Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ *********** ************* // aham // zAstravizArada jainAcArya zrI vijaya dharmasUrIzvarAya namaH nala-damayaMtI mA.zrI kelAmamAgara mRri jJAna maMdira zrI mahAmAra jena AgadhamA ndra, kobA mA.ka. lekhaka : zAsanadIpaka, munirAja zrI vidyAvijayajI ma. ke ziSya paMnyAsa pUrNAnanda vijayajI (kumArazramaNa) P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvanadhana kI prApti kahAM se aura kaise hogI ? - duniyA bhara ke kisI bhI bAjAra se hIre, motI, suvarNa, cAMdI, =Adi nagada nArAyaNa kI prApti karane meM kisI ko bhI kaThIna nahIM / hai, parantu apana saba jAnate hai ki, bhautikavAda kabhI bhI vizvAsaghAta karane ke sAtha-sAtha ghara meM, kuTuMva meM, samAja meM tathA deza meM vairavirodha, mArakATa, TaMTe phisAda tathA Man its Man ko satyArtha karane dera nahIM lagAtA hai / jaba AdhyAtmikavAda ke jariye jIvana- / . dhana kI prApti sarala aura sulabha banegI aura sAtha-sAtha insAniyata mAnavatA, daivI saMpatti tathA sAtvika bhAva kA amara vArasA bhI AsAnI se prApta hogA / yadi Apako ise prApta karanA hai to isa pustaka ko Adi se anta taka paDhe binA dUsarA mArga nahIM hai| khUba yAda rakhe ki, kathA to kepsula hai, jisameM jIvanadhana nAma kA amara auSadha bharA huA hai / vRddhoM kA kahanA hai ki, naladamayaMtI kI kathA karanA, sunanA aura sunAnA puNyAnubaMdhI puNya kA maulika kAraNa hai| vyAkhyAna, svAdhyAya tathA jainAgama ko jAnane kI icchA rakhane-) vAloM pU. sAdhu, sAdhvIjI mahArAjoM ke liye tathA ghara meM baiThe-baiThe jainazAsana syAdvAda, ahiMsA, saMyama, karmavAda, karmavipAka Adi tatvoM kI jAnakArI prApta karane ke liye, antima pRSTha para sUcita kiye AgamIya granthoM ko apane ghara para vasAne kI zIghratA kreN| lekhaka paMnyAsa zrI pUrNAnanda vijayajI (kumArazramaNa) P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ samarpaNa sarvathA ajor3a, nayanaramya, cittAkarSaka, zrI rANakapUrajI ke jina maMdira meM virAjamAna, arihaMta paramAtmAoM ko dravya tathA bhAvapUrvaka merA namaskAra hove / bAvanajinAlaya meM virAjamAna zrI ciMtAmaNI pArzvanAtha paramAtmA ko merA koTizaH vandana hove / sAdaDI kI pavitrabhUmi se dIkSita hue munirAjoM ko tathA sAdhvIjI mahArAjoM ko merI bhAva vandanA hove / ___maiM bhI isI bhUmi kI miTTI meM janmA hone se sAdaDI (rAjasthAna) saMgha ke karakamaloM meM yaha pustaka samarpita karate hue mujhe pUrNa Ananda ho rahA hai / 2046 pauSa dazamI li. paM. pUrNAnanda vijaya (kumAra zramaNa) C/o. zAMtinAtha jaina derAsara, dAdara, bambaI - 400 028. PP A Gunratnasuri M.S. -Jun-ComAaradurakes
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ * lekhakIya nivedana * kalikAla sarvajJa zrI hemacandrAcArya racita triSaSTi zalAkA puruSa caritra ke 8-9 parva ke sampAdana samaya meM usake tIsare sarga meM naladamayaMtI kA jIvana caritra dekhA, paDhA aura jyoM-jyoM hRdayaMgama hotA gayA, tabhI se usakA bhASAnuvAda karane kI icchA prApta huI / vahI anuvAda AgarA (ya. pI.) se prakAzita zvetAMbara jaina sAptAhika patra ke pratyeka aMka meM prakAzita hotA rahA hai / etadathaM usaM patra ke mAlika, zrImAn javAharalAlajI loDhA aura unake suputra zrI vIrendrakumAra kI sahRdayatA tathA udAratA kA maiM RNI huuN| sAptAhika par3hanevAle sabhI ko yaha kathA khUba . pasanda par3I thI / Aja use pustakArUDha karane kA avasara milA jo dUsarI AvRtti meM Apake sAmane hai / . ... __kathA kA antastala rocaka tathA aupadezika hote hue bhI nArIjAti ke Abhyantara jIvana kA sarvagrAhya Alekhana apane DhaMga meM nirAlA hI pratIta hotA hai / vastutaH nArI kevala DhIMgalI yA bhogya nahIM hai, apitu jagadaMbA hai, nArAyaNI hai tathA rAma, kRSNa, mahAvIra svAmI, hanumAna, sItA, rAjImati, candanabAlA tathA vastupAla-tejapAla bhAmASA mahAtmA gAMdhI Adi ko janma denevAlI ratnakukSi hai| jisa deza meM, samAja meM, kuTuMba meM nArIjAti tiraskRta tathA apamAnita hotI haiM tathA gaMdI najara se dekhI jAtI hai, itihAsa sAkSI de rahA hai ki, usa kuTuMba samAja tathA deza ne hara hAlata meM bhI unnati kA zikhara prApta kiyA nahIM hai, karatA nahIM hai aura karegA bhI nahIM, kyoMki puruSa jAti ke durguNoM kA niryAta tathA sadguNoM kA AyAta kA maulika kAraNa hI mAtA hai / satItva sampanna damayaMtI kA jIvana hI apane ko sAkSI de rahA hai ki, nArI jIvana meM vikasIta zaktiyAM bigar3e hue deza kI, samAja kI tathA kuTuMva kI sevA karane meM kitanA saphala banane pAyA hai| phalasvarupa Aja bhI insAna mAtra satI ziromaNI nArIoM kA bahumAnapUrvaka satkAra karane meM gaurava kA anubhava to karatA hI hai, sAtha-sAtha aisI kanyAe~ mere khAnadAna meM janme aisI prArthanA bhI paramAtmA se karatA rahatA hai| P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ puruSa yadi kama par3hegA to bhI samAja, deza tathA kuTuMba ko kucha bhI hAni honevAlI nahIM hai, parantu kanyAoM ko satya, sadAcAra tathA grArhasthya jIvana kI pavitratA kA zikSaNa nahIM milane pAyA to dezasamAja tathA kuTuMba kI jo hAnI hogI, usakI bharapAI zatAbdIyoM meM bhI honevAlI nahIM hai / pratyeka insAna apanA-apanA dharma samajhe isI meM hI mAnava jIvana kI yAtrA kI phalazruti hai / vaha jisa prakAra se bhI prApta ho usI kA nAma hai, samyakjJAna, vijJAna, ejyukezana tathA samyak cAritra / nArI jAti ke bahumAna tathA satkAra kA caritrArtha yahI hai ki, apanI vivAhita patnI ko chor3akara zeSa, bhAbhI, sAlI, sahapAThinI, vidyArthinI, paDosana, naukarAnI Adi nArIoM ke prati mAtRtvadRSTi, pavitra bhAva tathA unheM gande insAnoM se surakSita rakhatA hai| vaha cAhe kisI bhI jAti kI ho, yadi pavitra rahegI athavA rakhI jAyegI, to usakI saMtAna bhI pavitra tathA cAritra sampanna banegI jo deza, samAja tathA kuTuMba kI rakSA karane meM samartha bana paayegii| "ciraMjIyAt ciraMjIyAt dezo'yaM dharmarakSaNAt" dharma kI rakSA karane meM hI deza AvAda tathA AjAda hai / dharma kA artha saMpradAyavAda yA korI tAtvika carcA nahIM hai, parantu jIvana ke roma-roma meM se hiMsaka bhAva, mRSAvAda, caurya, durAcAra, kukarma, gaMdI ceSTA kA tyAga tathA parigraha ko maryAdita karanA hai / kyoMki pApa kA bApa (Father) hI lobha parigraha hai| "dhAraNAddharma uccate" pApI bhAvanAoM se tathA pApamArga se AtmA buddhi mana tathA indriyoM ko bacAve usI kA nAma hai dharma va dhaarmiktaa| "svadharme nidhanaM zreya" kA tAtparya bhI yahI hai ki, 'sva' arthAta AtmA usakA dharma, ahiMsA, saMyama tathA sAtvika tapazcaryA ke atirikta dUsarA kucha bhI nahIM hai |arthaat ina tInoM tatvoM ko jIvana ke aNuaNu meM utAranA isI kA nAma hai svadharma / P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ "Do not kill any body' kA satyArtha bhI yahI hai ki, jIvamAtra ke prati mArakATa, IrSyA, vairajhera tathA gaMde bhAvoM kA tyAga krnaa| deva, devala, maMdira, masjida tathA carca meM jAne kA kAraNa yahI hai ki, nara nArAyaNa bane, jIva ziva bane, AtmA-paramAtmA bane aura khuda meM se khudA bane taduparAnta kisI bhI jAti ke, deza ke, aura saMpradAya ke insAna meM se 'Dog' tatva nAbuda hokara God bhAva kI prAdurbhUti hone pAve / "sImAdharassa vande" kI phalazruti hai, pApamArga meM, gande bhAva meM, asabhya ceSTA meM tathA jIvana ke patanamArga meM gaI huI indriyoM ko, mana ko, zarIra ko bacAkara unheM Him Self arthAt kaMTrola meM lene, maryAdA meM lene tathA saMyamita karane ke alAvA dUsarA dharma kaunasA ? basa ! yahI hai, deva durlabha mAnavAvatAra kI mAnavatA jo manuSya zarIradhArI sabhI ke jIvana meM vikasita bane isI mAnavIya bhAvanA ke sAtha virAma letA huuN| ____ naladamayaMtI kA jIvana hI sabhI kA dhyeya bane, lakSya bane tathA dhruva kA tArA bane yahI hitakAmanA hai / pustaka chapavAne meM dravya sahAyaka bananevAle bhAgyazAlIyoM ko khUba-khUba dhanyavAda hai / presa ke mAlika ko bhI dhanyavAda hai / li., paM. pUrNAnanda vijaya (kumArazramaNa) C/o. zrI supArzvanAtha jaina maMdira navIcAla, bhivaMDI (thAnA) 421302 2043 kArtika pUrNimA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ " M * anukramaNikA - kanakavatI kA janma rAjahaMsa kA AgamaNa damayaMtI kA janma damayaMtI kA rupagarimA damayaMtI kA svayaMvara kRSNarAja kI dhaSTatA dAmpatya jIvana rAjyAbhiSaka . sAta vyasana nalarAjA kA kanavAsa damayaMtI vihavalatA damayaMtI kA tyAga damayaMtI ko AyA huA svapna satItva ke prabhAva se sArthavAha kA rakSaNa rAkSasa kA parAjaya | gaphAvAsinI damayaMtI . . tApasoM kA hRdaya parivartana deva kA Agamana namaskAra mahAmaMtra kA prabhAva bhayaMkara rAkSasI ke sAmane damayaMtI sArthavAha se milana satItva kA acintya prabhAva RtuparNa rAjA kI dAsIe~ dAnazAlA meM damayaMtI kA Agamana / insAna ke cAra prakAra cora ko phAMsI se chur3avAnA rAjA ko rAjanIti samajhAtI damayaMtI naladamayaMtI kI khoja meM rAjabaTuka kA prasthAna pitA putrI kA milana nalarAjA kI dazA MMMM - 7777 IIIIIEI 4560658 PIPA Gammatrnarstrinivine Jam-G itaranthali
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhipatraka paMkti azuddha 10 . ii - zuddha guNopeta kyoMki kanyA kI Ajavaha citAviSTa jhaMkAra pApabhIrutA jIva ko AyuSya ArAdhita is tathA worrrrrrrrrrr>>>>>>>>>>>> gaNIpeta yoMki kanyA Aja cintAviSTa jhanAkAra pApabhIratA jIva kI AmuSya AdhArita tathI bhamaMkara rAjAoM kI gaya muzkalI choTa pavitra nikacita apabhrAja kartavya jaMgala ma M2MMor M2MMMr >> vur My 2009 942 bhayaMkara rAjAoM ke gaye muzkilI choTe pavitratA nikAcita apabhrAjana kartavya hai jaMgala meM 15 41. 43. 44, kare 44. 45. 48. 49. vane paDAva se AyuSyakarsa utAvalI kara banAve paDAva meM AyuSyakarma utAvala * P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRSTha S 54. 56. 56. & 1 ng **, * * 9 60. : karate 62. 63... .. .64... 74. 75. :: 76. 78. azuddha nejI tejI dvAdazAvardha dvAdazAvarta dhama dharma avasara kA kA avasara patikramaNa pratikramaNa apasmita aparimita kana kava karaNa pati kA pati kI ava ataH, kilottamA tilottamA aspatA alpatA vidhAna vidhAne kalaha / kala badale meM badale meM kismata badakismata mithyAtya se ghoratighora mithyAtva ke ghorAtighora pUrvabhava ko pUrvabhava kI janatA sa janatA se danAla dayAla jamIna se kapar3e se jovita jIvita sAvanAnI sAmane samAna AdarzanIya adarzanIya rAste ke rAste ke eka A Apa vRddha vakSa AdarzanIya adarzanIya 79. : 81. 10 12 6 01 Vvv or 25 100. 108.. 111. 114. sAvadhAnI mr 120. Mr 125. 125. mwsy 126. 127. P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ // aham // zAstra vizArada, jainAcArya zrI vijaya dharma sUri guru devAya namaH : kanakavatI kA janma : isI bharata kSetra meM vidyAdharoM kI nagarI se spardhA karanevAlA peDhAlapura nAma kA nagara thaa| jisakI zobhA, aizvarya tathA hATa havelIoM kI bAMdhanI nayanaramya thii| devoM kI amarAvatI bhI yadyapi smaraNIya thI tathApi jainadharma kI ArAdhanA vahAM para na hone se usakI apekSA peDhAlapura nagara devoM ke lie bhI sarAhanIya thaa| yahAM kI janatA ahiMsA-saMyama tathA tapodharma kI anurAgiNI thI / usameM Rddhi-samRddhiyaza-kIrti tathA lakSmIdevI aura sarasvatI devI kA bhI cirasthAyI vAsa thaa| usa nagarImeM satya-sadAcArAdi gaNIpeta harizcaMdra nAmakA rAjA rAjya karatA thA, jo indriya jaya, nyAyanIti Adi guNoM se yukta hone para bhI parAkramazAlI thA / lakSmI kI taraha yaza tathA kIrti kA bhI vaha svAmI thaa| usa rAjA kI zIla-lajjA-prema-dakSatA-udAratA tathA vinaya viveka saMpanna lakSmIdevI nAma kI rAnI thI, jo jaMgamavallI ke samAna 64 kalAoM se pallavita, lajjA Adi guNoM se puSpita tathA pativratA dharma se phalita thii| eka samaya zubhamuhurta meM usane eka putrI ko janma diyaa| ra prathamasvarga ke indramahArAja ke lokapAla kuberadeva jo uttara dizA para pramutva rakhate the, ve janma lenevAlI isa lar3akI ke pUrvabhavIya pati hone ke nAte snehavaza harizcaMdra rAjA ke mahala meM hIre, motI, suvarNa-rajata Adi kI varSA kii| ataH rAjA rAnI ko putrI kA janma AnaMdamaya bana gayA / bArahaveM dina usakA nAma kanakavatI rakhA gayA, dUja ke caMdra ke samAna bar3I huI aura zastra tathA zAstra vidyA uparAMta tarka, karmagraMthavyAkaraNa koSAdi ke jJAna sampAdana meM vaha prathama agresara rhii| rupa lAvaNya bhI advitIya thaa| jaba vaha yauvanavatI huI taba usake lie vara kI khoja meM apane dUta cAroM tarapha bhejakara rAjakuMvaroM ke phoTo maMgavAye gaye / parIkSaNa karane ke pazcAta eka bhI rAjakuMvara pasaMda nahIM AyA thaa| P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjahaMsa kA Agamana eka dina apanI sakhiyoM ke bIca AnaMda- pramoda karatI huI rAjakanyA kI goda meM eka rAjahaMsa Akara baiTha gayA / savako Azcarya huaa| rAjakanyAne bar3e prema se usa pakSI para hAtha phirAyA / haMsa bahuta hI sundara, zobhanIya tathA devatAI guNoM se yukta hone ke kAraNa rAjakanyA ko usapara mohita honA svAbhAvika thaa| jUde-jUde AbhUSaNoM se sajjita usa rAjahaMsa ko dekhakara kanyA ne vicArA ki, yaha haMsa kisI bar3e puNyazAlI ke vinoda kA pAtra hai anyathA jisa pazu-pakSI kA koI svAmI nahIM hotA vaha AbhUSaNa se yukta bhI nahIM hotA hai| yaha cAhe kisI rAjA mahArAjA kA ho tathApi merA mana bhI cAhatA hai ki, yaha haMsa mere bhI vinoda kA kAraNa bane / aisA socakara apanI dAsI ko kASThapiMjara lAne kA Adeza diyA jisase rAjahaMsa ko usameM rakha diyA jaay| yoMki pakSI prAyaH eka sthAna para sthira nahIM rahane pAtA hai| dAsI piMjara lAne gaI, taba manuSyabhASA meM vaha haMsa bolA, rAjaputrI ! tuma vivekavatI ho dharma-karma ko jAnatI ho isalie piMjare meM kaida karane kA prayatna mata karo / maiM tumheM tumhAre hita kI kucha bAta sunAne AyA hU~ / pakSI ko manuSyabhASA meM bolate dekhakara vismita huI rAjakanyAne kahA- haMsa ! tumhArA svAgata ho, tuma mere liye atithi ho / aba Apa jo bAta mujhase karanA cAhate ho usako kahie kyoMki adhUrI bAta pUrNa karanI vaha zakkara se bhI jyAdA mIThI hotI hai| haMsane kahA ki, isa samaya pUre bhArata deza meM vasudeva ke samAna dUsarA koI bhI rupavAna balavAna, tejasvI yuvaka nahIM hai, aura tuma bhI rupasaMpatti se pUrNa ho ataH tuma donoM kA milana Izvara kA AzIrvAda hI mAnA jaayegaa| kyoMki P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ tuma donoM ke vaibhava-rupa-lAvaNya kA meM pratyakSa sAkSI huuN| isIlie merI salAha hai ki, svayaMvara ke samaya tumhArI varamAlA vasudeva ke gale meM pdd'e| kanakavatI khuza huI, hRdaya Ananda se bhara gyaa| AMkhoM meM naI rozanI AI. romarAjI vikasita huii| haMsa ne kahA ki, vasudeva bhI tumhAre svayaMbara meM AyeMge jo tArAoM ke bIca candramA mai samAna pahacAna meM Ane meM tumheM samaya nahIM lgegaa| aba mujhe chor3a do aura pakSI ko pakar3ane ke apavAda se mukta bano / rAjaputrI ne haMsa ko chor3a diyA, taba usane eka phoTU rAjakanyA kI goda meM phekA, Azcaryacakita banI huI kanyAne kahA ki, "vasudeva ko merA saMdeza denA ki, tumhAre binA kanakavatI kA jIvana surakSita rahanA saMbhava nahIM hai / ataH svayaMvara meM jarura pdhaareN|" jAte hue bhI vidyAdhara ne kahA ki, 'he kanyA! jo tumhAre mahala meM dUsare kA dUta banakara AyegA usI ko tuma vasudeva' jAnanA aura vidyAdhara jaise AyA thA, vaise hI gayA / A~kha baMda kara kanakavatIne zAsanadeva se prArthanA meM kahA ki, vidyAdhara kA mArga avighna bane aura merA kArya nirvighna saphala bane / tadantara vasudeva kI tasvIra ke sAmane tanmaya bana gii| sukhazathyA para soye hue vasudeva rAjA ko asabhya prakAra se jagAnA ThIka na samajhakara vidyAdhara ne paira dabAnA cAlU kiyA aura jyoMhI dUsare kA sparza huA vasudeva jAgRta hokara vicArane lage ki, rAta ke samaya meM mere mahala para AnevAlA kauna ho sakatA hai ? pagacaMpI se mAlUma hotA hai ki yaha merA zatru nahIM hai phira bhI sAvadhAnI rakhanA galata nahIM hai| rataklAMta soI huI dharmapatnI kI nIMda meM vighna na par3e isa prakAra vasudeva ne palaMga chor3A aura vidyAdhara se vArtAlApa kiyA, anta meM itanA hI kahA ki, Aja kRSNa pakSIyA dazamI hai aura AnevAlI zuklapaMcamI ko svayaMbara hai, ataH ApakA padhAranA nitAMta Avazyaka hai, anyathA kanakavatI kA jIvita rahanA asaMbhava hai| vasudevane kahA ki, tuma P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ adRzya banakara kanyA ke mahala meM jA sakoge / bAhara kI kucha bhI bAdhA tumheM satAne pAyegI nhiiN| sUcanA itanI hai ki yaha merA kArya sarvathA nizchala banakara karanA hogaa| aise avasara para insAna mAtra ko cintita honA svAbhAvika hai ki, jisa kanyA se mai vivAhita honA cAhatA hU~ aura dUsare kA dUtyakarma bhI mujhe karanA hai bhagavAna jAneM kyA hogA ? mujhe pUrNa vizvAsa hai ki varamAlA pahinAne meM kanakavatI bhUla karegI nhiiN| phira to bhavitavyatA valavatI hai| svIkAra kiye hue kArya meM satyavyahavAra hI bhavitavyatA ko palaTane meM samartha hai ata: kanyA cAhe kisI kA bhI varaNa kareM mujhe merA satyamArga nItikI maryAdA tathA bolane cAlane meM kisI bhI prakAra kA selabhela nahI karanA hai| - aisA nirNaya karake rAjAzAhI vastra-AbhUSaNa mekaapa Adi utAra diye aura dUta ke yogya vastrAdi kA paridhAna kara kubera ke sAmane upasthita hue| vasudeva' ko unhoMne kahA itanI bar3hiyA veSabhUSA utAra kara mAmUlI veSa paridhAna kyoM kiyA ? vasudevane javAba meM kahA 'dUtakArya meM suMdara veSAdi kI AvazyakatA nahI hai paraMtu bolane kI vAkchaTA hI kAryakAriNI banatI hai vaha mere pAsa hai Apa nizcita rahe / vasudeva bhI kanyA ke mahala kI tarapha gaye . rAjakanyA kA mahala dekhakara vasudeva cakAcauMdha ho gayA, pratyeka vastu kA nirIkSaNa karatA hUA sAtaveM maMjila para pahuMcA jahAM para rAjakanyA tasvIra ke sAmane ekAgra banakara baiThI huI thI akasmAt apane mahala meM Aye hue puruSa ko dekhakara Azcarya meM DUbI huI kanyA eka ne dRSTi Agantuka para aura dUsarI dRSTi tasvIra para DAlI, ha~sa ke kathanAnusAra rAjakanyA samajha gaI kI AnevAlA puruSa vasudeva hI hai / taba vaha rAjakanyA lajjAlu banakara Asana se khar3I hotI hai aura vasudeva se kahatI hai, 'mere bhAgya kA hI yaha phala hai, jisase Apa mahalapara padhAre haiN| maiM ApakI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ hai Aja deva haiM, maiM manuSya-strI huuN| jahA~para manuSya kI gaMdha bhI devoM ke lie, asahya hai / namanapUrvaka unako kahanA yadyapi kanakavatI Apake nAma para mohita hai, ataH ApakI mUrti banAkara ApakI pUjA kara sakatI hai paraMtu isa bhava' meM Apake sAtha merA saMbaMdha nahIM bana sktaa| nirutara bane hue vasudeva jaise Aye the vaise hI cale gaye / kubera se mile tathA saba samAcAra kaha diye / prasanna hokara devane kahA vasudeva Apa dhanyavAda ke pAtra ho, ApakI satyatA, nirbhayatA aura vaphAdArI para mujhe anahada | vizvAsa ho cukA hai, tadaMtara apane zarIra para rahe hue bahuta kucha AbhUSaNa vasudeva' ko diye, vastra diye, sugaMdhI padArtha bhI diye, jisako -vasudeva ne apane zarIra para dhAraNa kiyA taba unakI zobhA dviguNita ho gii| kanakavatI ke pitA harizcaMdra rAjA ko jaba mAlUma huA ki, - merI putrI ke svayaMvara ko dekhane ke lie kubera deva padhAre hue haiM, taba khuzI kA mArA rAjA udyAna AyA aura prasannacita se bolA, jambUdvIpa ke bhArata deza meM hIre, motI, panne, pukharAja, mANikya, nIla- maNi, sphaTika maNi, suvarNa, rajata Adi mUlyavAna dhAtuoM para ApakA prabhutva hone se tathA Apa samyagdRSTi sampanna hone se zubha tathA zuddha anuSThAnoM meM dazadikpAla ke pATale pUjanameM ApakI pUjA, jApa Adi hote hI haiM, ataH Apa sammAnanIya tathA AdaraNIya hai, Apa itane bar3e - vaimAnika deva honepara bhI hamAre yahA~ padhAre haiM usakA hameM gaurava hai / usake pazcAt svayaMvara maMDapa banavAne kI AjJA acche kArAgiroM ko dI aura unhoMne nayana tathA hRdayaramya maMDapa kA nirmANa kiyaa| usase - kuberadeva ke yogya suvarNAsana rakhavAyA aura bhI svayaMvara meM AnevAle rAjA-mahArAjAoM ke yogya siMhAsana rakhavAye / indrasabhA kI taraha atIva zobhAyamAna maMDapa meM kuberadeva apane sampUrNa parivAra ke sAtha Aye P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ . aura siMhAsana para AsIna hue| vasudeva rAjA bhI Aye aura deva ke pAsa meM rakhe hue siMhAsana para baiTha gaye aura bhI rAjA tathA rAjakuMvara apanI-apanI yogyatAnusAra virAje / abhI bhI kadAca vismRta tathA vismaya banakara rAjakanyA mere gale meM varamAlA DAle usa Azaya se ratnajaDita mudrikA (vITI) apane hAtha se nikAlakara vasudeva kI agulI meM pahinA dI taba unakA ruparaMga-veSa bolanA tathA dekhAvA sava deva ke jaisA ho jAne se Azcarya se janatA ne nirNaya kiyA ki, devane apane do rupa banAye haiM arthAt deva tathA vasudeva eka se hI dikhane lge| usI samaya saMpUrNa zrRMgAra se suzobhita rAjakanyA hAtha meM varamAlA lekara maMca para AI aura cAroM tarapha dRSTi ghumAkara dekhA paraMtu hRdaya kA samrATa, AMkhoM kA tArA, mastiSka kA mukuTa vasudeva rAjA jaba dRSTi gocara na huA taba hiraNI sI vihavala banI huI rAjakanyA rone kI sthiti meM A gaI / dAsI ne kahA ki, rAjaputrI! zIghratA se kisI bhI rAjakuMvara ko pasaMdakara apanI varamAlA unake gale meM sthApita karane meM dera lagAnA ThIka nahIM hai / taba kanyA ne kahA ki, 'he dAsI !' jisako maiM vara banAnA cAhatI hu~ ve dikhAI nahIM de rahe haiM / kyoMki vara kI pasaMdagI icchAnusAra hotI hai, aisA kahakara citAviSTa kanyA ne suvarNa siMhAsana para AsIna kubera ko dekhA tava A~khoM meM pAnI lAtI huI kanyA praNAmapUrvaka bolI, 'he deva ! maiM ApakI pUrvabhavIya patnI hu~ aisA mAnakara Apa merI mazkarI na kreN| lagnecchu kanyA kI mazkarI karanA Apa jaise vivekI aura samajhadAra ko ucita nahIM hai / maiM hRdaya se vasudeva ko hI vara banAne ke lie icchuka haiN| ataH Apa mere para kA moha chor3a dIjie kyoMki Apa bhI dUsare bhava meM mokSa padhAranevAle P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ haiM tathA maiM isI bhava meM mokSa prApta kruNgii| ataH ApakA merA cha:-chaH bhavoM kA saMbaMdha isa sAtaveM bhava' meM chUTa jAve to bhI Apa apanI udAratA mata chor3iye, aisA kahakara rAjakanyAne apanA mastaka kuvera ko jhukA diyA / samajhadAra devane bhI vasudeva se apanI mudrikA le lii| taba vasudeva bhI apane asalI svarupa meM parAvartita ho gaye / yaha dekhakara dila meM khuzIyAM manAtI huI rAjakanyA ne jhAMjhara kI jhanAkAra ke sAtha apanI varamAlA vasudeva ke gale meM sthApita kI taba AkAzastha deva devIoMne bhI kanakavatI ke mastakapara puSpoM kI varSA kii| prasannacitta kuberane bhI rAjakanyA ke ghara para suvargamudrA kI varSA kI aura vidhi vidhAna pUrvaka rAjakanyA kA hastamilApa vasudeva ke sAtha sampanna huaa| tadantara vasudeva ne kubera se pUchA ki, manuSya kanyA ke svayaMvara meM Apa jaise deva ko Ane kA prayojana mujhe kutuhalasA laga rahA hai, ataH kRpAkara Apake AnekA kAraNa batalAveM jisase kucha bhI jAnane ko milegA / taba kubera ne apanA tathA kanakavatI kA pUrvabhavIya saMbaMdha isaprakAra kahA : isI bhArata deza meM sthita 24 tIrthakaroM ke zarIrapramANa arhat bimboM meM samalaMkRta apTApada mahAtIrtha ke samIpa saMgara nAmakA nagara hai| usameM mammaNa nAma kA rAjA tathA vIramatI nAma kI rANI thii| eka dina apanI vIramatI patnI ke sAtha vaha rAjA zikAra karane ke lie jisa rAste se jaMgala meM jA rahA thA, usI mArga para se eka bar3A bhArI sArthavAha (vyApArI) aSTApada tarapha jAte hue dRSTigocara huaa| samyagdRSTi aura samyagbodha na hone ke kAraNa hAthI, ghor3e, uMTa, balada, bailagAr3Ie~ tathA paidalacalanevAloM ko jAne diyA, paraMtu saba ke pIche calanevAle eka munirAja ko dekhakara rAjArAnI ke mana meM durbhAva huA, aura socA ki zikAra ke vAste jAte hue mujhe isa sAdhu kA apazakuna huA, aisA samajhakara paramapavitra munirAja ko sArthavAha ke Tole se chUTA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ karAne hetu roka liyA, isaprakAra bAraha ghar3I (24 miniTa 1 ghar3I) taka muni ko upasarga kiye / paraMtu rAjArAnI laghukarmI hone se munijI ko diyA huA kaSTa unake dila meM khaTakane lgaa| munioM kA tiraskAra apamAna tathA unake dharmAnuSThAnoM meM kiyA huA aMtarAya pApa hI hai, aisA khyAla jaba daMpatI ke mana meM AyA taba munirAja kI mAphI maaNgii| aura pUchA ki, Apa kahAM se padhAre haiM ? aura kahAM para padhAra rahe haiM / javAba meM munijI ne kahA ki, rohitaka nagara se vihAra kara meM isa sArthavAha ke sAtha aSTApada parvata para rahe hue arihaMta paramAtmAoM kI pratimAoM ko vaMdana karane hetu jA rahA thA. paraMtu Apa zrImAnoM ne merA sAtha chur3avA diyaa| kyoMki dharmakAryoM meM, satya tathA sadAcAra ke sevana meM aMtarAya karma kA AnA svAbhAvika hI hai| rAjArAnI ne pazcAtApa pUrvaka AzvAsana diyA aura puna: puna: mana, vacana tathA kAyA se mAphI mAMgI / daMpatI kI bhadrikatA tathA pApabhIstA dekhakara munijI ko AnaMda AyA aura dayApradhAna jainadharma kA upadeza diyaa| anAdikAla se saMsAra meM paribhramaNa karate isa jIvAtmA ke kAna meM dharma-dhArmikatA-dayAahiMsA tathA satya aura sadAcAra Adi zabda nahIM par3ane ke kAraNa hI jIva kI dharmAbhimukha honA durlabha mAnA gayA hai, paraMtu rAjArAnI kI bhavitavyatA paka gaI hone se ve dharmAbhimukha bane tathA bhaktipUrvaka bhojana pAnI kA dAna dekara uttamottama lAbha liyaa| phira to munirAja kA sAnnidhya hI unakA paramadharma bana gyaa| tathApi sAttvika bhAva jaisA honA cAhiye thA vaisA na hone se rAjasavRtti ke mAlika rAjAne saba parijanoM ko dUra kiyA aura svayaM ne hI AhArapAnI kA lAbha aura svayaM ne hI dharma kA lAbha prApta kiyaa| isaprakAra karma ke rogoM se pIDita daMpatI ko dharma ke jJAna kA auSadha dekara rAjA ke bheje hue insAnoM ke sAtha munirAja ne aSTApadatIrtha kI tarapha vihAra kiyaa| - TILI 10 P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ tadaMtara rAjArAnI ne bhI vratadhArioM ke sAtha apanA saMsarga baDhA diyA, bAraha vratoM kI ArAdhanA meM mana ko lagA diyaa| kRpaNa insAna jaise apane dhana meM hAni nahIM hone detA hai, usI prakAra rAjArAnI ne apane vratoM meM aticAroM ko lagane nahIM diyA, kadAca pramAdavaza aticAra lage hI to sAmAyika pratikramaNa pUrvaka micchAmi dukkaDaM aura phira se aticAra lagane na pAve usake lie sAvadhAnI pUrvaka vyavahAra karane kA nirNaya kiyaa| eka dina rAnI vIramatI ko jainadharma meM jyAdA sthira karane ke lie zAsanadevI AI aura rAnI ko aSTApada parvata para le gii| vahA~ para deva-deveMdroM se pUjita bhagavaMto kI bhavyAtibhavya pratimAoM ko dekhakara tathA bhAvapUrvaka vandana kara prasannIbhUta rAnIjI punaH apane mahala meM aaii| bhaviSya meM kevala jJAna kI maryAdA meM AnevAle jIvoM ko tapazcaryA Adi dvArA apane karmoM kA ghAta karane kA bhAva atyutakaTa ho jAtA hai| tabhI eka-eka paramAtmA kI ArAdhanA hetu 24-24 AyaMvIla kiye arthAt 24424 = 576 AyaMbIla tapa tathA bIca bIca meM belA telA bhI karane meM pramAda nahIM kiyA / tIrthasthAnoM kI yAtrA jinabiboM kA pUjana, munioM kA sevana sAte kSetroM meM dhanavyaya tathA dayA, dAna Adi satkArya jainatva meM sthira karAne ke hetu mAne gaye haiM / eka dina rAnIjI ko vicAra AyA ki. yadyapi bharata cakravartI ne nirmANa kiye jina maMdira meM tathA biMboM meM aba kucha bhI karane kA zeSa nahIM rahA hai, tathApi unake lalATa para ratnajar3ita suvarNa tilaka yadi gavA diye jAya to mUrti kI camaka dviguNita ho jAyagI, aisA namajhakara rAjA se kucha bhI lie binA apane meM se hI acche kArIgaroM = pAsa tilaka karavAye aura zAsanadevI kI sahAyatAse parivAra sahita P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIrtha para jAkara apane hAthoM se caDhate pariNAmoM meM rAnIjIne eka-eka bhagavAna ko tilaka lagAkara AbhUSaNa pUjA kA adbhuta lAbha prApta kiyaa| maMdira se bAhara Ane para cAraNa munirAja bhI tIrthayAtrA karane padhAre haiM, aisI jAnakArI milane para rAjArAnI ne munirAjoM ko AhAra pAnI dene kA abhUtapUrva lAbha liyaa| aura punaH apane mahala meM Aye / dharma kI ArAdhanAmeM ekamata vAle rAjArAnI ne samAdhipUrvaka manuSyAvatAra pUrNa kiyA aura devaloka meM devadevIM kA avatAra dhAraNa kiyA, kyoMki arihaMta paramAtmAoM kI jala, candana, dIpa, dhUpa, phala, phula tathA AratI maMgala dIpa karanevAlA bhAgyazAlI gRhastha bhI vaimAnika devayoni prApta karate haiM / vahA~ devasukhoM ko bhI kSaNa vinazvara mAnakara tIrthakaroM ke paMca kalyANaka kI ArAdhanA karate haiM / tathApi AyuSyakarma kI ber3I ke baMdhana meM baMdhe hue hone se "kSINe puNye martyalokaM vizanti" isa nyAya se unakA bhI patana sarvarthA anivArya hai| tIsarA bhava isIlie mammaNa rAjA kA jIva devaloka ko chor3akara potanapura nagara meM dhammilAsa nAma ke AbhIra (ravArI) ke yahA~ avatarita huA jisakA nAma 'dhanya' rakhA gayA hai, tathA vIramatI kA jIva devaloka se cyata hokara ghusarI nAmaM kI ravArI kanyA banI jo dhanya ke sAtha vivAhita huI / puNyakarmI jIva honese rabArI ke avatAra meM bhI dampatI, sukha sampanna, hAsyazIla paropakArI, bhadrika tathA vinIta the / phira bhI unakA mUlapezA (dhaMdhA) gAya Adi jAnavaroMkA pAlana tathA unako carAne ke lie jaMgala meM jAnA aura sAyaMkAla punaH ghara para aanaa| isI nitya kramAnusAra vaha dhanya jAnavaroM ko carAne ke lie jaMgala meM jAtA thaa| eka dina varSA Rtu kA Agamana huA aura tIna-cAra dinoM taka lagAtAra musalA. dhAra varSA huI , nadInAle bhara cuke the tathApi jaMgalameM gayA apanI -C...RAaradhakTrus
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakaDI keAdhAra para khar3A rahA aura chatte (aMbrelA) ko mastaka para dhAraNa kiyaa| karmasaMyoga thA, usI samaya ghuTaNa taka ke kIcaDa meM dhyAnastha eka munirAja ko dekhA aura bhAva se dayArdra banA huA vaha ravArI munirAja ke nAsa jAkara apanA chattA muni ke mastaka para dhAraNa kara khar3A rhaa| kAphI samaya hone para bhI mana meM kucha bhI kaMTAlA lAye vinA usane munirAja ko upasarga se bacAyA / jo paramadharma hai / baDI dera ke bAda bAriza sthagita huI taba dhanya bolA ki, gurudeva ! cAroM tarapha kIcar3a jyAdA hai Apako calanA kaThina hogA, ata: mere bhaiMse para Apa baiTha jAIe jisase Apako AsAnI se nirupadrava sthAna para pahu~cA duuNgaa| munijIne kahA ki, bhAgyavAn ! isa bhaiMse meM jIva hai, jo apane samAna hI hai, isalie apane mukha ke khAtira kisI bhI jIva ko pIr3A denA acchA nahIM hai| apana dhIme dhIme Age cala paDeMge aura dhanya ne baDI AsAnI se munijI ko acche sthAna para lAyA aura baDI hI zraddhA se una muni ke hAthapaira tathA nITha dabAI, phira usane kahA ki prabho ! Apa jarA vizrAMti kareM meM ghara para jAtA hU~ aura bhaiMsoM kA dUdha zIghra lAtA huuN| taba taka Apa vihAra na kareM / dhanya gayA aura maTakA bharakara tAjA dUdha lAyA muni ko pAraNA karavAne kA abhUtapUrva lAbha liyA aura usakA manamayUra tya karane ko lagA kyoMki itanA suMdara avasara kama bhAgyavAloM ko yA kacce bhAgyavAloM ko prApta nahIM hotA hai / yaha rabArI jaina dharma ke yogya I aisA jAnakara munijIne bAraha vratoM kA upadeza diyA aura dhanya ne natamastaka hokara vrata svIkAre tathA jIvanake AkhirI zvAsa taka usakA Alana kiyaa| dharma ke prabhAva se vaha samajhane lagA thA ki, 'breka binA kI sAyakala, basa, moTara, Traka, Trena kabhI bhI baDA bhArI khatarA utpanna kara sakatI hai, usIprakAra insAna cAhe zrImaMta yA raMka, gorA yA kAlA, =Dita yA apaMDita, bAla yA vRddha, strI yA puruSa Adi unake jIvana meM =toM kI maryAdA na rahI to vaha insAna kabhI bhI hiMsA, jhUTha, durAcAra P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ parastrI yA vezyAgamana, zarAbapAna yA bhAMga gAMjA kA sevana Adi bhayaMkara se bhayaMkara pApAcaraNa kara sakegA ataH vratamaya jIvana hI mAnavatA hai, khAnadAnI hai, tathA jainatvayukta jainadharma ko prApta karane kA maulika kAraNa hai| khuza hotA huA dhanya apane ghara gayA aura dharmapatnI ghUsarI se saba jikra kiyA aura usane bhI zraddhApUrvaka vrata svIkAra kiya aura AjIvana paale| pApamArga ke saMpUrNa dvAroM ko avaruddha karane vAle munirAjoM ke satpAtra meM diye dAna ke prabhAva se upAjita puNyakarmo ko bhogane ke lie haimavata kSetra meM vaha daMpati yugalika bane, jahA~ para isa prakAra ke kalpavRkSa unako bhojana, pAna, vastra, auSadha AbhUSaNaAdi sadaiva dene vAle hote haiM , arthAt yugalikoM ke mana meM jo bhI abhilASA hotI hai, taba ve kalpavRkSa ke nIce Ate haiM aura icchita padArtha unako prApta hotA hai / ataH kisI bhI vastu kA parigraha rakhane kI AvazyakatA na hone se jIvana meM rAga, dveSa krodhakaSAya Adi kI saMbhAvanA nahI hotI hai / kyoMki parigraha svayaM pApa hai| manuSya kSetra ke insAnoM kA puNya kamajora hone ke nAte abhilASita padArtha unako vyApAra-rojagAra ke dvArA hI prApta karanA hotA hai. isIlie unako parigraha baDhAye binA dUsarA mArga nahIM hai aura isI ke pApa se insAna ko rAga, dveSa moha, mAyA, svArtha, tathA dUsaroM se adhika khAne pIne ke padArtha vastra, AbhUSaNa va rokaDa rakama ekatra karane ke bhAva hote haiM, baDhate haiM aura duSkarmoM kI upArjanA kara durgati meM jAnekI yogyatA prApta karate haiN| paraMtu yugalikoMko kisI bhI padArtha ko saMgrahita karane kA na honese rAga dveSAdi hone kI saMbhAvanA nahIM hotI hai, ataH kaSAyAbhAva meM devagati sulabha banatI hai / vaha daMpatI bhI yugalikatva ko tyAga kara devayoni meM deva-devI bane / 14 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust -
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ chaThaThA bhava vahA~ se cyuta hokara kozala deza kI rAjadhAnI kozalAnagarI meM ikSvAMkukulaja niSadhanAma ke rAjA ke yahA~ putra rupa se avatarita hue jinakA nAma 'nala' rakhA gayA unake choTe bhAI kA nAma kubara thaa| isa tarapha vidarbha deza meM kuMDinapura nAma kA nagara thA, tathA bhIma parAkramI 'bhIma' nAma kA rAjA rAjya karatA thA, unake mAyArahita, apsarAtulya puSpadaMtI nAmakI rAnI thii| artha tathA dharma puruSArtha ko bAdhA na Ave usa rItase kAma puruSArtha kA sevana karate hue rAnIjI kI kukSI meM vIramatI kA jIva jo devaloka meM thA, vaha putrIrupa meM avatarita huA / usI samaya rAnIjI ne rAtrI ke aMta meM "dAvAnala se bhayagrasta eka sapheda hAthI apane mahala ke AMgana meM A rahA hai, aisA svapna dekhakara jAgRta huI" rAnIjI ne apane pati se yaha bAta khii| sarvazAstrapAraMgata rAjAne kahA "koI puNyAdhika jIva tumhAre garbha meM AyA hai|" yaha bAta cala hI rahI thI usI samaya dAsI ne Akara kahA ki, indra ke airAvata hAthI ke sadRza eka sapheda hAthI rAjamahala ke prAMgaNa meM AyA hai / taba prasanna hote hue rAjArAnI vAhara Aye aura hAthI ne apanI sUMr3a se uThAkara daMpatI ko apanI pIThapara baiThAyA tathA nagara kI parikramA kI, rAjya ke rahavAsI janatA ne Ananda meM Akara hAthI kA svAgata kiyA, tathA gale meM puSpamAlA pahinAI, sugaMdhI padArthoM kA lepa kiyaa| tadantara vaha punaH mahala tarapha AyA aura rAjArAnI ko nIce utArA, aura svayaM hAthIzAlA meM AyA / damayaMtI kA janma garbha ke yogya khAnapAna rahanasahana pUrvaka rAnIjI ne garbha kA poSaNa kiyA / tathA vyatipAta, gaMDAMta, mUlAdi nakSatra, azubhadina aura yoga ko tyAgakara acche samaya meM putrI ko janma diyaa| ... P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ janma lenevAlI kanyA apane pUrvabhava meM aSTApada tIrthapara rahe hue 24 tIrthakara paramAtmAoM ke lalATa para ratnajaDita suvarNa tilaka lagAye the, usI puNya kA kAraNa thA ki, kanyAke lalATa para aMdhakArameM bhI phulalAiTa ke mAphika prakAzita tathA sUrya ke samAna camakatA huA tilaka thaa| mAno suvarNa mudrikA meM jaDA huA hIrA ho / gata bhavoM meM munirAjoM ko diye hue dAna ke prabhAvase puNyAti zAyI saMtAna jisa ghara meM bhI janmatI hai, usake ghara meM saba prakAra se vRddhi hI hotI hai| rAjA bhI dhanya, dhAnya, yaza, kIrti tathA pratApa se dviguNita huaa| . rAnIjI ko Aye hue svapna ke anusAra patrI kA nAma davadaMtI rakhA paraMtu Age jAkara damayaMtI ke nAma se prasiddha huii|| / damayaMtI kA rupagarimA . ahiMsA, saMyama tathA tapodharma kI pUrvabhavIya ArAdhanA kA vala jyAdA hone se damayaMtI kA ruparaMga prazaMsanIya thA, lAvaNya apUrva thA, zvAsozvAsa kamalasA sugaMdhI thA, veNI kAlInAgaNa sI thI, hAtha aura kAna laMbe the, lalATa aSTamI ke caMdra ke samAna thA, madhyabhAga muSTigrAhaya thA, dehayaSTi zobhanIya tathA manoharaNIya thI, dADama ke dAne ke samAna dAMta the, cAla hAthanI sI tathA A~kheM hiraNI ko zaramiMdI banAve vaisI thI / AmuSya tathA zarIra se dUja ke caMdra ke samAna baDhatI huI vaha kanyA jaba ATha varSa kI huI, taba caritra sampanna kalAcArya (paMDita) ke pAsa paDhane kA prAraMbha huaa| par3hAne vAlA paMDita kevala sAkSI mAtra hI thA, kyoMki niraticAra dezavirati dharma AdhArita honese kanyA kA matijJAnavaraNIya karma lagabhaga samApta thA aura punaH usake baMdhana kA bhI lagabhaga abhAva' thaa| yahI kAraNa thA ki, damayaMtI ko dekhate dekhate sava kalAe~ hastagata hone meM dera na lgii| zastra tathA zAstravidyA uparAMta karmagraMtha kI prakRtie~ ginane meM prAviNya, syAdvAda siddhAMta meM naipuNya P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattvajJAna meM taikSNya, sAmAyika pUjA Adi sadanuSThAnoM meM kauzalya prApta karane meM dera na lgii| paThana-pAThana meM damayaMtI kI tIvratA dekhakara bhIma rAjA bar3e prasanna hue| eka dina zAsanamAtA nivRttidevI damayaMtI ke pAsa AI aura suvarNamayI arihaMta paramAtmA kI mUrti ko arpaNa karatI huI zAsanamAtA ne kahA ki, he damayaMtI ! bhaviSya meM honevAle solahaveM zAntinAtha paramAtmA kI yaha pratimA hai, ata: roja pUjA karanA yaha kahakara devI antardhAna huI / mUrti kI dekhakara rAjakanyA khuza huI aura zraddhApUrvaka apane mahala meM acche sthAna para sthApita kii| isaprakAra sakhioM ke sAtha khelatI kUdatI vaha damayaMtI 18 varSa kI huI / rAjagharAne meM janma lene para bhI kanyA satya tathA sadAcAra pUrNa thI / khelane kUdane meM bhI asabhya mazkarI tathA jhUTha prapaMca se dUra thii| jabAna meM miThAsa, hRdaya meM svacchatA, dimAga meM zItalatA, hAthoM meM udAratA Adi ke guNa hone se rAjakanyA sarvatra vizvasanIya tathA AdaraNIya bnii| ... ... damayaMtI kA svayaMvara / damayatI kA svayaMvara , _____ umra lAyaka hone se bhImarAjA ko usake vivAha kI ciMtA huI / apane dUta bhejakara kitane rAjA tathA rAjakuMvaroM kI tasvIra ma~gavAI, paraMtu kanyA ke yogya eka bhI kuMvara pasanda na Anese svayaMvara ke lie tithi nirNaya kara sarvatra nimaMtraNa bheja diye gaye / yathAsamaya sthAnasthAna ke rAjA tathA kuMvara Aye / niSadharAja bhI apane dono putranala tathA kubara ko lekara padhAre / bhImarAjA ne sabhI kA svAgata kiyaa| svayaMvara ke lie bhavya maMca kA nirmANa karavAyA, jisako suzobhita banAne meM eka bhI kamI rAjAne rahane nahIM dii| samaya hone para apanI yogyatAnusAra saba Aye aura siMhAsana para AsIna hue / usI samaya 16 prakAra ke zRMgAra se devakanyA, sI banI huI damayaMtI hAtha meM varamAlA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ meM varamAlA na DAlo isa kAma hatAza banakara kSatriyadharma se patita bane hue tuma jo avAcya bhASA bola rahe ho vaha tumhAre khAnadAna ke lakSaNa nahIM hai / svayaMvara meM to kanyA cAhe kisI kA varaNa kara sakatI hai, usameM dakhalagiri karanA atyaMta nidanIya karma hai / damayaMtI ne mere gale meM varamAlA DAlI hai, ataH vaha tumhAre lie parastrI bana gaI hai, aura parastrI tarapha najara karanA, hara hAlata meM bhI acchA kArya nahIM hai| tathApi kSatriya dharma kI maryAdA kA ullaMghana kara yadi tumane kucha bhI kiyA to bhI tumhe nirAza hone ke atirikta dUsarA kucha bhI hAtha meM AnevAlA nahI hai / Apako yadi talavAra lenA AtA hai, to hamane hAtha meM cUr3iyA~ pahanI nahIM hai / itanA kahakara nalarAjane bhI apane myAnase yamarAja kI jIbha ke samAna talavAra nikAlI aura donoM rAjakumAra Apasa meM raNa maidAna para utara gaye / nalarAjA kA dharma yuddha hai, taba kRSNarAja kA adharma yuddha hai| arihaMta paramAtmAoM kA dharma isIlie utkRSTatama tathA vaMdanIya hai ki, 'sImAdharassa vaMde Arhata dharma yadi jIvana meM pariNata ho gayA hotA hai, to jIvAtmA apane Apa hI indriyoM ke bhogavilAsa se tathA mana kI zaitAnIse dUra ho jAtA hai / yadyapi gRhasthAzramIko zAdI karanA niSedha nahIM hai, to bhI jo kanyA apane ko cAhatI nahIM hai, bolanA tathA dekhanA bhI pasaMda karatI nahIM hai, to phira usako mohita karane kA kArya karanA sarvathA adharma kArya hai, isase mAnasika jIvana uttejita banatA hai, indriyoM meM tUphAna bar3hatA hai, buddhi meM gaMdApana AtA hai, jJAna vijJAna paradrohI banatA hai, cAlAkI caturAI apane ko hI khatama karanevAlI hotI hai / vaDiloM kI zarama tathA zarIra ke ruparaMga tejaoja para kAlimA lagatI hai uparokta vicAra kiye binA hI donoM rAjakumAroM kA yuddha eka dUsare ko marane aura mArane kI maryAdA meM A gayA thaa| P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ ko nala ne mApha kara diyaa| kyoMki aparAdhI jaba mAphI mAMga rahA hai, taba usako mApha karane vAlA hI sajjana-mahAjana tathA jJAnagaMbhIra hai| tatpazcAt bhImarAjAne apanI putrI damayaMtI kA nalarAja ke sAtha bar3I dhUmadhAma se hastamilApa kiyA, tathA hastamocana ke sAtha hAthI, ghor3e, | ratha, hIre, motI ke AbhUSaNa Adi bhI khUba diye / gotra kI vRddha striyoM / ne dhavala maMgala ke gIta gAye aura cher3Acher3I bAMdhI huI dampati sabase pahile rAjA ke ghara meM rahe hue arihaMta paramAtmA ke caitya (maMdira) meM gaye tathA bhAvapUrvaka devAdhideva bhagaeNvata ko vandana kiyaa| lagnAMtara bhIma rAjA ne niSadharAjA tathA kubara kumAra kA bhI satkAra kiyA aura sAnanda vidAya dii| rAjA ne apanI putrI ko zikSA dete hue kahA ki, 'putrI !' sukha tathA dukha meM bhI apane pati kA par3achAyA mata chor3anA / gAMva kI nadI taka bhImarAjA bhI pahu~cAne ke lie Aye aura harSapUrvaka saboM kA muMha mIThA karavAkara visarjita kiyA, rAste meM jAte hue sUryAsta hone ke bAda bhayAvaha aMdhakAra chA gayA, jisase sainya ko Age baDhane meM antarAya par3A, taba nala ne damayaMtI ko pyAra se kahA ki, priye ! svadeza jAte samaya aMdhakArane apanA rAstA sthagita kara diyA hai| ataH tumhAre lalATa meM rahe hue tilaka kA prayoga kara sainya ko Age baDhane meM sahAyatA kI jAya / apane pati kI AjJAnusAra damayaMtI ne apane lalATa para hAtha phirAyA aura dopahara ke sUrya ke prakAza tulya prakAza ne aMdhakAra ko bhagA diyaa| apanI putravadhu kI isaprakAra kI advitIya camatkAritA se niSadharAja tathA sainya Adi khUba prabhAvita bane / kAraNa ki, prakAza tathA havA ke vinA jIvita mAnava bhI mare hue samAna hai| sainya Age baDhA / jisa mArga se sainya jA rahA thA, usI rAste para bhramaroM se tathA madonmata hAthI se upadravita kucha dUrI para dhyAna mudrA meM sthita eka munirAjapara acAnakahI nalarAjakI dRSTi par3I aura pitA niSadharAjako kahA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ phala tathA phaloM se pallavita huA udyAna / dhImI tathApi teja cAla se sabhI ke tana tathA mana ko khuza karanevAlI ndii| idhara dekho vaha jhaverI bajhAra, suvarNa bajhAra jisameM lAkhoM karor3o kA vyApAra pratidina hotA hai| isa tarapha bhI dekho vaha dhAnyamaMDI, jisameM saba prakAra ke dhAnya ke vyApAra se rAjya khajAnA tara rahatA hai aura isa tarapha bhI dekha lo utaMga dhvajAoM se deva vimAna kI pratispardhA karanevAlA zAntinAtha prabhu kA, isa bAjU yugAdi devAdhideva AdIzvara paramAtmA kA jina maMdira, sAmane dikhAI denevAlA aSTApada tIrtha kA maMdira tathA isa tarapha bhI najara ghumA lo vaha sAmane jaina upAzraya jisameM pratidina munirAjo kA gamanAgamana hotA hI rahatA hai / damayaMtIne cAroM tarapha dRSTi phirAI aura apane bhAgya kI sarAhanA karatI huI volI, 'svAminAtha ! ' merA jIvana dhanya banA, zarIra tathA A~kheM pavitra banI, manamayUra nAca uThA tathA roma roma meM Ananda kI sImA na rahI / Apa jaise ko pati banAkara merI -AtmA, mana tathA buddhi bhI dhanya banane pAI hai / Apake sAtha vItta-. rAga paramAtmAoM ke maMdira meM jAne kA avasara tathA paramapavitra munirAja tathA sAdhvIjI ma. ko vandana karane kA lAbha milaa| itanA kahakara mastaka jhukAyA aura 'namo jiNANaM' kahakara dravya tathA bhAva vandana kiyaa| - dAmpatya jIvana kozalA nagarI ke nAgarikoM ne niSadharAja nala tathA damayaMtI Adi kA bhavya svAgata kiyA tathA nagarapraveza krvaayaa| pAMca pAMca bhavoM kA rAgasaMbaMdha isa chaThe bhava' meM sImAtIta baDhA phalasvarupa nala kAma puruSArtha kA sevana karate the, tathApi donoM ko isa bAta kA pUrNa khyAla thA ki, artha tathA kAma apane pUrvopArjita puNya ke kAraNa cAhe jitane vRddhiMgata hue ho to bhI usakA AkhirI pariNAma durgatidAyaka P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA kubara jo nala se choTA putra thA use yuvarAja pada se alaMkRta kara svayaM ne munirAja ke caraNoM meM paMcamahAvrata dharma kA svIkAra kiyA aura apanI pichalI avasthA ko saphala bnaaii| rAjyadhurA ko ko saMbhAle huye nalarAjA ne apane saMtAna ke samAna hI prajA kA pAlana kiyA, jisase rAjA tathA prajA meM durguNoM kA praveza hone na pAve / prajA ke sukhaduHkha ko na samajhane vAlA rAjA, kabhI bhI yazasvI to na banegA paraMtu sattA saMbhAlane ke pahile jo kucha bhI usake sadguNa the ve bhI durguNoM meM parivartita huye binA rahane nahI pAte, isIlie " rAjezvarI so narakezvarI" kahA gayA hai / nalarAjA ko isa bAta kA pUrA dhyAna thA ki, baDe AdamioM meM jaba sattA kA moha baDha jAtA hai taba unakA AdhyAtmika jIvana, yaza tathA kIrti bhI naSTa ho jAte hai / isIliye buddhi tathA parAkrama se yukta nalarAja ko jItane ke lie dUsarA koI bhI rAjA samartha nahI thA / / aisA hone para bhI eka dina apane sAmaMtoM se pUchA ki, merI rAjya saMcAlana kI vyavasthA kaisI hai ? prajA duHkhI to nahI hai ? kisI bhI prakArake dusanoM se merI prajA mukta hai ! yA yukta ? tathA rAjya kI sImA jo mere pitA ke samaya me thI usameM kucha vRddhi huI hai / yA nahIM ? taba buddhivaibhava sampanna maMtriyoM ne kahA, / rAjA jI ! -- Apake pitA ke pAsa tIsarA bhAga kama ardha bharata thA, java Apake pAsa dakSiNArtha bharata pUrNa hai, yahI kAraNa hai ki Apa apane pitAse bhI adhika hai, paraMtu yahA~ se do sau yojana dUra takSazilA nAma kI nagarI hai, vahA~ kA kadaMba. nAma kA rAjA Aja bhI ApakI AjJA mAnanese inkAra karatA hai / ataH bharatArtha ko jItanese prApta hue Apake yazarUpI. caMdrameM vaha duvinIta rAjA kAlimA ke tulya banA huA hai / vedarakAra rahane para jaise vyAdhi bar3ha jAtI hai, usI prakAra vaha rAjA Apake pramAdasa hI khUba Age baDha jA cukA hai / isalie usako jItanA Apake sainya ke lie kaSTasAdhya hai, tathApi Apa yadi apanA mana roSapUrNa kara le to P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust 25
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ tarapha prasthAna kiyA aura cAroM tarapha se usa nagarI ko ghera liyA kadaMba rAja bhI sasainya bAhara AyA aura donoM rAjAoM kI sainya eka dUsare para TUTa pdd'aa| "isa raNa maidAna meM kitane hI nirdoSa manuSyoM ke tathA mUka prANIoM ke saMhAra meM maiM nimitta bnuuNgaa| yaha samajhakara dayAlU nalarAjA ne kadaMbarAja se kahA. nirarthaka itane prANIoM ke hanana se lAbha kyA hogA? ataH apana donoM hI Apasa meM lar3e. kyoMki apane donoM ke yuddha se hArajIta kA nirNaya ho jAtA ho to isase uttama dUsarA kyA ? kadaMbarAjane bhI mAna liyA aura jaMgama parvata ke samAna donoM hI Apasa meM muSTi-muSTi hAthA-hAthI, talavAra, Adi se lar3e / kadaMbarAja ne jaisA bhI kahA nalarAjAne maMjUra kiyA phira bhI nalarAjA ke sAmane kadaMba ko hAra khAne kI naubata Ane lagI, taba usane socA, yadyapi maiM nalarAjA se hArA = jA rahA hu~ tathApi nirarthaka mRtyu ko prApta hone kI apekSA palAyana hokara mahAvratoM kA svIkAra karanA sarvazreSTa hai "bhaviSyakAla sudharatA ho , mahAvratoM kI prApti hotI ho tathA janma jarA aura mutyu se chuTakArA hotA ho to palAyana bhI kalyANakArI hai "aisA socakara kadaMbarAja ragamaidAna se palAyana hue tathA mahAvratadhArI banakara kAyotsarga mudrA meM pratimA dhAraNa kI aura eka vRkSa ke nIce dhyAnastha ho gye| nAnAvidha jhaMjhaToM se pUrNa isa saMsAra meM hAra, dravya hAni, patnImaraNa, mAtApitAoM kA viyoga Adi tatva saboM ke lie ekase hI hai / kisI ko jIvana ke Adi meM dUsare ko jIvana ke madhya meM aura tIsare ko jIvana kI sandhyA meM ApattiyeM Aye binA rahI nahI hai| aise prasaMgoM meM rote cillAte jIvana bigADane kI apekSA jina jina kAraNoM se vipatti AI ho ve saba kAraNoM ko mAna-apamAna kI paravA kiye binA chor3akara dIkSita, saMyamadhArI banakara paramAtmA zrI arihaMta deva kI zaraNa svIkAra karanA hI jJAna, vijJAna tathA samajhadArI kA phala hai / kadaMbarAja ne bar3I 27 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ samajhadArI pUrvaka saMyama svIkArA aura saMsAra kI mAyA ko sarvathA bhUlakara dhyAnastha bne| __nalarAjA ko jaba vidita huA ki, ' yuddha se virakta (palAyana) hone para bhI kadaMbarAja mahAvratadhArI banakara kAyotsarga meM sthita ho gaya hai, taba khUba prasanna bane huye nalarAja ne kadaMba muni ko pradakSiNA tathA vandana karake kahA 'he munirAja ! ' nizcita hai ki, ApazrI se meM hAra kabUla karatA hU~ ki, A~khoMke sAmane kI pRthvI para se moha utArakara paralokarupI pRthvI para Asakta bane hue, Apase merI prArthanA hai, Apa apanI pRthvIko punaH svIkAra kareM aura mujhe mAphI bakSAve / mahAvratoM kI ArAdhanA meM mana ko ekAgra kiye hue dhIra-vIra-gaMbhIra munirAjane nalarAjA kI larapha dekhA bhI nahIM aura javAba bhI diyA nhiiN| kyoMki "dRSTi badala jAne ke bAda sRSTi bhI badala jAtI hai " isa nyAya se kadaMbarAja kI pA~ca miniTa ke pahile saMsArapara vijaya prApta karane kI dRSTi thI aura aba apanI AtmA para hI vijaya prApta karane kI dRSTi huI hai isa kAraNa se sAMsArika icchAoM se sarvathA para hue muni ke lie rAjA aura raMka suvarNa tathA patthara, mAna tathA apamAna meM kucha bhI antara nahI hotA hai / nalarAjA ne bhI kadaMva muni kI stuti kI aura unake hI jayazakti nAmake putra ko rAjyagAdI para baiThA diyA usake pazcAt dakSiNArdha bharata ke saba rAjA mahArAjAoM ne nalarAjA kA bharatArdhapatirUpa se abhiSeka kiyA / jayajayakAra kI dhvanioM se AkAza bhI gUMja utthaa| bhaktisabhara deza deza ke rAjA, nalarAjA ke caraNa meM Aye aura apanA dAsatva svIkAra karake, upahAra meM jo bhI lAye the vaha samarpita kiyaa| apanI dharmapatnI damayaMtI ke sAtha AnaMda pUrvaka samaya pasAra karate hue rAjyadhurA ko bar3I sAvadhAnI se calA rahe the| cANAkya ke nItisUtra meM svAbhAvika duzmana ke rUpa se sage bhAI ko hI saMbodhita kiyA hai, arthAt svArtha kI. mAyA bIca meM Ate hI apavAda (CP.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ ko chor3akara sagA bhAI, sagebhAI kA zatru zIghratA se bana jAtA hai| isI sUtra ko satyArtha banAne kA irAdA rakhanevAlA choTA bhAI kuvara dina pratidina bar3ebhAI nalarAjA ke prati IrSyAlu, dveSI tathA chidrAnveSI banatA gayA / utpanna hue durguNoM ko usI samaya yadi dabAyA na jAya to bar3he hue yA baDhAye huye durguNa mAnava kI mAnavatA tathA khAnadAna kI khAnadAnI ko dAnavatA tathA durjanatA meM pariNata karane meM dera karate nahI hai| zAstrakAroMne lajjAko guNoMkI mAtA kahA hai, jaba baDI muzkalI oM se upArjita guNoMko nAza karAnevAlI IrSyA hai / dUsaroMkI acchI bAta zrImatAI, sattA, acche putra-putrI, vidyA, vaibhava baMgale tathA ujale vastroM ko dekhakara jisake dila meM unako girAne kI, apamAnita karane kI tathA nidita karane kI bhAvanA ho use IrSyA kahate haiM / nalarAjA kA yaza, vaibhava tathA rAjyotkarSa ko dekha dekhakara kUbara apane mana meM jalane lgaa| rAkSasI ke mAphika jalana eka aisA durguNa hai / yadi usako maryAdita na kiyA jAya to jalanevAle ko hI jalAkara rAkha kara detI hai| _ nalarAjA ke jIvana meM do bhavoM kI saMyamArAdhanA hai, arihaMto ke paMcakalyANa kI sevA hai, munirAjoM kI vaiyAvacca dvArA upArjita puNyakamANI hai tathA nikaTa bhaviSya ke bhavoM meM kevalajJAna prApta karane kI yogyatA hai, tathApi ekabhava meM munirAja ko apamAnita karane kA pApa bhI sToka meM par3A huA hai, isalie to usa pApaphala ko bhugatane ke lie hI sarvaguNa sampanna nalarAjA meM jugAra khelane kA zauka bhI bhArI mAtrA meM thaa| sAta vyasana jugAra, mAMsabhojana, zarAbapAna, vezyAgamana, parastrIgamana, cauryakarma tathA zikAra ye sAta mahAvyasana kahe gaye hai saMskRta koSameM vyasana 29 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ kA artha hI duHkha hotA hai / jinake sevana se insAna kI dhArmikatA, sadAcAritA tathA satya bhASitA samApta hokara jIvana ke aNuaNu meM pApA caraNa bar3hatA hai tathA bhUloM ke Upara bhUla, aparAdha ke Upara aparAdha hI karatA rahatA hai / phalasvarupa usako duHkhI-mahAduHkhI bananA anivArya ho jAtA hai / jaba taka insAna karmoM ke AvaraNa se yukta hai taba taka usake vAlyakAla kI, yauvanakAla kI bhUleM vaTavRkSa ke mAphika bar3ha jAtI hai| pUre saMsAra ko prakAzita karanevAlA candra bhI kalaMkita hai tathA ratna meM bhI kucha na kucha kasara rahatI hai, to phira insAna meM kucha na kucha kasara rahane pAve isameM kauna sA Azcarya ? nala rAjA ke jIvanameM bhI yahI kamajorI thI isIlie to unako jugAra khelane meM mastI A jAtI thii| - choTA bhAI kubara ye saba bAte jAnatA thA ataH bar3e bhAI ke sAmane jugAra khelane kA prastAva rakhate hI nalarAjA ne svIkAra kara liyaa| caupaTa bichA dI gaI pAze (sogaThI) taiyAra kara rakha diye / Aja kubara bhI khuzamijAja me thA use pUrA vizvAsa ho gayA thA ki, bhAI ke sAtha jugAra meM maiM jIta jAU~gA jabhI to luccAIpUrvaka nalarAjA se kahA 'bhaiyA ! jugAra ke pratyeka dAva para kucha na kucha rakhA jAya to khelane ke maje meM cAra cAMda laga jaayeNge| rAjA ne prastAva mAnya rakhA, jugAra cAlU ho gayA, UparA UparI pAzeM pheMke jA rahe haiM, paraMtu saba prakAra se hoziyAra nalarAjA ke dAva Aja saba viparIta paDa rahe hai / gAMva, nagara, koza, hAthI, ghor3oM ko bhI nalarAjA hAra gaye / pUrvopArjita pApakarma kA udaya AtA hai, taba vaha pApakarma insAna ko DaMDe se nahIM mAratA hai, paraMtu usakI buddhi meM gaMdApana jidda tathA asadgrAhitA Adi sthApita kara detA hai / nalarAjAne AkhirI dAva meM apanI prANa priyA damayaMtI ko bhI rakha diyA / sAmaMto meM, maMtrIoM meM tathA prekSakoM meM hAhAkAra maca gayA, taba kolAhala sunakara damayaMtI bhI daur3atI daur3atI 30 P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ A gaI, aura bolI 'nAtha ! Apase merI karabaddha prArthanA hai, Apa mere para dayA karo aura pApaphala ko bhugatAne vAlA jugAra tathA jugArI ko choDa dIjiye kyoMki ye donoM isa samaya Apake duzmana baneM rahe haiM / yadyapi chadyastha jIbana meM vyasana honA asvAbhAvika nahIM hai, tathApi vaha kevala zauka kI pUrti ke lie hI honA cAhie, paraMtu jisa vyasana se insAna aMdhA bana jAya gharavAlI kA bhI rahane na pAve, aisI AdateM bhayaMkara hAniprada hone se arihaMtoM ke zAsana ne usako sarvathA tyAjya kahI hai| tAza (gaMjIphA) khelanA, ramI khelanA, yA caupaTabAjI khelanA ye khataranAka vyasana hone se Apake lie bhI tyAjya hai / kubara ApakA choTA bhAI hai, isalie usako yadi rAjyagAdI cAhie to merA kahanA mAnakara isI samaya yaha rAjyadhurA usake kaMdhe para rakha diijie| kyoMki hArane ke bAda kiyA huA dAna, dAna nahIM hai, kintu jIvana kA kalaMka hai| saikar3oM yuddha karake Apane itanA bar3A sAmrAjya prApta kiyA hai usako jugAra ke jariye khatama kara denA ThIka nahIM hai| - ... __ damayaMtI ke uparokta kathana ko nalarAja ne sunA bhI nahIM tathA usakI tarapha dRSTipAta bhI nahIM kiyaa| mahAkAya hAthI ko dazamI madAvasthA prApta hone para vaha kisIkA bhI rahane nahIM pAtA hai, usI prakAra jugAra ke mada ne nalarAjA kI sudha budha ko khatama kara dI thI, isIlie rudana karatI huI damayaMtI tathA amAtya aura mahAjanoM ne bhI rAjA ko samajhAyA, paraMtu sannipAta ke rogI ko eka bhI auSadha jaise kAmayAba nahI hotI hai. usI prakAra pUrvopArjita pApakarmakA udaya lalATa meM Akara baiTha cukA huA hone se rAjAjI ke kAna kisI kI bhI bAta sunane ke lie taiyAra nahI the / AkhirI phala jo milanevAlA thA vahI milA, nalarAja ne sampUrNa pRthvI ke sAtha apanI prANapyArI damayaMtI ko bhI jugAra meM gamA dii| sarvasva hAre hue nalane apane zarIra se saba 31 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ oM ko mazkarI se bhI parezAna karanA burA hai, to phira jAnabUjhakara duSTa irAde se diye hue duHkha ke bAre meM pUchanA bhI kyA ? dUsarI bAta yaha hai ki, skUla ye pahilA pATha yahI paDhAyA jAtA hai,"bar3A bhAI choTe bhAI ke lie pitA ke tulya hai" aura unakI dharmapatnI mAtA ke tulya hai, isI prakAra bar3e bhAI ke lie choTA bhAI tathA usakI dharmapatnI putra-putrI ke rupa meM hai, ataH mAtA ke samAna bar3e bhAI kI patnI para tathA putrI ke tulya choTa bhAI ke patnI kI tarapha najara bigADanA bar3A bhArI pApa mAnA gayA hai, jisakA phala, Apasa meM baira, virodha, mArakATa tathA lakSmI aura sarasvatI devI kA abhizApa hI bhAgya meM rahatA hai / / 1. Apa jaise ucca khAnadAna meM janme hue ke lie to isa pApa kA prAyazcita bhI milanA asaMbhava hai| tathA prAyazcita binA ke mAnava insAna ke Upara 33 karoDa devoM kI nArAjI anivArya rahatI hai| rAja maMtrI, sainika tathA mahAjanoM kA prathama dharma yahI hai ki, 'parastrI mAteva para strI ko mAtA ke samAna samajhe, isa kAraNa se Apa hamArI bAta mAne aura vyabhicAra, durAcAra Adi pApoM se mukta hokara apanI insAniyata tathA khAnadAna kA rakSaNa kareM / balAtkAra dvArA sAdhAraNa strI kA bhI kiyA huA brahmacaryakhaMDana, jJAna, tapa, teja tathA vijJAna ko samApta karatA hai, to phira sato ziroma go nArI ke prati pApa bhAvanA karane ka' aniSTa phala kitanA bhayaMkara hotA hai usakA mApa nikAlanA bhI asaMbhava hai phira bhI Apane yadi damayaMti para balAtkAra kiyA to yaha satI zApa ke jariye Apako jalAkara bhasmAvazeSa kara degI, kyoMki satioM ke lie kucha bhI duSkara nahIM hai| para strIoM ko satAkara nirarthaka soye hue sAMpa ko jagAne jaisI anartha paramparA se Apa baca jAiyegA tathA apane pati ke pIche jAtI huI, damayaMtI ko bar3e ArAma se jAne dIjiyegA / kubara rAjA na bAta mAna lI tathA mArga meM jo bhI sAmAna kAma maiM Ave, tathA do ghoDa eka sArathI sahita ratha bhI diyaa| nalarAjA ne kahA, bharatArdha bhUmi taka P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhal Trust
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ kI lakSmI maiMne mere hAtha se upArjita kI hai use bhI maiM ha~satA huA chor3a rahA hU~ to ratha kI spRhA se bhI mujhe matalaba kyA ? sAmaMtoM ne kahA, 'prabho ! hamArI vinaMtI se bhI Apa ratha ko svIkAra kareM, kyoMki, makkhana ke piMDa ke samAna sukomala pairavAlI damayaMtI ko jaMgala ke rAste meM paidala calanA muzkila hogA ataH ratha ko grahaNa karake devI ke sAtha rathAdhiruDha hokara vana meM pdhaariyegaa| karmoM kI gati jaTila hone se pAMca miniTa ke pahile jo rAjarAnI thI, hIre motI ke AbhUSaNa tathA mulAyama vastroM kA paridhAna karanevAlI thI, Aja vahI damayaMtI rAnI kevala eka hI vastra pahinI huI apane pati ke sAtha ratha meM baiThI hai / adRzya dRzya dekhakara azrupUrNa A~kha se nAgarika apane prANapriya rAjA tathA rAnI kI yaha durdazA dekhakara citkArane lage tathA socane bhI lage ki, kevala ekahI jugAra ke vyasana se rAjA kI yaha durdazA huI, to jo insAna sAtoM vyasanoM meM jIvana yApana karatA hogA usakI vAya tathA A~tara durdazA kA kyA pUchanA ? kauravoM ko nestanAbUda karanevAle yAdavoM ko zarAba pAna ne samApta kiyA / pANDu tathA zreNika rAjA ne zikAra ke kAraNa durdazA prApta ka parastrImeM mohAMdha banakara tIna khaMDake rAjA rAvaNa tathA duryodhana itihAsa ke pAnepara kAle muMhavAle banane pAye / vezyAgamana se kauna sukhI banA? Aja bhI tAza pAne tathA ramI ke khela meM apane dharma karma khokara baiThe hue zrImaMtoM ke putroM kA AMtara jIvana kitanA nikammA banA huA hai, isIlie arihaMta paramAtmAoM ne kahA insAna ! pasIne kI roTI tere ghara meM sadAcAra kA saMcAra kareMgI jaba harAma kI roTI durAcAra ko AmaMtraNa denevAlI banegI, ataH tere bhAgya kA tujhe milegA hI itanA vizvAsa rakhakara grArhasthya jIvana ko pavitratama banAne kA prayatna karanA hI mAnavatA hai / itanA bhI khyAla rakhanA cAhie ki, mUlyavAna veSabhUSA, pharnIcara se sajA huA raMgamahala, bhASA kI saphAI, yA lAkhoM karor3oM rupayoM 34 P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ se bharI huI tijorI meM mAnavatA nahIM rahatI hai, paraMtu satya sadAcAramayA jIvana, parastrI kA tyAga, nyAyopArjita dhana tathA paropakAritA hI mAnavatA hai, aura usI mAnavatA meM dhArmikatA kA AnA sulabha hai| kiye hue karmoM ke cakkara meM phaMse hue nalarAjA kA ratha vana kI tarapha Age bar3ha rahA hai / aisI avasthA meM AyA huA chadmastha insAna zokamagna bane yaha svAbhAvika hai, kyoMki insAna cAhe kitanA hI vaibhava zAlI tathA buddhizAlI ho athavA puNyakarma kI caramasImA usake caraNoM meM samApta ho jAtI ho, tathApi kiye hue karmoM kA bhugatAna to tIrthakara cakravartI, vAsudeva Adi sabhI ke lie sarvathA anivArya hai, to phira nala damayaMtI ko vanavAsa bhugatanA par3e usameM kyA Azcarya ? paramapavitra munirAja ko 12 ghar3I taka kiyA huA dharmAntarAya, nalarAjA ko bhugatanA hI par3egA / 70 koDAkoDI kA mohanIya karma hai, jisameM tIrthakaroM kI sAta cauvIsI pUrNa hotI hai, tava taka kisI bhI bhava' kA kiyA huA pApa vaira, aMtarAya Adi karmoM kA udayakAla kabhI bhI A sakatA hai mahAvIra svAmI ke jIvAtmAne 18 veM bhava meM zayyApAlaka ke kAna meM garama -sIsA DalavAyA thA, vaha baira 80 sAgaropama ke U para kitane hI varSa 'vitane ke bAda tIrthakara ke avatAra meM udaya AyA aura gvAle ne paramAtmA ke kAna meM lakar3I ke Tukar3e DAla diye|| - isa bhava se chaThe bhava meM nala damayaMtIne munirAja ko satAyA thA - itanA laMbA kAla bitane para bhI karma kA bhugatAna anivArya ho rahA hai hajAroM prakAra ke puNyakarmoM ke bIca meM bhI ekAda pApa kI badalI jaba AtI hai taba rAjA bhI raMka sA bana jAtA hai nalarAjA jisa rAste se jA rahe the, vahA~ pAMca sau hAtha pramANa eka bhArI staMbha jamIna meM gar3A huA dikhAI diyA / kutUhalavaza ratha se utarakara nalane use jamIna se vAhara nikAlA tathA punaH jaisA thA vaisA hI jamIna meM gAr3a diyA nAga P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ rikoM ne bar3e kutuhala se yaha dekhakara bole, diggajoM ko bhI parAsta karanevAlA yaha nala kahA~ aura mastaka para AI huI yaha vipatti kahA~, mAno ! niyati hI sarvAdhika balavatI hai / eka dina mahAjJAnI muni-- rAja ne bhI kahA thA ki, eka bhava meM tapasvI jJAnI-dhyAnI munirAjako khIra kA pAraNA karAnevAlA nalarAjA dakSiNArtha bharata kA rAjya karegA, tathA isa staMbha ko calita kara phira se sthira kregaa| munirAja kI ye donoM bAteM satya siddha huI hai, paraMtu Aja to rAjyabhraSTa hue nala niravadhi vana meM jA rahe haiM, to ye rAjA kaise bana pAyeMge ? athavA niyativaza kadAca punaH rAjagaddI ke vArasadAra bana skeNge| nAga-! rikoM kI ye bAta sunate hue nalarAjA ne vana meM praveza kiyaa| eka sthAna para sthita hokara nalane damayaMtI se pUchA / uddezya ke binA pravRtti nahIM hotI hai, ataH tuma hI batalAo ki, apana kaunasI dizA tarapha jaayeN| taba kucha thakAna, kucha bhUkha, kucha tarasa Adi kI upAdhi ko sAmane dekhakara damayaMtI bolI, 'nAtha ! apanA ratha kuMDanapura kI tarapha le jAnA acchA rahegA, jisase mere pitAjI ko ApakA Atithya karane kA avasara milegA aura samaya bhI ArAma se pUrNa hogaa| nalane bhI apane sArathI ko kuMDanapura tarapha ratha ko le jAne kA Adeza diyaa| anubhaviyoM kA kathana hai, insAna meM yadi bAta karane kI tathA dUsaroM ko banAne kI cAlAkI hai to vaha bar3e se bar3e gaMbhIra insAna ke peTa meM rahI bAta ko AsAnI se bAhara lA sakatA hai, paraMtu duniyA bhara ke jyotiSI ikaThe ho jAya to bhI kudarata ke peTa kI bAta ko jAnane meM samartha nahIM hote haiM / nala tathA damayaMtI ne eka bhava meM munirAja kA jo apamAna kiyA thA vaha nikAcita pApakarma aba uttarottara phala dene ko sanmukha huA hai / jabhI to nagara kI sImA ko tyAga kara jahA~ eka tarapha vAgha, siMha aura citte kI AvAja hai, to dUsarI tarapha kAle bhayaMkara P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarpo kI daur3a dhAma hai, tIsarI tarapha jaMgalI zva padoM se yukta to cauthI tarapha siMha ke dvArA phAr3e hue hAthioM ke hADa cAma se vIbhatsa isalie mAno ! yamarAja ke krIr3A karane ke sthAna sadRza vana meM nalarAjA kA ratha A pahu~cA / pRthak sthAna para Tole meM mile hue anArya jAti ke vAgharI, kolI tathA bhIla Adi ke lar3ake hAtha meM dhanuSa, talavAra, bhAlA gophana ke tAne hae tathA nala ke ratha ko ghere meM DAlane kA irAdA rakhanevAloM ko dekhA aura nalarAja bhI ratha se nIce utarakara hAtha meM talavAra ko nRtya karAne lage, aura bhIla ke Upara TUTa par3ane kI taiyArI kI. taba dayArdra banI huI. damayaMtI bhI ratha se utarakara nalarAja se bolI svAminAtha ! pazuoM ke mAphika jIvana yApana karanevAle dayApAtra inake Upara gussA karanA bekAra hai, Apa lIlAmAtra meM dakSiNArtha bharata ko jItanevAle haiM. ataH ina anAthoM para pratyAkramaNa karanA zarma lAne jaisA bnegaa| itanA kahakara satI damayaMtI ne jora se hu~kAra kiyA. aura Dara ke mAre ve apanI apanI dizA meM bhAgane lge| jisake jIvana meM satyasadAcAra-khAnadAnI tathA pavitra surakSita hai. unakI pratyeka ceSTA meM zUravIratA camake vinA rahatI nahIM hai / bhAgate hue bhIloM ke pIche nalarAjA bhI gaye. damayaMtI bhI gii| paraMtu ve jaba vApasa apane ratha kI tarapha Aye taba dUsare mArga se Aye hue bhIloM ne unake ratha kA apaharaNa kara liyA thaa| bhAgyadevatA hI jaba nArAja ho cuke ho taba insAna kA puruSArtha bhI vandhya bana jAtA hai| rAjArAnI kI yahI dazA thA . kyoMki nikacita karmoM ke udaya meM bhAgya ke Age puruSArtha kI eka bhI calatI nahIM hai, phira bhI rAjArAnI ko isakI ciMtA nahIM thI kyoMki jaba pUrA rAjya hI hAtha se calA gayA. to rathake lie ciMtAtura hokara rone vaiThanevAle nalarAjA nahIM the / mohamiyyAtva kA joradAra aMdhakAra jaba jIvana meM hotA hai. taba pAMca paisoM ke lie bhI insAna zoka saMtApa se vyApta hokara ArtadhyAna tathA raudra dhyAna taka bhI pahu~ca jAtA hai. paraMta P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyagjJAna ke prakAza meM 'yaha mere kiye hue karmoM kA phala hai' yaha samajhakara samyagadraSTA apanI AtmA ko nIce nahIM par3ane detA hai| rAjA rAnI paidala cale aura bahuta thakane ke bAda eka vRkSa ke nIce baiThe / damayaMtI bhI thaka gaI thI, bhUkha, pyAsa bhI satA rahI thI, vana ke kAle vRkSoM ko dekhakara bhaya se vyAkula thI phira bhI mere pati kA viyoga na hone pAve isakI ciMtA meM gumasuma baiThI huI damayaMtI ko dekhakara rAjA bhI bar3e duHkhI hue, per3a ke pattoM se pavana kiyA tathA palAsa ke pattoM kA glAsa banAkara usameM pAnI lAyA aura pilaayaa| hatAza huI damayaMtI ne kahA 'cAroM tarapha se bhayAnaka jaMgala kitanA laMbA hai ? jise dekhakara merA hRdaya dhUja rahA hai, mAno ! mere kaleje ke Tukar3e ho rahe haiM / AzvAsana dete hue nala bole, priye ! tuma mata ghabarAo jaMgala cAhe choTA ho yA bar3A mere zarIra meM jaba taka zvAsa hai taba taka tumheM ciMtA karane kI AvazyakatA nahIM hai, itanA bolate hue rAjAjI kI AMkhoM meM pAnI bhara AyA, taba pazcAtApa karate hue rAjA ne socA arihaMta paramAtmAoM ne jugAra ko bar3A bhArI pApa kahA hai, prAraMbha meM vaha majedAra lagatA bhI ho paraMtu dImaka ke kIr3e kI taraha jaba vaha vyasana insAna kI buddhi tathA AtmA ko vyApta kara letA hai, taba prAya: kara saboM kI dazA mere jaisI hI hotI hogI ? kA , damayaMtI kI vihavalatA arihaMta paramAtmAoM ke zAsana ko zraddhApUrvaka mAnate hue bhI maiM merI AtmA ko durvyasana se roka na sakA, taba moha tathA mithyAtva ke naze meM unmata bane hue insAnoM ke kiye jA rahe pApoM kA phala kitanA bhayaMkara hogaa| isakI kalpanA bhI haiye ko ghUjA detI hai / nalarAjA ne kahA, 'priye ! sau yojana kI isa bhayaMkara aTavI meM kevala pAMca yojana kA rAstA apana pAra kara sake haiN| tama dhIraja dharo! tere mere pApa P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust 38
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ karmoM kA udaya isa manuSya bhava meM AyA hai to zAMtipUrvaka ise apana utAra deM isI meM phAyadA hai| isa prakAra donoM bAta kara hI rahe the, taba sUryanArAyaNa bhI astAcala para calane ko taiyAra hue, mAno ! asta hote hote bhI saMsAra ke insAna ko kaha rahe haiM ki, "sukha, saMpatti, yauvana saMyoga Adi bhautika padArtha kabhI bhI hamezA rahanevAle nahIM hote haiN| merA hI udAharaNa pratyakSa hai ki mere udayakAla meM saMsAra ne merA svAgata kiyA thA, zraddhApUrvaka arghya diyA thA, paraMtu aba mere sAmane Akara mujhe satkAranA to dUra rahA, paraMtu sAmane dekhanevAlA bhI koI nahIM hai| itanA hote hue bhI mujhe duHkha, zoka. saMtApa Adi kA anubhava nahIM hotA hai, kyoMki saMsAra kI mAyA saboM ke lie eka samAna hI rahatI hai, ataH insAna ke jIvana meM duHkhAdi to kasoTI svarupa hai, usameM cintita hokara duHkhoM kI vRddhi karane kI apekSA, ha~sate hue duHkhoM ke samudra ko pAra karanA hI nihAyata acchA hai / aMdhakAra bhI dhIre-dhIre bar3hane lagA, taba nalarAjAne vRkSa ke bar3e-bar3e pattoM ko ekatra kara usakI zayyA banAI aura bole ki, priye ! rAta kA samaya hone se isa pathArI para vizrAma karanA cAhiye, mastiSka para Aye hue duHkhoM ko bhUlane kA upAya nidrA hai / tava bhayabhIta (damayaMtI) bolI svAminAtha ! Aja merA hRdaya dhar3aka-dhar3aka ho rahA hai / mana meM azAnti hai| hAtha paira zithila haiN| zarIra mRta prAyaH jaisA hai aura nidrA mAno, kaha rahI hai, damayaMtI ! "na jAne jAnakI nAtha prabhAte ki bhaviSyati " rAjAne kahA kRtakarmoM kA bhugatAna sarvathA anivArya hone se anAgata duHkhoM kI kalpanA karake vartamAnakAla ko bigAr3anA bahuta hI burA hai / java taka una karmoM kA udayakAla AyA nahIM hai, taba taka usakA pratikAra karavAne vAlI tathA AdhyAtmika zaktI ko kamajora karAnevAlI ciMtA karane kA kucha bhI artha nahIM hai AzvAsita damayaMtI leTa jAne kI taiyArI karane lgii| kucha dUrI para gAyoM tathA bhaiMsoM kI AvAja kAna meM par3ate hI damayaMtI bolI ki, svAminAtha ! yahAM se P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ pazcima dizA tarapha cAra page pazuoM kI AvAjase jAnA jAtA hai ki, vahA~ para gAMva honA cAhie, Apa bhI kAna lagAkara suniye / merA kahanA hai ki, apana' vahIM para cale jisase vasaMtI ke sahAre nidrA bhI sukhakara rhegii| nalane kahA 'he Darapoka damayaMtI !' vahAM tApasoM kA Azrama hai, jinakA dainika vidhividhAna ajJAnapUrvaka hone se unakA samparka bhI apane samyakatva meM mAlinya lAnevAlA hai / he kRzodari! ati suMdara dUdhapAka meM thor3I sI khaTAsa par3a jAne se vaha kharAva aura tyAjya banatA hai, usI prakAra mithyAdRSTi kA jJAna tathA cAritra bhI mithyAvizeSaNa se vizeSita hone ke kAraNa tyAjya hai / isalie tuma yahIM para nirAMta se nidrAdhIna bano, mana meM kucha bhI bhaya mata rakho, maiM tumhArA caukIdAra banakara tumhArI rakSA karane meM pUrNa sAvadhAna hU~, itanA kahakara apane vastra kA AdhA bhAga kATake zayyApara bIchA diyA, maano| rezama kI gaddI para sapheda cAdara bichAI gaI hai / so jAne ke pahile damayaMtIne arihaMta paramAtmA ko gAda kiyA tathA 'namo arihaMtANaM, namo siddhANaM, namo AyariyANaM namo uvajjhAyANaM, namo lopa savvasA' arthAt maiM arihaMta siddha, AcArya upAdhyAya tathA munioM ko bhAvapUrvaka vandana karatI haiM, aura unakA zaraNa svIkAra karatI huuN| isa prakAra jaise gaMgAnadI ke kinAre ha~sI vizrAma karatI haiM, usI prakAra damayaMtI nidrAdhIna ho gii| mAnasika ciMtAoM se bhI zarIra kI thakAna' jyAdA hone se nidrA Ane meM dera nahIM lagatI hai| - damayaMtI kA tyAga : 2rAjamahaloM meM rahI huI rezama kI gaddI para sonevAlI damayaMtI Aja bhIlanI kI taraha mere sahAre jamIna para soI huI hai, isa dRzya ko dekhakara rAjAjI kI A~kheM pAnI se bhara AI / mana meM socA ki. mere jugAra kA yahI phala hai. jisase merI dharmapatnI kI yaha dazA kara pAyA hU~ na mAlUma kisI bhava kA pApa mujhe Aja satA rahA hai to merI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ patnI ke sAtha kiyA huA vizvAsaghAta kA pApa AnevAle bhavoM meM merI dazA kaisI karegA ? itanA vicAra sadbuddhi tathA viveka se AyA, paraMtu karmoM kA bhArA jisake mastiSka para ho, use sadbuddhi kA sahArA kaba taka milanevAlA hai ? eka bhava meM 12 ghar3I taka tapasvI munirAja kA kiyA huA apamAna, aprabhAja tathA dharmAtarAya kA nikAcita pApakarma rAjArAnI ke mastaka para udita hone kI pUrNa taiyArI karake baiTha, cukA hone se durvadvivaza rAjA ne socA ki gharavAlI ke kahane se sasurAla jAkara unake zaraNa meM samaya vitAnA adhama insAna kA kartavya to maiM damayaMtI ke pitA ke ghara kaise jAU~ ? kyoMki maiM kauzala deza kA rAjAdhirAja huuN| isalie hRdaya ko vajra jaisA banAkara isI jaMgala meM soI huI damayaMtI ko chor3akara dUsare sthAna para jAnA yahI mere jaise mAnI ke lie uttama hai / apane ziyala bramhacarya tayA satIdharma ke prabhAva se damayaMtI apanI rakSA svayaM karane meM samartha hai, zAstroM ne bhI pukArA hai ki, satIoM kA "ziladharma hI unake zarIra kA rakSaka haiM aisA socA kara nalane churI dvArA apanI aMgulI se lohI nikAlA aura damayaMtI ke vastra para likhA ki , jisa vaTavRkSa ke nIce tuma bhara nidrA meM soI huI ho usI dizA kI tarapha tumhAre pitA kA nagara hai, aura usake viparIta dizA tarapha tumhArA sasurAla hai, ina donoM sthAnoM meM se jahA~ para tumhArA mana sAkSI de vahIM para calI jAnA, maiM donoM deza tarapha jAne kI icchA nahIM rakhatA hU~" isaprakAra likhakara tathA zabda binA peTabhara ro lene ke bAda cora ke mAphika nalarAjAne bhI vizvAsa se soI huI damayaMtI ko chor3a kara calane kI taiyArI kii| thor3I dUra para jAne ke pazcAt nalane pIche dekhA damayaMtI abhI bhI nidrAdhIna thI ataH rAjA jaldI se Age bar3hane lagA abhI taka damayaMtI pUrNarUpa se adRzya nahIM thI phira se nala ko vicAra AyA, bhayA vaha isa jaMgala meM sarvathA ekAkinI tathA sarvathA niHsahAya dayayaMtI ko dekhakara bhUkhA vAgha, siMha tathA dUsare aura bhI krUra pazu ise jarura khA 41 P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAyeMge jaba ye bAte maiM bhaviSya meM zravaNa karU~gA taba merI kaisI vicitra gati hogI ? phirato mujhe bhI jIvita rahane kA kyA prayojana ? isalie jaba taka prAtaHkAla hone na pAve taba taka yahIM para khaDA rahakara damayaMtI kI rakSA karU~, tatpazcAt vaha cAhe kahIM bhI jA sakatI hai| rAjA damayaMtI tarapha muMha ghumAkara caukI karane lge| dharatI para nirnAtha par3I huI use dekhakara rAjAne punaH socA kevala eka hI vastra pahinI huI damayaMtI rAste kI bhIkhAriNa ke mAphika soI huI hai, jo nala kI paTarAnI hai jisake bhAgya meM sUryanArAyaNa ko bhI dekhanA pApa mAnA gayA hai, Aja pUrI duniyA asUryampazyA damayaMtI ko dekhane lagegI taba mujhe dhikkAra milane ke sivAya mere bhAgya meM zeSa kucha bhI nahIM rhegaa| mere hI karmoM kA doSa kA kAraNa hai ki, uce khAnadAna meM janmI huI isakI yaha dazA huI hai| maiM yadi jugAra na khelatA to mere sAmane aMgUlI bhI kauna uThA sakatA thA / Aja maiM hatAza, hataprabha tathA kirtavyavimUDha bana gayA hU~ jisase isa mahAsatI ko chor3ane kI dazA meM A gayA hU~ jabhI to hatapuNyakarmI mere jaise pati ke kAraNa palaMgo meM poDhanevAlI damayaMtI jamIna para par3I hai phira bhI maiM jIvita hU~ athavA isake viyoga meM maiM jIvita bhI nahIM raha sakuMgA tathA ekAkinI damayaMtI bhI mere viyoga meM jarura kucha kara baitthegii| hAya re? merI durdazA kaisI vicitra bana gaI hai, ina kAraNoM se mere caraNoM kI dAsI ko tyAgane kA vizvAsaghAta karanA par3A hai aba jInA aura maranA donoM kA sAtha hI rhegaa| nikAcita karmoM kI sattA tathA udayakAla ne jaba Ane kI taiyArI kara lI hai to mAnava mAtra ke pavitra vicAra kahA~ taka Tikane vAle hai ? ataH buddhi meM vaiparitya AyA aura rAjA ne punaH socA ki naraka ke samAna isa bhayaMkara vana kA musAphira maiM ekAkI rahU~ tathA mRgAkSI damayaMtI merI AjJA se cAhe apane pihara yA sasurAla tarapha jAkara apane svajanoM ke madhya ArAma se apane dina bItA skegii| yaha 42 P.P.Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ socakara prAtaHkAla hote hI nalarAjA ne azrupUrNa A~khoM se damayaMtI kI tarapha dekhe binA hI vana kI tarapha Age bar3ha gaye / . damayaMtI ko AyA huA svapna vikasita kamaloM ke sugaMdhapUrNa prabhAta kA pavana jaba cala rahA thA taba damayaMtI ne eka svapna dekhA ki, " maiM Ama ke jhADa para AruDha hokara pake hue Ama khA rahI hu~ bhramaroM kA saMgIta suna rahI hU~, paraMtu eka vanahastIne Akara usa vRkSa ko mUla se girA diyA aura maiM pakSI ke aMDe ke samAna nIce par3I" svapnAMtara jAgRta huI damayaMtIne cAroM tarapha najara karane para bhI apane pati nala ko nahIM dekhA, taba aniSTa, prANoMpaghAtI, amaMgala kI zaMkA se becaina banakara bolI, "aise bhayaMkara vana meM mere prANanAtha ne bhI merA tyAga kara diyA" athavA dayAmaya nala aisA apakRtya kare vaha mAnane meM nahIM AtA hai, kadAca prAtaH samaya meM hAthapaira tathA muMha prakSAlana ke lie gaye hoMge ? athavA rupalubdha kisI vidyAdhara kanyA ne mere nAtha kA apaharaNa kiyA hogA ? athavA krIDA karana anyatra gaye hoM aura kucha hAra bhI gaye ho to vahA~ ke vyavasthApakoM ne unako roka liyA hogA? isa prakAra citAsAgara meM praviSTa daso dizAoM ko, parvatoM ko, nadI-nAloM ko jhAr3a tathA DAloM ko dekha dekhakara thaka jAne ke bAda apane svapnArtha kA vicAra karane lagI, jisa vanahastI na Ama vRkSa ko nirmula kiyA thA usakA phala hamAre bhAgya ne hamako rAjya mraSTa kara vanavAsa diyaa| maiM jo vRkSa se gira gaI thI usake phala kA anumAna hai ki, mere patine bhI merA tyAga kara diyA hai| jisase unake darzana bhI mere bhAgya meM durlabha bana gayA hai isa prakAra svapnArtha kA nirNaya = kara pati ke viyoga meM damayaMtI saMtapta banI aura muktakaMTha se ro par3I, - kyoMki strI cAhe kitane hI duHkhoM ko sahana kara sakatI hai, paraMtu pati viyoga usake lie duHsahaya bana jAtA hai / jIvana kA upArjita dhairya bhI = calA jAtA hai, aisI paristhiti meM vaha bolI, 'he nAtha Apane merA tyAga P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ kyoM kiyA ? kyA Apake lie bhArabhUta thI ? yadi Apa merA majAka karane hetu kahIM para cale gaye ho to Apa mere para kRpAkara ke prakAza meM padhAriye kyoMki AtmIyajana ke sAtha prANaghAtaka majAka yA mazkarI sajjanoM ke lie tyAjya mAnI gaI hai / vana devadevioM se hAtha jor3akara bolI, 'he kSetra devoM tathA devioM ! mere para prasanna hokara mere pati ko yadi tumane chupA diyA ho to unako prakAzita kareM merA mArga sarala vane athavA mujhe unake pAsa le jAkara chor3a do / athavA he hRdaya / tU svayaM hI cIbhaDe ke mAphika TUTa phUTa kyoM nahIM jAtA hai, jisase mere duHkhoM kI nivRtti ho jAya / isa rudana karatI damayaMtI ko jala meM sthala meM, chAyA meM tathA dhUpa meM jvara se pIr3ita insAna ke mAphika zAMti asaMbhava rahI hai / yUtha bhraSTa hariNI ke samAna idhara udhara bhaTakatI usane apane vastra ke aMcala para likhe hue akSara dekhe, paDhe aura kucha prasanna hokara vicArane lagI, 'maiM jarUra apane pati ke manarupI talAva kI haMsI hU~ anyathA mujhe itanI bhI AjJA kA prasAda dene kI udAratA ve kaise kara pAte, ava merA dharma eka hI hai ki isa Adeza ko guru Adeza se bhI jyAdA mAnUM , kyoMki strI ke lie pati paramezvara hai, guru hai, pUjya tathA satkaraNIya hai / ataH unakI AjJA ke anusAra mujhe mere pitA ke gharapara hI jAnA ucita hai / pati ke likhe akSaroM meM patibhAva kI. sthApanA karatI damayaMtI vaTavRkSa ke mArga se Age bar3hane lagI / mAnasika jIvana ke aNu aNu meM arihaMta kA vAsa, siddha cakra bhagavaMta kI zraddhA tathA gurudevoM kA bahumAna thaa| isI kAraNa se mArga meM Ate hue bAgha, siMha, ajagara bhI zAMta ho jAte the, daroM meM rahe hae sarpa bhI damayaMtI ko kucha bhI kara na pAye, vana hAthI bhI zAMta the tathA aura bhI upadrava satI ko satAne meM samartha nahIM the| vAla bikhare hue the / pasInA A rahA thaa| pairoM meM kAMTe cubhane ke kAraNa raktadhArA bhI vaha rahI thii| zarIra rAste kI dhala tathA reta se bhara gayA thA, isalie dAvAnala se trasta hastinA kA YY P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ taraha damayaMtI tejagati se Age bar3ha rahI thii| satItva ke prabhAva se sArthavAha kA rakSaNa kA - vana kI eka tarapha bar3A sArthavAha apane saikar3oM hajAroM AdamiyoM ke sAtha par3Ava DAlakara sthita thA jisako damayaMtI ne dekhA aura socA ki, yadi mujhe bhI koI sAtha mila jAya to isa bhayAnaka vana se merA chuTakArA ho jAyegA / aisA soca hI rahI thI utane meM coroM kA TolA setth| kI chAvanI para lUTane ke irAde se TUTa pdd'aa| par3Ava se hAhAkara macA, jisako jo rAstA milA vaha usI tarapha dauDadhUpa karane lagA / sArthavAha bhI bar3A ciMtita thA, kyoMki DAkuoM ke pAsa zastra sAmagrI jyAdA thI dayA se bharI huI damayaMtI apanI A~khoM ke sAmane kisI kI durdazA kaise dekha sakatI hai ? taba vaha daur3I aura bhAgate hue insAnoM ko kahA, Apa mata bhAge maiM ApakI rakSA karU~gI aisA kahakara damayaMtI ne DAkuoMse kahA, tuma loga abhI ke abhI cale jAo, bhAga jAo, jisa sArthavAha kI maiM rakSA kara rahI hU~, usako lUTane kA sAhasa tumhAre lieApatti khaDI kara degA / isaprakAra damayaMtI kI avagaNanA karate hue DAku logoM ne -sArthavAha ko lUTane kA kArya java vaMda nahIM kiyA taba damayaMto ne jora se huMkAra kiyA jo siMhanAda ke samAna hotA hai / jisako sunakara raNamaidAna meM khelanevAle yoddhA. bhI Dara jAte haiM, to sAdhAraNa insAna kA kyA pUcha nA ? DAkuoM ne socA ki, yaha strI, sAmAnya nahIM hai kyoki - jisakI AvAja meM itanI tAkata hai to samayapara yaha kyA nahIM kara sakatI hai| DAkU bhAgane lage aura sArthavAha (seTha) nirbhaya banA / jina DAkuo se apanI tathA sAthavAloM kI rakSA karanA bhI muzkila bana gayA thA, use apanI hu~kAra mAtra se isa strI ne sarala banA diyA, taba pratyakSa bAta para dUsare tarka karane nirarthaka hai / yaha samajhakara dayApUrNa, dharmapremI sArthavAha damayaMtI ke pAsa AyA aura jaya jineMdra pUrvaka hAthajor3akara P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ bolA, damayaMtI ! isa bhayaMkara vana meM tuma kahA~ se AI ho ! kauna ho ? aura kina kAraNoM se vanavAsinI banane pAI ho? taba seTha ke zradhyaya zabdoM ko sunakara damayaMtI kI AMkheM azrupUrNa banI aura nalarAjA ke jugAra se lekara sArA vRttAMta sunA diyaa| seTha ne kahA Aja merA puNyodaya hai ki, mere zradhyeya, pUjya nalarAjA kI dharmapatnI ko AMkho se dekha rahA hU~ ataH tuma bhI mere lie pUjya ho / paricaya binA bhI coroM sa merA tathA mere sAthiyoM kA rakSaNa karake Apane upakAra dvArA mujhe kharIda liyA hai| ataH mere AvAsa meM padhAre jisase ApakI sevA bhakti dvArA maiM yatkicit aMzo meM Rga mukta bana pAUM ! isa prakAra vaha seTha damayaMtI ko apane AvAsa para le AyA aura vanadevI ke mAphika unakI sevA meM laga gyaa| - kucha dinoM ke bAda varSA Rtu kA prArambha huaa| nATaka ke prAraMbha meM jisa prakAra nAMdI hotI hai, usI prakAra megho kI garjanA tathA vijalI kI camakapUrvaka megharAja kA nATaka bhI joradAra rahA / nadI, nAle bhara gaye / meMDhako kA saMgIta cAlU huA / varAha tathA unakI mAdAo ko majA denevAlA kIcar3a tathA choTe-choTe gaDhe pAnI se bhara gye| musAphiroM ke lie gamanAgamana kaSTaprada bana gyaa| isa prakAra tIna rAta tathA dina taka vizrAma lie binA hI varSA kA tAMDava joradAra rhaa| jaba varSA kA jora kama par3A, taba mahAsatI damayaMtI ne sArthavAha kA AvAsa choDakara ekAkinI banI aura vana meM Age kI tarapha calane lgii| 1. jisa dina se nalarAjA kA viyoga huA hai, taba se upavAsa Adi tapazcaryA kA prAraMbha kiyA huA hone se dhIme-dhIme calatI huI bahuta Age nikala gii| P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ - rAkSasa kI parAjaya / rAste meM eka rAkSasa milA jisakA zarIra nimnalikhita thA, bAlapIle the / hAtha ke nAkhuna kAtara jaise theM / tAlavRkSa ke tulya laMbe tathA patale paira the| amAvasyA kI rAta jaisA zarIra zyAma thaa| siMha ke cAma se zarIra AvRtta thaa| aise bhISaNAti bhISaNa rAkSasa ko dekhakara damayaMtI ko bhaya laganA svAbhAvika thA, paraMtu jo AtmasaMyamI hai / indrIya svAdhIna hai / mana, dharma kI maryAdA meM hai / vyApAra tathA vyavahAra satyamaya hai| bhASA meM viveka tathA jIvana meM vinaya hai / tathA lohI kI bUMda bUMda meM dhArmikatA hai| usake pAsa bhaya bhI lAcAra tathA becArA bana jAtA hai| rAkSasane damayaMtI se kahA, tIna cAra dinoM se maiM bhukha ke mAre pIDita hU~ aura vinA parizrama ke Aja tuma mila gaI ho to meM tere zarIra kA bhakSaNa karake pAraNA karU~gA / aura saMtuSTa banuMgA / tumhAre jaisA komala zarIra Aja taka kisI kA bhI dekhane meM AyA nahIM hai, ataH tumhArA bhakSaNa karate hue mujhe dera bhI na lgegii| taba dhairya kI dhAraNa karatI huI damayaMtI ne kahA, 'rAkSasa ! prathama merI bAta suna lo phira usakA vicAra karo uzake bAda tumheM jo ucita lage vahI karanA itanI prastAvanA ke bAda bar3I makkamatApUrvaka damayaMtI bolI, . jAtasya hi dhruvaM mRturakRtArthasya mRtyu bhIH / Ajanma paramArhatyAH kRtArthAstu sA na me // parastriyaM mA~ spRza mA spRzannapi na naMdasi / mAmAkozena mUDhAtmanneSAsmi vimRza kSaNam // rAkSasa pahile tU itanA samajha le ki, " rAkSasa, devayoni kA deva hone se vaha kabhI bhI pazu kA yA nara kA mAMsa khAtA nahI hai "phira bhI nikRSTatama vyaMtarayoni kA deva yadi kucha kare to vaha kevala pazu yA nara hatyA kA hI bhAgIdAra banegA, paraMtu mAMsa kA khAnevAlA vaha kabhI bhI banatA nahIM hai, isa prakAra kI jainI vANI ko mithyA karane kI tAkata kisI meM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhI nahIM hai / bezaka ! manuSyAvatAra ko prApta karane para jo avivekI hai ve hI mAMsa bhojI hai, aba mujhe mAlUma nahIM ki, tuma deva ho yA narAdhama / phira bhI mere zarIra kA pAraNA karane se prathama kAna lagAkara suna lo / ma (1) janme hue insAna kI mRtyu sarvathA nizcita hai, use saMsAra kA puruSa vizeSa bhI TAla nahIM sakatA hai| jIvamAtra ke hAtha meM AyuSya karma kI hathakar3I par3I hai, vaha jitanI maryAdA ki hogI taba taka usa jIvako tere jaise eka yahIM paraMtu hajAroM rAkSasa, yakSa Adi bhI mAra nahIM skte| AyuSkarsa maryAdA jyAdA se jyAdA 33 sAgaropama kI hai, itane laMbe AyuSyavAle ko choTe AyuSyavAle piDhI darapiDhI bhI dekha sakate haiN| isakA matalaba yaha nahIM hai ki, vaha amara hai| isa saMsAra meM yuga yuga meM brahmA bhI Ate haiM aura jAte haiM, indrapada para rahA huA indra bhI amara nahIM hai, bezaka ! AyuSya karma usakA dIrghakAlIna hone se vaha amara sA anumanita hotA hai, phira bhI usakA aMta Ane para usako vaha sthAna chor3anA sarvathA anivArya hai / to phira merI bAta kyA karanI ? kyoMki maiM bhI janmI huI hU~, tuma bhI janme hue ho, ataH eka dina meM bhI aura tuma bhI mRtyu ke mukha meM jAnevAle haiN| kAma (2) yaha tathya sarvathA nizcita hone para bhI insAna ko mRtyu kA bhaya isalie hai ki, mAyAgrasta banakara hiMsA, jhUTha, corI, durAcAra aura parigraha ke pApoM ko upArjita kiye hue hone se kRtya kRtya nahIM, hai isalie to kahA jAtA hai, vahI marane se DaratA hai, jo pApI hai adharmI hai rAkSasa mere jIvana meM dRzya yA adRzya eka bhI pApa nahIM hai ataH kRtyakRtya banI huI mujhe marane kA bhaya svapna meM bhI nahIM hai / (3) janma se hI maiMne arihaMta paramAtmAoM kI AjJA ke anusAra vratoM kA pAlana kiyA hai, ataH pApa kA eka bhI dvAra mere jIvana meM khulA huA nahIM hone se maiM kRtyakRtya arthAt kisI bhI jIvAtmA se merA bera 8 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ virodha mArakATa tathA hiMsAdi karma nahIM kiye hue hone se mujhe marane kA bhaya kyoM lagegA ? 1 / (4) uparokta vacana bar3I makkamatA se kahane para nirbhaya banI huI, damayaMtIne punaH kahA ki, 'he narAdhama rAkSasa ! maiM tere lie parastrI hU~ ataH merA sparza to dUra rahA paraMtu mujha para kharAba vicAra karanA bhI mahApApa hai / tamAma dharmAcAryoM ne bhI kahA hai, apanI vivAhita patnI ko chor3akara dUsarI kanyA, vidhavA, sadhavA, sahapAThinI, vidyArthInI ziSyA sAlI, bhAbhI, paDosana tathA vizvAsu striyAM sava parastrI hai, ataH unake vizvAsa kA ghAta karanA hI mRtyu hai, isalie merA sparza karake tuma svaya hI matya ke mehamAna banane kI utAvalI mata kro| (5) phira bhI bala jabarI se merA sparza kiyA to bhI rAkSasa ! tere hAtha meM kucha bhI AnevAlA nahIM hai| pratyuta merA bhakSaNa karate kahIM tumhArA hI bhakSaNa yamarAja karane na pAve / he mUDhAtman ! Upara kI saba bAtoM para eka vAra vicAra kara lo, aura mere Upara se najara httaao| isa prakAra damayaMtI kI dhIra-vIra tathA gaMbhIra vANI ko sunakara rAkSasa svayaM hI bhayabhIta banA aura bolA, 'bhadre !' maiM tumhAre para khuza huuN| aba vatalAo ki, maiM tumhArA bhalA kaise karU~ ? taba damayaMtI bolI, devayoni ke nizAcara / yadi tuma mere para prasanna ho to avadhijJAna kA upayoga rakhakara batalAo 'mere pati nalarAjA kA saMgama mujhe kaba hogA?' taba deva bolA hai kalyANI ! jisa dina se tumhArA viyoga huA hai, taba se dvAdaza (bAraha). varSa pUrNa hone ke pazcAt jaba tuma apane pitA ke ghara hogI taba kuzalatApUrvaka tumhArA sammelana hogA / ataH dhIraja dharanA hI uttama hai / itanA kahakara phira volA, yadi tuma mujhe AjJA do to maiM tumheM AMkha kI palaka mArate hI tumhAre pitA ke ghara 49 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahu~cA duuN| jisase isa bhayaMkara vanavAsa kA daHkha halakA bhI ho jaaygaa| aba jaisA tuma kaho usase mAnane ke lie maiM taiyAra huuN| __damayaMtI ne kahA, 'deva !' tumhArA kahanA galata nahIM hai, paraMtu saba jIvoM kI AcArasaMhitA eka nahIM hotI ataH tumane mere para kRpA karake mere pati kI bAta kahI usI se maiM var3I prasanna hU~, isake atirikta dUsarI prasannatA se maiM vimukha hU~, kyoMki mere lie tuma parapuruSa hone se tumhAre sAtha AnA yaha mujhe tathA merI khAnadAna kI AcArasaMhitA ko maMjUra nahIM hai / ava rahI vanavAsa ke duHkha kI bAta so to bhaiyA / duHkha hI insAna ke jIvana kI, usake jJAnavijJAna kI tathA usakI khAnadAna kI kasauTI hai| maiM to paramAtmA se prArthanA karatI hU~, 'he prabho !' isI manuSyAvatAra meM mujhe hajAroM prakAra ke duHkha denA paraMtu usa duHkha ko sahana karane kI zakti bhI denA / isalie tuma jAo / mArga meM tumhArA kalyANa ho| isa prakAra zubhAzIrvAda pUrvaka damayaMtI ne rAkSasa ko vidA dii| use bhI bar3I bhArI khuzI thI, apane jIvana meM striyAM to bahuta dekhI thI, paraMtu damayaMtI jaisI nahIM, jo mahAsaMkaTa meM pha~sI huI hai, to bhI bar3e caina se apane dina ko kATane meM samartha hai / dhanya hai, pativrata dharma pAlanevAlI ko jisake puNya prabhAva se saMsAra meM sukha, zAMti tathA samAdhi hai / zAstroM meM lavaNa samudra ke madhya rahe hue zAzvata pAtala kalazoM kA varNana AtA hai, ve saba pavana ke vega se samaya para calita hote hai, taba usameM rahA huA pAnI samudra meM giratA hai aura tUphAna AtA hai, use bharatI (jvArabhATA) kahate haiM, jo bar3I bhArI khataranAka tathA pUre saMsAra ko jalasamAdhi karAne meM pUrNa samartha hotI hai| paraMtu dharma, dhArmika mahAvratoM aura dezavirati dharma tathA ziyala saMpannamahApuruSoM ke puNyaprabhAva se karor3oM kI saMkhyA meM devatA usa samudra ke vega ko roka lete haiM, anyathA jalapralaya hone meM kitanI dera ? yahI kAraNa hai ki, rupavAna, zrImaMta tathA sattA saMpanna insAna se bhI insAniyata bar3I hai / damayaMtI ne P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ apanI mokSArtha sAdhinI puruSArtha zakti ke bala se strI zarIra kA nahIM, apitu satitva kI ArAdhanA kI thI isI kAraNa se bhUta, preta vyaMtara, deva, durjana, sAMpa, bAgha Adi satIoM ke sAmane Ane kI himmata karate nahIM haiM / rAkSasa ne zarIra kA rupAMtara kiyA aura bijalI ke puMja ke samAna camakatA huA deva damayaMtI ko namaskAra kara apane sthAna para gyaa| bAraha varSa ke bAda pati kA milana hogA, taba taka dhairya rakhanA hI acchA hai, yaha samajhakara pati ke sammIlana kI maryAdA paryaMta lAla vastroM kA paridhAna, tAMbula kA bhakSaNa AbhUSaNa, zarIrazRMgAra tathA roja ke bhojana meM dudha, dahI, ghI, tela, gur3a tathA zakkara kA khAnA baMda kiyA kyoMki niyamabaddha jIvana meM hI paramAtmA kA AzIrvAda sAkSAtkAra honA saMbhAvita hai / cAhe kitanAhI mUlyavAna ghor3A ho use lagAma, hAthI ko aMkuza tathA sAyakala, moTara Adi ko breka kA honA atyaMta - jarurI hai anyathA dUsare se TakarAnA (eksIDeMTa) avazyaMbhAvI hai / to - phira mAnavAvatAra to deva durlabha hai, ataH niyamabaddha jIvana hI usameM cAra cAMda lagA skegaa| jisake jIvana meM kucha tatva hai, usI para saMkaTa Ayege, guMDe, badamAza tathA bhikhamaMgoM para Apatti Akara ke kyA karegI? kyoMki unake jIvana meM eka bhI ajchA tatva nahIM hai / isa prakAra tIbra mAnasika vedanA kI vidyamAnatA hone para damayaMtI ne apanI AtmA tathA paramAtmA kA vizvAsa TikAye rakhA aura vana ke rAste ko pAra karatI huI, eka parvata para car3hane lgii| guphAvAsinI damayaMtI = thor3I U~cAI para jAne ke bAda eka guphA dekhane meM AI / jo varSA Rtu ko samApta karane kI maryAdA taka sarvathA surakSita thii| damayaMtI ne usa guphA ko sApha-sUpha karake rahane lAyaka kara dii| tathA kheta kI pavitra miTTI lAkara isI cauvIsI ke solahaveM tIrthakara zrI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAntinAtha bhagavaMta kI mUrti banAkara pavitra sthAna meM sthApita kii| apane Apa giranevAle tAje tathA sugaMdhI puSpoM se paramAtmA kA pUjana tInoM TAima dhyAna vandana Adi zuddha anuSThAnoM meM apane mana ko lagA diyA / ekAntara upavAsa rakhatI huI satI dUsare dina jaMgala se phala lAtI, use bIjarahita kara usase upavAsa kA pAraNA karatI thii| - isa tarapha prAtaHkAla hone para sArthavAha ne damayaMtI ko jaba nahIM dekhA, taba ciMtAmagna hokara cAroM tarapha tapAsa karavAyA tathA svayaM bhI tapAsa karane hetu reta meM par3e hue damayaMtI ke paira ke nizAna ke anusAra ghUmate-ghUmate usI parvata kI guphA meM AyA, jahA~ para damayaMtI paramAtmA ke dhyAna meM magna thii| dekhakara prasannIbhUta seTha (sArthavAha) satI ko namaskAra kara jamIna para baiTha gyaa| usane pUjA ko samApta kiyA aura svAgata zabdoM se sArthavAha ke sAtha vArtAlApa karane kA prArambha kiyaa| vArtAlApa (carcA) kabhI joradAra zabdoM meM calatI thI, to kabhI dhImI AvAja meM / - tApasoM kA hRdaya parivartanakA ___ jisa guphA meM yaha tAtvika carcA cala rahI thI, vahA~ se kucha dUrI para tApasoM kA Azrama thA, jisameM vahuta se tApasa rahate the unake kAna meM ye carcA ke zabda par3e aura AnaMdita hokara ve bhI carcA meM sammilita hue / saMgIta se hiraNoM kA TolA jisa prakAra tanmaya bana dharma kA sUkSmAtisUkSma rahasya sunakara tApasa khuza ho gaye aura jindagI meM abhI taka sunane meM jo nahIM AyA thA, usako sunane meM ve tApasa va seTha tanmaya bana gaye, mana vacana kAyA se prasanna bane / usI samaya AkAra se bijalI ke kar3Ake, meghoM kI garjanA ke sAtha mAno bAraha megha ekaha sAtha TUTa par3e aura nadI, nAle, tApasoM ke kuMDa, unakI parNakuTie~, saba P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke saba pAnI se bhara gaye aura eka ke pIche eka jhopaDe TUTakara, pAnI ke pravAha meM bahane lage, bhagave vastra, tridaMDa, kamaNDala khaDAU, rUdrAkSamAlA, vyAghracarma Adi ko bahate hae sabhIne dekhA / taba tApasa bar3e cintita hue, ghabarAne lage, rone lage, daur3adhUpa karane lage paraMtu vidhi kI lIla, ke Age ve saba kucha bhI karane meM samartha nahIM bane / bezaka ! tApasa, jIvana bhara ke brahmacArI the, tapasvI the, zIrSAsana se dhyAna karate the| jaTAjUTa bar3hAye hue the, sAtha-sAtha bhAMga, gAMjA carasa kI cilameM phukane meM ve samAdhi kI prApti jaisI mauja lUTanevAle the, paraMtu samajhanA hogA ki, dharma tathA dhArmikatA kA saMbaMdha zarIra kI kriyAoM ke sAtha nahIM, paraMtu AtmA ke sAtha unakA sIdhA saMbaMdha hai / jaba taka samyagjJAnapUrvaka kA samyagdarzana prApta nahIM hotA hai, taba taka samyaka caritra bhI atyaMta durlabha bhI bana jAtA hai| aisI paristhatI meM Atmazuddhi ke lakSya binA ki, | eka bhI bAhya kriyA apanA prabhAva batalA na sake isameM kyA Azcarya ? / bhAga, gAMjA, carasa tathA snAnAdi anuSThAnoM se dharma kI utpatti nahIM hotI hai, paraMtu naye pApa ke dvAra baMda karanA aura jUne pApoM ko dhone ke lie pApa, aura tAmasa tathA rAjasa bhAva binA kI tapazcaryA karanA rUpa samyag caritra hI dharma kI utpatti kA maulika kAraNa hai. jisase anupThAnoM meM sAphalya bhI prApta hogA tathA jIvana meM camatkAra kI vRddhi hogii| anyathA kiMkartavyamaDha bane hae tApasa apanI hI rakSA meM vyagra vanane pAve usameM Azcarya kyA ? isa prakAra ke bhayagrasta tApasoM ko dekhakara dayAmUrti damayaMtI guphA se bAhara AI aura varSARtu ke tAMDava ko pratyakSa kara bolI, tApasoM! ghabarAo mata, ghabarAo mata ! aisA kahakara damayaMtIne hAtha meM jala liyA aura tApasoM ke kuMDa paryanta kI avadhi kA saMkalpa kara satI dhuraMdharA damayaMtI ne meghakUmAroM ko saMbodhakara kahA. he devoM ! yadi mere mana meM nalarAjA ko chor3akara dUsarA puruSa svapna meM bhI na AyA ho to P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA merA mana Arhata dharma ke raMga meM raMgA huA ho to tApasoM ke Azrama kI maryAdA chor3akara megha barase, arthAt ativRSTi samApta ho jAya / aura hAtha kA jala nIce pheMkA aura bAriza baMda huI, nadI nAle zAMta par3eAzramavAsioM kA bhaya khatma huA, hajAroM tApasoM tathA seTha ne yaha pratyakSa camatkAra dekhA aura unake mana meM eka cinagArI paidA huI ki. 'damayaMtI, devasvarupa hai, kyoMki mAnavastrImeM yaha rupa aura pratyakSa kI huI zakti saMbhAvita nahIM hai, kadAca manuSyastrI rahI ho to brahmacarya dharma sampanna mahAsatI jarura hai, anyathA AMkhoM ke sAmane sarvathA ananubhUta camatkAra huA hai usameM zAstroM ke pAne dekhane se kyA matalaba ? zAstra vacana bhI hai ki, devoM tathA indra kI apekSA manuSya jyAdA zaktizAlI hotA hai bezaka ! vaha pUrNa brahmacArI ho, pativratA ho, jIva mAtra ke prati ahiMsaka bhAva ho, satyabhASI ho to devayoni ke deva bhI unake caraNo meM sira jhukAkara dAsatya svIkAra karate haiN| __ uparokta sAtvika bhAva tApasoM ke mana meM bar3I nejI se bar3ha rahA thA, usI samaya svaccha buddhinidhAna vasaMta sArthavAha ne damayaMtI se pUchA, he kalyANI ! tumhAre sAmane kauna se paramAtmA hai ? jisakI pUjA tuma mana vacana tathA kAyA kI ekAgratA se kara rahI ho / damayaMtI ne kahA, 'he sArthavAha / ye deva arhan' paramezvara trilokInAtha tathA jo koI bhI inakI ArAdhanA karegA unake lie kalpavRkSa ke samAna zAMtinAtha paramAtmA hai,jo isa cauvIsI ke solahaveM tIrthakara hai| ina devAdhideva kI ArAdhanA karatI huI maiM, isa bhayaMkara vana meM sarvathA-arthAt rAta divasa, svapna tathA jAgRta avasthA meM bhI nirbhaya hU~ inake prabhAva se bAgha, siMha, ajagara, vyaMtara bhUta, preta, rAkSasa Adi merA kucha bhI bigAr3ane meM samartha nahIM hai| isa prakAra arihaMta prabhu ke svarupa ko kahakara unake prarupita kathita dharma ke rahasya ko samajhAtI huI, mahAsatI ne kahA "jahAM para cAhe jaisI bhI mAnasika, vAcika tathA kAyika kriyAoM se 4 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ kapAyoM kA damana ho, viSaya vAsanA kA zamana ho, pApoM kA nikaMdana ho puNyapavitra mArga kA udaya ho, indriyarupa ghor3oM kA upazamana ho, mana ke saba vaikArika tUphAna baMdha ho, vahI jaina dharma hai| ahiMsA dharma hai| pRthvI, pAnI, agni, vAyu tathA vanaspati meM anaMtAnaMta jIva haiM, ataH . jainamuni inakA sparza bhI nahIM karate haiM / strImAtra ko chute nahIM haiM, snAna pAnI karate nahIM hai, aura apane hAthoM se bhojanapAnI pakAte nahIM hai / kyoMki ina saba kriyAoM meM hiMsakatA rahI huI hone se unake lie tyAjya hai / arihaMta paramAtmA ke upAsaka gRhasthAzramI ko bhI kadAca inakA vyavahAra karanA par3e to vivekapUrvaka upayoga kare tathA maryAdA meM rahakara arthAt eka loTe pAnI se yadi zarIra zuddhi ho jAtI ho to, bar3e bhara pAnI kA upayoga nahIM karate haiM / damayaMtI ke mukha se ahiMsA-saMyama tathA tapodharma kI vyAkhyA sunakara vasaMta seTha ne jainadharma ko svIkAra kiyaa| sarvathA tyAga karane yogya tatva ko abhI taka upAdeya rupa se mAnanevAle tApasoM kA bhI bhrama dUra huA aura unhoMne bhI dayAmUlaka jainadharma svIkAra kiyA, kyoMki dUdhapAka kA bhojana AkaMTha kara liyA ho to khaTTI chAcha kauna piyegaa| tadantara dharma ke raMga meM raMgAye hue sArthavAha (vasaMtaseTha) ne tApasoM ke Azrama meM zAMtinAtha paramAtmA kA bhavyAtibhavya maMdira banavAyA, tathA parNakuTioM kI tor3akara makAna banAye / tathA isaprakAra seTha tathA tApasa dharmaparAyaNa banakara apanA jIvana vyatIta kara rahe haiM : ... eka dina madhya rAtrI meM parvata ke Upara camakate hue sUrya ke sadRza bar3A bhArI prakAza tathA deva-asura tathA vidyAdharoM ko jayajayakAra bolate usa prakAza ke pAsa Ate hue dekhA / Azcaryacakita damayaMtI, vasaMtaseTha tathA tApasa bhI parvata ke Upara caDhakara prakAza tarapha najara DAlI to mAlUma huA " zrI siMhakezarI munirAja ko kevalajJAna huA hai" isalae kevalI kI mahimA karane heta devAdi Aye haiM / damayaMtI ke AnaMda P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ kA pAra na rahA / zIghratA se parvata kI bhUmi para AI aura dvAdazAvartha vandana tathA stavana kiyA aura yogya sthAna para baiTha gaI / usI samaya kevalI bhagavaMta ke dIkSAguru zrI yazobhadrasUrijI bhI siMha kezarI muni ko kevala jJAna huA hai, yaha sunakara vahA~ padhAra gaye aura kevalI ko vandana kara yathAyogya sthAna para birAjamAna hue| - karuNAsAgara kevalI bhagavaMta ne hiMsA, jhUTha, corI, maithuna, parigraha krodha, mAna, mAyA, lobha, paraparivAda, rAga, dveSa, paizUnya, abhyAkhyAna mAyAmRSAvAda tathA mithyAtva Adi adharma ke marma ko bhedanevAlI dhama dezanA dete hue pharamAyA ki, anaMtabhavoM meM bhaTakate hue jIvoM ko mAna vatA yukta mAnava aMvatAra kI prApti atyaMta durlabha hai / jaba ki rAdhAvedha avasara ke samAna use prApta karane kA prApta huA hai / to zreSThatam apanA manuSya jIvana saphala bane vahI upAya DhUMDhane cAhie, samajhane cAhie aura usako jIvana ke aNu-aNu meM utArane cAhie / atyaMta parizrama se lagAye hue bagIce kI rakSA jisa prakAra vivekI va buddhizAlI karatA hai, usI prakAra jaba taka iMdriye kamajora na par3e, zarI zithila na hone pAve, tathA AyuSyakarma sahAyaka banA rahe taba taka karmoM se, pApoM se mukti prApta karavAne vAle dayA pradhAna jaina dharma ke ArAdhanA karanA hI manuSya jIvana kA phala hai anyathA kSaNabhaMgura bhautika padArtha insAniyata ko nAza karake mRtyu ko bhI vigAr3anevAle baneMge zrotAoM ke kAna meM amRtasamAna jaina dharma kA upadeza dekara kevalI ne tApasoM ke guru kulapati se kahA, damayaMtIne Apako jainadharma kI ruparekha jo batalAI hai, vaha satya hai, kyoMki arihaMtoM ke prarupita dharma ke rAstepana calanevAle vyakti. mithyAbhASaNa karate nahIM haiN| damayaMtI satI hai janma se jaina dharma kI upAsikA hai| jisake jIvana kA camatkAra tumane pratyakSa dekha liyA hai| isake huMkAra meM vaha zakti hai, jisase sArthavAha kI rakSA kara pAI hai, ataH bhayaMkara araNya meM rahane para bhI deva-devaM Adi usakA sAnnidhya karate haiN| P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ deva kA Agamana usI samaya apAra paudgalika sAmagrI kA mAlika, rupa meM sUrya * samAna mahaddhika deva AkAza se nIce utarA aura kevalI paramAtmA ko dravya tathA bhAva vandana karane ke bAda atyanta namra komala tathA zraddhA utpanna karAnevAlI bhASA se damayaMtI ko kahA, he bhadre ! isI tapovana meM kulapati kA ziSya meM karpara nAma se prasiddha thA / bhinn| bhinna prakAra kI tapazcaryA karake tejasvI vanA huA maiM gRhasthoM ke lie AdaraNIya bana gayA thaa| gRhastha bhI mere sAtha dharma kI carcA kara Anandita hote the / paMcAgni tapa para mujhe jyAdA zraddhA hone se khAsakara Aso, caitra, vaizAkha tathA jeSTha mahine kI teja dhUpa meM isakI sAdhanA karatA rahatA thA, tathA zIrSAsana meM rahanA, eka paira para khar3A rahanA Adi anuSThAnoM meM mujhe kucha bhI parizrama nahIM par3atA thaa| sArAMza ki, merA jovana bAlyakAla se saMnyAsI banA huA hone se tapa tyAga meM maiM pUrNa - masta rahatA thA / itanI bAta kahane para saba tApasoM ke kAna khar3e ho gaye aura Age kI bAta sunane ke lie tatpara vane / deva ne kahA itanA, hone para bhI kulapati ke ye ziSya merA apamAna karane meM dhutkArane meM tathA gRhasthoM ke sAmane mujhe lajjita karane meM sadaiva taiyAra rahate the mere sAtha sabhyatA se bolane se bhI unako etarAja thA, isalie mujhe kucha apamAna sA lagA aura Azrama ko chor3akara anyatra calA gayA, paraMtu krodha nAma kA rAkSasa mere pIche par3A huA hone se tApasoM se vaira kI vasulAta karane ke bhAva mere bar3hate gye| krodha meM andhA banA huA maiM kAlIrAta meM bhI bar3I tejI se jaMgala kA rAstA kATa rahA thA, mana meM krodha dAvAnala thA, AMkhoM meM vaira kA badalA lene kA bhAva thA isalie hAtha paira tathA merI cAla bhI bekAbU hone se utAvala se jAtA huA maiM parvata kI khINa meM (khAI) jA par3A phalasvarupa patthara kI joradAra ragar3a lagane se mere dAMta sabake saba Ta gaye, nikala gaye aura maiM lahU-luhAna 57 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ vana gayA, bhayaMkara pIr3A ko 6-7 dina taka bhugatane tathA bhUkha aura pyAsa ke mAre maiM ardhamRta-sA bana gayA, tathApi tApasoM ne merI khabara nahIM lii| merA krodha bhI unapara caugunA ho gayA aura krodha se dhamadhamAte hue mere mana meM lezyA bhI bigar3ane lagI aura merA cale to maiM unako jIvita bhI nahIM rahane duuN| isa prakAra krodha kI mAyA meM durdhyAna karatA huA maiM marA aura tApasoM para atyadhika krodha hone ke kAraNa Azrama ke pAsa hI kAle sarpa ke avatAra meM avatarita huaa| pUrva bhava kI krodha kI mAyA ne mujhe isa bhava meM bhI na choDA ataH AzramavAsI tApasoM ko dekha dekhakara merA krodha maryAdA se bAhara ho jAtA thA, taba phaNA caDhAkara unako DaMkha dene kA nirNaya maiMne kiyA / jisa samaya mere aNu-aNu meM krodha kI jvAlA bhar3aka rahI thI, AMkhoM meM lAlAsa A cukI thI, lohI ke bUMda-bUMda meM apamAna kA badalA lene kA bhAva bana cukA thA / namaskAra mahAmaMtra kA prabhAva - usI samaya tApasa tathA sArthavAha ke sAmane Apa jo namaskAra mahAmaMtra kA pATha bola rahI thI, use sunakara merI gati maMda par3a gii| namaskAra mahAmaMtra ke akSara mere kAna meM par3ate gaye aura merA mana mAnoM pavitra banatA gayA / jaise koI maMtravAdI apane maMtroccAra se sarpa ko bAMdha letA hai, usI prakAra mujhe bhI ina maMtrAkSaroM ne mere lohI ko ThaMDA kara diyA, badalA lene kI bhAvanA samApta huI, tathA AtmA meM tUphAna maca gayA ki, 'vaira kA badalA vaira se, krodha kA badalA krodha se, tathA apamAna kA badalA apamAna se lenA isa bhava ko tathA parabhavoM ko bhI vigAr3ane vAlA hotA hai / " aisA khyAla Ate hI maiM samAdhistha banA aura guphA meM calA gayA, tathA nirdoSa vRti se jo bhI milA usase nihi karatA rahA / jisa guphAmeM thA usake pAsa kI guphA meM Apa thiiN| jitanI bhI carcA calatI use maiM dhyAna se sunatA thaa| eka dina dharma ke rahasya ko samajhAte hue Apane kahA, jIva hiMsA karanA mahApApa isalie hai ki, marana P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAlA jIva mAranevAle kA zatru banatA hai aura AnevAlI bhavaparaMparA ma usakA badalA jarura letA hai, ataH sava jIvoM ke prati abhayadAna kA bhAvanA hI zreSTha dharma hai / zarIra kI puSTi, jIbha kI paravazatA, dharma ko anabhijJatA tathA saMpradAya kI vyAmohatA ke kAraNa kI huI, jIvahisA kabhI bhI dharma kA svarupa letI nahIM hai| paraMtu pApotpAdaka, pApavardhaka tathA pApaparaMparaka hI vanI rahatI hai| manusmRti meM manu mahArAja ne bhI kahA, 'jIva' mAranevAlA, marAnevAlA, mAMsa becanevAlA, pIrasanevAlA, pakAnevAlA aura khAnevAlA bhI jIva hatyA ke pApa kA bhAgIdAra hai / sApha-sApha sunAI huI Upara kI bAtoM para bhI maiMne socA ki, merA avatAra hiMsaka hone se AjaparyaMta maiMne kitane hI nirdoSa jIvoM ko kATA, mArA tathA khAyA hai, isalie mere jaisA pApI dUsarA kauna ? ava merI kyA gati hogI ? aisA vicAra karate mujhe kucha jJAta hone lagA ki, "ina tApasoM ko maiMne kahIM para dekhA jarura hai" ina vicAroM - meM java maiM tanmaya bana gayA tava mere jJAnAvaraNIya karmoM kI paraMparA kucha TUTane lagI aura jAtismaraNa jJAna prApta huaa| isa jJAna se merA pUrvabhava tathA unakI karaNI spaSTa rupa se dikhane lgii| ajJAna ke kAraNa devadurlabha manuSyAvatAra, tapasvI jIvana, paMcAgnisevana, rudrAkSamAlA Adi anuSThAna bhI mere krodha ke kAraNa bekAra hue, jisase saMnyAsI avasthA se bhraSTa hokara nikRSTatama hiMsaka avatAra milA / yaha saba krodha kA phala hai, aisA nirNaya karane para mujhe saMsAra kI mAyA kAlI nAgina sI dikhane lagI, jIvana vijalI ke camakAre jaisA, AyuSya nadI ke pravAha-sA lagA - aura mujhe vairAgya utpanna huaa| aba se eka bhI pApa karane kA avasara - milane na pAve isalie khAna-pAna Adi pApajanaka tathA pApajanya mAyA ko chor3akara maiMne anazana prApta kiyaa| usI ke pratApa se merA hiMsaka - avatAra khatama huA aura arihaMtoM kA dhyAna karate maiMne deva avatAra prApta kiyA / isa samaya maiM pahale devaloka meM deva banA hU~ / zAstrakAroM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ ne bhI kahA hai ki, jJAnapUrvaka ekAsana, AyaMbIla, upavAsa, belA, telA, varSItapa, Adi tapazcaryAoM se mokSa kI prApti bhI sulabha banane pAtI hai to phira devaloka kA kyA pUchanA ? anazana ke samaya maiMne pUrvakRta hiMsAdi kI AlocanA tathA patikramaNa kiyA, isalie devayoni prApta kara sakA / mAtRsvarupa damayaMtIjI, tumane jo arihaMtoM kA dharma sunAyA, ahiMsA kI sUkSmatA samajhAI / saMyama tathA tapodharma kI mahimA batalAI, isI kAraNa merA avatAra devaloka meM hone pAyA hai, anyathA merI gati kyA hone pAtI ? devayoni meM Ane ke bAda maiMne avadhijJAna kA upayoga rakhA aura tumhAre upakAra kA RNa cukAne ke lie maiM AyA huuN| dharma denevAlI tuma merI mAtA ho aura maiM ApakA dharmaputra / inhIM kAraNoM se janma denevAlI mAtA se dharma denevAlI mAtA kA mahatva jyAdA hai / isa prakAra damayaMtI kI prazaMsA karane ke bAda vaha deva tApasoM se bolA, 'bho tApasoM ! ' mere se pUrva bhava meM mAnasika pApa jo bhI huA ho use Apa kSamA kareM aura bar3e puNyodaya se mile hue zrAvakoM ke vratoM kI pAlanA karanA, aisA bolakara vaha tApasa guphA meM gayA aura apane pUrvabhavIya sarpa ke zarIra ko bAhara lAkara vRkSa kI DAla para laTakAyA aura bolA, 'he bhAgyavaMtoM ! ' insAna cAhe kisI bhI veSa meM, dharma meM, zarIra meM rahA ho yadi vaha krodha karegA, dUsaroM kA apamAna, niMdA, IrSyA karegA vaha merI mutAbika marakara lAkhoM jIvoM kI hatyA karane vAlA sarpa kA ava. tAra prApta karegA / deva kI yaha bAta sunakara pahile se hI vairAgya prApta hue kulapati ke vairAgya meM vRddhi huI, kyoMki thor3A sA hI kiyA huA pApa jIvAtmA kI dazA bigAr3atA hai| ataH vairAgya nirveda, saMvega, udAsInatA tathA niSkAma jIvana hI zreSThatama dharma hai| tatpazcAt kevalI prabhU se kulapati ne kahA, 'he prabho !' vairAgya rupa vRkSa ke phalasvarupa Apa mujhe sarva virati dharma dene kI kRpA kare, jisase maiM janma, jarA zoka, saMtApa, Adhi, vyAdhi tathA mRtyu se chuTakArA pA sakU~ / tava kevalI paramAtmA ne kahA ki, P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ "he kulapati, mujhe bhI saMsAra cakra se bAhara nikAlane vAle ye yazobhadrasUrijI jo mere dIkSAguru haiM, ve tumheM mahAvrata deMge ataH niHzaMka bno| uparovata kathana para khuza tathA vismita bane kulapati ne phira se pUchA, 'he kevalajJAnin prabho !' Apa pharamAie ki, rAjakuTuMba meM janme hue Apako vairAgya kaise huA ? dIkSA kyoM tathA kaisI paristhiti meM svIkArI ? uttara meM kevalI ne kahA, 'he kulapati !' caramAvarta tathA acaramAvarta rupa se saMsArI jIva ke do bheda haiM / Aja paryaMta jo jIvAtmA caramAvarta meM praviSTa nahIM huA hai, usako uttama khAnadAna Adi dharmasAmagrI milane para bhI use AtmasAt karane meM unheM thor3A bhI rasa nahIM hai| jabaki akAma tathA sakAma nirjarA dvArA insAna ke bahuta kucha pApa karma khatama ho jAte haiM, taba use caramAvartI kahate haiN| jisase una jIvoM ko arihaMtoM kA pUjana, pATha, sAmAyika, pratikramaNa, navakArazI Adi tapa kI prApti hotI hai, usameM se jo Asannabhavya hote haiM, unheM dIkSA kI prApti tathA usakI ArAdhanA sulabha banatI hai| | maiM kozala deza ke nalarAjA ke choTe bhAI kUbara rAjA kA putra huuN| jaba maiM yauvana' avasthA meM AyA tava saMgAnagarI ke kezarI nAma ke rAjA ne bandhumatI nAma kI apanI putrI kA sagapaNa mere sAtha kiyA / maiM bhI mere pitA kI AjJAnusAra usase hastamilApa karane hetu bar3e ADambara pUrvaka vahA~ gayA / vara rAjA banakara toraNa para AyA, pazcAt lagnamaMDapa meM AyA aura bar3e harSollAsa pUrvaka merA lagna (vivAha) huaa| rupavatI thA lajjAvatI kanyA ko patnIrupa meM prApta karane kA mujhe bar3A AnaMda thA gaurava' thaa| daheja meM mujhe apasmita dhanarAzI milI phira bhI macchI strI mere ghara AI usakA mujhe jyAdA AnaMda thaa| hIre-motI gAdi kA jevarAta aura vastrAdi to mere pitA ke pAsa bhI bahuta thA, pathavA maiM bhI dravya kamAne kI dakSatA rakhatA thA, paraMtu daheja ko najara i rakhakara lagna karanA, vaha lagna kI krUra mazkarI (majAka) hai, saMsAra 61 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ ko vigAr3ane kA pApa hai, nArI jAta kI avahelanA hai, aisA samajhakara jaba mujhe kanyA ratna kI prApti huI hai, to dUsare ratnoM ke prati maiM udAsIna thA / nUtana vadhU ko lekara maiMne punaH merI nagarI tarapha prasthAna kiyaa| mArga meM kucha vizrAma lene ke Azaya se eka vaTavRkSa ke nIce baiThe aura merI najara eka tarapha gaI, jahA~ para paMcamahAvratadhArI guru apane ziSyoM ke sAtha virAjamAna the| mujhe bar3I khuzI huI ki, saMsAra ke mAyAjAla meM kaida hone ke samaya meM bhI uttamottama maMgala mAla denevAle guru mahArAja ke darzana hue / ina pavitra bhAva ke sAtha maiMne gurudeva ko vandana kiyaa| gurujIne dharmalAbha ke azorvAdapUrvaka kahA 'he bhAgyavaMtoM !' . . " manuSya kA zarIra kAMca kI ba~gar3I jaisA kSaNabhaMgura hai". - "yuvAvasthA AkAza ke bAdala jaisI kuchasamaya ke liye hai|" hai / " zrImaMtAI viSadhara nAga ke phaNa jaisI hai|" ataH mile hue bhADutI padArthoM se jIvana ko raMgarAga meM, viSaya vilAsa meM, pApopArjana meM tathA mAyA prapaMca meM Asakta banAne kI apekSA, AtmasamAdhi prApta karane meM lagAnA zreyaskara hai| kirAye se prApta kiye bhautika padArtha puNyAdhIna hone se usapara vizvAsa karake jindagI ko barbAda karanA burA hai, kyoMki puNya kI rekhA lalATa para kana AtI hai aura jAtI haiM, usake udAharaNa saMsAra meM eka nahIM paraMtu aneka hai / rAjA rAvaNa, duryodhana, zUrpanakhA, kaMsa, karNa, droNAcArya, mammaNa aura dhavalaseTa Adi sabake saba rote-rote saMsAra se cale gaye haiM, jinakA nAmoccAraNa bhI prAtaHkAla meM karanA ahorAtra bigAr3ane jaisA hai / isaprakAra ke dezanA sunane ke bAda maiMne gurudeva se pUchA 'he prabho ! merA AyuSya kitanA hai ?' taba upayoga dekara AcAryazrI ne kahA 'vatsa terA AyuSTa kevala pAMca dina kA hI hai / divyajJAnI, bhUta, bhaviSya ke jJAtA,paMcamahA vratadhArI kA itanA spaSTa uttara sunakara mujhe Ananda bhI huA aura zAma 62 P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ satApa bhI huaa| mana meM bhaya huA aura hRdaya kaMpAyamAna banA, kyoMki sasAra meM jitane bhI bhaya hai unase insAna ke sAtha insAna raNamaidAna khala sakatA hai, paraMtu yamarAja se nhiiN| janmapatrikA meM bhI mArakadazA jaba AtI hai, yA mRtyu viSayaka kucha sunane meM AtA hai, tava insAnoM kI haDDiyoM meM se pasInA A jAtA hai / mujhe bhI mRtyu ke bhaya ne ghera lyaa| taba sUrijIne kahA, bhAgyavAn ! mRtyu se bhaya lAne para bhI vaha kisI ko bhI chor3ane vAlA nahIM hai, ataH jindagI meM una kAryoM ko karana cAhie jisase mRtyu se chuTakArA ho sake, isIlie merA kahanA hai ki tuma pravrajyAdharma svIkAra karo / vizvasta banA huA maiMne tatkAla kI vaivAhita strI ko tathA svajanoM ko tyAga kara dIkSA svIkAra kI tathA gurujI kI AjJA se yahAM para aayaa| zukladhyAna kI dhArA bar3hane lagA aura ghAtI karmoM kA aMta karake kevalajJAna kI jyotI prApta kI vahI maiM siMhakezarI huuN| yathAsamaya saba karmoM kA kSaya karake siddhazalA meM sthAna jamA luuNgaa| yazobhadrasUri ne kulapati ko dIkSA dI, damayaMtI ne bhI dIkSA kI canA kI aura sUrajIne kahA, abhI tumhAre bhAgya meM bhogya karma hone se tIkSA lenA ucita nahIM hai / prAtaHkAla hote hI sUrajI parvata se nIce utara gaye aura tApasapura nagara meM padhArakara zAMtinAtha prabhu ke caityAlaya caityavandana kiyA aura kitane hI jIvoM ko samyaktva pradAna kiyaa| garma dhyAna karatI huI, dUsaroM ko dharma samajhAtI huI damayaMtI ke isI parvata para sAta varSa pUrNa ho gye| - karmasattA kI balavatA atyadhika hone se yadyapi damayaMtI ne dharmamaya sAta varSa pUre kiye hai, tathApiM mAnasika jIvana apane pati kI saMkhanA meM lagA huA thA, jabhI to samaya-samaya para nalarAjA kahAM para hAga? kaisI sthiti meM hoMge ? ye smRtie~ damayaMtI ko satAtI rahatI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ thii| usakI AtmA, pati kI prApti kaba hogI ? kaise hogI? isakI citA meM hai| jisake jIvana meM dhyeya niSThatA hotI hai, vaha cAhe dUsare hajAroM kArya kara le to bhI apane lakSya ko cukate nahIM hai| damayaMtI ke zvAsozvAsa meM, dhyAna meM, upavAsa meM, pAraNe meM, nalarAjA kI tasvIra hone se apane pati kA yAda AnA svAbhAvika hai / eka dina kI bAta hai, eka musAphira damayaMtI se parokSa rahakara jora jora se . bolA, 'he damayaMtI ! maiMne merI A~khoM se tere pati nala ko amuka sthAna meM dekhA hai, "yadi tuI pati se milane kI icchA ho to zIghratA karo aura amuka dizA tarapa prayANa kro|" ye zabda kAna meM par3ate hI mAno, amRta ke bhojana se je tRpti hotI hai, usase bhI jyAdA damayaMtI ko huI, usake zarIra ke romAMca khar3e hue, A~khoM meM caMcalatA AI tathA apane pati ko dekhane ke tathA milane kI utsukatA bddh'ii| zAstrakAroM ne isI ko sAtvika prema kahA hai, jisameM kisI bhI prakAra kA chala tathA badale kI cAhanA nahIM rahatI hai| jaba AsurI prema meM svArtha rahatA hai, jabhI avasara Ane para eka insAna dUsare insAna kA zatru bhI bana jAtA hai / sAtvika prema meM svArtha nahIM luccAI nahIM, dhUrtatA nahIM, bhASA kI saphAI nahIM kevala AtmasamarpaNa ke alAvA dUsarA kucha bhI nahIM, cAhe paramAtmA ho yA pati ho donoM hI ArAdhya hone se jisake mana meM sAtvika bhAva hoMge usakA bhavotIrNa durlabha nahIM hai / AtmotthAna meM bhI samarpaNa bhAva kI AvazyakatA rahatI hai| zabda zravaNa hote hI prasannacitta damayaMtI svAgata bolI "Aja mujhe kauna badhAI de rahA hai" phira pragaTa bolI, bhAI ! tuma mere sAmane Ao aura kaho ki, 'nalarAjA kahA~ para hai ? kaise haiM ? kyA kara raha haiM ? kisa tarapha jA rahe haiM? isa prakAra do tIna bAra bolI parata P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ bolanevAlA insAna parokSa hI rahA / zabdavedhI vANa apane lakSya kI dizA meM AtA hai, usI prakAra jisa dizA se zabda A rahe the, damayaMtI bhI usI tarapha daur3I bar3I tejI se daudd'ii| jisa parvata kI guphA meM agaNita upakAra pUrvaka sAta varSa vitAye the, usakA tanika moha rakhe vinA vaha parvata se nIce utara rahI hai aura jaMgala kI tarapha bar3I tejI se jA rahI hai / usake jIvana kA lakSya eka hI hai, mere pati ! mere svAmInAtha ! mere hRdaya ke mAlika ! nalarAjA hai usake alAvA merA kauna ? bhayaMkara jaMgala meM vaha A to gaI, paraMtu nalarAjA to dUra rahe, zabda bolane vAlA bhI dikhalAI nahIM diyA maano| ArAma se rahatI huI damayaMtI ko sthAna chur3A dene ke Azaya se hI kisI duzmana ne anukUla zabdoM kA prayoga kiyA hai / jaMgala jaMgala hI hotA hai, jisakA pratyeka pradeza, nadI, nAlA, bar3e bar3e jhADa, patthara, bAgha, siMha, ajagara se vyApta hotA hai / eka bAra rAstA bhUla gaye, phirase usakI prApti durlabha bana jAtI hai, yUtha bhraSTa hariNI sI dazA damayaMtI kI huI / cAroM sarapha najara lagAne para bhI ava zabda bhI sunAI nahIM diye / bolanevAlA tathA nala rAjA bhI dikhAI nahIM diye / usI samaya damayaMtI ko bar3A bhArI AghAta lagA, tApasanagara bhI chuTA, unakA sAtha aura sage bhAI jaisA vasaMtaseTha kA sAtha bhI chuTa gayA, aba kyA hogA? nahIM pati mile na svajana mile, aba ubhaya bhraSTa damayaMtI thakakara eka sthAna para baiTha gii| duHkha ke atireka se jamInapara loTane lgii| rone lagI aura punaH punaH jora jora se rone lgii| mAno ! krudhda bhAgya bhI durbaloM kA zikAra karane kA zaukina vana gayA hai / aba maiM kyA karU~ ? kahAM para jAUM ? pati ke -milana kI taraha usa guphA kA rAstA milanA bhI asaMbhava thA, kyoMki jisa teja gati se vaha jaMgala tarapha AI thI usameM mArga kA khyAla rakhanA muzkila thA, phirabhI himmata rakhakara tApasapura kI tarapha jAne kA vicAra karake usI tarapha punaH kadama utthaaye| P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhayaMkara rAkSasI ke sAmane damayaMtI 2-3 kadama gaI hogI aura eka bhayaMkara rAkSasI damayaMtI ke sAmane khar3I huI jisakA rupa-raMga isa prakAra kA thA, zarIra zyAma thaa| dAMta vAhara nikale hue the / mastaka ke bAla sthUla, pIle aura suara jaise the| nAkhUna supaDe jaise, AMkheM billI jaisI, peTa var3A, vakSasthala choTA, hAthapaira laMbe, hoMTha bAhara kI tarapha laTake hue the| usa rAkSasI ne apane mukha ko guphA jitanA laMbA caur3A banAkara kahA chokarI ! tuma bar3I acchI ho, tumhArA mAMsa aura haDDI mulAyama hai / maiM bhI cAra-pAMca dina se bhUkhI hU~, tumhArA AnA akasmAt huA aura mujhe khuzI hai / to calo taiyAra ho jAo, maiM tujhe eka hI kaura meM udarasAt kara lUMgI, jisase tujhe kaSTa bhI na hogA aura mere jaisI bhUkhI ko tRpta karane kA puNya bhI prApta kara logii| yaha kahakara usane apanA muMha jyAdA caur3A kiyA tathA damayaMtI ko pakar3ane ke lie hAtha laMbe kiye / rAkSasI kI bAta sunakara damayaMtI ko Azcarya isalie huA ki, martyayoni ke mAnavoM ki mRtyu ke samaya jo atRpta vAsanA rahatI hai vahI vAsanA vyaMtara kI devayoni prApta karane para bhI usameM raha jAtI hai, jisase vyaMtarayoni ke devoM kA AyuSya isI prakAra kI gaMdI ceSTAoM meM pUrNa hotA hai| bhramajJAna, viparIga jJAna, vyAmoha jJAna athavA ajJAna ke vazIbhUta bane hue mAnava samAja meM U~ca-nIca tathA zrImaMta-garIba kA vargIkaraNa apane sthAna meM jaba joradAra banatA hai, taba vaiSamyavAda kA rAkSasa utpanna hotA hai, bar3hatA hai usake pratApa se dalita patita tathA garIba insAna bemauta marate haiM, jisakA zrApa dhanikoM ko lage binA rahatA nahIM hai| isI kAraNa se dayA ke sAgara, ahiMsA ke pUrNAvatArI tIrthakara paratmAoM ne saMsAra meM mArakATa, vaira, virodha tathA Man it's Man ke 66 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApAcAraNa ko saMyamita karane hetu tathA samAja meM sukha zAMti tathA samAdhi kI prApti hetu 'atithisa~vibhAga' nAma ke vrata ko upadiSTa kiyA aura kahA ki, 'he zrImaMtoM !' yadi tumheM sukhapUrvaka zvAsa lenA ho to garIboM ko roTI meM se roTI do, pAnI meM se pAnI do, athavA tumhAre pAsa jo bhI ho usakA vibhAga karake dUsaroM ko denA, anyathA garIba varga tumhArA zatru banegA, mAregA kATegA aura luTapATa kara tumheM hairAna parezAna karegA / insAna jaba dUsare insAna kA apamAna, tiraskAra karatA hai taba vaha bhI prakArAntara se badalA lie binA chor3atA nahIM hai / ityAdi vicAroM se tIrthakaroM ke dharma ke prati vizvAsu vanI huI damayaMtI ne khUbakhUba nirbhaya banakara rAkSasI se kahA, 'he rAkSasI !' mere zarIra kA bhakSaNa karake yadi tRpti hotI ho to isase baDhiyA dUsarA kyA ho sakatA hai ? tathApi jarA samajhale kAma, krodha, lobha, vaira, virodha Adi rAjasika bhAva tathA maryAdAtIta viSaya vAsanA, zarAvapAna, mAMsabhojana Adi tAmasika bhAva se yukta jinakA jIvana hotA hai tathA marate samaya una bhAvoM kI atRpta vAsanA raha gaI ho ve jIvAtmA marakara vyaMtara banate haiM, jahAM para yadyapi acche se acche devaloka ke yogya bhautika sAdhana vidyamAna hai, tathApi pUrvabhavIya vAsanAe~ unako satAtI hone se ve vyaMtara deva hone para bhI isa prakAra gaMdI ceSTA kiyA karate haiN| zAstravacana hai, devayoni ke devoM se bhI apekSA kRta sAtvika manuSya, ahiMsaka, satyavAdI tathA brahmapradhAna hone meM unakI maMtra zakti jyAdA balavatI hotI hai athavA unake jIvana kI pratyeka ceSTAe~ zaktimaya hotI hai| koI bhI deva' sAtvika manuSya kA kucha bhI nukasAna karane meM samartha nahIM hotA hai / itanA hone para bhI maiM caileMja detI hU~ ki tuma tumhArI zakti kA prayoga mere para bedhar3aka kara sakatI ho tadantara maiM tumheM merI sAtvikatA kA paricaya dikhAU~gI / damayaMtI ke ina zabdoM se rAkSasI hataprabha to ho cukI thI, phira - bhI damayaMtI kA bhakSaNa karane kA prayoga usane kiyA, paraMtu Aga ko P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ dekhakara vAgha, billI ko dekhakara cUhA, mayUra ko dekhakara sarpa jaise zakti hIna bana jAte haiM, vahI dazA rAkSasI kI huI, usake saba prayatna vekAra gaye tava damayaMtI dhyAnastha huI, AMkhe baMda kI aura mana meM arihaMta paratmAtmA, munirAja tathA jaina dharma kA dhyAna kara svastha huI vaha volii| (1) yadi merA Antarika mana bhI mere pati nalarAjA ko chor3akara dUnare puruSa maiM na lagA ho to mere satItva ke prabhAva se he rAkSasI tuma hataprabha bana jaao| (2) jisake nAmasmaraNa mAtra se roga, zoka, Adhi, vyAdhi dUra ho jAti hai, ve 18 doSarahita kevalajJAna ke mAlika arihaMta paramAtmA yadi mere mana meM vase hue ho to rAkSasI tumhArI AzA nirAzA meM vadala jaao| (3) mana-vacana kAyA se kRta kArita tathA anumodita, devayoni, tiryacayoni aura manuSyayoni ke jIvoM ke sAtha maithunabhAva' kA tyAga kara jo brahmaniSTha hai, ve dayApUrNa paMcamahAvratadhArI yadi mere gurudeva ho to he rAkSasI ! tumhAre jIvana meM se hiMsaka bhAva samApta ho jAya / / (4) janma se hI mere hRdaya meM, mana meM, tathA buddhi meM bhI arihaMta para mAtmAoM kI ahiMsA-saMyama tathA tapomayI AjJA vajralepasI rahI ho to he rAkSaso ! tumhArI dRSTa buddhi kA vilaya ho jAo, mAno / garuDI maMtra se jaise sarpa kaMpa jAtA hai usI prakAra vaha rAkSasI bhI kaMpAyamAna ho gaI aura damayaMtI ko khAne kI icchA se mukta banI, kyoMki ziyala saMpanna pativratA strI ke vacana hI amogha zakti ke dhAraka hote haiM / rAkSasI ne socA yaha strI sAmAnya nahIM hai, apitu anyUna prabhAvavatI hai ataH damayaMtI ko namaskAra karake antardhAna ho gaI / upadrava mukta banI huI damayaMtI ne apanA prayANa punaH cAlU kiyA aura Age bddh'ii| 68 P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ yadyapi AtmA meM zaktiyoM kA akhUTa khajAnA thA, phira bhI zarIra java nimitta kAraNa banatA hai, taba bhakha, tarasa, thakAna Adi vyAdhi bhI satAye vinA rahatI nahIM hai / isa samaya unheM joradAra tarasa satA rahI thI, ataH vyAkulatA se parezAna banI huI damayaMtI kucha dUrI para eka nadI dekhatI hai, paraMtu cAroM tarapha najara lagAne para pAnI kI eka bUMda bhI dikhAI na dene pAI, isase jarA hatAza honA svAbhAvika thaa| mAnavIya jIvana ke saMskAra do prakAra ke hote haiM : (1) AtmasaMyamI insAna (Him Self) ke mana buddhi, indriye tathA kArya bhI AtmA ke adhIna honese usakA jIvana hI pavitra bana jAtA hai, jisase unakA zabdoccAraNa bhI maMtra banatA hai tathA vicArane para bhI devoM kA sAnnidhya prApta hotA hai / / (2) dUsare prakAra ke AdamI Atma ke asaMyamI hone se unakI indriyeM, mana, buddhi tathA kAryapaddhati paraghAtaka banane pAtI hai / aisI sthati meM unake maMtra, taMtra, jaMtra bhI niSphala banane meM dera nahIM krte| - damayaMtI kI AtmA saMyamI hone se tathA zArIrika pIr3A bhI jIrasara hone se usane isa prakAra kA saMkalpa kiyA / "apanI AtmA ke darzana, ra zarIroM meM pRthaka-pRthak AtmAoM ke darzana tathA jitanI bhI AtmAe~ 2 ve saba eka sI haiM, aisA nirNaya karavAne vAlA samyak darzana / saMsAra kI yathArthatA ko batalAne vAlA samyak jJAna tathA jAne hue tatvoM ko jIvana meM utaravAne meM pUrNa zakta samyak caritra, yadi mere jIvana ke naNu-aNu meM vidyamAna ho to yaha nadI jala se paripUrNa vane aisA kahakara damayaMtI ne apanI paga kI er3I ko jamIna para tIna bAra pakArI aura usI samaya svaccha, zItala tathA svAdu jala bahane lagA va kinAre para rahanevAle saikar3oM gAMva ke hajAroM AdamI pratyakSa camakAra dekhakara khuza hue / damayaMtI ne yathAruci pAnI pIyA to bhI thakI huI hone se eka vaTavRkSa ke nIce vizrAnti hetu baiTha gii| 69 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArthavAha se milana usa samaya eka sArthavAha isI jaMgala meM par3Ava DAle thA, usake AdamI lakar3I, chAne tathA pAnI lene ke lie jaMgala meM ghUma rahe the, unakI dRSTi meM damayaMtI AI aura ve bole, bhadre ! isa bhayaMkara jaMgala meM devI ke rupa raMga ko dhAraNa kiye tuma kauna ho ? taba satI ne kahA, mai manuSyastrI hU~, sArtha se bhraSTa hone ke bAda maiM ekAkinI idhara-udhara rakhaDa rahI huuN| merI icchA tApasapura nagara meM jAne kI hai, ataH Apa mujhe vahAM para pahu~cA dene kA kaSTa kreN| naukaroM ne kahA, jisa dizA meM sUrya asta hotA hai usI ko lakSya meM rakhakara calI jAogI to tumhAre iSTa sthAna para pahu~ca jAogI / hama rAstA batalAne meM samartha nahIM hai| yahAM se kAma pUrNa hone para hamArA prasthAna hogA, tuma yadi hamAre sAtha calatI ho to koI zahara meM chor3a deMge / damayaMtI unake sAtha calI / sArthavAha kA nAma dhanadeva thA, paropakArI va hitabuddhi ka hone se sasvAgata damayaMtI se pUchA, tuma kauna ho ? kahAM se AI ho ? aura kahAM para jAnA hai ? bhImarAjA kI putrI damayaMtI ne kahA, " maiM baniyaM kI putrI hU~, mere pati ke sAtha yahAM AI thI, paraMtu mere karmoM kI vakrata ke kAraNa nidrAvasthA meM mujhe chor3akara mere pati anyatra cale gaye haiM tumhAre sevakoM ne mujhe kahA aura maiM AI hU~ / ataH he mhaabhaag| mujha kisI nagara meM pahu~cA do / sArthavAha ne kahA hama acalapura nagara tara jaayeNge| he dharmaputrI ! tuma bhI mere sAtha calo hama tumhe puSpa kI taraH le caleMge, isaprakAra snehapUrNa sArthavAha ne damayaMtI ko acche vAhana meM baiTha diyA aura Age calane ke liye prasthAna kiyaa| calate-calate parvata ke pAna kI eka nadI ke kinAre punaH par3Ava DAlA bhojana pAna kA kAryakrama samA hone ke bAda jaba sAMyakAla huA, taba dharmagoSThI karane hetu saba eka hue bhAMti-bhAMti kI carcA hone ke pazcAta damayaMtI bolI ,vana meM, raNazatru ke bIca meM, samudra meM, agni ke madhya meM, parvata para, yA aura kisa 70 P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhayakara sthAna meM phaMse hue insAna ko pUrvabhavIya puNya hI sAthIdAra vanatA hai, anyathA usakI par3hAI, cAlAkI, saphAI Adi usase vizvAsaghAta karane meM dera nahIM karate / puNya bhI vizeSa tathA sAmAnya rupa se do prakAra kA hai. jisameM prANAtipAta, asatya, corI, maithuna aura parigraha kA tyAga ho athavA usake tyAgI kI sevA ho vaha vizeSa puNya kahalAtA hai, phalasvarupa AnevAle bhavoM meM use acchA khAnadAna, rupasaMpatti, tathA bhautika sAdhana pracura mAtrA meM milane se ArtadhyAna rahita vaha punaH jainadharma kI ArAdhanA karake uttarottara kalyANa paramparA prApta kregaa| sAmAnya puNya se bhI manuSyAvatAra milegA paraMtu hiMsaka aura niMdatIya khAnadAna, kadrupa zarIra, gaMde sthAnoM meM makAna tathA khAnapAna kI asahaya taMgI Adi se usakA jIvana una-una padArthoM ko prApta karane kI lAlasA meM ArtadhyAnI aura raudradhyAnI banakara rote-rote jIvana ko samApta kregaa| ataH saMsAra kI mAyA ko bijalI ke camakAre jaisI samajhakara dharmadhyAna kI bhAvanA meM jIvanayApana karanA hI manuSya jIvana kA, buddhi kA, jJAna-vijJAna kA phala hai / choTA baccA bhI samajha sake aisI damayaMtI kI bAteM sunakara saba ke saba atyadhika prasanna hue / seTha ko baDA bhArI Ananda isalie haA ki, vanavAsa ke samaya meM bhI aisA supAtra jIva apane bIca meM atithi rupa meM AyA hai| damayaMtI ke prati saboM kA sadabhAva bar3hane paayaa| isa prakAra dharmagopThI samApta hAta hI saba apane-apane sthAna para gaye aura paramAtmA kA dhyAna karate ho nidrAdhIna hue| ahorAtra meM dina tathA rAtri ke kAryakrama yogI aura bhAgo ke pRthak hote haiM / bhogI dina ke samaya kAryarata hotA hai, aura rAta meM nidrAdhIna banatA hai. jaba yogI dina meM kucha nidrA karatA hai aura rAta meM paramAtmA kA dhyAna, AtmA ke citavana tathA saMsAra ke svarupa kA manana karatA huA rAtri pUrNa karatA hai| isa sArtha meM bhI eka bhAgyazAlA gRhastha bar3e madhura svara se namaskAra mahAmaMtra kA uccAraNa kara P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahA thA / sukhapUrvaka soI huI damayaMtI bhI usa maMtroccAra ko bar3I sAvadhAnI se suna rahI thI, use AnaMda kA pAra na rahA / prAtaH samaya meM damayaMtI ko jayajinendra karane hetu sArthavAha jaba AyA taba damayaMtI ne kahA, rAta ke samaya jo bhAgyazAlI itane madhusvaroM meM namaskAra mahAmaMtra par3ha rahA thA, usake darzana karane kI abhilASA hai, Apa mujhe usa svAmI baMdhu ke pAsa le jAne kA kaSTa kare, usakI icchA ko pUrNa karane ke irAde se seThajI ne usI samaya svAmI baMdhu jisa taMbu meM thA vahAM para damayaMtI ko lekara AyA jahAM para apane sAmane vastra kA eka paTTa rakhakara vaha bhAI caitya vandana kara rahA thA, bhAvavAhI caityavandana, stavana aura madhura kaMTha uccArita namutthuNaM Adi ke pATha ko sunane meM usako var3A bhArI Ananda AyA / jaba bhagavAna kI bhakti itanI sundara ho rahI ho tava bIca meM eka bhI akSara bolanA yA bAteM karanA paramAtmA kI mazkarI karane jaisA hai / damayaMtI sarvathA mauna lekara baiTha gaI / kyoMki sUtroccAra tathA stavanAdi saMgIta hai usase bolanevAle ko jo AnaMda AtA hai, sunanevAle ko usase jyAdA AnaMda AtA hai saMgIta ucca prakAra kI eka viziSTa kalA hai jo mokSa dilavAne meM samartha hai / use cAhe koI bhI kare yA bole usakI apekSA ekarasa hokara tanmaya bananA jyAdA mahatva rakhatA hai vandanAdi kriyA pUrNa hone ke bAda jayajinendra pUrvaka damayaMtI bolI, Apa batalAIe ki, isa paTTa ke bIca jo biMva hai, vaha kauna se tIrthakara paramAtmA kA hai ? uttara meM usane kahA, 'he dharmazIla vahana ! bhaviSya meM honevAle 19 veM mallinAtha paramAtmA kA yaha viMva hai,AgAmI prabhu kA biMba Apane kyoM rakhA ? javAba meM zrAvaka ne kahA, maiM samudra ke kinAre kAMcIpura nagara kA vaNik hU~, ekabAra dharmagupta nAma ke munirAja hamAre gAMva padhAre, vandana vyavahAra karane ke pazcAt maiMne pUchA, 'he gurudeva ! merA nistAra kina paramAtmA ke zAsana meM hogA ? uttara meM gurujI ne kahA, mithilA nagarI meM tU prasannacandra rAjA jaba 72 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ vanegA, isa tava cauvIsI meM ogaNIsaveM mallinAtha prabhu ke darzana karane ke bAda pravrajyA, kevala jJAna aura mokSa ko tuma prApta kroge| tava se maiMne mallinAtha prabhu kA viMba vanavAyA, tathA bar3I zraddhA se unakI pUjA, pATha karatA huuN| tatpazcAt zrAvakajI ne pUchA, 'he bhaginI !' Apa kauna hai ? kaise padhArI ? tatra damayaMtI ne pati ke viyoga Adi kA sava vRtAMta kaha diyaa| zrAvaka bhI karuNAjanaka vRttAMta sunakara azrupUrNa nayanoM ko sAphakara mere daHkha meM samavedanA pragaTa kara bolA ki, 'he vahana !' zoka saMtApa mata karo, karmoM kA phala bhugatanA anivArya hai| dhanadeva seTha pitA ke tulya hai tathA mujhe bhAI samajhanA, yahIM para raho aura dharma kI ArAdhanA sukhapUrvaka karo, duHkhoM kA anta karane meM dharya ke atirikta dUsarA koI samartha nahIM hai| - kramazaH calate hue acalapura nagara bhI A gayA damayaMtI ko vahIM para jor3akara sArthavAha Age baDha gyaa| - satItva kA acintya prabhAva punaH ekAkinI banI huI damayaMtI bhI dizAzUnya hariNI kI taraha kucha Age bar3I aura eka vAva ko dekhakara tRSA kI zAMti karane itu vAva meM utarI aura antima pagathiye para pAnI pIne ko baiTha gaI, radhone ke irAde se damayaMtI ne apanA paira pAnI meM rakhA / usI samaya eka magara AyA aura usa paira ko muMha meM rakhakara damayaMtI ko khiMcane lagA / damayaMtI ko khyAla AyA ki merA paira kisI jalajantu ne pakar3a rakhA hai| kudarata kA bhI nyAya hai ki, duHkhiyoM ke Upara hI eka duHkha pUrA hone bhI nahIM pAtA taba taka dUsarA duHkha TUTa par3atA hai| insAna mAtra ke lie saMkaTa ke samaya meM namaskAra mahAmaMtra hI camatkArI banatA hai / jaise hI damayaMtI ne namaskAra maMtra kA prAraMbha kiyA, usI samaya paramAtmA kI meharabAnI samajho ki magara ko bagAsA AyA aura usane apane paira ko khicakara upara liyaa| mRtyu ke mukha se bacI huI usane P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAtha muMha dhIkara svaccha jalapAna kiyA aura bAvaDI ke Upara ke pagathiyeM para AsIna huii| zAstravacana hai ki, saMsAra bhara meM jitane bhI maMtra haiM unakA mUla namaskAra mahAmaMtra hai / jIvana ke aNu-aNu meM yadi zraddhA, sAtvika bhAva tathA viveka kI prApti ho gaI hai to insAna ajaba-gajaba kI zakti prApta kara sakatA hai| vyakti vizeSa ke nAma ke maMtroM meM kisI ko zraddhA hotI hai tathA kisI ko nhiiN| jaba namaskAra mahAmaMtra meM guNoM ko namaskAra kiyA gayA hai aura guNa-guNI bhinna nahIM hone se guNoM kA namaskAra guNI ko pahu~ca / jAtA hai bAhya tathA Antara do prakAra ke zatru hote haiM, usameM se bAhya zatruoM kA hanana saMbhava ho sakatA hai, jaba Antara zatruoM ko mAranA, dabAnA, harahAlata meM bhI sarala nahIM hai ava: jina bhAgyazAlioM ne krodha, kAma, mada, mAyA, lobha Adi ko jJAnapUrvaka kI sAtvika tapazcaryA rupI Aga meM samUla jalAkara khAka kara diyA ho unheM kevala jJAna kI prApti hotI hai, ve arihaMta, sarvajJa, devAdhideva, paramAtmA paramezvara Adi ke nAma se vyavaha ta hone pAte hai / jo sAkAra sayogI paramAtmA kahalAte haiM, jaba ve siddhazilA (mokSa) prApta kara lete haiM taba nirAkAra, ayogI paramAtmA banane hai| kisI bhI jAta-pAta ke bhAgyazAlI vyakti paramAtmApada prApta kara sakate haiN| arihaMta tathA siddha devatatva hai| __ pRthvI, jala, agni, vAyu, vanaspati tathA doindriya, trIrindriya, caturindriya, paMcendriya jIvoM kI hatyA kA sampUrNa tyAga kiyA ho, tathA mana, vacana kAyA ke asaMyama ko roka liyA ho tathA pAMcoM indriyoM kA sthUla aura sUkSma vega ko sarvathA virodha kiyA ho ve muni kahalAte haiM, unameM se viziSTa yoga kriyA sampanna upAdhyAya banate haiM tathA unameM se bhI sAmyabhAva, saumyabhAva tathA saMpradAya rahita bane hue AcArya kahalAte hai / ye tInoM gurupada ke dhAraka hai, tathApi samyak darzana, jJAna caritra tathA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ tapodharma kI samyak ArAdhanA ke binA koI bhI jIva AtmotthAna karane meM samartha banatA nahIM hai ataH ye cAra dharma hai uparokta deva guru aura dharma jina bhAgyazAlI kI AtmA meM sthita hai unakA jIvana hI maMtramaya hone se svapara kalyANa unake lie sulabha banatA hai / damayaMtI kA jIvana hI saMyamita tathA maryAdita thA, ataH usake sAmane deva, devI rAkSasa Adi kA bhI calane nahIM pAyA to vicAre magara kI kitanI zakti ? RtupaNe rAjA kI dAsIe~ jisa bAvaDI ke Uparitana pagathie~ para damayaMtI baiThI thI, vaha acalapura nagara kI sImA meM thI, jahAM para RtuparNa nAma kA rAjA rAjya karatA thA / candrasamAna ujjavala yazavAlI candrayazA nAma kI rAnI tathA candravatI kanyA tho| rAjagharAnA bar3A hone se jala kA vaparAsa jyAdA rahatA hone se rAnIjI kI dAsIe~ pAnI bharane ko bAvaDI para AtI hai aura pAnI bharakara puna: jAtI hai| Aja ke dina jaba ve pAnI bharane AI, taba damayaMtI ko dekhakara Azcaryacakita banakara vicArane lagI, kyA yaha devI hai ? nAgakanyA hai? yakSa kanyA hai? indra mahArAja kI apsarA yA kilottamA hai ? ina vicAroM meM bhaTakatI huI ve dAsIe~ vicArane lagI, yaha strI, devI Adi to nahIM hai kyoMki deva-devI kI AMkheM palaka mAratI nahIM hai, jamIna para paira unake par3ate nahIM hai tathA pasInA bhI unheM AtA nahIM hai / jaba isakI AMkhe bhaya kI vyathA ke mAre cAroM tarapha palaka mAra rahI hai, pasInA bhI bhayajanya sA laga rahA hai, tathA jamIna para AsIna hI hai, ataH yaha manuSyastrI honI cAhie to kyA rAjakanyA hogI? kumArI hogI ? kisI kI dharmapatnI hogI ? to patine aisI sulakSaNI nArI ko ghara se kyoM nikAla diyA hogA ? dAsIoM kI buddhi isaprakAra ke tarka vitarkoM meM kucha bhI nirNaya kara na sakI taba usameM se eka dAsI bolI, dekhojI ! apana saba rAnIjI kI caraNa sevikAe~ hai| mAnA ki acche khAnadAna kI lar3akiyeM hone para bhI 75 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ apane satkarmoM kI aspatA ke kAraNa dUsaroM kI dAsIeM vanane pAI hai / apane samAna yaha strI bhI apane karmoM ke kAraNa kucha na kucha vipattiA se grasta honI cAhie kyoMki isakA ceharA aura AMkhe hI merI bAta kA samarthana kara rahI hai| isalie vipatti samApanna vyakti ko dekhakara nirarthaka tarka vitarka karane kI apekSA isakA kucha bhalA ho vahI socanA apanI khAnadAnI ke upayukta hai, to calo apane rAjamahala meM jAkara rAnIjI se bAteM kara le, jisase dayAlu rAnI isa lar3akI para bhI dayA kregii| saboM ko yaha vAta pasaMda par3I aura zIghra gati se rAjamahala meM pahuMcakara rAnIjI ke pAsa hAtha jor3akara khar3I huI / rAnIjI ne kAraNa pUchA tava ve kahane lgii| mahArAnIjI ! Apa dayAlu haiM, paropakArI haiM, acche bure kA vicAra bhI kara sakatI haiM, isalie hamArA nivedana hai ki vAvaDI ke eka patthara para devakanyAsI sundara tathApi yUtha bhraSTa hiraNI sI bhayabhIta eka lar3akI baiThI huI hai| bAIjI ! yadyapi pratyeka vyakti apane kiye karmoM kA bhugatAna kara rahI hai to bhI dayAlu AtmA una para dayA karatA hI hai, isa samaya usa kanyA para dayA karanA hI uttamottama dharma hai anyathA jaMgala ke cora DAkU na mAlUma usakA kucha bhI vigAr3a deMge ? vAgha, siMha, sarpa Adi bar3he khataranAka jantu bhI kadAca usako parezAna kareM yA mAra DAle / ataH hamArI prArthanA hai ki, Apa usa lar3akI ko apanI putrI samajhakara use abhayadAna deN| mahArAnIjI ! Apake ghara para hama naukarI karane ke kAraNa ApakA anAja hamAre peTa meM par3A hai, ataH hama bhI isa rAjagharAne ke sadasya haiM, 'choTe muMha bar3I bAta' kahI bhI jAya to Apa nArAja na hone pAve, yahI hamArI vinaMtI hai / nItivacana bhI hai "saH kiMprabhuH yaH hitaM na zrRNute / ' apane naukaroM kA hita vacana jo mAlika nahIM sunatA hai vaha | niMdanIya hai| 14. anaMta saMsAra meM paribhramaNa karate hae jIva apane hI karmo kaa| bhugatate haiM tathA bhugatane ke atirikta kisI ke pAsa bhI dUsarA mAga 76 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahIM hai / aisI paristhiti meM karmoM ke cakra meM par3I huI vyakti yadyapi apane pApa karmoM ko kisI bhI prakAra bhugata legI, paraMtu sAdhana saMpanna insAna kA bhI kucha na kucha dharma to honA cAhie ? aura vaha hai karmo ke kAraNa duHkhI tathA anAtha bane hue ko zaraNa denA, rakSaNa denA / .), vAIjI ! jisa lar3akI ko hamane dekhA hai, usameM eka bhI kulakSaNa nahIM hai, to bhI kevala adRSTa karmoM ke kAraNa vaha vanavAsinI banane pAI hai, Aja cAro dizAe~ usake lie zUnyAvakAza jaisI hai| Apa Apa dayAlu haiM, isa vAste usa lar3akI para dayA kareM, aura zaraNa deN| dAsIoM kI bAta para rAnIjI ko vizvAsa AyA aura bolI, tuma zIghratA se jAo aura usa lar3akI ko apane yahAM sAdara le AnA acchA hai / merI candravatI putrI ke sAtha vaha rahegI, khAyegI, pIyegI aura AnandapUrvaka apanA samaya biitaayegii| yaha sunakara dAsIe~ prasanna hokara apane-apane ghar3e mastaka para rakha lie aura vAvaDI tarapha calane lagI / hamezA kI apekSA Aja kI gati meM tejI hai, utsAha hai aura dUsare jIvoM kI rakSA karane kA Ananda hai / dharma zAstrakAroM ne bhI kahA hai, "paropakAra jaisA dharma dUsarA eka bhI nahIM haiM" manuSya janma pAkara kevala udarabharI vananA yaha to pazu se bhI kharAba jIvana hai aura marane ke bAda kAlA muMha lekara paramAtmA ke ghara jAne kA lakSaNa hai, jaba ki bhUkhe ko roTI denA, tarase ko pAnI denA, ThaMDI meM kaMpate ko vastra denA, rogI ko auSadha denA aura jIva mAtra ko apane samAna samajha sabhI ke hita meM dravyavyaya, buddhivyaya aura samaya vyaya karanA yahI jaina dharma hai, mokSa mArga hai tathA arihaMta paramAtmAoM kI prasannatA prApta karane kA mArga hai athavA bhaviSya meM svayaM ko arihaMtapada prApta karane kA cinha hai| dAsIe~ vAvaDI para pahu~ca bhI gaI aura nagara tarapha svayaM padhArane kI icchA rakhanevAlI lakSmI devI ke sadRza damayaMtI ko usI avasthA meM 77 Jun Gun Aaradhak Trust P.P. Ac. Gunratnasuri M.S.
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ baiThI huI dekhakara bolI, isa nagara meM RtupUrNa rAjA kI candrayazA nAma kI paTTarAnI tumheM bahumAna pUrvaka AmaMtraNa de rahI hai, ataH zUnyacitta banakara isa bhayaMkara jaMgala meM rahanA chor3a do aura mAnasika, vAcika tathA kAyika saba prakAra ke gupta tathA agupta duHkhoM ko tilAMjalI do, kyoMki kadAca durAcArI, duSTabhASI, badamAza insAna luccAI pUrvaka tumheM parezAna kare athavA vyaMtarAdi duSTayoni ke deva anartha kare isase nagara meM padhArane kA rakheM, jisase tuma saba saMkaToM se baca jaaogii| bahana ! tumhArA yaha mulAyama zarIra, sUrya ke samAna camakatA lalATa, (kapAla) laMbe hAtha, popaTa sI nAka, laMbe kAna, pUrNa candramA tulya mukha, dADima ke dAne se dAMta, paripakva TamATara se hoMTha, kAlI nAgana jaisI yaha veNI tathA hathiNI-sI cAla dekhakara anumAna karanA sarala hai ki tuma bar3e UMce khAnadAna kI putrI ho yA kulavadhu ho, paraMtu karmoM ke bar3e bhArI viSacakra meM phaMsa gaI hone se Aja tumheM vanavAsa milA hai| bahana saMkaTa to insAna para hI Ate haiM aura jAte haiN| patthara ko kauna sA saMkaTa AnevAlA hai ? agni meM khUba-khUba tapa jAne ke bAda suvarNa kimatI banatA hai / apanI chAtI para agni kA bhAra sahana karane ke bAda hI dIpaka prakAzamAna hone pAtA hai| suI se apane hRdaya ko vidhAna vAlA puSpa hI mAlA ke AkAra meM parivartita hokara arihaMta paramAtmA oM ke, dIkSArthIoM ke tathA dUsare puNyazAlIoM ke gale ko suzobhita karatA hai, ataH dukhoM kA AnA aura bhugatanA kisI ko bhI pasaMda na par3e to bhI saMkaTagrasta insAna jaba bhI unase chuTakArA pAkara mukta banegA taba vaha atyaMta gaurava ko prApta hokara lAkhoM karor3oM jIvoM ko abhayadAna dekara upakAra karanevAlA banane pAyagA, to aba kucha bhI Age pIche kA soce binA hamAre sAtha calane kI taiyArI karo aura clo| mahArAnIjI tumheM putrI kI taraha satkAregI rAjAjI khuza hoMge aura candrayatI to tumheM dekhakara khuzI ke mAre nAcane lgegii| yaha dekhakara 78 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ damayaMtI dAsiyoM ke sAtha nagara tarapha calane lagI / ve punaH bolI, tuma hamArI mahArAnIjI kI putrI ho, ataH hamAre lie bhI pUjyA banane pAI ho ataH tumhArA gaurava rakhanA hamArA Adya kartavya rahegA / vinaya pUrNa bhASA sampanna dAsIyoM kI tarapha damayaMtI premala bnii| vyakti kA dimAga pratikSaNa naye-naye saMkalpoM ko karatA rahatA hai, damayaMtI kI janetA puSpadaMtI kI sagI bhaginI yaha candrayazA rAnIjI thI isIlie usake hRdaya meM Ananda aura saMkoca kA prAdurbhAva eka hI sAtha iaa| Ananda isalie ki, mausI kA ghara merA hI ghara hai, Aja idhara pA rahI hU~ to kalaha terI mAtA tathA pitA kA bhI milanA sulabha banegA koca isalie kI mastakapara vipattiyoM ke megha pUrNa tAkata se tophAna kara rahe ho to sage snehiyoM ke ghara para jAnA bhI jokhama hai| itanA gyAla rakhakara damayaMtI ne nirNaya kiyA ki, mujhe khUba saMbhalakara aprakAzita hI rahanA hai / isaprakAra ke saMkalpa Aye gaye aura rAjamahala bhI A yA, rAnIjI svayaM mahala ke mukhya dvAra taka A gaI thI, damayaMtI ne bhI rAnI ko jayajinendra pUrvaka namana kiyA, aura mahala meM praveza kiyaa| jase dekhakara use AnaMda kA pAra na rhaa| pUchatAcha karane para damayaMtI ne kahA maiM vaNikputrI hU~ pati ke sAtha grAmAntara kara rahI thI, taba thakI huI maiM jaba eka vRkSa ke nIce nidrAdhIna thI, taba merA pati mujhe chor3akara anyatra calA gayA hai / bAta sunakara rAnIjI gadgad ho gii| damayaMtI ko chAtI se lagAI aura bolI, beTI ! kiye karmoM kI jAla avazya bhoktavya hone se usake udayakAla meM dhIraja rakhanA hI uttama upAya hai / kyoMki "bipatti baDana ko hota hai choTe se ati dUra" tumhArA lalATa hI jAhira karatA hai ki, tuma sAmAnya strI nahIM ho kyoMki vinayaviveka kI prAdurbhuti vizeSa meM hI hotI hai, sAmAnya meM nahIM / aba tuma isa bAta kA khyAla rakhanA yaha makAna tumhArA hI hai| dharma, devadarzana, muni tathA sAdhvI samAgama, sAmayika, dhyAna, jApa, dAnapuNya Adi saba P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ kArya karane kI tumheM suvidhA dI jAtI hai| merI putrI candravatI aura tumhAre meM mujhe kucha bhI pharka mahasUsa nahIM hotA hai, ataH donoM sAtha meM khelo-kUdo sAtha-sAtha dharma tathA puNya karo aura dUsaroM ko bhI karane kA avasara do|. . . bhImarAjA kI putrI damayaMtI jo dakSiNArtha bharata ke rAjAdhirAja nalarAjA se vivAhita hai, merI bhANeja hotI hai jaba vaha choTI thI tava maiMne dekhI thI Aja to vaha bhI tumhAre jitanI bar3I ho gaI hogI ? tumheM dekhatI hu~ aura merI bhANeja damayaMtI kI yAda satAne lagatI hai, paraMtu mana meM samAdhAna kara letI hU~ ki, usakA akelI kA AvAgamana mere yahAM sarvathA asaMbhAvita hai, aisA kahakara rAnIjI ne punaH usa lar3akI ko apane gale lagA lI / sAmanevAlA vyakti mere se saMbaMdhita hai yA nahIM ? isa viSaya meM apanA aMtaHkaraNa hI pramANa banatA hai, kevala duvidhA isalie ki, yaha lar3akI baniye kI hai aura putra-vadhu bhI baniye kI hai ataH sabakucha eka samAna hone para isa lar3akI ko vaha apanI bhANeja mAnane kI utAvala na kara sakI / phira bhI rAnIjI ne usase kahA, isameM kyA tathya hai vaha paramAtmA jAne to bhI merA adRSTa mana sAkSI detA hai ki, maiM tumheM merI bhANeja hI mAnakara tumheM pyAra karU~ / dAnazAlA meM damayaMtI kA Agamana mA candrayazA rAnIjI bar3I dayAlu hone se gAMva ke bAhara eka dAnazAlA kA saMcAlana karatI thI, jisameM apane gAMva kA tathA dUsare gAMva kA koI bhI musAphira peTa bharakara bhojana karatA thA, rAnIjI bhI vahAM para pratidina jAtI thI aura garIboM ko kucha na kucha dekara hI bidA karatI thii| isa prakAra dIna, duHkhI, anAtha tathA brAhmaNa atithi sAdhu saMta bhI usa dAnazAlA me bhojana pAkara saMtuSTa hote the / eka dina damayaMtI ne rAnIjI se kahA, bAIjI yadi Apa kabUla kareM ta 80 P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Apake badale meM dAnazAlA meM dhyAna rakhaM / jisase kisI bhI veSa meM yadi merA pati AyA to usako pahacAna skuuNgii| rAnIjI ne bAta mAna lI aura damayaMtI ne dAnazAlA saMbhAla lI / rasoI ke kArya meM bhI vaha sahakAra detI thI jisase kisI bhI padArtha meM jIva jantu kI hatyA hone na pAve / pAnI svaccha tathA kapar3e se chAnakara rakhavAtI thii| kahIM para gaMdApana' na ho etadartha vaha jAgRta thI / kyoMki aiMThavADa meM prati antamuhurta saMmUcchima jIvoM kA utpAdana aura hanana honA jainazAsana mAnatA hai, ataH koI bhI naukara yadi pramAda kare to damayaMtI svayaM anAja, zAka vagairaha ko sAphasUpha kara letI thii| isaprakAra dAnazAlA meM hajAroM AgantukoM kA milana svAbhAvika bana jAtA thA, vaha sabase pUchatI thI ki, aise rupavAle insAna ko tumane kahIM para dekhA hai ? jaba sunanevAle isa bAta ko inkAra karate the taba damayaMtI ke duHkha ko paramAtmA hI jAna sakatA thaa| phira bhI duHkhapUrNa usane apanI DyUTI ko hI dharma samajhakara dina pratidina ke kAryoM meM kabhI bhI pramAda nahIM kiyA, tathA garIboM kI sevA meM hatotsAha bhI banane na paaii| - insAna ke cAra prakAra hai / insAna jaba paramArtha ke prati AMkhe baMda kara apane hI svArthoM kA lakSya rakhatA hai to usakI insAniyata kA vikAsa kabhI bhI nahIM ho sakatA hai, aura usake vinA vaha cAhe karor3Adhipati, lakSAdhipati, kisI bhI prAMta kA yA deza kA pradhAna maMtrI, sarasenApati athavA cAhe kitanA hI rupavAna ho yA DigrIdhara ho to bhI hara hAlata meM itihAsa ke pRSThoM para amara nahIM banatA hai / saMsAra meM insAna mAtra ke sAtha samAja jur3I huI hone se usakA dharma eka hI hai, aura vaha isaprakAra -- ko (1) apane svArthoM kA balidAna dekara bhI paramArtha kre| (2) apane svArthoM kA nukasAna na hone deM aura paramArtha kare / 81 Jun Gun Aaradhak Trust P.P.AC.Gunratnasuri M.S.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) apane svArthoM ko sAdhe paraMtu paramArtha ko rattimAtra bhI hAni na pahuMcAve / (4) dUsaroM ko bhUkhe mArakara bhI svArtha meM hI dattacita rahe / samAja tathA deza ke baccoM ko dudha nahIM aura apane kutte ko biskuTa aura dUdha deza ke bacce naMge phire aura apane baccoM ke lie paradezI mulAyama vastra va moTara ityaadii| isI se samajhanA sarala hogA ki Upara ke cAroM prakAra ke insAna meM se prathama aura dUsarA insAna uttamottama hai| tIsarA kamIna hai aura cauthA rAkSasa se bhI bhayaMkara hai| bezaka ! damayaMtI ko apane pati kI tapAsa karane kA lakSya thA, paraMtu jabaki, apane svArthoM ke Upara nikAcita karmoM ke meghoM kA ghaTA. Topa joradAra ho to kyA ? rone baiThanA ? yA chAtI kuTane baiThanA? itanA karane para bhI svArtha kI pUrti ho jAyagI kyA ? ina saba bAtoM meM zAstrakAroM ne sarvathA manAhI kI hai, isalie acchA to yahI hai ki, insAna cAhe hajAroM saMkaToM meM se pasAra ho rahA ho to bhI use paramAtha arthAt dUsaroM kI bhalAI kA khyAla kabhI bhI chor3anA nahIM caahie| damayaMtI ne apane jIvana meM se azubha tatva dUra kiye hai, isIlie vaha svastha hai, samAdhistha hai aura hAsyazIlA banakara dIna-duHkhI aura anAthoM ko dAlaroTI khilA rahI hai| cora ko phAMsI se chuDavAnA eka dina kI bAta hai, damayaMtI dAnazAlA meM thI tava kitane hI sipAhI (polisamena) eka cora ko pakar3akara zUlI ke sthAna para le jA rahe the| cora vyAkula yA, usakI AMkhe ro-ro kara nisteja banI huI thI, lohI ke abhAva meM muMha sapheda bana cukA thaa| usake Age Dhola baja rahA thA aura udghoSaNA karate hue eka sipAhI kaha rahA thA ki, yaha cora hai ataH RtuparNa rAjAne inako zUlI para car3hAne kA Adeza diyA hai aura prajA ko saMdeza diyA hai ki, jo bhI insAna corI badamAzoM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ karegA / vaha isa cora kI taraha daMDaya rahegA, cora kI dayanIya dazA ko dekha kara use dayA AI aura vaha dAnazAlA se nIce utarakara ArakSakoM se pUchatI hai, isane kauna sA aparAdha kiyA hai ? taba unhoMne Upara mujava kahA / cora ne damayaMtI ko hAtha jor3akara namaskAra kiyA aura volA, 'he bhAgyavatI !' Aja tere darzana mujhe isa hAlata meM hue haiM, to maiM maraNa zaraNa kaise bana pAUMgA ? taba damayaMtI ne kahA mata Daro, tuma maroge nahIM maiM tumheM chor3avA luuNgii| taba usane apane satItva kA smaraNa kiyA aura hathelI kA pAnI nIce girAte hue kahA 'maiM yadi satI hU~ to cora ke / hAtha meM par3I huI hathakar3I TUTa jAya' usI samaya hathakar3I ke Tukar3e ho gaye / hajAroM puruSoM ne abhUtapUrva isa dRSya ko dekhA, aura pratyakSa camatkAra dekhakara zeSa janatA bhI AI aura satI kI jaya ho, isa prakAra nAre AkAza meM gUMja utthe| RtuparNa rAjA bhI AyA aura saba kucha pratyakSa karake vismita banA huA vaha cAroM tarapha apanI AMkhoM ko ghumAtA huA bolA, veTI ! matsya galAgala jaise saMsAra ke insAnoM ko daMDa denA tathA sajjanoM kA satkAra karanA yaha to rAjadharma hai| prajA kA kara lekara pRthvI ko cora tathA badamAzoM se bacAnA pApa nahIM hai| isa prakAra ke apane dharma se yadi rAjA bhraSTa banatA hai to vaha svayaM pApI hai / yaha cora hai jisaprakAra mere ghara meM corI kI hai yadi dUsaroM ke yahAM bhI DAkA DAlA hotA to bhI vaha daMDaya banatA, isa kAraNa se maiM yadi ise sajA na karU~ __ to coroM ko bhI corI karane kA utsAha bar3hegA aura saMsAra hiMsA cAra, mRSAvAda, cauryavAda, uparAMta mArAmArI, kATAkATI kI pracuratA se bar3ha jaayegaa| . rAjA ko rAjanIti samajhAtI damayaMtI - javAba meM damayaMtI ne kahA, rAjan ! ApakA kathana satya pUrNa hote hue bhI saMsAra ke saMsthAna mAtra meM kucha na kucha apavAda kA honA anivArya hone se saMsAra kA vyavahAra ThIka rupa se calatA hai, kyoMki jIvoM 83 P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke svabhAva, tapa, teja tathA karmoM kI mAra eka sI hotI nahIM hai, aisI paristhiti meM saba kAnUna bhI eka taraha ke nahIM hote haiM tathA eka kAnUna bhI sabhI ke prati eka sA nahIM rahane pAtA hai| corI ke mAla mudde sahita cora pakar3A gayA ho to bhI usake adhyavyavasAyoM kA tathA paristhiti vizeSa kA nirNaya bhI nyAyAdhIza ko karanA hogA kAraNa ki paristhiti vaza corI karanevAlA insAna bhI bhUtakAla kA yA bhaviSyatakAla kA sAhUkAra ho sakatA hai, aura dikhAve kA sAhakAra bhI badamAza tathA bhaviSyatakAla meM bhI mahAbadamAza bana sakatA hai| ina tathyoM ke alAvA bhA IzvarIyatatva, nyAyAdhIza ke nyAya se bhI behatara nirAlA tathA zaktipUrNa hotA hai, jisase avasara vizeSa prApta hone para nyAyAdhIza kA nyAya bhI parivartita hone meM dera nahIM karatA hai, athavA rAjA mahArAjAoM kA bhI parivartita karanA par3atA hai| - yaha cora jise maiM merI AMkhoM se dekha rahI hU~, yadi mere sAmane mRtyu ke zaraNa bane to mere jaisI arihaMtoM pAsikA zrAvikA ke dayAdhama kI dazA kyA hogI ? yadyapi yaha aparAdhI ho sakatA hai to bhI merA zaraNa meM AyA huA hone se Apa ise avazya mApha kare kyoMki jisaprakAra cepIroga dUsaroM meM saMkrAnta hone meM dera nahIM karatA hai, vaise hI ina cAra kI kAtara AMkhe, rone jaisI sUrata mere hRdaya meM saMkrAMta ho jAne se dayA kI yAcanA karatA isakA mukha mere se dekhA nahIM jAtA hai| garIba, anAtha, aparAdhI Adi kA darda dekhakara aura sunakara dayApUrNa insAta ke dila meM eka darda hotA hai, jisase vaha svayaM becaina ho jAtA hai| rAjan ! aba Apako samajhanA sarala hogA ki, dUsaroM ke darda kI apekSA use dekhakara aura sunakara apane mana meM utpanna hue darda kI davA insAna ko karanI hai, anyathA dayAdharma bhI eka tamAze jaisA vana jAyagA / RtuparNa rAjAne dharmaputrI ke tulya damayaMtI kI nyAyapUrNa bAta 84 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ / mAnya kI tathA cora ko mRtyudaMDa se mukta kiyaa| mRtyu se mukta nA cora khuza huA aura damayaMtI ke caraNoM meM mastaka namAyA, mAphI gI aura pratidina damayaMtI ke darzana karane kA niyama liyaa| _____ekabAra damayaMtI ne cora se pUchA, tuma kauna ho ? kahAM ke rahasI ho ? tathA atyaMta nindanIya cauryakarma kyoM kara rahe ho ? uttara usane kahA, maiM tApasapura nagara ke vasaMta sArthavAha ke ghara para dAsakarma ratA thA, merA nAma piMgala thA / choTI umra meM duSTa durjana tathA bada zoM ke sahavAsa ke kAraNa mere jIvana meM corI vagairaha karane kI kharAba date par3I huI hone se avasara Anepara seThajI ke ghara para DAkA DAlA ra AbhUSaNoM kI peTI curA lI, paraMtu merI kismata thI ki, rAye hue dhana ko lekara jaMgala se pasAra ho rahA thA aura luTeroM ne ne lUTa liyA usa samaya mere mana meM kucha cinagArI AI aura maiMne cA ki, majadurI karane para ArAma se bhojana vastra mujhe mila rahA * phira maiMne yaha pApa karma kyoM svIkArA ? pApakarmI AtmA bijalI camakAre kI taraha kSaNika sukha kA svAsa bhale letA hogA, paraMtu sI kA bhI vaha sukha sthAyI banA hai kyA? anyAyopArjita dhana tathA zvAsaghAta kA dhana, insAna ke ghara meM sadAcAra nahIM paraMtu durAcAra AmaMtraNa denevAlA hotA hai, aura durAcArI AtmA, roga, mahAroga Daprezara, hArTa aTeka, kaiMsara Adi se AkrAnta banakara rote-rote hI ne pAtA hai / kitane hI insAna itane bhArI karmI hote haiM, jisase pApa phala bhI tatkAla bhugatanA par3atA hai| merI bhI yahI dazA thI jisase , tarasa, thakAna Adi ko sahana karatA huA maiM acalapura nagara meM yA aura RtaparNa rAjA ke yahAM dAsa banakara samaya pasAra kara rahA / ghara, rasor3A aura zayana sthAna para merI niyukti hone se merA tri AnA-jAnA hotA rahatA thaa| phira bhI merI adharma buddhi ke raNa eka dina candravatI ke AbhUSaNoM kI peTI merI najara meM AI 85 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ aura vyabhicArI insAna parastrI ko dekhate hI calita hotA hai, umA prakAra AbhUSaNoM ko curAne kI durbaddhi hote hI use curAkara pahine hu" vastroM meM chupAkara bhAga gyaa| insAna cAhe kitanA hI cAlAka ho, tthaa| usakI AMkheM gupta meM gupta bAta ko bhI prakAzita karane meM dera nahIM karata hai| cora tathA vyabhicArI apane aparAdha ko chipAne ke lAkhoM prayatna kara tathApi usakI AMkhe, lalATa kI rekhA tathA pairoM kI cAla usakI cugala khAye binA raha nahIM sktii| jaba maiM rAjaputrI ke AbhUSaNa curA raha thA, taba rAjAjI kI AMkhoM ne mujhe pakar3a hI liyA, kyoMki dakSapuru cAhe kahIM bhI baiThA ho to bhI usakI indriye, mana, buddhi cAroM tara cakkara lagAtI rahatI hai / raMge hAtha meM pakar3A gayA aura ArakSako / mere hAtha paira meM ber3I DAla dI, rAjAjI ne salI para car3hAne kI AjJa prayukta kI / usI samaya sarvathA lAcAra banA huA maiM dizAzUnya, kika taMvyamUDha tathA pAgala sA bana cukA thA, AMkhoM meM pAnI thA, hRdaya pazcAtApa thaa| ArakSako ne mujhe zUlI para le jAne ko prasthAna kiyA itanA hone para bhI merI bhaktivyatA acchI hone ke kAraNa zUlI pa jAte samaya bhI tumhAre darzana hue aura dayA kI yAcanA karane para tuma mujhe mukta kraayaa| dUsarI bAta yaha hai ki, jabase tumane tApasapura nagara chor3A hai, ta se viha vala, vyAkula aura udAsIna bane hue vasaMta sArthavAha ne bhojana pAnI ko mI tyAga diyA thA, paraMtu yazobhadrasUrijI mahArAja ne saMsAra svarupa, RNAnubaMdha tathA bhogya karmoM kI zakti Adi samajhAkara sa dinoM ke bAda upavAsa kA pAraNA karavAyA / eka dina kI bAta hai / vaha vasaMta seTha mUlyavAna padArthoM ko lekara kubara rAjA ke yahAM gayA,' samarpita kI abhivandana kiyA taba khuza hokara rAjAne chatra cAmara yakta tAmasapura kA rAjya samarpita kiyA, taba se vaha vasaMta zekhara nA rAjA ke rupa meM rAjya kA saMcAlana karatA huA samaya pasArakara rahA P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 cora kI bAteM sunakara damayaMtI bolI, 'putraka !' asAra saMsAra kA yahI svarupa hai ki, jIvamAtra apane-apane svArthoM kI mAyA meM jIvana pUrNa kare, to bhI merI salAha yadi tumheM rucikara lage to isa mAyAvI sAra kI mAyA se mukta bana jaao| usane kahA, 'pUjya mAtAjI ! bApakA vacana maiM solaha AnA svIkAra karatA hU~, matalaba ki, dIkSA dene ke lie pahale se hI maiMne nirNaya kara liyA thaa| karma saMyoga se usI samaya pRthvI ko pavitra karate hue do munirAja acalapura nagara meM dhAre aura gocarI ke samaya damayaMtI ke prAMgaNa meM padhAre munirAja ko khakara prasannacitta damayaMtI ne zraddhA bhakti tathA utsAhapUrvaka doSa hita annapAnI vahorAyA, munirAja ne dharmalAbha diyA / isa taraha tidina muniyoM kI vaiyAvacca karake damayaMtI ne uttamottama lAbha hAsila kyaa| eka samaya usane munijI se kahA, prabho ! yadi yaha insAna Apako tadAna ke yogya lage to use dIkSA diijiye| jisase SaTkAya kI varAdhanAmaya isa saMsAra se isakA nistAra sulabha bane / uttara meM munijiA ne kahA, bhadre ! jo insona tumhArI AMkhoM se pasAra ho cukA hai| sakI yogyatA meM kisI ko bhI saMdeha rakhane kI AvazyakatA nahIM hai, thiti tumhArI bAta mAna kara isa bhAgyazAlI ko dIkSA dene ke lie tayAra hU~, usI samaya use devamaMdira meM le jAkara dIkSA vidhI kA raMbha kiyA aura vaha muni bnaa| - isa prakAra vanavAsa daramyAna meM dayayaMtI ne jisa prakAra se dUsare nAvoM kA hita ho sake, use tana, mana tathA dhana se kiyaa| usameM bhI mathyAtva se ghoratighora aMdhakAra meM se dUsare jIvoM ko samyakadarzana ke kAza meM lAnA, ajJAnarupamRtyu se bacAkara samyak jJAna kA amRtapAna rAnA tathA durAcAra mithyAcAra rupa dAvAnala se bacAkara samyak bAritrarupI amRtavarSA se plAvita karanA yahI uttamottama abhayadAna hai| dUsara dAno se kSaNikatapti hotI hai, jaba ratnatrayI kI ArAdhanA jIva P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtra ko anaMta sukha prApta karavAne meM kSamatA rakhatI hai / isa prakAra pUrvabhava ko samyak ArAdhanA ke bala se damayaMtI ne bahuta se jIvoM ko uddharita kiyA phalasvarupa apanI bhAvalabdhi ko paripakva banAkara apanI AtmA ko mukti ke lAyaka banA sakI hai| ki eka dina rAjasabhA meM virAjamAna vidarbha deza ke rAjA bhIma ne karNopakarNa sunA ki, jisa nalarAjA se maiMne merI putrI damayaMtI ko vivAhI thI, vaha nalarAjA apane bhAI kUbara ke sAtha jugAra khelane ke dAva meM savakucha hAra bhI gayA aura merI putrI damayaMtI ko bhI dAva para rakhI aura hAra gyaa| choTe bhAI ne nalarAjA ko apane deza se pravAsita kiyA aura damayaMtI ke sAtha vanavAsa ko svIkAra kiyaa| vana meM bhaTakate mahA bhayaMkara aTavI meM praviSTa hue tadantara unake eka bhI samAcAra karNapara Ane nahIM pAye / mAlUma nahIM ve donoM kahAM gaye ? jIvita hai ya| ajIvita ? nalarAjA jaise samyak jJAnI ko jugAra khelanA aura apanI dharmapatnI kI bhI sudhabudha rahane na pAve itanI hadataka usameM masta bananA, kevala unake pUrvopArjita ati nikAcita karmo kA hI mukhya kAraNa dikhatA hai, kyoMki zAstroM meM jIva kI jaise anaMta zakti kA pratipAdana hai, usIprakAra karma sattA bhI anaMtazakti sampanna hone se saMsAra kI sTeja para kabhI puruSa jitatA hai, kabhI indriyoM kI gulAmI, kabhI karma rAjA kI zaitAnI, kabhI mAyA kI mastAnI jitane pAtI hai| yahI kAraNa hai ki, arihaMta paramAtmAoM ne nirarthaka pApoM kA avarodha karane hetu bAraha vratoM ke pratipAdana meM anartha daMDa viramana tathA bhogopabhoga viramaNa nAma ke do vratoM kA vizeSa rupa se pradAna kiyA hai| ajJAna, mAyAvI tathA saMsAronmukhI AtmA arihaMtoM ke vratoM kI mazkarI karatA hai aura bhayaMkara pApopArjana se bhArI banakara rote cillAte yamarAja kA mehamAna banatA hai, jaba samyak jJAnI AtmA apanI jAta ko Him Self 8 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ (svAdhIna) kara mahAbhayaMkara, nirarthaka aura sArthaka pApAcaraNoM se bhI AtmA idriyeM, buddhi tathA mana ko bacAkara urdhvamukhI banatA hai / 15 karmAdAnakarma, abhakSya bhojana, apeyapAna, saptavyasana, asabhyajIvana Adi dUSaNo _seM jIvana meM kamajorie~ bar3hatI hai jinase durgati kI tarapha kA prasthAna sulabha banatA hai / - pUrva ke puNyo kA bhoga karanA sarvathA anivArya hone para bhI unakA bhoga yadi haoNspiTala kI narsa ke mutAvika kare, arthAt ATha ghaMTe kI DyUTI para vaha narsa kevala apanI DyUTI ko hI madde najara meM rakhakara prasUtA strI kI prasUti karane para usake lohI pezAba kI bUMda bhI usake vastra para par3a jAtI hai, to bhI use kacha bhI nArAjI nahIM, roSa, nahIM kaDavAsa nahIM tathA mana meM kharAvI bhI hone nahIM pAtI hai, tatpazcAt bacce ko snAna, stanapAna Adi bhI prema se karAne para bhI vaha narsa apane mana meM samajhatI hai ki, baccA merA nahIM hai, mero to kevala DyUTI hai usI prakAra puNya karmoM kA bhugatAna cAhe lAkhoM-karor3oM rupayoM meM kare cAMdI ke thAla meM bhojana kare bar3hiyA vastra pahane karor3oM kA vyApAra kare paraMtu narsa kI taraha mana meM khyAla rakhanA cAhie ki, yaha merA' nahIM hai / putra-parivAra, kAkA-kAkI, mAmA-mAmI, mausA-mausI, bhAIbahana, pati patnI isameM se merA koI nahIM hai, kevala hama sava pUrva bhava ke RNAnubaMdha ko samApta karane ke lie nATaka maMDalI ke meMbara hai, apanA-apanA khela tamAzA jaise hI pUrNa huA ki,sabo ko anaMta saMsAra meM rakhar3anA Avazyaka hai / aisI paristhiti meM jaina dharmI insAna jarura samajhegA ki, puNya yA pApa karmoM ke bhugatane para bhI indriyo ko mana ko vaza karane meM hI merA kalyANa hai, bar3e se bar3e bahAdura mAnavo ke lie jo azakya hai, vahI arihaMta paramAtmA ke upAsako ke vAste zakya bana sakatA hai| yadyapi sarvavirati cAritra to hara hAlata meM bhI zreSThatama hai. tathApi dezavirati zrAvaka dharma meM bhI vaha paoNvara A jAtA hai, jisase 89 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhakSya, apeya, niMdanIya vyApAra, vyAja meM gabana Adi kA tyAga karanA durlabha vanatA nahIM hai| vidarbha deza ke rAjA bhImarAja ke mana meM uparokta vicAroM kI paraMparA AI aura gaI, unakI dharmapatnI (damayaMtI kI mAM) puSpadaMtI bhI usI samaya jayajinendrapUrvaka namaskAra karane padhArI thii| zokamagna rAjAjI ko dekhakara rAnIjI ne kAraNa pUchA aura unhoMne nala damayaMtI kI zocanIya dazA kI bAteM kahI, jise sunakara rAnIjI kI AMkhoM se zrAvaNa mahine kI meghadhArA jaisI azrubuMde girane lagI aura behoza ho gii| dAsa, dAsI, maMtrI senApati AdI kI daur3adhAma hone lagI, sabhI ke dila meM apAra vedanA thI, dimAga bekarAra thA, vAtAvaraNa itanA gaMbhIra bana gayA ki, sabake saba kiMkartavmUr3ha se bana gaye the / tava maMtrIjI ne kahA rAjan ! aisI paristhiti java kabhI bhI vanane pAve tava dhairya rakhanA hI zreyaskara hai, jisase Age kA kartavya dharma khyAla meM A ske| prabho! Apattie~, to insAna para hI AtI hai / suvarga bhI agni meM tapa jAne ke vAda tathA hathor3e kI mAra khAne ke bAda mUlyavAna banane pAtA hai / usI prakAra nyAyaniSTha, satyavAdI tathA dharmaniSTha insAnoM kI bhI parIkSA hotI hai, usake pazcAt hI brahmacArIyoM kA brahmacarya dharma, nyAyaniSThoM kA nyAyadharma tathA satyavAdiyoM kA satyadharma saMsAra ke insa noM ke lie prazaMsita banatA hai, mAnanIya banatA hai, ataH merA mAnakara, damayaMtI ko acchI taraha pahacAna sake vaise dUta ko tapAsa karane hetu bheje jisase saMbhava hai ki, kahIM na kahIM thor3e yA jyAdA samAcAra mileMge hI, rAjAjI ko yaha bAta ThIka lagI aura harimitra nAma ke rAjavaTuka ko bulAkara saba prakAra ke Adeza diye gaye kyoMki yaha rAjabaTuka janma se hI damayaMtI ko acchI taraha jAnatA huA hone se damayaMtI cAhe kisI bhI sthiti meM rahI hogI to bhI use pahacAnane meM rAjavaTuka ko kucha bhI kaThinAI nahIM aayegii| P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramAtmA kI zapatha lekara, kartavyaniSTha rAjadUta apane mAlika se thor3A lekara usake badale cAra guNA jyAdA kArya kregaa| rAjavaTuka bar3A bhArI cAlAka thA, usakI AMkhoM se koI bhI gunhegAra chupa nahIM sakatA thA, anumAna lagAkara kArya kA nirNaya karane meM vaha bar3A bhArI dakSa thaa| rAjAjI kI AjJA svIkAra kara apane ghara para AyA aura ghar3I-Adha-ghar3I AMkheM baMda karake socane lagA ki, rAjyabhraSTa naladamayaMtI ko lagabhaga 11 varSa hone Aye haiM, pRthvI vizAla hai, agaNita deza haiM, cAroM dizAe~ khulI par3I hai, aisI sthiti meM Apattigrasta insAna kahIM bhI jAne meM svataMtra hai / maiM kauna-sI dizA meM jAU~ ? jisase avilamba kAryasiddhi hokara mujhe yaza milane paave| zAstrakAroM ne kahA, insAna ! camar3e kI AMkheM to bhI dhuMdhalI ho sakegI paraMtu anumAna kI AMkheM hamezA jAgRta rahatI hai| - naladamayaMtI kI khoja meM rAjabaTuka kA prasthAna kartavyaniSTha insAna kA anumAna satyalakSI hone se apane mAlika ke kArya pUrNa karane meM dera nahIM lagatI hai| prAraMbha meM to vaha baTuka idhara-udhara khUba phirA, paraMtu banavAsI bane hue naladamayaMtI ke kucha bhI samAcAra kahIM para se bhI jaba nahIM milane pAye, taba usane acalapura nagara kA mArga liyA aura nagara meM praveza kara sIdhA rAjamahala meM AyA jahAM para RtuparNa rAjA aura candrayazA rAnIjI tathA aura bhI janatA sa rAjadarabAra bharA huA thA / (itanA yAda rakhanA hogA ki, candrayazA rAnI tathA bhImarAjA kI puSpadaMtI (damayaMtI kI mAtA) sagI bahana hai, aura damayaMtI isa samaya apanI mausI candrayazA ke yahAM dAsI rupa meM samaya bItA rahI hai / ) apane pitRgRha se Aye hue harimitra rAjavaTuka ko dekhakara candrayazA rAnIjI ko khuzI honA svAbhAvika hai, aura usI khuzI ke kAraNa rAnIjI ne eka hI sAtha prazna ke Upara prazna pUche, "bhIma P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAja kaise hai ? rAjya saMcAlana kaise rahA hai prajA sukhI- hai / kucha Apatti to nahIM hai ? AkramaNa kA bhaya to nahIM haiM ? merI bahana puSpadaMtI ThIka hai ? damayaMtI ke samAcAra to ThIka hai ? tumhArA AnA kaise huA ? ityAdika praznoM kA uttara dete hue rAjabaTu ne kahA, rAnIjI ! vidarbha deza meM paramadayAla paramAtmA kI kRpA se saba kAI kuzala hai| paraMtu kauzala deza ke rAjAdhirAja nala tathA satIdhUyyA damayaMtI ke bAre meM kucha ciMtanIya hai| sabase pahale danayaMtI kI zAdha karanA atyAvazyaka hai / azravaNIya bAta ko sunAkara rAjArAnI para vajra sA AghAta lagA aura behoza bhI ho. gaye, sabhA meM zoka-saMtApa kA sannATA chA gyaa| zItopacAra ke pazcAt hoza meM Aye rAjA ne gadgad hokara pUchA aura baTuka ne jugAra, rAjyabhraSTa banavAsa tathA damayatA ke tyAga kI jaba vAte kahI aura rAnIjI tathA rAjAjI phUTa phUTa rAya, rAjasabhA digamaDha banI / / . usa samaya sImAtIta thakA thakAyA vaTa bhI udAsIna bana gayA thA, kyoMki insAna ke mastaka para cAhe pahADa bhI TUTa par3e ho to bhA vaisI nirAzAjanaka sthiti meM saMbhava hai ki, vaha apane sage ke yahAM. bhA paha~ca hI jAya, paraMtu apanI sagI mausI ke yahAM bhI java damayaMtI ke kucha bhI samAcAra na mile, to vajra hRdaya insAna bhI gamagIna banane pAva usameM kyA Azcarya ? phira bhI AhArasaMjJA vaza bhUkha ke mAre cAha koI bhI ho to bhI AhArAbhilASuka bananA tathA bhojana pAnI ke sAdhana juTAnA svAbhAvika hai, vRddhoM ne bhI kahA hai, ....... "bhUkha rAMDa bhuMDI AMkha jAye uuNddii| .... paga thAya pAnI, AMsu Ave taanii|" rAjabaTu kI bhI vahI dazA ho cukI thI ataH rote hue saba parivAroM ko chor3akara vaha bhojanazAlA meM pahu~ca gyaa| jahAM sthAna milA vahAM thAlA lekara bhojana karane baiThA / 92 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra meM parizrama dvArA banAye jAnevAle kAryoM kI apekSA jogAnu joga (bAicAnsa) se bananevAle kArya jyAdA hote haiN| damayaMtI ko DhUMr3hate hue. baTukajI kA dama nikala gayA, paraMtu amuka sthAna meM vaha hai / aise samAcAra bhI kahIM se milane nahIM pAye, aura Aja vAicAnsa thA ki, usakI najara bhojanazAlA kI vyavasthApikA para par3I aura teja ghor3e ke mutAbika vaha camaka gayA, khUva sAvadhAnI se dekhane para use mahasUsa huA ki, yaha vahana damayaMtI hI hai / Azcarya to jarura huA ki, dakSiNArtha bharata ke rAjAdhirAja nala kI yaha paTaTrAnI, karmoM kI kuTilatA ke kAraNa hI chadmaveSa tathA nAma se dAsI banakara kAma kara rahI hai| vaha damayaMtI ke pAsa AyA aura namratApUrvaka bolA ki, Aja hamArA bar3A bhAgya hai ki, Apa dRSTigocara hone pAI, vidarbha tathA kauzaladeza ke rAjA tathA prajA ke bhI puNya jAgRta hone ke kAraNa Apako jIvita avasthA meM dekhane pAyA; apanI bhUkha tathA pyAsa kI bhI paravAha kiye vinA vaha daur3atA huA candrayazA rAnI ke pAsa AyA aura volA, devIjI ! badhAI hai, Apako hajAroM vAra badhAI hai / Azcarya to kevala isIlie ho rahA hai, itane laMbe samaya meM bhI ApakI bhANeja damayaMtI ko Apa pahacAnane na pAI / to kyA vaha damayaMtI hai ? jI hAM vaha dAsI ApakI bhANeja damayaMtI hai, jisakI khoja karane meM muhalle-muhalle meM bhaTaka rahA thaa| itanA sunate hI rAnIjI svayaM dAnazAlA meM padhArI aura haMsI jisa prakAra kamalinI kA AliMgana karatI hai, usI prakAra damayaMtI ko chAtIse lagAkara rAnIjI apane rudana ko rokane na pAI / chadmastha jIvana kA yaha. niyama hai ki, duHkhArdra banakara jaba eka rotA hai, to sAmanevAlA bhI roye binA raha nahIM sakatA hai / mausI bhANeja donoM ru dana karane lagI tatpazcAt rAnIjI ne kahA, mujhe dhikkAra hai ki, mere pAsa rahatI huI tujhe maiM pahacAnane na paaii| athavA sAmanevAle insAna ke karma hI kuTila ho to acche se acche bAhya lakSaNoM se.lakSita insAna ko sAmudrika jyotiSI bhI pahacAnane meM bhUla khA jAte haiM / yahI kAraNa hai ki, terA bAhya . . . P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ aura Abhyantara jIvana, rupa, bolacAla kI bhASA Adi sundara hote hue bhI maiM pahacAnane meM bhUla khA gaI usakA mujhe atIva aphasosa hai, yA to apane Apa ko chupAkara tuma hI bhUla khA gaI ho / kyoMki sudagA tathA durdazA kA cakra to jIva mAtra ke lie eka sA hote hue bhI apane mAtRkula meM apanI jAta ko prakAzita karane meM lajjA kA prazna bhI upasthita hotA nahIM hai / phira bhI jo honahAra thA vaha hokara hI rhaa| ____ aba batalAo ki, tumane svayaM nalarAjA ko chor3A hai ? athavA nalane tumhArA tyAga kiyA hai ? mujhe anumAna hai ki, sAdhAraNa strI bhI apane pati ko tyAgatI nahIM hai, to tumhAre jaisI khAnadAnI, pativratA, aura svaccha hRdayA strI durdazA meM gire hue pati ko yadi chor3a detI hai to nizcita hai ki, sUryanArAyaNa ko pazcima dizA meM udita hone kA avasara prApta ho sakatA hai, paraMtu aisA kabhI huA nahIM hai, hotA nahIM hai aura bhaviSya meM honevAlA nahIM hai| isI prakAra khAnadAnI strI bhI pati ko chor3a nahIM sakatI hai / phira bhI nalarAjA ko yadi tyAganA hI thA to tujhe mere pAsa chor3a dene meM kucha bhI hAnI nahIM thI, paraMtu nala jaise sAtvika ziromaNi nararatna bhI bar3I bhArI bhUla khA gaye haiM / athavA duHkha ke Upara dUsare duHkhoM kI paraMparA Ane para insAna mAtra bhramita sA ho jAtA hai, saMbhava hai ki, nalarAjA kI yahI manodazA rahI hogii| . damayaMtI ! tere duHkha meM maiM sahabhAginI banatI hU~, kevala mujhe duHkha isI bAta kA satA rahA hai ki, maiM tujhe pahacAnane meM gaphalata bana pAI hU~ / ava batalAo ki, kAlI bhayaMkara rAta meM bhI, aMdhakAra rupI sarpa ko bhagAne meM garur3a jaisA terA bhAla tilaka, jo pahale sUrya kI taraha camakatA thA, vaha dikhatA kyoM nahIM hai ? rAnIjI ne jaba yaha pUchA to damayaMtI ne bhI apane thUka se apanA lalATa sApha kiyA aura agni se uttIrNa hue suvarNa ke samAna, megha se bAhara Aye sUrya ke samAna, P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ / damayaMtI kA lalATa camakane lgaa| rAnIjI ko vizvAsa huA ki, vAlyavaya kI damayaMtI jaise pavitra thI vahI pavitratA pariNIta hone ke pazcAt bhI surakSita hai yaha jAnakara candrayazA rAnI ko bar3A Ananda va gaurava rahA / tatpazcAt unhoMne apane hAthoM se damayaMtI ko svaccha zItala tathA sugaMdhI jala se snAna karAyA, sapheda vastroM kA paridhAna karavAyA, tathA apane hAtha meM hAtha pakar3akara use RtuparNa rAjA ke pAsa le AI aura rAjA se saMketa prApta karane para suvarNAsana para donoM baiTha gye| usI samaya AkAza ko bhayaMkaratama aMdhakAra se bharatA huA sUryanArAyaNa astAcala parvata kI yAtrA karane padhAra gaye / sArAMza ki, sUrya ke asta hone para pUrA saMsAra aMdhakAramaya bana gyaa| bhayotpAdaka aMdhakAra meM camakate hue damayaMtI ke lalATa ko dekhate hue rAjA ne pUchA, he devI! isa samaya apane mahala meM dIpaka bhI nahIM hai, agni bhI nahIM hai tathA sUryanArAyaNa bhI asta ho cuke haiM, tathApi yaha rAta-dina ke sadRza kyoM tathA kisa kAraNa se camaka rahI hai ? uttara meM rAnIjI ne kahA svAminAtha ! merI yaha bhANeja damayaMtI ne kisI bhava meM aSTApada tIrtha para sthita caubIsa tIrthakara paramAtmAoM ke lalATa para suvarNa paTTaka para maMDita hIro ke tilakoM kI AbhUSaNa pUjA kI thI tathA padhAre hue munirAjoM ko gocarI pAnI se pAranA karavAyA thA, usI kAraNa se upArjita puNya kA khajAnA lekara janmI huI damayaMtI kA kapAla aMdhakAra meM bhI sUrya kI taraha camaka rahA hai| sabhAsthita samyoM ko Azcaryacakita karanevAlI rAnIjI kI bAta sunakara rAjAjI ko. Ananda to AyA tathApi parIkSA karane ke irAde se jyoMhi apane hAtha se damayaMtI ke lalATa ko saMvRta (DhaMka diyA) kiyA usI samaya aMdha kAra ne apanA prabhutva' punaH jamA liyA aura jyoMhI lalATa se hAtha haTA liyA to punaH usakA lalATa camakane lgaa| rAjAjI bar3e khuza hue aura arihaMta P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramAtmAoM ke pUjana tathA munirAjoM kI sevA Adi sadanuSThAnoM meM zraddhAnvita hue| usake bAda rAjAjI ke pUchane para damayaMtI ne jugAra se lekara apanA saba vRttAMta kaha sunAyA, taba dayArdra bane hue rAjA kA AMkheM AMsuoM se bhara AI, rAnIjI tathA damayaMtI bhI peTa mara roI ' kyoMki dukhoM se bharA huA jIva apane snehIoM ke bIca roye binA rahatA nahIM hai / rAjAne damayaMtI ke AMsu apane vastra se sApha kiye aura bole, beTI ! isa saMsAra meM vidhAtA se bar3hakara koI balavAna nahIM haiN| ataH mata ruo damayaMtI bhI AzvAsita hokara svastha banI / 6. usI samaya eka deva AkAza se nIce utara AyA aura damayaMtI ko hAtha jor3akara bolA, bhadre ! maiM pigalaka nAma kA cora thA, isI rAjA se mujhe abhayadAna dilavAyA aura tumhAre AdezAnusAra maiMne dIkSA svIkAra kii| vihAra karatA huA maiM eka dina tApasapura nagara meM AyA aura sAMyakAla meM smazAna bhUmi para kAyotsarga kI mudrA meM dhyAnastha banA / dUra se jaMgala ke jhADa pAnI ko sApha karatA huA bhayaMkara dAvAnala mere samIpa Ane lagA aura dekhate-dekhate usane mujhe bhasmIbhUta karane kA prAraMbha kiyA, paraMtu bhAvasaMyama kA mAlika banA huA maiM dharmadhyAna meM sthira rahA tathA namaskAra mahAmaMtra, bhavabhavAMtara meM bhI jaina zAsana kI prApti, isa bhava kI adhurI ArAdhanA AnevAle bhava meM pUrNa karanevAlA banane pAU~ ityAdi zubha adhyavasAyoM meM uttarottara Age bar3hatA gayA aura dAvAnala se ardhadagdha zarIra jamIna para gira gyaa| prANacyuta hokara ma devaloka kI bhUmi meM deva banA / usa bhUmi meM utpanna honevAle devamAtra ko sabase bar3hA bhArI Azcarya hotA hai ki, bhautikavAda se paripUrNa isa bhUmi meM maiMne kauna se puNyakarmo ke kAraNa janma liyA hai ? taba ve apane avadhijJAna kA upayoga rakhate haiM usameM jaba apanA pUrva bhava dikhatA hai, taba apane sukRtyoM kI smRti meM Ananda vibhora bana jAte hai| mujhe bhI abadhidhAna se merA thava isataraha yAda AyA ki, "maiM mahAcora thaa| sipAhIyoM P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ ne mujhe pakar3A / daMDaya banA / taba damayaMtI ke Adeza ko mAnakara dIkSA lI, pAlI aura aMta meM paramAtmA kA smaraNa karate deha chor3A aura deva bnaa| . mAtAjI ! Aja bhI Anandavibhora hU~ ki, yadi tumhArI zaraNa milane na pAtI to mere jaise cora, badamAza, parastrIgAmI, vezyAgAmI tathA zarAba aura mAMsAhAra karanevAle kI dazA kyA hone pAtI ? paraMtu merA sadbhAgya thA ki, tumhArI dayAdRSTi mere para par3I, mujhe abhayadAna milA aura arihaMtoM ke zAsana ke dvAra para AyA, maitrIbhAva kA vikAsa karAnevAlA saMyama milA, aura maiM kRtya-kRtya bana gyaa| . devadurlabha manuSyAvatAra prApta karane para bhI jinake jIvana meM hiMsA, jhUTha, saMsAra kI: mAyA, mohaparavazatA, indriyoM kI gulAmI, bhautikavAda kI parAdhInatA, svastrI kA tyAga, Adi duSkRtyoM kI bhara. mAra hotI hai, unakA mastiSka pApa se bhArI hone ke kAraNa ve bicAre urdhvabhUmi (devabhUmi) kaise prApta kara sakeMge? isIlie maharSiyoM ne kahA insAna ! gRhasthAzrama meM rahate hue bhI indriyarupI ghor3oM ke mukha meM samyagjJAna kI lagAma DAla denA, manarupI cora ko cAbuka lagAkara AtmAdhIna banAnA, tathA parastrI, vezyA, bhAbhI, sAlI, sahapAThinI, ziSyA, chAtrA, par3osana, strI kA tyAga kara svastrI meM hI ramaNa karanA tathA zarAba, Asava, mAMsa, abhakSya, * apeya, anaMtakAya, hoTala, resTorenTa Adi kA sarvathA tyAga kara ke apane ghara kI rasoI khAne meM mana lagAnA isa prakAra gRhasthAzrama * meM rahate hue bhI una bhAgyazAlIyoM ke lie devaloka kI prApti sulabha banatI hai| - mahAsatIjI ! yadi Apa jaisI puNyAtmA, arihaMtopAsikA zramaNa. dharmAnurAgiNI, zrAvikA ne merI upekSA kara lI hotI to mere bhAgya meM adharma pApAcaraNa Adi ke atirikta dUsarA kyA thA ? aura usa paristhiti meM yadi mara jAtA to naraka Adi durgati ke alAvA mere nazIba 97 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ meM kyA rahane pAtA ? he mAtRsvarupA damayaMtI ! arihaMtoM ke dharma kI ArAdhanA se prApta huI isa uccastarIya sthiti meM Apa hI mUla kAraNa hone se devaloka ke vaiSayika sukha bhugatane ke pahile yadi tumhAre darzana na karane pAUM to mere jaisA bekadara, beImAna, berahama, bephikra tathA bemaryAda dUsarA kauna ? isaprakAra kahakara usa deva ne apanI devamAyAse sAta karor3a suvarNa kI varSA kI tathA RNamuvata banakara bijalI kI camaka kI taraha jaise AyA thA vaise svargaloka meM gyaa| arihatoM ke dharma kI ArAdhanA kA pratyakSa phala jAnakara RtuparNa rAjA saMtuSTa hue aura jainadharma ko svIkAra kiyaa| ..... na jainadharmaprApta insAna yadi ekAMta meM baiThakara thor3A-sA soce aura apane jIvana meM naye pApoM kA tyAga tathA jUne pApoM ko dhone kA mArga svIkAra kareM to kisI ko kucha bhI hAni nahIM hotI hai, kyoMki nirarthaka pApoM ke tyAgasvarUpa bAraha vratoM ke svIkAra karane para bhI vyApAra vyavahAra baMda karane kI AvazyakatA nahIM hai, kevala mAnasika jIvana meM pApamArga (pApasthAnaka) pApa hI hai, jinake sevana se AtmA vajanadAra vanakara durgati tarapha prayANa karatI hai / itanA ekarAMra (dRDha vizvAsa) kara leM to usakA chuTakArA hone meM jyAdA vilaMba nahIM hotA hai| . avasarajJa harimitra baTu ne RtuparNa rAjA se hAtha jor3akara kahA, 'he rAjana !' Apa zrImAna kA tathA bhImarAjA kA bahuta bar3A saubhAgya hai ki, damayaMtI kI prApti bar3e laMbe samaya ke bAda hone pAI hai / ApakI bhANeja hone ke nAte ApakA pyAra usapara honA svAbhAvika hai, usI taraha isakI janetA aura janaka bhI damayaMtI kI prApti hone para atyadhika khuza hoMge yaha nirvivAda hai, ataH vinA vilaMba damayaMtI ko mere sAtha bhejane kI kRpA kareM / caMdrayazA rAnIjI ne bhI kahA, svAmInAtha ! , baTuka kI vAta para dhyAna dekara yathAzighra bar3e ThATabATase damayaMtI ko bheja dene meM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApakA gaurava cirasthAyI bnegaa| rAjAne bAta ko mAnakara, cataraMgiNI senA tathA maMtrijI ke sAtha damayaMtI ko bidA kii| merA kArya solaha AnA saphala huA yaha samajhakara baTuka ko nAnaMda kA pAra nahIM thA / . ... pitA putrIkA sammilana ra kA . vidarbha deza ke rAjA bhIma ko jaba dUtoM ke dvArA mAlama haA to vaha rasAle ke sAtha apanI putrI ko lene ke lie sAmane aaye| harSa tathA zoka ke bhAra se ladI haI damayaMtI ratha se nIce utarI aura daur3atI huI apane pitA ke caraNoM meM jhuka gaI / laMbe kAla se pitA putrI kA milana hone se donoM kI AMkhoM se AMsuoM kI dhArA binA rokaToka ke jAroM se cala rahI thii| pitA ne apanI putrI ko chAtI se lgaayaa| tatpazcAta apanI mAtA ke caraNoM meM choTI baccI ke mAphika hI gira pdd'aa| mAtA kA sthAna mAtA ke atirikta dUsarA koI bhI nahIM le sakatA hai / bar3I bar3I caTTAnoM se TakarAtI huI yamunA tathA gaMgA jaba prayAga meM paraspara milatI hai, taba vaha pAvana prasaMga agaNita jIvAtmAoM ke lie harSadAyaka banatA hai usI prakAra Aja bar3e bhArI asahaya dukhoM ko pAra karatI huI putrI apanI mAtA ke caraNoM ko prApta karatI hogI, tava AMkho meM se bahatI haI AMsUoM kI dhAra ko kauna ginegA? kaise ganegA ? kyoMki kadAca saMsArabhara ke saba sneha vizvAsaghAta bana sakeMge paraMtu mAtasneha ko kisIne bhI vizvAsaghAtaka ke rupa se dekhA nahIM hai, sunA nahIM hai tathA anubhava meM nahIM AyA hai| yahI kAraNa thA ke, mAtA tathA putrI ke milana meM devoMne puSpoM kI varSA kI, vidyAdharoM ne saMgIta kiyA, gaMdharvo ne natya kiyA, yakSoM ne jayajayakAra kiyA aura vadarbha deza kI prajA ne sUvAdya vAMjitroM se AkAza tathA pRthvI ko jayabAda se bhara diyaa| apanI mAtA se milakara damayaMtI kA vilApa jorapara vanA, kyoMki prANimAtra kA yahI svabhAva rahA hai ki, apane svajanoM P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke milane para rone kA cAlu ho jAtA hai| rAnIjI ne putrI ko goda meM baiThAkara bar3e prema se apanA hAtha usake zarIra para phirAyA, AzvAsana diyA tathA apane vastra se damayaMtI kI AMkhe sApha kI aura bolI, putrI! mere puNya kA saMbhAra thA ki, tuma mujhe surakSita milane pAI ho, isIse mAluma hotA hai ki, abhI terA aura merA puNya jAgRta' hai| phira to sasvAgata zahara meM praveza kiyA gayA aura rAjAne tatkAla pujAriyoM kA bulAkara AjJA dI ki vIttarAga paramAtmAoM ke maMdira meM aSTAha nakA mahotsava' bar3e dhUmadhAma se manAyA jAya, garIboM ko roTI dI jAya, muni-- yoM kA svAgata kiyA jAya, anAtha tathA apaMgoM ko bhojana vastra - diyA jAya / . / mAtAne damayaMtI se kahA, 'putrI !' aba mere pAsa sukhapUrvaka raho hama bhI jisa prakAra se baneMge usIprakAra yathAzIghra nalarAjA kI tapAsa karane meM pramAda karanevAle nahIM hai| phira harimitrabaTu ko (rAjadUta) khuba prasanna hUe rAjAne pAMca sau gAMva kA dAnapatra tathA suvarNa, cAMdI Adi diye aura bole ki, nalarAjA kI prApti hone para tujhe merA ardhArAjya dUMgA / isa prakAra damayaMtI bar3e sukhase apane pitA ke ghara para samaya bItA rahI hai, tathApi arihaMta paramAtmAoM ko prakSAlana, aSTadravyoM se pUjana, AratI, dhyAna, jApa, uparAMta munirAja tathA sAdhvIjI ma. kA vaiyAvacca dIna-dakhiyoM ko dAna paNya Adi satkAryoM meM damayaMtI apramatta rahI hai| apane pati se viyoga hone kI bAraha varSa kI avadhi aba pUrNa hone A rahI hai, to bhI aTUTa karma sattA ke kAraNa Antaramana meM pati ke viyoga se saMtapta rahane para bhI damayaMtI ne apane jIva' meM se paropakAra, jIvamAtra ko samyakajJAna kA dAna denA cAritra ke bhAva utpanna karavAnA, narapazuoM ke jIvana meM se pazutva nikalavAkara unheM mAnava banAnA Adi kAyoM meM masta rahI hai / apanA jIvana tathA jIvana 100 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ kSaNa cAhe kitanI bhI duHkha, saMtApa, vedanA tathA kUTabioM ke viyoga rNa ho sakatI hai, tathApi vaise avasara para rone se, chAtI kuTane se, dene se yA binA mauta mara jAne se usakA nirAkaraNa kabhI bhI ho / sakatA hai, ata: paropakAritva, sahiSNutvA, dayAlatva Adi guNoM kA / karanA tathA bar3hAnA hI zreya tathA prema kI ArAdhanA hai| nalarAjA kI dazA vaTavRkSa ke nIce suSupta damayaMtI ko chor3akara niSThura bane nalarAjA se gaye, tabase Aja taka unakA samaya kaise pasAra huA? dazA kaisI banI vAte jAnanI atyAvazyaka isalie hai, jisase kRtakarmoM kI kuTilatA tanI bhayaMkara aura akATaya hotI hai, usakA khyAla apanoM ko A sake ki mahApuruSoM, kA sukhadukhamaya, saMyoga viyoga tathA Apatti saMpattimaya vana hI sabhI ke lie preraka banatA hai, sAthasAtha kisI bhI bhavameM arihaMta mAtmAoM kI pUjA, jApa dhyAna, tathA paMcamahAvratadhArI munirAjoM kI | vaiyAvacca, gocarIpAnI kA lAbha tathA dina duHkhI anAthoM ko duHkhase ta karanA, rogiyoM ko roga se mukta karanA, bhUkhe insAnoM ko roTI pAnI T, kAmI krodhI ko kAma krodha se mukta karavAnA hI kitanA ajabava tathA acinnIya puNyakarmoM ko karavAne vAlA hotA hai, ye saba ne apane jIvana meM Ave isalie mahApuruSoM ke jIvana ko likhanA, nA, sunanA, tathA manana karanA hI uttamottama mAnava jIvana __ Aja to nalarAjA ke jaisA duHkhI dUsarA koI nahIM hai / bharatArtha rAjA svayaM roTI ke Tukar3e ke mohatAja hai, khar3e rahane kI jamIna nahIM nI pIne ko glAsa nahIM, sone ke lie pathArI nahIM tathA zarIra Dhakane lie kapar3e ke ardhe Tukar3e ke atirikta kucha bhI nahIM hai| phira bhI naka pAsa insAniyata hai, dayAlatA tathA sahRdayatA hai| jabhI to bhayaMkaratama P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ paristhiti meM se pasAra hone para bhI kartavyabhraSTa nahIM hai, tAmasika tathA rAjasika nahIM hai, kyoMki arihaMtoM ke tatvoM kI jAnakArI aura una tatvoM kI tanmayatA meM jIvana kA aNu-aNu otaprota hai / itanI bhUmikA ke pazcAta aba unake viyogI aura duHkhI saMtapta jIvana ko kalikAla sarvajJa, hemacaMdrAcArya mahArAja kI kalama se hI apana jAnane kA prayatna kreNge| . bharanidrA meM par3I huI apanI prANapriyA damayaMtI kA tyAga karake nalarAjA bhayaMkara aTavI meM praviSTa hue taba thake thakAye eka vRkSa ke nIce vizrAMti hetu baiTha gaye / adRSTa karmoM ke kAraNa insAna cAhe kitanA bhI niSThura bana jAve, tathApi avasara Ane para jaba usake A~tara (sUkSma) mana meM tUphAna uThatA hai taba cillA-cillAkara rone ke sivAya paramAtmA ke atirikta vyakti vizeSa ke lie bhI dUsarA mArga nahIM hai / ekhAda ghaMTe ke bAda kevalajJAna prApta karane kI yogyatAvAle bhAgyazAlI jaba taka ve chadmastha hai, taba taka chAdmasthika bhAva apanA nATaka kiya vinA rahatA nahIM hai, marUdevI mAtA tathA rAmacaMdrajI Adi ke agaNita dRSTAMta zAstroM me bhare par3e haiM / chadmastha jIvanadhArI adhyAtmika jIvana meM cAhe kitanA bhI Upara A gayA hogA to bhI usakI mohakarma kI prakRtie~ dabI huI hone se samaya hone para AMkhoM meM se dhArAbaddha azruoM kA nirodha karanA bar3A hI kaThina hotA hai| nalarAjA bhI chadmastha hai| ataH phuTaphuTa kara rone, tathA aphasosa karane lage aura punaH vicAra ne lage ki, mRtyuprApaka isa bhayaMkaratama jaMgala meM damayaMtI ko usake karmopara chor3a denA bhayaMkara aparAdha hai, bhAvadayA aura mAnavatA kI krUra mazkarI hai tathA dharmoM ke rahasyoM kI anabhijJatA hai| kyA puna: lauTakara damayaMtI ke pAsa jAkara usake dukhoM meM bhAgidAra banUM ? ityAdi pavitra tathA dharmya vicAroM meM niSpakSasUkSma mana 'hAM' kahatA thA, ta svAbhimAna tathA mithyAbhimAna ke zaitAna cakra meM phaMsA huA sthUla mana 102 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ karatA thaa| nalarAjA bhI sthala mana ke cakra meM Akara damayaMtI ravAha kiye binA vidarbha tathA kauzala deza ke mArga ko chor3akara bar3hane ke lie kadama uutthaaye| / / / _kucha dUrI para gaye hoMge aura eka dizA meM se AkAza vyApta hue, aMjana ke sadRza zyAma mAno ! pAMkhoM se yukta koI parvata za meM bhramaNa kara rahA ho, vaisA bhayaMkara dhuAM dekhane meM AyA / jI kI najara usa tarapha gaI aura dekhate dekhate hI usa dhue~ meM se kAla ko yAda dilavAne vAlI agni kI jvAlAe~ utpanna huii| jo ko AzcaryAnvita honA svAbhAvika thA, kyoMki bar3e-bar3e vRkSoM tana aura jvalana spaSTa rupaseM apane sAmane hI pratyakSa thA / kabhI bhI dekhI huI, na sunI huI itanI bhayaMkara Aga ko dekhakara pahale se dazAmUDha rAjA socane lage ki, aba kyA kiyA jAya ? kisataraha [ ThIka hogA ? na mAlama merA kyA hogA ? sApha-sApha dikha rahA , yaha Aga cAroM dizAoM meM phaila cakI hone se bhaviSya meM bhI bhayaMkara svarupa dhAraNa karegI ? athavA pUre jaMgala ko khAkhA kara agaNita carAcara sRSTi ko nAza karanevAlI banegI ? Izvara mAyA se nirmita vinAza ko rokane kI zakti insAna ke pAsa na se mere jaise lAkhoM insAna bhI ise zAMta karane meM samartha nahIM hai| meM kucha kama par3a rahA thA aura agni kI jvAlAe~ AkAza tarapha tejI se jA rahI thI / pUrA jaMgala itanA garama ho cukA thaa| jisase na ko khar3A rahanA bhI muzkila thA / cAra paira vAle pazu bhayagrasta gaye hone se daur3a-daur3akara idhara udhara bhAge jA rahe the, pakSI bhI . ke mAre tar3apa rahe the| " - kucha samaya ke bAda kAlakarAla. usa agni meM se manuSya ke jaisI ra bhASA nalarAjA ko sunane meM AI jo isa prakAra thI - gare P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) zreSThatama ikSvAkukula meM janme hue kSatriyottama nalarAjA ! merI rakSA karo, rakSA kro| .. (2) "apanI najara ke sAmane kisI prANI ko marane nahIM denA" isa prakAra kA puruSavrata tumhArA janmajAta hone se bhI he nalarAjA ! mujhe bacAne kA prayatna sarva prathama kIjiyegA / anyathA yaha bhayaMkara Aga majhe jalAkara rAkha kara degii| (3) rAjan ! kabUtaroM kodhAnya, kuttoM ko roTI denevAle vahuta hai, paraMtu niHsahAya prANI kI rakSA karane vAle lAkhoM karor3oM mAnavoM meM mAI ke lAla tumhAre jaisA eka hI hotA hai| ataH he nalarAjA ! mujhe bemauta marane se bacAo / isa bhayaMkara agni kI garamI se maiM sarvathA niHsahAya bana gayA huuN| eka kadama bhI calane meM merI zakti rahane nahIM pAI hai, ata: merI prArthanA ko hRdaya meM dhAraNa karake mujhe yathAzIghra bacAne kA sociyegaa| . .. +(4) he mAnavaratna ! merI rakSA hone para maiM bhI tumhAre para cirasmaraNIya upakAra karanevAlA banUMgA, kyoMki, 'parasparograho jIvAnAm' paraspara upakAra karanA tathA eka dUsare kA madadagAra bananA hI mAnava jIvana kA phala hai| nA .. ' isa prakAra kI akalpanIya manuSya bhASA ko sunakara nalarAjAna Aga kI tarapha dekhA to usameM tar3apatA huA bhArI kAlA nAga dekhana meM aayaa| usakI kAtara AMkhe insAna mAtra ko kaha rahI thI ki paisA se dAna puNya karanevAle bahuta haiM, paraMtu bhUkha ke mAre tathA agni, jala Adi upadravoM ke mAre niHsahAya avasthA meM maranevAle jIvoM ko bacAnA hI sarvazreSTha abhayadAna hai| . nalarAjA bar3e hI cintita the, kyoMki kisI ko bhI bacAne ke lie unake pAsa kulabhI sAdhana nahIM thA, phira bhI jIvoM ko bhI abhayadAna 104 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ denevAle bhAgyazAlI, apane zarIra kI bhI paravAha kiye binA dUsaroM ko mRtyu ke mukha se bacAte hI haiN| .. rAjA ne kahA, 'he nAgarAja !' Apa svayaM tairya va prANI ho. phira bhI manupyabhASA meM tuma kyoM aura kaise bola rahe ho ? ata: Apa kauna ho ? isa bAta ko bhI spaSTa kara dIjiyegA, mujhe anumAna hai ki kadAca bhApa deva hoge ! dAnava' hoge yA merI parIkSA karane ke irAde se Apa koI anya hoMge ? taba nAgarAja ne kahA, he rAjan ! maiM pUrva janma meM nuSya thA, usa samaya kI abhyasta bhASA, aba bhI mujhe smRti meM hone / hI maiM manuSya bhASA spaSTa rupa se bola rahA huuN| dUsarI bAta yaha hai ka, spaSTa avadhijJAna kA bhI maiM mAlika hone se tumhAre nAma-ThAma vabhAva, dayA, dAna Adi satkarmoM ko maiM acchI taraha se jAnatA hU~, sIlie merI karuNa prArthanA ko sunakara zIghratA se mujhe bacAne kA upAya kIjiyegA, Apa itanA bhI khyAla meM rakhanA ki saMkaTagrasta insAna ra kiyA huA upakAra kabhI bhI bekAra nahIM jAtA hai| / eka tarapha bhayaMkara kAlA nAga aura dUsarI tarapha samajhane meM Ave aisI usakI kathanI hone para bhI dvidhA meM par3e hue rAjA bole ki, bhavadhijJAnI to devayoni ke jIva hote haiM, ataH Apa yadi deva hai to apanI rakSA svayaM kyoM nahIM kara pAte ho ? athavA itanI bhayAnaka Aga meM pha~sane ke pahale ApakA avadhijJAna kahAM calA gayA thA ? uttara meM nAgarAja ne kahA, rAjan ! isa vikaTa samaya meM Apa mujhe jyAdA kucha bhI na pUche kyoMki prANI java mRtyu ke mukha meM par3a cukA hai, to sabase pahale usako jIvita dAna denA hI mAnavIya kartavya hai, kRtakoM kA cakra hI itanA tAkatavAlA hotA hai, jisase mere se bhI jyAdA zaktisaMpanna insAna bhI kiMkartavyamUr3ha bana jAtA hai yA usa samaya usakI smRti, jAnakArI, hoziyArI Adi sabake saba eka hI sAtha samApta ho jAte haiM / merI bhI yahI dazA hone pAI hai, ataH avilaMba mujhe bacA liijiyegaa| 105 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratyakSa rupa se to yaha ghaTanA sarvathA niHzaMka karuNA pAtra thA phira bhI saMsAra kI mAyA tathA usakA Sar3ayaMtra saboM ke lie sarvathA parokSa rahane pAyA hai kAraNa ki, saMsAra kI sTeja para jaba sagA bhAI bhI duzmana se jyAdA khataranAka bana sakatA hai to kRSNakAya, bhayaMkaratama isa nAgarAja (kAlA sAMpa) kA vizvAsa kyA ? maiM svayaM hI karmoM ke bhArase dabA huA hU~, jisakA aMta kaba hogA ? paramAtmA jAne aisI sthiti meM kadAca yaha bhI merA vairI rahA to? athavA aura kucha prapaMca upasthita ho gayA to ? isa prakAra ke vicAra Aye bhI aura gaye bhI kyoMki bhUta tathA bhaviSya kAla ke bhale bure vicAra karane kA kAma dayAlu, paropakArI tathA mAnavatAvAdI insAna kA nahIM hotA hai, aura kadAca vicAra karake paira rakhe jAya to bhI kRtakarmo kA bhagatAna to sarvathA anivArya hai, mere bhAgya meM yadi rAjyabhraSTatA tathA dharmapatnI ke viyoga ke uparAMta jo kaSTa bhugatane hai, ve to hara hAlata meM bhI bhugatane hI par3eMge to phira jIvamAtra ko abhayadAna dene ke prasaMga para Age pIche kA socanA sarvathA nirarthaka hai| yaha samajhakara rAjAjIne sAMpa ko bacAne kA nirNaya kara hI liyA, paraMtu svayaM ke pAsa kapar3e ke ardha Tukar3e se jyAdA kucha bhI nahIM thA, athavA paropakArI AtmA apane zarIra kI bhI paravAha karane vAle nahIM hote haiN| bace bacAye utarIya vastra kA moha rakhakara abhayadAnarupa paropakAra jaise mAnavIya kRtyoM se kinArA karanA bhI kAyaroM kA athavA adhogAmI jIvAtmAoM kA kartavya hai / aisA socakara apane utarIya vastra ke ardha Tukar3emeM se AdhA bhAga phAr3a diyA aura usake eka kinAre (cher3e) ko vRkSa kI DAla para usaprakAra se bAMdhA, jisase laTakate hue dUsare kinAre kA sahArA lekara vRkSa kI DAla para sarpa AsAnI se A sake / ' bhayagrasta sarpa ne usI prakAra kiyA aura kucha Upara A gayA, paraMtu vRkSa kI DAla taka Ane meM samartha nahIM banA taba danAlu rAjA svayaM vRkSa para ArUr3ha hokara DAla se saMlagna vastra ko pakar3A aura sAvadhAnI 106 P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ se nIce utarakara jisatarapha Aga kA bhaya nahIM thA usa tarapha jAkara vastra ko jhaTakA dene ko taiyAra hue, paraMtu anubhavI jJAnioM ne kahA ki, saMsAra meM hara kisI insAna ke peTa kI bAteM jAnanA sarala ho sakatA hai, tathApi kudarata ke peTa kI vAteM jAnanA saMsAra ke jyotiSIoM kA samudAya bhI samartha nahIM hai| honahAra valavAna thA jabhI to sarpa ne apanI pUrNa zakti se nalarAjA ke hAthapara jora se DasA (DaMkha mArA) nala ne bhI kapar3e ko jora se jhaTaka diyA aura sarpa jabhIna se nIce giraa| - nalarAjA ne kahA, 'he kRtaghnoM meM ziromaNi tumane apanI jAti ke samAna hI mere sAtha bartAva kiyA hai / mRtyu ke mukha se maiMne tumheM bacAyA aura jIvanadAna diyA hai, phira merA upakAra mAnanA to dUra rahA kintu pApI prANI bhI yA rAkSasa bhI na kara sake vaisA tumane kiyA hai / athavA tumhArI jAti kA yahI bar3A bhArI dUSaNa hai, jo tumhe dUdha pilAtA hai. usI ko tuma DaMkha mArate hI, isIlie dharmasUtrakAroM ne tumheM adRSTa kalyANI kahA hai / tumhAre darzanamAtra se insAna kI nIMda bhI harAma ho jAtI hai / agaNita tiryacayoni ke jIva jisameM nakula. mayura, vandara Adi hai tumhArI jAti ke kaTTara duzmana hai aura manuSya to DaMDoM se mAramArakara yA Aga meM pheMka kara jalA denevAle haiN| . viSadhara ke viSa kI asara nalarAjA ke zarIra meM bar3ha rahI thI, phalasvarupa unake zarIra meM astinIya tathA akalpanIya pheraphAra isa prakAra huaa| 1) gaura badana koyalese jaisA zyAma ho gyaa| 2)zyAma bAla agnijvAlA se pIle par3a gye| ____3) darzanIya zarIra dhanuSa ke samAna jhuka gyaa| ___4) lAla tathA suhAvane oTha (oSTha) UMTa ke samAna laTakane vAle bana gye| P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5) mahAdaridra insAna ke jaisA peTa Dhola sA ho gyaa| 6) zarIra ke pratyeka aMga aura upAMga adarzanIya bane / 7) AMkheM kor3I ke samAna bhayAnaka bnii| zarIra kI dazA ko isaprakAra dekhakara rAjAjI khuba cintita bana gaye aura bacce kI taraha rone lage, khUba roye / mastaka pakar3a-pakar3akara roye, tathA pazcAtApa karate hue bole ki, paramadayAlu, jagadIzvara, devAdhideva, arihaMta paramAtmAoM ne insAnoM ko sukhI banAne ke lie hI sAta vyasanoM ko sarvathA tyAjya batalAyA haiM / sImAtIta jue~ ke pApa se Aja merI yaha dazA pratyakSa hai, dakSiNArdha bhArata kA zahanazAha thA aura Aja kahIM para khar3A rahane lAyaka bhI nahIM rahA / parastrIgAmI aura vezyAgAmI bane hue asaMkhyAta manuSyo ne apane jIvana kA yaza rupa, dhana, daulata, mAnamaratabA, jJAna, vijJAna tathA buddhi kA sarvathA yA tramazaH devAlA nikAlakara khAnadAna meM kAlimA lagAnevAle bane hue hai / zarAva, aphIma, bhAMga ke naze meM jIvanayApana karate hue zrImaMta aura sattAdhArI naSTa buddhivAle hote hue apane mAtA, pitA tathA apane saMtAno ke bhI zraddhApAtra rahane nahIM pAye / isa prakAra nalarAjA pazcAtApa ke mAre atyanta duHkhI banakara vicArane lage ki, aba mujhe jIvita rahane se bhI kyA phAyadA? to kyA maraNa ke zaraNa bana jAU~ ? aisA hone para bhI merI AtmA ko kucha bhI phAyadA honevAlA nahIM hai, kyoMki marane para zarIra kA nAza avazya hogA, paraMtu moha, mAyA, kAma tathA krodha se vazIbhUta banakara kiye hueagaNita pApakarmoM kA bhAra to mere mastaka para se dUra honevAlA nahIM hai| isase acchA to yahI hai ki tapazcaryA rupI agni meM saMpUrNa pApakarmoM kA nAza karAnevAle aura jIvamAtra ko pApose mukti denevAle, arihaMta paramAtmA kI pravajyA (dIkSA) dharma svIkAra karake tapazcaryA kI Aga meM maiM mere pApakarmoM ko nAza kara Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ lUM / isa prakAra kA nirNaya kara nalarAjA dIkSA lene ke kRtanizcayI bne| taba nAgarAja ne apanI devamAyA se kadpe zarIra ko badalakara tejasvI rupa meM deva ke samAna bane hue ve nalarAjA ke sAmane upasthita hokara bole, rAjan ! kisI bhI prakAra kA duHkha mana meM lAne kI AvazyakatA nahIM hai / maiM tumhArA niSadha nAma kA pitA huuN| tumhe rAjya kArabhAra suparda kara maiMne dIkSA lI thI / usI saMyama dharma ke prabhAva se maiM pAMcaveM hmidevaloka meM deva banA hU~ / putra ! arihaMtoM ke samiti gupti dharma kA yahI prabhAva hai ki, cAhe vaha do ghar3I kI sAmAyika ho athavA vajjIva kA saMyama ho yadi mana-vacana tathA kAyA kI ekAgratA pUrvaka use pAlA jAya to devayoni nizcita hai| vahAM ke AzcaryotpAdaka bhavavilAsa ko prApta karake mujhe bar3A bhArI Azcarya huA, aura tocane lagA ki, pUrvarupa meM maiMne kauna sA satkArya kiyA thA ? jisase manuSya loka meM sarvathA aprApya ina vilAsoM ko maiM prApta kara sakA huuN| tava avadhijJAna kA upayoga rakhA aura mAluma huA ki, yaha saba arihaMta paramAtmAoM se prarupita saMyama kA prabhAva hai| mujhe Ananda kA pAra nahIM rahA, taba mere mana vacana kAyA arihaMtoM ke caraNa meM jhuka gye| tadantara merI jJAnadRSTi tumhAre para par3ate hI bar3A duHkha huA, sAtha-sAtha itanA bhI jAna sakA ki barAbara bAraha varSoM kI avadhi taka tumheM ina duHkhoM ko bhugatanA hai / tumhAre jaise nyAyaniSTha tathA satyavAdI ke Upara itane laMbe kAla taka duHkha kyoM ? aisA vicAra karane para tumhAre 5-6 bhava meMre jJAna meM Ate hI samajhane meM AyA ki, eka bhava meM patnI sahita tumane paMcamahAvratadhArI, jIvamAtra kA kalyANa karanevAle jinake darzana mAtra se pApoM kA nAza hotA hai, vaise paramapavitra munirAja ko satAyA thA, apamAna kiyA thA, gaMde zabdoM se unakA tiraskAra kiyA thA aura unake dharmadhyAna meM antarAya kiyA thA, jinake kAraNa vaha pApa isa bhava P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ meM udaya meM AyA aura tumheM rAjyabhraSTa honA par3A, dharmapatnI damayaMtI kA ciraviyoga bhAgya meM shA / ... snehavaza tumhAre duHkhoM ke dinoM meM maiM bhI tumhe kucha sahAyaka bana sakU~, isI vicAra se maiMne svayaM agnijvAlA meM jalate hue sarpa kA rupa liyA aura bacAne ke lie tumheM Agraha kiyA, taba tumane mujhe bacAyA aura mere Dasane se tuma sarvathA virupa bana gaye tatkAla meM to, rakta nikalate ghAva para DAle hue namaka jaisA duHkha tumheM ho rahA hai paraMtu yaha saba bukhAra Adi darda meM jisaprakAra kaTu auSadha bhI sahAyaka banatA hai, usI prakAra mere dvArA kI huI tumhAre zarIra kI kurupata. bhI samajha lenA / jisa samaya samagra bhArata deza para tuma rAjya karate the taba tumhAre prabhAva se saba rAjA mahArAjA tumArI sevA meM khar3e paira taiyAra rahate the, putra! isa saMsAra kA aTala niyama hai ki, sukha ke dinoM me saboM kI sahAyatA sulabha hai, usa samaya duzmana bhI mitra banakara rahatA hai, paraMtu duHkha, vipatti tathA kharAba dinoM meM, mitra, bhAI tathA dAsa dAsI bhI pakke duzmana bana jAte haiM / tumArI isa duHkhI avasthA ko dekhakara dUsare tumako pahacAna kara kucha bhI upadrava na kare tumhe hairAna parezAna na kare yaha socakara maiMne jAna bujhakara tumAre hita ke lie hI mAyA kI racanA kI hai, jisase tuma kisI kI bhI pahacAna meM na A sako, itanA hI merA uddezya hai / isalie duHkhI bananA chor3a do, tathA dukhoM se ghabarAkara saMyama mArga svIkAra karanA bhI ThIka nahIM hai, kyoMki "dukha ke bAda hai sukha kI bArI dhUpa ke bAda hai chAyA" saMsAra kI sTeja para bAraha varSa to dekhate-dekhate samApta ho jAyeMge tadantara rAjavaibhava tathA damayaMtI ke sAtha kA saMsAra vilAsa tumAre bhAgya meM Ane vAle cirakAla paryanta likhA huA hai ata: bhaviSya meM AnevAle bhogAvalI karmoM ko khyAla rakhakara tathA vartamAnakAlIna dukhoM se bhayagrasta banakara saMyama lene kI zIghratA karanA bhI bekAra hai / phira bhI una sukhoM meM tuma apanI sudha-budha na gamA do tadartha P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ maiM tumheM samaya-samaya para sAvadhAna karatA rahuMgA aura java dIkSA lene kA samaya upasthita hogA taba tumhe jAgRta kruuNgaa| uparokta bAte karane ke bAda usa devane kahA, putra ! yaha zrIphala (nAriyala) tathA maMjuSA ko tuma grahaNa karo tathA apane prANoM ke tulya usakI rakSA karanA / sAvanAnI pUrvaka rhnaa| arihaMta paramAtmAoM ko bhUlanA mata aura jaba tumhe yaha vizvAsa ho jAya ki, aba prakaTa hone meM kucha bhI bhaya nahIM hai taba zrIphala ko tor3a denA jisameM se devadUSyAdi vastroM kI prApti hogI aura maMjuSA meM se AbhUSaNa milege, jisakA paridhAna karane para tuma apane asalI svarupa meM punaH A jAoge / nalarAjA ko bar3A AnaMda huA / deva ko kRtajJatApUrvaka namaskAra kiyA, tathA anajAna meM jo bhI kaTu vacana kahe the usakI mAphI mAMga kara bole ki, deva ! tumhArI putravadhu damayaMtI isa samaya kahAM para hai ? jisa vaTavRkSa ke nIce maiMne use tyAga diyA thA to kyA abhI vahIM para hai yA anyatra calI gaI hai ? uttara meM deva ne damayaMtI kA sava vRtAMta sunAyA aura kahA, samaya Anepara vaha apane pitA ke ghara para sukhapUrvaka calI jaayegii| ataH usakI ciMtA kiye binA Apa apane duHkhamaya samaya meM sAvadhAna rahanA / deva ne phirase kahA, vatsa ! isa bhayaMkara vana meM duHkhI banane kI apekSA tuma jahAM para bhI jAnA cAho vahIM tumhe pahuMcA dUM taba nala ne susumAra nagara meM jAne kI icchA vyakta kI aura deva ne rAjAjI ko usa nagara kI sImA me chor3a diyA aura svayaM apane devaloka meM gye| kubja (vAmana) ke rupa meM sarvathA kadrupa zarIradhArI nalarAjA susumAranagara ke bAhara naMdanavana ke sadRza bagIce meM idhara udhara phirate hue unakI najara siddhAyatana ke samAna, atyanta ramaNIya eka caitya - (jinezvara paramAtmA ke maMdira) para par3I aura khuzI ke mAre maMdira P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trus
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ meM praviSTa hue, jahAM para ikvIsaveM naminAtha paramAtmA kI bhavyAtibhavya mUrti sthApita thI / kubja ne zraddhApUrvaka natamastaka hokara bar3e Adara se paramAtmA ko vandana kiyA, namana kiyA tathA jApa-dhyAna kiyaa| ke logassa sUtra ke mAdhyama se 24 tIrthakaroM kI nAmapUrvaka namaskAra karanA nAmanikSepa kahA jAtA hai / / tIrthakara paramAtmA ke viraha meM unakI mUrti bhI arhatsvarupa hI hai, ataH pratimAoM kA jala, caMdana, puSpa, dIpa, dhUpa Adi uttamottama dravyoM se pUjana karanA tathA unake sanmukha ekAgra hokara dhyAna tathA jApa karanA sthApanA nikSepa kahA jAtA hai| ___ bhaviSya meM honevAle tathA bhUtakAla meM hue tIrthakaroM kI stuti karanA dravya nikSepa hai| tathA vidyamAna tIrthakaroM ko namana, guNastavana Adi karanA bhAvanikSepa hai / ye cAroM nikSepa uttarottara balavAna hone se sAdhaka ke mana, vacana tathA kAyA ko pavitra karanevAle haiM / kyoki nAma lekara guNagAna karane meM jo majA AtA hai usase jyAdA AnaMda mUrti ke sanmukha ekAgra hokara dhyAna karane meM AtA hai| isameM insAna mAtra kA svAnubhava hI sAkSI de rahA hai, dravya nikSepa meM arihaMta paramAtmA ke guNa tathA apanI AtmA bhI paramAtmAsvarupa kaise banane pAve ? ye khyAla Ate hI sAdhaka AnaMdavibhora vana jAtA hai / bhAvanikSepa dvArA kiyA huA stavana pUjana namana Adi. saba ke saba sadanuSThAna hone se vyakti vizeSa ke lie bhI svIkArya hai| kubja ne pUjana, namana pUrNa kiyA aura maMdira se bAhara AyA susumAranagara kI dekhane ke irAde se nagara ke mukhya dvAra para AyA aura nagara kI ronaka dekhakara khuza huaa| isa nagarI kA rAjA dadhivarNa thA, jo indriyo ke bhogavilAsa kA zaukina, mana kA aniyaMtrita tathA saMsAra kI nazvara mAyA ko bar3hAne meM tathA usake bhugatAna meM hI jIvanayApana kara rahA thA, tathApi rAjya 112 P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavasthA meM kisI bhI prakAra kI gar3abar3a na hone pAve etadartha sAvadhAna thA / eka dina hastizAlA kA rAjamAnya hAthI madonmata banA, tathA sAMkala ke baMdhana ko tor3a phor3akara nagara kI tarapha A rahA thA, sAmane Aye hue vRkSoM ko tathA choTe, kacce makAnoM ko naSTabhraSTa karatA huA svacchaMda ghUma rahA thA, mahAvatoM kI paravAha kiye vinA nagaravAsIyoM ke lie bhayaprada banA isalie use vaza meM karane ke lie buddhi vaibhava maMtrI bhI niSphala rahe, zastradhArI sainikoM ne hAra khAI aura trasta prajA idhara-udhara jAna bacAne ke lie bhAgane lagI / aisI paristhiti meM surA (zarAba) sundarI (parastrI yA vezyA) tathA zikAra ke gulAma bane hue rAjAjI veicAre kyA kara sakate the| 1. prathama tIrthakara, prathama muni tathA bhArata deza ke prathama rAjA RSabhadeva se zAsita ayodhyA nagarI tathA dUsare dezoM ke rAjA-mahArAjA jabataka jainAcAryoM ke ahiMsA, saMyama tathA tapodharma kI maryAdA meM zAsita tathA zraddhA saMpanna the, taba taka rAjAoM meM rAjadharma, nUpatiyoM meM nRpatidharma, bhUmipatiyoM meM bhUmipati dharma ke uparAMta unakI nasoM meM, rakta meM mAMsa, meM kSAtrateja thA, AMkhoM meM camaka thI, mastiSka zItala hone se dayAlu the / prajA se thor3A lekara unake yogakSema kI rakSA caugunI karane vAle the, ata: sainikoM kI madada ke binA dUsaroM ke lie kaThinatama kArya bhI usake bAMye hAtha ke khela jaisA sarala bana jAtA thA paraMtu dharma ke nAma para bane hue saMpradAyoM ke kAraNa bhArata deza kI yaha karUNatA rahI ki, dharma tathA dhArmikatA kA kramazaH upahAsa hotA gayA aura usake sthAna para dharmAndhatA bar3hatI gaI, phalasvarupa pAMDitya gaviSTa paMDitoM ne rAjAoM ke mana, buddhi tathA AtmA ko dhArmikatA se bhraSTa karake surA sundarI tathA zikAra jaise jaghanyapApo ke mArga para car3hA diye aura dina pratidina rAjAo kA kSAtrateja ghaTatA gayA, Antara jIvana satya tathA sadAcAra se patita hokara nisteja banatA gayA, yahI kAraNa 113 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ thA ki, pazu ko bhI vaza meM karane kI zakti unameM rahane na pAI / vRddhoM ne bhI kahA hai ki, jisa kuTuMba kA agresara, samAja kA nAyaka, deza kA adhinAyaka, uparAMta zikSaka, prophesara, prinsIpala, senA, senApati, phaujadAra tathA rAjya kA karmacArI yadi zarAbI hai to samajhanA sarala hogA ki prakArAntara se deza ko, samAja ko tathA kuTuMba ko barbAda, gulAma yA bhUkhe marane kA hI zeSa rhegaa| paramadayAlu paramAtmA kue~ meM, vAva meM, varSAta meM, amRta-sA pAnI tathA gAya, bhaiMsa, bakarI aura strI ke stanoM meM insAna mAtra kA ruSTa puSTa karAnevAlA dUdha diyA hai, jaba zaitAna ke sar3e hue mastiSka sa utpAdita zarAba IzvarIya nahIM hone se tyAjya hai, sarvathA tyAjya haiN| Izvara kA bhakta yA IzvarIya tatva kI carcA karanevAlA insAna pAnI tathA dUdha pIne vAlA hogA, jaba zarAbI insAna hara hAlata meM bhI paramAtmA kA, dhArmikatA kA, khAnadAna kA tathA apanI AtmA kA AzIrvAda bhI prApta karane meM saphala hotA nahIM hai| isa nagarI kA dadhiparNa rAjA zarAvI hone ke kAraNa nisteja thA, isI kAraNa se apane mahala para car3ha kara. udghoSaNA karate hue bole ki, jo bhI insAna isa hAthI ko vaza meM karegA aura hastizAlA meM lAkara vAMdhegA use usakI icchAnusAra dravya diyA jAyegA ataH mere rAjya meM jo bhI vahAdura ho vaha isa hAthI ko vaza kre| nagaravAsIyoM ne, sipAhiyoM ne, maMtrIoM ne tathA usa kubja ne bhI rAjA kI yaha ghoSaNA sunii| kubja ko chor3akara zeSa sabhI kiMkartavyamUr3ha hone se lAcAra the, jaba kubja saboM ke madhya meM Akara bolA, hAthI kahAM para hai ? mujhe udhara le calo ? bhaiMsa ke sAmane usa pazu ko vaza karane meM samartha huuN| tatpazcAt vaha kubja jisa mArga meM hAthI thA usI tarapha gayA aura mandonmata hAthI bhI kubja ko apanA pratispardhI mAna kara tUphAna macAnA cAlU karatA hai 114 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ kubja bar3I cAlAkI se hAthI ke sAmane aayaa| dayA bhAva se janatA meM se AvAja AI, are kubja ! dUra haTa, vinA mauta mata mara, hAthI tujhe cira ddaalegaa| parantu ina bAtoM ko sunane ke lie kubja ke pAsa kAna nahIM the| kubja ke AkAra meM ye nalarAjA hI the, ataH karmoM ke udayakAla ko bhugatanA sarvathA anivArya samajhakara apanI zakti kA paricaya dene ke irAde se gajarAja ke sanmukha kubja A gayA, taba usane apanI sUMDha ko idhara udhara ghumAI aura kubja bhI usake sAmane kabhI idhara leTA, kabhI ucara phirA, kabhI hAthI ke pUMcha kI tarapha vumA, isa prakAra bar3I cAlAkI se hAthI kI sUMDha se bacakara usa pazu ko cAro tarapha ghumA-ghumAkara thakane jaisI sthiti meM usako lA diyaa| samayajJa kubja ne usakI pUMcha ko jora se pakar3a lI aura idhara udhara ghumAte huye, usa hAthI ko pUrNa rupa se parezAna kara diyA / tadantara kucha samaya ke pazcAt usake sAmane vastra kA eka Tukar3A pheMkA thor3I dera ke bAda dUsarI tarapha pheMkA, thor3I dera ke vAda tisarI tarapha pheMkA / hAthI kI parezAnI sImAtIta ho cukI thii| yaha saba cAlAkI kA tamAzA, rAjA maMtrI, sainika tathA hajAroM kI saMkhyA meM janatA dekha rahI thI, saboM ko itanA vizvAsa to ho cukA thA ki, isa madonmata hAthI ko yaha kubja vaza kara legA, tAlI bajAtI huI janatA dekha hI rahI thI taba yaha kabja hAthI ko mAluma bhI na par3eM isaprakAra rassI ko pakar3akara hAthI ke mastaka para Arur3ha ho gayA aura donoM tarapha ke gaMDasthala (kAna ke AsapAsa) para jora se er3I mArI arthAt apane pairoM ko TakarAyA tathA aMkuza bhI mArA / cillAtA huA hAthI sarvathA paravaza bana cukA thA, tadantara hastizAlA meM hAthI ko lAyA aura sAMkala se bAMdhA phira rassI pakar3akara nIce utarakara vaha kubja rAjA ko praNAma karake saMketita Asana para AsIna huA / rAjA, maMtrI tathA nagaravAsiyoM ne svAgata pUrvaka prazaMsA kI tathA apane-apane mana meM vicArane lage ki, jisa 115 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ kArya ko sainiko ke zastro ne, maMtrIo kI buddhine tathA rAjA ke rAjateja ne bhI nahIM kiyA use caMda samaya meM hI isa kubja ne kara dikhlaayaa| bhagavAna jAne / yaha kubja hai ? yA isake zarIra meM koI deva hai ? yA puNyAdhika chadmavezI dUsare deza kA koI rAjA hai ? kyoki isake zarIra ko tathA isakI cAla ko dekhakara madonmata hAthI ko vaza meM karane kA daivata anumAnita nahIM hotA hai| isa prakAra vicAratI huI prajA cupa ho gaI aura Age kyA banatA hai, use dekhane tathA sunane ke lie taiyAra bana gii| rAjAjI ne misTAlApa pUrvaka kahA ki, he bhAgyavAn tumhAre isa zarIra meM kisI puNyavaMta kI AtmA hone meM kucha bhI zaMkA nahIM hai,kyoki isa mUDadAla tathA hAsyotpAdaka zarIra meM hAthI ko vaza meM karane kA zavita kA honA asaMbhava hai, phira bhI tumane jo upakAra hamAre para kiyA hai, vaha AnaMdaprada hai / rAjAjI ne vivekapUrvaka punaH pUlA ki, ' he kubja !' jisa prakAra isa pazu ko tumane vaza meM kiyA hai usI prakAra kI dUsarI kalA bhI tuma jAnate ho kyA ? kyoki jisa jabaradasta zakti kA paricaya tumane diyA usI se anumAna hotA hai ki aura bhI advitIya kalAe~ tumhAre meM ho sakatI hai, to kahIyegA, Apa aura bhI kucha jAnate haiM kyA ? taba mUMcho meM ha~sate hue kubja ne kahA rAjan ! sUryanArAyaNa ke maMtrajApa se tathA dhUpa ke mAdhyama se sUryapAka nAma kI rasavaMtI (bhojana) vanAne kI kalA meM acchI taraha se jAnatA hU~ kyA Apa usa kalA ko dekhanA cAhane haiM ? .. divya rasavatI ko jImane kA kutuhalI rAjA mahala meM AyA aura cAvala, dUdha, zakkara tathA bartana Adi diye taba kubja ne una saba dravyA ko dhUpa meM rakhakara sUryamaMtra kA jApa karane lagA aura caMda samaya meM hI khIra bana gaI, taba rAjArAnI Adi sabhI ne usa divyasvAda saMpanna khIra kA bhojana kara ati saMtuSTa hue| use apane aMgata mahala meM le 116 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAkara pUchA ki, 'he kubja !' jisa rasavatI ko tumane taiyAra kI use nalarAjA ke sivAya dUsarA koI bhI jAnatA nahIM hai, kyoMki maiM unakI sevA meM rahA huA hone se unake hAtha kI rasavatI ko maiMne bahuta sI bAra khAyA hai, isase anumAna lagatA hai ki, kubja ke rupa meM tuma kadAca nalarAjA ho athavA devoM ke rupa kA bhI tiraskAra karanevAlA tathA advitIya parAkramI nalarAjA ko isaprakAra kA rupAMtara karane kA prayojana bhI mahasUsa nahIM hotA hai| kadAca kutuhalavaza rupAMtara kara le to bhI unakA ekAkI AnA saMbhavita nahIM hai / maiMne kitanI daphe nalarAjA ko tathA usake vaibhava aura parAkrama ko pratyakSa kiyA hai| isa prakAra pUchane para bhI kubja ne pratyuttara nahIM diyA / tadantara dadhiparNa rAjAne kubja ko sundara vastra, AbhUSaNa, eka lAkha suvarNa mohareM tathA pA~casau gAMva vakSIsa meM diye, paraMtu kubja ne gAMvoM ke atirikta zeSa grahaNa kiyA, rAjAjI ko bar3A bhArI Azcarya isalie huA ki, insAna eka iMca jamIna ke khAtira bhI lar3a par3atA hai, jaba yaha kubja itanI bar3I jAgIra ko grahaNa bhI nahIM karatA hai, zAyada ! pAMcasau gAMva kama par3ane hoMge ? ataH rAjA ne kahA ki, 'kubja!' tumhAre upakAra ke badale meM maiM pAMcasau gAMva tumheM de rahA hU~ jisake jAgiradAra vanakara zvAsaparyanta mauja karo phirabhI lene se inkAra kyoM kara rahe ho? kyA isase bhI jyAdA cAhie ? yA aura kucha mAMganA ho to bhI mAMga sakate ho ? kubja ne kahA, rAjan ? yadi prasannatA pUrvaka yaha varadAna ho to kRpayA meM jo bhI mAMgu use diijiyegaa| rAjA ne bAta ko mAnya rakhI / taba kubja ne kahA rAjan ! merI yAcanA hai ki, Apa apane rAjya kI sImA paryanta zarAbapAna, mAMsAhAra, zikAra va jugAra Adi para pratibaMdha karavAne kI AjJA prasArita kare jisase merI sevA kA phalitArtha mujhe prApta hogaa| * rAjan ! kisI bhI deza kI prajA, vyApArI, mahilAe~ tathA vAnaprasthI aura sAdhu saMsthA kI rakSA, rAjAoM, sainikoM tathA rAjyakarmacArI P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ para rahI huI hone se unako uparokta dUSaNoM se dUra rahanA hI rAjadharma hai / apane kartavya dharma ko saccAIpUrvaka pUrNa karanA hI Izvara ke AzIrvAda prApta karane kA lakSaNa hai, rAjAjI! AlizAna kimatI pattharoM se nirmita maMdira meM cAhe suvarNa, hIrA tathA cAMdI kI mUrti ho to bhI unakI bhakti, pUjA tathA ArAdhanA kA phala yahI hai ki, mAnava mAtra paramAtmAoM kI AjJA apane jIvana meM utArakara sacce artha meM insAna banane pAve / zarAvapAna karane meM Izvara kI AjJA harahAlata meM bhI nahIM hai, balki zApa hai, mahAzApa hai, ataH Apa zrImAna apane rAjya kI sImA taka, durgati, duHkha, dAridraya tathA AdhivyAdhi aura upAdhi ko dene vAle tathA baDhAne vAle zarAba para pratibaMdha lagAkara saMsAra bhara meM honevAle pApakarma tathA asatkarmoM ke maulika kAraNa ko hI. samApta karane kA yaza prApta kareM / kubja kI bAteM sunakara rAjA, maMtrIyoM tathA zeTha-sAhukAroM kI khuzI kA pAra na rahA / usI samaya rAjAjI ne apanI sImA taka zarAba, jugAra tathA zikAra para pratibaMdha kI AjJA prasArita karavA dii| ___ eka dina dadhiparNa rAjA ne kubja se sAgraha pUchA ki, tuma kauna ho ? kahAM ke rahavAsI ho ? paryaTana karane kA kAraNa kyA ? javAba dete hue kubja ne kahA, 'rAjan !' meM kauzaladeza ke rAjAdhirAja nala kA rasoIyA (Cook man) thA, hu~Daka nAma se maiM jAnA jAtA thA, merI cAlAkI aura vaphAdArI ko dekhakara rAjAjI ne mujhe bahuta-sI kalAe~ sikhalAI hai / paraMtu karma saMyoga kI bAta hai ki, apane choTe bhAI kUbara ke sAtha juA khelane meM damayaMtI sahita saba kucha hAra gaye, taba damayaMtI ko lekara nalarAjA ko vanavAsa svIkAra karanA par3A, itanA kahakara kubja ko ronA A gayA, vaha jora-jora se royA / usake bAda usane Age kI bAteM kahI ki araNya meM nalarAjA jaba praviSTa hue taba akasmAta hI unakI mRtyu huI mere zoka saMtApa kA pAra na rhaa| paraMtu 118 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ honahAra ke Age maiM kara bhI kyA sakatA thaa| zaTha, mAyAvI tathA vizvAsaghAtI kUbara ke pAsa jAne kI apekSA bhIkha mAMgakara khAnA jyAdA acchA hai, itanA vicAra karane ke bAda maiM jaMgala meM Age bar3hA aura Apa zrImAna ke zaraNa meM bhAgyavaza meM upasthita huA / kubja kI ye vAte sunakara dadhiparNa rAjA ko bar3A bhArI duHkha huA, pretakArya sampanna kara, zraddhAMjalI ko arpita kii| eka dina dadhiparNa rAjA ne apane rAjadUta ko kAryavaza bhImarAjA ke pAsa bhejA / sasvAgata sukhapRcchA pUrvaka Ane kA kAraNa pUchA tathA aura bhI koI nUtana samAcAra ho to sunaao| taba dUta ne nalarAjA ke nAsa rahe huye rasoIe kA jikra kiyA, vizeSa meM itanA bhI kahA ki, vaha sUryapAka bhojana banAne meM bar3A bhArI kAvila hai / damayaMtI jo apane pitA ke pAsa AsIna thI usane kahA, 'pUjya pitAjI !' isa saMsAra meM sUryapAka arthAta sUrya ke maMtrajApa se dhUpa meM rakhe hue cAvala, dudha Adi padArthoM ko pakAne kA kArya Apake jamAI (nalarAjA) ko chor3akara dUsarA koI bhI jAnatA nahIM hai, ataH Apa kisI hoziyAra dUta ko vahAM para bhijavAkara unakA tapAsa karavAye ki, vaha kubja kauna hai ? kadAca Apake jamAI ne hI apanA chadmaveza banA liyA ho ? damayaMtI kI bAta sunakara bhImarAjAne apane kuzala nAma ke vRddha dUta ko bulAyA aura saba vAteM samajhAkara dadhiparNa rAjA ke yahAM bhejA aura kahA ki, kubja ke sAtha sAvadhAnI se bAta kara jAnane kA prayatna karanA ki vastuta: vaha kauna hai ? dUta ne Adeza svIkAra kiyA aura acche zakunoM ko lekara susumArapura nagara tarapha prasthAna kiyaa| rAjA se milakara kubja se milA, sUkSma dRSTi se dekhA , laMbe samaya taka usakI ceSTAe~ jAnane kA prayatna kiyA, paraMtu vaha kucha bhI nirNaya karane meM samartha nahIM banA ki, isa kubja kA yaha rupa svAbhAvika hai yA banAvaTI ? taba use bar3A viSAda huA aura socane lagA ki, rupa-raMga kA sAgara nala kahAM ? aura . P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Trust 119 Jun Gun Aaradhak Trust
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaha kubja kahAM ? AkAza aura pAtAla kA antara sApha-sApha dikha rahA hai, ataH damayaMtI ko isameM nala kI bhrAnti honA sarvathA vRthA hai| phira bhI ekavAra aura parIkSA karane ke irAde se usa dUta ne punaHpuna: nimna likhIta uccAraNa kiyaa| vaha isa prakAra - (1) nirdaya, nirlajja,satvarahita tathA durjanoM kI dhurA ko vahana karanevAle usa nalarAjA ko dhivakAra hai, dhikkAra hai, jisane satI ziromaNI damayaMtI jaisI dharmapatnI kA tyAga kiyA / (2) ekAkinI, bholIbhAlI, pavitra hRdayavAlI tathA pati ke prati pUrNa vizvAsu aura bharanidrA meM soI huI usa satI ko chor3ane kA utsAha nala ko kaise huA ? isIse vidita hotA hai ki, isa saMsAra meM nala sA mUrkha dUsarA kauna ? vAraMvAra uccArita ina zabdoM ko sunakara apanI patnI kI smRti hone para kubja rone lagA, khUba royA / taba brAhmaNa dUta ne pUchA ki, 'kubja !' tuma kyoM ro rahe ho ? kubja ne kahA tumhAre karUNApUrNa vacanoM ko sunakara mujhe ronA A gayA hai| vaha nalarAjA kauna hai ? tava dUta ne jugAra se lekara nala kI kathA sunAI / vizeSa meM kahA ki, susumArapura nagara ke dadhiparNa rAjA ke dUta ne bhImarAjA se kahA ki, hamAre yahAM huMDaka nAma kA kubja AyA hai, jisane hAthI ko AMkhoM kI palaka meM vaza kiyA aura sUryapAka rasoI bhI AsAnI se banA sakatA hai| taba damayaMtIne apane pitA bhImarAja se kahA, 'pUjyapitAjI !' nizcita hI vaha nala honA cAhie, Apa unakI tapAsa karavAne heta kisI cAlAka se cAlAka AdamI ko vahAM para bhejiyegaa| taba rAjAjI ne mujhe AjJA dI aura AyA, paraMtu tumheM dekhakara merA saba gur3a gobara ho gayA hai, kyoMki devasvarupa nala kahAM ? aura AdarzanIya AkRtivAle tuna kahAM ? yadyapi vahAM se nikalane para zakuna bhI acche hue the, to kyA merI najara meM yA zakuna zAstra meM kucha bhUla huI hai, paramAtmA jAne kyA tathya hai ? hatAza hue dUta kI bAte sunakara tathA damayaMtI kI smRti 120 P.P.AC. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ ho jAne para rote hue kubja ne kahA ki, vipra !' Aja tumane jo nala. damayaMtI kA sundaratama AkhyAna kahA hai ataH mujhe bar3A bhArI Ananda ho rahA hai to Apa kucha samaya ke lie mere sthAna para padhAre jisase maiM ApakA svAgata kara sakU, itanA kaha kara kuvja khar3A huA aura dUta bhI usake pIche calA aura utAre para Aye snAna bhojana karavA kara usa kubja ne dadhiparNa rAjA ke diye hue vastra AbhUSaNa tathA lAkhoM rupaye usa brAhmaNa dUta ko bakSisa meM diye aura vaha prasanna hokara sIdhA apane deza tarapha AyA, bhImarAja se milA saba vRtAMta tathA kubja ke diye hae vastrAdi ko batalAkara mauna ho gayA / dAna meM mile hue padArtho ko dekhakara rAjA prasanna huA tathA damayaMtI jyAdA prasanna hokara bolI, patAjI! cAhe to AhAra kA doSa ho yA karmoM kA doSa ho jisase nalarAjA kubja bana gaye haiM, kyoMki hAthI ko vaza meM karanA, lAkhoM rupayoM kA sarvasva dAna denA tathA sUryapAka rasavatI banAnA Adi kArya Apake jamAI rAja ke sivAya dUsare kisI kA ho nahIM sakatA hai / tathA nala ne kisI ko bhI sUryapAka kA jJAna diyA ho vaha sarvathA avizvasanIya hai| isalie Apase merI karabaddha prArthanA hai ki kisI bhI upAya se usa kubja ko yahAM para bulavA lIjiyegA jisase maiM svayaM usakI parIkSA kara sakeMgI / damayaMtI kI tathya tathA svIkArya bAta sunakara prasannacita rAjAjI ne kahA 'beTI' kRtakarmoM kA bhugatAna citra vicitra hone se terI vAteM saMbhAvita ho sakatI hai jisase insAna mAtra kA rupa. raMga svabhAva tathA cAla calana meM AkAza pAtAla kA aMtara bana sakatA hai / dUsarI bAta yaha hai ki, tumhAre viyoga ke bAraha varSa bhI pUrNa hone A rahe haiM / sUryapAkAdi, advitIya kAryoM se mujhe bhI anumAnita hotA hai ki, vaha kubja nalarAjA ho sakatA hai, ataH maiM soca rahA hU~ ki, tere svayaMvara kA kalpita bahAnA lekara dadhiparNa rAjA ko AmaMtrita kiyA jAya kyoMki - tere para vaha pahale hI se lubdha thA, isalie svayaMvara kA nAma sunakara - vaha jarura AyegA / tathA kubja ko bhI sAtha meM lAye binA rahegA nhiiN| P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ vastutaH baha kubja yadi nalarAjA hI hoMge to svayaMvara kI bAta sunate hI utsAhita hokara AyeMge ataH Aja caitra sudi 3 hai aura svayaMvara kA muharta paMcamI dina kA rakhA jAya jisase itane laMbe mArga ko kucha hI ghaMToM meM pAra karanA dadhiparNa ke vaza kI bAta nahIM hai, dUsarI bAta yaha hai ki, azvoM ke hRdaya ko jAnane meM nalarAjA hI samartha hai isalie kubja ko sAtha meM lAnA anivArya hai| bhImarAjA kI vAta ko damayaMtI ne mAnya rakhI aura tatkAla hI dUta ko susumArapura nagara ko bheja diyaa| sabhA ke bIca dUta ne kahA ki 'rAjan !' merI vRddhAvasthA hone ke kAraNa hI mujhe Ane meM vilaMba huA hai, to kSamA kare hamAre rAjAjI ne caitra sudi 5 ke damayaMtI kA svayaMvara rakhA hai ataH Apa jarura padhAre / dUta kI bAta sunakara rAjA ne pUchA ki, kauna sA kAraNa hai, jisase damayaMtI kA svayaMvara phira se rakhA gayA hai ? kyA nalarAjA divaMgata hue haiM ? yA aura kucha banane pAyA hai| dUta ne kahA, 'prabho !' mujhe jyAdA to mAlUma nahIM hai, paraMtu ApakA anumAna satya ho sakatA hai| rAjA ke pAsa AsIna hue kubja ne bhI svayaMvara kI bAteM sunI aura manomana khuza bhI hue kyoMki jabataka maiM jIvita hU~ tabataka damayaMtI dUsare puruSa ko svapna meM bhI nahIM lA sakatI tathA mere marajAne ke bAda bhI dUsare se vivAhita bane yaha asaMbhava hai isase mAlUma hotA hai ki, svayaMvara kI kalpanA kRtrima hai, kevala merI tapAsa karane kA yaha prapaMca hai| kuMDinapura yahAM se 100 yojana kI dUrI para hone se caMda samaya meM vahAM para kaise jAnA ? isa ciMtA ke mAre dadhiparNa rAjA hAtha meM muMha rakhakara udAsIna baiThe the, taba kubja ne pUchA, rAjan ! Apako aisI kaunasI ciMtA satA rahI hai, jisase anyamanaska hokara Apa gahare ciMtana meM DUba gaye haiM ? to sUcita kIjiyegA jisase Apa ke namaka ko khAnevAlA maiM Apako ciMtA mukta karane meM sahAyaka bana saku~ / tava rAjAjI bole, 'kubja !' tuma 12P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnate hI ho ki nalarAjA aba kathA zeSa hai, isalie damayaMtI kA punaH svayaMvaraNa kala kA hone se merA jAnA kaise hogA ? aura gaye binA bhI calatA nahIM hai kyoMki damayaMtI ko dharmapatnI vanAnA yaha bhI jIvana kA Ananda hai| 1 majAka, kutUhala tathA asaliyata ko jAnane meM utsAhita bane hue kubja ne kahA 'rAjan !' java taka mere zvAsozvAsa cAlU hai taba taka Apa kisI bhI bAta kI ciMtA na kare, maiM Apako thor3e samaya meM hI ku~Dinapura nagara kI sImA meM pahuMcA sakane meM pUrNa samartha hU~, kevala azvapAlA meM se do ghor3e pasanda kara mukhe samarpita kiijiyegaa| rAjAne kahA, bhaiyA !' tuma hI vahAM para jAkara apanI pasandagI ke ghor3oM ko le nAIe / kunja azvazAlA meM gayA aura do ghor3oM ko pasaMda kara bAhara lAye, aura ratha meM yojita kiye / isa prakAra ke virocita kArya ko dekhakara kubja ke bAre meM punaH zaMkita hue rAjA ne socA ki, yaha insAna dekhane meM bhale hI kubjAkAra hai, paraMtu isakI AtmA deva yA vidyAdhara kI hai anyathA tuphAnI ghor3oM ko bhI vaza meM kara lenA vaccoM kA khela nahI hai| ratha ko taiyArakara lene ke pazcAta kubja bolA, 'rAjAjI !' ava Apa avilaMva ratha meM birAjiye jisase maiM pavanavega kI gati se kuMDinapura nagara meM pahu~cA dUM / rAjAjI ne snAna kiyA, mUlyavAna vezaparidhAna kiyA, hIre motI ke AbhUSaNoM se zarIra ko sajAyA samayasamaya para taiyAra kiye hue pAna ko.denevAle AdamI ko tathA char3idAra aura chatradhArI AdamI ko sAtha meM liyA aura ratha para AruDha hue| kubja ne ghor3oM ke zarIra para pyAra se hAtha ghumAyA aura lagAma hAtha meM lI, eDI lagAI aura vimAna se bhI tejagati vAle ghor3e pavana ke tulya daur3ane lge| / parastrI ke sAtha pANigrahaNa karane kI cAhanevAle isa rAjA kA lAla dupaTTA havA kI tejI meM phara-phara karatA huA, parastrI kI AMkha 123 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6) usI vRddha para pahale se baiThA huA eka pakSI jamina para gira pdd'aa| isa prakAra apanI putrI damayaMtI ke svapna kI bAta sunakara harSita hue bhImarAjA ne kahA, 'beTI !' Aja kA svapna tere vAste atyaMta zobhanIya aura tatkAla phaladAyI bananevAlA hai ? svapna meM zrRMgArasajjita nivRtti (nivvAna) devI ko dekhane se mAlUma hotA hai ki, tumhAre para cirakAla se AyA huA pApoM kA bhArA samApta huA aura puNyodaya kI rAzi udaya meM Ane kI taiyArI meM hai| kauzaladeza ke bagIce ko dekhane se usa deza kA rAjya punaH tumhAre hastagata hogaa| AmravRkSa para ArUDha hone ke kAraNa tamhAre pati nalarAjA kA saMgama zIghra hI hogA / puSpa ko suMghane se tumhArA yaza punaH sthApita hogaa| tathA jo pakSI DAla se girA, usase mAlUma hotA hai ki, kUbararAjA kA patana hAthaveMta meM hai / 'putri !' prAtaHkAla hone para jo svapna dekhA jAtA hai, usakA phala caMda samaya meM hI milatA hai, ataH Aja hI tumhAre pati se tumhArA milana hogA, kyoMki aSTAMga nimittoM me svapna zAstra bhI sabala zAstra hai| / usI samaya dvArapAla ne rAjadarabAra meM Akara bhImarAja ko dadhiparNa rAjA ke Agamana kI bAta kahI prasannacitta bhImarAjA bhI svAgAtArtha sAmane gaye aura nagara praveza karavAyA, kuzala samAcAra ke AdAnapradAna ke bAda bhImarAja bole ki, mujhe damayaMtI ke punaH svayaMvara kI yojanA nirupAya karanI par3I hai, etadartha Apake padhArane para mujhe Ananda huA hai paraMtu svayavara meM abhI 6-7 ghaMTe kA samaya hai, usameM yadi bhojana pAnI ho jAya to acchA rahegA, kyoMki bhare hue peTa meM saba dizAe~ harI-bharI dikhatI hai, merI icchA bar3hiyA se baDhiyA rasavatI ke dvArA Apako prasanna karane kI hone se sUryapAka rasoI banavAne kI icchA hai, aura usameM ApakA rasoIyA hoziyAra hai / daghiparNa rAjA ye kubja 126 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ ko AjJA dI aura use lekara bhImarAja apane mahala meM Aye / daravAra meM damayaMtI ko apane pitA ke pAsa baiTho dekhakara prasanna huA kubja manomapa paramadayAlu arihaMta paramAtmA kA upakAra mAnane lagA aura bhAvapUrvaka paramAtmA ko namaskAra kiyaa| bhImarAja ne rasoI kA sava sAmAna kubja ko diyA, aura damayaMtI bhI usakI saba ceSTAe~ bar3I sUkSmatA se dekhane lagI / rasavatI taiyAra huI aura saboM ne usakA AsvAdana kiyA / bhojanAntara damayaMtI khuza huI / dadhiparNa rAjA ko bhI khuza honA svAbhAvika thA, kyoMki Aja usakI AMkhoM meM kAmadeva kA nazA apanA prabhAva batalA rahA thA / zAstrakAroMne kahA ki, insAna kI dRSTi meM jisa prakAra kA raMga lagatA hai, sRSTi bhI usake lie vaisI bana jAtI hai, AMkha para pIle raMga ke cazmevAle ko sRSTi bhI vaisI hI dikhatI hai| java kAle raMgavAle ko kAlI dikhatI hai, paraMtu saMsAra na to pIlA hai na kAlA usI prakAra insAna ke asaMskRta mana meM java kAmadeva kA nazA AtA hai, taba strImAtra usake vAste darzanIya banatI hai aura vairAgya kA nazA jaba AtA hai tava vahI strI AdarzanIya bana jAtI hai, ina saba prasaMgoM meM insAna kA saMskRta tathA asaMkRta mana hI mana kAma kara rahA hai| strI cAhe karoDAdhipati kI ho, bhikhArana ho, kAle gore raMga kI ho, usake zarIra kI racanA meM ratimAtra antara nahIM hai| hADa, sAMsa, mUtra, mala, kapha, pitta, rudhira Adi atyaMta gaMde padArthoM se pUrNa strI ke zarIra para mohAMdha vanakara apanI dharmapatnI kA droha karanA niMdanIya kartavya hai| nalarAjA cAhe jIvita ho yA ajIvita, tathApi dUsare puruSa kI chAMyA meM damayaMtI khar3I bhI nahIM raha sakatI hai to usake punarvivAha kI bAta sarvathA anucita hai, isa tathya ko bhI dadhiparNa rAjA khyAla meM nahIM rakha skaa| saha bhojanAntara damayaMtI sapane pitAjI se bolI ki, eka dina jJAnI guru ne kahA thA ki, isa samaya ke bhArata deza meM nalarAjA ke sivAya sUryapAka rasavatI kA jJAtA koI bhI nahIM hai| ataH vartamAna samaya meM 127 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ yaha kubja zarIra kI durdarzanIya avasthA bhale bhugata rahA ho tathApi nalarAjA hI hai / pUjya pitAjI ! isake alAvA bhI isakI parIkSA isa prakAra ho sakatI hai, yadi yaha kubja nalarAjA rahA to usakI eka aMgulI ke sparza mAtra se mere roMgaTe khar3e ho jAyeMge kyoMki hRdayagata premarasa kA yahI mahatva hai ki, satI strI apane pati ke sparza se romAMcita hotI hai anyathA dUsare kA sparza cAhe kitanA bhI ho to bhI satI ko kucha bhI nahIM hotA hai / kitanI hI auratoM ko cUr3iyAM pahanAnevAlA cUr3idhara cAhe kisI bhI prakAra se strI kA hAtha ucA nIcA kare to bhI usake muMha se sitkAra nahIM nikalatA hai, tabhI to kahA jAtA hai / hAtha maror3e cur3iyA tIDere mUrkha maNiyAra / - apane pati ke kara vinA kabhI na karU~ sItkAra / / uparokta kAraNa se Apa merA mAnakara kubja kI aMgulI kA mere zarIra se sparza hone diijiyegaa| damayaMtI kI bAta mAnakara rAjAjI ke savi' naya kathana se kubjane damayaMtI ke zayIra kA sparza kiyA aura use advaitAnananda hone ke bAda pUrNarupa se nizcita ho gayA ki, nalarAjA kA rupAntara hI kuvja hai / tatpazcAta damayaMtI ne savinaya kahA ki, vanavAsa ke samaya vaTavRkSa ke nIce bharanidrA meM par3I huI mujhe tyAga kara Apa palAyana ho gaye the,aba kahiyegA ki, yahAM se ApakA chuTakArA kaise ho sakegA ? ataH Apa apanA asalI svarupa prakaTa kIjiyegA kyoMki bAraha varSa kI avadhi pUrNa ho cukI hai / samayajJa kubja ne bhI deva ke kathanAnusAra apane pAsa gupta rakhe hue zrIphala ko tor3A usameM se prApta hue divya vastroM kA tathA maMjuSA meM se divyAbhUSaNa kA paridhAna karate hI nalarAjA apane asalI svarupa meM A gaye apane pati ko prApta kara prasanna huI damayaMtI nalarAjA se AliMgita huii| bhImarAjA Adi ko mAlUma huA aura Anandita banakara unakA svAgata kiyaa| dadhiparNa rAjA ne apane mAnasika gaMde bhAvoM kI mAphI mAMgI, sarvatra jayajayakAra huaa| dhanadeva 128 P.P.AC.Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArthavAha bhI khuza hotA huA upahAra lekara AyA / duHkha ke samaya damayaMtI ko Azraya denevAle seTha kA bhImarAja ne satkAra kiyaa| | tadantara RtuparNa rAjA, candrayazA rAnIjI, candrAvatI tathA tApasapura nagara ke rAjA vasaMtazekhara bhI upahAra lekara Aye, damayaMtI ne sabhI kA paricaya diyA bhImarAjA atIva prasanna hue aura bahuta dinoM taka unakA Atithya kiyA / eka dina rAjadarabAra meM sUrya kI taraha tejasvI deva AyA aura damayaMtI ko jayajinendra pUrvaka namana kara bolA, maiM tApasapati vimalapati thA / tumhAre upadeza tathA Adeza se maiMne dIkSA lI thI, tathA .. niraticAra usakA pAlana kara saudharma nAmaka pahale devaloka meM deva banA huuN| devI ! tumane mujhe arihaMta paramAtmA ke dharma kI pahacAna tathA paricaya karAyA aura maiM jainadharma meM sthira banA, jisase maiM devayoni prApta kara sakA hu~, anyathA yajJayAga meM hajAroM mUka pazuoM ko homane-- vAle mere jaise mithyAtvI kI dazA kauna-sI hotI ? devaloka ke sukhoM ko ThukarAkara bhI tumhArA upakAra prathama mAnanA merA kartavya hai| itanA kahakara pratyupakAra ke rupa meM sAta karor3a sUvarNamudrA kI vRSTi kara vaha apane sthAna gayA / bhIma Adi bar3e-bar3e rAjA mahArAjAo ne nalarAjA kA dakSiNArdhAdhi pati svarupa meM rAjyabhiSeka kiyA, aura unakI AjJA zirodhArya kI / meghoM kA ghaTATopa dUra ho jAne ke vAda jaise sUryanArAyaNa dviguNita tejasvI banatA hai, usI prakAra nalarAjA tathA damayaMtI kA prabhAva bhI dviguNita huA aura rAjyavyavasthA vyavasthita vanI / dAmpatyajIvana kA rasa bhI bar3hA aura sAtha-sAtha ahiMsA, saMyama tathA tapodharma kI upAsanA bhI bar3hI tathA deza meM jisa prakAra se bhI banA usI prakAra / ahiMsA dharma kA pracAra kiyA prajA ne sukha-zAMti tathA samAdhi kI zvAsa liyA / anyAya, prapaMca, DAkA, mArakATa, corI vadamAzI ke mArga / baMdaM hue| ___eka dina atula parAkramI nalarAjA ne apanI caturaMgiNI senA ko / taiyAra kI aura apanI paitRkI rAjadhAnI para car3hAI karane ke irAde se P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust III
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ prasthAna kiyA tathA ayodhyA nagarI ko cAroM tarapha se ghera lii|anyaayii, durAcArI, mithyAvAdI tathA svArthAdha kUvara rAjA ke pAsa AtmIya zakti kA sarvathA abhAva hone ke kAraNa use bhayagrasta bananA svAbhAvika thaa| phira bhI vaha nalarAjA kA choTA bhAI hone ke nAte putratulya thA, ataH nalagajA ne apane dUta ko kUbara ke pAsa bhejA aura kahalAyA ki, hama donoM bhAI phira se dyuta (jugAra) khele kyoMki jo terI lakSmI hai vaha merI hai aura merI lakSmI terI hai / dUta kI bAta sunakara kUbara ko andara meM khuzI huI, kyoMki saMbhava hai ki, abakI bAra bhI kadAca merI jIta ho jAya to isa nala ko punaH nirvAsita karane pAU~, paraMtu insAna sattA, zrImaMtAI. rupa, cAlAkI tathA yuvAvasthA ke ghamaMDa meM bhUla khA jAtA hai ki, pUrA saMsAra puNya aura pApa ke adhIna hone se hAra-jIta Adi bhI parAdhIna hai, eka samaya kA hArA huA yA jItA huA insAna dubArA hAregA yA jItegA isakA nirNaya karane meM acche se acche insAnoM ne bhI bhUla karI hai| insAnIyata kA khAtamA karanevAlA insAna cAhe eka bAra jIta bhI jAyagA to bhI, samaya para jaba kabhI vaha hAra jAtA hai / tava kAle mukha kA vanakara jIvanayApana karane ke sivAya usake pAsa dUsarA mArga nahIM rahane pAtA hai, isI kAraNa se arihaMta paramAtmAoM ne kahA ki, insAna ! dUsare kA dravya kacce pAre ke mutAbika hone se usa para najara vigAr3anI mahApApa hai / dyuta kA prAraMbha huaa| bAraha varSa ke pahale dAva para dAva' hArane vAlA nalarAjA Aja sava ke sava dAva jIta rahA hai aura kUbara ke bhAgya meM sava dAva' viparIta rahe ? dAvapeMca meM dUsaroM ko phaMsAkara unakI pacAI huI milakata kaba taka sAtha denevAlI hai ? nirAza bane hue kUvara kA pApI mana pukAra rahA thA ki, maiMne jisa prakAra bar3e mAI ke sAtha varatAva kiyA thA nalarAjA bhI mere sAtha vaisA hI baratAva karegA to merA kyA hogA ? paraMtu saba koI bhUla jAte hai ki, insAna, insAna meM 130 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ / antara hai / nala tathA kUvara eka hI pitA ke putra hai, paraMtu eka putra ne , apanI AtmA ko banAI hai, jaba dUsare ne vIgAr3I hai / aphasosa, zarama tathA bhayagrasta bane hue apane choTe bhAI kUvara ko nalarAjA ne kahA, bhaiyA kUbara ! tuma bhayabhIta mata bano / maiM tumheM niSkAsita nahIM karUMgA Akhira to tuma mere choTe bhAI ho, ataHpUrvavata yuvarAjapada ko grahaNa kara, rAjya kI sevA karo, banA banAyA bhUla jAo / kUbara garamidA to / banA paraMtu sacce artha meM insAna bhI bana gayA / rAjanIti nipuNa nl| rAjA apanI prajA ko putravat samajhakara bhaviSya meM koI bhI mere jaisA / duHkhI banane na pAve etadartha, zarAbapAna, mAMsAhAra, parastrIgamana, jugAra / Adi vyasanoM ko zanaiH zanaiH kama karAtA gayA / advitIya parAkramI hone ke nAte koI bhI rAjA mahArAjA Adi nala kI AjJA tor3ane kI himmata karane pAte nahIM the| itanA bar3A rAjya saMbhAlane para bhI naladamayaMtI ! * rAjArAnI paramAtmAoM kA pUjana, guruoM kA vyAkhyAna zravana Adi pavitrAnuSThAnoM ko bar3I zraddhA se karate the / jala, candana, dIpa, dhUpa, puSpa, phalAdi se dravya pUjA karane ke uparAMta dUsare jitane jaina maMdira the vahAM para viziSTa pUjAoM kI racanA krvaaii| arthAt aSTAhinakA mahotsavoM kA prAraMbha karavAyA / apanI prajA ko saMdeza dete hue kahA ki, he bhAgyazAliyoM, jIvana kSaNabhaMgura hai| kAyA kA~ca kI baMgar3I jaisI hai / yuvAvasthA pippala ke pAna jaisI hai| zrImaMtAI nadI ke pravAha jaisI acirasthAyinI hai / sattA hAthI ke kAna ke samAna caMcala hai / zarIra kA rupa raMga, bijalI ke camakAre ke samAna hai| kauTumbika jIvana - aMta meM klezadAyI hai| mAyA kI mastAnI satkarmoM ko nAza karAnebAlI hai| viSayavilAsa rogaprada hai" ataH jaba taka jIvana meM lohI kI garamI hai, sadbuddhi hai tabataka advitIya upakArI arihaMta paramAtmAoM ke pUjana meM, guruoM ke vyAkhyAna zravaNa meM, dayA dAna meM, atithioM kI sevA meM kabhI bhI pramAda mata karanA / rAjAjI ke Adeza ko satyapUrNa mAnakara prajA ke bacce-bacce ne, aThAI mahotsava daramyAna pUjA, snAtra P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUjA, bar3I pUjA, AratI, maMgaladIpa Adi anuSThAna kiye aura apane manuSya jIvana kA lahAvA liyaa| isa prakAra kitane hI hajAroM varSa parvata rAjyadhurA ke bhAra ka vahana karate hue nalarAjA ke pAsa eka dina devasuva ko bhugatanevAla niSadhadeva (jo nalarAjA ke pitA thA, aura saMyama pAlakara deva bana thA) AyA aura bolA , putra ! aba tumheM saMyama lene kA avasara prApta huA hai, isalie gArhasthya jIvana kA moha chor3akara dIkSA lene kI taiyArI kI jaay| itanA kahakara deva antardhAna huaa| janma-janma ke bairAgiyoM ko, paudgalika sukhoM kA tyAga karane me bhI vilaMba nahIM hotA hai, nalarAjA ne tathA damayaMtI rAnI ne saMyama lene kA nirNaya kiyA / bhavya puruSoM kI bhavitavyatA hI suMdara hone ke kAraNa usI samaya bAgavAna (mAlI) ne Akara badhAI dI ki, rAjan ! udyAna meM avadhijJAna ke mAlika jinasena nAma ke AcArya bhagavaMta apane muni oM ke sAtha vihAra karate hue padhAre haiN| nalarAjA khuva prasanna hue aura gAMva (zahara) ko zaNagArane kA Adeza dekara tathA sAmaMta, seTha putra parivAra ke sAtha rAjAjI AcArya ko vandana karane padhAre dezanA sunakara damayaMtI ke sAtha dIkSA lene kI vinaMtI kI. gurudeva ne tathAstu khaa| tatpazcAt 'puSkala' nAmaka putra ko rAjyagaddI sopakara bar3e ThATabATa se dIkSA lene ke lie padhAre zubhamuhurta, lagna, navAMza tathA candra nAr3I ke samaya gurujIne donoM ko dIkSA dI / nala, muni-sAdhu bane / damayaMtI sAdhvI banI, utkRSTa bhAvapUrvaka saMyama kI sAdhanA kI jA rahI hai / tapazcaryA kA raMga bhI joradAra banA hai, kyoMki nUtana pApoM ko rokane ke ' lie tathA purAne pApoM ko nirmUla karane ke lie tapazcaryA ke binA dUsarA mArga nahIM hai / saMyaminI sAdhvIjI zrI damayaMtI kI saMyama sAdhanA khUba joradAra rahI ataH saMyamasthAna zuddhatama banate gaye, paraMtu nala munirAja 132 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ pane sUkSma (AbhyaMtara) mana ko svAdhIna karane meM jyAdA saphala nahIM ne pAye ataH kAlI nAgana se bhayaMkaratama bhogaiSaNA ke mAlika bane lasvarupa prathama svarga ke indra mahArAja ke uttara dikpati kUbera nAma kA va banA tadaMtara damayaMtI sAdhvIjI bhI svargavAsinI banakara devAyuSya pUrNa kiyA aura vahI damayaMtI kanakavatI ke rupa meM avatarita huI hai| / Aja tumhAre se vivAhita hokara neminAtha prabhu ke caraNoM meM dIkSita nakara muktigAminI bnegii| .. vasudevajI ! tumane jo prazna kiyA thA ki, manuSyayoni prApta / strI ke vivAha meM deva ko Ane kA prayojana kaunasA ? so maiMne itane bhavoM kA merA tathA kanakavatI kA saMbaMdha tumheM sunAyA hai / saMsAra meM rAgadazA bar3I tAkatavAlI hone ke nAte maiM bhI kitane hI bhavoM meM merI patnI 1.banI huI, kanakavatI ko punaH prApta karane kI icchA rakheM yaha saba rAga / kA prabala kAraNa hai / maiM acchI taraha se jAnatA thA ki, devayoni kA deva manuSyastrI se vivAhita hotA nahIM hai paraMtu "sneho hi yAti janmazatAnyapi" arthAta snehapAza saikar3oM bhavoM ko hAni karane kA kAraNa banata hai| - eka dina maiM mahAvideha kSetra meM gayA thA vahAM para 'vimalasvAmI' tIrthakara paramAtmA ke zrImukha se jo vRttAMta sunA thA vahI maiMne kahA hai| itanA kahakara kubera deva' svarga meM padhAre aura vasudevajI kanakavatI ko lekara dvArakA pdhaare| hemacandrAcArya racita triSapTi zalAkA puruSacaritra parva 8 sarga tisarA - samApta - 133 P.P. Ac. Gunratnasuri M.S. Jun Gun Aaradhak Trust