM cInI saMskRtinA lagnabhaMganAM, kAyamanA virahanAM, bevaphAinAM ema judA judA prakAranAM pitA tarIke prajAmAM haMmezAM bahu AdaramAna rahyuM che. kanphayUziyasa jevuM pracalita philmI gIto vagADe che tema) kanphayUziyase AvA kAryakramonI ane jeTaluM mAna A aDhI hajAra varSamAM cInamAM bIjA koIne maLyuM punaryojanA karI ke jethI dhArmika utsavanA prasaMge dhArmika gIto ja gavAya ja nathI. ane koIkanA lagna ke maraNa prasaMge tevA prakAranAM gIto gavAya. che ke emane ghaNuM zIkhavA mathaka to kanvanI pUjA thatI rahI.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA. 16-12-95 prabuddha jIvana cittanI prasannatA n "satsaMgI' grIsa dezano mahAna tattvaciMtaka sokreTIsa yuvAnone avaLe mArge dore che te prasannatA keLavI zake ane potAnI Arthika sthiti sudhAravA mATe puruSArtha ane navAM deva-devIone mAne che evo tenA para Aropa mUkavAmAM Avyo karavA samartha bane. khinnatA, glAni, rIsa, roSa, nArAjI, vagerethI Arthika hato. yuvAno potAnA mATe vicAratAM zIkhe evA savaLA mArge temane doranAra sthiti lezamAtra sudharatI nathI, UlaTAnuM svAthya bagaDe che ane Arthika A satyapriya mahAmAnava para kAma calAvavAmAM AvyuM. tyAre grIsa dezamAM sthiti sudhAravAnA puruSArthanI jANe smRti paNa rahetI nathI! lokazAhI hatI. mata levAyA. thoDA mate sokreTIsanI hAra thaI ane e mANasa laghutAgraMthi (Inferiority Comlex)no bhoga banyo gunegAra Tharyo. tene phAMsInI sajA ApavAmAM AvI. te samayamAM jherano kaToro hovAthI paNa te prasannatA rAkhI zakato nathI. potAnAmAM kaMIka khAmI che evo pIvAno raheto. niyata karelA divase sokreTIsane jherano kaToro ApavAmAM vicAra tenAM manamAM draDha thaI gayo hoya che. tethI te prasanna rahevAno prayatna Avyo tyAre jelara raDI paDyo hato. sokreTIse to svasthatAthI pUchyuM hatuM teNe kare tyAM tene tenI khAmI yAda Ave ane moM paDI jAya. potAnI khAmIno jhera pIdhA pachI zuM karavuM. tyAre jelare gaLagaLA avAje javAba Apyo, "bIjA vicAra tene satata satAvato rahe che. pariNAme, te bIjI ghaNI rIte sukhI hoya to jhera pItI vakhate dhamapachADA ane dekArA kare che ane na bolavAnA zabdo to paNa te jIvanano AnaMda meLavI zakato nathI. mAnasika bimArI gaNAya bole che, tyAre tame zAMtithI pUcho cho." pachI jelare tene kahyuM ke jhera pIdhA teTalI hada sudhI laghutAgraMthi hoya to to mAnasacikitsaka pAse sAravAra levI pachI thoDI vAra AMTA mAravA, tethI paga bhAre thaI jaze eTale sUI rahevuM. je paDe. nahitara AvA vicArathI laghutAgraMthi dUra karavA prayatna karavo joIe.' mRtyu' zabdanAM uccAraNathI paNa mANasa bhayabhIta bane che te mRtyu sanmukha ja A dharatI para koI paNa mANasa pUrNa nathI. mANasamAtramAM kaMIka khAmI hoya hovA chatAM sokreTIse chellA zvAsa sudhI svasthatA rAkhI ane mANase zAMtithI e tadana svAbhAvika che. mArI khAmI sudhAravAno prayatna mAre jarUra karavAno, mRtyu pAmavuM joIe e dalIlanI bhUmikA para strIone raDavAnI temaNe manA paNa tenA vize satata sabhAna rahevAnI koI jarUra nathI. huM je chuM te barAbara karI hatI. chuM. mAre dharmanI ArAdhanA karavI che ane pragati mATe puruSArtha karavAno che. sokreTIsa ethensanI dharatI para yuvAno kepIDha loko sau sAthe prasannatAthI khAmI hoya tethI hAtha joDIne besI rahevAnuM hoya nahi.' AvuM sahRdayI valaNa vAtacIta karye jato hato tyAre tenI aMgata paristhiti kevI hatI ? bAhya prasannatA keLavavAmAM avazya madadarUpa bane che. dekhAvanI daSTie te ethensamAM sauthI kadarUpo mANasa hato, Arthika daSTie mANasamAM gunAnI lAgaNI (sense of guilt) savizeSa rahetI hoya te haMmezAM devAdAra hato. tene patnI vaDhakaNI maLI hatI, tema chatAM te tenI tevI paNa te prasanna rahI zake nahi; nArAja ke udAsa rahyA kare gunAnI lAgaNI. patnI para kyAre paNa gusso thayo nahoto. te haMmezAM prasanna citte mAnavazilpI nAnapaNathI kAma karavA lAge che. ane te jIvanasAthI tarIke rahetI hoya che. tarIkenuM tenuM kArya karye jato hato. A mahAmAnava viparIta saMjogomAM paNa A gunAnI lAgaNI dUra karavA A rIte vicArAya, "bhUla thaI gaI te thai prasannatAthI jIvyo ane kevaLa matanI gaNatarIthI maLelI motanI anyAyI gai. je bhUla thaI te na thaI nahi thAya. mANasamAtra bhUlane pAtra. bhUla thavI zikSA paNa prasannatAthI bhogavI gayo. sokreTIsa samagra ethensamAM sauthI svAbhAvika che. vadhAre vAra paNa bhUlo thaI jAya, paraMtu jAgyA tyAMthI savAra. zANo, DAhyo mANasa che evuM daivI avAjanuM vidhAna sokreTIse jIvana ane have AvI bhUla nahi thAya e ja sAco pazcAtApa che. bhUtakALa vAgoLavAthI mRtyu baMne sthitimAM satya karI batAvyuM ane anokhI preraNA Apato gayo. vartamAna bagaDe che. bhUla thai che tethI bhUla na thai hoya evo huM banI zakuM tema Aje paricita vyaktine maLavAnuM bane ane ApaNe sahaja rIte pUchIe, nathI. UlaTAnuM vartamAna jIvana kaMgALa rahe che. have bhUla karavI ja nathI. bhAI ! Aje kema udAsa ? evuM kaMI banyuM nathI ne?' javAbamAM te kaheze, nIti, sadAcAra ane dharmane mArge cAlavuM che . mArI jAtane vadhu paDatI zikSA nA, re bhAI nA, Aje evuM kaMI ja banyuM nathI." ApavAthI mAruM amUlya jIvana veDaphAze. mANasone TIkA karavAnI Teva paDI, to pachI bhAvatuM bhojana nahi maLyuM hoya? utArI pADavAnI Teva paDI. mAre amUlya samaya khinnatA, AtmadayA, nA re nA, Aja to managamatuM kaMTolAnuM zAka maLyuM. vaLI adhUrAmAM udAsInatA vagere sAthe ja vyatIta karavo?' puruM te puraNapoLIno adabhUta svAda maLyo." to pachI ATalA udAsa kema cho ?' bhUla thaI jAya paraMtu bhUlano svIkAra karIne e bhUla pharI na thAya evo A to tame mane ghaNe divase joyo eTale ema lAgatuM hoya, bAkI kaI nizcaya rAkhIne AcaraNa kare temAM ja mAnavajanmanI sArthakatA che. sAcA udAsa nathI.' saMtano samAgama karIne prAyazcita laIne samAdhAna karI zakAya. ane saMtanI samajAvaTathI potAno rAha ThIkaThAka thaI zake che. AvA prayatnothI ane dharmane TUMkAmAM kahIe to Aje cittanI prasannatA jovI durlabha che. mANasonA caherA para zoka, glAni, khinnatA, nirAzA, rAMkapaNuM vagere bhAvo sahaja rIte anusaravAthI dhIme dhIme prasannatA keLavI zakAya che. prasannatA rahe temAM rahetA hoya che je jovA maLe che. tyAre evuM paNa jovA maLe ke je mANasane ke duniyAne ke potAnI jAtane chetaravAnuM hotuM nathI. jamavAmAM kevaLa be ja vastuo roTI ane dALa maLyAM hoya chatAM teno cahero mANasane potAnAM jIvana daramyAna AghAto, niSphaLatAo vagere maLyAM prasanna hoya. hoya tethI mANasa potAnA cittanI prasannatA khoI beTho hoya. samagra vizva mANasa prasanna zA mATe rahI zakato nathI? mANasanI aprasannatAnAM ghaNAM ane mAnavajIvananI racanA evI che ke mANasamAtrane jAtajAtanAM AghAto, kAraNo che. sAmAnya rIte mANasane tenI Arthika sthiti aMge nArAjI rahetI niSphaLatAo vagere maLatAM ja rahe ane tema na thAya to te jagatanI akalpa hoya che. Arthika saddharatAthI citta prasanna bane ema te mAnato hoya che. sva. ajAyabI ja gaNAya. sadA ekadhAruM sIdhI lITIvALuM jIvana azakya che. tethI pUjya vinayacaMdrajI mahArAja sAhebe temanAM eka pravacanamAM darzAvyuM che ke teo jIvanano sAmano karavo e mANasa mAtra mATe paDakAranI bAbata bane che. eka baMgalAmAM gayA. baMgalo vizALa hato. be cAra moTaro hatI. gharamAM jevA AghAto niSphaLatAo vagerenuM baLa eTaluM jabbara hoya che ke mANasa mAnasika teozrI zeTha pAse pahoMcyA ke zeThanI AMkhomAMthI azrudhArA varasI paDI. asthiratAno paNa bhoga bane athavA hRdayaroga, lohInuM dabANa vagere rogono aDhaLaka nANuM hovA chatAM A sthiti? amerikAmAM evA dAkhalA noMdhAyA che bhoga bane. daivecchA ane pUrvajanmonA karmanuM phaLanI vicArasaraNI samajIne ke dhanapati AtmahatyA karI le. kevaLa paisAthI prasannatA maLe e mANasano AghAto, niSphaLatAo vagere jIravatAM zIkhatA rahevuM ja joIe. khyAla kharekhara bhrAmaka che. mANasa potAnA jIvana vyavahAra aMge be cheDA bhegA bhagavadbhakti, dharmArAdhanA, saMta-samAgama, sArA graMthonuM vAcana vagere dvArA na karI zakato hoya tethI nArAjI avazya rahe, paraMtu AvAMdasaMtonI madadathI AghAto ane niSphaLatAo dvArA sarjAyelI glAni dUra thaI zake che. AvA
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 anuddha apana tA. 14- 5 , abhigamathI prasannatA keLavI zakAya che ane tema karavAmAM ApaNe hRdaya to mUlya AMkato ke nathI tenI kadara karato, paraMtu tenI pAse je nathI tene mATe vinAnA ke svArthI banatA nathI e khAsa yAda rAkhavAnuM che. ' te haMmezAM jhaMkhato rahe che.' teNe divasamAM avAranavAra Positive mANasanuM svAcya sadA nabaLuM rahetuM hoya athavA koi zArIrika khoDa Thinking-hakAravAcI vicAraNAno mahAvaro rAkhIne teno A duHkhadAyI khAMpaNa hoya tevI mananI azAMti rahe. svAthya sudhare tevA niSThApUrvakanA svabhAva sudhAravAno che. nahitare potAnI pAse na hoya tene jhakhyA karavuM e prayatno karavA e ja teno ilAja che. temAM pahelo IlAja to e che ke rAjI nAnAM bALakanA hAthamAM dhAradAra charI hoya tenA jevI duHkhada sthiti che. rahevuM AnaMdamAM rahevuM, prasanna rahevuM. zArIrika asvasthatAmAM paNa prasannatA mANasanI bIjI nabaLI duHkhadAyI vicAraNA e che ke te potAnAthI keLavI zakAya che. zA mATe prasannatA keLavavI? svAo sudhAravA mATe. udAsa caDiyAtA lokonI sarakhAmaNI karavA lAge che. 'tenI pAse ATaluM che jyAre ane khinna rahevAthI svAthya vadhu bagaDe ane prasannatA rAkhavAthI makAna chata mArI pAse alpa che' ema vicArIne mANasa Aphata vahorI le che. potAnA nice nahi ja paDe. jo janmathI zArIrika khoDakhAMpaNa hoya to te kudaratI bAbata sahakAryakarano cahero sAro-dekhAvaDo hoya ane potAno cahero beDoLa hoya che. akasmAtathI thaI hoya to bhale kudaratI bAbata gaNAya, paraMtu bhAgyanI tevI nArAjI rAkhavAno zo artha? be joDiyA bhAIo paNa saMpUrNapaNe sarakhA bAbata to te avazya gaNAya. AvI sthitithI nArAja rahevAthI amUlya jIvana hotA nathI. pADozInA parivAranAM sabhyo cAlAka, capaLa, vizeSa buddhizALI veDaphAya che. jyAre prasanna rahevAthI kaMika yogya pravRtti paNa thaI zake che ane ane dekhAvaDAM hoya ane potAnA parivAranAM sabhyo tevA na hoya tethI nArAjI saMkaLAyelA loko mAnasika rAhata anubhave che, aMgrejImAM kahevata che, vahorIne potAnA parivAra sAthe jIvanano AnaMda na levo e kharekhara to navuM What cannot be cured must be endured." arthAt ajJAna ja che. AjubAju badhe ronakadAra ane bhabhakAdAra baMgalAo hoya mANase jIvanamAM samAdhAna meLavavA mATe to potAnuM daSTibiMdu ane potAnuM sAduM sAmAnya ja makAna hoya tethI jIva bALyA karavo e bIjAnAM badalAvavAnI jarUra che. sAmAnya rIte mANasa potAnI pAse je nathI teno baMgalA dekhIne potAnuM jhuMpaDuM toDyA bArabara nathI ? A sarakhAmaNI vicAra kare che, paraMtu potAnI pAse je che teno vicAra karato nathI, nokarI bAlyakALathI jIvananA chellA zvAsa sudhI cAle che jo mANasa potAnI jAtane karato yuvAna "mane 3500 rUpiyA pagAra maLato nathI.' ema tarata vicAra yogya rIte na keLave to. 'teNe ATaluM badhuM meLavyuM jyAre mane ATaluM paNa kare che, paraMtu 2000 rUpiyA to maLe che eno vicAra karato nathI. jo koI mAMDa maLyuM' evI sarakhAmaNImAM racanAtmakane badale vinAzAtmaka draSTikoNa tene AvI dalIla kare to te tarata ja kaheze, "phosalAvavAnI yukti rahevA do. che. mANasanuM sarakhAmaNI karavAnuM valaNa rahetuM ja hoya to teNe potAnAthI tamArI Avaka sArI che eTale bIjA lokonI tamane zuM khabara paDe? mATe evI UtaratA loko sAthe sarakhAmaNI karavI. suphiyANI dalIlo karIne zrImaMtonI khuzAmata rahevA do.' mANasane potAnI , paraMtu mANasanI du:khadAyaka khAsiyata e che ke te AThame pagathiye Ubho pAse je nathI tenuM duHkha rahe che eTale teno vicAra karIne parezAna thato rahe hoya to te sattaramA pagathiyA tarapha jovAno paNa sAtamA pagathiyA tarapha najara che. yogya vAta na sAMbhaLavI ane manamAM kacavATa rAkhavAthI pagAra 3500 nahi kare. Ano artha ema nathI ke mANase ucca dhyeya na rAkhavuM. ucca dhyeya rUpiyA nathI thaI javAno. paraMtu maLatA paisAthI rAjI na rahevAno svabhAva avazya rAkhavuM ane te beya pAmavA mATe avirata puruSArtha-udyamathI maMDyA draDha thaI gayo hoya che tethI vadhAre paisA meLavavA mATe puruSArthane badale rUdana paNa rahevuM. pragati mATe thAya teTalo puruSArtha karavA mATe sau koI svataMtra che, rahe che. . paraMtu IrSA, baLatarA vagerethI pragati avarodhAze eTaluM ja nahi paraMtu svAzya potAnI pAse je na hoya teno vicAra karato ane tethI duHkhI thavuM, paNa bagaDavAnuM. cittanI prasannatA jokhamAya tevI daSTivALo puruSArtha ucita nArAja rahevuM evI vicAraNAne vicArako Negative Thinking- nathI. cittanI prasannatA puruSArtha karavA mATe paNa mahattvanI che. e vAta bhUlavI *kAravAcI vicAraNA kahe che ane potAnI pAse je hoya teno vicAra karavo kema paravaDe? vaLI mANasa kevaLa pragati mATe udyama karanAruM prANI nathI, paraMtu ane tethI rAjI rahevuM evI vicAraNAne Positive tene tenuM kaTuMbajIvana ane aMgata jIvana hoya tevo te manuSya che. tenAM vyakti Thinking-hakaravAthI vicAraNA kahe che. koi mANasanI eka AMkha kAma tarIkenAM kuTuMbajIvana ane aMgata jIvanamAM cittanI prasannatA ati mahattvanI , na ApatI hoya tethI mArI A AMkha nakAmI che e kevuM durbhAgya!' ema te che. tethI caDiyAtA loko sAthe sarakhAmaNI karavAnI bhayaMkara kuTevamAMthI utpaka vicAre to te Negative Thinking nakAravAcI vicAraNA kahevAya. thatA roSane badale potAnAthI UtaratAnI sarakhAmaNImAMthI maLato A ", jyAre bIjo mANasa potAnI eka AMkha nakAmI hovA badala ema vicAre, levo ane cittanI prasannatA jaLavAya e rIte potAnI pragati mATe puruSa: kaMI ja vAMdho nahi. mArI pAse eka AMkha to che. beya AMkho na hota tenA karatA rahevo, karatAM to ghaNuM sAruM che, to te drAkSa khATI che e prakAranI vicAraNA nathI ja, cittanI prasannatA TakI rahe e ja jIvanano kharo AnaMda che. jIvana paraMtu spaSTa rIte ja Positive Thinking-kAravAcI vicAraNA che ane karo AnaMda AiskrIma khAdhe rAkhavAmAM ke sarabata pIdhe rAkhavAmAM ke calA, te cittane prasanna rAkhavAmAM sArI madada Ape che. noTo gaNya rAkhavAmAM ja che evuM nathI. cittanI prasannatA pudgala 5. mANasa pAse to ghaNuM ghaNuM na hoya ane e badhuM maLe paNa zI rIte? evI AdhArita nathI. jIvana maLyuM chatAM mANasa rAjI ja na rahe to e zokapUe rIte mANasa potAnA pAse jo na hoya te mATe raDe to jIvAya zI rIte ? te A jIvanano artha zo ? nArAja rahIne, glAni rAkhIne ane kacavATa rAkhI saghaLuM meLavavAno prayatna kare to nAno bALaka AkAzano cAMdo mAge tenA sadA bimAra rahyA karIe ane devAnuM zaraNuM svIkArIe emAM jIvananI jevuM kahevAya. mANasa potAnI jIvanajarUriyAta pUratuM meLave te nyAyI gaNAya, sArthakatA nathI, jIvanamAM bhautika daSTie zuM meLavyuM te mahattvanuM nathI. jIvana ane tema chatAM tenI zakti hoya ane vizeSa meLave to te bhale meLave paraMtu kevI rIte jIvyA e mahattvanuM che. raDIne jIvana jIvatA lokothI ApaNe pote samagra brahmAMDa meLavI zakAya nahi. tethI ja pote je meLave temAM teNe rAjI rahevuM ja dUra bhAgIe chIe, e tenAM sukhanI vAta che. pote je meLavI zake tethI mArI pAse A nathI, te cittanI prasannatA eTale jIvananuM samAdhAna. A jabbara siddhi che. nathI' evuM vicAravAthI kevaLa nairAzya, becenI ane khinnatA ja raheze. cittanI prasannatA eTale mananI nabaLAIonuM AmUla parivartana. cittanI azakyano vicAra karIne potAnI pAse je hoya teno paNa AnaMda na mAnavo prasannatA eTale svabhAva choDavo. A badhuM sAcAM sukhazAMti mATe che, je mANasa enAthI moTI mUI kaI hoI zake? sadA jhaMkhato rahe che; nahitara sukha paNa du:kha bhAse che. mATe dharmanI ArAdhanA, mANasano duHkhadAyI svabhAva Avo che; A man neither values bhakti, saMtasamAgama, sArA graMthonuM vAcana vagere dvArA cittanI prasannatA mATe or appreciates what he has, but he is always pining karavA jevo puruSArtha karIe ane anyanAM sukhaduHkhamAM sahAnubhUti rAkhatA for what he does not have. mANasa potAnI pAse je hoya tenuM nathI rahIe emAM moTI prApti rahelI che. "mAlika : zrI muMbaI jena yuvaka saMghapadraka, prakAzaka : zrI cImanalAla je. zAha prakAzana sthaLa : 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbaI-400 004. phona: | 3820296. mudraNAsthAna rilAyansa oNphaseTa prinTarsa, 19, khAMDiyA sTrITa, muMbaI-400008. lesaraTAIpaseTiMga: mudrAMkana, muMbaI-400 092. |