Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ No. 8, 1996. jene caga | zrI jaina veTa kaoNnpharansanuM mAsika-patra] vArSika lavAjama rU. traNa pustaka 5 bhAdrapadathI kArtaka aMka 1-2-3 1985-6 mAnada taMtrI mehanalAla dalIcaMda desAI bI. e. elaela. bI. vakIla hAIke, muMbaI
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 101 viSayAnukrama. viSaya, viSaya AtmakSamApanA (kAvya) janatIrtha bhImapalI ane rAmasainya 2. DAhyAlAla dalIcaMda desAI. (munizrI kalyANavijayajI ] jaina daSTie mahAtmA gAMdhI samayasuMdarakRta satAsIA dukALanuM varNana rA. mohanalAla da. dezAI B. A, LL. B. 2 saM. 1687 (saM. taMtrI) vartamAna samasyA dIkSA-mImAMsA (taMtrI) bAbu puraNacaMda nAhara M. A. B. L. 16 ratnavijayakRta amadAvAda tIrthamALA saM. 1912 uttara hiMdamAM jaina dharma' (I. sa. pUrve 800 (saM. taMtrI) thI I. sa. pachI pa26) vastuttejayugamAM sAhityapravRtti rA. cImanalAla je. zAha M. A. 17 jinasAhityanA itihAsanuM eka prakaraNa taMtrI82 zrI vAdidevasUrikRta pramANanayatattvAlokAlaMkAra laMDananA po. (anu. rA. mohanalAla bha. jhaverI vIkAkRta amUtranirAkaraNa batrIzI- solisiTara.) 21 traNa rAjemati gIte. sva. puNyAtmA zrImAna munizrI mohanalAlajI jarmanInA po. 102 | (rA. mohanalAla da. dezAI B. A.) 31 amAre jJAnaprakAza-jhIMjhuvADA [taMtrI] 107 zrI osavAla utpatti-patra taMtrInI noMdha 111 bAbu puraNacaMda nAhara M. A. B. L. 36 1 sAMvatsarika pratikramaNa. 2 sva. jhaverI India and Religious Suicide G. K. maNilAla surajamala. 3 saMgha eTale zuM ? Nariman E. 9. zrAvakavarga. 4 navIna varSa 5 bAbu puramhaakvi vAgbhaTake jainagraMthakI vyAkhyAmeM gar3abar3a NacaMda nAhara ane gulAbakumArI lAyabrerI. | munizrI himAMzuvijaya) 6 dezI rAjAone mAnapatra. 7 juneramAM darzana aura anekAntavAda konpharansanA adhivezananuM AmaMtraNa. 8 (samAro-caMdrAcArya) digaMbara pariSada. 9 bAbu jugalakizora arthazAstra eTale zuM ? ane samantabhadrAzrama. 10 samantabhadrAzrame karavA dhArelAM kAryo. 11 anekAMta' patra. rA. jhaveracaMda nemacaMda zeTha. vividha noMdha, merUnandanakRta ajita-zAti stava 1 sva. zeTha maNilAla surajamala jhaverI. (sa. taMtrI) 2 kaeNnpharansa nibhAvaphaMDa. 3 zrI tIrthaMkaraPlace of Mantra Vidya and Tantra in Jainism nA phoTAonI thatI AzAtanA. 4 zrI sukRtabhaMDAra phaMDamAM phALo. 5navA resIDenTa (Mohanlal B. Jhaveri Solicitor.) 43 janarala sekreTarI. 6 kaeNphara teramuM apabhraMzamAM sImaMdhara svAmI oNtra. saM. taMtrI. 16 adhivezana. 7 kaeNnpharansane vijayatilakasUri ane vijyAsuMdasUrinA pAdulA saM. 1984 nI sAlano hisAba 8 ADITaranI nilekhe. saM. taMtrI. maNuMka. 9 janatInA itihAsa sabaMdhe TAM subhASita. saM. taMtrI. 58 amAre khulAse. 2 58
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina yuge. dareka meTI laDatamAM vijaya laDavaiyAonI saMkhyAthI nahi paNa temanAM zarya, vIratA, sahanazakti AdithIja thAya che. jagatanI badhI mahAna vyaktioe temanA moTAmAM moTAM kAmo ekalA ja rahIne karyo che. eNkasamulare eka jagyAe kahyuM che. "hiMdustAnanA lokonA jIvanane Adarza mAtra kartavyane ja che; temAM adhikAranI vAtaja nathI." e vAtano purAvo ApaNAM zAstromAMthI paNa maLe che. pitAnA kartavyapAlanathI mANusane keTalAka adhikAra prApta thAya che e kharuM, paNa A adhikArIne upayoga je kaI svArtha mATe kare che te padabhraSTa thAya. adhikArano upayoga paNa pAramArthika dRSTithI ja thavo joIe. jyAre koI vyakti adhikAra meLavavAnA hetuthI ja potAnuM kartavya bajAve che tyAre nathI te zobhatuM, nathI tene adhikAra maLata; ane e maLe te paNa te tene bejArUpa thaI paDe che. --gAMdhIjI. pustaka 5 vIrAta ra445-vi. saM. 1985-6 bhAdrapadathI-kArtaka, aMka 1 thI 3 Atma-kSamApanA bhavAbdhimAM paDI bhUla, vasyAM je vera haiyAmAM, ajaba saMyoga saMskAre; bharyo je jhera A jagachatAM saMbaMdha nava samaje, amInI AMkhathI jaje, khamAvuM Aja huM sahune, khAvuM Aja huM Rtune, anaMtA janma pAmIne, karyA aparAdha jANIne, kamANI zI karI che ? vicAre ciMtavyuM ba. are ! ghaTa karma-thara-para-thara;! baLI e bhasma thaI jAje, khamAvuM Aja huM sahune khamAvuM Aja huM sahune, pho mada mehamAM pUre, vicAruM tatva A uMDA, karI darakAra nA konI; prabhu mahAvIranAM preryA; gaye bAjI have hArI, sadA kalyANa karanArAM, khamavuM Aja huM sahune, khAvuM Aja huM sahune, dhavAyAM kALajAM kuNAM, kSamA yAcuM, kSamA ApuM, ucArI AkarI vANI; haLa-kamI thavuM, baMdhu; dayAdRSTi kRpA vRSTi; karUM saMprApta pada-siddhi, khamAvuM Aja huM sahune khamAvuM Aja huM sahune, ravivAra bhAdaravA suda 5, DAhAlAla dalIcaMDa zAI.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 jaina dRSTie mahAtmA gAMdhI. [ saM. 1920-21 mAM Apela vyAkhyAna. muMbAImAMgaroLa jainasabhA bhASaNa zreNI. ] : mahAtmA gAMdhIne jaina dRSTie carcAe, kahIe bahula pApamala aMga na dhAre, zuddha rU5 jina je-50 te pahelAM ja daSTi eTale zuM te vicArIe. jinanA syAdavAda pUrana je jAne, nAgarbhita jasa vAcA, siddhAntane anusaranAra e jaina. jina eTale chata- guna paryAya dravya je bUjhe, soI jana he sAcA-pa0 nAra-jya meLavanAra. kene chatanAra te zatrune, kyA kriyA mUDhamati je ajJAnI, cAlatA cAla apUDI, zatru-sAmAnya nahi, paNa je AtmAne virodha kara- jana dazA unameM ho nAhI, kahe se sabahI jUDI-50 nArI zaktirUpI-AtmAnI aMdara rahelI rAgadveSanI paraparanati apanI karI mAne, kiriyA ga ghehele, bhAvanArUpI zatruo. bAhya zatruo upara jaya meLa- unake jana kahe kayuM kahie, mUrakhameM pahila 50 vivo sahaja svAbhAvika sulabha bane, paNa AMtarika janabhAva jJAnI sabamAMhI. zivasAdhana sahie, zatruo upara ye meLavavuM ja parama durlabha ane nAma bhekhaseM kAma na sIjhe, bhAva udAsI rahie-50 ati asAdhya che. je purUSa e zatruone jItI le jJAna sakala navasAdhana sAdhe, kriyA jJAnakI dAsI, che-emanA para vijaya meLave che-teja purUSa 'jina' kriyA karata dharatu he mamatA, yAdi galemeM phAMsI-50 e mahAna vIratva sucaka vizeSaNane pAtra thAya che. kriyA vinA jJAna nahi kabahuM, kriyA jJAna bina nAhi, evA jinene ApaNuM parama namaskAra ho. kriyA jJAna deuM milata rahetu he, jaya jala rasa jalaAvA jinaja jagatane kalyANano kharo mArga mAMhi-parama batAvI zake tathA tRSNanA vegamAM taNAtA jatA kriyA maganatA bAhira dIsata, jJAna zakti jasa bhAMje, jIvAtmAone dhArI rAkhanAra yathArtha dharmanI pratiSThA saddagurU zIkha sune nahi kabahu, jana janateM lAje-5. karI zake; AvA sArthaka "jina" nAmadhArI samartha tatvabuddhi jinakI paranati he, sakala sUtrakI kuMcI, purUSoe calAvelA ane batAvelA dharmanA anuyAyI jaga jesaMvAda vade unahIke, jaina dazA jasa uMcI-50 - vijayajI, A "jaina" nI dRSTithI jotAM gAMdhIjI jene "prasaMgopAta AvAja eka maha6 janane gaNAya ? e praznanA uMDANamAM utarI uttara letAM paricaya karAvuM te asthAne nahiM gaNAya. evI kene jaNAze ke gAMdhIjI pitAne kuladharma temaja pitAnA kalpanA haze ke bhagavAna mahAvIra ane buddha pachI svIkArelA dharmathI vaiSNava jaNAve che, chatAM te "jaina" vartamAna kALamAM ahiMsA dharmane punarUddhAra jainetara che eTaluM ja nahi, paraMtu temanA vicAra ane A- kuTuMbamAM janma pAmela eka naravIrathI thaze ? Aja cAra jotAM parama jana che evuM ghaNA svIkAre che. dezanA navajIvananA maMtre avyAhata nAdathI mahAtmA - parama jana-mahad jana keNu che e mATe eka mohanadAsa karamacaMda gAMdhI uccArI rahyA che ane suMdara pada zrImadda yazovijayajIe racyuM che - samagra AyAvartanI nava prajA te maMtrane apUrva parama jina-mahad jenA zraddhA ane bhaktithI jhIlI rahI che. te maMtranuM rahasya mAtra ahiMsA, satya ane saMnyAsa (yA svArpaNa) (rAga dhanAthI.) mAM saMkrAMta thAya che. jo AmraphaLane ApaNe te phaLanI jana kaho kayuM ? parama gurU ! jaina kahe kyuM hove? chAlathI jU 6 kalpI zakIe, je AkAzane raMgabegurU upadeza vinA jana mudrA, darzana jana vigere-50 raMga vAdaLAthI bhinna samajI zakIye, je vastune kahata kapAnidhi samajala mIle, karma mela je dhave, paDachAyAthI vyatirikta grahaNa karI zakIe te e te jana',
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ jena daSTie mahAtmA gAMdhI paNa sahaja samajAya tevuM che ke mahAtmA gAMdhI jana prajA A abhilASane saphaLa karaze." (rA. paramAnaMda dharmaja prakAza che. ane jainadharma mahAtmA gAM- kuMvarajI ANaMdajI. tA. 1-9-20. mahAvIra jaina dhInA nirmANanuM mULa che. temaNe satyAgraha AzramamAM vidyAlayanA pAMcamA varSanA rIpeTanA puThAparathI). dAkhala thanAra mATe je pAMca vate Avazyaka gaNyAM jinaprarUpita ahiMsAmAM apavAda hoyaja nahi che te zuM che? ahiMsA, satya, asteya, brahmacarya ane gAMdhIjI paNa jaNAve che ke - ane aparigraha. AmAM ane ApaNuM pAMca mahAvratamAM zuM phera che? temanI jIvanacaryA tapAsa te ahiMsAno nirapavAda kAyado-ahiMsAne apavAda vinAne kAyade zedhanArA RSimunio pote paNa ekaja jhaMkhanA mAlUma paDaze ke mArA jIvanamAMthI hiMsAne kema dUra karuM, asatyane kema nimaeNla mahAna yoddhA hatA. jyAre temaNe Ayudha baLanI karuM, svArthane kema bahiSkAra karUM? Aja dezanI rA tuchatAne joI lIdhI, manuSya svabhAvane sAkSAtkAra jakIya naukA temanI pravRttiothI hAlakalela thaI karyo tyAre teo A hiMsAmaya jagatamAM ahiMsAne niyama joI zakyA. AtmA AkhA jagatane chatI rahI che. AkhuM vAtAvaraNa kSobhAyamAna banI rahyuM che. deza adharma ane parataMtratAthI chuTo thAya ane zake che, AtmAno moTAmAM moTo zatru AtmA svAzrayane svIkAre che temane jIvana saMdeza samagra che, tene jItyo eTale jagatane jItavAnuM jora AvyuM prajAne te saMbhaLAvI rahyA che. dezane svAtaMtrya apA evuM zikSaNa teoe ApaNane batAvyuM. vavuM che paNa te mArAmArI, chaLakapaTa ke khUnarejIthI "e kAyado RSioe ze tethI teo ja nahi, paNa ahiMsAthI, satyathI, sahanazilatAthI, pALI zake evuM kaMI teoe jANyuM, jaNAvyuM ke svArpaNathI, dezanA khUNe khUNe te ahiMsAno paTa zIkhavyuM nathI, teoe jaNAvyuM ke bALakane sArU vagADI rahyA che. satyanuM siMcana karI rahyA che, paNa kAyado te eja che ane te tene pALI paNa AtmabhegathI uttejI rahyA che. AvA mahada janane zake che. e sAdhu saMnyAsIja pALe che ema nathI; jana sAdhu temaja zrAvaka varga haju kema oLakhI badhA thoDe ghaNe aMze te pALeja che. ane cheDe zakyo nathI teja Azcarya che. ghaNe aMze pALI zakAya te sarvIze paNa paLAya. gAMdhIjInuM navajIvana (430). AvA eka nahi paNa aneka pragaTa temaja apragaTa mahad jene dezamAM vase che. paNa eka A rIte zrI mahAvIra buddhAdi ahiMsA pravaApaNane temanI oLakha thavI bAkI che ane bIjI raMkane pote mAna Ape che, ane temanA prarUpelA ApaNuM bhAvanAo teTalI vizALa banavA pAmI ahiMsA siddhAMtanuM nirapavAda rIte pratipAdana kare che. nathI. ApaNe eTaluM nathI samajI zakyA ke jana pitAne deharakha ke kSetraro dhama nathIdharmane jAti ke kuLa sAthe saMbaMdha nathI, vaNa have janadharma temaja dareka Aryadharma Universal ke deza sAthe saMbaMdha nathI, paNa mAtra AcAra ane Brotherhood-vizvanA dareka jIva pratye baMdhubhAva cAritra sAthe ja saMbaMdha che. ATalI vizALa ApaNI zIkhave che, te gAMdhIjI zAmATe hinda pratyeja ane bhAvanAo bane ane te upara ApaNA jIvanamArge bhimAna rAkhI kSetraro dharma rAkhe che ? e praznane ghaDAya te TuMkI dRSTinA kalaha enI meLe zamI uttara temanA nIcenAM vAkayethI maLI jaze ke pote jAya, kRtrima baMdhane saheje TaLI jAya, sAdhAraNa teTalA saMkucita nathI, eTaluM ja nahi paNa hinda bAbatamAM vadhI jatA vivAdo ekadama baMdha thAya ane pratyenI potAnI mamatA vAstavika che - ApaNI jema samAjanuM jIvana vizeSa ujajavala ane "hindustAnane mAro mulaka gaNI huM abhimAna kepagI banI zake. AzA che ke bhAvI jaina dharAvuM chuM, kemake huM mAnuM chuM ke hindustAna Atma
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 baLanI sarvottamatA jagatane batAvavAnI zakti dharAve vilAyatamAM sAMgopAMga sAcavI. te vakhatanA temanA che. jyAre pazabaLanI sarvottamatAne svIkAra hindu- sahAdhyAyIe ahIMthI gayelA uca varNanA-brAhmaNo tAna kare tyAre tene mArI mAtRbhUmi kahevAmAM mane vagere hatA chatAM bhraSTa thayA haze paNa temAM apavAda rUpa ta na rahevo joIe. mArA dharmane kSetranI, bhUgoLanI gAMdhIjI rahyA. tyAM TADha hatI te navazekuM pANI rAkhI maryAdA nathI ema mAruM mAnavuM che. deharakha ke kSetra- pItA, ghauM palALI khAtA; vagere vagere. A tapazcaryA rakho dharma huM nathI mAnate ema siddha karavAnI mArI 18 mA varSothI mAtAjI ne becarajI svAmInI bAdhA zakti ho evI mArI prabhu pAse prArthanA che." sAcavavA karI. tyAra pachI vilAyatathI pAsa thaI navajIvana (431). AvyA. tyAre rAjacaMdrajIne samAgama thaze. AtmA je divase A dezamAM talavAra kheMcAze te divase zuM che te jANavAmAM ane teno UhApoha karavAmAM mane himAlayanAM araNyo tarapha cAlI nIkaLelo joze. sAthe rahI keTalAka samaya gALatA. hiMdamAM 1947 mAM hinda je divase talavArano nyAya svIkAraze te divase nAstikatAnuM vAdaLa caDI AvyuM hatuM. vilAyatavAsI hindI tarIkenuM mAruM jIvana samApta thaze. hindustA- thayelA mAMsa khAtA, anAtmabhAva ghaNAmAM hatuM. nane A duniyAmAM prabhunA gharane vizeSa Adeza che tyAM rAjacaMdrajIne paricaya subhAgye thayo. pachI ema huM mAnuM chuM tethIja, ane hindanA prAcIna AphrikA gayA; ane tyAM khrIstI pAdarIo sAthe RSioe seMkaDo varSonA anubhava pachI pazubaLa saMbaMdha thayo. mizanarIo garIbanI sevA karatA upara khaDo thayelo nyAya nahi, paNa Apajoga upara, e bahu nihALyuM, pitAne AtmAmAM pUrNa zraddhA yajJa (svArpaNa) upara, kurabAnI upara khaDo thayelo haju AvI nahotI. hiMduzAstramAM jJAna je kAMI nyAyaja A saMsAramAM koI paNa manuSyane mATe - bharyuM hoya te bahAra hiMduomAM pratyakSa dekhAya nahi, kharI vastu che e mahAna satyane zodhI kADhayuM che jyAre khrIstIomAM keTalAMka sArAM tane sAkSAema huM mAnuM chuM; tethIja e siddhAntane vaLagI kAra jovAmAM AvyuM, eTale te pramANe jaNAvI rahyo chuM ane maraNanI ghaDI lagI vaLagyo rahIza. pitAne khrIsta thavAnI IcchA prakaTa karI sAthe navajIvana 445. temaNe keTalAka prazna pUchyA, (A prazna zrImada jeno sAthe paricaya. rAjacaMdramAM temanA uttara sahita chapAyA che. AmAM ajana kulamAM-vaiSNavadharmamAM rahIne paNa mahadda paheloja prazna e hatuM ke AtmA zuM che? te kaMI jaina evA gAMdhIjInA vicArane paricaya karIe te kare che? ane tene karma naDe che ke nahi ? A ane AvA bIjA aneka praznothI pitAnI zaMpahelAM jainonA paricayamAM teo AvyA che ane kAo uThAvI. zrImad rAjacaMdra mahA buddhivAna philatemanI pAsethI jana lIdhuM che, te saMbaMdhI TuMkamAM supha ane sundara nyAyapura:sara, samadaSTithI AMtarika atre jaNAvIzuM - bhAva jANI mane prakaTa karanArA hoI temaNe ati temanA mAtuzrI custa vaiSNava hatA. temane tyAM buddhigamya uttara ApyA. chelle 27 me prazna te jarA becarajI svAmI karIne sthAnakavAsI jaina sAdhu A- ajaba hato ke "mane sarpa karaDavA Ave tyAre tene vatA. gAMdhIjIe vilAyata javAne Agraha lIdhe mAre karavA de ke mArI nAMkhavA ? tene bIjI ane mAtuzrIe nA pADI evuM kahIne ke tyAM te rIte dUra karavAnI mArAmAM zakti na hoya ema vaTalI jU-mAMsa letA thA te mane na poSAya. gAMdhI- dhArIe chIe'-A bhavya uttara zrImad rAjajIe khAtrI ApI ke huM mAMsa kadi paNa khAIza caMde Apyo ke "sarpa tamAre karaDavA de evuM nahi; paNa mAtAjIne zraddhA na bese. becarajI svA kAma batAvatAM vicAramAM paDAya tevuM che, tathApi mIe teDa kADhyo ane bAdhA ApI. gAMdhIjIe te tame je "ha anitya che" ema jANyuM hoya, te
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ jena daSTie mahAtmA gAMdhI pachI asArabhUta dehanA rakSaNArthe, jene temAM prIti AvA zrI rAjacaMdranI sAthe patravyavahAra thayo rahI che evA sarpane, tamAre mAravo kema gya temAM rAjacaMdrajIe gAMdhIjI para lakhelA traNa patro hoya? jeNe Atmahita icchayuM hoya teNe "zrImad rAjacaMdra mAM chapAyA che te khAsa manato tyAM pitAnA dehane jato kare eja nIya che. pachI vicAra thayo ke samAgama karI sayogya che. Atmahita IcchavuM na hoya teNe kema mAdhAna karavuM e yogya che tethI saM. 1951-para mAM karavuM? te tene uttara eja apAya ke, teNe nara- AphrikAthI AvyA. muMbaI chamAsa rAjacaMdrajI sAthe kAdine paribhramaNa karavuM; arthAta sarpane mAravo e rahyA. khrIstI dharmamAM javAnA vicAra uDI gayA upadeza kayAMthI karI zakIe ? anAryavRtti hoya te hatA ne ahiMsA Adi sanAtana ta para pUrNa mAravAne upadeza karAya-te te amane tamane svama zraddhA thaI. rAtre pharavA sAthe jatA hatA. janadharma paNa na he eja IcchavA yogya che." para prIti jAmI. tyArapachI potAnI AtmadazA - vRddhi pAmI. chevaTe evo vicAra thayo ke rAjacaMA pramANe uttara ApI Sadarzana samuccaya dranI sAthe rahI dhamane udyoga kare tyAM te zrImada nAmanA graMthane samajavA jaNAvyuM. gAMdhIjInA prazna rAjacaMdra svargastha thayA. uparathI jaNAya tevuM che ke temanA mananI sthiti te zrImad rAjacaMdranuM AtmasiddhizAstra che tene vakhate jaDavAda paranI hatI, paNa te sAthe e paNa . kharuM ke temanI satyanI zodha taraphaja pragati hatI, pote aMgrejImAM anuvAda karyo hato, paNa te manaane AcaraNa pavitra hatuM. satyanI zodha karatA sukhabhAInA pramAdathI gumAI gaye. rAjacaMdrajInuM nAstika aMdhazraddhAvALA, jJAnahIna yA kriyAjaDa ha uttama pada nAme "apUrva avasara e kyAre A jAro Astika karatAM caDI Ave che kAraNake te vaze ?' e haju sudhI gAMdhIjI AnaMdapUrvaka lalanAstika hameza satyanI zodhamAM pragati karateja kAre che ane te padanI chellI cAra lITIo te jAya che ane pachI te utkrAnta thato thate aMtima udaya hadayamAMthI khasatI ja nathI--nAme Astika evA prakArane thAya che ke tenI aTala eha paramapada prAptinuM karyuM dhyAna meM zraddhA brahmA paNa caLAvI na zake, tenA siddhAMte gajAvagara ne hAla mAratha rUpa che. * acaLa rahe. te paNa nizcaya rAjacaMdra manane rahe gAMdhIjInA ghaNuM vicAro parama jaina philasupha prabhu AjJAe thAzuM teja svarUpa je. bolate hoya tevA che, sUtra jevA che ane jaNAya -apUrva che ke te para zrImad rAjacaMdranI chApa che. teo gAMdhIjI ahiMsAvAdane tenA logical conpote paNa zrImad rAjacaMdra saMbaMdhI jaNAve che ke - clusion upara laI ga clusion upara laI gayA che-take jyAM sudhI laI jAya tyAM sudhI ahiMsAnuM nirapavAda svarUpa temaNe "yuropIya tattvajJAnIomAM huM TolsToyane prathama svIkAryuM che ane te AdaravA ghaNAM varSothI satata ane raskinane bIje dhAruM chuM; paNa e ubhaya rIte prayatnavaMtA thai rahyA che. anyAyI anyAya kare karatAM kavi rAjacaMdrabhAIne anubhava ucca hate. sa hatA. te te anyAya sAme jhUjhavuM-tene nirmULa karavA sarva "ghaNIvAra kahIne lakhI gayo chuM ke meM ghaNAnA Atmabhoga ApavA, paNa te anyAyI sAthe zreSajIvanamAMthI ghaNuM lIdhuM che. paNa sauthI vadhAre koinA krodha na rAkha, paNa prema rAkhavo; niraparAdhI jIvanamAMthI meM grahaNa karyuM hoya te te kavizrInA strInI upara atyAcAra karanAra purUSanI sAme AjIvanamAMthI che. dayAdharma paNa huM temanA jIvanamAMthI paNe pote potAnuM balidAna ApI tene atyaMta zIkhe chuM." prema baLavaDe vaza karo; dharmamAM koI paNa aMze
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kArtika 195-6 asatya na hoya -kaThoratA na hoya-hiMsA na hoya, paNa tenA lakhanAra game tevA mahAna hoya, chatAM tenI dharmanuM mApa premathI dayAthI satyathI thAya che, te sAthe matabheda na ja hoya-ApaNe na rAkhI zakIe evuM tenA tyAgathI maLeluM svarga paNa nigha che-satyane kaMI nathI. temAM temaNe je vidhavALuM janadharma tyAga karavAthI hiMdustAnane svarAjya maLatuM hoya te ahiMsA saMbaMdhI darzAvyuM che tene ullekha karI gAMte nakAmuM che -vagere sUkSmadaSTinA ahiMsAmaya vicAra dhIjI tene pratyuttara Ape che te paNa ApaNe joIe:dharAvanAra gAMdhIjInA vicAro zarTa prati zAyanA lAlAjI jaNAve che ke - sUtrapara cAlanAra "polITIkala' manuSyo yA dezaprema ahiMsAnA viparIta AcaraNanA durUpayogane khAtara sarvasva-sadaguNAdi khapAvI nAMkhavuM joIe lIdhe athavA sarva ucca tane bhege tene amaevI mAnyatA dharAvanAra ane duSTane sakhta nasIyate ryAdita mahatva ApavAthIja hiMduone sAmAjika, pUrI sajA karI pahoMcADavA joIe evA dezabhakta rAjakIya temaja naitika adhaHpAta thaze. netAone prathama dRSTie na game e svAbhAvika che. janadharmanA saMsthApake AtmasaMyamana ane dehaAnA udAharaNa tarIke lAlA lajapatarAyane laIe. - lAlA lajapatarAya ane gAMdhIjI ane temanA anuyAyI janasAdhuo vikArone nAza kara1916 mAM-paMjAbanA purUSasiMha-narakesarI dezabhakta vAmAM mahAna saMbhavita vijaya prApta karanArA mahA lAlA lajapatarAya mULa janmathI jana hatA ane purUSonI kaTimAM Ave che. TolsToyane ahiMsA sipachIthI Arya samAja thayA-temane jainadharma pratye hAMta theDAMka varSa pahelAM ja janma pAmyo che. jenA pUrNa mAna nathI ema temanAM atyAra sudhInAM la- ahiMsAne bhAratavarSa traNa hajAra varSathI jANa khANa ane ugAra parathI jaNAya che. gAMdhIjI rahyA Avyo che. pRthvItaLa upara eka evo deza nathI ke saMpUrNa ahiMsAvAdI. mAMsa mizrita sera ApyA jene bhArata varSanI mAphaka saikAo thayAM AvA vagara pitAnI dharmapatnino deha paDe e kabUla kara- aneka ahiMsAvAdIo zobhAvI rahyA che, paNa nAra ane AtmA karatA deha vahAlo na gaNanAra, ne pRthvItaLa upara eye eka deza nathI ke je hAlanA dehathI AtmA jUdo jANa dehanI hiMsaka rakSA kadi athavA chellA paMdara zatakanA bhAratavarSa mAphaka tadana paNa na svIkAranAra mahAtmAjIne ahiMsAvAda paranA kacaDAI gayelA ane purUSatvanA eke eka aMza temanAM bhASaNe thayAM ane tenA je chApAmAM rIporTa gumAvI beThelo hoya. keTalAka loko kaheze ke bhArata AvyA tethI lajapatarAyane ghaNuM lAgI AvyuM. tene varSanI A sthiti ahiMsAvAdanuM pariNAma nathI, lAgyuM ke ahiMsA paramo dharma e ghelachA che, tene paNa bIjA sadaguNane tilAMjalI ApavAnuM pariNAma svIkAranAra jana kema nisattva ane bAyelI banI che. paNa to AgrahapUrvaka mAnuM chuM ke gaurava, che, tene Adara karavAthI hindanuM adhaHpatana thayuM che, manuSatva, ane sadaguNanA mArgane visAre pADI ane ane tethI gAMdhIjI hAlamAM ahiMsAvAda je rIte dha:patana ANanAra je je kAraNe che, temAMthI eka lAve che tethI hindana vizeSa adhaHpAta thaze mATe ahiMsAvAdanA uca satyanI vikRti che. tene cetavaNI ApavAnI potAnI pharaja che-Ama "ahiMsAnA amaryAdita vyavahAre jenone anya mAnI eka lekha "ahiMsA paramo dharma-satya che ke ghelachA" e nAmane lakhI nAMkhyo ane te meMDarna kema karatAM vadhAre uccanItinA paMthe caDAvyA nathI. rivyu julAI 1916 nA aMkamAM prasiddha thayo. vastutaH jora julama ane luTaphATane lIdhe je koI kAmane vadhAre khamavuM paDatuM hoya to te jaina kemaja A lekha ghaNo vicArapUrNa ane dezabhaktinI che. kAraNake vArasAmAM maLelI bhIratA ane baLanA pUrI lAgaNIthI lakhAya che e nirvivAda vAta che, upaga tarapha tiraskArane lIdhe bIjA karatA lakhyA
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ jena daSTie mahAtmA gAMdhI vadhAre lAcAra hoya che. teo AtmarakSaNa karI zakatA of unmanliness can be made good nathI, temaja potAnA priyajananI AbarUne sAcavI against the Jains. I hold no brief for zakatA nathI." them. By birth I am a Vaishnavite, and hamaNAM zuM kartavya che?--enA saMbaMdhamAM teo was taught Ahinsa in my childhood. vizeSa jaNAve che ke - I have derived much religious benefit "vartamAna kALe yuropa, sAmarthyane devI hakka from Jain religious works as I have from scriptures of the other great mAganAra avatAra che. tyAM TaeNrsTayano avatAra yure faiths of the world. I owe much to panA sabhAgye ja thayo. paraMtu bhAratavarSanI sthiti the living company of the deceased taddana judI ja che. julamATanA, AkramaNanA ke luTaphATanAM kartavyo mATe barajorI ke jabaradastI na philosopher Raichand Kavi who was vAparavAno (hiMsA na karavAne) upadeza AryasaMtAne mai a Jain by birth. Thus though my views Jain Dy DI Ape ja nahi. mane vizvAsa-zraddhA che ke AryabhUmi on Ahinsa are a result of my study eTalI patita thaze ja nahi"--Ama kahI pachI gAMdhI of most of the faiths of the world, jInA ahiMsAvAdane mATe gAMdhIjIne udhaDA ja lIdhA they are no longer dependent upon che. emAM ApaNe nahi utarIe, hAla prastuta ulle the authority of these works. They khone gAMdhIjIe zuM uttara Apyo che te joie: are a part of my life and if I sudd enly discovered (juo julAI 1915 nuM jana dhe. ke. heralDa) that the religious books read by me bore a different With due deference to Lalaji, interpretation from the one I had I must join issue with him when he learnt to give them, I should still says that the elevation of the doctrine hold the view of Ahinsa as I am of Ahinsa to the highest position contributed to about to set forth here. the downfall of India. There seems to be no historical Our shastras seem to teach that warrant for the belief that an exa a man who really practises Ahinsa in ggerated practice of Ahinsa synchr- its fulness has the world at his feet, oinised with our becoming bereft of he so effects his surroundings that manly virvirtues. During the past 1000 even the snakes and venonous reptiles years we have as a nation given do him no harm. This is said to have ample proof of physical courage, but been the experience of St. Francis of we have been torn by internal diss. Assisi. * * ensious and have been dominated A man cannot deceive the loved by love of self instead of love of one; he does not fear or frighten him Country. We have that is to say been or her. 3 ara (Gift of life ) is the swayed by the spirit of irreligion than greatest of all gifts. A man who gi. of religion. x x x ves it in reality, disarms all hostility. I donot know how far the charge He has paved the way for an hono
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 urable understanding. And none who Ahinsa, truly understood, is, in is himself subject to fear can bestow my humble opinion, a panacea for that gift. He must therefore be him all evils mundane and extra-mundane. self fearless. A man cannot then pra. We can never over-do it. Just at ctise Ahinsa and be a coward at the present we are not doing it at all. same time. The practice of Ahinsa Ahinsa does not displace the practice calls forth the greatest courage. It is of other virtues, but renders their the most soldierly of soldier's virtues. practice imperatively necessary before General Gordon has been represented it can be practised even in its rudiin a famous statue as bearing only a ments. Lalaji need not fear Ahinsa stick. This takes us far on the road of his father's faith. Mahavira and to Ahinsa. X X X Buddha were soldiers, and so was Tolstoy. Only they saw deeper and If we are unmanly to-day, we truer into their profession, and found are so, not because we do not know the secret of a true, happy, honourahow to strike, but because we fear to ble and godly life. Let us be joint ble and die. He is no follower of Mahavira, sharers with these teachers, and this the apostle of Jainism, or of Buddha land of ours will once more be the or of the Vedas, who being afraid to abode of Gods. die, takes flight before any danger, -- Jain Gazette. real or imaginary, all the while wishing that somebody else would remove Novembar. 1916. the danger by destroying the person A baMne lekha vAMcavA vicAravA ane manana causing it. He is no follower of Ahi- 5291 2104 3. Esger 24 Cazuza100, nsa (I agree with Lalaji) who does ane te chatAM huM ahiMsAvAdI chuM tethI ke game tema not care a straw if he kills a man vel 2 al billa (92117 H4 ore14 U. by inches by deceiving him in trade, AvI ja rIte bhAI jI. ke. narImAne khullo or who would protect by force of patra gAMdhIjIne lakhI teNe uThAvelI zaMkAomAM chellI arms a few cows and make away eka zaMkA jainanI ahiMsA saMbaMdhI hatI. tene with the butcher, or who in order to gAMdhIjInA zabdomAM ja jaNAvIe - do a good to his country does not mind killing off a few officials. All augal HR GER 6134084'5 , a these are actuated by hatred, cowa. kevaLa jainane ja mAnya che; ne te pramANe vartanAre rdice and fear. Here love of the cow ApaghAtaja karavuM joIe.' or the country is a vague thing inten- MALI Valon ud 4419 QL :ded to satisfy one's vanity, or sooth ahiMsAne mArA upadeza hAsyajanaka lAge. a stinging conscience. temAM hindu dharma rahelo che. tene vattA ochA pA
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie mahAtmA gAMdhI lanamAM badhA dharmanI jaDa che. jeTalI dayA teTaloja Aje huM mAro dharma sAcavI zakuM ke kema e viSe dharma che. dayAnI sImA na hoya. hada bAMdhavI e mAruM mane zaMkA thaI che. kAma nathI. hada pitapotAnI sahu bAMdhI le che. vaiSNava dharmamAM ahiMsA pradhAna che. jana graMthomAM tene zaThaM prati zAThaya... eTale jevA sAme tevA e savizeSa vicAra che e mane mAnya che. paNa ahi pazcimanA rAjakArIonuM sUtra che. lokamAnya tilakAdi sAne IjAre jana ke bIjA keI matane nathI. paNa eja sUtra svIkAratA hatA. temaNe lo. tilake ahiMsA e sarvavyApaka acalita niyama che. jenA lakheluM ke rAjaprakaraNa e sAdhuonI nahi paraMtu darzanamAM apavAsAdi niyamo che tene AtmaghAtanA saMsArIonI bAjI che ane mana vidhe piSaka kahevA e jaina darzanane na samajavA jevuM e buddhanA upadeza karatAM je yathA mAM mane lAge che. paNa ahiMsAnA antima lakSaNanI tAMtarthava manAvyaz' e zrIkRSNanuM sUtra mAnacarcAnI ahIM jarUra ja nathI. tene svIkAra na karAya vAnuM huM vadhAre pasaMda karuM chuM va'-'Ane uttara te atyAre ApaNuM kartavya zAntipUrvaka sahana gAMdhIjIe e Ago ke "lokamAnce jaNAvelAM baMne karIneja yuddha karavAnuM che e sahune svIkAryA vinA sUtrAmAM mane te kaMi virodha lAgatuM nathI. buddhanuM sutra sanAtana siddhAMta raju kare che ane bhagavad na ja cAle." gItAnuM sUtra te tiraskArane premathI ane asatyane gAMdhIjInuM navajIvana 1015. satyathI chatavAnA siddhAMtano prayoga batAve che. bIjA rAjya prakaraNamAM dhArmika tatvanuM mizraNa sAthe ApaNe jevuM vartana rAkhIe tevuM ja vartana prabhu yogya che?-zrI mahAvIra buddhAdie dharmane upa ApaNI sAthe rAkhe che e kharuM hoya te gItAvAyoga rAjya prakaraNanI bAbatamAM karyo nathI, tyAre ne te e artha thAya ke sakhata zikSAmAMthI chUTavuM gAMdhIjIe upayoga karyo che e kaMI ochI vAta hoya te ApaNe kedhane badalo kedhathI nahi paNa na gaNAya? vaLI jyAM za8 prati zAThaya rahetuM hoya mRdutAthIja vALavo joIe. A niyama vairAgIo evI paliTikasa-rAjanItimAM ahiMsA satyanAM mATe nahi paraMtu khasusa karIne saMsArIo mATeja uMcAM dharmata kema jALavI zakAya? ane gAMdhIjI che. lokamAnyane mATe mane mAna che, chatAM huM kahevAnI rahyA dhArmika vRttinA ane 'mahAtmA' gaNAyA te himata dharuM chuM ke saMsAra sAdhuo mATe nathI ema temaNe dharmanuM mizraNa poliTisa'mAM na karavuM kahevAmAM mAnasika maMdatA jaNAI Ave che. purUjoIe A prazna saheja uThe. pArtha karavo e sarva dharmane upadeza che. ane purUA saMbaMdhe gAMdhIjIe eka vakhata majure pAse vArtha e sAdhu-kharekharA dareka arthamAM gRhastha bhASaNa karatAM jaNAvyuM che ke - gentleman thavAnA viSama prayAsa sivAya bIjuM icchApUrvaka ke ApaNI IchA vagara paNa kaMIja nathI. chevaTe, jyAre meM lokamAnyanA mata rAjyabaMdhAraNa joDe Aje ApaNo saMbaMdha ja evA pramANe "rAja prakaraNamAM badhuMya cAle e vAkya lakhyuM prakArane baMdhAI gayo che ke je ApaNe temAM uMDA tyAre temaNe ghaNIvAra uccAreluM "sadaMta rAyacaY' utarIne ApaNuM jotAM na zIkhIe to kacaDAI ja e vAkya mArA manamAM ramI raheluM hatuM. mArI najare jaIe. AthIja huM dhArmika vRttine ane rAjya te temAM khoTI nIti samAyelI che. sAruM prati prakaraNa bAbatamAM jene bilakula rasa rahyA nathI phATamAM samAyelA vyavahArasUtranI sAme huM mAre evo mANasa chatAM chellA keTalAka mahinAthI emAM eka jamAnAne anubhava khaDo karuM chuM. kharI nIti ja guMthAI gayuM chuM. AnuM kAraNa eTaluM ja che ke te sAruM ' e ja che. pR. 204-5 rAjayaprakaraNI bAbatamAM A bhAga lIdhA vagara gAMdhIjInuM navajIvana.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 ahIM sAthe kahevAnuM ke eka jaNe prazna Avo zatru sAme laDe che, dareka zuddha jaina paNa hA hoya ja pUcho hato. " Apa poliTikasamAM dharmanI meLa- che te pramANe gAMdhIjI paNa eka prabala dhArmika vaNI nathI karI detA ? oNliTikasa mahAtmAone yoddhA ApaNane spaSTatAthI jaNAI Ave che. sArU hoI zake? zuM Ape AphrikAmAM ne kheDAmAM teo lakhe che ke " eka gRhastha savAla pUchyuM thoDAne sArU vijaya meLavyo tethI karoDe mATe paNa ke ApaNe je kArya karI rahyA chIe te yuddha kahemeLavI zakaze ?' vAya kharuM? meM te turata javAba Apyo "ApaNI AnA uttaramAM gAMdhIjIe jaNAvyuM ke huM ane laDatamAM yuddhanAM badhAM lakSaNa che. je ApaNane jevaya dharmanuM mizraNa rAjaprakaraNI viSayamAM karuM chuM. Iye chIye,-svarAja-te yuddha vinA naja maLe. tethI duniyAnI eka paNa kriyA dhama rahita na hovI joIe sAdhane paNa yuddhanAMja hovAM joie. eTale ke A ema mArI alpamati che. 'mahAtmA' ne sAruM zuM na paNe sAmAnya vyavahAra baMdha karI ApaNe Apadadharma hoI zake e savAla che. je te sarva duHkhamAM bhAga AcaravA jaIye. yuddhamAM ane AmAM pharaka mAtra na le to mahAtmA zAne ? mArAthI badhAM duHkhomAM athavA moTA pharaka e che ke ApaNu yuddhamAM pazubhAga nathI levA tethI huM 'mahAtmA' hovAne dA baLa-zastrabaLane avakAza nathI; eTaluM ja nahi paNa nathI karato. paNa mahAtmA thavAno prayatna ApaNe zarIrabaLamAM ApaNuM hAra che. bIjAM lakSaNa A badhA karIye temAM aviveka nathI. ApaNuM rAjya yuddhamAM sAmAnya yuddhanA jevAM ja che. jemAM sAmAnyamAM prakaraNamAM ApaNe dharmanItine dAkhala na karyA tethI tema AmAM ApabhoganI, tAlImanI, yojanA ityAte svarAjya maLatAM ATalo vakhata lAgyo. jevuM dinI AvazyakatA che." eke tevuM ane ke e kAyado che. je dharaNe kheDAmAM A varaddhAnA vicAre jainadharmane sUnelaDI zakAyuM teja dhoraNe bhAratavarSamAM laDI zakAya, vicArone maLatA Ave che te atre mukIzuM. te vine jIta paNa maLe.' cAra AjakAlanA nathI paraMtu ghaNA varSo pUrvenA AjanA viSayamAM A rAjaprakaraNamAM gAMdhIjIe potAne pitAnA putrAdine patro lakhyA temAM svataH skurita zuM karyuM? AphrikAmAM caMpAraNyamAM ane kheDAmAM kevI hRdayanA udgAro che. te vicAro te patromAMthI ja rIte yuddha karyuM, roleTa ekaTa dUra karavA kevI rIte TIkavAra satyAgraha calAvyo ' paMjAba ane khilAtanA dharmonI sarakhAmaNI karavAnI jarUra nathI. ApaNuM anyAya dUra karavA kevAM kevAM pagalAM nAme asaha dharmane prauDha samajI bIjA kAra, satyAgraha, dhArAsabhAne bahiSkAra, svadezI dharma eTale zuM, samajavA. sAdhAraNa rIte hindu-musalamIna vagerenI ekatA, savinaya kAyadAne sarakhAmaNI karavAmAM dayAbhaMga vagere lIdhAM ne bahAra pADyAM, kevI rIte bane te mApa che. jemAM dayAne avakAza vizeSa che koMgresane lekenI kharI pratinidhi rU5 mahAsabhA tyAM dharma vizeSa che. (pR. 38) banAvI, kevI rIte sarakAre temane jelamAM nAMkhyA sarakhAve. vagere bAbate vastutaH carcavA yogya gaNAya nahi. ra vi nI zAna gai rAdami niyamita chatAM eTaluM te cakkasa che ke e sarvamAM zuddha taka mAva saffe Hje dhA samiti n dhArmika vRtti, Atmazuddhi, ahiMsA asteya satya -saMbodhasattarI. brahmacarya ane aparigraha e tenuM pAlana ghaNe -jema sarva nadIo anukrame samudramAM AvIne aMze saMpUrNatAthI jovAmAM Avaze. taduparAMta jema maLe che, tema bhagavati ahiMsA (dayA)mAM paNa sarve dareka "jina" zuddha kSatriya-vIra yoddhA hoI AMtarika dharma AvIne maLe che,
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ jena dRSTie mahAtmA gAMdhI 11 hakIkatamAM jeTalA mANasa teTalA dharma che. mANasa pachI je Atma kalpI zakAte hoya te te Izvara judA che tyAM sudhI dharma judA che. ne je jaDa vastu nathI paNa zuddha citanya che. jAdA jAdA dharma. ja raheze. je mANasa pitAnA IzvaranI koI kALe ne kai sthitie jarUra nathI. AtmAnI bIjAnA AtmA ne jarUra mAnavAthI AtmAnI anaMta zaktinI sAthe aikyatA joze te dharmamAM paNa aiya jaze. pR. 39. ApaNe hada bAMdhIe chIe, pR. 99-100 izvara che ne nathI. tenA mULa artha nathI. "kRSNa, rAma, buddha, jIsasa vi. mAM koNa moTuM mekSa pAmelo AtmA Izvara te kahevuM muzkela che. badhAMnAM Izvara che, eTale tene saMpUrNa jJAna zrIkRSNAdi, kArya judAM, jude vakhate, ne che. bhaktine khare artha te judA samayane laIne hatAM. AtmAnI zodha e che. jyAre AtmA pitAne e- cAritraneja vicAra karatAM vakhate buddha caDhI jAya. Lakhe che tyAre bhakti maTI jJAna prakaTa thAya che. (pR. 37) paNa kema kahevAya ? teonAM varNana bhaktoe ThIka Izvara nathI ema kahenArA avaLe raste caDe. lAgyAM tema karyo che. kRSNane viSe pUrNa kaLA vaiSNa kemake teoe AtmA nathI e mAnI che. ne mAnavI ja joIe. te vinA avatAra, ema kahevuM paDaze. (38) ananya bhakti na upajeprIti, jIsasane viSe avatAranI jarUra che ne sadAya evuM mAne che. hindusthAnamAM kRSNa chellA tethI temane rahevAnI ja. jyAre lokomAM atyaMta nirAzA pedA thAya mahImA vizeSa che. jeTha 1969 (pR. 37-38). ane anIti phelAya tyAre ja avatAra manAya, ghaNuM " bhAgavatane eka tame TAMka, tenA zabdArthane duSTa lokemAM keTalAka sAdhAraNa nIti jALavanArA vaLagAya tema nathI. kRSNanI pitAne sArU madada icche che, te samaye je baLavAna kRSNalIlA, lIlA kRSNaja jANe. te kAmanItivALe che, ne duSTothI dabAtuM nathI paNa duSTo nAvALA thaIne kAma kare to tenAthI dabAya che, te avatAra rUpe tenA maraNa pachI paNa ApaNe pUla prANIthI tema na thAya. tenI ke jIvatAM ja manAya che. ghaNe bhAge te pote prabhutA tene chuTa Ape te ApaNAthI na levAya. avatAra che ema janmathIja mAne che ema bAkIte kahaSNune viSe bhAgavatane lakhanAre pitAnA nathI banavA joga. 38. pR. jJAnanI hada pramANe lakhyuM. kharA kRSNane kaI 1. savAla-Izvara na hoya te mokSa kyAMthI jANatuM nathI. asADa 1969 (pR. 42) hoya? mokSane artha zuM ? have saM. 1950 mAM pitAne rAmakRSNa mATe prazna javAba-Izvara na hoya te mekSa kyAMthI e tho hatA ane zrImad rAjacaMdrane pUchyuM hatuM tyAre mokSa na samajavA jevuM che. mokSane ardho artha ja zrImad rAjacaMdra zuM uttara Apyo hato te joIe - ApaNe jANI zakIe. bAkI te anubhavAya paNa prazna-"kRSNAvatAra ne rAmAvatAra e kharI vAta vaNu vAya nahIM. tenuM varNana karavAnI ApaNI pAse che ? ema hoya to te zuM ? e sAkSAta Izvara hatA. Idriya nathI. je jANI zakAya te ADa-aneka prakA ke tenA aMza hatA ? temane mAnIne mokSa kharo ? rana dehanI prAptimAMthI ne tethI nipajatA kaleze- uttara. (1) bane mahAtmA purUSa hatA e te. mAMthI chUTavuM. chatAM Izvara nathI ema kahevAnI jarUra mane paNa nizcaya che. AtmA hovAthI teo Izvara nathI. Izvarane kharo artha ApaNA jJAnanI sImA hatA; sarva AvaraNa temane maTayAM hoya, te tene pramANe karIe. phaLa denAre je kartA izvara to mokSa paNa sarvathA mAnavAmAM vivAda nathI. Izvarane nathI, paNa dehadhArI AtmAo TA thayA che te aMza ke jIve che ema mane lAgatuM nathI, kemake
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ . jenayuga bhAdrapadathI-kArtika 1985-6 tene vireAdha ApatAM evAM hajAre pramANa dRSTimAM AvI rIte Izvarane kartA hattAM mAnavAthI A Ave che. Izvarane aMza jIvane mAnavAthI baMdha, mokSa. mAnI anaMta zaktine dUSaNa lAge che ema gAMdhIjIne badhAM vyartha thAya, kemake Izvaraja ajJAnAdine kartA kahI janadharmane eka mahAna siddhAnta pratipAdita thayo; ema ajJAnAdine je kartA thAya te pachI, kare che. AtmA Izvarane aMza nathI, paNa avyakta saheje Izvara hoya teya, IzvarapaNuM khoI bese, arthAta Izvara piteja che, AtmA anaMta zakti vALA hAi ulaTuM jIvanA svAmI thavA jatAM Izvarane nukazAna avyaktamAMthI vyakta Izvara banI zake che-mela khamavAne prasaMga Ave tevuM che. tema jIvane Izvarane pAmI zake che. AtmA poteja izvara che-jIva te aMza mAnyA pachI purUSArtha kara yogya zI rIte ziva che, ane AtmA anaMta zaktivALo hoI lAge? kemake te rIte te kaMI kartAhartA karI zake anya AzrayanI-sahAyanI sarvathA sarvakALe apekSA nahIM; e Adi virodhathI IzvaranA aMza tarIke kaI rAkhI zake ja nahi. zrI mahAvIra prabhue IndranI jIvane svIkAravAnI mArI buddhi thatI nathI; te pachI sahAya svIkAravI ja nahi. mokSa AtmA pitAnI zrIkRSNa ke rAma jevA mahAtmAne tevA yugamAM gaNu zaktithI svataMtra rIte pAmI zake che. A janane vAnI buddhi kema thAya? te bane " avyakta-Izvara parama siddhAnta ati uttama ane uccatama koTi hatA, ema mAnavAmAM aDacaNa nathI; tathApi temane para laI janAre che. viSe saMpUrNa aizvarya pragaTayuM hatuM ke kema? te vAta "tame mokSanuM tattva samajo ane mokSecchu thAva vicAravA yogya che. (2) temane mAnIne mekSa khare e mArI tIvra AzA che, ke ?' eno uttara sahaja che. jIvane sarva rAga, dveSa, AtmA anaMta ane te jyAM sudhI tamAajJAnano abhAva arthAta tethI chUTavuM te mokSa che. zakitamAna che. rAmAM svataMtra vicAra karate jenA upadeze thaI zake tene mAnya, ane tevuM vAthI zakti ane daDhatA paramArtha svarUpa vicArI svAtmAne viSe paNa tevIja nahi Ave tyAM lagI kadI banaze nahi. hAla te niSTa thaI teja mahAtmAnA AtmAne AkAra (svarUpe). tamArI dazA velaDInA jevI che, velaDI je jhADa pratiSThAna thAya tyAre, mokSa thavA saMbhave che. bAkI upara caDhe che, tenuM rUpa pakaDe che. ane e dazA bIjI upAsanA kevaLa mokSane hetu nathI. tenA sAdha- AmAnI nathI. AbhA tA lata AtmAnI nathI. AtmA te svataMtra che ane mULa nano hetu thAya che. te paNa nizcaya thAyaja ema rUpe sarva zaktimAna che. (48) kahevA yogya nathI. " tamAre nirAza nahi thavuM e tamAruM kartavya praznabrahmA, viSNu ne mahezvara te koNa? che. mahAprayatnathI caDhI zakaze. paNa jyAre tame uttara-sRSTinA heturUpa traNa guNa gaNI te caDhaze tyAre evI ujvaLatA pAmaze ke tenI hada Azraye rUpa ApyuM hoya, te te vAta baMdha besI na bAMdhI zakAya. sAhasa moTuM cheja ne karavAne zake che, tathA tevAM bIjA kAraNathI te brahmAdinuM tame samartha che, kemake AtmA mAtranA guNa svarUpa samajAya che; paNa purANamAM je prakAre temanuM sarakhA che. je AvaraNe che tene ukheDA esvarUpa kahyuM che, te prakAre svarUpa che, ema mAnavA Tale tamArI zakita tameja joI zakaze. tenI viSemAM mAruM vizeSa valaNa nathI, kemake temAM keTalAMka cAvI yama niyama che. (51) upadezArthe rUpaka kahyAM hoya ema paNa lAge che; tathApi "mAre AtmA tame samartha mAnatA he teja ApaNe paNa teno upadeza tarIke lAbha levo ane tamAro che. ApaNuM AtmA brahmAdinA svarUpano siddhAMta karavAnI jALamAM na AtmA sarakhA che. vize kazo bheda nathI. paNa paDavuM; e mane vizeSa ThIka lAge che. tamArAmAM eTaluM anAtma(zrImad rAjacaMdra pR. 298-99) paNuM-bhIratA-saMzaya-anizcaya vigere hoya te kahADI
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenI daSTie mahAtmA gAMdhI nAMkho eTale ApaNe baMne sarakhA ja chIe. taphAvata nA zarIranA viSe upAyo lIdhA pachI huM nizciMta eja rahyA che ke mahAprayAse meM ghaNA-maTha kahADyA rahuM chuM, ne tame badhA rahe ema IcchuM chuM. have che teTalA ane tethI vadhAre tame dRDhatApUrvaka sA- zarIranI AvI sthiti jANI ApaNe sAdhutA ne hasa karaze eTale kahADI zakaze." udAsInatA pakaDavAM joIe. sAdhutA eTale sthaLa janamAM Atmasiddhi arthe cha "sthAnaka kahyAM vairAga athavA jagatamAM bhaTakavuM e nahiM, paNa A ThekANe tene artha zuddha cAritrane lagato che. udAcha sthAnaka, samyakatva-sarvaprApti paramA- sInatA eTale dIlagIrI nahIM, paNa viSayone a che to nathI "AtmA Nagamo ne saMsAra viSe nirmohapaNuM. (40-41) che', te nitya che, che kartA nijakarma che bhaktI' rAjakoTamAM uMdara maryo eTale sahune ghara vaLI "mokSa che, mokSa upAya sudharma. ke gAma pheravavAnI salAha sarakhAve AnI sAthe gAMdhIjInA vacanaH marakIthI to pachI ApI. e mArA vicAro Izvara paramAtmA che, AtmA che, tene mokSa zuM kAma bIne te vakhatanA (1958) temAM che-pApa puNya che. A bhave paNa mekSa saMbhave. nAsavuM? " have mane bhUla thaI ema ATaluM dRDha thaI gayA pachI ApaNe saMzodhana karyA jaNAya che. evA mArA vija karavAnuM che. je cAle che te cAle che tethI ja cAre bahu pharelA che. badhI veLAe hetu ekaja ThIka che, athavA te vaDIloe karyuM vAte amuka hata-satyanI zodha. have jouM chuM ke ema ghara pherabarobara che, e mAnavAnuM ratIbhAra kAraNa nathI, e vavA e AtmAnA guNanI ajJAnatA che, AtmAnI vidhI vAta che, prAcIna ghaNuMe A Ane artha ema nathI ke koI kALe game tema sarasa che. paNa agninI pAchaLa jema dhUmADo che, thAya to paNa ghara ne badalAya. ghara baLI jatuM hoya tema prAcIna uttamatAmAM kaniSThatA rahelI che. tenuM te tene khAlI karIe ja. temAM sarpa, viMchu eTalA pRthakkaraNa karI ApaNe tava kheMcavuM temAM jJAna | nikaLI paDe ke temAM rahevuM e tatkALa mRtyune maLaraheluM che.' vAnuM thaI paDe che te veLAe paNa pheravAya. joke pitAnI patninI sakhta bImArI hatI tyAre Ama karavuM emAM paNa doSa nathI ema mArUM pite jaNAve che ke - kahevuM nathI. jeNe AtmAne saMpUrNa oLakhyochevaTe mata Ave te paNa ApaNe to motathI anubhavyo che tene mATe te chAparuM AkAzanuM hoya. karavAno nizcaya karyo che. te jaMgalamAM vasatA sarpa, viSNune mitra sama gaNe. AtmA che che ne che eTale ciMtAmAM paDavAnuM che A dazA nahiM bhagavanArA ApaNe TADha taDakAthI eTale amara che. nahi. zarIra te paDavAnuMja DarIne gharamAM vasIe tethI tyAM bhaya utpanna thavAthI deha kSaNika che, che, te vaLI pitAne paDa- ghara tajIe paNa kharA, chatAM manamAM umeda evI vAne dahADeja paDe che, ne rAkhIe ke ApaNane utAvaLe AtmAnuM darzana tene anusarIne ApaNane ilAje sUjhe che. vaLI thAya, nidAna ane te A pramANe lAge che. maraAtmA te amara che. ne ke ApaNe saMbaMdha te kInI veLAe me-gayA ne tenA paTelane ghara sAcazarIrane ja rAkhatA jaNAIe chIe, chatAM kharo vavA mUkI gayA. Ama karavuM e mANasane asaMbaMdha te AtmAne viSeja he joIe. zarIrane nucita che. je ghara baLatuM hata to paTela paNa mAMthI jIva gayA pachI ApaNe ghaDIbhara tene sAca- jAta. A dAkhalA uparathI tame bheda ghaTAvI zakaze. vatA nathI e te cekasa vAta che. Ama samajI, marakI Adine bhaya sAdhAraNa gaNuM che. musalamAna
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 janayuga bhAdrapadathI kArtaka-1985-6 dhara nathI choDatA paNa Izvara upara AsthA rAkhI lAlanapAlana na karavuM ghaTe paNa tene niyaMtA banavuM paDI rahe che. je tenI sAthe jarUra paDatA upAya ghaTe. teNe potAnI zArIrika jarUrIAte evI rA le te vadhAre sAruM kare. jyAM lagI ApaNe nAzabhAga khavI joIe ke jethI deha dehI upara adhikAra na karIe chIe tyAM lagI marakI javAno cheDoja bhAgavato pitAnA tAbAmAM rahe.' (5). saMbhava che. je je gAmamAM marakI thAya che te te dakSiNe AphrikAnI pitAnI laDatamAM keTalAka gAmamAM ApaNe kAraNa zodhavAne badale bhAgI chuM- temanA Azaya na samajatAM temane viSe vahemI banI TIe e dInatA samajAya. (14-15)' temane jIva leze e bhaya rakhAtuM hatuM te vakhate pitAnI strInI deha pAvA jevI sthitimAM paNa pote zuM lakhe che ?' pite jaNAve che ke potAnI strIne "bA" kahetA. mana jIta sAMbhaLavAnI bhalAmaNa kare che, "bAne seravo ApyA vinA bAnuM zarIra paData paNe ApaNuM zikSaNa evuM che ke jAta (AtmA) te mane te kabula hatuM paNa bAnI paravAnagI vinA huM nathI marate, nathI mArate, ke nathI marAvate. zarIte tene sera naja ApavA deta. AtmA karatAM na jatA mAna sana saMbhALavAnuM kahIM to tana thI deha vahAlo na thavuM joIe. je AtmAne jANe che bhagavAne meha kahe che. have mAre zuM saMbhALavuM? che te dehathI jude che ema jANe che. te dehanI hiMsaka huM te jAtaja saMbhALIza eTale ke tenuM jJAna banarakSA nahi kare. A bahu agharuM kAma che paNa jenA nA prayatna karIza. tema karatAM dehane jato karavA jeTalI tAkAta te AvavI ja joIe. (10). saMskAra ati pavitra che te saheje samaje che, ne bIjA patramAM "mAre viSe cintA karavAnI jarUra te pramANe kare che. dehamAM rahIne ja AtmA sAruM athavA kharAba karI zake che e mAnyatA bahu bhUla nathI. huM mAnuM chuM ke mAre bhoga Apavo ja paDaze. bharelI che, ne tevI mAnyatAthI duniyAmAM (janarala) smaTsa chevaTa sudhI dago daI zake evuM aghora pApa thayAM che x xraha te damana karavA mAnato nathI. leka adhirA thAya che, ane tethI ApaNane maLe che. (3) aMdagI upara ghA karavA tapI rahyA che. teone lAga zarIra nAzavaMta te pachI sagAM va, nAM maLe che. tema thAya te saMteSa mAnavAne che. jene maraNathI zAka zA mATe ? pitAne bhAI maraNa para paDe to bIjo kuzaLa meta karyuM ?' huM kalyANa mAnuM chuM te karatAM aMdagIne bhega ApAmatAM pote lakhe che ke:AvA AghAtathI mANasamAM mRtyu vize va "ge...ne maravuM yogya hatuM. te pachI metathI dhAre nirbhayatA AvatI jAya che. zA mATe e ba jIva udAsa kema thAya? A duniyA phAnI che. te vathI mArA hRdayamAM khaLabhaLATa uThavuM joIe? pachI mAre jIva A duniyAmAMthI jaze temAM hetuAvA zAkamAM svArthanI chAyA che. jene huM mRtyu mATe enI ciMtA karavI kema ghaTe che ? maraNa paryata taiyAra thAuM ane AvakAradAyaka prasaMga tarIke mRtyune mArAthI aghaTita na thAya e IcchavuM basa che, ne gaNuM te mAre bhAI marI gayo e kaMi Apatti tema rakhene thaI jAya tenI ciMtA rAkhavI ghaTe che. nathI. mRtyune ApaNane Dara lAge che tethI ApaNe huM mekSa pAme evI dazA te haju nathI, paNa ema bIjAonA mRtyu mATe rUdana karIe chIe. zarIra mAnuM chuM ke je mArA vicAre hAla je paddhatine nAzavaMta che ane AtmA amara che ema jaNyA pAmyA che te vicAramAM huM A zarIra chevuM te chatAM zarIra ane AtmA chuTA paDatAM huM zeka kema punarjanma evo thAya ke sadya mokSa maLe.' (12). karI zakuM? paNa A sundara ane AzvAsana bharyA sarakhAHsiddhAntamAM sAcI mAnyatA hoya teja e sthitine saMsArAsata cittAnAM mRtyu bhItibhavennRNAM / prApta thAya. jene AmAM zraddhA hoya che teNe zarIranuM ta modAyate punaH so'pi jnyaanvairaagyvaasinaaN| -mRtyu mahatsava. AtA AvatI jAya che. A joie? nI ciMtA karavI kema
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina daSTie mahAtmA gAMdhI 15 upara kahyuM ke "Izvara paramAtmA che... A bhave jANa 50 liMbune parigraha rAkhyo. mane mAtra benI - paNa mokSa saMbhave. A jarUra che paNa vadhAre che tethI huM trIjuM lauM chuM. taddabhavamokSa ' TaluM dRDha thaI gayA pachI te corI thaI. saMbhave ? "S_ka vaI gayA pachI * ApaNe saMzodhana karyAja "Ama vizeSa upayoga e ahiMsAvratano paNa karavAnuM che.' A vicAra zrImad rAjacaMdra badhu spaSTa- bhaMga kare che. je asteya bhAvanAthI upayoga ghaTAtAthI aMgata jaNAvyo che - DIe te ApaNumAM udAratA vadhe. je ahiMsA "A bhava vaNa bhava che nahi, eja taka anukULa, bhAvanAthI upayoga ocho karIe te dayA bhAvanA vadhe. vicAratAM pAmI gayA, AtmadharmanuM mULa. prANI-chava-mAtrane haMmezAM ApaNe ayadAna A varSa 18-19 (. 113). pIe temAM dayA-prema-nuM ciMtavana rahyuM che. te citayamaniyama upara kahyuM ke AtmA uparanAM-AvaraNo (eTale vana je karaze tenA sAme svane paNa koI jIva ke rAgadveSa) ukheDe eTale tamArI zakti tameja joI thAya e zAstranA khAsa nizcaya che. mArI anubhave che. zakazo ane tenI cAvI yamaniyama che. A yama * "A badhAM vratonuM sUtra satya che, manane chetarI niyama saMbaMdhamAM TuMkAmAM temaNe pitAnA putra paranA ja je corI hoya tene acorI manAya, manane chetarI eka patramAM jaNAvyuM che te joIe: parigrahane aparigraha manAya, eTale Dagale Dagale ahiMsAnuM aMga dayA, adhi, amAna vigere che. satyane ApaNe ghaNA sUma vicArathI pravaratAvI satyAgrahane pAyo ahiMsA dharma che. * (yamaniyama) zakAya. jyAre amuka vastune saMgharavI ke nahi e -e vrata pALavAmAMja hiMdustAnane ne ApaNe viSe zaMkA hoya tyAre na saMgharavI e sIdhe niyama mekSa rahe che, ema huM sAkSAta joI zakuM chuM. che. tyAgamAM satyane bhaMga nathI. jyAM belavA viSe " aparigraha vrata pAlavAmAM mukhya dhyAnamAM rA- zaMkA hoya tyAM mauna rahevuM e satyavatInuM kartavya khavAnuM e che ke na joituM kaMI paNa na saMgharavuM. khetI karatAM baLada haze te baLada tathA temane lagate A dareka vrata mATe ghaNuM vistArathI spaSTa sAmAna saMgharazuM. duSkALano bhaya sadAya haze tyAM ane sAdI bhASAmAM gAMdhIjIe jaNAvyuM che te ati dANa saMdharazuM. paNa baLadanI ke dANAnI jarUra che mananIya ane AcaraNIya che. temanI ahiMsAe ke nahi e savAla hamezAM pUchazuM. badhA ume ApaNe rAjakIya prakaraNamAM rAjakIya prakaraNamAM potAnuM jora jhUkAvyuM che ane vicAra dazAe pALavAnA che, eTale temAM dRDhatA tamAcA jharatu ata, temAMthI jharatuM amRta pitAnA 'navajIvana'mAM pAne divase divase vadhatI jaze ne navA tyAge sujhatA pAne bhaya che; ane te sarva vistArathI carcAvAnI jaze. tyAganI hadaja nathI. jema vizeSa tyAga thaze IcchA che te bIjA lekhamAM pAra paDI zakaze. vizetema AtmAnuM darzana vizeSa karaze. mananI gati pari- mAM gAMdhIjI jAne zuM saMdezo ApI rahyA che ? grahano tyAga tarapha haze ne zarIrazakti mujaba jane temanI pAsethI zuM grahaNa karI zake tema che ? tyAga karIzuM eTale aparigraha vrata pALyuM gaNAze. gAMdhIjIne potAnA agranetA banAvI temanA ahi temaja asteya viSe aparigrahamAM na joitI sAtatvanA pracAramAM keTalo phALo ApI zake tema vastunA saMgrahane samAsa thAya che. asteyamAM tevI che? e paNa ApaNe anya prasaMge carcIzuM. avastunA upayogane samAsa che. mane eka paheraNathI tyAre te zrImana mohanadAsane saMpUrNa bala, dIrgha zarIra DhAMkavAnuM bane chatAM huM be paheruM te bIjAnI AyuSya ane uttarottara vadhatI jatI apramatta dazA meM corI karI che, kemake jene upayoga bIjA karI prApta thAo ke jethI temanA umadA siddhAntone zakata te paheraNa mAruM na kahevAya. je huM pAMca vizvamAM vizeSa pracAra thAya evuM ApaNe prabhu pAse keLAMthI mAro nirvAha calAvI zakuM te mAre cha sadaiva prArthanA karI yAcIzuM. khAvuM te cerI che. dhAro ke ApaNe badhAne jarUranA mohanalAla dalIcaMda dezAI B. A, LL. B,
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI kArtika-1985-6 vartamAna samasyA. meM jabase parivrAjaka svAmI satyadevajIkA lekha jitane baDe 2 keMdra hai jaise "rAjanagara, jAmanagara, sunakara DAkaTara bAnAjIke nAmase paricita huA 6 sUrata, pATana, pAlaNapura, rAdhanapura' cAhe "jana, taba se unake eka bAra mere netra dikhAnekI Anta- jaine jIvana, vIrazAsana ityAdi sarvatra sthAna aura rika IcchAthI ina dinameM mere AkA dhuMdhalApana patrikAo meM upasthita "dIkSA prazna para vAdavivAda baDha jAneke kAraNu zIdhrahI bambai jAkara ukta baDhatA jAtA hai "dIkSA' kahI pradhAna roga samajhakara DAkaTara sAhebase parIkSA karAlenekA vicAra karatAhI usaka nidAna aura auSadhikI cAre erase ceSTA thA ki ekAeka samAcAra patromAM vahAM ke jenI he rahI hai mere tuccha vicAra meM isa rogakA bhAI meM paraspara vaimanasya baDha kara kalaha ke vikaTa kasAhI nidAna karyo na hai, kaisIhI kaDI se kaDI auSadhi svarUpa honekA aura pulisa takakI sahAyatA lenekI ka na sevana karAI jAya, yaha rogamuktakI kadApi naubata A jAne kA samAcAra sunakara cintA sI huIthI AzA nahIM hai. kAraNa roga dUsarA hI hai, yaha vyAdhi astu, meM nAgapura melase ravAnA huA aura koI vyaktigata, sthAnaka, dhArmika yA sAmAjika yathA samaya bArI baMdara sTesana pahecAnA pleTaphArma nahIM yaha samayakA javalanta udAharaNa hai Aja para mere mitra upasthita che. ma apane moTarase Apa jisa eAra AMkheM khelakara dekhe vahI samayakA baMgalemeM le gaye vaha eka svAdhyakara sthAna thA phoTo khicA huA milegA. je sajajana asalI aura zaharase kucha mAIlake phAsale para thA IsI svarUpake bhUlakara cAhe nAmavarIke liye cAhe aMdha kAraNa DAkaTarese AMkheM dikhalAne meM 2-3 dina laga vizvAsase athavA bahekAnese garaDiyA pravAhakI taraha gaye aurI kai kAraNase vahAM kaI dina ThaharanA aMdha sattA sarapeMge ve thaDe hI kAlameM avazya ThAkara paDA vahAMke sAdhamma bandhao meM pahale hIse dIkSA' khAyage . meM koI pakSakI bAte puSTa karane ke yaha. viSaya para je halacala maca rahIthI Isa para prati likhanekA prayAsa nahIM kiyA dU bahika apane zrI dina saMvAda patrikAo aura haiDabilase janatA ke saMghakI sAdhu sAdhvI, zrAvaka zrAvikAkI zakti, vicAra aura vahAMkI paristhiti mujhe achI taraha samaya aura artha ayathI naSTa hete dekhakara samaya upalabdha hotI rahI. meM bhI Isa viSaya para socatA rahate apanA vicAra pragaTa karanA kartavya samajha kara rahA aura vartamAna samasyA para je kucha merA anu- hI dhRSTatA kiyA dU dekhiye ! cheTe baDe sabhAMkI bhava huA hai vaha de akSare meM pAThake ke sanmukha dIkSA barAbara hatI calI AtIthI, phira Aja upasthita karanekA sAhasa kiyA , AzA hai ki esA prazna karyo uThA? merA vahI eka uttara hai ki hamAre vicArazIla pAThake ke arucikara na hogA samaya ke kAraNa hI Aja yaha tUphAna uThA hai, yaha sahadaya badhugaNu samajhate hoMge ki Aja dIkSAkA dalabandiyA he rahI hai, laDane ke liye kepa saMgraha je prazna uThA hai usakI mImAMsA ane AgamAdi he rahe hai, yahAM taka kI dharmakathAoM bhI vahI siddhAnta ke vAkaya para hI nirbhara hai aura zrI vIra dantakathA sunI jAtI hai. vyAkhyAnameM nAnA prakAra paramAtmAse lekara Aja taka jitane alpavayaskeka kaTAkSapUrNa jozIle bhASaNa hA rahe hai aura janatA dIkSA huI hai una daSTAnta para hI yaha prazna hala he IsI para apanA mahatva samajha rahI hai sakatA hai aura Isa viSaya para je jhagaDA chi meM jaba bambameM thA sunA ki paraspara meM huA hai usakA yahI mukhya kAraNa hai. paraMtu hama samajhaute ke liye done pakSase nirdiSTa saMkhyaka membara yaha kadApi vIkAra nahIM kareMge Aja apane cunAva hekara ve loga kalahakA aMta kareMge ! ese
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara hiMdamAM jainadharma-I. sa. pUrve 800 thI i. sa. pachI para 17 sarala prastAvake kArya pameM pariNata karanekI ceSTA hastAmalaka vata svayaMzAnita ho jAyegI; punaH pUrNa bhI hatI rahI paraMtu yahAM te roga dUsarAhI thA, zakti aura bala prApta hogA yaha samaya bhaviSyake keIbhI AzAprada zAnti mArga dikhAI na paDA aMdhakArameM hai yadi vartamAna meM regikI avadhi dIrghadekhiye! Aja sabhI samAja, sabhI dharmavAle bAbA vyApI hogI te na jAne dine dina kese 2 naye vAkaryA pramANama' kA haTha choDakara unnati ke patha upasarga khaDe hote jAge naye 2 sthAne meM bhI para agrasara he rahe haicAhe kisI sthAnake koI vikaTa sthiti dikhAI degI aura samajhaute ke baiThekAM sAdhama bandha athavA, kisI garachake keAIbhI AcArya, kA keIbhI phala na hogA aura jaba avadhike aMta kisIbhI jenAgama ke koIbhI mUla yA TIkAkI kA samaya samIpa rahegA usa samaya anAyAse pUrNa TameM samaya ke viruddha kuchabhI saphalatA prApta nahIM zAnti prApta he jAgI kara sakaeNgA yadi kisIke isa siddhAnta ke viparIta aMtagaeN paramAtmAse prArthanA hai ki zrI saMdha ke vizvAsa ho te unakA bhrama hai re dhakhA khAyage. vartamAna esI saMkaTamaya samasyA ke samaya pAraspaIsa viSaya para eka hI siddhAntake smaraNa rakhiye rika IrSyA aura TheSabhAvake dUra haDAde aura samayAnuki samaya kabhIbhI anyAyakA sAta nahIM bahAtA kUla vicArakI zakti dekara zrI saMdha ke mahatvaka jisa samaya loga apane 2 kartavya samarjhege, dUsara akSaNu rakheM ke hake para dhAvA nahIM DAleMge, snigdha mastiSkase kalakattA namra nivedaka janatAnA mUla siddhAnta AMkheM khola kara dekheMge te tA. 30-8-28 pUraNacaMda nAhara "uttara hiMdamAM jainadharma-I. sa. pUrve 800 thI I. sa. pachI 526" kartA-rA. cImanalAla jecaMda zAha ema. e. anukramaNikA. prAstAvika-5, 1-13 ane mahAvIranI gaNanA-pArzvanI atihAsikatAnA jainadharma e purAtatvanI eka nahi kheDAyelI purAvAo-pArve ane mahAvIranA dharmane saMbaMdhazAkhA-auddhadharma pAzcAtya vidvAnenuM prathama dhyAna kheMcyuM- baddha ane hindu sAhityamAM jaina dharma bAbatanA khoTA ulekhanAM keTalAMka udAharaNo-bhUlathI bahu ullekhe-jana dharmanI purAtanatA viSe atyAranA dharmanI eka zAkhA tarIke manA-uttara hiMdanA vidvAnojenA ItihAsanuM kaMI ja na thayeluM saMzodhana-uttara prakaraNa bIjuM-35-147 hiMdanA ItihAsanI draSTie enI upayogitA-sAhitya, mahAvIra ane teno samaya. kaLA vigere kSetramAM Apelo sAmAnya kiMmatI phALa pitAnA pUrvaja pArzva pachI 250 varSa-hiMdamAM uttarahiMda" nI maryAdA. dharma bAbata jabaruM maMthana-brAhmaNonI vadhatI jatI asaranuM jaNAvuM-dharmAdhikArI maMDalanI amaryAdita prakaraNa paheluM-14-34 sattAne tathA samAjamAM cAlu kara jAtibhedane mane mahAvIra pahelAM jena dharma hAvIra tathA buddhanI pragaTa thatAM aMta Avyo-hiMdanA jaina dharma eTale zuM ?--enuM mULa-arvAcina A baLavA pAchaLa brAhmaNe sAme tIraskAra jevuM saMzodhananI dRSTi karatAM cAlI AvatA mata pramANe kaMI nahotuM-Ate lokonA mAnasamAM tathA emanI vadhu juna-etihAsika vyaktio tarIkenI pArzva dRSTimAM thaI raheluM haLavuM parivartana hatuM.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ janayuga bhAdrapadathI-kArtika 1985-6 AvA jabarA maMthanakALamAM mahAvIranuM AvavuM- draSTie AjIvike-jainadharmamAM bIjo mahatvane bhedajana dharmanA prajAjIvanamAM dhIme dhIme praveza thavo- A bheda bAbata zvetAMbarI ane digaMbarI kathana-bhedanA sAmAnya dRSTie jaina dharma-mahAvIranuM jIvana-garbhane samaya bAbata baMnenuM sAmAnya maLatApaNuM-bhedanuM mULa badalo-A hakikata pAchaLa rahelI vastune khulAse- kAraNu-sAdhutAnI khAsa AvazyakatA nagnatA ?--jeno mahAvIranA mAtapitA pArzvanA pUjanArA ane zrama ane nagnatA-mathurAnA zilpa ane A mATe bhedaNonA anuyAyIo-trIza varSa sudhI mahAvIra gRha- I.sa. nI zarUAta sudhImAM AvA bhAgalA hayAtImAM sthAzramI-bAra varSa sAdhu tarIke pharyA-prathama tera mAsa nahi-valabhInI pariSadanA samaye chevaTanuM judApaNuMsudhI kapaDAM rAkhyAM-mahAvIranI namratA. ane jaina sthAnakavAsI ane bIjA jainadharmamAM paDelA bhede - zAstrane khulAso-emanuM bhramaNu ghaNu pradezamAM thayuM- bheda pADavA e jananI khAsIyata-jainanI hayAtInAM betAlIza varSe kevalI thayA-trIza varSa sudhI jena kAraNo-jananI sthiticustatA ane emanuM bhAvi. dharmamAM sudhAraka tarIke rahyA-72 varSanI uMmare kALa prakaraNa-trIjI-147-26, karyo-mahAvIrano nirvANa samaya. rAjyavaMzI kaTabamAM janadharma-I. sa. mahAvIrane sudhArela jana mata-jananI dRSTie pUrva 800 thI I. sa. pUrve 200. sRSTinI utpatti-samajI zakAya tevA prathama kAraNamAM pArzvane samaya-kAzInA rAjA azvasenanA na mAnanArA-jene jano zraddhApUrvaka mAne che tenAM patra-kuzasthalanA prasenajita rAjAnA kuTuMbamAM lagna khAsa lakSaNo-jina jenA AdhyAtmika netAo- thayAM-baMgALamAM sameta zikhara upara kALa karyochava, ajIva, pApa, puNya, saMvara, baMdha, nirjarA ane pArzvanA samaya mATe jaina sAhitya sivAya bIjuM mokSa-mokSa e jIvane bahAra meLavavAnI vastu nathI. kaMI nathI. atihAsika ane sAhityanI dRSTie karmabaMdhanathI chuTA thavuM eTale mekSa-mokSane mArga A sAhityanI upayogitA ane mahattA-pArzvanA traNa ratane dvArA che-mukta AmAM IzvaranAM badhAMya samayamAM rajavADAonI madada-mahAvIra samaya karatAM lakSaNo anubhave che-sarva tIrthaMkare kahevAya che- echI nahi-pAzvathI mahAvIra sudhI kaMI sAdhana jina dharmanA keTalAMka mukhya lakSaNo-ahiMsAno Adarza nathI. lagabhaga 250 vaSa nuM aMdhAruM-chatAM janadharma - ahiMsA koInI karajenI ADe ema nahi-vizva- eka jIvaMta dharma hato-mahAvIrane samaya-enA pitA vyApI prema ane bhrAtRbhAva e ahiMsAnAM pariNAme siddhArtha jhADa vaMzanA kSatriya-videhane, livIe, -vizvabhAvanA e janadarzananuM mukhya lakSaNa-janenI nAka ane vajaone vAjIyA licchavI saMdhaudAratA ane prajA taMtrIya saMsthA-sAmAyika ane bhalI jAto ane kAzI kAsalanA gaNarAjAe pratikramaNa e be Avazyaka kriyA-janone syAdavAda- sAthe e leke saMbaMdha-A badhA veze mahAvIra hiMdanA nyAyazAstra khAte khAsa phALo-syAThAda e yA emanA dharmanI asara heThaLa AvelA-mahAvIra saMzayavAda nathI. ane emano videhane sAthe saMbaMdha-mahAvIra ane janadharmamAM paDelA mukhya bhede - jainadharmanA sAta emane lIvIo sAthe saMbaMdha-mahAvIranI mAtA niha-mahAvIrane mukhya ane mahAbhayaMkara prati- trizalA eka lacchavI rAjyaputrI-vaizALI te lI spardhI gozALa-hiMdanA te vakhatanA maMthanakALanuM pari- 7vIonuM mukhya dhAma-ceTaka vaizALAne rAjANAma te gozALa-te samayanA dhArmika utsAhanA prabhAvatI, padmAvatI, mRgAvatI, zivA, jayeSThA, suuchALAmAM mukhalIputtanuM sthAna-De. baruA ane jayeSThA ane celanA ceTakanI putrIe-AmAMnI cha AjIvike--mahAvIranA jainadharma upara gozALanI rAjyavaMzamAM paraNAvelI-eka sAvI thaI A badhA asara-ge zALanA avasAnanI tArIkha-aitihAsika rAjayavaMzano janadharma sAthe saMbaMdha-A pramANe
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttara hiMdamAM jainadharma-I.sa. pUrve 800 thI I. sa. pachI parada 19 lIvIo dvArA sauvira, aMga, vatsa, avanti, ananta guphAo-bAra bhujA, trizala ane lAlaTenDa videha, ane magadha ke je te vakhatanAM meTAM rAjyo kesarI guphAo-udayagiri uparanI guphAo-rAnI gaNAtAM temAM mahAvIranA dharmane prasAra thaye-jaina ane gaNeza guphAo-jayavijaya, svagapurI, TAIgara sAhityamAM lIchavIo bAbatanA bIjA keTalAka ane sarpanTa guphAo-A chuTA chavAyAM khaMDeronI ullekho-vedehanonI mAphaka te loko paNa jo hatA etihAsika upayogitA-pArthane apAyeluM Adhipatya -kuMDagrAma ane vaizAlI vacce saMbaMdha-jJAtRke ane hAthIguphAne zIlAlekha-A zilAlekhanI atihAje-jJAtRka vaMzane umadA sItAre te mahAvIra- sika tavArIkhanI dRSTie upayogItA-khAravelane jJAtRke pArzvanA anuyAyIo-AthI svAbhAvika samaya-zilAlekhanI vastu-khAravelanI 35 lAkhanI rIte ja emanA upara nAtaputtanA siddhAMtanI sArI prajA-khAravelanuM rAjyArI jIvana-AndharAja zataasara paDelI-vIjIo ane jainadharma ekaMdara rIte kaNi sAme meTuM lazkara mokalAvyuM. zatakaNi harAyo rIte jotAM vajIyana yA lIcchAvI saMdha mahAvIranA nahi, paraMtu murSika rAjyadhAnI kabaje karI-patAnA darzanane sArA TakA rUpa hatA-mallakAo ane mane rAjyanA cothA varSe rASTika ane bhojakone harAvyA. hAvIranA sIddhAMta-kAzI-kesalanA gaNarAjAo ane magadha upara caDhAI karI-uttarapaMthanA rAjAomAM te lokone mahAvIra pratyeno prema. hAhAkAra vatI gayo-nanda rAjA laI gayelA kalIMganA Ama soLa moTAM rAjyo (mahAjanapade)mAMthI jina nAmanI pratimA gherA lAvyo-bahasatImitra ane ghaNuM kharA jaina dharmanI asara. nIce AvelA-maga puSya mitranuM eka hovuM-kaliMgamAM janadharmanI purAtanatAdhanA sAmrAjyanI caDhatI-jaina itihAsanI dRSTie janadharma ane temAM khAravelane phALA-yApa gurUone dAna-jIva ane deha tAvika abhyAsa tarapha ene magadhanI bhaugolika tathA atihAsika upayogitAmagadhamAM rAjya karI gayelA judA judA vaMzo-zaizu prema-upasaMhAra. nAge ane magadhanuM sAmrAjya-zazunAgenA Adhipatya heThaLa jainadharmana ane magadhanuM sAmrAjya prakaraNa pAMcamuM-337-366. nandAnI heThaLa jenonI sthiti-cANakyadvArA maunI mathurAnA zilAlekho. caDhatI-mauryonI heThaLa magadhanA sAmrAjyano vistAra- khAravela pachI mahatvano banAva te mathurAnA zimauryonA rAjyamAM jana dharmanI pragati-magadhanI paDatI lAlekho-vacalo samaya khAlI nathI-ujajayanI ane kaliMganI caDhatI. no vikramAditya-vikrama saMvata ane siddhasena divAkara-vikramanA pUrvaja gardabhilla-kAlikAcArya ane gadabhilla-kAlikAcArya ane pratiSThAnapurane sAtaprakaraNa cothuM-ra70-336. yAna-siddhasena divAkara ane tene vakhata-pAdaliptAcArya kaliMgadezamAM janadharma, ane emane aMgenI keTalIka vAte-vikramanI hayAtI kaliMgadezamAM jainadharma eTale khAravelanA sama- ane jaina sAhityanI atihAsikatA-jenuM pazcima yane janadharma-hAthIguskAne zilAlekha eja eka taraphanuM prayANu-mauryonA samayathI mathurAnA zilAleaitihAsika sAdhana-jana ItihAsanI draSTie o- khene samaya sudhInI uttara hiMdanA itihAsanI rIssAnuM mahatva-hAthIguphAnA zilAlekhanI Aju- bhUmikA-mathurAnA zilAlekhenI atihAsika upayobAjunA khaDe-udayagiri ane khaMDagirinA baMne gitA-mathurAnA jana lekhanuM mULa kaMkAlITIlA-juparvata I. sa. pUrvenI bIjA ane trIjA saikAnI jemAM june zilAlekha-mathurAnA satra sAthe saMbaMdha guphAothI patharAelA che-satabakhara, navamuni ane dharAvatA zilAlekhe-satrae upagamAM lIdhelo
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kArtika 1985-6 saMvata-prAcIna e mathALA heThaLa mUkAyelA bIja nathI. 14 pUrvo-12 aMge-12 upAMga-1 keTalAka zilAlekho-saMvatavALA ane vagaranA kuzAna 5InA- chedasUtra-4 mUlasUtro-12 bIjA grolekhA-dee baMdhAvele vaDava stUpa-jana itihAsanI jana zAstranI bhASA-zAstra sivAyanA jaina sAhidraSTie mathurAnA zilAlekhenI upayogitA-zilAle- tyanA be vibhAga TIma sAhitya ke je niryukti khonI bhASA, tarIkhe oLakhAya che ane bIjA svataMtra graMthe prathama TIkAkAra te bhadrabAhu-mahAvIranA samayanA prakaraNa chaThuM-76-391. dharmadAsa gaNI-jana sAhityanA be jANItA sItArA te guptakALamAM jenadharmanI sthiti siddhasena dIvAkara ane pAdaliptAcAryae bannenA graMthe-upasaMhAra. kuzAna samayathI gupta AvyA tyAM sudhInI atihAsika bhUmikA-gupta sAmrAjyanI maryAdA-gupta kALamAM dharmanI paristhiti-jene taraphanI guptAnI - prakaraNa AThamuM-440-468. lAgaNInA zilAlekhI purAvA-kumAragupta ane mathu uttaranI janakaLA. rAnA bIjA be zilAlekho-guma saMvata-gupta sAthe sthApatyamAM janadharmanI moTAI jaNAI Ave saMbaMdha dharAvatA bIjA be lekho-kumAragupta pahelA che. keTalAka sthApatyanA tathA citronA namunA ApaNuM udayagIrI guphAna lekhaskandagupta pahelAne kahAune samayanI bahAranA che-ApaNA samayanA-hiMdIkaLAnI staMbha parano lekha-kuvalayamAlA ane gupta samayane keTalIka khubIo-dharma dRSTie kaLAnA vibhAge karavA jaina itihAsa-guptakAlamAM janadharma eka jIvaMtadharma te khAmI bharyuM-badhI hiMdu kaLAja dhArmika che-evalabhIo caDhatI ane guptanuM patanalabhIvaMza rIssAnI guphAo-enI kaLAnI draSTie upayogitAcotho rAjA dhruvasena pahela-dhruvasena ane jana Iti janomAM stUpa pUjA janamAM mUrtipUjA-jaina mUrtinuM hAsanA unrecorded period no aMta. svarUpa-mathurAnAM jana khaMDero-keTalAka sAmAnya udda gAra-mathurAnA AyAgapaTo-devoe baMdhAvelo vaDava prakaraNa sAtamuM-392-439, tUpa-mathurAnuM taraNu" sthApatya-hariNamezanI pravRtti uttaranuM jana sAhitya. dekhADatuM zilpa-upasaMhAra. prAstAvika ugAre-jainonA siddhAnta-zvetAMbara zAstra viSe digaMbarane mata-pATalIputranI pari- upasaMhAra-469-471. pada-valabhInI bIjI pariSada -vetAMbaranI taraphanI vAMcelAM pustakonI neMdha-472-55. keTalIka bhUmikAe-janazAstra pAchalA samayanI racanA pariziSTha khAravela lekha. uttara hiMdamAM janadharma' e nAmane nibaMdha lakhI rA. cimanalAle M. A. nA pahelA varganI DigrI meLavI che ane te prakAza karavA lAyaka che e vAta ame agAu jaNAvI hatI; tathA temAM zuM hakIkate samAvI che te TUMkamAM jaNAvavAnuM vacana ApeluM hatuM te vacana A anukramaNikA ApI pUre karIe chIe. AnA prakAzana mATe jaina eseMsiezana opha InDiyA, zeTha ANaMdajI kalyANajInI peDhI vagere sAthe patravyavahAra ane vATAghATa cAle che ane AzA che ke tenuM pariNAma saMtoSakAraka Avaze. tatrI
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vAdidevasUrikRti pramANanayatavAle laMkAra zrI vAdidevasUrikRta pramANanayatattvAlokAlaMkAraH anuvAdaka:-mehanalAla bhagavAnadAsa jhaverI solisiTara gata jyeSThanA aMka pR. 413 thI cAlu.. atha SaSThaH paricchedaH kartRkriyayoH sAdhyasAdhakabhAvenopalambhAt / 18 / yatpramANena prasAdhyate tadasya phalam / / kartA hi sAdhakaH svatantratvAt ; kiyA tu tadvividhamAnantaryeNa pAramparyeNa ca / 2 / sAdhyA, kartanirvaya'tvAt / 19 / tatrAnantaryeNa sarvapramANAnAmajJAnanivRttiH na ca kriyA kriyAvataH sakAzAdabhinnaiva, bhiphalam / / naiva vA pratiniyatakriyAkriyAvadbhAvabhaGgapAramparyeNa kevalajJAnasya tAvatphalamaudAsI- prasahAta / 20 / / nyam / 4 / saMvRttyA pramANaphalavyavahAra ityapramANikapra. zeSapramANAnAM punarupAdAna hAnopekSAbuddhayaH / / lApaH, paramArthataH svaabhimtsiddhivirodhaataa21|| tatpramANataH syAdbhinnamabhinnaM ca pramANaphalasvA. tataH pAramArthika eva pramANaphalavyavahAraH nyathAnupapatteH / / sakalapuruSArthasiddhi hetuH svIkartavyaH / 22 / upAdAnabudhyAdinA pramANAdbhinnena vyavahitapalena detoyabhicAra iti na vibhAvanIyam 7 [mA paribhAM yA bhujyatve tyAbhAsa tasyaikapramAtRtAdAtmyena pramANAdabheda vyava- saMdhI che, te mA prabhArI:-utpAmAsa eka che; sthiteH / / asiddha, viraha, anekAntika-vadhAre nathI tenuM pramANatayA pariNatasyaivAtmanaH phalatayA pari- yuti 52:12 pratipAdana; ityAlAsanA apanehI. NatipratIteH / / sAmAnyataH pramANa ane tenAM phala, bannene bhedAyH pramimIte sa evopAdatte parityajatyupekSate pakSata meha, tathA pramANane samatA sarva mAranA mAmAceti srvsNvyvhaaribhirskhlitmnubhvaat|90 sonI yA cha.] itarathA svaparayoH pramANaphalavyavasthAviplavaH pramANala-(pratyakSAdi koI paNa) pramANathI prasajyeta / 11 / ajJAnanivRttisvarUpeNa pramANAdabhinna sAkSA je (ajJAna nivRtti Adi) sAdhavAmAM Ave te e tphalena sAdhanasyAnekAnta iti nAzaGganI. (prabhAra) nusa. 1. yam / 12 / pramANunA lakSaNa saMkhyA tathA viSaya dazAvI have kathaJcittasyApi pramANAdbhedena vyavasthAnAt / 13 / 20 sAdhyasAdhanabhAvena pramANaphalayoH pratIyamA- nA -sAkSAt-niTa mana paranatvAt // 14 // parAnu-2nu mema te (33) me jAnu DAya che. 2. pramANa hi karaNAkhyaM sAdhanam , svaparavyava. sarva pramAnusAkSAta 34-te (prA) sitau sAdhakatamatvAt / 15 / mAM sarva pramANunuM sAkSAta-anantara phala ajJAnasvprvyvsitikriyaaruupaajnyaan nivRttyAkhyaM nivRtti cha. 3. phalaM tu sAdhyA pramANa niSpAdyatvAt / 16 / sazaya, viSaya, manabhyavasAya mAlizAnanI bhanipramAturapi svaparavyavasitikriyAyAH kathaJci- zcitatAnI mAnI nivRtti arthAt tathA prne| dUbhedaH // 17 // nizcaya mena sAkSAt samA. sraav| pramANa
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 mImAMsA "rAmarthakArAH" 1-1-25 tathA "jhA- hetunA vyabhicAranI zaMkAne nidhinanivRtti" 1-1-26 pramANathI bhinna upAdAna buddhi AdirUpa vyavahita kevaLa jJAnanuM paraMparAnuM phala -kevaLa jJA- phalathI hetune vyabhicAra che ema dhAravuM nahi, 7. nanuM te paraMparAo kula udAsInatA che. 4. naiyAyika hetune vyabhicAra che evI zaMkA kare che tene heya saMsAra ane tenAM kAraNano tyAga karela hovAthI atra pratiSedha che. pratiSedhane hetu nIcenA sUtramAM ane upAdeya mokSa ane tenAM kAraNo aMgIkAra karelo darzAve che. hovAthI kevalio siddha prayojana che, tethI teone vividha hetu vyabhicAra niSedhamAM hetu-te (kala) padArtho anubhavatAM paNa upekSAbuddhi athata mAdhyasthaja nuM eka (4) pramAtA sAthe tAdAmya hovAthI (te rahe che. bIjI rIte kahIe to rAga ane dveSane kSaya kala) abheda vyavasthita thAya che-ghaTe che. 8. karela hovAthI teone mAdhyastha bhAvaja rahe che. sarakhAvo pramANuthI je jANe che te ja pramAtAne te pramANunuM nyAyAvatAra zloka 28 kula upAdAna buddhi Adi thAya che tethI eka ja pramAtA pramANasya phalaM sAkSAdajJAnavinivartanam / sAthe pramANe temaja tenA phalanuM tAdAmya che tethI pramANa kevalasya sukhopekSe zeSasyAdAnahAnadhIH // ane tenuM phala sarvathA bhinna nathI athata kathaMcita abhinna che. atre upekSA uparAMta kevaLajJAnanA pAraMparika phala tAdAmyamAM zaMkAnuM nivAraNa-pramANapaNe tarIke sukhane nirdeza karavAmAM Ave che. pachInA naiyA pariNata thayelA AtmAnIja phalarUpa pariNati pratIta yikoe tene nirdeza karyo nathI. ema kalpanA thai zake che thAya che. 9. ke zrI siddhasena divAkare bahiraMga-bAhya dRSTithI temaja atra zaMkA nivAraNa karI pramANuM ane tenA phalanuM aMtaraMga -AMtara daSTithI upekSA ane sukhane kevaLajJAnanA 35 ekaja pramAtA sAthe tAdAbhya che te nirvivAda siddha karyuM kramika phalarUpe ullekha karyo haze ane pachInA niyAyikone , che, ane e rIte pramANa ane phalane abheda paNa siddha A aMtaraMga phalane nirdeza upAgI na lAgavAthI mUkI , ye che. devA haze. juo bAtamImAMsA jovA 102 sArvajanIna anubhavathI samarthana-kAraNake upekSA phalamAdyasya shesssyaadaanhaandhiiH| je pramANuthI jANe che-nizcaya kare che teja grahaNa pUrvAvA'jJAnanAzo vA sarvasyAsya svagocare // kare che, tyAga kare che, ane upekSA kare che evo atre ukta be kalekenI sarakhAmaNIthI zrI samatabhadra eka vyavahAriyAno akhalita-akhaMDa anubhave che.10 zrI siddhasena divAkara pachI thayelA hovAnuM anumAna thAya che te jaNAvI devuM asthAne nahi gaNAya. anyathA avyavasthA prasaMga-anyathA pibAkInA pramANenuM pAraMparika phala-(kevaLa tAnA pramANane phala tathA bIjAnA pramANane phala evI jJAna sivAya) bAkInAM pramANenuM te (paraMparAe). vyavasthAnA nAzane prasaMga ubho thAya. 11. ekaja pramAtA sAthe pramANa temaja tenA phalanuM tAdAgrahaNa, tyAga tathA upekSAbuddhirUpa phala che. 5 sarakhA pramAnamImAMsA-"avaghAnAM vA mAM bhya nahi svIkAravAmAM Ave to A pramANane phala pitAnAM tathA A pramANane kala bIjAnAM evuM cekasa nahi vekSanananadhana pUrvapUrva pramaLamuttamuttAM nathantiR | " tathA HthI thaI zake. A rIte upAdAna buddhi Adi vyavahita kulamAM "hUnAviyo vA" 17-40, 41 pramANu sAthene abheda siddha thato hovAthI chaThThA sUtramAMnA pramANa ane tenAM phalano bhedabheda-te hetamAM vyabhicAradeSa nathI e siddha karyuM. (phala) pramANuthI kadAca bhinna ane kadAca abhinna anya vyabhicAra zaMkA pratiSedha -pramAhoya che, kAraNake anyathA pramANaphalapaNuM ghaTatuM NathI abhinna ajJAnanivRttirUpa sAkSAta phalane laIne nathI. 6. hetumAM anekAnta doSa che evI zaMkA karavI nahi. 12 pramANa ane phalane ekAna bheda ke abheda kahevAvALA ukta sUtramAMnI zaMkA pramANu ane phalane sarvathA nayAyika tathA baddhonuM atra khaMDana che. yAyika ekAnta abheda mAnanAra bAdonI che,-jeo kahe che ke pramANa bheda mAne che ane meMdo ekAnta abheda mAne che, ajJAnanivRttirUpa hovAthI pramANathI abhinna che.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 zrI vAdidevasUrikRti pramANanayatavAlakAlaMkAraH zakApratiSedhahetu-kAraNake te (sAkSAta phala) nahite pramANanI apramANu ala vyAvRttithI jema pramANa nI paNa pramANathI kacita koI prakAre bhinnarUpe vyavasthA ghaTAvavAmAM Ave che tema anya pramANu-anya vyavasthA che. 13. phala vyAvRttithI apramANapaNuM ane aphalapaNuM paNa kema pramANukalabheda siddhiprakAra nideza ghaTAvI na zakAya? mATe svarUpabheda sivAya mAtra vyAvRtti bhedathI kharekhara bheda siddha thaI zakatuM nathI. pramANa ane phalane sAdhya sAdhanabhAva mAlama paDatA hovAthI (e rIte bheda siddha thAya che.) 14. pramANaphala pramAtAthI bheda-svaparane nizcaya karanArI kriyA (rUpa pramANaphala) pramAtAthIje sAdhya sAdhanabhAvarUpe pratIta thAya che te paraspara nizcayAtmaka jJAna prApta karanArathI paNa kathaMcita bhinna hoya che jemake kuThAra-kuhADI ane chedanakriyA; pramANa bhinna che. 17. ' tathA tenuM ajJAnanivRttirUpa phala sAdhyasAdhanabhAva rUpe pratIta thAya che tethI paraspara bhinna che. ahiMyAM pramANa jyAre pramANuphalane pramAtAthI bheda che tyAre te sAdhana ane tenuM phala te sAdhya samajavuM. tene pramANathI te hoyaja emAM saMdeha ? pramANamAM sAdhanapaNAnuM samarthana-pitAnAM pramANuphala ane pramAtAnA bhedamAM hetutathA anyanAM avadhAraNa (rUpakriyA) mAM pramANa viziSTa kAraNa ke kartA ane kriyAmAM sAdhya sAdhabhAvanI sAdhaka hovAthI teja karaNuM nAmanuM sAdhana che. 15. upalabdhi che. 18. je kriyAmAM sAdhatama-viziSTa sAdhaka hoya te karaNa je sAdhya sAdhaka bhAve mAlama paDe te bhinna nAmanuM sAdhana hoya jemake kuhADI chedanakriyAmAM viziSTa hoya che jemake devadatta ane kASTa chedanakriyA, pramAtA sAdhaka hovAthI karaNa nAmanuM sAdhana che; pramANu paNa sva- ane 5ravyavasitikriyA sAdhya sAdhaka bhAve para vyavasAya35 kriyAmAM sAdhakatama hovAthI karaNa nAmanuM mAluma paDe che tethI bhinna che. ukta duSTatAmAM sAdhana che. sAdhaka te devadatta ane pramAtA, sAdhya te kASTa chedana phalamAM sAdhyapaNAnuM samarthana-svapara ava- kriyA ane svara vyavasiti kriyA. dhAraNAtmaka kriyArUpa-ajJAnanivRttirUpa phala te sAdhya hetumAM asiddhatA doSane pratiSedha- che, kAraNake pramANuvaDe niSpAdya che. 16. (kriyAmAM) svataMtra havAthI kartAja sAdhaka che, kriyA 14 mA sUtramAM kahyA pramANe pramANu ane phUlane te sAdhya che kAraNa ke te kartA vaDe saMpAdya chesAdhya sAdhanabhAva siddha thatAM te bannene bheda siddha thAya thAya che. 19: che; tethI pramANu ane tenuM phala ekAnta abhinna che ema kahevuM ThIka nathI, sarvathA tAdAbhya hoya te pramANa ane ema kartA ane kriyAmAM sAdhya sAdhaka bhAva siddha tenuM phala evI vyavasthA ghaTe nahi. jyAM sarvathA tAdA thatA hovAthI bannemAM kathaMcita bheda ghaTe che. bhya hoya tyAM sAdhyasAdhanabhAva ghaTe nahi, pramANa ane kriyA kiyAvAnanA ekAMta bheda ke abhetenA phala vacce sAbasAdhanabhAva che, tethI pramANa ane dana niSedha-kriyA kriyAvAthI abhinaMja che ke philanuM sarvathA tAdAbhya nathI athAta banne vacce kathaMcihna bhinna ja che ema nathI, kAraNa ke tema hoya te pratibheda siddha thAya che. niyata kriyA kriyAva bhAvanA bhaMgane prasaMga ubho kadAca ema kahevAmAM Ave ke sarvathA tAdAmyamAM thaze. 20. sArU te pramANa ane adhigati te phala ema dhaTe che te kriyA ane diyAvAnane ekAnta abheda bauddho te ThIka nathI kAraNuMke atiprasaMga thAya che. tenA javAbamAM ema kahevAya ke pramANunI asArUpya vyAvRtti te mAne che. ekAnta bheda vaizeSika Adi mAne che. e sArUpya ane anadhigati vyAvRtti te adhigati ema vyA bannenuM atra khaMDana che. ekAnta abhedamAM mAtra vRtti bhedathI, eka hovA chatAM, pramANa ane kala evI kriyAvAnaja tAvika hoI zake, kriyA kriyAvAna banne vyavasthA dhaTe che; te ema kahevuM ThIka nathI, kAraNa ke sva- nahi, abheda pratijJAnA virodhane saMbhava hovAthI. bhAvabheda sivAya anya vyAvRttimAM paNa bheda ghaTato nathI, ekAnta bhedamAM kriyA diyAvAnamAM amuka nirdhArita
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kartaka 1985-6 24 pAnI mAyAmA samAnusAra- yathA zivAkhyasya rAjarasaMkhyAtadvIpasamunizrita ara yaza nathA 29 tanidhI- deSu saptadvIpasamudrajJAnam / 30 / rita pahAta yAthA sAnta lina cha tama ananubhUte vastuni taditijJAnaM smaraNAbhA sapAyoM tavI zata bhinna hovAthA sam // 31 // (arthAt mehamA vizeSatA na vAthI) te yA sarva ananubhUte munimaNule tanmunimaNDalamiti pahAnI bha na saMbhave ? bhanne pakSamA mArIta yathA // 32 // yA yA bhAvanA laganA prasaMga pAsa thAya che. tulye padArthe sa evAyamiti, ekasmizca tena samavAya 59 niyAmA saMlave, 41295 te tulya ityAdijJAna pratyabhijJAnAbhAsam / 33 / vyA54 pAthI niyAbhara tarI pUratenathA. yamalakajAtayat / 34 . prabhAsavyavahAra pani pAnA asatyAmapivyAptau tdvbhaasstaabhaasH||35|| pratiSedha-prabhAsavyavahAra saMpRttithA-vyAvRttithA sa zyAmo maitratanayatvAdityatra yAvAnmaitrata. -rUpanAthA ye sAmAthi prasA5 cha, 23 nayaH sa zyAma iti yathA / 36 / 52mAthathA svAbhimata siddhinA vidhi yAya che. 21. pakSAbhAsAdisamutthaM jJAnamanumAnAbhAsamavase prabhA5510yalAra sattithI cha sebha nArane va yam / 37) yana si 25 // pramANu Apatai pratizamana prs| tatra pratItanirAkRtAnabhIpsitasAdhyadharmavizeprAsa yAya cha bhane pani sAmANi pramANa, 3 SaNAstrayaH pakSAbhAsAH / 38 / mapramANa siddha zaza nAvAcItA pratItaMsAdhyadharmavizeSaNo yathA''haMtAna prasya: paNa svAbhimatasiddhi thaI zaktI nathI. vadhAraNavarja pareNa prayujyamAnaH samasti jIva prabhAsavyavahAra pAramAthi che ityAdiH // 39 // yunizamana-bhATa sasa puruSArthanA-sidhimA nirAkRtasAdhyadharmavizeSaNaH pratyakSAnumAnAgahetubhUta prabhAsavyavasAra pAramAthi che ma malokasvavacanAdibhiH sAdhyadharmasya nirAkasvIradhye. 22. raNAdanekaprakAraH // 40 // pramANasya svarUpAdicatuSTayAdviparItaM tadA- pratyakSanirAkRtasAdhyadharmavizeSaNo yathA nAsti bhAsam / 23 / bhUta vilakSaNa AtmA 41 / ajJAnAtmakAnAtmaprakAzakasvamAtrAvabhAsaka- anumAnanirAkRtasAdhyadharmavizeSaNo yathA nirvikalpakasamAropAH pramANasya svarUpAbhA- nAsti sarvajJo vItarAgo vA 42 / sAH // 24 // AgamanirAkRtasAdhyadharmavizeSaNo yathA jainena* yathA sannikarSAdyasvasaMviditaparAnavabhAsakajJA- rajAnabhAjana bhajanAyam / 4 / nadarzana viparyaya saMzayAnadhyavasAyAH // 25 // lokanirAkRtasAdhyadharmavizeSaNo yathA na tebhyaH svaparavyavasAyasyAnupapatteH / 26 / pAramArthikaH pramANaprameyavyavahAraH // 44 // sAMvyavahArikapratyakSamiva yadAbhAsate tatta svavacananirAkRtasAdhyadharmavizeSaNo yathA dAbhAsam // 27 // nAsti prameyaparicchedakaM pramANam // 45 // yathA'mbudhareSu gandharvanagarajJAna, duHkhe sukha- anabhIpsitasAdhyadharmavizeSaNo yathA syAzAnaM ca / 28 / dvAdinaH zozvatika eva kalazAdirazAzvati. pAramArthikapratyakSamiva yadAbhAsate tattadA- ka eva veti vadataH / 46 / bhAsam // 29 // * 'jainaiH' iti pAThAMtaram /
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vAdivasUrikRti pramANanayatattvAkAlaMkAraH pramANabhAsa lakSaNa-pramANunA svarUpa - be prakAranA sAMvyavahArika pratyakSAbhAsagere cArathI (je) viparIta (ta) pramANAbhAsa. nAM be udAharaNa-jemake vAdaLAMmAM gadhavanagara svarUpAdicAra te pramANanAM svarUpa saMkhyA viSaya (hevArUpa ) jJAna, tathA duHkhamAM sukha (hAvArUpa) ane phala. AgalA paricchedamAM e cArenI vyAkhyA karavAmAM AvI che. te (svarUpAdi)nA jevA lAge-5NuM kharI - paheluM udAharaNa Idriyanibandhana sAMvyavahArika vIte te nahi-te svarUpAbhAsa, saMkhyAbhAsa, viSayAbhAsa pratyakSAbhAsanuM che; bIjuM te anidriyanibandhana mAMane phalAbhAsa; e sarve pramANAbhAse samajavA. vyavahArika pratyakSAbhAsanuM udAharaNa che. avagrahAbhAsa Adi svarUpAbhAsa lakSaNa-ajJAnarUpa, pitAne upabhede vAMcakoe svabuddhithI jANuM levA. nahi prakAzanAra, mAtra pitAne bhAsa karanAra-prakA pAramArthika pratyakSAbhAsa-pAramArthika pratyakSa zanAra, nirvikalpa ane samArepa e pramANunA sva- jevuM bhAse (paraMtu vastutaH te nahi) te pAramArthika rUpAbhAse (jANavA.) 24. pratyakSAbhAsa. 29 nirvikalpaka eTale darzana arthAta sAmAnya sattA pAramArthika pratyakSa vikala ane sakala evA be prakAmAtrane bhAsa. ranuM che e bIjA paricchedana 19 mA sUtramAM kahyuM che. saMnirdhAdi ajJAnAtmaka svarUpAbhAsanuM udAharaNa pAramArthika pratyakSAbhAsa vikala pAramArthika pratyakSamAMnA asvasaMvidita jJAna anAtmaprakAzanuM udAharaNa; parAnava avadhijJAnane ja saMbhave che, kAraNake vilapAramArthika bhAsaka jJAna svamAtrAvabhAsaka-bAhyAthapalapijJAnanuM udA pratyakSane bIjo prakAra mana:paryAya jJAna te saMyamavizuharaNuM; darzana e nirvikalpakanuM udAharaNa ane viparyaya dithI thatuM hovAthI tene viparyaya-AbhAsa kadApi saMbhaAdi traNe samApanAM traNa udAharaNo samajavAM. sarakhA. vato nathI temaja sakala pAramArthika pratyakSa evuM kevalajJAna parIkSAmurava 6-2 "asvasaMviditagRhItArthadarzanasaMzayA samastAvaraNanA kSayathI udbhavatuM hovAthI tene paNa vipa ya-AbhAsa kadApi saMbhava nathI. ukta udAharaNe svarUpAbhAsa hovAmAM pAramArthika pratyakSAbhAsanuM udAharaNa hetunirdeza--enAthI pitAne tathA parano nizcaya jemake ziva nAmanA rAjarSinuM asaMkhyAta dvIpasamuavadhAraNa thato nathI. 26 kemAM sAtaja dvIpasamudra (hAvArUpa) jJAna. 30. vyavavijJAnaM pramANam 1-2, arthAta pitAnA jana siddhAMtamAM kahyA pramANe ziva nAmanA rAjarSine svarUpane temaja anya padArthane nizcaya karanAruM jJAna te AvuM avadhijJAnanA AbhAsarUpa virbhAgajJAna thayuM te pArapramANe je jJAnathI e rIte svaravyavasAya-nizcaya na mArthika pratyakSAbhAsanA udAharaNa rUpe che. have sUtrakAra thAya te pramANe nahi paNa pramANabhAsa, eTale ke svapara parekSAbhAsa kahevAnI IcchAthI tene eka prakAra smaraNAne nizcaya na thavo e pramANubhAsa siddha karavAmAM hetu che. bhAsa sedAharaNa sUtra 31 tathA 32 thI dezo che:sarakhA parIkSAmu 6-3 "vaSayopavAmAMvAtu" smaraNabhAsa lakSaNa-nahi anubhavelI vapramANusvarUpAbhAsa sAmAnyataH kahIne vizeSataH kahevAnI IcchAthI pahelAM sAMvyavahArika pratyakSAbhAsa kahe cheH stumAM te (anubhavelI) amuka che evuM jJAna te sAMvyavahArika pratyakSAbhAsa-sAMvyavahArika smaraNabhAta. 31. che pratyakSa jevuM bhAse (paraMtu vastutaH te nahi ) te nahi anubhavelI vastu eTale koI paNa pramA sAMvyavahArika pratyakSAbhAsa, 27. gRhIta thayelI vastu, smaraNAbhAsa samajavA smaraNanuM lakSaNa sAMvyavahArika pratyakSa indriyanibandhana ane ani vicAravuM joIe. ukta lakSaNa mATe jue trIjA parichendriyanibandhana ema be prakAranuM bIja parisadanA 5 danuM 3 juM sUtra tathA pramANumImAMsA 1-2-3, parIkSAmA sUtramAM kahyuM che. sAMvyavahArika pratyakSAbhAsanA paNa mukhakAra smaraNanuM lakSaNe AvuM kare che. "laM%ArotethI be prakAra che ane te baMne prakAranAM udAharaNo nIcenA nivarSanA tarivAjArA rakRtiH | " -tathA smarasUtramAM ApyAM che. NAbhAsanuM lakSaNa AvuM kare che - tamiti jJAna
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ janayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 ramaragAmale niro sa savo yathati" 6-8, parIkSA- mananumate ne sthAne prajA che, arthAta pramANanayA. mukhakAranA smaraNAbhAsanA A lakSaNa karatAM pramANunaya- nI vyAkhyA spaSTa ane zuddha che. kAranuM uktasUtramAMnuM smaraNAbhAsanuM lakSaNa vizeSa sAruM smaraNabhAsa ane pratyabhijJAnAbhAsa vacce kharA taphAlAge che, kAraNake "mananumate" e vizeSaNa "tamana" vata te A che. smaraNamAM anubhUta vastunuM anusaMdhAna karatAM smaraNAbhAsa vadhAre phuTatAthI darzAve che. vaLI parI- thAya che, ane smaraNAbhAsamAM bhramane laIne ananubhata kSAmukhakAra pratyabhijJAnAbhAsanuM lakSaNa AvuM kare che:- vastu anubhUta che evuM anusaMdhAna thAya che, athAta sara tahevuM tasminnA tena sadAM camakavayiAtri nirmAla-mithyA anusaMdhAna thAya che. pratyabhijJAnamAM daSTa kayafmAnAmAsamA" 6-6 pratyabhijJAnAbhAsanA parI- ane 2mRta padArthanuM yathArtha saMkalana thAya che, pratyabhi jJAnAbhAsamAM bhramayukta ke mithyA saMkalana thAya che, bhale kSAmukhakAranA A lakSaNa tathA tenAja smaraNAbhAsanA te bhrAti dajhamAM judu khATuM samajavAthI hoya ke mRtamAM lakSaNa vacce khAsa pharaka rahetuM nathI, kAraNake smaraNubhAsamAM paNa bhramathIye kaMIka sAdrazya joyA sivAya kheTuM smaraNa karavAthI heya. tamista" evuM jJAna udbhavatuM nathI; ethI pratya- smaraNAbhAsa udAharaNa-jemake nahi abhijJAnAbhAsa lakSaNamAMne "sada taraka" e vibhAga nubhavelAM- aparicita muni maNDalamAM teja munimala smaraNAbhAsane tathA te vibhAgadarzita pratyamijJAnAbhAsane che. 32. rtAmata" evuM smaraNAbhAsanuM lakSaNa lAgu paDe pratyabhijJAnAbhAsa lakSaNa-pUrve joyela che. ethI phakta lakSaNa nirdoSa mAlama paDatuM nathI. padArtha) saMdaza (anya) padArthamAM te pUrve joyela * pramANunatyakAranA smaraNAbhAsanA lakSaNa tathA pratyami padArtha) ja che evuM jJAna temaja pUrve jeyela keI) jAnAbhAsanA lakSaNa vacce evuM saMmizraNa thatuM nathI e eka padAtha mAM ta ( va Athala padArtha)nA sadaza vAMcaka svataH jaI zakaze. - vaLI parIkSAmukhakAranuM smara- (anya padArtho) che ItyAdi jJAna te pratyabhijJAnaNAbhAsanuM ukta lakSaNa samArepane lAgu paDatuM hovAthI paNuM bhAsa. 33. draSita che. samApa pramANunA sAmAnyataH svarUpAbhAsane pratyabhijJAna tirya sAmAnya tathA UrdhvatA sAmAnya eka prakAra che, vizeSataH svarUpAbhAsa nathI, arthAta pramA- Adi viSaya kare che te trIjA 5ricchedanA pAMcamA sUtravizeSanA AbhAsanAM viziSTa tatte temAM nathI. samA5 mAM darzAvyuM che. mATe sadA pariNAma lakSaNa tiryasAmAe nizcayAtmaka jJAnano virodhI che ne temAM amuka prakA- navALA bhinna padArthamAM teja daypUrva padArtha che evuM ranAM ayathArtha jJAnane samAveza thAya che; paraMtu temAM sma- jJAna tathA paraapara vivartavyApi UrdhvatA sAmAnya svaraNAbhAsAdi rUpa ayathArtha jJAnane samAveza nathI, kAraNake bhAvavALA anuvartanArA eka ja dravyamAM dRSTapUrva padArtha samApa viparyaya, saMzaya tathA anadhyavasAya ema traNa ja tulya bhinna padArtha che evuM jJAna temaja " Adi " prakAra che, ane te ekemAM kharuM ke khATuM anusaMdhAna zabdathI tevAM bIna jJAne 5NuM pratyabhizAnAbhAsa che. nathI je smaraNAbhAsamAM che. TUMkamAM deraDImAM sApanuM tirthaka sAmAnyavALA tathA UrdhvatA sAmAnyavALA padArthanA jJAna, dAraDI che ke sApa che evuM saMzayAtmaka jJAna, ane dRSTAMta disUcana arthe che. te sivAyanA paNa banne prakAraste jatAM page kaMika lAgyuM evuM anizcayAtmaka jJAna e ranA prabhijJAnAbhAsanAM anya udAharaNe saMbhave che. samA rApanAM krame traNa prakAranAM udAharaNe che paraMtu temAMthI pratyabhijJAnAbhAsa udAharaNa-jemake joeke smaraNAbhAsa nathI. pramANunayakAre samApanuM lakSaNa dizA janmelanI jema. 34. AvuM karyuM che-"astamattarUthavasAyaH samAra:' A ekaja strInA eka ja divase janmela pUrve jAyela lakSaNa ane parIkSA mukhakAranA samaraNAbhAsane lakSaNa eziyA chokarAomAMno pahele bIjAnA jevo che ema vacce pharaka lAgato nathI. parIkSAmukha paranI prameyaratnamAlA samajavAne badale te bIja che ema samajavuM athavA nAmanI anaMtavIya kRta TIkAmAM smaraNAbhAsanAM lakSaNa che tene ne teneja bIjI vakhate jotAM prathama joyA hatA upara vivecana karatAM kAtaramana eTale kAnanumata rUthazeH tenA jevA A bIje che evuM jJAna thavuM te joDiyAmAM ema spaSTa lakhyuM che, je dekhADe che ke tarikana zabda saMbhave che. jeDiyA janmelAmAM A prakAranA prayasiMNAnA
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vAdivasUrikRti pramANanayatattvAkAlaMkAra 27 bhAsa thAya che tethI joDiyA janmela pratyabhijJAnAbhAsa sAdhyama"; teja paricchedanA 18 thI 20 thI mAlama thavAmAM udAharaNabhUta che. paDe che ke vyAtigrahaNa samaye dharma ja sAdhya che, ane anutaryAbhAsa lakSaNa-vyApti na hovA chatAM te mAnikajJAna samaye hukta dharmathI je viziSTa che arthAta dhamAM che te sAdhya che. e dharma eTale ja pakSa, vyAptivyApti hovA)ne bhAsa te takabhAsa. 35. grahaNa samayane sAdhyadharma jyAre anumAna samaye dhamI vyApti eTale avinAbhAva saMbaMdha-sahabhAva temaja -pakSamAM pahelAMthI ja pratIta hoya, ke nirAkRta athata anya kramabhAvane niyama, tenuM jJAna te Uha aparanAma taka. koI paNa pramANuthI bAdhita hoya, ke anabhasita kahetAM takanA lakSaNa mATe juo trIjA paricchedanuM 7muM sUtra. sAdhya tarIke ISTa na hoya tyAre te te dharma samyak pakSa tabhAsa udAharaNa-jemake mitratanaya-mi na hoi pakSAbhAsa thAya che ane tenA traNa prakAra uparanA trAne tanaya hovAthI te zyAma che-emAM "jeTalA 38mA sUramAM darzAvyA che. nyAyAvatAra leka 21 mAM mitratanaya hoya teTalA zyAma hoya" evI dhArI pakSAbhAsa Ama varNavyo che-- lIdhelI vyApti. 36. pratipAdyasya yaH siddhaH pakSAbhAso'kSaliGgataH / ukta vyApti tabhAsanuM udAharaNa che. maitratanayatva lokasvavacanAbhyAM ca baadhito'nekdhaamtH|| hetanI zyAma paNa sAthe vyApti nathI; kAraNa ke zAkAdi AhAranI pariNati hoya tyAreja spAmatA hoya arthAta e zlokamAM anabhasita sAdhyadharma vizeSaNa nAmane mAtAe karelA zAkAdi AhAranAM pariNAmavALe putra teja trIjo pakSAbhAsa spaSTa rIte darzAvyo nathI, temaja Agama zyAma hoya. atra ema vyApti na hovA chatAM mAnI nisakRta sAdhyadharma vizeSaNa nAmane bIjA pakSAbhAsane levAmAM AvI che tethI te takabhAsanuM udAharaNa che. upabheda paNa spaSTa rIte daza nathI. anumAnAbhAsa-pekSAbhAsa vagerethI utpanna atra nyAyanI vicAraNA ane vikAsane aMge atithatA jJAnane anumAnAbhAsa jANavuM. 37. hAsika draSTie upayogI kaMIka vivecana karIzuM. nyAyanA sUtramAMnA Adi zabdathI have kahevAmAM AvanArA sva vikAsa ane vicAraNAmAM jaina baddha tathA hiMduone 35vALA hetvAbhAsAdithI utpanna thatuM jJAna paNa anamA- phALo che. jena ane brAddha vicArakoe araspara asara nAbhAsa che ema sUcavAyuM che. pakSAbhAsanuM lakSaNa AgaLa . . . sacavAi che. pazAbhAsana lazraNa AgaLa karI che. jene paddhatisara racAyelo mAtra nyAyanA kahevAze. A pratipattione arthe hoya tyAre svArthanu viSayane carca te sauthI pahelo graMtha nyAyAvatAra che. mAnAbhAsa ane parapratipatti arthe hoya tyAre parAthanu- baiddhAmAM mahAna vaiyAyika dinAga thayA teNe pramANasamAnAbhAsa ema anumAnAbhAsanA be prakAra jANavA. anu muccaya, nyAyapravezasUtra Adi aneka mahattvanA graMtho mAnAbhAsamAM prathama pakSAbhAsa bhedapabheda sahita vaNave che:- ramyA. tyArabAda bAdhAmAM prasiddha niyAyika dhamakIti thayA, - traNa prakAranA pakSAbhAsa-sAdhyadharma vize jeNe diltAranA pramANasamuccaya para pramANuvAtikApaNa jemAM (pUrve) pratIta thayuM hoya te, nirAkRta laMkAra nAmanI TIkA racI temaja nyAyabiMdu, hetabiMdu bAdhita hoya che. tathA anabIsita-aniSTa hoya te vikAsa yAyAvatArakAra zrI siddhasena divAkara aiASTAcAya nAmanA svataMtra graMtha racyA. pro. jekebI vagere keTalAka ema traNa pakSAbhAsa jANavA. 38. ' diDanAga temaja dharmakIrti pachI thayo ema mAne che. lekhaka pratIta sAdhyadharma vizeSaNa pakSAbhAsanAM bIjAM nAma zrIsiddhasena ukta banne ddhAcA pahelAM thayo ema mAne siddhasAdhana" tathA "prasiddha saMbaMdha" che. je pakSane che, paraMtu tenAM kAraNonI carcA sthaLasaMkocane laIne atra pratItasAdhyadharma vizeSaNa hoya te pratItasAdhyadharma- karavI zakya nathI. jenA paraMparA zrI siddhasenane vikramAdityanA vizeSaNa nAmane pakSAbhAsa; te ja pramANe nirAkRtasAdhya- samakAlIna mAne che jethI nyAyAvatArakAra ba baiddhAcA dharmavizeSaNa temaja anabhIpsitasAdhyadharma vizeSaNa pahelAM thayA ema mAlama paDe che. pakSAbhAsa saMbaMdhI A nAmanA pakSAbhAse samajI levA. have pratItasAdhyadharma, jhanyakAranI carcA teonA anya vipIne kaMIka nirNaya nirAkRtasAdhyadharma, tathA anItisAdhyadharma eTale karAvI zake, e hetuthI saMkSepamAM atre noMdhI che. dharmazuM? te vicArIye. trIjA paricachedanA 14 mA sUtramAM sA- kIrtikRta nyAyabiMdumAM (kAzI saMskRta sIrijha) pR. 79 5ra dhyanuM lakSaNa Ama ApyuM che;-"pratItamanirAkRtamamafsatuM pakSanuM lakSaNa AvuM che:-"havenava vayamijhoDanitiH
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 ! A lakSaNamAMnA kana--4thamU-rUcho tItinirAkRta umeryo che. e pratItinirAkRtamAMja teNe e zabdonI sArthakatA darzAvI nirAkRta zabdanI sAthe- lokanirAkRtane samAveza karyo hoya ema lAge che. A katA batAvatA granthakAra kahe che:-putAgraMkSaLathonesfja 4H sApa game paNa pratIti-zraddhA-mAnyatA para AdhAra rAkhatA hoI agamanirAkRtane paNa pratItinirAkRtamAM samAveza yitu miSTo'pyarthaH pratyakSAnumAnapratItisvavacanai nirA karavA dhAryuM haze ema lAge che, digaMbara parIkSAmukhakAra ke je kiyate na sa pakSa iti pradarzanArtham / tatra pratyakSa. dhamakIrti pachI thayA temaNe "tatrAnichAvaH pakSamAra:" nipAta cA-mazrAva: rAja hati / anumAna rU-12 vASitaH pratyakSanumAnAmatrojhavavecane ", nirAta yathA-nicaH za tA atafsani., e rAtrethI pUrvavata taiyAyikae na varNavela aniSTa nATwta thA-vatraH zani | vacanonI- mane pakSAbhAsa viroSa darzAvyA che, bAkI dinAganA to dhA-nAnumAna pramANama | gva tu cacasatyArtha pratyakSaviddha, anumAnaviruddha, Agamaviruddha, kavimajUrayAWAni na yAtAni mavati | fta ca- ruddha, svavacanaviruddha ane prasiddhasaMbaMdha pakSAbhAse tvA: pakSAmAM utarAtA marajita dhamakI- svIkAryA che, ane dinAganA bAkInA mUkI dIdhA che. ti pahelAM thayelA bauddhAcArya dinAga potAnA banyAya parIkSA mukhakAranA lekabAdhita tathA svavacanabAdhitanAM praveza sUtra" graMtha-ke jenI upara prasiddha haribhadrasUrie udAharaNe paNa dinAne ApelAM teja che. pramANunayatattATIkA karI che temAM pakSAbhAsa Ama varNave che:- kAlaMkAre atra varNavyuM che tema parIkSAmukhakAre svIkA"sAdhariAmaNofpa pratyakSAlividaDha: jakSAmAsa: "tathA lA sava patA bhAsA svIkAryo che. pUrvavata koi paNa pratyakSaviruddhaH 1 anumAnaviruddhaH 2 AgamaviruddhaH 3 nAyikAe na darzAvelA evA, ratnAkarAvatArikA TIkAlokviruddhH 4 svavacanaviruddhaH 5 aprasiddha vizeSaNaH 6 kAre skuTa karyA pramANe, smaraNanirAkRta, pratyabhijJAnani rAkRta, tathA takanirAkRta A pakSAbhAsa sUcavyA che-juoaprasiddhaviroghaH magaramaca: 8 prasiddhasaMvaradhadha mahA * Aja paricchedanA 45 mA sUtranuM vivaraNa. baddhataiyAyiko mati siddhasena divAkara nyAyAvatAranA upara-TAMkelA plekamAM te A traNene anumAnanirAkRtamAM samAveza karI zake "sipAgha4 jafsa'e zabdamAM je pakSAbhAsa varNave tethI temaNe pRthak nirdeza na karyo hoya e saMbhave che. che teja diDanAgane prasiddhasaMvaLyuM che. bAkInA "kSAmANo paraMtu parIkSA mukhakArane te A pRthak darzAvavA paDe kSati : hova vacanAkhyA 2 vAdhitta: e zabdothI ane mAnavA paDe. vaLI ranAkarAvatArikA TIkAkAre diDanAnyAyAvatAramAM varNavela pakSAbhAse nyAyapravezasUtrakAranA ganA aprasiddhavizeSaNa, aprasiddha vizeSya, aprasiddha bhayanuM pratyakSaviruddha, anumAnaviruddha, viddha tathA svavacana khaMDana Aja paricchedanA 46 mA sUtranI TIkAmAM karyuM che. viruddha nAmanA pakSAbhAse che. nyAyapravezasUtrakAre Agama pramANumImAMsAkAra pakSanI tenI vyAkhyA parathI parIkSAmukhakAre viruddha,aprasiddhavizeSaNa, aprasiddhavizeSya, aprasidhdhabhaya tathA pramANunayakAre spaSTa rIte varNavelA pakSAbhAso svIkAre e pakSAbhAse vadhAre jaNAvyA che. nyAyabiMdukAra dhamakIti che te mAlama paDe che, paraMtu Agama ane laka bAdhitathI pratItibAdhita bhinna mAnI vizeSa darzAvyo che juoH pratItinirAkRta nAmane pakSAbhAsa umere che ane nyAcAvatArane lokabAdhita temaja dinAganA Agamaviruddha " pracakSAnumanAmocavacanagratItayo vAdhA: " temaja aprasiddhavizeSaNa Adi traNa choDI de che. cA. 12-14 || pramANa mImAMsAkAranI pakSanI vyAkhyAHyAvatAranI pakSAbhAsanirUpaNapaddhati ane nyAyapravezasUtranI "sipAritimasiddhamavA sArtha :" 1-2-13. pakSAbhAsanirUpaNapaddhati sarakhAvatAM nyAyAvatAranI purANuM mAluma paDe che jemAM nyAyapravezakAre vikAsa karI prathama pakSAbhAsanuM udAharaNa-pratIta sAdhya vadhAre dazAvyA. dharmakIrti e tenA pUrvavartI dinAganuM dharmAvizeSaNa (nAmano pakSAbhAsa), jemake AhatakeTaleka sthaLe khaMDana paNa karyuM che ane jane prati anyathI karAte "jIva che" ityAdi e te tenI samAlocanA karI pitAne svataMtra mata paNa zA che , kAnta vagarane prayAga, 39. tAnA pUrvavatI taiyAyikAe prarUpelA pakSAbhAsamAMnA keTa- jene jIvAdi sakala vastu anekAnAtmaka mAne che lAka tethI teNe ThIka na lAgavAthI mUkI dIdhA ane pra- tethI anya koI vAdIe ekAnta rahita karela samasta
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vAdidevasUrikRti pramANanayatattvAkAlaMkAraH vApha prayAga jenAnA pratIta-prasiddha-svIkRta arthaneja kahe mAMnuM udAharaNa tethI anumAnabAdhita sAdhyamavALA che. mATe temanA pratyene te vASpaga pramANa vAkya pakSAbhAsanuM spaSTa thAya che. bIjuM udAharaNa Ama ApI athavA sunayavAkya hoI prasiddha arthanuM ja udubhAvana karate rokAyaH "zabda apariNAmI che" ItyAdi pratijJA, "kRtakatva haI vyartha che. anyathA ghaTatuM na hovAthI zabada pariNamI che" e anumA nathI bAdhita che. dvitIya pakSAbhAsanA aneka prakAra-nirA AgamanirAkRtasAdhyadharmavizeSaNanuM udAkRta sAdhyadharma vizeSaNa (nAmane bIjo pakSAbhAsa) haraNa-AgamanirAkRtasAdhyadharmavizeSaNa (nAmane pratyakSa, anumAna, Agama, loka athavA svavacana pakSAbhAsa), jemake jene rAtribhUjana karavuM joIe. 43. Adi vaDe (thatAM) sAdhya dharmanAM nirAkaraNa-bApane laIne aneka prakAra che. 40. prasiddha prAmANyavALAM AgamanAM vacanathI rAtribhejana pakSane pratiSedha thato hovAthI e sAruM che-karavA yogya Adi zabdathI smaraNunirAkRtasAdhyadharmAvizeSaNa, che ema siddha thatuM nathI, arthAta e AgamabAdhitapratyabhijJAnanirAkRtasAdhyadharmaviSaNuM, tathA takanirA- sAdhyadharmavALA pakSAbhAsanuM udAharaNuM siddha thAya che. teja katasAdhyadharmavizeSaNa evA anya prakAre sUcavAyA che. pramANe ane parastrIne abhilASa karavo joIye" ItyAdi pramANa mImAMsA 1-2-14 mAM pratItibAdhita jemake paNa tenAja udAharaNa che. "mAnyUH rAzI" e vizeSa prakAra darzAvyA che. dhama- lokanirAkatasAdhyadharmavizeSaNanuM udAhakIrtikRta nyAyabindu tRtIya paricchedamAM paNa temaja che. raNa-lokanirAkRtasAdhyadharmavizeSaNa (nAmane pakSAjuo tenuM pR. 84. "bhAsa) jemake pramANu prameyane vyavahAra pAramArthika pratyakSa nirAkatasAdhyadhamavizeSaNanuM udAha- nathI (arthAta kAlpanika che). 44. raNa-pratyakSa nirAkRta sAdhyadharma vizeSaNa (nAmano atra loka zabdathI lokapritIti samajavI, kapratItithI pakSAbhAsa) jemake mahAbhUtathI bhinna AtmA nathI.41. nirAkRta sAdhyadharmavizeSaNa e artha thAya che. samasta zarIra rUpe pariNamelA pRthivI, apa, teja ne vAyuthI lekanI pratIti evI che ke pramANa pAramArthika che, kAla jude AtmA svAnubhavarUpI pratyakSathI mAlama paDe che tethI nika nathI, ane tethI tAtattvane pAramArthika-sA. mahAbhUtathI vilakSaNa AtmAnA nidhanI pratijJA e sva- viveka thAya che. ukta pakSAbhAsane pratyakSAdi pramANunisavedana pratyakSathI bAdhita thAya che jema agni anuSNa- rAkRtamAM aMtarbhAva thAya che, paraMtu tene pRthak nirdeza zItala che evI pratijJA bAdhendriya pratyakSathI (arthAta ziSyAdinI buddhinA vikAsa artheja che. e ja pramANe sparzendriyathI sparza karavAthI) bAdhita thAya che. "manuSyanAM mAthAnI khepArI pramukha pavitra che kAraNa ke anumAnanirAkRtasAdhyadharmavizeSaNanuM udA prANinuM aMga che, zaMkha tathA zaktinI jema"--e paNa ukta pakSAbhAsanuM udAharaNa che. eja udAharaNa nyAyaharaNa-anumAnanirAkRtasAdhyadharmavizeSaNa (nAmane pravezasUtrakAre tavA parIkSAmukhakAre potAnA granthamAM pratyakSAbhAsa ) jemake sarvajJa athavA vItarAga ApyuM che. nathI. 42. svavacananirAkRtasAdhyadharmavizeSaNanuM udAukta udAharaNamAM tAtparya e che ke koI paNa puruSamAM haraNa-svavacananirAkRtasAdhyadharmavizeSaNa (nAmane rAgAdi deSane tathA jJAnanAM AvaraNane saMpUrNa nAza pakSAbhAsa) jemake prameyane prahaNa karanAruM viSaya kSaya thatuM nathI. have je koI deza-malane kSaya karavAnA guNavALe che te koIka vakhata tevI kAraNusAmagrI maLatAM ' karanAra bhANe navA. 45 deSane nimla kSaya kare che, jemake suvaNadinA malane pramANa mAtrane niSedha karanAranuM vacana pitAnA asaMpUrNa nAza thAya che. A pramANe doSa tathA AvaraNane bhiprAyane paNa pratipAdana karI zakatuM nathI, tethI tene te saMpUrNa nAza A anumAnathI kAIka puruSamAM siddha mauna ja dhAraNa karavuM sAruM che. "pramANa 5ricchedaka prathAya che. eja puruSa te sarvajJa temaja vItarAga, ukta sUtra mANuM nathI" ema, potAnAM vacanane pramANabhUta mAnI,
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 kahe to te kathanane tenA pitAnAM vacanathI vyAdhAta thAya vyApti ThIka che. A pakSa "je mAtAnA zAkAdi AhAranA che. phakta satramAMnuM udAharaNa svavacana nirAkata sAdhyadharma- pariNAmapUrvakano putra hoya te zyAma hoya " e vyAptinuM vALA pakSAbhAsanuM che te e rIte spaSTa mAlama paDe che. grahaNa karAvanAra samyak takathI badhita che. huM sadA mana rahuM chuM" ItyAdi paNa ukta pakSAbhAsanAM anabhIsitasAdhyadharma vizeSaNa nAmane udAharaNa che. svavacana zabadarUpa hovAthI tenAthI nirAkRta trIjo pakSAbhAsa-anabhIsitasAdhyadharmAvizeSaNuM sAdhyadharma vizeSaNuM pakSAbhAsana upara varNavelA Agama jemake kalaza - dhaTAdi zAzvataja che athavA azAnirAkata sAdhyadharma viroSaNa nAmanA pakSAbhAsamAM aMta- Rtaja che ema kahetAM svAdAdinA pakSa te ukta bhava thAya che, paraMtu tene pRthapha nirdeza ziSyAdinI bu- nAmavALo pakSAbhAsa che. 46. hinA vikAsa arthe che. 40 mA sUtramAMnA Adi zabdathI syAdvAdIne sarva vastumAM nityasvarUpa ekAnta athavA sUcita traNa prakAranA bIjA pakSAbhAsanAM udAharaNe atra anityasvarUpa ekAnta iSTa nathI to paNa te kadAca sabhAApIzuM. smaraNa nirAta sAdhyadharma vizeSaNa nAmane lobhAdithI ema paNa kahe tyAre ukata pakSAbhAsa thAya. pakSAbhAsa jemake amuka abe kerI vagarane che." ane eja pramANe bAda zabda nitya che ema kahe te prakRti pahiMyAM koI puruSane barAbara yAda che ke te A kerIthI lAbhAsa thAya. aprasiddhavizeSaNa, aprasiddhavizeSya, lacI rahyo che te te puruSanAM smaraNathI ukta kathana bA aprasiddhabhaya nAmanA pakSAbhAse bIjAoe kahyA che te dhita thAya che. pratyabhijJAnanirAkata sAdhyadharma vizeSaNa )gya nathI. aprasiddhaja vizeSaNa siddha yogya nathI. aprasiddha ja vizeSaNa siddha karAya che, nahi nAmane pakSAbhAsa jemake kaI UrdhvatA sAmAnyanI-anu- te siddha sAdhyatAne prasaMga prApta thAya che tethI e vartanArA padArthanI bhrAnitathI amuka vastunA jevI bIjI traNamAMne pahelo pakSAbhAsa ghaTatuM nathI. vizeSarUpa dhamavastumAM "teja A che" e pakSa kare, te tene pakSa nI siddhinuM te vikalpathI paNa pratipAdana thAya che tethI "amuka vastunA jevI A che" e prakAranAM tiryak tA- enI aprasiddhatA kema saMbhave ? Ama hevAthI aprasidhomAnyanuM avalambana karanArA pratyabhijJAnathI bAdhita thAya bhaya pakSAbhAsa paNuM ghaTatuM nathI e siddha thaI jAya che che. taka nirAkRta sAdhyadharma vizeSaNa nAmane prakSAbhAsa nyAyapravezasUtrakAre ukta pakSAbhAse varNavyA che. jenuM jemake " je je tene putra hoya te te zyAma hoya" e nAkarAvatArikA TIkAkAre upara mujaba khaMDana karyuM che.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ svargastha puNyAtmA zrImAna muni mahArAja zrI mohanalAlajI 32 svargastha puNyAtmA zrImAn muni mahArAja zrI mohanalAla jI. rAga-rohaNa, zAsananI unnatine prasAra dhIme dhIme ane daDhapaNe aMtara bhare che ubharA, kayAM Apa, ne kayAM jaI zakuM ? che te gayo. te varSa pachI muMbaImAM zrImaMte saMvata dehAbhimAnIne thatA, kayAM Apa, ne kyAM jaI zakuM? 1954 mAM bIjI vakhata ane saMvata 1958 mAM zubha ne abAdhita dhAmamAM, zAMti anupama bhego, trIjI vakhata pitAnAM panotAM pagalAM karyAM. chellI vakhate to pote keTalAMka varSa lagalaga rahyA. saMsAra choLe mAratA tephAnI dariyAmAM bhaNuM -aMtara0 A vakhate temanI vRddhAvasthA hovAthI zAMti ane yama dama ane upazamano upadeza sAdhu kyAM suNuM? ekAMta nivAsanI jarUra hatI. chatAM pitAne vANurUpI duHkhamuktisAdhana e vinA duHkhamAMthI kyAMthI viramuM ? amRtapravAha satata cAlu hato, kaMTha pUrva jevo vega- 2 -aMtara vAna hete, chatAM dhvani evI uThatI ke dareka zretA nA marma bhAgamAM pahoMcI vaLatI. muMbaImAM gALelAM jIvanabhUmikA:-zrImAnane janma brAhmaNanA varSomAM temaNe samagra jana prajA5ra atIva sthAyI kulamAM mAravADanA gAma cAMdaporamAM saMvata 1885 nA upakAre karelA che; sakhAvata ane udAratAne kare citra vada 6 ne dine thayo. pitAnuM nAma badamalajI vahevarAvyo che. zrImatethI te raMka sudhI, vidvAnathI hatuM ane mAtAnuM nAma suMdara hatuM. temaNe yati dIkSA te akSara sudhI kaI paNa temanA akSarone, AsaMvata 1903 mAM lIdhI. 24 varSa yati tarIke rahI jJAne zIrapara caDAvatA. Aja prakaTa rIte darzAve che saMvata 1927 mA saMvegI sAdhunI dIkSA kalakattAnA ke teo mahAna vIra hAI potAnI addabhuta asara derAsaramAM lIdhI. yatitvane parityajI sAdhutva svikAryuM. upajAvI zakyA hatA. tyArapachI keTalAeka sthAnamAM vihAra karyo. muMbaI temanA jIvana kAlanAM chellAM varSomAM ja temanA anArya deza kahevAte, tethI ghaNA lAMbA kAla sUdhI vIratvanuM prAkaTaya thayuM hatuM. A chellAM varSanI zarUmuMbaI nagarI pavitra munizrInAM pUjya pagalAMthI Ata temanuM muMbaImAM paheluM Agamana-eTale saMvata pAvana thavAmAM abhAgI rahI; muMbai prajA kevaLa 1947 che; saMvata 1947 thI te saMvata 1963 dhanasaMcaya karavAmAM tatpara rahetI tethI udaraMbharI sudhI eTale 16 varSanI vaheMcaNI karIzuM te spaSTa nAma anyajanoe pAyuM. Ane pratikAra karavAne jaNAze che ke tenA traNa yuga pADI zakAze pahelo samaya prApta karavAne te prayatnavatI banatI gaI. A muMbaI nivAsa, bIje anya sthaLe vihAra ane prayatno prAMte pratIkalita thayA. zrImAna mohanalAla- trIje-surata nivAsa. pahelo ane trIjo mukhya yuga jInuM AvAgamana saMvata 1947 mAM thayuM. atyAra hatA kAraNa ke te arasAmAM teozrI sAruM ane sudhI sAdhuo dakSiNamAM damaNa sudhI vihAra karI vi. yazasvI kArya bajAvI zakayA che ane bIjo yuga te ramI jatA. damaNa pachI rahelo keTa koI paNa bhedI be vacce-AMtarika yuga hato. AmAM paNa teozakavAne samartha thayA na hatA. paraMtu muMbaInA sada- zrIe ThIka kAryo karyAM che. mukhya yuga daramyAna lAbhAgye zrImAna mohanalAlajI damaNa koTa cIrIne e- enI sakhAvatano pravAha cAlu karyo che. utsava, Tale muMbaIne mArga khullo karI mehamayIne maha- pratiSThA, upadhAnAdi kriyA vagere aneka karI atidhanatRSNA nivAravA padhAryA. muMbaInI utkaMTha jaina zaya puNya upArjana karI puNyalAbha Apyo che. prajAe mahArAjazrIne vadhAvI lIdhA ane jina AMtarika yugamAM amadAvAda Adi sthAe vihAra hatuM ane mAtAne thayo. pitA saMvata 1885nA
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 karI aneka jina-zAsana prabhAvaka vIrene utsAhita pUrva citra dRSTigocara thatuM ane te nayanamanahara ane karyA che. te jainapurInI zraddhA paNa pitAnAmAM jagA- hRdayasaMtoSaka hovAthI AnaMda prApta karAvatuM. vI che. suratanivAsathI potAnA nisIma bhakata ane vizeSa zrImAnanA chellAM varSo daramyAna jenA acala AjJAnusArI lagabhaga sarva suratavAsIone vartamAna itihAsa para bIjI aneka prabala sudhArabanAvyA che. zrImAnane eka zabda rAjayathI taMtrita NAnI asara thaI. jaina patranI utpatti rA. bhagubhAthaelA dhArA-kAyadA (Law) samAna hato suratamAM Ina hastathI thaI, jana zvetAMbara kepharansa devI muMbaI AvyA pachI bIjA ja varSamAM eTale saM0 pragaTa pAmI pitAnA aneka pUjArI eTale upAsaka 1948 pahelIvAra gayA. bIjIvAra saMvata 1951 mAM prApta karavA samartha thaI; arvAcIna vartamAna patroane, trIjI vakhata saMvata 1955 mAM gayA hatA. e paNa jana vicAra, sAhitya, ane samudAya carcAtrIjI vakhata teo traNa varSa (saM. 1955, 1956, nAM tatvo Ameja karI navuM ja zubha vAtAvaraNa upa ane 1957 sudhI) rahyA. ahIM bhavya daherAsaranI jAvyuM; vicAra vadhyA, vicArAnusAra katio phalIta * pratiSThA, occhava ( utsava) vagere pAchaLa lAkho thaI tethI aneka jana saMsthAo jevI ke pustakArUpIA kharcAyA. ne te zrImAnazrInA supasAyane la- laye, kanyAzALA, jana zALA, vAMcanAlayo, auSadhAineja, 1957 pachI teozrIe muMbaI ghaNA varSa laya, hAIskula vagere janma pAmI. AthI jaina sudhI rahevA vihAra karyo paNa aMtima IcchA e thaI samudAya para zubha saMskArI rekhAo aMkIta thaI. A hatI ke suratamAM mArA aMtakALa gALa. AyuSyanI saMskAra ane saMga sAthe zrImana zrIne upadeza, maryAdA mapAI gaI hatI. tethI pitAnA mRtyu pahelAM temanA bhAva ane prayatnanAM phala male te pachI teo tyAMja (cethIvAra ) vihAra karI gayA ane zuM pUchavAnuM ! suvarNa ane sugandha sAthe. tyAMja mRtyu thayuM. | svargastha zrI muni mahArAja mehanalAlajInuM samagra AMtarika yuga phakta be varSano hato. suratathI jIvanavRttAMta huM ApavAnuM ucita dhAratuM nathI. jIvananI huM A saMvata 1945 mAM saMdha sAthe pAlItANA gayA tyAMthI kAraNa ke te vRttAMta vadhAre paricita vidvAnane hastethI saMvata 19 mAM ahamadAvAda (jaina purImAM) vihAra lakhAze ema manavAMchana che. ukta munizrInA jIvakaryo. namAMthI ghaNuM ghaNuM maLe che te krame krame yathAzakti zrImAnanA prathama AgamanathI sAdhuo mATe muM tapAsIzuM. baI mArga khullo thayo e upara kahyuM. AthI a AvA pratApI vIra, saMmAnanIya sazurUnA puNyatyAra sudhImAM aneka muni mahArAje AvyA. A pIyuSabharita AtmAnI kAvazatA suratamAM-niHsImasarvAnA suprabhAvathI muMbaInA vividha latAomAM rasa bhakta suratavAsIomAM saMvata 1963 nA caitra vadi purInuM citra khaDuM thatuM hoya ema lAge che. vidhavidha dvAdazIne dine 78 varSanI vaye thaI. AthI samagra vastrAlaMkArathI sajaja thaI pramadA mada tajI, purUSa janaprajA kheda-pUrNa che. " pramAda tajI, tarUNa kumAre uchuMkhalatAno tyAga karI zrImAna muni ziSya vaga hoTa che, temanA ane kumArIkAo bAlizabhAva cheDI ekaja samaye ziSya 35 ane gurUNIja 65 che. bAkI temanA gurU mahArAjazrInI upadeza vANI zraddhApUrvaka zravaNa gRhasthAzramI bhakate aneka che. karavA samudAyamAM ekaThA joIe tyAre konA hRdayamAM mukhamukA-zrImAnanI mukhamudrA zAMtijanya - AhAda prApta ane vyApta na thAya ! Ate jana jAthI jaLahaLIta ane dedIpyamAna hatI. AkRti samAjanI zraddhAnuM ke muni mahArAjanA AkarSaNanuM bhavya, nayana manahara, ane sAthe kSayapazamathI suula? je mAne , paraMtu e nizcita che ke a- citi hovAthI daSTA ke pratA upara apUrva bhAva
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ svargastha puNyAtmA zrImAna muni mahArAja zrI mehanalAlajI 33 ane chApa pADatI hatI. huM temanAM darzana karavAne have jJAna viSaye vadatAM kahevuM paDaze ke jJAna bhAgyazALI thayo chuM. eka vakhata meM temane joyA pradeza maryAdita hato, jJAnamAM ekkA-sarva pravINa kahI tyAre apUrva bhAvanA hRdayamAM pragaTa thaI hatI ane zakAya nahi, chatAM maryAdita jJAna evuM epatuM hatuM ke sAthe " kalApI ' nI nIcenI kaDIo smaraNamAM te keTalAka prasaMgo para prabala prakAza pADyA vagara rahetuM AvI hatI. nahIM. zrImAnane vAMcanapara bahuja prema hato; avakAza "A tyAgInAM nayana pharIthI joI le ekavAra samaye pustaka vAMcanamAM magna mAluma paDatA ane tethI zuM temAM nA satata vahatI premanI eka dhAra ? pustakone bhaMDAra puSkaLa rAkhatA. hA ! tayArI sahu apavA tyAgamAM e nathI zuM? darzanamAM AstikyatA, nirveda, anukaMpA AbIjAnAM ke duHkhathI gaLI e netra jAze nahIM zuM ?" dine hRdayamAM vAsa rAkhI temaNe anekane jana dharma A pramANe ApaNe vIci ke vicisamUhathI mAtravita kayo che; anya dasanIone paNa jana abAdhita abdhinA bAhyabhAvamAM apUrva gaMbhIratA dharmanA abhivaMdanIya AcAra niyamonuM pAlana karAprakaTapaNe thaelI joI. vyuM che. vRtAdi levarAvyAM che. jina zAsanane udyota thAya tema karavAmAM kazI khAmI rAkhI nathI. jina maMdiranI pratiSThA karI aneka utsavAdimAM sahAyabhUta gaNapradeza - uparokta gaMbhIratAmAM saMsArI bake nimittabhUta thayA che. abujha-ajJAnInAM nayana zrotAjanonAM kalaha, vaira, lobha vagere azubhavRtti ane paDaLa jJAnAMjana zalAkAthI dUra karyA che. zaheravAsI pariNAmo DUbI jatAM joIzuM ane te mATe guNapra- jene ke je bahudhA vyavasAyI ane vepArI varga che dezanA vistAramAM jarA caMcupAta karIza to hasa temane bhakti mArgane uttama paricaya karAvI Avajema caMcathI zaha motI care che tema zaha motIja eka kriyAo karavAmAM mazagUla karyo che. vizeSa ane prApta karIzuM. mahAna upayogI kAryo karavAmAM dhana e mukhya sAzrImAnanuM vicAragAMbhIrya paLepaLe prakaTa hatuM; dhana che tethI dhanavAna janone upadeza ApI te kAryo vacana vicArAnusAra hatAM; vizeSa vacanamAM tAmasa tarapha temanI prabaLa preraNA karI che tethI teo aneka guNu kadIpaNu aprakaTapaNe paNa bahAra na Avata, sakhAvatanA kAraNabhUta thayA che, tevAM dharmakAryonI seMdha tema zrImana vAcatura hAI sAmAne lobhAvI potAnA laIzuM te aprAsaMgika nahi gaNAya. pakSamAM sahelAIthI laI zakatA. tadanusAra vicAra paNa a-muMbaImAM bAbu panAlAla punamacaMdanAM khAtAmasa guNathI nirALAMja pratIta thAya che. tema vaca- tAMo jana hAI skula ane jaina DispensarI A nAnusAra temanI kRti (cAritrya-AcAra) hatI. kAryamAM AvI gayAM che. AcAramAM saMyama, dama, ane zamamAM pravRta hatA. AmuMbaImAM zeTha bhAIcaMdabhAIe lAlabAgamAM ApaNA sAdhunA AcAra atizaya kaThina, ane za- dharmazALA karAvavAnuM zarU karyuM che je hajI cAlu che. rIranI pUrNa kasoTI karAvanAra che. Atmanigraha vagara i-muMbaImAM mAMgarola jina kanyAzALA. indriyadamana nathI, indriyadamana vagara zAnti nathI. cittanA rodhathI thayelI zAnti pAse mananA pachADA I-muMbaImAM zeTha dharamacaMda udayacaMda hastaka cAbIlakula kAryasAdhaka nathI. mananI saMpuNa chata kara. latu jINoddhAra kaMDa. nAra mahAtmA kahevAya che. AvI rIte mokSa sAdhana- u-zeTha nagInacaMda kapuracaMda hastaka cAlatuM chetriyamAMnuM eka sAdhana sa AcAra ukta mahAtmAmAM vadayA kuM. mUrtimAna thayuM. U amadAvAdamAM-zrI mohanalAla jaina lAyabrerI
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI kArtaka-1985-6 e-pAlItANAmAM-zrI mehanalAlajI jaina pA- uttama prakAranuM hovuM joIe. svamAna bhUlI javuM ThazALA. joIe. jema duHkhI manuSyo duHkhane mAnI, duHkhaa-pAlItANAmAM-zrI mehanalAlajI janalAyabrerI. nuMja hamezAM dhyAna karI atyaMta duHkhamAM pitAne -suratamAM rA0 sA hIrAcaMda motIcaMda jaina hAtheja sapaDAyAM rahe che paNa jo teo " udyogazALA ughADavAnI che. suarfdha gharA' e sUtronvaye cAle te turtaja vagere vagere. mananuM samAdhAna thAya che, pitAnuM duHkha haLavuM thAya A sivAya bIjI keTalIka sakhAvate, keTalAMka che, tethI duHkhAbhAsa dUra thatAM manamAM AnaMda vRtti dharma kAryo temanA jIvana paryata ane jIvana bAda Ave che eTale sukhanAM kiraNe svataH phUTe che. tema thayAM che. suratamAM sameta zikhara para keTa bAMdhavAne pote guNavAna che evuM manamAM rAkhavAthI pote zIkhI rA. bA. nagInacaMda jhaveracaMde eka lAkhanI sakhAvata zakatA nathI paraMtu mAnane laI, pitAnAmAM raheluM che te paNa dhIme dhIme naSTa thatuM jAya che. zrImAna AvI aneka sakhAvate jenA upadezathI thAya munizrI mohanalAlajImAM anukaraNIya, utkRSTa, ane te kevA mahAtmA hovA joIe teno khyAla thaze. ujavela guNa jAjavalyamAna hatA. dehAbhimAna tyajI - A mahAtmA vaLI jana saMthakAryamAM apUrva tapazcaryAthI temaNe zarIra kuza karyuM hatuM paraMtu zarIra utsAha letA. saMdhanI vividha pravRtionuM pUrNa ni- ane mukhanI kAti AchI tvacAmAMthI mane vedhaka rIkSaNa karI vicArapUrvaka salAha ApatA te sarvane rIte prakAzatI dRSTigocara thayA vagara rahetI nahi. pasaMda paDatI ane samAdhAna ApoApa thai jatuM. (2) upadezanI asara kevI hatI te upara A AvA puNyAtmAne svargavAsa thatAM tenI khabara paNe vadhI gayA chIe. bhakti ane bhAva jana comera patharAI. muMbaImAM khabara paDatAM bajAra. mo- prajAmAM pragaTAvyAM, sakhAvata jharAnuM vahana karAvyuM tInA kAMTA, mAkaTa vagere baMdha thaI hatI garIbone ane jaina zAsananI prabhAvanA karAvI vikhyAti jamaNuM ApavAmAM AvyuM hatuM, ane muMbai sIvAya meLavI. AvA upadezakenI jarUra che ane AvA anya sthaLe paNa ghaNAM dharma kAryo thayAM hatAM. upadezakone pUrNa mAna, AdarabhAva, ane prema apa vAnI jarUra che. vinayathI upadeza levAnuM kahyuM che. 3 Ama thatAM aneka puNyanuM upArjana karIzuM ane anukaraNIya caritraparathI bodha sAthe aneka karmane kSaya karavAnuM paNa sAdhI zakIzuM (1) temanA aviralaguNonI smRti hadayamAM ci- vartamAna sAdhuoe zrImAnane dAkhalo upadezakriyAmAM rasthAyI rAkhI niraMtara te guNo dhyAvavA joIe. levA yogya che. - tethI ujavalatAno AvirbhAva thatAM ujavalatAnuM pra- (3) kartavya-AvA puNyavAna purUSane upakarI karaNa thaze. dareka jana-vyakti dehIna nathI. kAra vismaraNIya nathI. ApaNe muMbaI-surata-amadAsaMsAra atyaMta daSathI pUrNa che, temAM pakaSAyAdi vAda vAsIo vagere ke temanA samAgamamAM maharipuo cakravartinA jevuM sAmrAjaya bhogave che; AvyA hoya tyAM temanA kAryanuM phala bhegavatA hoya ane azubha kAryomAM paNa hameza pravRti thatI je- te sau temanA RNamAM dabAyelA chIe. A RNavAmAM Ave che to te saMsAramAM racIpacI rahenAra mAMthI kiMcidaze paNa mukta thavAne umaMga bhera thaI saMsArIomAM evuM ghaNe-De aMze hoya te svA- prayatno karavA joIe. A country does not bhAvika che. sarva, guNomAM samAna nathI. eka ekathI know its great men eTale dareka deza pAtAcaDe che ke utare che. tyAre dareka manuSya uttarottara nA mahAna narene jANatA nathI e kahetI anusAra 'pada prApta karavAne karavuM joItuM AlaMbana pitAthI na thavuM joIe. dezanA mahAna naremAM keTalAka pracha
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ svargastha puNyAtmA zrImAna muni mahArAja zrI mehanalAlajI 35 che, keTalAka prakaTa bhAve che. je prakaTa ApaNe pAse jatAM samajatAM keTaloka vakhata joIe. vaLI daSTithI joIe chIe, jenI mahattA siddha thaI cukI AthI jaDavAdane prasAra thate mULathI aTakaze. jaDache temanA pratinAM kartavya ApaNe zA mATe bhUlI vAda e bhayakaMra zastra che te tenI upekSA karavI javAM joie? tema thaze te naguNA" e padane joItI nathI. A mAro mata che te jaNAvI saune zabdazaH yogya thazuM. ukta RNamAMthI mukta thavAnA yathAmati vicAravAnuM chuM. kAraNa ke huM zuM? mArgo aneka che, aneka prakAre raheze. ne karIe teTaluM natti kinnar. ochuM e vAkyanI zrImaMta zeThIAoe agatyatA A viSaye ATaluM kahI zrI kalApI'nuM kathana svIkArI akSarazatruone jJAna arpavuM joIe. ane vicAravA vinaMti karuM chuM. jaina prajAmAMnA akiMcana ane anAthane sahAya re saMsArI ! nimiSabhara tuM pheMkaje dRSTi AMhIM, ApavI joIe, "kula nahi te phulanI pAMkhaDI' A dRSTinuM anukaraNa kai rAkha saMsAra mAMhIM; ema dhArI dareke yathAzakti kaMI karavuM. joIe. bheLA ! hArI ghaDamathalamAM zAnta thA zAnta thA ke, TIpe TIpe sarovara bharAya' e anusAra sarve rithatinI tuM upara caDI je tyAganI dRSTi AMhIM." ekatra thaI cirakAla sudhI nabhI zake tevI saMsthA agara saMsthAo suvyavasthApUrvaka kA saMkSipta avalokana-zrImAna mohanalAlanA havI joIe. A saMsthAonuM sucana sau yathAmati nAmanI mAhitI na dharAvanAra jaina zvetAMbara bhAgyeja nIce pramANe karaze. jaina anAthAlaya, jana bAla keI nIkaLaze. te mahAtmAne gata thayAM haju traNa mAsa rakSaka vidyAlaya, jaina pustakAlaya, jana Arogyabhuvana pUrA nathI thayA, tethI temanI smRti kAyama rahe temAM : (Sanitarium ) vagere saMsthAe sthApanIya che. Azcarya nathI paraMtu kahevuM paDaze ke keTalAMka varSo paraMtu mArA adhIna mata pramANe te uttama mArga vItI jaze te paNa temanI vimala kIrti smRtihAraka svastha mahAtmAnuM nAma cirasthAyI rahe tevuM eka kAlanA sapATAmAMthI abAdhita acala raheze. gata jabaruM vizALa jJAnAlaya eTale pustakAlaya karavuM. mahAtmAonA caritra ane guNopara keTalAka kathAkAra A pustakAlayamAM jUnA aprakaTa sarvajana sAhitya kathA karaze, purANika purANe lakhaze, kavi kAvya racaze, graMthane saMgraha karo. eka uttama pustaka strIo gANuM gAze ane citArA temanuM citra kADhaze bIje maLe ane ahIM na maLe ema na thatAM AthI tathA paTa para raMgaze. AbAlavRddha jana strIpurUSa temanI bIje na maLe ane ahIM maLe ema thavuM joIe. vArtA premapUrvaka ekamekane kaheze. sAdhuo ane zrAvakane pustaka meLavatAM patI a- A puNyapurUSanuM maMgala caritra bedhaprada che paNa neka muzkelIo dUra thaze, jJAna mAga helo thaze tenuM jeTaluM gaurava karavuM joIe teTaluM karavAnuM che, ane ajJAna rUpI aMdhakAra dUra jaze. vartamAna yuga- ane te caritra parathI maLato bodha levAne che. mAM suzikSita jainonI saMkhyA dhIme dhIme subhAgye AmanI daSTi para ahaMkAranuM paDala AvyuM na vadhatI jAya che. paraMtu aphasosa e che ke balka hatuM, aMtaHkaraNa kaThaNa banyuM nahotuM. AvuM sadAya ApaNA doSathI ema thAya che ke teoe jyAre aMtaHkaraNa uttama, madhyama vA kanika eTale koI paNa IMgliza vidyAmAM uttama DiplomA meLavyAM haze te sthitimAMnA lokapara naisagika teja pADayA vagara kadI paNuM jaina dharmanuM jJAna yathAsthita hotuM nathI. kAraNa rahetuM nathI. joizuM te DiplomA meLavI vyavasAyamAM paDe che, ApaNu AcAryo-saMto ane pazcimAtya saMA vyavasAyamAM kaTake kaTake thoDe thoDe avakAza tomAM aMtara che te darzAvIe. ApaNA saMte jina maLatuM jAya che, ane te avakAzamAM pustakonI sahAbhaktimAM saMpUrNa rahI anyane tema rAkhI jinazAthatA vagara dharmajJAna kayAMthI prApta thaI zake ? gurUzrI sanane ughAta karavA ahiMsA dharmane hadayamAM vaja.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kArtika 1985-6 lepa samAna sthApI upadezapIpanuM pAna karAve che. vRtimaya che. pravRttimAM rahI aihika kalyANa zodhavuM ApaNA pUrvAcA tatvajJAna, nyAya Adi abhUta tenA karatAM nivRttimAM rahI bIjAone paNa nivRtti graMtho racI paramadhadAtA thaI maMgala ane parabhava zIkhavI ane nivRttimaya banAvI pAralaukika paramakaarthe kalyANakArI nIvaDyA che paraMtu te sarva jina- lyANa zodhavuM e keTathavadhi uccatara che. pravacana vANIne saMgata, ekamata rahIne ja. ApaNI saMtamAlikAmAM pazcimAtya saMtamAM daSTigocara thatuM manavAMchA-ApaNe sau eka hRdayathI evuM vilakSaNa daicitra nathI. pazcimAtya dezanA udArI icchI viramIzuM ke ukta mahAtmAnI amRtakaNikA mahAna saMtoe AtmA samarpaNa karI svajanIno ( AtmA ) akSayadhAmamAM vAsa karI zAnti sarvakALa temaja itara lokonAM duHkha vidAravA mATe aneka prakA- bhogave. ranA prayatno karyA che. smAraka-tenI sAthe sau sAhityapremI aMtaHkataraMgamAMnA kedIonI sthiti sudhAranAra, mahA- raNo icchaze ke ukta mahAtmAnA smaraNArthe vizAla rogagrasta lokomAM vasI AzvAsana ApI auSadha janasAhitya graMthAlaya sthApavA temanA anuyAyI ane ApanAra ane tethI kadAca pote paNa mahArogI prazaMsako ba9 sau jene zraddhAvAna prayatnavAna ane thanAra, pipamahArAjAnA DhaganuM paripheTana karanAra, kAryavAhI bano ke jethI eTaluM te smaraNamAM rahe ke samarabhUmipara jaI jakhamI sinikanI suzruSA karanAra "But it is in all tender hearts anAtha arbhakone sahAya meLavI ApanAra, AvA That this good sage, who was all aneka prakAranA saMtenI mAlikA pazcimamAM banAvI feeling, zakIzuM. ApaNuM sAdhuoe saMsAra ke vyavahAramAM Has raised the eternal monument of kaMIpaNa aMze paDavAnuM nathI tethI teo upadeza his soul." bhakti, jJAna, ane sadAcArane bodha ApI hadayamAM sanniSThA, ane dharma dhArI ekaja cIle cAlyA jAya che. vaLI pazcimAtya saMteno mukhya uddeza ahika ASADha zudi dvitIyA | ( mohanalAla dalIcaMda che, jyAre ApaNe tene uddeza pAragAmI pAralau e saMvata 196 3. jana patAkA phe. mArca desAI bI. e. kika che kAraNa ke pazcima pravRttimaya che, pUrva ni - 1908 zrI savAla utpatti-patra. (le. bAbu zrI pUraNacaMda nAhara M. A. B. L.) apane prAcIna AcArya aura vidvAna lega pUrNa hete hai ! Isa hetu atihAsika draSTie unakA yadyapi bahutase atihAsika racanAdi aura nAnA sthAne ucca nahIM hai zrI vIra paramAtmAne nirvAprakAra ke sAhityakA pUrA bhaMDAra rakha gaye hai paraMtu ke pazcAta bhI bahutase rAjA-mahArAjAdi ucca ve apane upadeza dvArA anyamati ke jenI banA- kerIke manuSyAMkI jaina dharma para apUrva zraddhAkA nekA koI vizeSa itihAsa nahI choDa gaye ullekha milatA hai aura Ina loge ke samaya 2 para hai. kulabhATa aura cAra ke pAsa je vivaraNa apanA paitrika dharma ke tyAga jaina dharma algIkAra milateM hai ye adhikatayA kalpita aura atyukti- karanekA draSTAMta jaina graMthe meM bahudhA draSTi
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 zrI esavAla utpatti-patra gocara hote haiM rAjapUta kSatriyese jainadharmakI [ duhA ] dIkSA grahaNa karake eka samayameM hI kaI rAjapUta zrI sarasatI dejyo mudA, Asai bahuta visAla ! vaMzake logane ahiMsA dharma ke sarvocca dharma mAnakara nAsai saba saMkaTa pare utapati kahuM usavAla ? eka navIna samAjanI sthApanA kIthI paraMtu kheda desa kisse kiNa nagarama, bAta huI che e hai ki Isa ghaTanAkA kaI bhI prAmANika itihAsa sugurU dharama sidhAvIye, kahisyuM aba sasaneha tArA upalabdha nahIM hai pazcAta IsI prakAra vaidika dharma mAnanevAle bahutase uccavaNake lega janAcArye pura suMdara dhAma varsasakalaM kiranyAvata pAvasa hoya bhale dvArA pratibaMdhita hote hue samaya 2 para jenadharma caTA caurAsi viNajaja pare paga malaya jeya svIkAra karake samAjameM milate gaye / harSakA viSaya sugyAna dhare 1 hai ki ukta samAjakA gaurava adyAvadhi jana samA- bhinamAla kare nita rAjaSaraM bhala bhIma nareMdau paMti jameM pradhAnapaNe mAnA jAtA varaM , paTarANI ke deya sunna bhare surasuMdara upala matta savAla jJAtikI utpattike viSayameM kaI pustaka dharaM parA aura lekha Adi prakAzita hue haiM jinakA sArAMza alakA nagarI jiha rIta parI aThavIsa vavAkarI yaha jJAta hatA hai ki-zrI pArzvanAtha bhagavAnanI sabha dharI che chaThThI pATameM zrI ratnaprabhasUrijI hue the unhone tasa nArI vacce bahu sukha karI duHkha jAvana pAse vi. saM. 222 meM esIyA (upakeza) nagarake sudUra karI cheDA rAjA upaladeva jekipaMvAra rAjapUta jAtike the unake triya suMdara epaya phUla kalI kanaA mayasu utarI saha kuTuMba aura samasta nagaravAsI rAjapUte ke sAtha vIjalI jana banAne para vehI e savAla saMjJAse khAta mugatAcara jema cale padhare bahu rUpa bhalo manukAma hue . Isa ghaTanA ke pazcAta bhI isI prakAra rAja hare che ? pUta Adi kauma janAcAryuM ke upadezase janadharma surasuMdara jeTha sahodara che laghu Upala rAva jodhAra aA meM dIkSita hotI gaI aura una loge ke usa samaya surasuMdara lekama bhIma gayA padharA bhinamAlake rAja abAdhAe samAjameM sthAna milatA gayA vIra vaDe ju karA pApa nirvANuke 70 varSa meM esavAla samAjanI sRSTikI punaH deya sahodara mitra bhalA, sama rupa mayaMka sudhAra kiMvadaMti asaMbhavasI pratIta hotI hai. aura zrI kalA ! pArzvanAtha bhagavAna ke chaDe pATake zrI ratnaprabhasUri nalarAja manamatha 5 jisA, mahirANa athaga sedvArA sarvazakI sthApanA kI kathA bhI vizvasanIya bhAya Isa 6 nahIM huM esI dazameM osavAla samAjakI utpa- kiraNAla tape puna bhAga bhalaM, ari dUra bhaja Ika ttikA ItihAsa apUrNa sAhI hai aura Isa viSayameM Apa bala ! khejakI AvazyaktA hai mere saMgraha meM esavAla nagarAja udAra dIpati barA, kila chAta paMvAra mugaTa jAtikI utpatti ke viSayameM eka prAcIna kavittakA varA hatA apUrNa patra che je yahAM prakAzita kiyA jAtA hai yadi kisI pAThakake sAtha Isa kavittakA pUrA pATha ho ' daMgamAMhi maMtrI taNA beTA daya sapA te AzA hai ki ve mahAzaya use pragaTa kare che. saM. vaDe duraga mAMhi raha rupiyA koDa anUpa ? bhava hai ki ukta aMzakA zeSa bhAga milanesesa- sahara mAMhi choTo varsa lASa ghATa che ke | vAla samAja ke ItihAsameM aura bhI prakAza paDegA vaDe bhrAtane ema kahe karu kelarI jeDa mArA
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 eka lASa devai parA duraga vasuM chuM AyA uThayo vacana suNI karI, laghu baMdhava hari rAMNu pA valatI bhojAi kahe vacana bure cita lAya nA kepa aMga tiNa vela ghaNu kahyA vasAu daMga ! devarajI suNo tumahe kise keTa che sUnA ema kahI A sahara, bahu pirasa aMga 6 thA viNa AyatuM hI sare rASe the aba mUna jo upalane pAse jaI vade pAchalI vAta che vaDa dharaNu vaSANurve choTe UDa jAMNu bhojAI mose dI suvAla mujha tAta ||LA India and Religious Suicide. Reflections on Martyrdom of Jatindas. (By G. K. N.) The death of the young Bengali countenance, at any rate, voluntary Jatindas, by the grim resolve of death as appropriate consummation starvation, has aroused considerable of an anchorite's career, though interest abroad. He is believed in other Shastric texts would seem not some quarters to have imitated the to sanction it. Irish patriot Mc Swiney. It is, how. Buddhist Teachings. ever, a common place of the history. The intention behind the genuine of Indian religions that such extreme Buddhist texts, which I hope to exasteps to gain a spiritual object nor mine on another occasion is much religious beatitude are not novel or less clear. As Vallee Poussin shows, have been unknown in this land of the precepts recommending and also ours, where far more pains are taken prohibiting suicide are strewn over for a guarantee of happiness in the the "Pitakas." The Buddha himself next world than here below. prohibits such suicide on one occa. All the great indigenous religions sion. On the other hand, selfsacrifice of India recognise the stoic end put to in honour of the Buddha is highly one's natural life. We in India are commended in the Bodhisattwa or a familiar with religious suicide as occa- being who is qualifying for Buddhasionally committed by devout Hindus. hood. One of the Buddhist sacred Under a vow to some deity they books, the "Parajika" denounces it. take poison, drown themselves, burn Suicide is regarded as a desperate themselves, throw themselves down a effort of disgust and desire, both of precipice or die by slow starvation. which should be avoided by a follower In Brahmanism, Manu appears to of the Buddha. On the other hand,
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ India and Religious Suicide 34 we have canonical examples of Bud- our admiration even when your better dhist saints who committed self-mur- judgment is painfully perplexed over der and who have been held up as the minutia of the fine art to which ideals to the fraternity-Siha, Sappa- the Jains have reduced the perpetra. dasa, Vakkali and Godhika. Hence I tion of laying violent hands on oneshould not be surprised if there is self. "If the thought comes to a monk,wide divergence of views in the Bur- that he is sick and not able to remese monasteries over the self-starva- gularly mortify the flesh that monk tion of the Pongyi Wizaya and others. should reduce his diet and so dimi. At any rate, suicide to promote po- nish his sins' The terrible vow of litical ends is not in keeping with the "Ingitamarana" consists in starving accepted tenets of the Buddha. oneself while keeping the body conThe Jain Attitude, fined within a limited space. Such so-called "euthenasia" is usually perBut if the attitude of Brahmanism mitted only to those who have during and Buddhism towards self-slaughter 12 years, under gone preparatory in the name of religion be ambigious, penance consisting chiefly in protraamong the Jains, religious suicide is cted periods of fasting. The "Acha: unequivocally encouraged under certain definite conditions, and elaborate ranga Sutra" describes in detail the rules are laid down for the same. It methods of starvation. "Speaking the is permitted to ascetics who have truth free from passion, crossing the risen to the highest degree of per "Samsara," abiding in resoluteness. fection and are ripe for Nirvana. "It overcoming the pains and troubles and is better for an ascetic that he should trusting in the religion, the postulant accomplishes the fearful religious death. take poison". says the Acharanga Sutra. A man who cannot conquer This course has been adopted by his sensualities is allowed to destroy many who are free from delusion. himself by hanging so that he may It is good, wholesome, proper, gratiput an end to his strifes and tempta. fying meritorious. It is laid down tions. A man whose sickness prevents that the monk should not long for him from persevering in a life of life nor wish even for death. He austerities is permitted to commit should yearn for neither life nor its suicide by rejecting food and drink. opposite "Without food he should lie The laws of penance and self-morti. down, bear the pains which attack fication are extremely severe among him. When crawling animals or such the Jains and their practice extorts as live on high or below, feed on his
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 flesh and blood, he should neither called the "Padapogamano" or the kill them nor rub the wound; though assumption of the state of a tree, these animals destroy the body, he though von Kamptz on the autho. should not stir from his position." rity of Leuman has recently rejected Another prescription calls upon the the etymology as mistaken. devotee "to lie on bare ground Four-Fold refuge. without any comfort and food and When a Jain contracts a mortal when weak strive after clamness. He disease or is otherwise in danger of should remain quiet as if life-less." certain death, he may have recourse A law more severe and in proportion to self-starvation. The practice preheld more exalted, directs that he vails among the Jains, even at the should thoroughly mortify his flesh, present day. The late renowned that as long as he lives the dangers Acharya Indravijaya Suri gave me and troubles should be regarded as recent instances of the members of instrumental in the dissolution of his his flock having denied themselves body. The monk should not nourish food to death. When a monk is unadesire and greed looking only for ble to follow the rules of his order, eternal praise. He should not trust he should starve and die rather than in the powers of the gods." break the regulation. At the end of Final Liberation. long penance a monk abstains from "Anasan" or complete abstain. all food and devotes himself to inence from any kind of nourishment tensive self-mortification by the last for a stated period or till death is a emaceration patiently awaiting his recognised Jain method of final libe. death. This applies to laymen. In ration. A candidate for Nirvana may the case of a monk the self-mortiabstain for a day or two or a month fication as Jacobi shows is spread during which period it is optional for over twelve years instead of twelve him to drink boiled water during day months. When a monk is disciplined time. Hopeless invalids often take a to such perfection that he might en. yow of starvation. It is called Salle. ter upon his final mortification he khana. A Sadhu determines to stand applies to his Guru who puts him or sit upright motionless in a parti- through various ordeals before issuing cular posture in a lonely place in the the permission. For a period of twel. jungle, vows not to stir voluntarily ve years the monk exercises himself till through exhaustion he sinks to with every mode to overcome worlthe ground and expires. This mode dly consciousness and annihilate of religious suicide is technically "Karma" yet, at the same time he
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 India and Religious Suicide takes care not to be surprised by a hill or from a tree or death by premature death and easy relief. At water fire or poison. He also consithe termination of the period he dered reprehensible suicide in any completely abstains from all nouri- shape with a desire for happy exisshment till his soul parts from his tence in the next world. Mahavira body. The rules of the religious sui- does not recommend it. Under cercide are mainly laid down in the tain circumstances he permits cessathree special canonical works, best tion of mundane existence by hanknown or these being the "Ch- ging or by a serene surrender to ausarna" which means the four-fold birds of prey but he allows as well refuge with the Arhats, the Siddhas, as commends by starvation the graSadhus and Dharma. dual disintegration of the material Can we know direct the autho body. ritative doctrine of Mahavira on the The Bengali patriot has for the subject of extinguishing life by slow first time, in the historry of India, torture ? According to the canonical employed self-immolation to patriworks, that sage did not approve of otic ends. self-murder by dashing oneself down Bombay Chronicle 5-10-29. [ A lekhamAM jainadharmamAM rachAthI maraNane zaraNa thavAnA-anazana levAnA je prakAre che te TuMkamAM carcA che. te bahu vigatathI carcavAnI jarUra che. A lekhamAM cekaDInuM nizAna che tyAM jaNAvyuM che ke AcArAMgamAM sAdhue viSabhakSaNa karavAnuM kahyuM che. paNa ame te AcArAMganuM mUla che. ravajIbhAinA bhASAMtaravALuM joyuM paNa temAM kyAMI sIdhI rIte sAdhue viSabhakSaNa karavAnuM kathana kareluM jaNAtuM nathI. je ADakatarI rIte ane TIkAkAranA kathanathI tevuM jaNAvyuM che te nIce pramANe cheH __ assaNaM bhikkhussa evaM bhavati puTo khalu mahamaMsi sIyaphAsaM ahiyAsittae me vasumaM savvasamaNNAgayapannANeNa appANeNaM kei akaraNAe AvaTTe, tavarisaNo ha taM seyaM NaM se ge vihamAdie / AcArAMga adhya. 8 uddeza 4-423 -je sAdhunA manamAM e vicAra upaje ke "huM upasargamAM sapaDAyo chuM, huM zItAdika upasarga khamI zakatuM nathI ' tyAre te saMyamI sAdhue jema bane tema samajavAna thaIne akAryamAM pravRtti na karatAM vahAna sAdika maraNe maravuM uttama che. TIkA-akAryamAM eTale madhunAdikamAM vehAnAsAdika-hAnasa maraNa eTale AkAzamAM cAlI maravuM. Adi zabdathI viSabhakSaNa, kaMpApAta vagere maraNa levAM. maraNu, maraNonA prakAra vagere saMbaMdhI koI vidvAna sAdhu ke zrAvaka pramANasahita lekha ke lekhamALA mokalaze evI vinati karIe chIe ke jethI jainadRSTie anazanAdi maraNamAM bIjAe AtmaghAta karSe che te bhramaNa dUra thAya. taMtrI ]
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 mahAkavi vAgabhaTa ke jaina granthakI vyAkhyA meM gaDabaDa. [ samAlocanA, ] vAgabhaTAlaMkAra vyAkhyA sahita, mUla lekhaka kRtArthatA ho sakatI hai ? itihAsa te sApha 2 jene mahAkavi vAgabhaTa vyAkhyAkAra zrIyuta paM. kahatA hai ki vAgabhaTa jina kA aparanAma bAhaDa izvaradatta zAstrI, pro. dayAlasiMha kaeNleja, prakAzaka bhI thA ve parama vidvAna zrAvaka (jaina) the unhone lAlA motIlAla banArasIdAsa lAhaura vAgabhaTAla- zatruMjaya (pAlItANuM) Adi kaI tIrthI meM lAoNx kAra alaMkAra viSaya kA eka esA grantha hai ki rUpaye kharca kare madira va dharmazAlAyaeN banavA kAvya ke sAdhAraNa vidyAthI se lekara prauDha paDita thI, je AjabhI hama dekha sakate hai. tathApi vAtaka ke liye ekasA upayogI hai zabdAlaMkAra tathA gabhaTa kA ullekha kaI jana grantha meM bAra 2 arthAlAra kA yaha svataMtra grantha hone se ala- AyA hai nirNaya sAgara meM prakAzita vAgabhaTASAra viSayaka jitanA vaktavya thA utanA kavi ne Isa laMkAra kI prastAvanA meM niSpakSa vaidika vidvAna zrI graMtha meM padya baMdha likha DAlA hai IsI kAraNa vAsudevazarmA aura paMDita zivadattazarmA ne bhI yaha grantha paTanA (vihAra) kI gavarnamenTa saMskata isI prakAra likhA hai "acaiva vAgabhaTazya bAhaDa parIkSA aura sana 1914 aura 15 meM lAhora ati prAkRtaM nAmAntaramati te atreva grantha "bhaM!. kI parIkSA ke pAThayakrama (course) meM rakakhA gayA DasuttisaMpuDamuttiamaNiNo pahAsamUhabdha | siri hai vAgabhaTa bArahavI zatAbdI ke gujarAta ke samrA bAhaDatti taNao Asi buhe tassa samassa . siddharAja jayasiMha ke pradhAna jaina manTI thejinavardhanasUrivyAkhyAtaH pituH "ema" Iti, tasya hama Age bahuta pramANe se inakA parama jaina bAhaDa iti nAma pratIyate..evaMca 'athAti hanA siddha kareMge ! inake vAgabhaTAlaMkAra para bAho nAma dhanavAdhArmikAgraNIH gurupAdANajainAcAryo kI prAcIna 4-5 TIkA vartamAna meM myAtha cakra vijJApanAmasau che 1 ........... upalabdha hai, jisameM se. zrIsiMhadevagaNI kI AdizyatAmatizyAyaM kRtya yatra dhanaM:vyaye ! sundara TIkA nirNaya sAgara presa bambaI se karIba prabhurAhAlaye jene dravyasya saphalo vyayaH || 15 sAla huye prakAzita ho cukI hai IsI grantha ke AdezAnantare tenAkAryata zrIjinAlaya: Upara paDita IzvarIdattazAstrIjIne "prAjJamanera-ja- hemAdridhavalastupho dIpakumahAmaNi che . nI ' nAma kI navIna TIkA likhI hai mujhe abhI taka vatsare tatra cikena pUNe zrIdevasUribhiH mAluma nahIM hotA ki patijIne IsameM prAcIna zrI vIrasya pratiSThA sa bAhoDakArayakhudA ? TIkA se kyA vizeSatA kI hai ? hAM, yaha vizeSatA jarUra najara paDatI hai ki jagaha 2 para mUla lekhaka -iti prabhAcandramunIndraviracitaprAbhAvika caritra(vAgabhaTa ) ke AzAMke te vAgabhaTasya sattA 1179 vikrama saMvatsare (1123 paDitajIne apane - phata se viparIta kara diyA hai kinta kayA esA SaSTilakSa (10) yutA keTigyeyitA yatra maMdire sa zrI anartha karane se hI sAhityasudhAra ho sakatA hai? vAbhaTadeva varmate vibudhaH kathama varSe kAryasaMkhyaH kyA enI manamAnI kalpanA karane se hI buddhi ke svajana-vacasA vikramAkaprayataiyatanAH siddhazele (zatru jaye) jinapatibhavana vAgabhaTaH pradhAra te pramajinavardhana sUri kRta, kSemahaMsagaNikRta, ananta- dhanitAmaNikA kumArapAla prabandha pR0 220 kI bhasurata, rAjahaMsa upAdhyAyakRta, aura siMhadevagaNita, TippaNI meM' kAlidAsa sakalacandra e mudrita karI gaI ye pAMca TIkAryuM prAcIna pustaka bhaMDArAM meM hai ! AvRtti
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAkavi vAgabhaTa ke jana granthakI vyAkhyA meM gaDabaDaA. D.) rUTa pratIyate......zrImahAmbhaTadeDapi 6 taM maha vIarAe jiNida mudalie diDha jIrNoddhAramakAyata ! zikhIduravi (1213) varSe arakasAamA ca dhvajArapaM vyadhAparSata' | Igrima prAbhAvika- jasa maNe va sarIra maNuM sarIra va supasannama ! caritra vAgabhaTasya sattA 1213 vikrama saMvatsare vA0 pR0 65 (1157 A. D.) pratIyate che kaleva candrasya kalaDakamuktA muktAvalI guNaprapannA! -vAgabhaTAlaMkAra nirNayasAgara kI AvRtti jagatayayAbhimata dAdAnA, jenesvarI kalpalatevA cethI pRSTa 1-2 ) mUrtiH A vA0 pR0 66 Isake sivAya prabaMdhacintAmaNi prAbhAvika ca esA hote hue bhI 50 isvarIdatta cha sanmaritra aura saMskRta dvayAzraya (hemacandrAcAryakRta) Adi dAya ke meha se prAraMbha meM vyAkhyA karate hue jaise atihAsika grantha se bhI sApha mAluma hotA maMgalAcaraNa ke eka sloka kA mukhya artha isa he ki vAgabhaTa eka kadara jaina the . yaha vAta svayam prakAra likhate haiM ki "nAbherapatyanAbheya' ... isI vAgabhaTTAlaDakAra meM bhI pratIta hatI hai aa Inake yahA zrI lakSmI, nAbheyaH nAbherutpannaH brahmA udAharaNa bhI jaina tIrthakara kI bhI bhakti se pUrNa hai tAbhyAm upalakSitaH ane jinamya viSNuvavadekhiye meM kucha pAThake ke sanmukha rakhatA hUM - tAratA pradarzitA, yaThA zriyaH sakalazAstraniSNuzriyaM dizatu vi devaH zrInAbheya jinaH sadA tatvasamRddha inaH svAmI iti zrIna: nAsti kimokSamArga sadA bhUta maMdAgamapadAvalI ! mapi bheyaM bhItijananakSama yasya Iti abheya jina+ vAbhaTolaMkAra pRSTa 1 baddha:... vA0 pR0 1. gatya vibhramamadayA pratipadaM yA rAjahaMsAyane zrIna: lakSmIpatiH abheyaH bhItirahita yasyAH pUrNamRgAkkamaNDalamiva zrImatsadaivAnanam ! yasyAzcAmukati netrayugala nIlotpalAni priyA jinaH jinAvatArara aH viSNuH "akAro vAsutAM kundAzradatIM tyaja jinapatI rAmatIpAtu vaDA devaH smAta ityekAkSarakezavacanAta vaH zriyaM dizata vA, pR. 60 + dadAtu yasya vyAsAvatArasya viSNaH Agamapa dAnAM vedAntasiddhAntAnAma AvalI samudAya; - 6 purAne hue maMdire ko ThIka karane ko jana zeSa pUrvavata vA0 pR0 2 loga jIrNoddhAra kahate haiM vAgabhaTa ne zatruMjaya (jena kA bahuta baDA tIrtha ) ke bahuta maMdira kA jI- 4 jenAM ke prathama tIrthaMkara zrI = [9] Sabhadeva ke ddhAra karavAyA thA gujarAtI bhASA kI eka prAcIna pu. pitA kA nAma nAbhi thA isa bAta ko jena kA choTA staka meM likhA hai ki "bAha maMtrI caudamere baccA bhI janatA he "nAbhica jitasajhUkya" himatathe karyo uddhArA bAra terenAra (11) varSamAre koSa kADa pahilA zloka 36 ! vaMzazrImAlI sAra he jinajI...... navANu IphavAkubhUriyabhidhAmadhAdhU caMdAnizAstrathama purasyA prakAra kI pUjA pR0 259 nAbhestadA yumipateH prapeda, tanUjabhUyaM prabhurAdideva: yahAM jinapati se jenAM ke bAisa tIrthaMkara nema- -jayazekharasUriviracita janakumArasaMbhava sarga 1 nAtha samajhanA, InhAne rAjImatI nAma kI apanI yuvatI zloka 17 strI ke cheDa kara saMnyAsa liyA thA ! bhAgavata purANuM meM bhI kahA hai ki-" nAbhaH sutaH + isa lekha meM usI vATAlaMkAra kI AvRtti saH vRSabhe marudevIranu ve cacAra muniyogyacaryAm'' ke udAharaNa diye gaye hai je paM. Izvaradatta jI kI TIkA + yadyApi jina zabda jaina tIrthakara aura mahAtmA yukta lahera meM lAla motIlAla ba0 ke yahAM se buddha Ina denAM ke artha meM hai paranta yahAM para jaina prakAzita huI hai, aura jisa para InDI prastuta] paMDita tIrthaMkara kA hI artha lenA cAhiye koMki nyakAra jaina che kI TIkA hai aura je yahAM para samA hai
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'jainayuga 44 khaDA zyAma TAipakA vAyeAMse spaSTa mAlUma hatA hai ki patijI kisIbhI tarahase sa jana granthakA vaidika grantha banAnA cAhate haiM nahIM te " jina '' ( tIthaMkara ) ke sAtha viSNu: lakSmI, brahmA aura vyAsAvatArarU Adi poMkI saMgati kaise hai| sakatI hai ! vaidika vidvAno pUchane para patA calA hai ki vaidika lega buddhadevake viSNukA avatAra mAnate maiM jina (tIrthaMkaro) kA nahIM mAnate, sase nisya viSNuvAvatAratA pradarzitA' likhanAbhI bhUla hai isake alAvA vyAkhyAkAra kAmata nI vicAra hai kriyAkobI, yaha grantha bauddhokA hai| jAe te bhI acchA hai isI karIne athavA samajha phera ke jahAM mUla phleza me jina, jitendra* aura arjuna zabda Aye hai vahAM 2 ( lekhakane ) usakA a buddha athavA buddhadeva :kiyA hai aura jahAM 2 jenAM 22 ke bhAIsava' ] tathA 24 (cobIsarve] tIrthaMkaro ke nAma nami [ niminAdha] aura vIra [ mahAvIra svAmI ] Aye hai vahAM 2 bhI unhAMte spaSTatA nahIM kI hai dekhiye kucha namUnA khatAtA . ......... vinayAt tha [ tyAM ] stuvAM [ stuve ] vIra ! vinata virodhaH // vA pRSTha 14 TIkA--hai vIra ! vinayAt (yahAM tIrthaMkara mahAvIra svAmI se" kavikA * svAmI rakSakaH sa jinaH khuddhuH yuH vIra 24 vai matalaba hai ) yuSmAn pAtu / vA pR0 21 sa prasiddhaH jinaH khuddhuH jayati / vA0 pR0 22 yathA jinaH khuddaH svAmI avalambanamyasya tama aMte tannAmakasampradAyavizeSa pravArtIkAya samayeka tAne....... vA pR0 23 * jinendra, avana, bhItra zrI nAthakRta zabda prAya: karake jenA ke tIrthaM'karAM ke liye hI prayukta hete hai. * ariSTanemistu nemiH vIrakcarama tIrthaMkRt| mahAvIrA va mAne devAyA tAtanandanaH Dema phASa prathama kArDa phlAka 30 | bhAdrapadathI-kArtaka 1985-2 sajJAnaH saH prasiddhaH jinaH+ buddhadevaH vA0 pR0 pa jinayaMta buddhaH vaH yuSmAna pAtu ! vA. pR. 63 jitendrama buddhadeva namata......vA pRSTa 65 janezvarI...jinezvarasya muhRdevaraya idam (yam ) mUrti; kalpalatA vi............ . vA0 pR0 57 agara vyAkhyA lekhaka yaha samajhate hoM ki jana dha aura bauddha dharmAM eka hai te aba isa buddhivAda ke parIkSaka jamAne me' yaha samajhanA unakI bhUla hai kyeAMki jarmanI ke prasiddha r vidvAnDAkaTara DA vela, DAM glAsenapa aura bhArata ke netA lokamAnya tilaka, mahAtmA gAMdhI kaoNnga svIndra TAgora aura zrIyuta kanomalajI ema e sezana ja dhAlapura jaise prasiddha aura purAne vidyAnAM ne bhI Isa kalpanA kA nirmUla mAna kara jaina darzana eka svatantra darzana haikisI kI zAkhA yA bheda nahI zuM-esI satra utpASaNAkI hai rAkhaye -- jana ke prasiddha vidvAna DA. jaeNkeAkhI ne eka bASaNa meM yuddha kahA thA kri-- "In conclusion let me assert my conviction that Jainism is an original system quite distinct and independent from all others and that, therefore it is of great importance for the study of philosophical thought and religious life in ancient India." dezanetA lokamAnya tilaka sana 1904 ke simbhara, ke Apane " kesarI patra meM likhate " kisanyo tathA sAmAjika vyAkhyAnAM senanA jAtA hai, ki jaina dharma anAdi hai / yaha viSaya nirvivAda tathA matabheda rahita hai / sutarAM Isa viSaya meM ItihAsa - cahIM paNa ira jinA nA cAhita parantu paMDitajIne apanI TIkA me'jahAM jesA 2 zuddha yA azuddha likhA hai vasA hI hama kA yahAM para utArA karanA paDA hai, paDitajI kI IsaTIkAme esI sekaDAM galatiyAM hai !
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAkavi vAsubhaTa ke jaina granthakI vyAkhyA ma gabaDa ke daDha sakhata hai aura nidAna IsvI sana se para6 bhI kahe ki jinendra, jinezvara aura vItarAga zabda varSa pahile kA to jaina dharma siddha hI hai. mahA- buddha ke paryAya vAcI hai jaise ghaTake kalaza Adi vIra svAmI jana dharma ke punaH prakAza meM lAye zabda, te yaha bhI kahanA unakA yuktizanya isa bAta ko Aja 2400 varSa vyatIta hai ki prasiddha amara kazat aura bauddhoM ke abhicake huM boddha dharma kI sthApanA se pahale dhAnappadIpikA keza meM je buddha bhagavAna ke nAma jaina dharma phela rahA thA yaha bAta vizvAsa karane Aye hai unameM kahIM bhI jinendrAdi zabda nahIM hai yogya &aa cAbIsa tIrthaMkAre meM mahAvIra svAmI pAThaka loga Isa choTI sI samAlocanA ke paDhane atima tIrthaMkara the Isase bhI jaina dharma kI se bhalI bhAMti samajha hai ki isa jaina grantha kI prAcInatA jAnI jAtI hai bAddhadharma pIche e huA vyAkhyA meM paM0 mahAzayajIne kitanI gaDabaDa kI yaha bAta nizcita hai " yadi vyAkhyAkAra paDita hai ? mujhe likhate hue duHkha hetA hai ki hinduIzvarIdatta cha yaha kahe ki jinendra, jinezvara stAna ke anucita sampradAyameha se aura jene aura vItarAga zabda kA paryAya vAcI, buddha aura kI sAhitya ke prati upekSA se eka nahIM aneka buddhadeva zabda hai Isa liye hamane jinendrAdi zabdo prAcIna jaina grantha meM ese loge ne gaDabaDa karake kI jagaha, buddha aura buddhadeva zabda rakhe haiM te apane grantha banA liye hai paratuM dhyAna rakhanA yaha bhI unakA kahanA ThIka nahIM kAMki prasiddha hema- ki aba jamAnA parIkSA kA aura pila kholane keza6 me jinendra jinezavara aura vItarAga kA AyA hai aura aba ese loge kI gaDabaDa (jana tIrthaMkara ) ke je nAma Aye hai una nA nahI cala sakatI hai Isa liye ese logoM kA meM buddha aura buddhadeva zabda kahIM bhI nahIM hai. aba niSpakSa hokara sva5ra kalyANakArI kArya karanA khuda biskrAcArya mogyalAna thera nAma ke vidvAna cAhiye. Isa TIkA ke prakAzaka zrIyuta motAlAla ne je "abhidhAnapadIpikA' nAma kA pAlI banArasIdAsajI se bhI merI preraNA hai ki ve Isa bhASA kA zabda koSa banAyA hai usameM bhI khINa TIkA ke lekhaka paM. Izvaradatta che ke eka patra se, (C) sara, (ca) vItarAgo, tathA) rahA likhakara Isa grantha meM kI huI bhUla kA sudhArA prathama sarga 10 ka] jaina tIrthakare ke je nAma karavA kara AtmAnaMda mahAsabhA ambAlA jaina Aye hai uname bhI buddha aura buddhadeva zabda nahIM karansa babaI thI, sara kenpharansa baMbaIyA, dUsarI koI jana saMsthA meM hai agara paMDitajI apane bacAva ke liye yaha Ara sahiMtyaka patra me hie thA aura sAhityaka patra meM kSamAyAcanA ke sahita - bheja de. aisA karane se sAhityame bigADa hote hue 5 ahaMna jinaH pAragatastrikAlavikSINASTakamAM parame - sakegA aura jaina vidvAne ke santoSa hogA. &yadhIzvaraH zaMbhuH svayabhurbhagavAna jagatrabhustIrthaMkarastIrthakara munihimAM zuvijaya-anekAntI, zivapurI jinezvara + sarvajJaH sugate buddo dharmarAjastathAgataH syAdvAbhayadasAvaH sarvajJa sarvadarzikevalina samaMtabhadro bhagavAnmArajillojijijana: che devAdhideva badhidapuruSottama vItarAgAtAH | hemakeSa SaDabhi dazavalAdvayavAdI vinAyaka prathamakArDa "loka 24-25 munIndraH zrIdhana: zAstAmuni zAkayamunistu yA che * yaha pAlI bhASA kA kaSa gujarAta purAtatva sa zAkyasiMhaH sarvArthasiddhaH zabdodanizcasaH maMdira ahamadAbAda se prakAzita huA hai Ara eka autamasthAbaMdhuzca mAyAdevIsutaca sa: . silona ke bauddhabhikSuka kA likhA huA hai -amarakoSa prathama kArDa sloka 13-14-15
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ - jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 darzana Ara anekAntavAda. samAlocaka bAlacandrAcArya, saMvijJavarya AcArya zrImAna vijayavallabha sU- padArthokA astitva svIkAra karate hai. jaDa aura cerijI meM hameM uparokata pustaka samAlocanArtha bheTa tana sabhI padArtho ke kAraNa hai. Isaliye unake daitasvarUpa meM pradAna kI. hamane Isa pustake AghApAnta vAdIbhI kahatehai paraMtu vizvake nAnAvidha paraspara vipaDhI. Isa pustaka ke lekhaka huM paMjAba nivAsI rodhI padArtho kI ThIka vyavasthA lagAne ke liye utte paM. haMsarAja zAstrI aura prakAzita huI hai zrI anekAntavAdakA avazya Azraya lenA paDatA hai. praAtmAnanda jana pustaka pracAraka maMDala-rozana muna tyakSa yA apratyakSarItyA, zabda mAtra se nahI te hallA AgarA se. aura vahIse ATha Ane ke mUlya artha apase anekAMtavAdakA Azraya sabhIdarzanakAse milatI hai. pRSTa saMkhyA lagabhaga 200 ke hai. pustaka rane kisa prakArase liyA hai yaha paMDitajIne khUbI krauuna 16 peja sAIjhameM chapahai. chapAI saphAI ke sAtha siddha karadiyA hai. kumArilabhaTa sarIkhe mImAMsabahuta hI arachIhai. zuddhipatrI sAthameM lagA huAhai. kaneM te anekAntavAdake utpAta vyaya aura dhruva pachI jIda baDIhI suMdara hai. ATha Ane mUlya baheta Ina tIna tatva ke zabdazaH kisa prakAra liyehai yaha bAta kamahe. paraMtu maMDaLane pracArArtha svalpa mUlya rakhA bhaTTa ke racita graMthoke avataraNa dekara siddha karadiyA he ke-anekAntavAda (sApekSavAda) sabhI ke mAnyae. jAna paDatA hai. Isa pustaka ke lekhaka 5. haMsarAjajI zAstrI aba rahI zaMkaramatakI bAta ! yahamata apane hamAre ciraparicita. Apa saMskRta ke vidvAna hai - lie advaitavAdI hoMkA dAvA rakhatAhai magara Izvara aura hindI ke siddhahasta vakatA aura lekhaka hai. yaha aura anirvacanIya mAyA svIkAra hone se yahamatadArzanika viSaya kA graMtha hone parabhI jaTila vi bhahe te hetavAdI; paraMtu kathanamAtrase banatAha ane Saya ke sarala banA diyA hai. yaha ApakI manahAriNI deta. paraMtu "brahmasatyaM jaganamithyA kahaneMvAlA advaita kesA ? eka satya padAtha brahma aura dusarA prAsAdaguNazAlinI lekhanI kA prabhAvahai. paMDitajI asata padArtha jagata isa prakAra sata aura asata likhatete hai baDI derase balka oTIsI pustaka likha de padArthokA astitva mAnya karake bhI advaitavAdI ne meM varSo bAta jAte hai. paraMtu likhate hai baDI kahalAte hai yaha kyA Azcarya nahIM hai? evaM miyA ja ke sAtha. mAdhyastha vAda graMthamAlA ke tIna jJAna prapaMca se chuTakArA pAne ke liye graMthe kI puSpa 16 varSe meM prakaTa have hai paraMtu tamane hI racanAkara loke ke apane take khIca lene kI apuSpa upAdeyahai Isa samaya hamAre sammukha tIsarA daitavAdI ke AvazyakatA hI hai? aeva zaMkara puSpa hai IsakA nAma hai " darzana aura anekAnta matabhI jaDa aura cetana evaM sata aura asata. vAda.mAlA ke Isa tRtIya puSpa meM vizvavyApinI Adi padArtho ke mAnaneM vAlA daitavAdIhI he ! paparimala kA kAla bharA huAhe. vizva yaha nAnAvidha saMta de padArtha mAnaneM vAlA mAyAvAdI (paTavAdI)ne aneka padArtho se paripUritahe. una sabhI padArtho chala pUrvaka atakA jAla bichA rakhA hai. paMDitakA yathArtha jJAna prApta karanaeN ke liye anekAntavAda ke ' veda vedAMga (upaniSadra darzana zAsa mahAbhArata, jAna lenakI atyantAyanta AvazyakatA hai, vinA ane manusmRti Adi) graMtha ke avataraNuM de kara kAMtavAdake jAne vizvakA yathArtha jJAna hohI nahIM zakatA. batalA diyA hai kisa bhI mata anekAntavAda ke A eka zaMkaramata ke sivA bhAratIya sabhI matamatAntara zrita hai. aura pratyakSa yA apratyakSarItyA ue anedharma paMtha Adi sabhI darzanakAra vizvameM nAnAvidha kAntavAda ke svIkAranA paDA hai.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ darzana aura anekAntavAda, Isa muka vicAra pUrA kara paMDitajIneM Isa kara dikhalA detA hai. paraspara virodhI dharma eka sthAna batakA parAmarza kiyA hai ki-jina 2 darzanakAne 5ra saMyega-vibhAgase (kemIkala paddhati) se ekatrita evaM vAdiyAne AhaMta darzana ke anekAntavA- rahete hukA prathaphakaraNa karake balA zakate hai. dakA khaMDana kiyA hai vaha vAstava meM khaMDana hai? yA tutya nAmaka dhAtu paraspara virodha dharma vAlI oseyena kena prakAreNa likhakara khaMDanakiyA mAnaliyA jhana aura hAjana nAmaka de prakArakI vAyuse hai? isake liye paMDitajIneM anekAntavAdakA yathArtha banatI hai aura denekA prathaphakaraNa karanaeN para tulya svarUpa balA kara khaMDanakArake khaMDanAtmaka ava* dhAtu jalarUpa ho jAtA hai. aura jalame sItatva guNa taraNa dekara gaharI samAlocanA kIhai aura yaha sama- honA cAhiye para vaha jala dAhaka hatAhai. vidyuta mANu siddha kara batalA diyA hai ki yaha khAna ane meM negeTIva aura pojheTIva nAmaka de virodhI dharmoko kAntavAdakA hI nahIM, ora Isa prakAra anekAnta- samudAyahai. usake prathapha karanaeN para vidyuta vidyuta ke vArakA khaMDana hatAhI nahIM. paMDitajIne isa prakAra rUpameM raha sakatAhI nahI. samudra ke jalameM agni gaSaNApUrvaka samAlocanA karake AhaMta darzanake ma dhama vAlI vidyuta rahI huI hai. ataH jalake sIanekAntavAda rUpI vaijayati patAkA sabhI dharmapara tatva dharma ke sAtha agnibhAva dharmakI sahacaryAnaphaharAdI hai. yama vyAsiha, aura vedo meMbhI "anairApa" kahekara kArya kAraNu bhAvase agnike apakA kAraNa mAnA paMDitajI vijJAna (sAyansa-kemesTrI) viSaya se 6. pASANameM pArthiva dharma ke sAtha agnimatva aparicita heteM ke kAraNa vijJAna vicAra karanekI dharma rahA huAhai, IsIse gharSaNa dvArA pASANume se truTI Isa nibaMdhameM raha gaI hai. yadi Isa viSayameM ha agni prakaTa ho jAtI hai. isa prakAra eka vastu meM mArA nimna vaktavya yogya va AdaraNIya pratIta paraspara aneka prakAra ke virodhI dharma rahe hu vijJAna .. to Isa nibaMdha kI dvitIyAvRtti meM joDade. vettA siddha karake batalA sakate hai. dekhiye ! kavInena tamArI samajha se tIrthakara-sarvAMkI anekAta meM kavara lenekI aura javara dUra karanekA paraspara vANI meM aneka tattva bhare have hai. eka zabda meM virodhI dharma rahA huA hai. 30 grena kavInena denese aneka artha rahe have che. darzanakArane kevala dArzane yatheSTa jvara he jAtA hai aura javara AtAhe usake nika daSTise hI sarvajJavacane kA UhApoha kiyAha denese vaha kavIna jvarakA nAza kartAhai. TrikanIyA nAparaca anyadRSTi se nahIM kiyA. Ajataka jaina maka eka ugraviSahai. usameM kampAyu lAne kA aura aura jainetarane anekAnta vANIkA vijJAna (sAya- nAza karanekA paraspara virodhI dharma rahe have hete nsa-kemesTrI) dRSTi se vicAra kiyA huA nahIM hai. hai. viSe me viSatva aura amRtatva yaha dene virodhI pazcimAne unake gUDha artho ke lelekara vijJAna- dharma rahe huve hete haiM. guDameM sItatva aura uNadvArA sarva bhAvase samRddhizAlI banI beThe hai. aura va donoM paraspara virodhI dharma rahe huve che. anna meM jisa bhAratanI vaha paitRka sampatti hai ve kere raha Arogyavardhaka aura prANurakSaka dharma rahate havethI gaye hai. "asaMgatamidamAhaMmatama" kahane vAle visUcikAdi roga kAraka aura prANunAzaka virodhI zaMkarAcArya Adi vAdiyene brahmasUtra ke "naika- dharma rahA huAhe. dugAsaptazatI meM likhA hai "vismina saMbhavAta" isa sUtra ke AdhAra para hI vezvarI jagaddhAtrI, sthitisaMhArakAriNIma" (akhaMDana likhA hai una lekhake kA yaha maMtavya haki dhyAya 1 zloka 71) athaoNta durgA meM sthiti aura "devirodhI dharma eka sthAna para kisI prakArase bhI saMhAra kAraka done paraspara virodhI dhama rahe have nahIM raha sakate." magara vijJAna (sAInsa aura mAneM hai. Age calakara madhukaiTabhakI utpatti viSNu kemesTrI) Isa siddhAnta ke pratyakSatayA asatya siddha ke kAnake malase batalAIhai aura brahmAnI utpatti darzanakArAha ta rma karataka
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 viSNu OM nAbIkamaLa se batalAI hai. isa prakAra devadAnava rUpI de| virodhI dhama eka viSNume rahe kuve ce prakaTa jIve taaiva vyAsa aura zakarAcAya Adi dAsanAM kA jo ane mRta haiM ki-paraspara trirodhI dharmAM eka sthAnapara nahIM rahasakate yahabhI - nA zrama che. aura jabastrakA naimina saMbhavAta" Adi sUtra vinAnA sAmane satya hara jAte AjakA jamAnA vijJAnakA hainese nirAdhAra likha raeNna vAlekI dAla nahIM gaLatI. isa jamAne meM to pratyakSa pramANa dvArA vaktavyAM siddhakara khatalAdenA paDatA. aba bhALyo vA lekA jamAnA nahIM hai. naga eka vAna krama paMDinarsa dara dharma nA isa nibaMdhake prathama pRSTapara Apane yaha likhA hai ki" jana paraMparAse inakA (umAsvAti) samaya vikramI prathama zatAbdi mAnA jAtA hai. pa dIka nahI . hA! digambara sampradAya tathA samaya vikramI parathI tAbdi mAnatI hai. paraMtu netAmbara sampradAya nakA samaya vikramaka pokA mAnatI hai. kAsa viSame merA eka lekha viA pramANu mAnane dhAtuApaDade vata chApanese paticha khasakate haiM kA niyativAda, kAlavAda, svabhAvavAda, paramANuvAda, kamavAda, kAvAda satkArajIvA, hainuvAda, daSTiSTivAda, tuvAda, ekAtmavAda, nAnAdi vAda, AbhAsavA, dvaitavAda, advaitavAda Adi saMgI cArAke jhagaDAM mAM miTAkara zAMti rane vAlA At matakA sudarzanacakraSa anekAntavAda che. pahavAda sI vAke sApekSarItyA yathA` jJAna dekara sabhIka a t bhAdrapadathI-kArtika 1985-6 vidhI banA detA hai khIra patine prama viSayakA bahu nibaMdha biAra saMmArapura baDA upakAra kiyA ka [ atyAra sudhImAM ApaNe arthazAstranA mukhya cAra vibhAge paikI pedAza ( athavA production) joI gayA. te peza"nA vaLA cAra vibhAgo-ja antame bahu likhate ko pAnana hatA hai piDita"ne anekAnI vaijyati karanevAlI dha aditIya nibaMdha zikhA ... presa; biSe zrImAna viSavabharikA, patichamAM aura malakAM merA hArdika keATIzaH dhanyavAda hai, arthazAstra eTale zuM ? lekhakaH--jhaveracadra nema' roDha, sunIyara bI. kAma. (cAlu gatAMka pR. 4parathI ) pUrva arthazAstramAM A vibhAga hatA ja nahi. prAcIna samayamAM eTale basarAdhana thayuM te paDelAnA azAstramAM A vibhAganI agatyatA jaNAI na hatI. tethI A vibhAgane Adhunikaja kahI zakAya. zrI vardhamAna jaina bhAzrama, khAmagAMva. (erAra) tA. 13-10-29 atyAre e vibhAga prathamanA traNeya vibhAge karatAM vadhu agatyatA dharAve che. e jene ApaNe atyAre kAryadakSatA athavA efficiency kahIye chIe. tene mIna (land), majurI(labour), sAdhana (capi-mATe bahuja upayegI che. e ja kAma karatA lAve tal) ane vyavasthA (organization)-paikI prathama traNa vibhAgo joi gayA chIe. have ApaNe pedAzanA aMtima bhAga " vyavasthA" joizuM. ] ] che ema kahIye to paNa kharuM naDe. have A vibhAga mukhyatve karIne cAra rUpamAM cI zakAya. e cAra rUpe! te A che:-(1) yaMtra ane kA` vaheMcaNI. (2) kSetra vibhALatA ( athavA geographical divisi on of labour/ne pradezIya vege (athavA localization of industries), (3) jaththAbaMdhI paidArA ane nAnI pedArA (athavA large scale bAlacandrAcArya,
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ arthazAstra eTale zuM? and small scale production) ane (4) udyoga samAjana ( athavA Business management.) prathama to ApaNe 5tra ane kAya vaheM'cI laie. atyAranA samayamAM jyAM jyAM joze| tyAM tyAM yaMtrathI ja kAma thai rahyuM haze. hA, koI jagyA- vastune, prAyaH pratyeka vastune be bAjue hAya. be paiDA pAyA para hAya, ne ka jagyAe bhaThThALA eka dhoLA te bIcha kALI, eka sAdI ne bIcha khasvarUpe hoya. hiMdusthAna jevA dezamAM surApanI sararAba, eka guNavatI, baucha doSayanI jema hraya. khAmaNI karatAM yatranA upayeAga ochA thAya che e muMbai, amadAvAda, kalakattA vagere meATAM zaherAmAM ApaNane saheje mAlama paDe che. pAzcAtya dezamAM je daSTipAta karI. to Apane mAjhama paDI ke tyAM te, Dagalene pagale patra vaparAya che. leDAnA kArakhA- hajAro mIle cAlI rahI che. emAM kAma karatA majInAthI mAMDI paranA kulA sudhImAM maMtrathI kAma levAyAnuM jIvana Apatune ekavAra to bhraSArDa che, bi chaeN, cAlavuM te catrathI, khelavuM te pazu TelIphona ne cArAonAM para tarapha daSTi karIe to emanAM bhALalIpAnI madada laIne, khAvuM to te pazu semakAnI dazA vIja kAcanIya che. rahevAnuM ghara eka nA vijAnA culAthI thayelI DhALa tenAthI, kapa, nAnI keATaDI sarIkhaDI hAya. enA karatAM tA kedavagere paNa patranI madadathI ja taiyAra thAya, buTa paNa khAnuM vadhAre mA, e manuzanuM jIvana paNa thatuM ema ja, meAjA paNa emaja, ane lagabhaga badhuMye TuMkuM, kAraNake emane yaMtranI sAthe AkhA divasa ecavanI sahAyathI ja thAya. kAma karavAnuM, te enI gaMdha levAnI. tethI jIvana TuMku thai jAya. eka putranI sAthe kAma karanArAnI kAryadakSatA vadhe che. kAraNake emAM amuka daramAM sudhInA keLavAyelA mAdhukA oe, chatAM maMtre pAnuM vanapepaNa lai lIdhuM che. e bhAvyuM eTale ghara yaMtre nava, daza mANasane rajA maLe, ne dhera khese. vaLI citrakaLA, suthArI kAma, luhAra krAma vageremAM kaLAnI suMdaratA patrathI naprAya thaI ya che. paNa yaMtrano mukhya upayoga tA je kAya manuthI jhaDapathI, shelAithI ane sArI rIte na thai zake temAM che. dAkhalA tarIke, mArato bAMdhI, 5gharA bAMgavA, kApaDa vaNavuM, dariyAi vyApAra karavA, vagere. A badhAmAM maMtranI jarUriyAta kAM thoDI nathI. tethI e sarvemAM maMtro vaparAya che. manubA ekalAthI ImAratA bAMdhI zakAtI nathI, patharA teDI zakAtA nathI, kApaDa helAthI vI zakatuM nathI ne dariyAI vyApAra turata thai zakatA nathI. yaMtrathI tA je kA` manuSyathI sArI rIte na thai rAke te thAya che. kha jevI amulya ane kAmaLa vastunuM Aparezana tranI madadathI ja thAya, ane vastuonuM samavana karavAmAM paNa yatraja joie. A te| ApaNe yaMtranA phAyadA joyA. putranA kAyadA che, te ni paNa che, enA te phAyadA te sahaja samajI zakAya tevA che. jyAM meDI merI nardeza bAMdhavAnI DhAya, jyAM putra, vagere dhavAnuM hoya, tyAM pattA teDIne gADI mATe karavAnA hAya tyAM yaMtrane upayegaka anivAya che. vaLI yaMtra manuSya karatAM vadhu jhaDapathI kAryo kare che. jyAre manuSya kalAkanA sAdhAraNa rIte cA, pAMca mAtra jI zake tyAre mAgagATI, athavA meTara phalAkanA pacIsa, trIsa mAila raheje jai zake. vaLI tethI ApaNe ema kahIye ke jyAM yaMtranA yeAgya upayoga thai zako. phrAya tyAM karavA. maMtrane sAcI pahelavahelAM jyAre dAkhala karI tyAre to bekArI vadhavAnI, paNa jema jema enA upayoga vadhaze tema -tema enAthI utpanna thayelI vastu sastuM bhAve mArI, rastAne ApaNe klemane vadhu ne vadhu vAparIzuM. AthI ApaNI yika AvakamAMthI vadhu vastuo kharIdI zakIzuM. ApaNI mAMga vadhaze. te tene pahAMcI vaLavAne vadhu ne vadhu mANusa rokAvA paDaze. khAma bekArI enI thatI jaze. AthIja hiMdusthAnamAM jyAM jyAM yaMtratA upayeAga tAtkALika thAya che tyAM tyAM ekArI vadhe
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 naga che, jyAre yureApamAM yaMtra dhaNA prAcIna kALathI vaparAtu hovAthI bekArI strI che. upara pramANe Apo banA guNu dApa tethI ApaNane khAtrI thAya ke tyAM thI gAtA ya vA tyAMja upara karelA tuM te vaparAya. yA paganI mATe ja bhASAthI-kArtaka 1985 sateja ApaNe rAkhIye. te kArya vimAnyatA na hoya tA ApaNe cAreya vibhAgane mATe eka ja vyakti rAkhavI paDe. tethI te bAbatamAM je vibhAgane mATe te vyakti ayogya hoya te vibhAganuM kAma paNa tene soMpAya. kAma vijJAnyatA Aina dUra kare che. emAM to je vyakti te mATe yogya DAya tenera mATe ene ApaNe rAkhoye. kapAsa telanAra kapAsa tAlavAnuM ja kAma kare, ne kapAsIyA, 2 jIMdu karanAra enuM ja kAma karyuM. have ApaNe kA vaheMcaNI ( athavA division of labour) ekae. Adhunika samayamAM ApaNe jyAM jozuM tyAM kAya vaheMcaNIthI thatA phAyadA mA luma paDaze. jyAM dhaMdhA, vepAra meATA pAyA upara cAlatA haiAya tyAM kArTa carca vadhAre haro. vAM dhaMdho, vepAra nAnA pAyA upara haro tyAM kAvara ghaNI thoDI haze. dAkhalA tarIke ekanIMga karI athavA kapAsa pIjhavAnI eka nAnI mItra heya,tyAM eka vibhAgamAM kapAsa tAlavAnuM kAma thatuM haze. bIjA vibhAgamAM kapAsamAMthI kapAsIyA ane rU sudAM pAtAM karo. vaLI trIna vibhAgamAM je rUnuM thAya tene tyAM lAvIne gAMsaDI rUpe baMdhAvavAmAM Avatu hovAnA kAyA vibhAgamAM pelI baMdhAyelI gAMsaDI letAnA pATAthI baMdhAtI haze. Ama kapAsa pIlavAnI eka nAnI mAlamAM mukhya kAma kapAsIyA ne rU duM karavAnuM, pazu tenA cAra vibhAga thayA. A cAra vienAM bhAgAne ApaNe kAvibhAjyatA kahIye. jo AvA cAra vibhAga na pADavAmAM Ave to kapAsa pIlavAnuM na je mukhya kAya che te yeAgya rIte na thAya. emAM badhuM kAma veDachI jAya. tyAM kapAsa tAlA hAya tyAMja be rU te kapAsa judo thAya, te kapAsa ne rU sArUM na nIkaLe. mATe A kAryavimAnyatAnI jarUra A anivAya ja che. tyAM e na cAya tyAM ema paNa kadAca kahI zakAya ke ekaDA vinAnAM mIMDAM nakAmAM. A kAryavimAnyatAthI aneka phAyadA thAya che, jevA ke, (1) vyaktiyogya kAya vaheMcaNI (2) auddiya vikAsa (3) kALakarakasara (4) yeAgya sAdhana sapannatA ne vaparAza (pa)'trA mAMga (6) sAdhana. pAsa pIlavAnI maunamAM upara pramANe cAra vibhAga pADavAthI je vyakti je kAryane pAgya DrAya je pachI Avyo bhArviSa vikAsa upara pramANe dareka vyakti svAtiSogya kAya karavAthI emAM ja vadhu ne vadhu TevAya, anubhavI thAya ne pachI emAMja nipuNa bane. Ama bhAhitya vikAsa thAya. je kAryavibhAjyanA na hoya to dareka vyaktine eka kAmamAMthI khIjA kAmamAM vAraMvAra javuM paDe. te temAM kALarUpa thAya. paNa jo te ekajAma sara te vakhate karatA hoya to ane ekamAMthI bIjamAM - kALakSepa na karavA paDe. A paNa kAryavibhA nyatAne ja phAyado kahI zakAya. ja ceAthe! lAbha sAdhanasa'pannatA ne vaparAza. ekaja mANasa eka ja jagyAe kAma karatA TIvI e sAdhanAno saMpUrNa upayega kare che, kapAsa pIlavAnI mIlamAM kapAsa teAlanAra AkhAya divasa tyAMja zakAyelo hevAthI kapAsa mAlavAnA kAMThAno paripUrNa upayeAga thAya che. paNa jo ene enA uparAMta bIjA kAya karavAnAM hoya, nA e bIjA kAryo karatI vakhate kAMTA nakAmAM paDI rahe haiM yogya upayoga na thAya. A paNa kAryavibhAjyatAnA kAyadAja gaNAya. yaMtra e evI vastu che ke jo ene upayega karavAnA DhALa tA ane sadaiva cAlatu' ja rAkhavuM. nahi te ene kharIdavAthI thato kharca thAyaiAgya vALI na zakAya. enane divasanA je phakta Adha athavA kazAka calAvavAnuM dvAya to enA khaca vyAjI nathI. ene jo kharIdIye te te ene bhAkheya divasa calAvavuM tee. tethIja enA sardu
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ arthazAstra eTale zuM ? 5 payoga thaI zake. A thayo kAryavibhAjyatAne pAM- mIlo kApaDa vaNe che. e badhI mIlo dhaMdhe ekaja camo lAbha. kare che. AthI muMbaI athavA amadAvAdanI mIeka vyakti AkhAya vakhata ekaja kArya karatI tenuM kApaDa badhe vakhaNAya che. kelIkenuM kApaDa badhAye rahe te e emAM nipuNa bane. pachI ene aneka vakhANe. pachI kahevAya ke A to amadAvAdI kApaDa. vicAra sUjhe ne emAMthI navI zodho thAya. A tevI ja rIte DhAkAnuM kApaDa pUrve vakhaNAtuM. enA kAryane vadhune vadhu raheluM kare. A thayo vaLI ekaja jagyAe aneka mIlo eka kAryAvibhAjyatAne aMtima lAbha. dhaMdho karatI hoya tethI tyAM ene joitA majuro kAryavibhAjyatAthI hAni paNa che. paNa lAbhanuM bahu vase. majuro jeo kApaDavaNATamAM hoMziyAra paluM vadhI jAya che, ne tethI e hitakara che. mANasa hoya teo tyAM AvI vase ne rojI meLave. mIloekaja kArya harahaMmeza karate rahe te enA buddhi vALA paNa emane joIe tevA kAmadAre meLavI kSetranI saMkacita thaI jAya che. vaLI e je eka zake. AthI majura varga temaja mIlamAlIkane phAyado udyogamAM purA paisA na meLavI zakavAthI bIjAmAM thAya. joDAya te ene bIje dhaMdhe na AvaDe. ne tethI mAla ekaja pradezamAM AvelI hovAthI emane e bhUkhe mare. A be kAryavibhAjyatAnI hAnie. joituM dravya tyAMnI beMkamAM puratuM maLI zake. jo have ApaNe vyavasthAnA prathama maMtrane kAryava- eo chuTI chavAI vaheMcAI gayelI hoya te darekane heMcaNInA vibhAga parathI pradezIya udyAge ne kSetra- puratuM dravya meLavavuM agharuM thaI paDe. tyAM be keya na vibhAjyatA upara AvIe. jyAre seMkaDo kArakhAnAM- heya. paNa samUhamAM ghaNI beMke heya ne teo mIe ekaja dhaMdho karatAM hoya ne chatAMye ekaja lone dravya puruM pADe. pradezamAM AvI vasyAM hoya tyAre ApaNe ene prade Ama ApaNe ghaNA phAyadAo kahI zakIye have zIya udyogo (athavA localisation of indus pachI ApaNe jaththAbaMdhI pedAzathI thatA phAyadAo tries) kahI varNavIye. joIzuM. (cAlu) AnAthI ghaNA phAyadA thAya che. muMbaI athavA amadAvAda jevA zaheramAM ekI sAthe pacAsathI se
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ " jaga mazIe. tiha rAga , tINaI jenayuga bhAdrapadathI kArtika-1985-6 merUnaMdana upAdhyAyakata ajita-zAnti stava. vikrama 15mA zatakanI gujarAtImAM-racyA saM. 143ra AsapAsa. saMka-taMtrI, maMgala kamalAkaMdue sakhi sAgarapUnimacaMdu e mAnavadevi vakhANIyaIe, cakkIsara jiNavara jagagurU ajiya jihaMdue, saMtIsara nayaNanaMdue. 1 jANIthaIe. 11 be jiNavara paNamUvi e, bihu guNa gAI saMkhevIe desi nathari hue saMtie, tINuM nAma kayau siri puNyabhaMDArU bhare su e, mAnavabhava saphala karesa e. 2 keDi hi lAkha pacAsUe, sAgara jiNa sAsaNi bhAsUe, jiNa guNa kuNuM jANaI kahIe, tihuM bhaNe tasa risaha jisesara vaMsue, uvajajhAuri saravara haMsu upama nahI e. 12 e. 3 nayaNa salUNuu hariNalaue vani siMhiM bIhaI INi avasari tiha rAjayau e, rAjA jitazatru ekalaue jaga gAue. nayara samAdhi nirodhUe anaI nayaNe nAri virodhU vijayA tasa ghari nAri e, be ramai tu pAsa sArI e.4 e. 13 kukahi jiNa avatArU e, tiNi rAu manAviu hArUe, gIta rAga suraMga e, 5Na 5bhaNuI loka kuraMgae uvari vasiu dasa mAsu e, puNa pUraI jaNaNI tau ulagaI sakU e, tINuI pAminuM nAma Asu e. 5. - kalaMkue. 14 bihu jaNa mani ANaMdiyau e, suta nAma ajaya INipari mRga ati khalabhaliue, bhayabhaMjaNa sAmI jiNa tuha dIyau e, sAMjaliue, tiyaNa saMyela uchAhu e, kami kami vAdhaI jaga tu ANaMdiu mani ApaNuie, pAya sevaI misi nAdu e. 6 laMchaNa taNuIe. 15 haMsa dhavala sArasa taNue, gati alalita nija lIlA pati paraNu ghaNue, navanavIya kuMyarI rAha gati nirajaNIe, taNIe. malapati cAlaI gelIe, jaNanayaNu amIyarasa reli balachali arijaNa jegavaIe, prIya rAja bhalIpari bhogavaIe. 16 avara na samau saMsArIe, bala nA viveka vicArie kumara taNuI maMDali samae,paMcAsa sahasa varasaha gamae guNa dekhI gaja gahagaIe, laMchaNa misi paga lAgI tau tejahi digyara jisaue, Upanau cakkarayaNa rahaIe. 8 jevana vaya jaya AvIyaue, tava vara ramaNa para isaue. 17 sAdhIya bharaha cha khaMDa e, varatAviya ANu akhaMDa e, vIyaue, priya sAdhaI savi kAjue, prabhu pAlaI puhavihiM " caudaharaNa navanihi sahIe, vara sela saharasa jakha ahIe. 18 rAjue. 9 havi hathiNuura ThAmie, visaNa naresara nAmae sahasa bahattari puravaraha, battIsa mauDadhara naravaraha rAjIya ayarA devie maNahara sukha mANaI bevie. 10 pAyeka gAmaha keDie, channaI naI karaDie. 19 cauda sumiNe paravariue, ayarA urihiM suta haya gaya raha vara jUjuAe, lakha caurAsI maMdira avatariue, Ae
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Place of Mantra, Vidya & Tantra in Jainism - 53 lakhatri vAjitra ghamaghaIe, batrIsa sahassa nATaka samausaraNa bihu kANue, bihuM jojana vANi ramaie 20 vakhANue. 26 rUpi jisI surasuMdarIe, lakhaNu lAvana lIlA bharIe nAcaI raNakata neurIe,bihu Agali idra aMtakarIe, jaMgama sehagya dehurIe, isI cauThi sahassa aMte- Tagamaga jevaI jaga sadue, raMgihi guNa gAvAI urIe. 21 sura bahue. 27 avaraja riddhi prakArae, maNi kaMcaNa rayaNa bhaMDArUe bihu siri chatra camara vimala, bihu pagatali nava tiNi kahivaI kuNa jANue, badhubapure punna pramA sevana kamala, yue. 22 bihu jiNa taNuI vihArie, navi raga na saMga na ima cakkIsara paMcamaue, cauthaI dUsama susamaue, mAri re. 28 varisa sahassa paMcavIe, savi pUrIya manahi bihu uvayAri bhavaNa bharIe, bihu siddhi ramaNijagIsae. 23 sivuM varavarIe, bihu bhaMjiya bhavachaMdue, bihuM udaya upara mANuM dUe.29 INipari bihu tirthaMkaraha, cira pAlIya rAja viviha Ima bIjau anaI selamau e, jiNa ciMtAmaNi pariha, jANi9 avasara sArUe, bihuM lIdhau saMjama bhAre suratarU samaue, caNaI saMkikhavihANie, taha nava pari bhavaNa e. 24 vivANie. 30 bihu amadama dhIrima dharie, bihuM meha mayaNu be uchava maMgala karaNa, bihuM sayala saMgha duriyAM haraNa mada pariharIe, bihaM varakamala vayaNanayaNu beu zrIya jirNArAja bihu jaNa jhANu samANue, bihu pAmiuM kevala bhavaNuNa. 31 nAe. 25 Ima bhagatihiM bhalama taNIe, siri ajaya saMti bihu devaha keDihiM mahiya, bihuM cautIsaIaisaI jiNa thaI bhaNIe, sahIya, saraNa bihuM jiNa pAe, zrI merUnaMdaNa uvajajhAyae.32 Place of Mantra, Vidya & Tantra in Jainism. Bombay, 14th November 1929. In reply to an inquiry made by Sjt. Chintaharan Chakravarty, the writer was asked by His Holiness Shri Vijayavallabhasuriji to prepare a brief article describing to what extent Mantra, Vidya and Tantra are known to or recognised in Jainism and refutation, if any, of Tantric practices therein. In pursuance thereof the following is being submitted : It is necessary to distinguish Mantras and Vidyas from Tantrism as a creed, for historically the Tantric creed commenced in or about 2nd or 3rd century A. D. as a secret doctrine and came only to be preached openly after 600 A. D. It
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 is natural therefore that ancient holy scriptures of the Jainas do not con- tain refutation of Tantric creed. This does not mean that whatever refe. rences to Mantra & Vidya there are in the said scriptures encourage any of the condemned doctrines of Tantrism. On the contrary the Atharvan sacrifices involving killing of living beings are described as being practic sed by followers of one of the here. tic creeds in Sutrakritanga 1-8 p. 168-9. This creed may be taken as the precursor of the later Tantrics. In that case that is a refutation of the predecessors of Tantrics and shows the true origin of the Tantrics. Of course, they do recongnise Man- tras and Vidyas but that is for a distinct purpose and seem to be in- corporation of Adhidaivikavada and Upasanamarga of Vedic and Aupanishadic period. " satthamege tu sikkhatA, ativAyAya pANiNaM / ege maMte ahijati, pANabhUya viheDiNo // 4 // T. 986 bait 9-1 zIlAMkAcArya TIkA:-kiJca eke kecana pApodayAt mantrAnabhicArakAnAtharvaNAnazvamedha puruSamedha f after etc. g. 983 (5) Also see bhagavatI za0 14 u0 8 maMtajaMbhaga meaning, deiliesc onnected with #775 and at the same place falta meaning deity connected with faal 11 There is difference of opinion in respect of the source and origin of iantrism as a creed. Until recently it was usually believed to be a deve lopment of the Atharvan practices co-mingling with the Adhidaivikavada of the Upanishads and Puranic Traditions about the marvellous achievments of gods and goddesses. Be. noyatosha Bhattacharya, the learned Editor of "Sadhanamala" thinks Tantrism originated with the Buddhist and was copied by others. This writer thinks that though the Buddhist Vajrayana's contribution was very great to the spread of Tantrism it did not originate Tantrism. Tantrism is but a development of popular belief in the miracle-working powers of Mantras co-mingling with the Adhidaivikavada of Vedic times and Atharvan practices referred to in commentary on Sutrakritanga 1-8 D. 169. Amongst the Jainas, it appears these Mantras and Vidyas were recognised mainly for the peace and tranquility of body mind and soul from the respective afflictions howsoever caused with the aid of particular deities presiding over the particular Mantras or Vidyas, otherwise Mantrashastra is classed amongst 29 kinds of pApabhrata and practice thereof is prohibited for instance in Samava. yanga 29. see veyAvaccagarANaM saMtigarANaM sammadiThI samAhigarANaM // which is one of sutras' comprised in the 6 Avashyakas and indicates the mode in which aid of deities was sought for by the Jains. a
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 55 Place of Mantra, Vidya & Tantra in Jainism In Shri Bhagwati Sutra 20th Referring particularly to the in. Shataka 9th Uddesha Sutra 683 p. quiry whether there is refutation of 793 there is reference to Vidyacha. Tantrism, this writer has not been rana as follows: able to trace any direct reference #sfagi of al ICUTT quat? 1441! but may point out the remarks of duvihA cAraNA paM0 taM0 vijAcAraNA ya jaMghA cAraNA ya Shri Haribhadrasuri in :Sambodhae tueui sia iga geas falar OT? T4H1 ! prakarana in reference to certain tassaNaM chadraM chaTeNaM anikkhitteNaM tavokammeNaM vijAe degraded Sadhus who can be identi fied as Chaityavasis. From page 13 uttaraguNaladi khayamANassa vijAcAraNaladdhInAma laddhI to 18 Haribhadrasuri condemns them samuppajai se teNaTreNaM jAva vijAcAra0 // saying these are no Sadhus but are Cammentary by Shri 3c8f at selfish persons out only to look to p. 794 (A. Samiti Edn) or RGIFTITUT their personal satisfaction and plea$281 fraro' fati i qez genci sure and says "Before whom should tatkRtopakArAzcAraNA vidyA cAraNA // sU. 683 we complain about these, who are This shows that Vidya was a like shooting pain in one's own head". part of 'Purva literature which is To understand the said remarks it considered most sacred and forms should be noted that these Chaityathe 12th Anga of the Jainas. Simi. vasi Sadhus flourished from about larly aid of deities through Mantras 200 A. D. to 1000 A. D. when they or performance of austerity was taken were finally vanquished in the 'Sabha' for performance of proper Repen of King Durlabharaj of Jujratby Shri Ji. tances as also for guiding Sadhus if neshwar-suri. These Chaityavasis were they happened to lose their way in loose in their practices and generally jungles. See Vyavahara Sutra Chur indulged in the Shatkarmas described ni :-and Nishitha Sutra 16th Udde in the Tantras. Their origin amonsha. In Dikshavidhi as well as Prati gst Jains is contemporaneous with the shthavidhana the Kayotsargas (medita rise of Vajrayana amongst the Bud. tions) of goddesses sacred to lear dhists but the rigour with which the ning earth and divisions thereof as Jainas dealt with this looseness of also Shantidevtas ( goddess of peace) principles by driving out of the fold and Shashanadevta ( deity presiding those who least dared to tamper over the Jain Fold ) are referred. with the sacred fountains of Jainism Such references can be easily viz the holy scriptures, as Nihnavas, multiplied from the Jaina literature acted as sufficient check upon them but the few quotations already cited and Jainism did not degrade nor ultiwill be deemed sufficient. mately suffer heavily as did Buddhism
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainayuga bhAdrapadathI-kArtika 1985-6 which finally vanished from the land reference to aiff in these scriptures. of its origin. The word 27 is used It is not the object of this short in several places in ancient Jaina scri article to trace the history of Manptures in the sense of stia of esta but travada in Jainism from its beginning as far as this writer has been able to to the present day but it is sufficient search not in the sense of faran or -7. to state that all the same it was Haribhadrasuri in his trenat a. there and is still there. It does not datraya tave 10-88 p. 385 refers to occupy that prominent position which TEFT, and are being a known Tan. it did amongst the Buddha and tric this is an indirect reference to Hindu Tantrics. It is subordinate and Tantric, but according to recent subservient to and harmonious with investigations Haribhadrasuri is known the tenets of Jainism. The writer to have flourished in the 8th century. therefore leaves it to be dealt with There does not appear to be any in details for another occasion. C/o Jhavery & Co. Mohanlal Bhagwandas Jhavery. 35 Meadows Street, Bombay. B. A. LL. B. Solicitor. apabhraMzamAM sImaMdhara svAmi stotra. saM-taMtrI. nami nami sura asura naravaMdi vaMdI payaM rayaNikara karanikara kiribharapUriya paMcasaI dhaNuha parimANa parimaMDiyuM thaNaha bharII sImaMdhara sAmI. merU giri sihara dhaya baMdhaNuM jo kuNaI gaNi tArA gaNuI veluA kaNa muNaI carama sAyara jale laharimAlA muNaI se vi nu sAmi ne hu savyahA guNa dhuNaI 2 tavi jiNanA niya janma saphalIkae vimala suha jhANa siddhANa saMsiddha e asuha dala kamma mala paDala ninnAsaNuM tAta kari vANi tuha saMthavuM bahu guNa. 3 moha bhara bahala jala pUri saMpUriye viSaya ghaNu kamma vaNarAja saMrAjIye bhava jalahi majha nivaDatu jaMtUkae sAmi sImaMdhara piya jima sehae. te ya bhara bhariya disi vidisa gaNuMgaNo pabala micchatta tama timira vizrvAsaNo bhaviya jaNa kamala vaNa saMDa bohaMkare sAmI sImaMdhara dipae diyare. sujaNa maNa nayaNa ANaMda saMparika durita haratA ratA rUkamaNInAyaka sayela jaga jaMtu bhava pApa tApApaDuM namauM sImaMdhara caMda saMbhAvatuM. sura bhuvaNi gaNi pAyAli bhUmaMDale nayari puri nIri nihi merU puNvaya kule deva devI gaNu nAri nara kinArA tumaha jasa nAha gAyaMti sAdara purA.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ apabhraMzamAM sImaMdhara svAmi stotra paha nANu guNa jajhANu guNa caraNa guNa mohiyA, sAra uvathAra saMbhAra.sahiyA caNi diNahari si vasi sutta jAgara maNa tAta tuha nAma jhAyaMti tiyaNa jaNA. siddhi kari buddhi kari riddhikara saMkarA viSayaviSa amIyabhari sAmi sImaMdharA puSyabhava vihiya vara puna caya pAmiyA rAkhi hiva bhUri bhava bhamaNa mUsAmIyA. 9 kaMmma bhara bhAra saMsAra aI bhammI ghaNuuM phiUiNu jiNa pAya tuha lagnau majajha hINapsa dINasa siva gAmIyA karavi karUNAra saMsArU kari sAmIyA. kaThina haTha ghAya tiriya taNe tAjIo naraya gaI karUNa vilavaMta nahu lAyao mayaNa gaya hINu parikammavAsi paDiyA lAgi tuha caraNa ANaMda hiva caDiyao. 11 kavi tuha dasaNe devi siva sAhigA kevi vANI suNI caraNa bhavamahigA bharatakhittemi hauM jajhANi chauM lagnao deha AlaMbaNuM nAha jaI jaga. 12 dhana te nayara jihi sAmi sImaMdhare, viharae bhaviya jaNa savva saMsayahare kAmaghaTa deva maNi devatarU phalIyae tIha ghari haraI sAmi tuha milIyae 13 karajIyala Di kari vayaNa tuM nisuNiso bAla jima hela de pAya luhu paNa mise mahura siri tumha guNa gAhaNa hauM gAisa niya niyaNuM rUva maMciya joIe. 14 tuha pAse kio caraNa paripAliso haNIya kammANa kevalasiri pAmise tumha jiNa niyaI karU sirasi saMThavisau sevi kaI vi TU hAIsaI divasa. 15 bharatapitta mi siri kaMyuarU aMtare janma kuMDaragiNI vijaya pukhala vare muNi suvya tithi nami aMtare ahijuyA rajaja siri paraharavi gayi saMjamatA. 16 haNiya kanmANi lahu laddha kevala sirI, dehi me daMsaNuM nAha ! karUNA karI bhAvie udaya jiNa sAme siva gae bahuya kAleNa siddhi gae sAmIe. 17 moha(bhIra mAnabhara lobhabhara bhariyau daMbhabhara rAgabhara kAmabhara pUriu eha pari bharatakhitta mim sAmIyA. sAra kari sAra kari tAri go sAmIyA. 18 bhagapada rAjapada nANapada saMpada cakkapada Idapada jAva paramaM padaM tujajha bharIya sapi saMpajajae eha mAhapu tuha sayala jagi gajajae. 19 tehi ja gati tuhi ja mati tuhi ja mama jIvana tAta tuM parama gurU kaMmmala pAvana kam kari viNaya vara joDi kari vinavuM dehi me daMsaNuM alajayA abhinavuM 20 I bhuvaNabhUSaNa dalidUSaNa sagya lakakhaNa maMDaLe mada mAnagaMjaNa mehabhaMjaNa vAmakAmavilaMDa surarAyaraMjaNa nANadaMsaNa caraNa guNa nAyaga jiNanAha bhavi bhavi tAta bhava me bodhibIjaha dAyage. 21 -itizrI sImaMdhara svAmi stotra samAptama. (AnI hastalikhita prata amArI pAse che. taMtrI)
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 vijayatilaka sUrinI pAdukAne lekha, vijANaMda sUrinI pAdukAne lekha, marda namaH | e 90 // saMvat 1676 varSe / phAguNa sudi 2 // saMvat 1713 varSe mArgazIrSa zudi 3 khau dine / mahArAjazrI suratANajI suta mahArAjAzro rAjasiMha mahArAjazrI rAjasiMhajI suta mahArAjAzrI aSayarAjajI yuvarAjazrI abyraajjii| vijaya rAjye / zrI sIrohI yuvarAjazrI udayabhANajI vijayarAjye zrI sIrohI vAstavya vAstavyaM / prAgvATa jJAtIya vRddhazASIya sakala maMtrizi- prAgvATa jJAtIya vRddha zAkhIya sakala maMtriziromaNI maM / romaNi / saa| tejapAla vstupaal| varddhamAna saMghavI dharmadAsa / maM / ghanarAjapramukha vijayapakSIya sakala saMghena jayamalla / sN| mehAjala / sN| vIdA nAnA pramukha tapAgacchanAyaka bha / zrI hIravijaya sUripaTTa prabhAvaka samasta saMgheNa / zrI tapAgaccha nAyaka zrI dillIsuratrANa bh| zrI vijayasenasUri paTTodyotaka zuddhaprarUpaka bhaTTAraka pratibodhaka / bhaTTAraka zrI hIravijayasUrIpaTTa prabhAvaka zrI zrI 5 zrI vijayatilakasUri paTTodaya giridinamaNi sakala dillI suratrANa sabhAsamakSa vijitAnekavAdivRMda bhaTTArakazrI suvihita sAdhuziromaNi bhaTTAraka zrI vijayANaMda sUrI5 vijayasena / sUripaTTodaya giridinamaNi zuddha prarUpaka / zvarANAM pAdukA kAritA pratiSThitA ca tat paTTadharai bhaTTAraka suvihita sAdhu ziromaNi bhaTTAraka zrI vijayatilaka sUrI- zrI vijayarAja sUribhiH zrI tapAgaccha saMdhai bNdymaanaa| NAM pAdukA kAritA / pratiSTitA ca / bhaTTAraka zrI vija- ciraM naMdatAt zriyestu // yANaMdasUribhiH zrI tapAgaccha saMgha vaMdyamAnA ciraM naMdatAt -taMtrI, zriyestu // chUTAM subhASita. - 1 eka pAnAnI khaMDita pratamAMthI. suMdara tene mAna kara, jete kaMtha suhAya ubhe lAkaDa veha paDe, paNi kahu kAMi je lAkhaNI vANu hI, te pirevI pAya. 5 utAvalA ubarA supari pAve nahI. suMdara te sAco vo, jaTha na ja pileya, kIyA utAvala lAja kAja paNi viNase ThA, jeNI kukhaI nara upajaI, te vAhaNa kama hei. 6 eka hAse valI hANa paNi pache pachatAvo, je duhe te cAraNa, cAraNa duhA ThAma, utAvalA se bAvalA dhIsa lacha nizcala thAI, jiuM kesara vanarakhaNe, tuu kesara vanavasarAya. 7 sAsatA kAja sIjhe sala, vade pema harakhIta hoi. 1 bAraMtI bAlA nice narakhe, sAravaNI sevAla, jasI maMkoDA karDi, piTa karAvaI veTha, peTa cAkarI karAvaI pIDA dekhI bheya na buhAri ghaNu dhasI, peTa karAvaI dheTha, peTa sira nIra vahAvaI, jAte zANe kadI na mAraI, bhagata kare bharatAra taNI, peTa karAIve pAkhaMDa, peTa guNa mAna galAvaI, evI ghari gharaNI je nara pAma te sarajA kailAsa peTa karaIve pApa peTa, paradesa bhamAvaI, dhaNI. 2 abhimAna gAle ghaNa, peTa kAja surA maraI suMdara mAna na kIje, mAna na racaI mana aNaMda sidha sAdhaka jike, peTa kAja gharidhara kaMkI jaI teNuI AbharaNe, kasuasa De kana. 3 pharaI. 9 kaMtha kadhI na chaDasI je kara valagI hoI, ( AnI sAthe A zAmaLadAsane chapa che kaNu saka ne vaNasII paNi kaNaya na nakhaI keya. 4 te sarakhA)
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ chUTAM subhASita thiI dIpe kAma vikAra, IsyA vacana bele avicAra, paNa tujajha sie mujajha nehalau, ajara nahI bhaDa taNI pari ceSTA karai, leka hasADi vrata supanna mujhAri. 15 ati cari, aMbari gAjaI jetalaI, talIthI nAcaI mera, mukhathI bole ALapaMpAla. loka mAhi bhaNAI je jehani mani vasaI, te tehanaI nahI duri. 16 vAcAla. 10 saravara sAli kamala thaI, nIramala nIra apAra, viNu mAna sarovara haMsanuM, na TharaI mala (na) lagAra.17 morA DuMgaraDe lavaI, upari gAjaI meha 2 bIjI eka pAnAnI khaMDita prata parathI. duri gayAM na visaraI, sajanataNuM sane. 18 leSa saMdesa na mokalau, etA divasa majhAri, sajana tuM jeNai desaDaI, tihAM jANi mujajha prANa, te dula mujhanaI aII, jima karavatanI dhAra. 1 kAyA sunI raDavaDi, kasI na dIsaI sAna. 19 sajana! kAM taI TAliu, saMdezA vivahAra, sajana ma jANi siha gau, ghaNe dahADaI duri, vAMka kasiu amhAra, mAyA tajI apAra. 2 varasa chehaDaI meha milaI, nAcai haraSi mayura.20 tumaha gArmi kAgala nathI, kaI masi nathI trIloka, sajana tujajha viNa mujajha nahI, je dudha chaI kaI ahAre 15 nathI, leSa na lau eka. 3 " nisi dIna, jela tuhani Alasa thau, ahani liSatAM lepa, kaI mana jANi mAha, kaI jANe jagadIsa. 21 te ke hAthi saMdesaDe, siM na kAhAviu eka. 4 eka nArI ati sAmalI, pANImAM haraSaI kAgala dU livuM, vici 2 karUM salAma, tumha aha vaDe te dInathI nIda harAma. 5 3 trIjI eka pAnAnI prata parathI jau aMgula cIvaDI, mokalatA dharI neha, te te vAta caugaNa, pADa rASata eha. 6 jiNa dIThaI krodha upasamaI vAdhe adhika saneha bhamarU samarai mAlatI, hAthI samarajI vijha pUrava bhava saMbaMdha tau, tiNa setI keAI teha. 1 marUthalI samaraI karaDe, tima samaruM tujha. 7 jiNa dIThaI prema upasame, jAgaI kedha kaSAI, kalavatAM nisi nIgamau, pApI divasa na jAya, vayara bhAva keya pAchalau, tihusenI kehivAya. 2 dina nUraMta jau gam, tu vihANuM - vihAI, 8 basaMtI mUSi amI jharI, hasaMtAM kula 5raMti, sItala anna 1, janama putrInau 2, tuM guNavatI goraDI, kima dIsArI aMti. 9 karasaNa haNuu kuvAya 3, nayaNe vadhuM hoyaDalau, vayaNe sAMdha neha, vayara virodha sagAsuM cAre 4, tuM gorI kima vIsaraI, jAM na laI eha deha10 svAdahIna kahivAya. sajana tAri vigaDaI, je mujhaI chaI duSa, te duSa jagadIsara lahaI, maI na kahAI muSi. 11 luNu ghaNu kumANasa, I trihno eka sabhAva, mujajha Upari mAyA nathI, jANatuM chauM tumaha vAta, jihAM jihAM meDi vAsa , tihAM tihAM pheDe hAMyo. 1 huM tujajha upari AvatuM, te jANi jaganAtha. 12 kahitAM dIsai kArimavuM, saMbhAruM sadIva, UNakhANu kumitra guNa, kIo se gata gAya, thoDe akSare jANije, tuha pAsaI kaI jIva. 13 nIca na jANe naMmma, balahaTa cApaDIyo. 1 mana bhItari ke bali, bAhari dhuma na hoI, vAlesara eka tuM vinA, kuNa ulAvaI I. 14 4 thI eka pAnAnI prata parathI nayaNe dIsaI navanavI, rUpavaMtI ghaNI nAri, samudra tu mahedadhi, meTA suvavahAra
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga eka padAra(tha) becakara, kAe na utAre khAra. sakala chatrapati basa kIe, Apa nahI bala bAla, mukha loka sabalane abalA kataja mAla. 5 sIdhuDA sara bITalI, hAthe lAla kamANa, murakha murakha chuDa ke, mArA catura sujANa. nara saTa dera jagAvatI, udIka paDate kaMtha, sAga dhamaka kusaha ara gaja hathIkA daMta. surA caDe saMgrAmakuM, desa pAvalI na jee, maravAke bhe dura kara, karatA kare so hoya. khaNa khADekhaNa vATaye, khaNa khApaNa khaNa lIha, cAMdA sA mana sarajIyA, sahu sarakhA (1) dAha. bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 ApaNu AdarIyA, udAu bajIe nahI jayahara dhaturA varUe varavaI nahI. ciMtA kIdhi kavaNa guNa, jeNe tana kAlo hoya sata Adara sata() kara, lakho na mITaI keya. kaDe kaTArI asato, rU hathIArI ne jAe, je Age kasa khevatI, se lAja sarUhe mAya. jekA bAI jhaDapaDe, ubhI rahe kI roDa je Age kasa kholasu, uvaTI bAda maroDa. [A badhAM hasta likhita pAnAM amArI pAse che. taMtrI.] jaina tIrtha bhImapallI ane rAmAnya (lekhaka-muni kalyANavijayajI.) vikramanI caudamI, paMdaramI ane salamI sadImAM AveluM che. DIsA pAse AvelI banAsa nadIne lIdhe lakhAyelA ghaNAeka grantha ane zilAlekhomAM bhIma- lokemAM AnA vartamAna nAmanA saMbaMdhamAM eka evI pallI ane rAmasenyana tIrtha tarIke athavA prA. daMtakathA pracalita thayelI che ke zreNika rAjA - cIna nagara tarIke ullekha thayelo jovAmAM Ave tAnA bApathI rIsAine gharathI nikaLI paDI paradeza che. keTalAMka tetro ane citya-parivAmiAM A yAtrA karate atre AvyA hatA ane bhIla kumAbaMne sthaLane tIrtha gaNIne vaMdana karyuM che. A upa- rInA premamAM phasI jaI teNInI sAthe paraNavAne rathI e vAta te nissedeha che ke "bhImapaddhI' ane taiyAra thayuM hatuM, paNa pAchaLathI tene jaNAyuM ke rAmasinya' ke prAcIna jaina tIrtha che, paNa te kayA bhIlaDInI joDe paraNIne pote eka agya kAma dezamAM AvelAM che ane hAlamAM kayA nAmathI oLa- karanAra gaNAze. A vicArathI teNe paraNavAnuM mAMDI khAya che e vAtanI koIne khabara haze. vALyuM, paNa hadayamAM ugelA premanI jaDane teDI bhImapallI zako nahiM. chevaTe pitAnA premane jItanArI bhIlabhImapallI nagara ke je eka vakhata ghaNI prasi- DIne prasaMga cirasmaraNIya rAkhavAnA vicArathI te hine pAmela hatuM, jenA nAmathI "bhImapallIya nA- nagarane-ke je te pahelAM "caMbAvatI'nA nAmathI mane ga7 nikalyo hato ane jenI prAcInatA oLakhAtuM hatuM-"bhIlaDI' evuM nAma apAvIne tyAMthI ane samRddhatAne sUcavanArI hajI paNa aneka daMta- vidAya thaze.' kathAo tyAMnA nivAsiyonA mukha thakI kheda ane glAni pUrvaka sAMbhaLIye chIe te Aje eka hAnA 1 zreNika caritramAM evI hakIkata Ave che ke ghI nikalIne musApharanA vezamAM pharatA pharato zreNika bennAtaTa gAmaDAnA rUpamAM "bhIlaDI' e nAmathI oLakhAya che. nagaramAM gayA hatA. vizeSa saMbhava che ke A hakIkata ubhIlaDI gAma pAlaNapura ejansImAM DIsA parathI ja banAsa nadInI pAse AvelA bhImapallI - kempathI lagabhaga ATha kezane che. pazcima dizAmAM garanI sAthe zreNikanA saMbaMdha vALI daMtakathA ghaDAI haze.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tIrtha bhImapallI ane rAmasenya uparyukata daMtakathA itihAsanI sAthe koI paNa uparanI daMta kathAmAM satyAMza keTale haze te jAtane saMbaMdha rAkhatI hoya ema amAruM mAnavuM batAvavAnI vizeSa ceSTA nahi karatAM amo eTaluM nathI. bhAratavarSamAM ghaNuM eka nagara ane tIrthonA ja kahizuM ke uparanI daMtakathA kevaLa nirAdhAra nathI saMbaMdhamAM je prakAranI daMtakathAo janma pAme che paNa, keIka kharI ghaTanA uparathI janmelI hoI teja prakAranI A eka che. AnI prakRtimAM kaMI atihAsika satyatA dAkhavanArI che. atihAsika paNa upayogitA hoya te te eTalI ja ke bhIma- satyanI jhAMkhI karAvanAro ulalekha paMdaramI sadInA pahalInI prAcInatA sacavanAruM te eka ADakataruM kaiDha vidvAna AcArya munisuMdarasUrinI gurvAvapramANa che. lImAMthI paNa maLI Ave che je nIce pramANe chebhImapallIne prAcIna itihAsa kayAMI je- "tAtirANI pUri mana zukyAM vAmAM AvatuM nathI ane tethI tenI prAcIna hakI- vAyu vAgi fNa vAtaDato ! kata jANavAnuM kaThina thaI paDe che. ame kahI nathI mAtra pratibdha vivukunda mASi, zakatA ke bhImapallInI sthApanA kyAre thaI? mahuM jevaphA sUvua6 / 64 . tenI jAhojalAlI kyAM sudhI rahI ? ane tenI gurnAvalI pU. 61 aniSTa dazA kyArathI beThI ? loko kahe che ke bhAvArtha atizayavaMta zrata jJAnanA dhAraka bhIlaDI eka samRddha nagara hatuM, paNa te (AcArya dharma cheSanA ziSya zrIsamaprabhaakAla kAlakepane lIdhe te agnithI baLIne sUri) bhImapallI nagarImAM caumAsuM rahyA. A bhasmIbhUta thaI gayuM. subhAgye nagaranivAsiyone A cAturmAsamAM be kArtika mAsa hatA tethI zAstranA akAla ghaTanAnI khabara keI eka munie prathamathI niyama pramANe bIjA kArtika sudimAM caumAsI praja jaNAvI dIdhI hatI tethI loko ghaNe bhAge jA- tikramaNa karIne comAsuM samApta karavAnuM hatuM, paNa namAla bacAvI zakayA hatA. loko ema paNa kahe lagna kuMDalImAM boramAM bhuvanamAM paDelA sUryaparathI che ke te nimittajJa sAdhunI kRpAthI nagaranivAsiyo teoe jANyuM ke thoDA teoe jANyuM ke thoDA ja vakhatamAM A nagarano pitAnA priyanagarano tyAga karIne ghaNuM kAze dUra bhaMga thavAno che. AthI teo prathama kArtikamAM ja jaine eka navuM nagara vasAvIne rahyA nagara Aje cAmAsI pratikramaNa karIne tyAMthI vihAra karI gayA. rAdhanapuranA nAmathI oLakhAya che. tyAra pachI A uparathI eTaluM te siddha thAya che ke koI nizcita divase bhIlaDI nagara balIne rAkha thayuM. paNa eka paNa akasmAtathI bhImapallIne nAza thayo hato A kathananI satyatAnA viSayamAM evuM pramANa ane ane daMtakathA pramANe te agnithI thayo hoya te pAya che ke bhIlaDImAM jUnA vakhatanuM eka devInuM asaMbhavita nathI. maMdira che; A devI rAdhanapuranA ghaNAMka kuLonI - gurnAvalInA pUrvokata padya uparathI e vAta kuladevI che ane hajI paNa lagna vigerenA prasaMgoe paNa spaSTa thAya che ke bhImapallInI paDatI ArAdhanapurI loke e devIne khAsa juhAravA Ave cArya samaprabhanA vakhatamAM thaI hatI, samaprache. ethI bhImapalInA lokothI rAdhanapura bhasUri tapagacchIya AcAryazrI dharmaSasUrinA vasyAnI hakIkata satya kare che. paTTadhara hatA ane temane sAdhutvakAla gurnAvalImAM gAma baLI gayAnI satyatA loke eTalA upa jaNAvyA pramANe 1321thI 1373 sudhIne te rathI mAne che ke hajI paNa gAmamAM ke tenI Asa- 1 "digvizvavarSe 1310 jananaM kupANi-vizve pAsa khodatAM be traNa hAthanA uMDANamAMthI rAkhane 1321 vrataM vALa trivaMdhe 1332 | thara nikaLe che ane keTalIka baLelI ImArato paNa padapratiSTrAM ca gururjagAma trisaptavizve ca sa devadhAma nikaLe che. li6 6 - vAvaI 61,
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 1" eTale cAdamI sadInA lagabhaga madhyabhAgamAM bhIma- che jenI pratiSThA saM. 1892 nI sAlamAM tapagacchanA pallIne nAza thayo haze. bhImapallInAM prAcIna zrIpUjyanA hAthe thayelI che. khaMDerA, temAMthI nikaLatI che ane bIjA padArtho pazcima tarapha gAmane cheDe eka vizAla dharmauparathI ema jaNAya che ke bAramI ane teramI zALA ane bhayarAvALuM eka maMdira Avela che. sadImAM bhImapallI nagarI saMpUrNa jAhojalAlI maMdira navIna che, paNa tenI nIcenuM dhyeya asalanA bhagavatI hatI. vakhatanuM che. tIrthanAyaka pArzvanAtha je "bhIlaDiyA bhImapallImAM ghaNI eka moTI tema ja hAnI pArzvanAthanA nAmathI prakhyAta che. te Aje bheMpASANanI prAcIna jinapratimAo che, paNa koinA tharAmAM mUlanAyakane sthAne birAje che. AjubAjumAM upara lekha jovAmAM Avato nathI, A uparathI neminAtha vigerenI keTalIka mUrti che je lagabhaga saheja anumAna thaI zake ke A pratimAone ghaNo sava lekha vagaranI che. mULanAyakane sanmukha pUrva bhAga agyAramI athavA bAramI sadIne have tarapha gatima svAminA mAta che jenA pratiSThA jijoIe, jyAre ke pratimA upara lekha lakhavAnI pa- prabodha sUrie karyAne lekha che. hRti lagabhaga nahiM jevI hatI. keTalAka chuTA chavAyA bhIlaDiyA pArzvanAthanI AjubAjunA gAma lekhe tyAM dekhAya che kharA, paNa te arvAcIna sama nagaramAM sArI prakhyAti che. prativarSa pauSa dazamIne yanA che. hAlamAM tyAM maLatA lekhamAM junAmAM juna divase tyAM meLo bharAya che jemAM kempa, DIsA, saM. 1215 nI sAlane eka dhAtunI pratimAne lekha ra che pATaNa vigerethI hajAro yAtrALuo ekatra thAya che. che, paNa A pratimA bhImapallImAM pratiSThita tha A tIrthane vahIvaTa DIsA-TAunane saMgha kare che. vAnI khAtarI maLI zake tema nathI. tyAMnA lekhamAM DAsAnA sapanA dekharekha nIce AvyA pachI A arvAcIna 1358 nI sAlane eka devatAnI mUrtinA tIrtha sArI sthitimAM mUkANuM che. A vAta jaNAlekha che, tyAra pachI aDhAramI sadI sudhImAM lakhA- vatAM amane AnaMda thAya che. chevaTe bhAvika janane yela eka paNa lekha jovA nathI. A uparathI A tIrthanI yAtrA karavAnI bhalAmaNa karIye chIye. ema mAnavAne kAraNuM maLe che ke caudamI sadInA rAmasainya, madhya bhAga sudhI te bhImapallImAM dhArmika pravRtti thayAM karatI hatI, paNa tyAra pachI bhImapallI - bhImapallIthI uttara dizAmAM bAra keza ane dAnI zAMta nidrAmAM sUtelI lAge che. A pachI TheTha DIsA-kempathI vAyavya koNamAM daza kezane che. pAMcaso varSa pachI bhImapallI-hAlanuM bhIlaDI prAcIna jana tIrtha "rAmasanya AveluM che, je gAma kaMIka ujAgara dazAmAM AvyuM hoya ema te hAlamAM rAmaseNI nA nAmathI oLakhAya che. gAmamAM saM. 1892 mAM thayelI neminAthanI pratiSThA rAmasenyanI prAcInatA ane jAhojalAlIne uparathI jaNAya che. jaNAvanArA zilAlekho maLI Ave che. gurnAvalIo ane caityaparivADI paNa AnI prAcInatA ane vartamAna dazA. tIrtha tarIkenI khyAti ApaNane jaNAve che. pUrve kahyuM tema vartamAnamAM bhImapallo eka nAnA AcArya munisuMdarasUri pitAnI guvogAmaDAnA rUpamAM bhIlaDInA nAme oLakhAya che. lImAM lakhe che ke "AcArya sarvadeva sUrie vibhIlaDInI dazA khare ja bhIlaDInA jevI che. keTa- krama saM. 1010 nI sAlamAM rAmasainya nAmaka - lIka anya vasatinI sAthe mAtra pAMca sAta ghara garanA RSabhadevanA maMdiramAM AThamAM tIrthakara zrIcaMdrazrAvakanAM che ane te paNa sAdhAraNa sthitinAM. prabhanA bibanI vidhipUrvaka pratiSThA karI A agAmamAM dharmazALAnI aMdara zrI neminAthanuM derAsara ne jaNAvanAruM gurnAvalInuM padya nIce pramANe che
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tIrtha bhImapallI ane rAmasenya 63 "nRpAdRzAgre zaradAM sahastra A pachIne chaDI AryA ane sAtame anuSyapa tho rAmargyje e be padya barAbara vaMcAtAM nathI, chaDI AryAne prathanAme relvedamatIrtharAna mane "zrI zAMtibhadrasUrI tapati" ATalo bhAga vizvapratigi vidhivat rahaH 7spaSTa vaMcAya che. tyAra pachI bIjA pAdamAM "pUrNa gurnAvalI. mR. 14 bhadra" trIjA pAdamAM "raghusena" e nAmo vaMcAya A uparathI jaNAze ke eka hajAra ane che. sAtamA lekanI AdinAM traNa akSare vaMcAtAM dazanI sAlamAM caMdraprabhanI pratiSThA thai te pahe- nathI, bAkInA leka nIce pramANe vaMcAya che- lAMne tyAM RSabhadevanuM maMdira pratiSThita hatuM. "......vidaM vivaM nAmitranormaSAmanA. rAmasinyamAM eka prAcIna samayane dhAtune sTAgraMvaDhatAM jJAtivA kavita vivAdA" parikara nikalela che. te parikara upara vikrama saM. 1084 chevaTe " maMgala mahAzrIH che saMvata 1084 nI sAlane AryA chedamAM racelo lekha che. lekhane cetraparNamAyAma che" ATale gadyane phakaro lakhI keTaloka bhAga ghasAI javAthI spaSTa vaMcAtuM nathI, lekhanI samApti jaNAvI che. chellA khaMDita be paNa jeTalo vaMcAya che teno artha nIce pramANe padyAnA arthanuM pUrvanI sAthe anusaMdhAna karatAM evuM thAya che. tAtparya samajAya che ke upara jaNAvela AcArya vartamAna zAsananA nAyaka bhagavAna vardhamAna zAMtibhadranA samayamAM saM. 1084 nA catra zudi svAminI ziSya paraMparAmAM vajI nAmanA AcArya 15 pUrNimAne divase pUrNabhadrasUrie bhagavAna zrI thayA ke je vajInI upamAne dhAraNa karanAra hatA. ll1 kaSabhadevanA biMbanI pratiSThA karI. chaDI AryAnA tenI zAkhAmAM (vajI zAkhAmAM)... caMdra- trIjA pAdamAM je "raghusena" nAma vaMcAya che te prakulIna mahAmahimAvaMta vaTezvara nAmanA AcArya tiSThA karAvanAra gRhasthanuM lAge che, ane te gRhastha thayA che 2 | rAmasenyane rAjA hovAnI saMbhAvanA thAya che, kAraNa te vaTezvarathI thArApaka nagaranA nAmathI thA- ke upara jaNAvelA varSamAM ja pratiSThita thayelI eka rAparva' nAmaka ga7 utpanna thayA. je sarva dizA- dhAtunI ubhI pratimAnA lekhamAM "raghusenIyarAye" emAM khyAti pAme che ane jeNe potAnA nirmala Avo ullekha jovAmAM Ave che. yaza vaDe sarva dizAone ujavala karI dIdhI che 35 gavalIkAra 1010nA varSamAM RSabhadevanA te gacchamAM ghaNAeka vidvAna AcAryo utpanna cityamAM caMdraprabhanI pratiSThA thayAnuM jaNAve che, tyAre thaI devagata thayA pachI jyeSThAya nAmanA AcArya uparyukta rAmanya lekha 1084 mAM RSabhadevanI thayA. kArya pachI zAMtibhadra, zAMtibhadra pachI pratiSThA thayAnI hakIkata prakaTa kare che. A uparathI siddhAMta mahodadhi sarvadeva sUri ane sarvadevanI pachI ane lekhana paraspara virodha mAnI levAnuM sAhasa zAlibhadrasUri thayA jA' karavuM joIe nahi, kAraNa ke dhAtunA parikarane lekha - 1 mUla lekhamAM A sthale " sthAnIyakulobha" ane teja varSanA lekhavAlI kAryotsargasthita dhAtunI AvuM kaMIka vaMcAya che, paNa vaTezvarane mATe "candra- pratimA ema sUcave che ke saM. 1084nA varSamAM pralodUbhava" vizeSaNuM lakhela hovAthI "sthAnIkulo- tiSThita thayelI RSabhadevanI pratimA dhAtunI hovI jedUbhata" e vizeSaNa kone lAgu pADavuM te guMcavaNa bhareluM che ane te pramANamAM acalagaDhanA jinamaMdiramAM che. AnI joDe ja "mahAmahimA" zabda mUkelo che, beThelI pratimA jevaDI moTI. strI paNa te "sthAnIya kulabhUta"nuM vizeSya mAnavAne kaMI paNa AdhAra nathI, vicAraka vargane A sthala layapUrvaka jovAnI munisuMdarasUri je RSabhadevanA cityane ullekha bhalAmaNa karIye chIye. kare che te A pratimAvAnuM nahiM, paNa AthI prAcIna
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainayuga bhAdrapadathI-kArtika 1985-6 bIjuM pASANanI pratimAvAluM samajavuM joIye ane traNa phITanA pramANavAlI pASANunI suMdara cAra jinate ghaNuM karIne hAlanuM bhoyarUM athavA tene lagatuM maM- pratimAo che. A pratimAo ghaNIja prAcIna che. dira haze ane hAlamAM bhayarAmAM zAMtiprakaTAvatI cAra lAMchane elakhAtAM nathI tethI te kayA kyA bhagavAjina pratimAmAMnI koI eka pratimA RSabhadevanI nanI che te kahevuM muzkela che. pracalita parIkSA pramANe hAI pUrve tenA mUla nAyakanA sthAne bIrAjatI haze. prAcInatAnAM cinhA netAM te saMpratirAjAne vakha A badhuM jotAM eTaluM te cekasa thAya che tanI che ema kahevAmAM kaMI vAMdho nathI, paNuM ame ke rAmanya eka prAcIna tIrtha che. vikramanI a- A parIkSA kharI hovAno dAvo karatA nathI. tethI gyAramI sadImAM tyAM prabhAvaka AcAryonA hAthe aneka eTaluMja kahI zakIe ke hAlanI pratimAo saMprapratiSThAo thaI hatI. te vakhate te rAmasene tirAjAnA vakhatanI na hoya te paNa te agyAramI rAjA "raghusena' pate jana hoI tIrthakaronA maMdire sadI pachInI te nathI ja. ane pratimAnI sthApanA karAvatA hatA. AvI rIte keTalAka varSo pahelAM eka dhAtunI kAryotsarga rAjyAzrayane pAmIne agyAramI sadInuM rAmanya sthiti mahesaTI pratimA koInAM khetramAMthI nikaLelI, dhArmika unnatinI Toce pahoMcyuM hatuM. hajI paNa paNa ThAkorajInI mUrti jANI zrAvakee lIdhI nahiM jyAM tyAM khodakAma karatAM prAcIna pratimAo, ImA- tethI rAmajInA maMdiramAM padharAvavAmAM AvI. A ratanAM khaMDere, maMdiranA patthare, kuvA vAvaDiyonA pratimAne amoe najare joyA pachI jinapratimA dekhAva ane sikakA vigere prAcIna unnatinAM mA- hevAnuM jaNAvI jaina bhoMyarAmAM padharAvavAne baMde basta rake ghaNI ajAyabI vacce pragaTa thaI dekhanAranA ha- karAvyo hate. dayane AkarSe che ane sAtheja nagaranI pUrvakAlIna e sivAya eka aMbikAnI heTI suMdara mUti, samRddhinI sAthe AjanI kaMgAliyata dazAne mukAba- keTalIka dhAtunI jinapratimAo ane maMgalagraha vile karAvI vajahadayI mAnavanA hadayane paNa pigalAvI gerenAM keTalAMka trAMbAnAM yaMtro paNa bhayarAmAM jebe AMsu sarAve che. nAranuM dhyAna kheMce che. A sarva cIjo judA judA vartamAna sthiti, avasare jamInamAMthI nikaLelI ane bhoMyarAmAM padhaApaNe uparanI hakIkatathI jANI zakyA ke A- rAvelI che. januM rAmaNa gAma eka samaye samRddhizAli "rA- tyAMnA lokone e daDha vizvAsa che ke jinamasinyanagara' hatuM, paNa hAlamAM enI kevI sthiti maMdiranI patthara suddhAM koI paNa cIja gharanA kAmache te paNa jaNAvavAnI jarUra che. mAM vAparavAthI vAparanArane tatkAla nukasAna pahoMce | gujarAta ane mAravADanI sImA upara AvelA che. A vizvAsanA kharApaNu viSenAM aneka daSTA A gAmamAM Aje keTalIka anya vasatinI sAthe tyAMnA nivAsinI jabAna para nAcI rahyAM che, paMdara ghara zrAvakonAM bAkI rahyAM che. jemAMnA eka ene atre ullekha karavo vAMcakonA rAmaseNa eka vAghelA rAjapUta ThAkoranA tAbAnuM vinodanuM kAraNa thaI paDaze. gAma che ke je ThokeranI prazaMsAnuM A sthaLa na hovA kahe che ke eka moTo prAcIna jinamaMdirane chatAM paNa eTaluM kahevuM paDe che ke te bhalA ThAkoranA patthara gAma bahAra rakhaDate paDyo hato, tene laIne jevA jAgIradAra viralA ja haze ane jina maMdiranI eka kuvAvALAe nhAvA devAne vAte pitAnA kuvA taraphanI tenI lAgaNI dharAvanArA te bhAge koi upara mUkI dIdhe, AnuM pariNAma e AvyuM ke ene nyA maLaze. kaja divasamAM kU DhalIne samo tamo thaI gaye, pazcima tarapha gAmane cheDe ghaNAja junA vakhatanuM AthI herAna thaI ke te pattharane tyAMthI dUra eka bhaMva che ane temAM akhaMDita lagabhaga traNe kahADI nAkhyo.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina tIrtha bhImapallI ane rAmAnya teja pattharane kAlAMtare koI bIjA kuvAvAlo jamInadosta thayo che ane te ThekANe hAlamAM kAMTAnI potAnA kuvA upara laI gayo ane tenA paNa kavAnI vAta karavAmAM AvI che. tevIja dazA thaI jevI pahelAnI thaI hatI. uparanA thoDAja vivaraNathI vAMcake samajI zakyA ekavAra tyAMnA janamaMdiranI rakhaDatI eka zilA ura haze ke rAmaseNu tIrthanI vartamAna sthiti ghaNI kharAba che. pitAnA makAnanA oTalA upara bIDAvI, paNa rAtre e koI agamya camatkAra tenA jovAmAM AvyA bheyarAnI marAmata, apUrNa zIkharanI pUrNatA ane navA koTane mATe hAla tarata ochAmAM ochI ke bIje divase eTalo khodAvIne te zilA kahADI dasa hajAra rUpIyAnI jarUra che. nAkhavI paDI. AnI upayogItAne upadeza karatAM te veLAe eka vakhata deharAnA keTanI bahAra ThAkaranI jamA- DIsA-kempanA saMghe A kAma upADI levAnI hinamAM ubheluM niMbaDAnuM vRkSa pavananA jhapATAthI ukha- smata dekhADI hatI ane te mATe TIpa paNa zarU DIne maMdiranA kaMpAuMDamAM jaI paDayuM. A vRkSa karI dIdhI hatI, jemAM kempa ane rAjapura vigepitAnA tAbAnI jamInamAMnuM hovAthI ThAkora sAheba renI maLI lagabhaga rUA. 2000) nI rakama teja vapitAnA kabajAmAM laI lIdhuM, paNa daivecchAthI temane khate lakhAI gaI hatI ane zeTha ANaMdajI koI agamya bhaya lAge ke kApyuM kapAvyuM te jhADa kalyANajInI peDhI taraphathI yogya madada maLatAM kArya ThAkare pAchuM derAsaramAM mokalAvI dIdhuM. ityAdi aneka zarU karavAno vicAra rAkhyuM hatuM. A mATe DIsA camatkArika vAte rAmaseNanA lokonA mukhathI saM- denA saMbaMdhane eka DepyuTezana A kempanA saMghanuM eka DepyuTezana ANaMdajI kalyAbhaLAya che. A camatkAronI satyatA viSe vivecana NajInI peDhInI mulAkAte gayuM ane yogya madadanI karavAnuM A sthala nathI, paNa A camatkAranuM je mAgaNI karI, paNa peDhI taraphathI uttara maLyA ke pariNAma AvavuM joIe te saMpUrNa rIte AvyuM che, AvatI janarala miTIMgamAM ane vicAra thaze. chegAmanI sarva prajAne jinamaMdira pratye bhaktibhAva vaTe janarala mITIMge thaI ane bIjI paNa keTalIye pratyakSa jovAya che. gAmanA ThAkora sAhebanI paNa mITIMga bharAI gaI, paNa sADA traNa varSa sudhI A deharA tarapha ghaNuM sahAnubhUti che. ane koI DIsA-kempanA saMghanI mAgaNIne kaMI paNa uttara jIrNoddhAra karAvanAra hoya te te mATe joiye teTalI maLe nahiM. A pramANe madadanA abhAve ane jamIna maphata ApavAnuM pote jaNAve che. huM jyAre kArya upADanAra saMghanA pramAdanA pariNAme rAmatyAM hatA tyAre pahele ja divase eka musalamAna bahere sinya tIrthanA jIrNoddhAranuM kArya rakhaDayuM. AvIne deharAnI barAbara sAra saMbhALa rAkhavAnA hamaNAM hArA jANavAmAM AvyuM che ke rAmamATe zrAvakene upadeza karavAnI mahene bhalAmaNa karI senA jIrNoddhAra mATe eka hajAranI rakama ApahatI. A dAkhalAo uparathI rAmasena lekenI vAna ukta peDhIe nirNaya karyo che ane te rakama jana maMdira pratyenI pUjyabuddhinuM mAna thaI zake laI javA mATe DIsA-kempanA saMdhane peDhI taraphathI tema che. hAlamAMja khabara apAI che. hAlamAM je bhayarAmAM pratimA che te jIrNa thayeluM A prasaMge mahAre DIsA-kempanA saMdhane ukehe sudharAvavA yogya che. bheyara upara nhAnuM zikhara- zIne be bela kahevAnI jarUra jaNAya che ke teNe baMdha deharUM baMdhAvavAnuM kAma thoDA varSa pahelAM gAmanA je utsAhathI A tIrthanA uddhAranuM kAma mAthe zrAvakoe zarU karAvyuM hatuM je be hajAra jeTalI rakama lIdhuM hatuM teja utsAhathI have zarU karI devuM jekharcAyA pachI dravyanA abhAve baMdha paDayuM che. ie. e kahevAnI jarUra nathI ke A kAmane mATe bhoMyarAnI AjubAju nA vakhatane keTa che hajI cha sAta hajAranI jarUra che, paNa mane vizvAsa je keTaleka ThekANe-mukhyatayA dakSiNa taraphane paDIne che ke A kAmane mATe ukta saMdha je theDI paNa
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAma.-18deg di: vornara paNa A sikatA temane , 14 jenayuga bhAdrapadathI-rtika 1985-6 mahenata karaze te teTalI rakama vagara muzkelIe me- 3 saM 1536 vaSe mAvadi 7 seme zrIzrILavI zakaze. mAlaNajJAtIya maM0 mADaNa bhAi mAlheNude suta zeTha ANaMdajI kalyANujInI peDhIne paNa maM0 bhASara bhA, karamI pitraH zreyase putra maMda devasIkena hArI namra bhalAmaNa che ke je A kAryane mATe zrIvimalanAthabiMba kAzrIpUrNimAgaccha bhImapallIya tamA kempano saMdha potAnI azakti ja batAve te bha0 zrIbhAvacaMdrasUripaTTe bha0 zrI cAritracaMdrasUrINAtAkIde A kAma peDhIe potAnA hAthamAM laI nAma- mupadezena prati pADalA grAmavAstavya che zeSa thatA prAcIna jaina tIrthane uddhAra karI pitAnI ja saM. 1578 varSe mAdhavadi 9 some zrIzrIpharaja adA karavI joIe. mAla jJAmaM0 nArada bhAva raMgI putra maM0 varabhImapallI ane jAmanya tIrthanA saMbaMdhamAM jAgena bhAva chavuM puru maM0 kAha maM0 megharAjAjune ane na je kaMI ItihAsa amArA jANa- disamasta kuTuMbana kAkarAvAstavyA dharmabhaginI zrA vAmAM hatuM te saMkSepamAM upara jaNAvI dIdho che. mAMjUzreyase zrIvimalanAthabiMba kA. zrIpurNimApakSe AzA che ke navIna maMdira karAvavA karatAM jIrNane bhImapallIya bha0 zrIcAritracaMdrasUripade bha0 zrImunibhAma caMdrasUrINAmupadezena pra. 5ttanavA0 || uddhAra karavAmAM ATha gaNuM phala batAvanAra ane 5 svastithIH saMvata 1598 varSe pauravadi 1 mAnanAra vairAgI ane gRhastha vAcake uparyukta bane sAme zrIphakezavaMze vyava0 paravata bhA0 phadaku saputra tIne viSe paNa te upadezane lAgu pADaze. tathAstu. vyaka jayatA bhAi ahide putra vya0 zrIpAlaparivAraNa rAmapurA (bhaMkoDA) tA. 11--19ra' ? muni kalyANavijaya, so () MvinTena karmanirjarArtha svAsaparivAro zrI pArzvanAthabiMba kA prati zrI pUrNimApakSe bhImapallIya bha0 zrImunicaMdra sUripade zrIvinayacandra bhImapallIya gaccha saMbaMdhI lekho sUrINAmupadezaneti bhadra che je tenA 1 naM. 604 mAM 1 saM 1506 varSe vaizAkha zu. 12 gurau gurjara paNa A lekha che.). jJA deva gopAla bhA. sAI pitRmAtRzreyase suta [A sivAya ukta jayacaMdrasUri ke je pAsacaMdradharmA sAyarAbhyAM zrI zItalanAthabilba kA0 thI pUrNi- sUrinA paTTadhara hatA temanA bIjA lekha nAme saMvata mApakSe bhImapallIya bha0 zrIjayacaMdrasUrINAmupadezena 1482 nAhara 2, naM. 1564, 1492 nA. 3 ne. pra0 . 2 saM1507 varSe vaizAkha zudi 10 budhe 2309 bu. 1, naM. 909 ane 1240, 1502 bu. 1 zrIzrImAla jJAtIya vya0 sema bhAva muMhavade putra naM. 230, 1503 nA, 3 naM. 2018, bu. 2 naM. surA bhA0 suhAgade pitRmAtRzreyase sui pAMcAkena 275, 1504 bu. 2 naM. 99, 1508 bu. 1 naM. 827, zrIsaMbhavamukhya paMcatIthI kA0 pUrNimApakSe zrIbhI 1509 bu. 1 naM. 971 tathA na. 3 naM. 2329, mapallIya zrI pAsacaMdasUripaduM bha0 zrIjayacaMdrasUrINA 1516 bu. 1 naM. 216 ane bu. 2 naM. 632, 1518 mupadezena 50 vidhinA ! nA. 3 naM. 2342, vi0 1 naM. 320 ane 321, - saM. 150 bu. 1 naM. 299 ane 305, saM. 153 1 A lekhamAM kevaLa "bhImapallIya' zabdane ja vi. 1 na. 376, saM. 15ra4 bu. 2 naM. 34 ane ullekha che. "cha" zabda lakhavAmAM AvyA nathI, gaccha, tarIke "pUNimApakSa ane "pUNimAgacha rabdo saM. 1526 bu. 2 naM. 324 mAM maLe che. te jayalakhAyA che. A uparathI spaSTa jaNAya che ke "bhImapa caMdranA paTTadhara jayaratnasUrino saM. 1547 ne lekha dhIya gaccha parNamika gacachanI ja eka zAkhA che; , vi. 1, naM. 494 mAM prApta thAya che. cAritrasuMdara tathApi zAkhAne svataMtra ga7 tarIke ullekhavAnI purANuM * uparanA pAMce lekha zrIbuddhisAgarasUri saMgrahIta rahIne anusarIne amoe A sthAnake bhImapadalIyara jana dhAtapratimA lekha saMgraha ' bhAga 1 lo mAM ane kema rAbanI sAthe ga7 zabda joDa che. naMbara 309-113-344-385-383 tarIke chapAyela che.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 67 jana tIrtha bhImapallI ane rAmAnya sUrinA paTTadhara ukata municaMdrasUrinA bIjA lekho saM. pariziSTa ka. 1558 bu. 2 naM. 112, 1575 nA. 3 naM. rAmasainyatIrthanA lekho 2469, saM. 1576 nA. 2 naM. 1302, saM. 1 anuvartamAnatIrtha-praNAyakAda vardhamAna jin1577 nA. 1 naM. 132, ane saM. 1591 bu. - kRmahUi ! 2 naM. 62 mAM prApta thAya che. taMtrI. 1 ziSyakramAnuyAto jAto vjrstdupmaanH|| - pariziSTa 2, tacchAkhAyAMjAta sthAnIyakulodbhUto (dbhavo) bhomapallI (bhIlaDiyA) tIrthanA lekho mahAmahima | 1 saMvata 1215 varSa vaizAkha suda 9 dine zre0 caMdrakulodbhavastata (to) vaTezvarAkhyaH tihaNasara (?) bhArthI hAMsI zreyArtha ratamA (nA) kena zrI zAMtinAthabiMba kArita pratiSTita nati-gacchIya thArApadrodbhutastasmAda gacchotra srvdizrI (vardhamAna?) sUriziSya zrI ratnAkarasUribhiH 1 - vaghAtaH | - 2 saMvata 1324 vaizAkha vadi 5 budhe zrI sudA-tho (zukrAiva) nAdheraSTigautamasvAmimUrtiH zrI jinezvarasUriziSya zrI jina vicaravArita che. prabodhasUribhiH pratiSTitA kAritA ca sA...putra sari tasmin bhUriSu sUriSu devatvamupAgateSu vidag vaijanena mUladevAdibhrAtRsahitena svazreyArthe kuTuMba jAto jyesstthaaystsmaatushriishaaNtibhdraakhyH|| yartha ca 2 tasmAcca sarvadevaH siddhAMtamahodadhiH sdaagaahH| 3 saM. 1344 varSe jyeSTa zudi 10 budhe che. tasmAcca zAlibhadro bhdrnidhigcchgtbuddhiH|| lakhamasiMhena aMbikA kAritA zrIzAMtibhadrasUrau pratapati jaa-puurnnbhdraakhyH| 4 saM. 1344 varSa jyeSTa zudi 10 zreTa lakha punA-rita---suddIna II. masiMhena kAritaH 5 saM0 1351 varSe gUjarajJAtIya Tha0 khImA -v(?) vi6 faa narfmasUnomina sutayA Tha0 lakSmIkukSisaMbhUtayA bAI hIralaya Atma lakSmyAzcaMcalatAM jJAtvA jovitavya vishesstH|| zreyase zrI pArzvanAthabiMba kArita pratiSThita zrIsU maMgalaM mahAzrIH / / saMvat 1084 caitrapauNa - mAthAma che (na ?) rezvarasUribhiH zubha bhavatu 2 zrIthIrApadrIyagacche raghusenIyarAjye saM0 6 saMvata 1358 varSe Azvina vadi 15 sAme ( 208...? zrImAlajJAtIya zreSTi saMbhaNa suta samarakena mUrti 3 saMvat 1289 varSe vaizAkha zudi 10 kArapitA 6 gurau zre0 rAjA dhanAkayoH suta kelhaNena 1 A lekha bhIlaDiyAnA deharAmAM rahelI eka dhAtunI mAtR devAI tA #ritA tiSThita . pratimA upara che. 2 A lekha bhoMyarAnI aMdara eka AlAmAM beThelI kULAkTara che gatama svAminI pratimAne nIce che. 1 A prazasti jamInamAMthI nikaLela ane hAlamAM 3-4 A ane lekhA jamInamAMthI nIkaLela ane rAmasanyanA jinamaMdiranA koTanI aMdara paDelA dhAtunA hAla gAmamAM naminAthanA maMdiramAM rahelI aMbikAnI ane eka pleTa parikara upara lakhelI che. eka devanI mati nIce kotarelA che. 2 A lekha khetramAMthI nikaLelA dhAtunA mahetA kAupa A lekha paNa bhIlaDiyAnA maMdiramAMnI eka dhAtunI pratimA upara che. sagiyAnA paganI pAse lakhele che. lekhane chelle keTaloka 6 dharmazALAnI dakSiNa bhIMta pAsenA zivamaMdiranI bhAga truTi gaye che. saM. 1084 mAMthI cagaDe uDI gayA bhItamAM jaDelA eka patthara upara koIka devatAnI hAnI jaNAya che tethI hAla saM. 108 vaMcAya che. hAnI mUrti che ane tenI nIce A lekha kare che. 3 A lekha vagaDAmAMthI nikaLela eka lhAnI dhAtunI A lekha vagaDAma A lekha jaina hovAnI amane zaMkA che. pratimAnI pachavADe che.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kArtika 1985-6 samayasuMdarata sattAzIA dukALanuM varNana. [ saM. 1687 mAM gUjarAtamAM paDelo mahA dukALa] saMzodhaka taMtrI. rUDI zrI gujarAti deza sagalAmAM dAkhI, saMThi rUpaiyaI sera mUMga aDhIsera mAThA, dharma karma suviveka mukhai, loka mIThe bhAkhI; sAkara ghI traNyasera bhUDa gola mAhi bhAThA; sukhI rahi zarIra zAka te sakharA bhAvaI, cokhA gotuM cAri sera tUyara paNi na mali tehI, ucA karaI AvAsa lAkha keDi dravya lagAvi. bahulA bAjarI pADa adhika u jAhuI ehI, gehInI deha garahaNe bharaI hAMsi loka taNe hIe, sAli dAli ghata gholarUM je nara jimatA sAmaTau, samayasuMdara kahi satyAsIo asaI paDyo abhAgIe.1 samayasuMdara kahi satyAsIo taI khavarAvyo bAvaTe. jayo TIpaNa jANa sATha saMbalarI sASi, mArI mukI nayari mUkyA baIre paNi mATI, gurAcAra zanicAra hatA te lIdhA hASi; beTe mukyA bA 5 catura je detA cATI; kapUra cakra paNi kAThi jANa jetakI e jeo, bhAI mUki bhaINa bhayaNa paNi mukyA bhAI, ArAdhaka thayo aMdha khijamati phala saghalo khoyo. adhike vAhe anna gaI sahu kuTaMba sagAI, nipaTa kiNa jAgyo nahI kharo zAstra khoTo kIe, gharabAra mUkI mANasa ghaNuM paradezaI gayA pAdharA, samayasuMdara kahi satyAsIe paDaye ajANya pApIo.2 samayasuMdara kahi satyAsIo tai navarAvyA AdharA. 7 mahiala na huA meha, huA tihAM thoDA huA, ghare teDi ghaNIvAra bhagavananA pAtro bharatA, khaDayA paDyA rahyA kheta kalabI jotarIyA kuA; bhAgA te sahu bhAva nipaTa vitaraNa thayA niratA; kadAcita nipano ketha kelI te lIdhe kApI, jimatA juDe kamADa kahe savAra chiM ke, ghaTA karI ghanaghera paNi vUDe nahI pApI. ghaI pherA dasa pAMca yatI neTi jAI le. khalaka loka sahu khalabhalyA jIvaIkima jala bAhirA, ApaI duSaI aNachUTatA te dUSaNa sahu tujha taNuM, samayasuMdara kahi satyAsIo te karatUta sahu tAharA. 3 samayasuMdara kahi satyAsIo e viharaNa nahI lAgI lUTAluTa bhaya karI mAraga bhAgA, vigovaNuM. 8 lato na maMkiMlaMDa nAri nara nikarI nAgA; paDikamaNo pizAla karaNa ke zrAvaka nAvi, baIra ni jhAli baMdha mATIni mohakama mAraI, deharA salAM dITha gIta gAMdhaLuM na gAviM; baMdikhAni baMdha ubhI thaI sau para jhAraI. ziSya bhaNaI nahI zAstra mukhya bhUSa Ima cakaDa, duhilo daMDa bhASaI karI tISama gAvi bhIlaDA, gurU vAMdaNa gaI rIti chatI prIti mANasa beDi. samayasuMdara kahi satyAsIo thAro kAlo muha paga vaSANuM jANuM mAThA paDayA gacha rAsI eha gati, nIlaDA. 4 samayasuMdara kahi satyAsIo kAM dIdhi ti e kumati. 9 bhalA hutA bhUpAla pitA jima pRthavi pAli, dUSIyA thayA darasaNa sudhA AghI na pamAyaI, nagaraloka naranAri neharyu najara nihAliM; zrAvaka na karaI sAra thira dhIraja kima thAo; hakamani huo lobha dhAna leI piti dhAraI, cele kIdhI cAla pUjya parigraha paraho chADauM, mahA mege karAI mola dekhI vecaI darabAri. pustaka pAnA veciM jima tima adbhaniM chavADau. makIna leka pAmaI nahI letA dhaDa na lAgaIdhakA, vastra pAtra pustaka veciM kari kete kAla kATIyA, samayasuMdara kahi satyAsIo taI kumati dIdhI takA. 5 samayasuMdara kahi satyAsIo tIe tUnaI niradArIe. 10
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ samayasuMdarakRta sattAzIA dukALanuM varNana pachi A me pAsi tuM Avate maI dITho, dIThe avadhi dUkAla pApI bharatarmi paITha durabala kIdhI deha ma kari kahiu bhojana mITha, girUI zrI gujarAti nipaTa dukhI kari nASI, dUdha dahI ghata ghola nipaTa chamivA na dIdhA, sIdANu sahu sAdha sahI hu na zakuM sAkSI zarIra gamADI zakti keI laMghaNuM paNi kIdhA. turata aThayAsIu teDini evuM kAma IdrikIe. dharama dhyAna adhikA dhaya gurU datta guNa piNu guNe, samayasuMdara kahi aThayAsIA, tuM mAri kADhi samayasuMdara kahi sayAsIo tuni hAka mAri ni satyAsIyA. 15 ddhine leI Adeza A aThayAsiu IhAM sAbAsi zAMtidAsa paragala ApaNuM gurU piSyA ahammadAnAdi Avi pUcho kAsamapUro kihAM pAtro bhari bhari pUra sAdhani ghaNuM saMtoSyA mahi varasAvyA meha dhAna dharatI nIpajAyo usApANi ANi vastra paNi bhalA viharAvyA ANI nadI atAga prajA loka dhIraja pAyo saSara kIyA laghu ziSya gaccha paNi garUaDipAyA gula khAMDa cAvala gohuM taNuM piDha ANi paragaTa kIyA sAgara jike sAmI kIyA sahu jiharti saMtoSIyA samayasuMdara kahi satyAsIA tuM parahe ja diva samayasuMdara kahi satyAsIo taI sAgarAMrti na saMtA pApIA. 16 piA. 13 [ A eka pAnAnI be bAju lakhelI prata che. satyAsII saMhAra kI naranAri kera pachInuM pAnuM nathI maLyuM tethI A kAvya che ANadANa varatAvi TUMDha DhaMDhere pherapha adhUruM rahyuM che. A varNana saM. 1688 muM varSa mahAvIrathI mAMDi paDayA traNya velA pApI sukhakArI nivaDyA pachI kavie karyuM jaNAya che. A bAra varasI dukAla loka lIdhA saMtApI uparAMta kavie pitAnI eka kRtimAM A dukALanuM paNi ekali eka taI te kIo bAravarasI bApaDA varNane gUjarAtImAM karyuM che te mATe juo A kavi samayasuMdara kahi satyAsIo thAri loki na lahyA parane mAre nibaMdha (AnaMda kAvya mahodadhi hai. lAkaDA. 14 8 muM) tathA saMskRtamAM paNa karyuM che (juo mAre isaI prastAvi IkasabhA sura gharamAM baI jaina sAhityano ItihAsa.]
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 dIkSA mImAMsA. [ gatAMka pR. 499 thI ]. prajaka-taMtrI. prakaraNa bIjuM. dIkSA lenAranuM vaya: pramANa AhAramicche miya bhesaNija sahAyamicche niuNatthabuddhiM / kAI kahe ke Ama kahevAthI sUtrano virodha Ave niyamichena vivekAgo samAdita samaLe tavasa che, kAraNa ke sUtramAM kahyuM che ke "jInmAsathe jIyugayuM -uttarAdhyayana adhya. 32 gAthA 4 mAkaNa samaye vera-eTale chamAsanA ane cha chava - jJAnadarzana cAritranI samAdhinA IcachanAra tapasvI nikAyanI rakSA karatA ane mAtAe arpaNa karelA evA zramaNa eTale sAdhune je AhAranI icchA thAya te athavA mAtAe sahita evA (vajusvAmIne) huM vaMdanA eSaNIya mita AhAra-maryAdApUrvaka doSarahita AhAra karuM chuM. vajIsvAmI cha kAyamAM yatanA karanArA hatA tA. ra sahAya-ziSya-gajhavatI sAdhunI Icacho thAya ane te cariNa pariNAma vagaranA bhAvathI banI zake te nipuNArthe buddhi eTale jIvAdika navatatvanA arthane nahi; te tenA uttaramAM sUtrakAra jaNAve che ke te viSe jenI nipuNa buddhi che tevA ziSyane vAMche, je niketa-sthAna-Azraya-upAzrayanI IcchA thAya te vivekayukta kadAcita bhAvasUcaka sUtra che (51). (vajIsvAmIne -vivekAgya evA eTale strI paNa napuMsaka rahita evA evI rIte cAritranI prApti thaI e Azcarya che. upAzrayane vAMche. ane evI vAta kaI kAleja-kadAcitaja bane che, guNAH pUjAsthAnaM guNiSu na ca liMgaM na ca vyH|| ane tethI ahIM "prAyaH' zabda vAparyo che ane -bhavabhUti. te kAraNe ahIM sUtravirodha nathI. vaLI juo. -guNIone mATe liMga ke umara pUjAnuM sthAna malayagirinI paMcasaMgrahanA bIjAkAranI 43mI gAthA nathI, paNu guNaja pUjAnuM sthAna che-pUjanIya che. paranI TIkAmAM paNa upara pramANe kahyuM che. pR. 66) 16 paMcavastakamAM dIkSA lenAranA vaya 18 bAlabhAva vagaranA-bhoga bhogavyA mATenuM vaktavya gAthA 50 thI 73]. hoya tene ja dIkSA ApavI ghaTe ?- vItarAga-jinoe kahyuM che ke A pravajyA bIjAonA abhiprAya darzAve che-keTalAka levAne gya je kahyA temanuM vaya: pramANa kharI rIte taMtrAMtarIya eTale anyadarzanI saivedyavRddha Adi) ema jadhanya (ochAmAM ochuM) ATha varSa che eTale kahe che ke A a9 varSanAne vayayukta kahyA che te dravyaliMganI pratipatti-prAptimAM ATalI umara - kharekhara bolaja che kAraNa ke temanAmAM kSullaka bhAvachAmAM ochI che, jyAre utsui (vadhAremAM vadhAre) bAlabhAva che ane tethI te caraNa-cAritrane yogya vaya pramANa atyaMta vRddhAvasthA na AvI hoya teTalA nathI. bIjAe (naivedyavRddhA), teNe bhege bhegavyA che sudhI che. eTale jemaNe yauvana vyatIta karyuM che tevAne ja pApa- 17 ATha varSathI ochI umaranAne kema rahita-nirdoSa pravrajyA ApavI ghaTe ema, pratipAdana dikSA na ApavI ?-paMcavastuka gAthA 51. kare che kAraNa ke je deze kSullakene thAya che teja pUrvapakSa-kaI ema prazna kare ke ATha varSathI saMbhAvanIya deSa-viSayasevananA aparAdho, yauvane ochuM pramANa kema nahi ? te tenA uttaramAM kahe vayamAM thAya che mATe yatioe je doSano saMbhava che ke -ATha varSanI nIcenI vaya paribhavanuM kSetra hoya tene parihara joIe. jeNe viSayane saMga bhAjana che. evA ATha varSanI aMdaranI vayavALA anubhavyuM hoya teo eTale jemaNe yauvana vyatIta bAlakane prAyaH caraNapariNAma eTale cAritranuM karyuM hoya teo tethI kharI rIte sukhe karI pratrapariNAma thatuM nathI. (51) jyAre pega pALe che kAraNa ke teomAM kautuka bhAva
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIkSA-mImAMsA 91 jatA rahyA hoya che--'nimitta kAraNa heAya te prAyaH sanuM niyama karyAM che ?-tA tenA uttara e che ke ema darzana thAya.' e vacanane anusarIne viyanA Alaka nathI. ahIM to ATha varSanI nIcenI khana rUpa kautukanI nivRtti thavAthI tenI pratrajyA vaya paNe prakAre paribhaya sthAnAdinuM kAraNa che. ema azakanIya thAya che. mATe leAkamAM cAre purUSArthI pUrve kaheluM che. nAme dhama' (ahiMsAdinA lakSavALa), atha (hiraNya Adi), kAma (cchA madana lakSaNavALA) ane mekSa (anAbAdha) e sarve nija nija kAle sevavA ghaTe. (nahiM to kAmanA utpAdaka karmI sIna thayA vagara tene parityAga karatAM deoSanI upapatti thAya). tathA jemaNe bhoga nathI bagavyA. temanA doSo. surata viSazvamAM utsuktArUpa kautuka, tenuM anasevananA uddeka thatAM thatA vibhrama-kAmama, bI mArganI prAnA AAdi thAya che te yogya adhikArI evA gata cauvanavALAmAM sAyelA thAya che. eTale te tene thatA nathI, mATe tevA matauvanavALAne dIkSA ApavI yAgya che. anyane ukta doSonI upapattine kAraNe AvI ayeAgya ema pU`pakSamAM je kahevAmAM AvyuM ke ATha varSanA vayanA kSullaka saMbhAvanIya doSavALA che te paNa kahevAmAM AvyuM che chatAM te kathana anadha-pAparahita zAlana nathI, kAraNake sArI rIte bhega bhAgavavA vALAne paNa thayane haThAvI gayelA RSipatA vagerene paNa saMbAvanIya dabANa sarakhuM ja hoya che, kAraNaka kAmAM Adhe mithyA AdithI AArabhI ala tAthI pradhAna evuM vedanIyathI te meAhanIya sudhInA che. para-56. yoga ( te jaina prakriyA pramANe-ane tatrAMtara pramANe bhavAbina'nI vidyA ) rahe che tyAM sudhI-caramo vALA paNa saMbhAvanIya dAyavALA rahe che. teTalA mATe jyAM sudhI anivRtti bAdara guNarathAna na thAya tyAM sudhI- kSapakazreNI prakrame jyAM sudhI nivRtti bAdara na thAya tyAM sudhI dIkSita na karavA (e jana prakriyA pramANe), (taMtratAnI paribhASAmAM AnaziktanA anubodhathI aNimA Adi bhASA prApta karyAM. haiya tyAM sudhI) ane te anivRtti bAda athavA aNimA Adi bhAveza prApta karanAra prAyaH dIkSAvikala-praganyAyI zUnya na rahevA joie kevI viSama sthiti thAya che, dIkSA vagara viziSTa guNo na Ave, ane viziSTa musA vagara dIkSA na ApI ema taratarAzraya vireAdha Ave che. A pUrva pakSane uttara have trakAra Ape cheH- je kullaka bhAva-bAlabhAva kahevAmAM Ave che tenI sAthe, krama nA dheApazama bhAvamAMyo jenI utpatti thAya che evA caraNu-cAritranA zuM virodha che ke jethI karIne kSullakA agya che evA asaddhA-kadAbaDa karavAmAM Ave che? arthAt tevA kAMI virodha nathI. eTale bALabhAva ane cAritrane virAdha nathI. cAritra mAhanIya kamanA yApathama judAM judAM kArothI udbhave che. ane nirdayanA kArathI, ema aha nAdie kahyuM che tethI te baMne vacce eTale vaya ane caraNu pariNAma e be vacce avidha che, jenuM yauvana vyatIta thai gayuM che evA purUSa paNa bAdanI paDe --pauvanamattanI paDe dutinAM kAraNa. evAM karyAM bhAre che jyAre keTalAka yauvanavatAe paNa tevAM karmo karatAM nathI. (59) ( kAI ema kahe che ke ) yauvana avivekaja che ema paramArthathI jANavuM, avivekanA abhAva te yauvananA hiMgama tIta, thavApaNuM che, punaH avivekanA sAva jinAe kadAcita niSeSya nathI vaLI jo yauvanarUpa hetu vyabhicArI hoya te pachI zAmATe thayu uMmaranA (ADha varSanI vayanA) mevA pUrva pakSamAM viSayane saMga jemaNe anubhavyA hAya tene dIkSA ApavI ityAdi je kahyuM che te paNa mArA pakSe paNa sarakhuM OM kAra viSayanA saMgathI je ajJAta che tevA keTalAka paNa tevA saMga anubhavanAranA guNAvALA heAya che, prAyaH kAma abhyAsathI vadhu janme che tethI azubha pravRttinA nimitta rUpa teja bhavanA abhyAsa jeNe viSaya nathI anubhavyA temAM nathI hatA. (anya bhavanA ki abhyAsa gAya te dUra hoya che) mATe ajJAta viSaya sagALA to vadhu sArA. (6) dhama ya kAma ane mekSa saMbaMdhI pUrva pakSavAdIe je kahyuM che te tuccha-asAra che kAraNake prakRtiyI-svabhAvathI atha ane kAmathI
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 karma baMdha thAya che tethI te baMne saMsAranA hetu che, g6 nithALa vA nijArathIja vA, vA ane dharma saMbaMdhI e jANavAnuM che ke A saMsAra zurtha vA sArA duvAsanAthe 3 vAvettA vA saMmeazubha ane mahA pApa rUpa che, tevA saMsArane pari- bANa vA 18 kSaya karavA mATe buddhimAna purUSe zuddha dharma kartavya ( ziSyane janmaparyAya jANavA mATe A sUtra che-rAddha dharma te sva (jana) prakriyA pramANe cAritra che te kahe cheH) nigrantha (sAdhu) ke nigraMthI dharma che ane taMtrAMtara anusAra apravRtti che. anya (sAdhvI), nAchu vaSa jAta eTale aSTa varSathI ochI jIvana sthitimAM vijaLInA jevuM caMcala ane svarUpe umaravALA kSullaka ke phyullikAne upasthApavAne-dIkSA asAra che tema priyajanane saMbaMdha paNa teja che devAne, ke (mAMDalI) sAthe jamADavAne kalpa nahi, mATe dharma ArAdho-karo. mokSa saMbaMdhI AvatAM tathA nigraMtha ke nigraMthIe ATha varSathI vadhAre mokSa e dharmanuM phala che ema paramArthe jANavuM, mATe vayavALA kullaka ke phullikAne upasthApavAne (dIkSA mokSArthe paNa jinabhaNita dharmaja-cAritra dharma devAne) tathA maMDalImAM sAthe jamADavAnuM kalpa. apramatte kartavya che. AnA para bhASya kahe che ke zA mATe AThathI jeNe bhogo bhogavyA nathIM tenA saMbaMdhI pUrva ochI umaranAne upasthApana (dIkSA) Adina kalpe ? pakSavAdIe je kahyuM che te khAlI ukti rUpe-vacana UNadue caritaM na ciThThae cAlaNIe udagaM vA / mAtra rUpe che kAraNake bIjAo eTale jemaNe bhoga bhogavyA che, teonA smRti Adi deSo vadhAre duSTa bAlassa ya je dosA bhaNiyA bhaNiyA ArovaNA dosaa||94|| che. jemaNe bhoga bhogavyA nathI teo bAlabhAva te kahe che ke ATha varSathI ochI varSe janmelA vagerethI-bAlapaNAthI AraMbhIne jina vacanamAM paro- bALamAM cALaNImAM pANI na Take te pramANe cAritra vAyelI mativALA hoya che ane tema thatAM te viSayathI TakatuM nathI. tathA bAlanA je deze kahyA che te de anabhijJane viSayasukhanA de (kautukAda) prAye bAlanA upasthApanamAM-dIkSAmAM Arepita thAya che. mA thatA nathI. bAlanA doSo kahe che: A sarva parathI upasaMhAra e che ke eTalA mATe kAi vaimaNo jogo havaMti tassa Navar3iyA jmhaa|| e siddha thayuM che ke jadhanyathI upara jaNAvelI saMbaMdha aNAbhoge ume sahasA pavAdeNaM // 95 // vayavALA-ATha varSanA ane utkRSTa anavakalpa-ati 1. upasthApana eTale dIkSA ApavI, upasaM5rU eTale vRddha nahi evA dIkSAne yogya ( gaNAya), avakalpa dIkSA levI. AmAM eTale pAse, ghA eTale tijJa rahevuM saMbaMdhI kahe che ke saMsArakazrAmasthe bhajana che eTale upasaMpada-samIpa javuM ema vyutpatti zodhatAM maLe eTale kadAcita bhAvitamati avakalpa-ati vRddha * pAnatha6 mA sa6 pAnA pa ka hoya teAye saMstArakazramaNa karavAmAM Ave che. (73 upasarga che, temAM ni upasargane rAkhIe athavA kADhI mI gAthA sudhI pacastuka) nAMkhIe ane dhAtunuM bhUtakRdaMta banAvIe te e jJAnane A paMcavastukanA uparathI mArga parizakti nAmano upadeza lenAra vidyAthInuM-ziSyanuM vizeSaNu bane che. graMtha zrIyazavijaya upAdhyAye ro jaNAya che kAra 3vasa eTale jJAnane upadeza levAne vidhi pramANe Nake vicAranuM sAmya barAbara tarI Ave che. juo gurUnI pAse janAra vidyArthI; ane e zabda upaniSada tenA AryA chaMda naM 27 thI 36. graMthamAM vAre vAre upalabdha thAya che. te safmata19 ATha varSathI vadhAre vaya joie ja. THLayo manta vighAramujanAH |-propaniSada, eTale teo hAthamAM samidha laIne bhagavAna pippalAdanI [vyavahArasUtra] pAse gayA. tapamImAMsA lekha gujarAtI 20-10-29, gavArasUtranA dazamA udezanA sUtra 17 ane A parathI upasthApana, upasaMpa e jana zAstramAM vaparAyelA 18 mAM jaNAvyuM che ke: zabdone vyutpatyartha samajAtAM tene artha barAbara kasI no kappai nigganthANa vA nigganthINa vA, khurga jAya tema che, u5saMpa eTale AtmasamarpaNa rUpe samI5 nA the yA vAsanAthe savadatta vA mu- javuM. dharmasaMgraha)-upasaM56 eTale Atmanivedana (abhaya fkatag lA 1LI. devasUri TIkA paMcAsaka 12 gAthA 420)
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIkSA-mImAMsA -te bAlanA kAya vAge ane manana (zarIra, che temAM bAla ane vRddhane zuM artha karyo che te nIce vANI ane mananA) go anavasthita hoya che tethI jaNAvIe chIe -[Agamedaya samitithI prakAzita tene upasthApa-dIkSA devI nahi. pravacana sAroddhAra vRtti pR. 229-230]. apavAda-AmAM paNa apavAda che-saMbaMdhIne 21 bAlane artha-siddhasenasUri. anAbhogamAM dubhikSamAM sahasAkArathI saMbhajanamAM janmathI mAMDIne ATha varSo sudhI te ahIM apavAdathI ATha varSathI ochI vayavALAne paNa dIkSA bAla kahevAya che; te garbhamAM rahyo thake nava mAsathI ApavI. saMbaMdhI saMbaMdhI kahe che ke A bAlaka kAMIke adhika ema pUrA mAsa kare che ane jo mArI sAthe jamaze ema kahIne maMDalImAM lIdho hoya chatAM ATha varSo sudhI dIkSA leto nathI, kemake ATha te have te AcaryA vagara jamavAnI IcchA na rAkhato varSanI nIce rahelA sarva manuSyane paNa dezathI virati heya, te te AcAryane snehathI saMbaMdha hovAthI (zrAvakatrata) ke sarvathA virati (sAdhuvata) nI pratipatti lIdhelI pravajyAmAM sAthe bhojana karyA vagara rahI eTale prAptine-aMgIkAra karavAne abhAva che-e te zake ? na rahI zake. prakArano svabhAva che. kahyuM che (paMca vastuka gAthA 50 20 bAla ane vRddha dIkSAne yogya nathI. mAM) ke "vItarAga-jinoe jANeluM che ke A prajyA (paMcakalpacUrNi.) levAne yogya je kahyA temanuM vaya: pramANa kharI rIte paMcakalpacUNi--ke je haju mudrita thayela jadhanya eTale ochAmAM ochuM ATha varSa che - nathI temAM dIkSAne mATe aDhAra prakAranA agya (vaLA) bIjAo te garbhathI AThamAM varSa vALAne purUSa batAvyA che temAM bAla ane vRddhano samAveza paNa (eTale garbhathI sAta varSane traNa mAsa thaI thAya che. tene pATha nIce pramANe che. gayAM hoya tene paNa) dIkSA hoya ema mAne che je vase che navuM na ii tavAdata (4 vAda) mATe nizItha cUrNimAM kahyuM che ke teNe rAyAvakArI ya ummatte ya asaNe // 'AdeseNa vA gabbhaThThamassa dikkha' dAse duDhe ya mUDhe ya aNatte guMgie iya / -(koIka AcAryanA) Adeza-mata pramANe gauvddhe ya bhayae seyanippheDiyA iya // bhaMthI AThamA varSa vALAne dIkSA hoya. phuthIe gutreva navAra vilA vADhavA 2 - (kaI ema kahe ke ) Ama kahevuM te bhagavAna hiyA bhANiyavvA // vAsvAmInA dRSTAMta sAthe asaMgata thAya che, kAraNake -bAla, vRddha, napuMsaka, kalIba, jaDa, vyAdhita, bhagavAna svAmIe cha mAsanA thayA chatAM paNa stana, rAjApakArI, unmatta, adarzana, dAsa, duSTa, bhAvathI sarvasAvadyavirati-sAdhupada svIkArela ema mUDha, aNutta eTale RNAta (karajathI pIDAyelo), saMbhaLAya che; tevuM sUtra paNa che ke, jugita, avabaddha, bhataka ane zaikSaniSphaTikA. chammAsiyaM chasujayaM mAUe samanniya vaMde / strIonA mATe paNa A aDhAra uparAMta garbhiNI -cha mAsanI (vayanA) cha chavAdimAM yatanA strI ane bALakavALI strI e vIza prakAranI ayo- karatA tathA mAtAe sahita evA (vajIsvAmine) huM gyatA jANavI." [suSA phAru zu. 15 saM. 1983 vaMdanA karuM chuM. uttara-A vAta evI rIte satya che. "dIkSAnuM zAstra' pR. 8]. paraMtu bAlyakALamAM bhagavAna svAminI evI pravacana saddhAra nAmano graMtha nemicaMdra bhAvathI caraNapratipatti-cAritranI prApti e AsUrie saM. 1129 thI 1141 e samayamAM racela zraryakAraka che. evI vAta kaI kAleja bane tevI jaNAya che temAM paNa lagabhaga sarakhI evI upalI kAdAciskI che, tethI temAM asaMgatatA nathI-vyabhigAthAo 700 ane 791 ThAra 107 mAM mUkI che. cAra doSa nathI. tene para siddhasenasUrie saM. 1248mAM TIkA karI (1) paMcavastumAM paNa 5 mI gAthAmAM
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 kahyuM che ke "ATha varSanI nIcenI vaya pari- rU 2 varSazatAyu prati irSyA, athavA na bhavanuM kSetra-bhAjana che, yasminkAle utkRSTamAyustad dazadhA vibhajya assttATha varSanI aMdaranI vayavALA bAla- navama 3rAmamApu vartamAna vRddhatvamavale ! kene prAyaH caraNa pariNAma eTale cAritranuM -A vAta so varSane AyuSyane AzrIne pariNAma thatuM nathI - A gAthAnI vyAkhyA jANavI; athavA-bIjI rIte je kALe je utkRSTa upara karI dIdhI che. (vadhumAM vadhu) AyuSya (gaNAtuM) hoya, tenA daza bhAga (2) anyatra jaNAvyuM che ke bAladIkSAmAM pADIne tenA AThamA navamA ane dazamA bhAgamAM saMyama virAdhanA Adi de che, rahenArane vRddhapaNuM che ema jANavuM. - te (bALaka) leDhAnA goLa samAna che [Aja pramANe dharmasaMgrahamAM akSarazaH utArI tethI te (gALa) je pramANe spamAna thAya lIdhuM che. uttara bhAga pR. 3] che-jyAM tyAM daDI jAya che te pramANe te bAla [eTale dhAre ke A kALamAM vadhumAM vadhu 60 ajJAnIpaNAne lIdhe jyAM tyAM dorAI jatAM varSanuM AyuSya sAmAnya rIte jovAmAM Ave te tenAthI cha javanikAyane vadha thaI jAya che. tenA daza bhAga pADatAMAThamA navamA ne dazamAM (3) vaLI A (dIkSA ApanAra) zrama- bhAganA eTale 43) varSathI te 60 mA varSa mAM anukaMpA nathI ane tethI teo bALa sudhInA ) ne vRddha gaNI tene dIkSA levA mATe ayogya kone paNa baLathI-parANe dIkSAkAranA AgA- gaNavA ghaTe. ] mAM-baMdIkhAnAmAM pheMkI de che ane tethI dIkSAne mATe napuMsaka klIba jaDa Adi je bIjA temanI svachaMdatAne ucacheda kare che evI prakAro che te have pachI joIzuM. ahIM umarane savAla jananindA thAya che, hovAthI bAla ane vRddhanuM vivaraNa karyuM che. bAlapaNuM vItyA (4) vaLI mAtRjana jevI rIte paricaryA pachI yauvana Ave che, ane pachI yauvana Ave che, ane yauvana Avye gRhasthAkare tevI paricaryA karavAmAM munione svA. ane zrama zrAvake mAMDe che. have koI prazna kare ke yauvadhyAyamAM aMtarAya Ave che, AthI sarvathA namAM gRhasthAzrama mAMDI tenA bhogo bhogavyA pachI bAlaka dIkSA ApavAne yogya nathI.] dIkSA levAya te nahi sArUM? ke jethI dIkSA lIdhA 22 vRddhane artha (siddhasena sari. pra. sA. vRtti) pachI punaH bhAganI icchA na rahe ane saMyama suhave vRddhane artha siddhasenasUri kare che te je khethI nirvahAya, kAraNake kahyuM che ke ie sIrtira varSathI adhika te vRddha kahevAya che. vaLI yauvanaM vikarotyeva manaH saMyaminAmapi / bIjAo ema kahe che ke te sItera varSathI) pahelAM rAgamA ghoti varSAchA vistrapurA: . paNa ikiyAdinI hAni thatI dekhAya che tethI sATha -yauvanAvasthA che te munionA manamAM paNa varSa karatAM vadhAre te vRddha kahevAya che. AnuM paNa vikAra utpanna kare che, kemake vakAlamAM te rAjasamAdhAna karavuM du zakya che kAraNake kahyuM che ke - mArgamAM paNa aMkurAe ugI nIkaLe che. --upadezataraMgiNI. uccAsaNaM samIhai viNayaM na karei gavvamubvahada / A vAta pUrve carcAI gaI che. vuDDho na dikkhiyadho jai jAo vAsudevegaM // (1) keTalAka ema kahe che ke gRhasthAzrama sAro athavA -(1) uMcA Asana upara besavAnI IcchA (2) gRhasthAzramI zrAvaka dazAmAM je 11 zrAvaka pratimAM kare, (2) vinaya kare nahi ane (3) garvane dhAraNa -vatavizeSa kahela che te barAbara pALI pachI dIkSA kare tethI vAsudevane putra hoya te paNa vRddhane dIkSA grahaNa karavAmAM Ave te ghaNuM vadhAre sAruM na kahevAya ? ApavI nahi. kAraNake tema thavAthI dIkSA AcAra pALavAmAM
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIkSA-mImAMsA bAdhA ke muzkelI AvatI nathI. A chellI be bAbata mA kAttALuM kafa vSyajJameva sodA haribhadrasUrie anukrame paMcavastaka prathama vastumAM ane vahuvA jithamAve vicA~ avaLo 3 rUA. paMcAzakanA dazamA paMcAzakamAM carcA che te batAvIzuM. (11) pratimAnA anuSThAna vaDe bhAvita banI 23 zuM gRhasthAzrama nahi sAre ? (paMca- vAsita rahI te zrAvaka, pachI eTale pratimAnA vastuka gAthA 74 thI 78). pAlana karyA pachI, pravajyA (anagAratva) potAnA pUrvapakSa-maMdabuddhi anya vAdIo jaNAve che ke AtmAne mATe ucita che ema jANavAmAM Ave te gRhAzramaja-gRhasthAzramaja vadhAre zvAdhya che kAraNake AtmAne pravajyA pAse laI jAya che eTale pravajyA teomAMthI sarve AzramIo niyame annalAbhAdithI le che athavA gRhasthabhAva (gRhitya) pitAne ucita upajIvikA prApta kare che. lAge to gRhasthabhAvamAM varte che. have zA mATe pratimAthI bhAvita rahetAM AtmAne uttara-Ane uttara e che ke upajIvikA kara pravajyA pratye laI jAya che tenI zaMkAnA uttaramAM vAnuM-ApavAnuM je prAdhAnya hoya te te gRhAzramathI jaNAve che ke - vadhAre pradhAna-zvAdhya hala kheMcanAra pRthivI jalagi HvajJAI kamo anorim frgamatotho ! Adi padArtho gaNAya kAraNake temAMthI-tenA dhAnya- to taTijhaqi dhIrA irSa pravaiti 4. lAbhathI te gRhastha paNa upajIvikA prApta kare che. -pravajyA (zrAmasya)nuM grahaNa ayogya pUrvapakSa--AmAM zaMkA e che ke te hala Adi nAlAyake mATe niyame karIne-avazyameva A dharmamAM nirata evA gRhasthane dhAnyapradAnavaDe anarthakAraka che tethI karIne dhIrajane AupakAra kare che evuM te jANatA nathI tethI temanuM bhAnI-pitAnI tulanA karIne bhAvanAthI prAdhAnya kevI rIte?--eTale temanuM prAdhAnya che nahi parIkSA karIne A pravajyAne aMgIkAra kare che, kAraNake tenAmAM manane abhAva che. kevI rIte tulanA karavI? te kahe che ke - uttara-Ane uttara e che ke te hala Adija tuTaTT mena vihInA isI dRSTi niyamo vigevA te gRhasthane kriyA vaDe adhika pradhAna che-tenI kriyAo no phesavira saMyapattINa vinA gamata uta 41 che tethIja dhAnyAdine lAbha thAya che ane tenAthI -upara kahelI tulanA eTale yogyatAnI parIkSA gRhasthane upajIvikA maLe che A udAharaNathI kriyAnuM vidhAnavaDe eTale 11 zrAvakanI pratimAnA anuSThAna prAdhAnya hovA chatAM halaAdi padArtho jJAnAdithI laDa nAdithI vaDe A pravajyA mATe niyame karIne jANavI. kAraNa virahita che, tethI temanA jJAnAdinuM prAdhAnya thAya ke dezavarati eTale aNuvratAdinI prApti rUpI pariche. temanA upajIvikA ApavApaNAne prAdhAnya nathI. NAmanA kaMDake eTale adhyavasAyanA sthAnonI je prApti tene abhAva hoya to te pravajyA thaI tyAre have zuM? to kahevAmAM Ave che ke - zakatI nathI. yati-dIkSitenAM jJAna Adi jethI vizuddha thAya [ahIM TIkAkAra abhayadevasUri umere che ke ahIM che te hetu vaDe te yationuM prAdhAnya yukta che. jethI prAyika jANavuM prAyaH eTale moTe bhAge ema umeAraMbha thAya te pApahetu che, tethI te AraMbhanA ravuM. kAraNake siddhAne asaMkhyAtame bhAga dezavirahitapaNAne lIdhe te yationuM prAdhAnya yukta che. rati jeNe prApta karI nathI chatAM paNa siddhatvane - 24 zrAvakapratimAnA pAlana pachI dIkSA pAmelo che kAraNa ke jaNAvyuM che kelevI ucita che. (paMcAzaka 10, gAthA 39.) "mAhuiM a neruM (m) rNayA phesaviraH 3 ti' ( 11 zrAvaka pratimAnA pAlana pachI zuM karavuM ghaTe vaLI tulanA A vidhithI karavAnI kahI che te paNa te jaNAve che - prAyika samajavuM. e vAta sUtrakAra AgaLa darzAvaze. ]
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 Ama tulanApUrvaka pravajyA letAM je thAya che te to samaLo sumaLo mAna ca gaThTha ja ho vamaLo, batAve che - sayaNe ya jaNe ya, samo ya mANAvamANesu // 44 // tIe ya avigalAe bajjhA ceThA jaho diyA pAyaM / -(ahIM prAkRta zilIe zramaNa zabdanI vyu. doti navaraM riselA vanati RttiLa ja tA II42 pati kare che, te mATe sahamani jina vADa tti samaLo-mana eTale citta sahita je varte te zramaNa -ukta tulanApurassara lIdhelI pratrajyA hoya | (mAtra mananuM astitva ema atra artha nathI paNa * te te yogyatAnA nizcaya vaDe lIdhela hovAthI temAM sAmAyika vizeSanuM je manathI pratipAdana thAya che te jevI AgamamAM batAvI che tevI bAhya ceSThAo -ke je mana sarva saMsI chomAM sAdhAraNa che.) vaLI pratyutpakSiNa Adi sAmAcArInI anupAlanArUpa ki. yAo prAya: thAya che. (prAyaH mUkavAnuM kAraNa e su eTale sAruM-zAbhana jevuM mana i-dharmadhyAnAdimAM ke ukta vidhithI viparIta vartatA bhAre kama prANIo pravRtta jenuM citta che evo sumanasu te zramaNa. Ama saMbaMdhI vyabhicAra doSa na Ave.) AvI anupAlanA saguNathI yukta evA manavALe zramaNa kahyuM. have doSarahita manavALo paNa hovo joIe te mATe kahe glAna munio yA pravajyA lIdhelAmAM nathI dekhAtI che ke bhAva eTale AtmapariNAmavaDe tattvathI-nirUpaevI AzaMkA karI kahe che ke te sAmAnyapaNe hoya che carita vaDe jenuM mana pApa eTale prANAtipAtAdi eTaluM ja nahi paraMtu te vizeSapaNe kadAcita deza kAle vALuM vA nidAnavALuM hoya che e je heta nathI; kai purUSane puSTAlaMbana AdinA Azraya levAnA svajanamAM ke anyajanamAM samadaSTivALo ane mAna apavAda kAraNe sthUla daSTithI joI zakAtI-lakSa ke apamAnamAM samabhAva rAkhanAro te-zuddhAzavALo. mAM AvatI nathI. (gadaMbhilla rAjAe harelI sAdhvInA zramaNa, ema zramaNa varNavAyo che. choDAvavA mATe ujajayinImAM kAlikAcArye 96 sA 25 apavAda, maMtenuM sainya ApyuM hatuM te udAharaNa ahIM samajI levuM. TIkAkAra abhayadevasUri). kaI paNane pratimAnuSThAna karyA vagara zAstrokta pravajyA banI zake? tenA uttaramAM jaNAve che ke zAmATe dIkSAmAM Agamokta ceSTA teo prati evuM mAtra e karmayopazama hoya teja banI zake. mApALI dIkSA lenArAo karI zake? kAraNa ke- tA kammakhaobasamA jo, e ya pagAra maMtareNA vi / bhavaNibveyAu jato, mokhe rAgAu nnaannpuvaao| jAyati jahoiya guNo, tassa vi esA tahANeyA // 45 // suddhAsayassa esA, oheNa vi vaNiyA samae // 43 // -je pravajyA bhavanirvedAdinA lIdhe vizuddha - kAraNa ke A (pravajyA) zuddha Azaya eTale AzayavALAnI bane che ema varNavI che te kAraNe nirmala avyavasAyavALA jIvane mATe edhavaDa eTale karmanA kSayopazamathI-jJAnAvaraNAdi karmonA vigamasAmAnya rIte paNa (sAmAyika mAtranI prAptinI nya rAta paNa ( sAmAyika mAtranA prAptinA vizeSanA kAraNe je prANI e prakAra vagarane heAya eTale apekSA vaDe sAmAnya rIte, paNa vizeSapaNe te apra- bAlavAdi kAraNe pratimAnuSThAna vyatireka-abhAva mattAdi sAmAyikanI prApti thAya tyAre) bhavanirveda hoya te chatAM paNa pravAyAne ucita guNavALA te eTale saMsAra pratyenA virAga mATe ane tethI samyam prANIne A pravajyA thAya che eTale ke pratimA nAnapUrvaka mekSa pratyenA virAga mATe samaya eTale karIne jevI pravajayA thAya tevI pravajyAM pratimA na siddhAntamAM varNavelI che. AthI te pravrajyAmAM A- karanArane karmakSayopazamathI ja thAya che. gamamAM na jaNAvela evI ceSTA kema thaI zake ? e vala alI ceSTA kema thaI zake ? e pratimAprApti vinA paNa prayA thAya che enA gAthAne artha che. samarthanamAM vaLI jaNAve che keje vacana vaDe pravajyA siddhAMtamAM varNavI che go divayaM purachAvihu, iMddhi vizuddhasa sati cA te kahe che - dAyavA gIteNaM, bhaNiyamiNaM sabbadaMsIhiM // 46 //
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIkSA-mImAMsA SC -e prakAra sivAyanI paNa ucita guNavALAne, have kevI rIte sUtramAM pravAjanAmAM pratiyoga pratimA karanArA jevI yukta pravajyA thAya che e niSedha kahyA che te jaNAvavA batAve che ke - kAraNe pRcchA AdimAM eTale pRcchAthI, kathanathI paDyAvimo littiya, muMDAvela mAruM vaM majida 1 ane parIkSAthI vizuddha eTale nirdoSa je jaNAya savaeN 2 phAM lakhyuM, tapparame hRvata vA II48. tene prayatna eTale Adara vaDe (sakRta sadA) pravajyA -jemAM pravajyAna niSedha varNavyo che te mUtramAM gItArthe-sUtrArthavide (bIjAe nahi) ApavI ema Adi kvAsino sAtti ane muMDAve riyati che, sarvadarzI eTale kevalIoe jaNAvyuM che. AmAM te sUtra A pramANe che:pRcchA kema karavI te kahe che ke e si tumaM to vA "pavvAvio si yatti ya, muMDAveLa annaayrnnjogo| pazvara vA jiM nimitte eTale "tuM keNa che? zuM karanAra che, zA mATe dIkSA le che e Adi prazna te cciya muMDAveMte, purimapaya nivAriyA dosA // vaDe pRcchA karavI. kathana kema karavuM te kahe che ke muMDAvio si ya tti ya, sikhAveuM annaayrnnjogii| te ciya sikhAveM te, purimapayanivAriyA dosA / / pravajyAnuM svarUpa kahevuM ke nava movasthA mALA, evaM uThAveuM evaM bhuMjoveuM evaM saMvAseuM" ArAhiyA jiNidANaM, saMsAra dukhaphalayA taha ceva virA - 5maLe. hiyA dora . eTale ke "AmAM jidranI AjJA ArAdhavAmAM Ave to ja te mokSaphalanI denArI che, -pravajyA jene apAI che te je muMDAvavAmAM- ane jo temAM AjJAnI virAdhanA thAya te te saMsA aSTa AgrahaNathI loca karAvavAmAM anAcaraNane ranAM duHkhanuM phala denArI che." e vagere svarUpa thavuM. lAyaka-ayogya thAya to paNa muMDanAra e AcAryane parIkSA kema karavI te TIkAkAra jaNAve che ke che. AjJAbhaMgAdi pravAjana-dIkSA ApavA saMbaMdhInA mAsAdinA kAla pramANa vinaya Adi vaDe tenI 0 do anivArya thAya che, te ja pramANe jene muM yegyatAnuM nirUpaNa karavuM. A pRcchA, kathana ane che te je zikSA pAmavAmAM anAcaraNane lAyakacha mAsa sudhI parIkSA karatAM je gItAne te ayogya thAya che te zikhavanAra-AcAryane muMDavAnA pravajyAna adhikArI jaNAya teja te dIkSA Ape. de anivArya lAge che. e pramANe ubhA rahe vAmAM, sAthe jamADavAmAM, ane sAthe vAsa karavAmAM vaLI punaH sAmAnya rIte paNa prajyAnuM grahaNa samajI levuM. thAya che tenuM samarthana kare cheHth tammi tammi joe, suttavaogaparisuddhabhAveNa / (prastuta artha para AvatAM ) mATe A (pRcchAhariTNa vi to, grdo vaLio para jaLa dithI vizuddha thayelAne pravajyA ApavI vagere Aga-te prakAre che te jogamAM eTale pravAsana mamAM jaNAvela vastu) sarva prAyaH samyaphapaNemuMDana AdinA pravajyA devAnA vyApAranA viSayamAM, samagIna thAya, athavA samyakatvanA pariNAme yathAvata jemane sUtranA upayoga vaDe eTale AgamanI upa pravajyAnI pariNatimAM prAyaH pariName, ("prAyaH yuktatAthI parizuddha-vizuddha bhAva eTale adhyavasAya mukavAnuM kAraNa e ke aMgAramaIka Adine vyabhicAra deSane parihAra karavA mATe). mATe pratimAkaraNa sivAya che evA gurUthI apAnArI ke nahi apAyelI prava paNa pratimA karanAra jevI pravajyA banI zake e jyAmAM Avo pratiSedha-niSedha varNavyo che-eTale ke bhAvArtha che. agyane mATe have pachI kahevAtA pravajyA nAmanA sUtramAM pravajyAne niSedha kahe che. AthI kharI rIte je pratimAkaraNa vagara paNa pravajyA pratimAnuSThAna vagara paNa pravAjyAbhidhAna thAya ema samyaga rUpe thAya che te te pratimAM karavAnI jarUra jaNAya che tema A gAthAno artha che. zI? te vagara calAvI zakAya. te kahe che ke
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 26 utsarga mArga-sAmAje A kALe eka bAju rAkhe ) paNa A upara kahela A AzraanusaraNIya mArga mabheda eTale "tramavAra gu % vAnagaro atitathA" jutto puNa esa kamo, oheNa saMpayaM viseseNaM / (1) brahmacArI, (2) gRhastha (3) vAnaprastha (4) nA asuro zAstro, durapura saMgama g II49 yati eTale saMnyAsI rUpI cAra prakAranI bhUmikAvALe -jo ke bIjA prakramathI pravajyA thAya chatAM kahelo prasiddhaja che. paNa punaH upara kahela pratimAnuSThAna Adino teTalA mATe eTale (1) azabhakAla hovAne krama-pravajyA pratipatti mATenI paripATi lIdhe ane (2) te kALamAM saMyama pALavuM muzkela ghathI eTale sAmAnya paNe che, (sarvathA nahi, havAne lIdheema ukta be kAraNane lIdhe, athavA kAraNake te vagara bahue pravajyA lIdhI che) ane ahIM eTale jana pravacanamAM temaja anya darzanamAM sAMprata eTale vartamAna kAlamAM vizeSa karIne prasiddha rIte siddha karela che (navuM sAdhya karavAnuM A kama eTale zrAvakanI 11 pratimA vahana rahetuM nathI) te kAraNe-yukta nyAya pUrvaka-ahIM karI pratrajyA levI e kama yukta che kAraNake saMsArathI mukti meLavavAnI IcchA rAkhanArAoe A (duHSamA lakSaNavALa) azubha eTale -sarva zAsanamAM pravara pAragata evA kevalI bhagavAazubha anubhAva ( pariNAma) vALo kALa nonAM AgamanuM avalaMbana karanArAoe pratimA varte che ane tethI te azubha kALamAM saMyama pUrvaka pravajyA levA mATe prayatna kare. (saMyatapaNuM) duranucara eTale duHkhe karIne pALI ahIM sAthe sAthe bhAvadIkSA kene ane kayAre zakAya tevuM che mATe sAMpratakALe pravajyA levA thAya che, tene vizeSa adhikArI koNa, tene dIkSArAga IcchanAre pratimAno abhyAsa karavo joIe joIe, loka virUddha anuSThAnane teNe tyAga kara e bhAva che ema A gAthAne arthe che. joIe, e gata aMkanA 491 mA pAne paMcAzaka bIjAM taMtra eTale anya darzanamAM e prasiddha bIjuM paMcAzaka gAthA 3 thI 7 ne bhAvArthe Apela vAta che ke pratimApUrvaka pravajyAnuM mRtva che te che te paNa vicArI levA vAMcakane bhalAmaNa che ke batAvatAM kahe che ke - jethI te sarva karI zakavAmAM jene dIkSA ApavAmAM taMtaMtaresu vi imo, Asamabheo pasiddhao cev| Ave tenI umara keTalI hovI joIe tene vicAra tA iya iha jaiyavvaM, bhavavirahaM icchamANehiM // 50 // barAbara thaI zake. -taMtrAntara eTale bIjA darzanemAM (jina pravacana (kramazaH) ' ratnavijayakata amadAvAda tIrthamALA saM. 1912 ( [ saMgrAhaka-taMtrI.] vacana sudhArasa varasati, sarasati samarI mAya; supArasanAtha nihAla, Aja ANaMda adhika divAlI; gurU gIrUA guNa AgalA, tehane praNamuM pAya. 1 dAgara pilameM sAra, zAMtijina jagadAdhAra. 2 gujajara dharameM gAjatA, rAjanagara zubha thAna, jAharI pala meM leharIyA nAma, be vIra jinesara dhAma; moTA maMdira jinataNAM, sunIye sata anumAna. 2 vAsupUjya diTha ANaMda, be zAMtinAtha jiNe da. 3 kiNa kaNa pele deharA, tIrthakara abhidhAna, jagavallabha jagatane svAmi, nisApalameM aMtarajAmI; rasanA zuci karavA bhaNu e bhaNuM tasa ahIThAMNa. 3 sahastraphaNa zrI pArasanAtha, dharma zAMti zivapurasAtha4 1 DhAla prabhu pAsanuM mukhaDe jevA, bhavabhavanAM dukhaDAM ciMtAmaNa pArasadeva, sura Ida kare sahu seva; khevA-e dezI. pADe zepane yAra vihAra, vAsupUjya zItala jyakAra-5 jIharIvADe jinavaradhAma, mAna zivamAraga visarAma: zAMtinAtha neM ajita jiguMda, mukha jotAM karama nikada pahelAM dharmaNiMda jUhAre, manamehana saMbhava sAre.1 devasAneM pADe nyAsya, ciMtAmaNI sAvalA pAsa. 6
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ ratnavijayakRta amadAvAda tIrthamALA saM. 1912 dharmanAtha jagatane sUra, zAMtinAtha diThAM sukhapUra; hari kisanA pola seThanI ati bhalI, tilakasAnI pola suthAna, zAMtijina tilaka samAna.7 para upagArajI zAMti nira raMga li. pila pAMjare cAra prAsAda, bheTi zAMti meTa vivAda; raMga rali jina pAsa pekhe, sahastranAtha phaNAvali, vAsapUjya zItala jinasAra, prabhu pucha kare bhavapAra.8 pila trIjI sametazikhare, jotAM jina kamalA mali, muDevAnI khaDakI eka, tihAM deharAM deya viveka; suradAsa susAra zreSThI pola tehanA nAmanI, muDevA pArasa pAMmi, dharmanAtha namuM ziranAmI. 9 Adi jinane nirakha sajanI kAMti dhanameM dAmanI. 1 zAMtinAtha haraNa bhavatA5, mahAjananeM pAMjare A5; jina vimalare lAlabhAInI pelameM, eka citya kAlupura dIThe, jina zAMti sudhArasamIThe.10 nAga bhudhara zAMti jina raMga rolameM, dhanAsuthAranI pola prakAsa, traNa deharAM diDAM ullAsa; ceka mANukare mahurta pila vizAla che, zrI AdIzvara dInadayAla, dIThA pArasa pApa pakhAla.11 jina zItala re tribhuvane nAtha dayAla che. kuMthunAtha vaMdo naranAra, kAlu saMghavInI pala majAra; dayAla dITha achita jinavara pila lUhAra taNuM suNI, be deharAM amaravimAna, ciMtAmaNI achata nidAna12 25 sura rUpa suracaMda pila pratimA, vAsupUjya sehAmaNI, tIrtha svAmi vimala nAmi dAinI khaDakI sadA, jADApela jUhAraNa koDa, zAMtinAtha namuM karajo; pila ghAMcI nAtha saMbhava sAtha dAyaka ziva mudA, 2 rAjAmetAnI pola udAra, deya deharAM sukhadAtAra. 13 kuMthunAtha AdIzvara tAra, bIje tAraka nahI saMsAra; jina saMbhavare kSetrapAlanA vAsameM, caMgapolameM nemasuraMga, mukhadekhaNa amane umaMga.14 gati chedIre nAtha malyA sukha rAsameM, golavADanI pila samAja, jinarAja mahAvIra mahArAja; bheTI sumatire muke manane Avo, cAra deharA re pola phatAsAnI sAMbha. pura sAraMga taliyA jANa, prabhu pArasa abhinava sAMbhale bhAve sujANuM cetana vAsapUjya virAjatA, bhANa. 15 kAmezvara pila nihAla, jina saMbhavanAtha saMbhAli; zreyAMsa jinavara jagata Izvara sajala jaladhara gAjatA, vIra moTo dhIra mahImeM citya cotho mana dhare, vAgezvarI pila vikhyAta, AdIzvara tribhuvanatAta. 16 sumati ramaNI svAda levA bhavika sevA nita kare. 3cADAyAnI pola pradhAna, nAtha saMbhavacaMdra samAna; nemi jinavarare brahmacArI zirasehere, pila nAmeM sAvalA pAsa, vIra zAMti namo ullAsa.17 pila TIMbalare dIThe abhinava dehare, jinavaMdana lAbha apAra, bele gaNadhara sUtra majhAra; pila hAjere chAje nava zAsanapati, jina vaMde thaI ujamAla, bhava trIje vare zivamAla.18 pilamAMhire zAMtinAthanI zubha mati, zubha mati se caMdra zAMti je bhaNI graMtha vidhi, caMdrakiraNasama zebha, caMdraprabhu jasa nAma; nAma pilanuM rAma maMdira mahAvIra mahimAnidhi, dhana piMpalIpaluM sadA, ati uttama jinadhAma. 1 eha pile bhavika nirakho zrI supArasa dinamaNI, hAlanI pele vedanA, munisuvrata mahArAya; pIparaDInI pilamAMhi sumati jina zobhA ghaNI. 4 tuma padavaMdana bhavi lahe, tIrthakara pada prAya. pAsAnIre pia bahaSabha divAkarU, jamAlapuranA pAsajI, kIjo para upagAra; dujA jinavarare dharma anaMta guNakara, gADi jeDi tumataNI, suNi nahi saMsAra. 3 kuve khAre pile saMbhava jina tape, 2. DhAla eka divase zeTha suvrata pAsa kare. e dezI. lebazvarare be jina yogIzvara japuM. pila mAMDavI te mAMhe pilAM dhaNI, jape yogI sahastraphaNanA sAvalA suhAmaNI, kAkA baliyAnI suvidhi taNuM pratimA suNa, nAma samare bhavika bhAve pAsa prabhu raLiyAmaNuM,
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ janayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 dosIvADe doya deharAM nAtha sakala guNAkara, sahu AgamajJAyaka nyAya taNe bhaMDAra, pArzvabhAva jagata cAvA svAmizrI sImaMdharA. 5 vyAkaraNa praphullita karatA zabda vicAra; vADe kusamere zAMti jina pratApe ati, keza nATaka vaktA sAhityane vali chaMda, mAravADire khaDakI mAMhe jinapati, rAjyasabhAmAM jaIne kare kutIthanikaMda. deva dujAre nita samare suranarapati, TIkA avacUrI niryuktinA jANa, cUrNa bhASAzaya ghAtaka abhinava bhANa; pila sArIre keDArInI zubha mati, zubha mati suNajo teha mAhiM pila vAghaNa pagaDI, SaTu zAstrane jANe tANe nahI lavaleza, vIsa varasa pramANe vihare sagale deza. jagatavallabhanAtha samaruM kema visaruM Ika ghaDI, teha pADe citya sArAM SaTa taNI saMkhyA suNo, sahu dezanA saMdhane upajAve paratIta, AdIzvara ne ajita svAmi deya zAMti jina bhaNo.6 rUci padane dharavA rahe Apa atIta; zuddha cAritra dharatA vItyA varasa duvAsa, ciMtAmaNIre pArasa AsA purato, vIra vaMdare saMkaTa saMghanAM cUra, prAya tehane Ape AcArija gaNa Isa. 5 pila ce mukha kalikuMDa nAme pAsa che, paDirUvAdika sahu upadezamAlA vakatu, vali zAMtire dinakara jema prakAza che. SatrizaMta guNa gaNu sUripadanA yukta; prakAza prabhune pola nagInA Adi jinavarane suNyo, pada dharavA e vidhi vizeSAvasthavI ja, sAhapurameM nAtha saMbhava bhakitabhA saMtho , yadi zivasukha atha gurU ehavAne dhIja. 6 paMcabhAInI pola rUDI caitya be jina rAjatA, sAdhu ne zrAvaka paMDita jehanAM nAma, Adi zAMtideva dekhI deva dujA lAjatA. 7 vali ga7nA svAmi lije tasa pariNAma, duhA dezakAla saMbhAli zuddha kare upadeza, Isala pArasanAthanA, guNagaNamaNI gaMbhIra, laukika lokottara bAdhaka nahI lavaleza. pUcha kIkA pilameM, bhavajala taravA dhIra. tasa AMNA dhIre je kahe te ThIka, bhAreM nirakhuM haraSAmeM, saMbhava prabhu dIdAra, upadezapadAdika SoDaza sameta hatI; luNase vADe nita namuM, nAtha hIyAne hAra. gItAratha Ape pI viSa ne Apa, daravAje dillitaNe, vADI zeThanuM nAma, amRta Ape agItAratha chApa. kIdhI tiratha thApanA, zivamAraga vizarAma. tasa amRta chaDo nIrNata eka asAra, divAkara prabhu dIpatA, dharmanAtha abhidhAna, gacchAcAra payane jevo e adhikAra; ora na araja hajUramAM, mujaro lIjyo mAna. 4 paDikamaNuM avasara athavA bIjIvAra, 3 DhAla-hIve avasara jANa kare saMlekhaNuM sAra e dezI. aThAI' che sukI je sutroccAra. sahu citya namIne vaMde gurU guNavaMta, e rIte vaMde ciu dezanA aNagAra, saddabuddhi sAthe anubhava sukha vilasaMta; sadagurUne abhAve vaMdana eha prakAra; parisane sahavA daMtI jima raNadhIra, mUDha matsaradhArI akSaro navi bodha, zrutarayaNe bharIyA dariyA jima gaMbhIra. jagajodhA thaIne kare paraMpara zodha. durguNane kAle pAle zuddhAcAra, kAyakaleza ne karatA dharatA mele veza, jala upazama jhIli vimala kare avatAra; manamAnyuM bele kare Agama uddeza; mahA jaMgI jo kAma subhaTa niradhAra, jinazAsana Dole boLe jaladhimajhAra, navakalpI karatA uttama Apa vihAra trikoNe karo ehavAne parihAra.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ ratnavijayakRta amadAvAda tIrthamALA saM, 1912 anuSThAna karatA karavA para apamAna, , vRddhivijaya paMnyAsa, haMsavijaya gurU guNanidhijI; mAMjArataNuM pari kriyAne tophAna; mohanavijaya pAsa, ArAdhananI bahu vidhi. 4 krodhI ne kapaTI lapaTI rasanA jeha, tenA ziSya pradhAna, amRtavijaya hAmaNAjI; chala hera kahINa kugurU kahAve teha. 12 zItalacaMdra samAna, atizaya guNagaNanA maNAjI. 5 je sAdhu thaIne kare kuzalAcAra, pAlIpurane pAsa, hAtha pratikA sAMbhalIjI; pada tehane karatAM vidhi vaMdana vyavahAra; jhAjhe prabhuno ujAsa, jina jotAM mati atibhalIjha. 6 jiNa ANa virAdhe kare anaMta saMsAra, kAjala kezara jAta, nayaNe jene nihAla joi; mahAvIra paryApe mahAnizItha majhAra. ehavA tasa avadAta, guNa gIrUA saMbhAla. 7 doSa uttara dekhI rASe samapariNAma, bahulA jaina prAsAda, tasa upadeza nIpanA; zuddha dharma suNAve ehija uttama kAja; dIThAM adhika AlhAda, Ileke gurU upanA. 8 malamAMhi motI levAne nahi doSa, taraNa tulya prakAza, gaNadhara goyama jehavAjI; upadeza suNIne dharaje mana saMteSa. 14 tasa pada adhika ullAsa, tejavijaya guNI tehavAi. 9 dehA. tapaNa havaNAM adhipa, devendrasUri khojI; kije avaguNa tyAga, kevala guNane dekhaje. 10 kAmaga melAa che, AtaM raudranAM bIja; amadAvAda acaMbha, zeTha hemAbhAI mahAguNIjI; dhanya jana ehathI osaryA, pragaTayA jasa bedhabIja. 1 suNII zAsanathaMbha, zeTha hIye karUNA ghaNIjI. 11 rUpavijaya vidyAnidhi, vimala ughAta susaMta; sAdhu samatAvaMta, guNavaMtI gurUNa ghaNIjI; vIravijaya vacanAvali, thayAthI vIra guNavaMta; naranArI dhanavaMta, khANa ratananI ihAM suNIjI. 12 zeTha haThisiMgha sAMbhare, jehanA guNa abhirAma; ogaNIseMne bAra sAra cemAso seharamAMjI; visaryA navi vIsare, sajajana jananA nAma. 3 muja siddhacakra ArAdha, pAra utAre zaheramAM. 13 kAma kalaNa bujhA nahi, tina samaya aNagAra; zukalAzvina majhAra, navapada elI ujalIjI, zrAvaka ne vali zrAvikA, vaMde vAra hajAra. 4 AThama dina gurUvAra, vANI gurU gaMgA jalI. 14 zitala jina guNamAla, caMdrakalA gagane TelIjI; 4 DhAla-have zrIpAlakumAra e dezI. e bhaNI cAre DhAla, mananI AzA ama phalI. 15 tapagacchane sulatAna siMha sUrIzvara jaga jI; tejavijaya jayakAra, zAMtivijaya samatA ghaNI; satyavijaya abhidhAna, ziSya vibhUSaNa tasa thayo. 1 upagArI avatAra, balihArI tasa padamaNI. 16 kIdhe dharma uddhAra, saMvegI nabha dinamaNI; tasa padarkikara mAna, ratnavijaya muni ziva bhaNI; kapUravijaya padhAra, ujajavala kamalA tasa taNI. 2 tIrathamAlA nAma, kIdhI racanA jinataNujI. 17 padakaja madhukara rUpa, kSamAvijaya guNa AgalAjI; alIccAraNa pApa, micchAmi dukkaDa ne bhaNI che; jinavijya jinarUpa, pATe tehanI niramalAjI. 3 kIjo avaguNa mApha, lIje sajajana guNa maNIjI, 18
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 vastu-tejayugamAM sAhityapravRtti. janasAhityanA itihAsanA cothA vibhAganuM evuM prakaraNa, [ saM. 1275 thI saM. 1303 ] projaka-taMtrI, [ jainasAhityane itihAsa hamaNAM chapAya che temAMnuM eka prakaraNa vAnagI tarIke A mAsikanA vAMcaka pAse nivedita karavAmAM Ave che ke je parathI temane te itihAsa kevI zailI para lakhAya che te jANavAnuM maLI Ave. A itihAsa pUrI thatAM jana gUrjara kavione bIjo bhAga bahAra paDaze, kAraNake te ItihAsa te graMthanI prastAvanA tarIke che. ] pIyUSAdapi pezalAH yazadharajyotsnAkalApAdapi ratavana ra... (juo janastotra samuccaya pR. 143) svacchA nUtanacUtamaMjaribharAdapyullasatsaurabhAH / teNe aneka suktio banAvI hatI ke je paikI keTavaagdeviimukhsaamsuukt vizadodgArAdapi pAMjalA: lIkanAM avataraNa yAdava rAjA kRSNanA sainyanA ane keSAM na prathayanti cetasi mudaM zrI vastupAloktayaH // hAthIonA uparI jalaNe pitAnA sUktimuktAvalI -amRtathI paNa madhura, caMdramAnI cAMdanInA samUhathI nAmanA graMtha ke jemAM hemacaMdra, siddharAja, zrIpAla, paNa svaccha, nUtana AzramaMjarIne DhagathI paNa vizeSa samaprabha, ararsi (arisiMha) Thakkara, vijayapAla uThatI sugaMdhavALI ane sarasvatInA mukhanA sAmasUkitaonA vagere ghaNuM kavionAM kAvyone sthAna maLyuM che temAM, zuddha ugAro karatAM paNa marama evI zrI vastupAlanI prabaMdhaciMtAmaNi, caturvizati prabaMdha, sAraMgadhara paddhauktio kenA cittamAM pramoda prasAratI nathI ? -rAjazekhara pR.92,jinaharSa pR. 83, upadezataraMgiNI pR.70. timAM levAyAM che. somezvaranA ullAsarAghavaparathI391 jaNAya che ke vastupAlane sUktio racavAno zekha pa31. vastupAla vIra purUSa hatA. eTaluM ja nahi hate; ane vizeSamAM vastupAlanI kavitarikenI khyAti paraMtu prasiddha vidvAna paNa hata-kavi hatuM. teNe phakta gujarAtamAM ja nahIM paNa cAre dizAe prasaravA naranArAyaNanaMda nAmanuM kAvya (pra. gA. e. sI. pAmI hatI. tenAM birUda paNa te vAta siddha kare naM. 2) 16 sargamAM racyuM, temAM pitAnuM nAma kartA che. pite pitAne sarasvatIputra-vAjhevIsUnu (sarakhA tarIke kavi harahara ane semezvare Apela "vasanta zAradA pratipannApatya-giranAra prazasti), jaNAve che. pAla' rAkhela che (juo sarga 16-38) ane teja bIjA birUda kAvyadevI putra (giranAra prazasti ) nAma parathI bAlacaMdrasUrie tenA caritrarUpa vasaMta "kavikuMjara' "kavicakravarti" "mahAkavi vagere hatAM ane vilAsa' nAmanuM mahAkAvya racyuM. A naranArAyaNanaMda AbunI prazastimAM somezvare tene "zreSTha kavi" kAvyamAM kRSNa ane arjunanI mitratA, baMnene varNavelo che. eka kavie vIcUpAvara pezA e girinAra para AnaMdavihAra, arjunadvArA subhadrAnuM kRSNa kathI tenI sUtionuM varNana karyuM che te A karAveluM haraNa-e mahAbhAratamAMthI lIdhela viSaya che, prakaraNanI AdimAM mUkela che. ane temAM mahAkAvyanAM badhAM lakSaNo kavi mAghakRta zizupAlavadhanA namunA pramANe samAvyAM che. tene 532. vastupAla mahAkavi hato chatAM tenAmAM te racanAkALa saM. 1277 thI 1287 nI madhyamAM . ; mATe abhimAna nahotuM; e vAta pitAnA naranArAyaNa anumAnAya che. AnI pahelAM saMskRtamAM Adijinezvara 391. ImogamavAtA vatromoDarita vatuSADhasyA manerathamaya tetra racyuM hatuM. (juo naranArAyaNanaMda yadvINAraNitAni zrayante sUktidamena // 1629. tenI pariziSTamAM mukita) tathA aMbikA. u. rAtre 8 me sarga
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ vastu-tejayugamAM sAhityapravRtti 83 naMdamAM chevaTe Apela namratAbharyA kaparathI spaSTa adbhuta te e che ke vastupAle visUtromAM (sUtronI jaNAya che. racanA karyA vagara paNu) vRtti (AjIvikA) karI ApI. 4mA vizvavidyAma manasa: krovirendrA vitA 535. somezvara-pitAnA suratsava kAvyamAM matrI raddhAMti va vinayanatArA pAvate varatupAtra: pitAne paricaya ApatA kaviprazastivana nAmano reqjhanorAri saddhi mayA viserimavaSe sarca che te parathI jaNAya che ke tenA pUrvajo matho khUNo cUyaeN nanayata nayanakSepato hovamopam | caulukya mUlarAjathI rAjapurohita tarIke kAma karatA -prakAzavattA vizvavidyAnAM sthAnarUpa jenAM mana che vaMzaparaMparA cAlyA AvyA che. mULa purUSa sela te evA he vitaddha kavi ! Apane hastAMjali joDI vina- gulevA kulane brAhmaNa, te dinenA "nagara' (AnaMdapuracathI zara namAvI vastupAla maMtrI yAcanA kare che ke vaDanagara) mAM rahe te mUlarAja purohita thaye. alpamatijJAnathI paNa ekadama meM ka9pelA A prabaM- - tene putra lallazarmA cAmuMDarAjane, ane tene putra : dhamAM Apa vAraMvAra dRSTikSepa karI deSane dUra karaze. muMja durlabharAja purohita hatA. tene putra sema533, tenAmAM TIkAkAranI-samAlocakanI, kAvyanA tene putra AmalamAM karNane purohita hatA. tene guNa doSa pArakhavAnI ane bIjAonAM kAvyonI putra kumAra siddharAjane purahita hatuM ane tene bhUle zodhI kADhavAnI vivecaka zakti hatI. suMdara putra viSNune upAsaka sarvadeva (1)-tene amiga kAvyakalAne te hamezAM prazaMsate, sAnanA pracAra ne tene sarva deva (rajA) e kumArapAlanAM phUla ane uddhAra mATe bahu cIvaTa rAkhatA. aDhAra karoDa gaMgAjImAM nAMkhyA. sarvadeva (2) nA nAnAbhAI kumAra rUpIAnA moTA kharce traNa pustakAlaya (bhaMDAra) (bIjA) e ghavAyela ajayapAlanI vyathA dUra karI. karAvyAM hatAM.dara te rASTrakUTa vaMzanA pratA5mallane pradhAna banyo - 534. te kavione AzrayadAtA hatA. rAja- ne pachI caulukya rAjAne senApati paNa thayuM hatuM. purohita somezvara Adi kavione bhUmi Adi tene lakSmI nAmanI strIthI traNa putra nAme mahAdeva, dAnathI puSkaLa AjIvikA karI ApI hatI te somezvara ane vijaya thayA te paikI somezvare kRtajJatA prakAzavA mATe somezvare eka loka kalyA yAmAI (deDha kalAka) mAM eka nATaka ane eka hatA ke - suMdara bhAvapUrNa kAvyanI racanA karIne bhIma (bhaLAsuutre vRttiH kRtA pUrva durgasiMhena dhImatA / bhIma) nI sabhAnA sabhyone prasanna karyo. (A kAvyanuM visUtre tu kRtA teSAM vastupAlena maMtriNA // zuM nAma hatuM te jaNAtuM nathI) tyAra pachI te Azaya-pUrvakAlamAM buddhimAna durgasihe sUtromAM vIradhavalane rAjapurohita thayo. te vastupAlane Azrita kavi hatA. vastupAle aneka vakhata jAgIra (vyAkaraNanA sUtromAM) vRtti (vyAkhyA) karI, paraMtu vagere bakSIsa tene ApI hatI. tenA graMtha 1 sura392. aSTA rimuvarNavyayena saravatImA31 tsava-15 sarganuM 1187 zlokanuM kAvya. Ane nArALAM thAna maLe ta6 |-jinaprabhasUrinA viSaya mArkaDeya purANunA devImAhAsya yA saptazatI tIrthakalpamAMnA vastupAla saMkIrtanamAMthI. sva0 cIdalAle caMDI AkhyAnamAMthI lIdhe che ane tenI zailIpara pATaNanA bhaMDAra' nAmanA lekhamAM jaNAvyuM che ke "vastu- lakhAyuM che (pra. kAvyamAlA ni. presa.) 2. rAmazatakapAlanA sthApelA bhaMDArane nAza musalamAnonA hAthe thathI tenI DA. bhAMDArakarane 12 5tranI prati prApta thaI jaNAya che. zeTha hAlAbhAInA tADapatranAM saMgrahamAM zrI che ) 3 ullAgharAvava-nATaka ke jenA dareka aMkane caMdrasUrinI banAvelI chatakalpavRttinI saMvata 1284mAM aMte eka leka vastupAlanI prazaMsAne lakhyo che. utArelI prata maLI Ave che tene chevaTe vastupAlanI stutimAM banAvela che ke maLI Ave che, tethI A vasta. 4 kAttikaumudI-9 senuM 722 zlokanuM mahAkAvya pAlanA bhaMDAramAMnI eka prata hoya ema dhArI zakAya che. temAM vastupAlanI kIrtikaumudInuM pradhAnataH varNana che jad |
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI kArtaka 1985-6 ane te ApatAM AdinA lokomAM vAlmIki, "sumana cAha: 4 joDI mita kRtaH vyAsa, kAlidAsa, mAdha, bhAravi, bANa, dhanapAla, venApunA dhIrA romAMco nApavIte ' bilpaNa, hemasUri, nIlakaMTha, prahAdanadeva, naracaMdra, dUtAMgadamAMnA keTalAka kane A prazaMsA lAgu vijayasiMha, subhaTa, yazavIra ane vastupAlanI pADI zakAya evI che kharI, paraMtu atre temaja prazaMsAnA camatkRta zloka lakhyA che. vizeSamAM mUla- anyatra paNa "kavipravara' mAM emanI gaNanA thaI rAjathI laI viradhavala sudhInuM vRttAMta che. AthI A che te mATe te A ladhu nATaka karatAM kAMIka vadhAre eka aitihAsika kAvya che. te lagabhaga saM. 1282 mahatvanI kRti teNe racelI hovI joIe ema lAge che. mAM racAyuM lAge che. (gU, bhA. sva. vallabhajI haridatta 539. nAnA paMDita -te paNa teja samayanA AcArya kRta gu. va. sa. e prakaTa karyuM che.) bIjA eka saMskRta kavi hatA. vaDanagara pAsenA 536 A uparAMta saM. 1287 mAM AbunA eka gAmamAM kapiNDala gotranA eka kuLamAM e lUNavasahI ' maMdiramAM lagAvelI prazasti, saM. jamyAM hatAM. e kavipaMDita jJAtie nAgara, zrImAna 1288 mAM girinAra parvata para vastupAla tejapAle ane veda rAmAyaNa bharata nATaka alaMkAra Adi viSajIrNoddhatA maMdira para lagAvelI gadyapadya prazasti, yomAM ghaNA nipuNa hatA. emanuM eka kAvya upalabdha semezvare racI che. vaLI vIranArAyaNa nAmano prAsAda thatuM nathI. vIradhavale pATaNamAM karAvyo hato temAM somezvare 108 540. A sarva saMmezvarathI mAMDI nAnAka lokanI prazasti racI hatI ema caturvizati prabaMdhamAM paMDita sudhInA sarva kavio janetara hatA. ariharihara prabaMdha parathI jaNAya che paNa te hAla siMha jana hatuM ke zaiva te khAtrIthI kahI zakAtuM upalabdha nathI. semezvare potAnI kavitAnI prazaMsA nathI. sAmezvaranA potAnA samayamAM keTalAka navIna karatAM suratsavamAM jaNAvyuM che ke vastupAla, hari- kavionI kadara thavA mAMDI hatI ema teNe tenI hara, subhaTa Adi kavipravare pitAnI kavitAnI ghaNI yAdI pitAnA graMthamAM ApelI che te parathI jaNAya prazaMsA karyA karatA hatA. che. jaina-brAhmaNa vacceno bheda bhUlAI jaI hemacaMdranI 537 harihara-gauDadezI paMDita hatA. teNe vANI kevI lokapriya thaI haze e paNa emanA gUjarAtamAM AvI somezvarane TheSa chatAM rAjasabhAmAM viSenA zloka thakI jaNAya che. vaLI jaina matrI Adara pAmyo. pachI tene ane somezvara vacce sAro paNa brAhmaNone dAna ApatA evo e be dharmanA meLa thayo hato. hariharanI "naiSadhIya' nI prata anuyAyIone paraspara prItibharyo saMbaMdha hatuM ema dekhAya che. pite caturAIthI utArI vastupAle potAnA pusta 541. "gUjarAtamAM jainadharmanI sAthe brAhmaNakAlayamAM rAkhI hatI. [vadhu mATe juo caturvizati prabaMdhamAM harihara prabaMdha ]. dharmane zivasaMpradAya pracalita hatuM ane viSNubhakti pazu ajJAta na hatI. somezvaranI kIrtikaumudImAM 538 subhaTa--"temanuM raceluM dUtAMgada nAme vastupAla saMbaMdhe laeNka A paNa che ke - eka ati laghu nATaka che. devazrI kumArapAladevanA (1) nAna majAmajo ne rojerAva meLAmAM mahArAjAdhirAja tribhuvanapAlanI pariSadanI jaino'pi yaH savedAnAM dAnAmbhaH kurute kare // AjJAthI A nATaka bhajavAya che ema AraMbhamAM -nemi bhagavAnamAM bhaktivALA A vastupAle zaMkara sUtradhAra jAhera kare che. mAtra ekaja aMkanuM A ane thavanuM pUjana na karyuM ema na samajavuM; jaina chatAM nATaka che, ane temAM paNa rAjazekhara bhahari vedadhamIonA hAthamAM paNa e dAnanuM pANI Ape che. Adi pUrvanA kaviomAMthI kAMIka kAMIka lIdhuM che eTaluM ja nahIM paNa keTaleka ThekANe e kAvyamAM chatAM A kavi mATe semezvara kahe che ke - zaMkhapUjAno ullekha joIe chIe, ane e kAvyanA
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ vastu-tejayugamAM sAhityapravRtti 85 pahelAja lekamAM caturbhuja bhagavAnanI (kRSNanI) -kanakakalaza jevA svaccha rAdhAnA stanamaMDaLamAM prArthanA che; taLI teja samayane eka bIjo kavi kRSNanI navajaladhara jevI zyAma kAtinuM pratibimba paDayuM. nAme subhaTa-dUtAMgada eTale ke "aMgadaviSTi' nAmanA ane kALu lugaDuM samajI kRSNa vAraMvAra khaseDavA jAya eka nATakamAM lakhe che - che ! e joI rAdhA hasI. ane kRSNa paNa e vismayakAraka khUNA malai ganAnAM jJAti nagera: roDa mara: bhUla mATe zaramAyA ane hasyA-e kRSNane jaya ho (raghupatine avarNa vaiSNavabhAva jagatamAM lokanuM ATalA utArAothI spaSTa jaNAI Avaze kalyANa kare.) ke siddharAja kumArapALathI mAMDI lavaNaprasAda vIra(2) viSNabhakti graMtha jevA ke zrIma- dhavala ane vastupAlanA samaya sudhImAM paNa zrImad bhAgavata, rAmAyaNa, mahAbhArata ane harivaMza bhAgavata temaja rAmAyaNa mahAbhArata ane harivaMza gujarAtamAM jANItA hatA. (semezvaranA suratsava, gUjarAtamAM jANItAM hatAM, eTaluM ja nahIM paNa kRSNa kIrtikAmudi graMtha parathI jaNAya che.) ane rAdhAnI lIlA paNa prasiddha hatI."- vasantaH ( 3) kRSNalIlA-bAlakrIDA ane kRSNarAdhAnI bhAdrapada 1961. lIlA paNa hatI. juo suratsavamAM eka loka - 542 arisiMha-tenA pitAnuM nAma lavaNa"sa vAtu novardhanamAlina-caDhAvAdanetana siha hatuM. te paNa vastupAlana Azrita hatA. teNe jozo guvi puratorAMmavApurAhejAvuM mahAttaka sukRtasaMkIrnAna nAmanuM 11 sarganuM 555 lokanuM mahAdhAtu sidacce siMvighaTTe cA..." kAvya vastupAle karelAM sukRtyanA varNana rUpe banAvyuM. -e kRSNa tamAruM rakSaNa kare-gevardhana parvata (ve. naM. 1786; viSayavarNana I. e. 23, pR. upADavAthI thAkelAM jenAM aMga cAMpavAne bahAne, kAmathI 477-695: pra. o. sabhA naM. 51 ) temAM vanapIDAelI gopIoe, moTerAMnI samakSa paNa ni:zaMka rAjathI sAmaMtasiMha cAvaDAnI vaMzAvalI tathA mULarIte, AliMgananuM sukha meLavyuM, ane rAdhA paNa tamArI manavAMchanA purI kare-"ratikalahamAM." rAjathI bhImadeva ane arNorAjathI varadhavalane saMkSipta (3) vaLI siddharAja ane kumArapALanA sama vRttAMta ApI vastupALanuM vistRta caritra ApeluM yano sarvottama jaina vidvAna hemacaMdra, pitAnA che. tenA dareka sarganI aMte amara paMDite banAvelA "kAvyAnuzAsana' nAmanA graMthamAM nIce mujaba che pAMca pAMca ko lagADelA che; te pAMca ke loka TAMke che - paikI prathamanA traNa vastupAlanI prazaMsAnA, ethe " kRSNenAmba ! gatena rantumadhunA mRbhakSitA svecchayA arisiMha ane tenI kavicAturInI prazaMsAne che ane satyaM kRSNa ! ka evamAha ? musalI, mithyAmba ! pazyAnanam / pAMcamo loka uparanA cAra loka amara paMDita byAdehIti vikAzite zizumukhe mAtA samayaM jagad racela che te jaNAve che. upadezataraMgiNInA AdhAre arisiMhane paNa kItikAmudInA kartA somezvaranI dRSTvA yasya jagAma vismayapadaM pAyAt sa vaH kezavaH // kanakakalazasvacche rAdhApayodharamaMDale mAphaka vastupAle gAma girAsa tathA bIjAM dAna yAjajIva ApyAM hatAM. navajaladharazyAmAmAtmadyutiM pratibimbitAm / 543. tene Thakura pada lAgeluM che tethI te asitasicayaprAntabhrAntyA muhurmuhurutkSipa vaNika ke bAroTa haze tenI zaMkA thAya, paraMtu hekakura jayati janitavrIDAhAsaH priyAhasito hariH / / pada vaNika kAmamAM paNa sAdhAraNa hatuM. tene dharma -"bA, kRSNa ramavA gayo hato tyAM eNe hamaNAM ja jana ke zava hato te saM dehavALI vAta che, chatAM kare teTalI mATI khAdhI;" "kRSNa, kharI vAta ke?" " koNe kahyuM ?" "baLadeve kahyuM;" " bA, e khoTuM kahe kumArapALanA AtmAne bolAvI tenI pAse bhImadevane -je mAruM mAM.' * udhADa, joie.' ema kahetAM keta AjJA karAve che ke jene dharmanuM mAhA... tAre pharIthI bALake mAM ughADayuM ane e mAMmAM samasta jagat jaI sajIvana karavuM, te binA temaja graMthanI AdimAM enI mA vismaya pAmI-e kRSNa tamAruM rakSaNa karo. dekhAtI brahmAnI stuti kharI rIte nAbhibhU RSabha
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 devanI stuti che, te tene jana hovAnuM pUravAra kare karatAM tenI kRpANa-taravAra (kAmadevanI) sAthe sarache. vastupAlanI mAtA kumAradevI jana dharma pALa- khAmaNI karI che tethI tene "venIjhaHIoDamaH' paNa kahetA nArAmAM eka agragaNya hatI chatAM tene ziva dharmamAM hatA. amaracaMdra te vivekavilAsanA kartA 39 vAyaDa. paNa zraddhA hatI te vAta teNeja ApelI hovAthI gacchIya jinadattasUri (juo pArA 496)nA ziSya hatA. te ApaNane te ziva hovAnuM kAraNa Ape. sukta prabaMdhakezamAM rAjazekhara jaNAve che ke jinadattasUrinA muktAvalI nAmanA graMthamAM jalaNeja arasI ThakuranA ziSya arisiMha kavirAja pAsethI amaracaMdrane siddha cAra zloka Apela che te arasI ghaNe bhAge A sArasvata maMtra maLyo. te maMtrane 21 divasa japavAthI arisiMhaja jaNAya che. ukta amaracaMdra te sarasvatIe pratyakSa thaI vara Apyo ke tuM eka siddha arisiMhane "sArasvatAmRta-mahArNavapUrNimendu je kavi thaIza ane badhA rAjAo tane mAna Apaze. teja sukavi' jaNAve che. prabaMdhakoza tene vIzaladevanA darabAramAM praveza tathA tenI 544. amaracaMdrasUri-e saMskRta sAhityamAM dvArA tenA gurU arisiMhane praveza kema thayo tenuM eka nAmAMkita vyakti che. tenA graMthonI kIrti varNana kare che. prabaMdhaciMtAmaNi jaNAve che ke mAtra jana samAjamAM ja nahi paratu brAhmaNomAM amaracaMde vastupAlana vakhatemAM dhalakAnA darabAramAM paNuM vistarelI hatI. brAhmaNemAM tenA graMthe praveza karyo hato ane tyAM zaktizAlI tathA kIrtivaMta bAlabhArata tathA kavikalpalatA vizeSa prakhyAta hatA. kavi tarIke te sanmAnita hatA. amaracaMdra pite bAlabhArata teNe brAhmaNonI preraNAthI adbhuta arisiMhano ziSya hate evuM pitAnA eka paNa graMthamAM jaNAvatuM nathI, paNa graMtho parathI eTaluM kAvyanI racanApUrvaka saMskRta mahAkAvya visaladevanA jaNAya che te pote arisiMha ane tenI kavitAne rAjyamAM ra.... (bhA. 4, 6; ve naM. 1759 pra0 bahuja mAna dRSTithI jote hatA. arisiMhadvArA amarapaMDita vai0 4-6 ane ni. presanI kAvyamAlA sana caMdrane siddhasArasvata maMtra maLavAnI binA tathA 1894). kavikalpalatA para pite kavizikSAvRtti vizaladevanA darabAramAM arisiMhane amaracaMdra dvArA nAmanI TIkA paNa racI che (ve. naM. 131) ke jemAM thayela praveza--e baMne bAbate satya hoya e bahu pitAnA graMtho nAme denAvali, maMjarI nAmanI vicAraNIya che, paNa eka vastu spaSTa che ke TIkA sahita kAvyaka95latAparimala, alaMkAraprabodhanI vizaladevanA darabAramAM arisiMha ane amaracaMdra e ullekha karela che. (va. naM. 60) tene hAlamAM upa- ane kavi tarIke nAmAMkti darajajo bhogavatA hatA. labdha thatA bIjA graMthamAM chandoratnAvalI, svAdi. jema sukRtasaMkIrtanamAM amaracaMdra cAra ke rahyA samuccaya (buha. 4, naM. 287, pra. eN.) ane che tevI ja rIte amaracaMdranI kAvyakalpalatAmAM keTalAMka 5dyAnaMda kAvya mukhya che. padmAnaMdakAvya pATaNanA sUtro arisiMhe ane keTalAMka sUtro amare eka vAyaDA vANIA nAme koThAgArika padyanI banA La banAvyAM che; 394 vaLI temAM amaracaMde jaNAvyuM prArthanAthI racavAmAM AvyuM tethI e nAma ApeluM che, 393, vAyaDagacchamAM sUriparaMparAmAM jinadatta, rAzila ne te 'vIrokathI aMkita che, temAM 24 tIrthanAM ane jIvadevasUri vAraMvAra Avyo kare che;caritra ApyAM che. (kA. vaDe. pI. 2, 2.) tethI amIbhitribhireva zrI jinadattAdinAmabhiH / sUrayo bhUrayo'bhUvan tatprabhAvAstadanvaye / / tenuM bIjuM nAma caturvizati jinacaritra-jibeMka -padyAnaMda kAvya prazasti zloka 35. caritra che. prabaMdhakezamAM tenA bIjA je be graMthonAM 344. sArasvatAmRtamahArNavapUrNimendo'rmatvA'risiMhasukaveH nAma paNa ApyAM che te suktAvalI tathA kalAkalApa nAmanAM che. kiMcicca tadracitamAtmakRtaM ca kiMcida vyAkhyAsate pa45. teNe bAlabhAratamAM eka jagyAe tvarita kAvyakRte'tra sUtraM // prabhAtavarNananA eka lekamAM veNu-aMboDAnuM varNana -vyapaDhatA kRtti 1-1
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ vastu-tejayugamAM sAhityapravRtti che ke arisiMhe kavitArahasya nAmane eka vadhu graMtha tAtparya ke-huM gAIza te A candramAM mRga te paNa racyo che ane sukRta saMkIrtanamAM arisiMhane sAMbhaLavA nIce utarI Avaze ane Ama mRgalAMchanathI eka zaktisaMpanna tArkika tarIke amaracaMdra mukta thaIne candra mArA mukhanI barAbarI karI zakazeH jaNAvyuM che. tethI e strI rAtre gAtI nathI! 546. rAmacaMdranA395 zIghrakavitvane eka A prasaMge amaracaMdrasUrie kula 108 samasyA ramuja prasaMga eka sthaLe neMdhAya che. ekadA teNe pUryAnuM kahevAya che. vyAkhyA karatAM eka lokArdha kahyA - 547. vastupAlanI kavio tarapha dAna-vIratA eTalI badhI hatI ke tene "laghu bhojarAja kahevAmAM asminnasAre saMsAre sAraM sAraMgalocanAH / / AvatA. semezvara, harihara, arisiMhane te khAsa -" A asAra saMsAramAM mRganayanI (strIo) sArarUpa che." AzrayadAtA hatA ane dAdara, nAnAka, jayadeva, A vakhate vaMdanA karavAne maMtrI vastupAla Avyo madana, vikala, kRSNasiMha, zaMkara svAmI, samAditya hato. teNe bAraNAmAM AvatAM A lokArdha sAMbhaLatAM kamalAdile A kamalAditya ane te uparAMta bhATa cAraNo ane anya vicAryuM "aho ! A muni te strIkathAmAM Asakta kavione teNe dhanavAna banAvyA hatA. thayela che. tethI teNe namana karyuM nahi. tene abhiprAya bAlacaMdrasUri jANI te AcAryo uttarArdha kahyA ke - bahuprabandhakartuH zrI bAlacandrasya kA stutiH / yatkukSiprabhavA ete vastupAla ! bhavAdRzAH / / mantrIzavastupAlena yaH stutaH kavitAguNAt // -ke jenI kukhamAMthI he vastupAla ! tamArA jevA -pradyumnasUrita samarAdityasaMkSepa saM. 1324 jamyA che.' -bahu prabandha karanAra bAlacaMdra ke jenI stuti kavi tAnA guNane mATe maMtrIzvara vastupAle karI hatI tenI zuM A sAMbhaLIne vastupAle AcAryane pagamAM pati pitAnuM zira jhukAvyuM. - 548 prabaMdha ciMtAmaNImAM vastupAla maMtrI pratye ema kahevAya che ke A amaracaMdra vIzaladeva A bAlacaMdra paMDite eka stutika 396 kahyA rAjAnI sabhAmAM AvyA te vakhate gurjarezvara pu. hato tene ullekha chehita semezvaradeva, vAmanasthalInA kavi somAditya, zaurI vatI svayi vaMci vRkSo vaDhAraratve suto kRSNanagaranA kamalAditya tathA vIlanagaranA-mahA- mUtyA yaM ca saguNa: sumarALa: %i yA vadu pramA nagaranA nAnaka paMDita beThA hatA. temAM judA judA zrI maMtrIzvara ! nUnamIzvarakalAyuktasya te yujyate kavio e amaracaMdrane je samasyA pUchI temAM vATeluM niraMkuza racituM cattoDay: : pramuH | nAnAka paMDitanI "na jayatitarAM yuvati nirAkunI - he maMtri! tArAmAM ane zivamAM have kaMi phera rahyo pUrti mAM amaracaMde kahyuM - dekhAtuM nathI, kemake zivane gaurI (pArvatI) jema vahAlI strI che tema tane gaurI-gaura aMgavALI vahAlI strI che, zrutvA dhvanermadhuratAM sahasAvatIrNe bhUmo mRge vigata. jema zivamAM vRSane-naMdIne ghaNe Adara che tema tArAmAM chana va catraH vRSa-dharmane Adara che, jema ziva bhUti-bhasmathI yukta mAgAn madIyavadanasya tulAmatIva gItaM na gAyatitarAM che, tema tuM paNa bhUti-smRddhithI yukta che. jema ziva yuvati nirAlu | guNathI zobhe che tema te paNa guNathI zobhe che, jema 395. Avo ullekha upadezataraMgiNImAM che. paraMtu zivane zubha gaNuM che tema tane zubha gaNa-sevake che ethI rAjazekharanA ca0 x mAM pR. 119 temaja jinanA tuM IzvaranI-zivanI kalAyukta che. zivane (bhAlamAM) va, ca, mAM gU. bhA. pR. 126-135. staMbhatIrthamAM 391. A hakane lagabhaga maLatA lAka bAlacake staMbhanapAzvanAthanA cityanA adhyakSa kavIzvara mahalavAdInA jesiMha saMbaMdhe kahyo che te mATe juo vasaMtavilAsa saMbaMdhamAM A prasaMga varNavAyA che. 3nA sargane aMte mUkelo leka pR.16,
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 bAlendu che te racavAnuM-A bAlacaMdrane svIkAravAnuM tane tika stuti racI hatI, tenA dhanezvarasUri thayA ke yogya che, tArA karatAM bIje kayo prabhu che ? jeNe pitAnA svargastha gurU pAsethI maMtra prApta karyo A kahenAra bAlacaMdrane tenI AcAryapada sthApa hatA ane samaya nAmanA nagaranA devatA-puradevatAne nAmAM vastupAle eka hajAra kAma kharcA. prabodhyo hato. tene sarasvatInA cAra hasta jevA 549. A kartAe pitAnI hakIkata pitAnA cAra ziSya nAme vIrabhadra, devasUri, devaprabha ane vasaMtavilAsa kAvyanA prathama sargamAM ApI che ke devendrasUri thayA, te paikI chellA devendrasUrie jina moDheraka nAmanA zaheramAM (gAyakavADa rAjyanA kaDI prAsAde jyAM puSkaLa hatAM evI maMDalI (mAMDala) nAmanI prAtamAM AveluM moDherA) dharAdeva nAme prasiddha moDha mA nagarImAM mahAvIra cityanI pratiSThA karI. tenA bhadrezvara brAhmaNa hato. te dIna janone rakSata ane jinapraNIta sari ane tenA abhayadevasUri thayA ke jenuM dhamapadIzAstranA rahasyano jANanAra hatuM. tene vidyuta (vIjaLI) mRta pIne AsaDe pitAnI vivekamaMjarI ane nAmanI patnithI muMjAla nAmano putra thayA. te upadezakadalI racI. tenA ziSya haribhadra sUri padazanA pitAnA gharamAM rahetA hovA chatAM saMsArane jAla svarUpa ane sAhityamAM niSNAta thayA; ane tenA ziSya te samajato hate. haribhadrasUrinI vANI sAMbhaLI viveka bAlacaMdra. samarAdityasaMkSepAdinA kartA ane aneka rUpI saMpata meLavI mAbApanI anumatithI janamatanuM graMthenA saMzodhaka prasiddha pradyumnasUrine padapratikAprApti vrata abhyAsuM krame krame samagra kalAmAM gurU pAsethI A vi AlacaMdra dvArA thaI hatI. nipuNa thaI dIkSA lIdhI ane bAlacaMdra nAma rAkhyuM. 551 A bAlacaMdrasUrie karUNAvAyudha (pra) haribhadra sUrie pitAnA AyuSyane aMte bAlacaMdrane A. sabhA ) e nAmanuM paMcAMkI nATaka racyuM, te pitAnA padamAM sthApyA. TuMkamAM tenA dhamAcArya ane viradhavalanA maMtrI vastupAlanI AjJAthI zatruMjayasUripadapradAtA haribhadra sUri hatA. ratnazrI gaNinInA te maMDana prathama tIrthakara (RSabhadeva) nA utsavamAM dharmaputra hatA. cAlukya bhUpAlo jenA caraNamAM namatA bhajavAyuM hatuM te parathI jaNAya che ke te maMtrI ane je sarasvatInA nivAsa sthAna rUpa hatA evA zatruMjayanI yAtrAe gayA (saM. 1277) tyAre racyuM. caulukya rAjagurU padmAditya tenA adhyApaka hatA. vAdi temAM vAyudha cakravattie potAnA prANanA bhAge visari gacchanA AcArya udayarie tene sAraravata paNa pArevAne rakSaNa karyuM te prasiddha vastune ava maMtra Apyo hato. eka vakhata teNe sarasvatInuM dhyAna bIne A nATaka racAyeluM che. pitAnA samakAlIna karatAM ganidrAmAM eka mahatta AvI zAradAe kahyuM mahAkavi AsaDe racelA graMtha nAme vikamaMjarI vatsa ! tArA bAlyakALathI sArasvatakalpathI karelA ane upadezakaMdalI upara TIkAe teNe racI, mArA dhyAnathI huM tArA para prasanna thaI chuM ane jema vikamaMjarI TIkA saM. 124(7) mAM racI (kI. pUrve kAlIdAsa Adi buddhizALI mArI bhaktithI 2, 5 pI. 3, 100 ), ke je nAgaeNdra gacchanA kavIndA thayA tema vatsa! tuM paNa thaze.' A vijayasenasUrie ane baha7nA zrI padmasUrie sarasvatInA prasAdathI jeNe mahAkavitvarIti meLavI che zodhI tathA temAM devAnaMdagacchanA kanakaprabhasUri ziSya e huM A vasantavilAsa kAvya racuM chuM." teNe pradyumnasUrie sahAya karI; ane upadezakadalI para pitAne "vAdevIpratipatnasUna' tarIke oLakhAvela vRtti racI ke jenI tADapatranI saM. 1296nI prata che. (pI. 3, 100; pI. 5, 48). pATaNanA bhaMDAramAM che. (pI, 5,42). ane te uparAMta 550. pitAnI ga7 paraMparA pate upadeza kaMdalI vasantavilAsa nAmanuM mahAkAvya (gA. e. sI. naM. 7). vRttimAM ApI che ke -caMdra garachamAM pradyumna sUri banAvyuM che, temAM kIrtikAmudInI peThe vastupAlanAM thayA ke jeNe talavATakanA rAjAne prabo hato, parAkrama varNavelAM che. vastupAla mazarmA ane tenI pachI caMdraprabha sUri thayA ke jeNe jinanI prAbhA. haraharAdi kaviothI vasaMtapAla kahevAto hatA tethI te za pArevA racAyeluM che. A vivekamaMja pAka
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ vastu-tejayugamAM sAhityapravRtti, 89 nAma parathI kAvyanuM nAma vasantavilAsa rAkhyuM che. prasaMge khaMbhAtamAM pahela vaheluM bhajavAyuM hatuM. AmAM AmAM vastupAlanA mRtyune ulalekha hovAthI pAMca aMka che. tenI tADapatranI saM. 1286 nI likhita te mRtyu saMvata 1296 pachI ane te vastupAlanA prata maLI Ave che tethI te pahelAM ane vastupAlane putra jesiMhanA vinoda mATe racAyuM tethI te graMthano kArabhAra saM. 1276 mAM thayo tyArapachI racAyeluM che. racanA samaya vikrama teramA saikAnI Akharane athavA 553 udayaprabhasUri-A vastupAlanA gurU cAdamA saikAnI zarUAtanA AzarAne che e cokkasa uparyukata vijayasenasUrinA ziSya hatA. tene vastupAla che. temAM 14 sarga che ane temAM gujarAtanA iti- maMtrIe sUripadathI samalaMkRta karAvela hatA. teNe hAsa mATe keTalIka sAmagrI maLI Ave che.397 sukRtakalolinI (ka. chANI) nAmanuM prazastikAvya 552 jayasiMhasUri-te vIrasUrinA ziSya racyuM (pra) hamIramadamardana pari0 3 gA. e. sI. ) ane bharUcanA munisuvrata svAmInA maMdiranA AcArya temAM vastupAla ane tejapAlanAM sukRtyo-dhArmika hatA. tejapAla maMtrI ekadA maMdiranI yAtrAe kAryo ane yazane guNanuvAda batAvela che. vastupAle AvatAM te AcAryuM kAvyathI tenI stuti karI zatruMjayanI yAtrA karI (saM. 1277) te prasaMge A ane aMbaDanA zakunikAvihAramAMnI 25 devakulikA kAvya racAyuM lAge che, ane vastupAle pote baMdhAvelA mATe suvarNadhvaja daMDa banAvI ApavA kahyuM. vastu- IdramaMDapanA eka moTA paththaranI takhatI upara te pAlanI saMmatithI tejapAle karAvI ApyA tenI kotarAvyuM hatuM. AmAM kAvyatvanA uMcA guNa hovA smRtimAM A sUrie baMne bhAIonA A dAna mATe uparAMta etihAsika daSTie ApaNane ghaNI mAhitI eka suMdara lAMbuM prazastikAvya racyuM, ke jemAM maLe che. arisiMhanA sukRtasaMkIrtana kAvyanI mAphaka mULarAjathI varadhavala sudhInA rAjAonI vaMzAvalIe AmAM paNa vastupAlanI vaMzAvalI ApelI che ane TuMka varNana paNa Avela che. ane te ukata maMdiranI cApotkaTa (cAvaDA) ane cAlukya vaMzanA rAjAonuM bhIMtanA paththaramAM kotaravAmAM AvyuM hatuM tema lAge che. varNana ApyuM che. vizeSamAM bahu moTA graMthe ukta je ke zakunikA vihAranI majIda banAvavAmAM AvI sUrie racyA che -1 dharmAlyudaya mahAkAvya vastuche, chatAM te tenA anya nATaka graMtha hammIramadamana- pAlanA yAtrA prasaMge " lampaMka' racyuM che. (pI. 2, kAvyanI pratanI aMte lakhAyela maLI AvyuM che. 33 pI. 3, 16) tenuM bIjuM nAma saMghAdhipati (juo pAra pa28) bIjo graMtha nAme ukata hammIramada caritra mahAkAvya che. temAM prathama tathA chellA mardana (gA. o. sI. naM. 10)te gUjarAta upara sargamAM vastupAla tathA tenA gurU ane bIjA musalamAnoe karelo humale baMne bhAIoe pAchA javAcA saMbaMdhI atihAsika vRttAMta che. bAkIne haThAvyo e gUjarAtanA itihAsamAMnA eka agatyano bhAga AdinAtha ane neminAtha vagere tIrthakaronAM banAvane nATakanA rUpamAM raju karatuM kAvya che; ane caritra che. tene mAladhArI naracaMdrasUrie saMzodhyuM. te nATaka vastupAlanA putra jayantasiMhanI AjJAthI (pA. bha. tADapatra ) 2 jyotiSane graMtha nAme (khaMbhAtanA) bhImezvara88 bhagavAnanI yAtrAno utsava AraMbhasiddhi (pra. purUSottama gIgAbhAI bhAve ) 397 juo tenA para sva sAkSara cimanalAla 8 saMskRta neminAtha carita, 4-5 5DazIti ane dalAlanI aMgrejI prastAvanA, ke jenA gUDha bhASAntara mATe karma stava e be karmagraMthepara Tippana, tathA 6 saM. juo janayuga saM. 1983 bhAdra0 Adhina ne saM. 1984 1299 mAM dharmadAsa gaNikRta upadezamAlA para nA ake, upadezamAlAkarNikA nAmanI TIkA dhoLakAmAM racI 398A bhImeza-bhImezvaranA khaMbhAtanA maMdiramAM 5 pUrNa karela che. senAnA kalaza ane dhvajadaMDa vastupAle karAvyA hatA 554 vastupAlana pitAne pustakabhAMDAgAra jue jinaharSakRta vastupAlacarita 4-720, ane sukRtasaMkIrtana 1-3. jaba hato ane temAM sarva jAtanA kiMmatI ane
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 alabhya graMthane apUrva saMgraha ekatrita karyo hate 557 naracaMdrasUrie vaLI 399murArikRta anaharihara prabaMdha). prasiddha AlaMkArika mANikacaMdrasUri gharAghava para 2350 loka pramANu Tippana (je. kAvyaprakAza paranI TIkA nAme kAvya prakAza saMketa naM. 220), zrIdharakRta nyAyakaMdalI para TIkA (ke racavAmAM vyagra hovAthI vastupAle tIrthayAtrAmAM sAtha jemAM vimalasUrie sahAya ApI hatI je. 4), ApavA bolAvyA chatAM AvI zakyA nahotA. temane jAtisAra (ve. naM. 311; pI. 3, 275) ke je pitAnA pustakAlayanI sarva dhArmika graMthenI pratA nAracandra jyotiSa sAra kahevAya che, prAkRta dIpikAApavAnI AjJA karI hatI. te sUrie te maMtrIne prabodhake jemAM hemAcAryanA aSTamAdhyAyanA AkhyA"sarva dharmazAstranA eka Adaza evuM birUda ApyuM tenI rUpasiddhi che. (bu. 7 naM. 8; pa0 bhaM.), hatuM. (jinaharSakRta va. ca.). caturvizatijina stotra (pI. 5, 96) ItyAdi aneka graMtha racyA che.400 temaja svagurU devaprabhasUrinuM pAMDava- 555 vastupAla kAvyazaktinI kadara karate eTaluM carita ane udaya prabhasUrinuM dharmAbhyadaya kAvya saMzAdhyAM ja nahi paraMtu graMthakArone dhArmika temaja sAhityanA che. temanA AdezathI guNavallabhe vyAkaraNa catugraMtha racavAne pitAnA bodha ane AnaMda mATe kAvacUri saM, 1271 mAM racI. saM. 1288mAM temaNe vinavate-prerate; tenA udAharaNa tarIke nIce jaNa- racelA vastupAlanI prazastirUpa stutikAvyo giranAra vavAmAM AvyuM che. para zilAlekhamAM mojuda che. (je. pR. 32 ane 65) temaNe samaradatya saMkSepanA kartA pradyumnasUrine uttarA- 556. naracaMdrasUri ke je harSapurIya ga7nA dhyayanasUtranI vAcanA ApI hatI.01 jayasiMhasUri-abhayadevasUri (maladhArI )-hemacaMdra 558 naracaMdrasUrinA gurU devaprabhasUrie saM. surizrIcaMdrasuri-municaMdra sUrinA ziSyo devAnaMda ane 1270 lagabhaga "chI aMgepaniSa-jJAtA dharmakathA yazobhadra,temanA ziSya devaprabhasarinA ziSya hatA te ane triSaSTizalAkA purUSacaritra ityAdi joine vastupAlanI saMdhayAtrAmAM gayA hatA ne tenI sAthe kautuhalathI pAMDavonA caritra rUpe' 18 sarganuM 8000 ghaNo paricaya dharAvatA hatA. temane ekadA vastupAle laeNka pramANa pAMDava caritra mahAkAvya racyuM tenuM vijJapti karI ke "Ape mArA zira para hAtha mUkavAthI huM yazobhadrasUri ratnacaMdrasUri ane naracaMdrasUrie saMzesaMdhAtipatya pAme, seMkaDe dharmasthAno ane dAna- dhana karyuM hatuM. (pI. 7, 132; 10 naM. 1748 praka vidhio karyA, ane have janazAsanakathAo sAMbhaLavA 399. "murArinuM anadharAghava gujarAtamAM dhaNuM priya mAruM citta ukaMTha che tethI temaNe 15 taraMgomAM kathA- thaeluM mAlUma paDe che, kAraNake tenA upara mAladhArI ratnasAgara rame. (saM. 1313nI tADapatranI prata pA. devaprabhAcAryane anardharAghava rahasyAdarza (graMtha 7500), sUci) vizeSamAM eka vijJapti karI ke "ati vistRta temanA ziSya naracaMdrAcAryanuM murAri Tippana (graMtha ane ati saMkSipta evA graMthe che te kalezathI 2500) ane tapAgacchanA jayacaMdrasUrinA ziSya jina harSanI anardha rAghavavRtti ema traNa TIkAo che.-sva0 dalAla. samajAya che ane kAvyarahasyane nirNaya tethI thaI 400. A naracaMdrasUrinA vaMzamAM padyadevasUri-zrItilakazakato nathI te ati vistRta nahi paNuM kavi sariziSya rAjazekharasUrie zrIdharakRta vAyarkala para kalAnuM sarvasva jemAM AvI jAya ane dukheMdhane paNa paMjikA (pI. 3, 27ra-ra75) racI che temAM naracaMdrasUrinA bedhaka thAya evuM ananyadRza zAstra kahe,' AthI gaMce jaNAvelA che ke- ' te sarie pitAnA ziSya narendraprabha surine te ribanamArNAdhavarANe ja riTarna 2 jaMlyAM graMtha racavAnI AjJA karatAM vastupAlanA AnaMda mATe tAra kayotiSamadamaNaH prAkRtAmaNi 2 /11/l nareMdraprabhe ATha prakaraNamAM alaMkAramahodadhi nAmo 401. zrImate nAya namoDatu majhadhAro ! graMtha racyo. dade me'nusarA yenottarAdhyayanavAcamA // 23 //
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ vastu-tejayugamAM sAhityapravRtti, kAvyamAlA sane 1911. tenuM gU. bhA. bhI. mA. 560. A samaye aneka pustakonI tADapatra para taraphathI mudrita ); vaLI devaprabe dharmasArazAstra402- pratie lakhAI hatI. te paikI keTalIkano ullekha apanAma mRgAvatI caritra pAMca vizrAmamAM (jesa. upalabdha thAya che te A pramANeH-saM. 1274mAM pR. 22) tathA murArinA anardhArAdhava para anardhArAghava siddhasUrie jinabhadra gaNikRta kSetrasamasa para racelI kAvyAdaza: (graMtha 7500 ) racAM. ukta nareMdraprabhe TIkAnI (pA. sUci naM. 44) saM. 1275mAM tADapatra alaMkAra mahodadhi uparAMta kAmukeli nAmane para karmavipAka TIkAnI (pA. sUci naM. 20), saM. graMtha rao hatA.403 1284mAM tADapatra para zrIcaMdrasUrikRta chatakalpacUrNi papa9, A samaye kavIndrabandha' nAmanuM birUda (pA. bha. pI. 5, 129), nI pratA lakhAI tathA dharAvanAra yazavIra te jAbAlipuramAM cAhamAna rAja AdhAdugamAM jaitrasiMhanA rAjyamAM ne jagatasiMhanA udayasiMhane maMtrI hatA. e bahuzruta vidvAna ane mahAmAtyapaNAmAM hemacaMdra nAmanA zrAvake samasta rAjanItinipuNuM pradhAna hatA. mahAmAtya vastupAla siddhAMtone uddhAra karyo eTale ke sarva sUtro teNe tADapatra tathA tejapAlanI sAthe AnI gADha maitrI hatI. teja- para lakhyAM-lekhAvyAM. A pikI dazavaikAlika, pAkSika pAlanA banAvelA Abu paranA neminAtha catyanA sutra ane edha niryuktinI prato khaMbhAta zAMtinAthanA zilpakAmamAM eNe keTalAka deze batAvyA hatA.. bhaM. mAM vidyamAna che (pI. 3,52). saM. 1286mAM (juo jinaharSanuM va0 ca0). teNe mAdaMDImAM saM. jayasiha surita hamIra madamananI tADapatra para 1288mAM biMba pratiSThA tathA saM. 1291mAM Abu lakhAyelI prata hAla je bhaM. mAM che. saM. 1288mAM para devakulikA karAvI hatI:04 govinda gaNikRta kamastava TIkAnI prata gurU deva nAganI AjJAthI zIlacaMdra jinasuMdarI nAmanI 402. tatkamiko devaprabhasUriH kila pAMDavAyanacaritraM / gaNinIne mATe tADapatra para lakhI (pA. bhaM, kI.3 zrI dharmasArazAstraM ca nirmame sukavikulatilakaH / naM. 148) garga RSikRta karmavipAka paranI paramAnanda sUrikRta TIkA ane baha6 gacchIya haribhadra surita -rAjazekharakRta nyAyataMdalipaMjikA pI. 3, 275. 403. tasya guroH priyaziSyaH prabhu nareMdraprabhaH AmikavastuvicArasAravRtti lakhAI (pA. sUci naM. 19 ) saM. 128lmAM drAcArya kRta odhaniyukti mAvAH | yo'laMkAramahodadhimakarotkAkutsthakeliM ca // 16 // vRtti, malayagirita piMDaniyuktivRtti, dazavaikAlika, -ejana, te paranI niyukti tathA haribhadrasUrikRta TIkA tADapatra 404, mAdaDI te hAlanuM mAdrI ke je erapurAreDathI para lakhAI (je. 41 ) saM. 1291mAM lakhAyelA 30 maila pazcima jodhapura rAjyamAM AveluM nAnuM gAma che, eka tADapatranA pustakamAM (5. bhaM.) siddhasena, te te vakhate moTuM zahera haze. tyAMnA be zilAlekhe saM. pAdalipta, malavAdi ane apabhadinAM prAkRta padyamAM 128nA jana' tA. 13-1-27 pR. 787 mAM prakaTa caritra che. bappabhaddhi caritramAM gADavAnA kartA thayA che te parathI jaNAya che te varSamAM kharaka gacchA- apadharAyane a5bhadie jane banAvyo e vAta cAnA caraNenA upAsaka zuddhavaMzI samasta rAjAomAM navRta thazavAlA ane udayasiMhanA putra yahovIra maMtrIe giranAra Adi tIthenI mahAna ADaMbara sAthe yAtrA vagere svamAtA udayazrAnA kalyANa pote karAyelA ciyamAM jeTha dharma karavAthI dharmavIra ane rAjA-mahArAjAonuM paNa zada 13 budhe zAMtinAthanuM biMba tathA jinayugalanI mAnamardana karavAthI yuddhavIra-ema trividhavIra cUDAmaNI kAryotsargastha mUrti e zAMtisUrie pratiSThita karI; ane kahevAtuM hatuM. te pitAnA puNyArthe A yAvIra ke jene saM. 1290nA lekha mATe juo ji0 2, naM. 108-09- sarasvatI ane lakSmI e ekIsAthe aMgIkAra karyA che teNe temAM jaNAvela che ke tenA pitAnuM nAma maMtrI zrI sumatinAthanI pratimayukta eka, ane potAnI mAtA arthe hadayasiMha hatuM ke je vipula dhanatuM dAna karavAthI dAnavIra, padmaprabhanI pratimavALI bIjI ema be devakulikAe karAvI.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 vaNavelI che. A prAkRtacaritre prAcIna hovAthI sUri (saMmati TIkAkAra)-dhanezvara-ajitasiMha-vardhasaMskRta karatAM vadhAre vizvasanIya che (sva. dalAla ) mAna--zAtibhadra-bharatezvara-vairasvAmI-nemicaMdrasAga saM. 1292mAM vIjApuramAM devabhadragiNi, paM. malaya- rendusUri ziSya ) mANijyacaMdrasUri ke jemaNe saM. kIrti, paM. ajitaprabhagaNi vagerenAM vyAkhyAnathI 121 (4) 6 mAM kAvyaprakAzasaMketara hatuM temaNe samasta zrAvakee saMdhanA paThana-vAcanAtha malayagiri- pAzvacarita (pI. 3, 157; je. 5) bhinnamAlavaMzIya kata naMdITIkA tADapatra para lakhAvI. (pI. 3, 36 ) zreSThi dehaDanI prArthanAthI saM. 1276mAM divALI saM. 1294mAM staMbhatIrthavAsI zrImAlavaMzIya Tha. dine velAkUla zrIdevakUpakamAM pUrNa karyuM; ane zAMtinAtha sADhAsuta Tha0 kumArasaMhe nizIthacUrNinI prata tADapatra caritAdi (je. ka. 49 ) graMthe racyA. saM. 1277mAM para lakhI (ka. naM. 38 ) saM. 1295mAM zrImana mUla caMdraprabha sUrikRta prAkRta samyakatva prakaraNa darzananalakamAM mahArAjA jayatugidevanA rAjyamAM mahApradhAna zuddhi para cakezvarasUrie adhUrI TIkA mUkI svarge jatAM dharmadevanA samayamAM upakreza vaMzanA citrakUTavAsI tenA praziSya pUrvokta tilakAcAryo pUrI karI; (kAM. sA sAllAke karma stava tathA karmavipAkanI TIkAnI vaDe. naM. 169 ) ane temaNe saM. 1296mAM Avazyaka tADapatra para prata lakhI (je. pR. 26 ) ane teja niyuktilaghutti (pI. 2, 6; pI, 4, 74 ) temaja vaSa mAM vIsaladeva rAjya daMDAdhipati vijasiMhanA dazavaikAlika TIkA (pI. 5, 6-para) tathA bIjA vArAmAM saMDeragacchIya gaNi AsacaMdra zi0 paMDita sAmAcArI-jaina sAdhu zrAvakanA AcAra-saMbaMdhI guNAkare pavidhAvazyaka vivaraNa taMga zAstramAMthI) nI saM. 1304mAM aneka graMtha para vRttio jevI ke zrAvaka tADapatra para prati lakhI (pA. sUci naM. 37) saM. prAyazcitta sAmAcArI-pauSadhika prAyazcitta sAmAcArI1296mAM ta. devendrasUri,vijayacaMdrasUri, upA.devabhada- caityavaMdanA vaMdanaka-pratyAkhyAna laghuvRtti-zrAvaka pratigaNinA vyAkhyAnanI asarathI vIjApuramAM nAgapurIya kramaNa sUtravRtti-sAdhu pratikramaNusUtra laghuti (pI. zrAvake e pAkSika pratikramaNanI cUNi ane vRtti 4, 108), pAkSikasUtra-pAkSikakSAmaNukAvacUri Adi tADapatra para lakhAvI (pI. 1, 35; khaM. zAMti. bhaM.) racI. (jesa. pra. 20, 36) teo saM. 1304 sudhI ane te varSamAM mahArAjA bhImadevanA rAjyamAM mahA- vidyamAna hatA. maMDalezvara rANaka vIramadevanI rAjadhAnImAM vidyapura 563. vaLI saM. 1278mAM caMdrakulanA vardhamAna (vIjApura)mAM rahIne malayagirikRta saMgrahiNI TIkA sUri-jinezvara-navAMgIvRttikAra abhayadeva-jinavallabhatADapatra para lakhAI (je. 35.) jinazakhara-pandu ziSya abhayadevasUri (bIjA) pa61 A samayamAM (saM. 1290 pachI) e "zrI' e zabdathI aMkita jayantavijaya kAvya vizeSAvazyaka para ziSyahitA nAmanI TIkAnI tADapatra (pra. kAvyamAlA naM. 75), saM. 1280mAM zrIprabhasUrie paranI prata AzAditya nAmanA kiMje lakhI te lekhake hemacaMdranA kArakasamuccAdhikAratrayamAMthI pahelA be kha0 jinapatisUrinA paramabhakta moDha vaMzIya zAMti adhikAra para vRtti, saM. 1281mAM lakSmIdhara tilakanAmanA zrAvakane yamati nAmanI bhAryAMthI thayela maMjarIkathAsAra, saM. 1282mAM (kha0 jinapatisUri pradyumna nAmanA putranI bhAryA lakSmI mATe prazasti zi0) ukta pUrNabhadra gaNi e sthAnAMga-bhagavatIracI prAMte mUkI che. te lakSmIe vardhamAna (vaDhavANa) RSistavamAMthI uddharI atimuktacaritra pAlaNapuramAM, nAmanA puramAM devabhadrasUrinAM vyAkhyAna sAMbhaLI A ane teNeja sa. 1285mAM jesalameramAM cha paricachedaprata lakhAvI teja sUrine arpaNa karI te bhAM. I. vALuM dhanyazAlibhadracarita temaja jesalameramAM saM. mAM mejUda che. 1305 bANazanyAnalagnau?) kRtapuNyacaritra (mATI 562 A vastu-teja-yugamAM bIjA ghaNA graMtha. TolI bhaM. pAlItANA) Adi racyAM. A dhanyazAlikAre thayA - saM. 1276mAM rAjagachanA abhayadeva- bhadracaritamAM sarvadevasUrie sahAya ApI che ane vALa dhanyazAlita) kRta hatyazAla
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ vastu-tejayugamAM sAhitya pravRtti tenA saMzodhaka suraprabhavAcaka hatA ke jemaNe vadi paikI surASTra navahajAra gAmane, lATa deza ekavIsa yamadaMDa nAmanA digaMbarane khaMbhAtamAM jItyo hato, hajAra gAmane, gUrjara deza sittera hajAra gAmane kAlasvarUpakulaka vRtti racI hatI ane jemaNe caMdratilaka vagere jaNAvyuM che. prAyaH A vinayacaMdra saM. 1286 upAdhyAya ane vidyAnaMdane abhyAsa karAvyo hate. mAM mallinAthacaritra mahAkAvya racyuM ne udayasiMhe racelI 564. saM.1285nA arasAmAM pArzvanAtha caritrAdi dharmavidhivRttine sudhArI-zodhI. (ka. chANI) viMzati (20) prabaMdhanA kartA AcArya vinayacaMdra 565. saM. 1285nA varSamAM jagacaMdrasUrie vidyamAna hatA. temane kavizikSA nAmane kAvyasAhitya ugra tapa AdaryuM hatuM tethI mevADanA rAjAe tapA' para racela (vinayAMka) graMtha tADapatra para pATaNa birUda temane AghATamAM ApyuM ane tenAthI "tapA bhaMDAramAM vidyamAna che. (pA. sUci naM. 59) te kavi -gaccha' sthapAyo. (mevADanI gAdI para saM. 1270 temAM kahe che ke bappabhaTTI gurUnI vANImAM kavizikSA thI 139 sudhI jaitrasiMha nAme rAjA hatA. saM. kahIza (navA thI mAratAM seva vAghamaTTipura- 128 sudhI mevADanI rAjadhAnI nAgadandaha-nAgahaMdari | vyakSiA prANafma nAnArAtri- hAlanuM nAgadA zahera hatuM, te tUTayA pachI citeDa nirIkSaNAtA) bappabhaTTI kAvyazaikSa kahevAtA hatA; rAjadhAnI thaI. AghATa te udayapura pAsenuM AhADa ane temanI racelI kAvyazikSAno vinayacaMdra potAnA ke je mevADanuM eka prAcIna nagara hatuM.) A tapA graMthamAM upayoga karelo haze. prastuta zikSAmAM te jagacaMdrasUri ane tenA ziSyamaMDaLane vastupAle 401 vakhatanA 84 dezanI 45mAhitI ApelI che; te gUjarAtamAM ati mAna ApyuM ane tethI gujarAtamAM 405 corAzI dezenAM nAma nIce pramANe gaNAvelAM che - tapAgacchanA prabhAve atyAra sudhI jabare cAlyo 'caturazItirdezAH gauDakanyakubja kaullAka kaliMga aMga AvyuM che. A jagacaMdrasUrinA ziSya vijayavaMja kuna sAnya vImAkSa moju phaMTA mArava- caMdrasUri te mULa vastupAlanA gRhamAM lekhe kama lohita pazcima kAchavAlabha sArASTra kaMkaNa lATa zrImAla dazazatAni / dvAviMzati zatAni mahitaTaM / nava sahasrANi arbudamedapATa maruvarendra yamunAgaMgAtIraaMtarvedi mAgadha suraassttraaH| ekaviMzati sahastrANi lATadezaH / saptati madhya kurukAhala kAmarUpa kAMcI avaMtI pApAMtaka kirAta sahastrANi gUrjaro dezaH pAratazca / ahUDalakSANi brAhmaNasauvIra auzIravAkANa uttarApatha gurjara siMdhukekANa nepAla pATakaM / navalakSANi DAhalAH | aSTAdazalakSANi dvinaTakka turaSka tAikAra barbarajarjara kAzmIra himAlaya vatyadhikAni mAlavo deshH| SaDatriMzallakSANi knykubjH| codags zrI rASTra saMkSiNApatha siMdhara cIjha DhaurA anaMtanattarArtha rakSiArtha reti -Tuka eTale che pAMDu caMdra viSya kavi zrIparvata virbha dhArA- gAmane samudAya; ItyAdi-sva. sAkSara cimanalAla dalAlane harAnI tAva mahArASTra samIra narmAtaTa dvArAAti "pATaNanA bhaMDAre ane khAsa karIne temAM raheluM apabhraMza hIcA rUlyAri buTA uttarAtri tArA tathA prAcIna gujarAtI sAhitya" e lekha. (pAMcamI gUjarAtI sA. pariSadane ahevAla) mAtarAdizcaturviMzatiH / vaDU ityAdi SaTtriMzat / bhAli 401. tadAdivANadvipabhAnu varSe 1285 zrI vikramAt jjAdi catvAriMzat / hrsspur|di dvipaMcAzat / zrInAraprabhRti SaTpaMcAzat / jaMbUsaraprabhRti ssssttiH| paDavANa prabhRti bRhad gaNAho'pi tapeti nAma zrIvastupAlAdiSaTsaptatiH / darbhAvatIprabhRti caturazItiH / peTalApadra mircamAna: " prabhRti caturaruttarazataM / SadirAlukAprabhRti dazottaraM zataM / -munisuMdara guvavalI . 96. bhogapuraprabhRti SoDazottara zataM / dhavalakka prabhRti paMca- A guvAMvalImAM jaNAvyuM che ke AghATapuramAM pazatAni | mALavAvAsamamarAnDA yAtrasRti sabhAmAM 32 digaMbara vAdIne jItavAthI rAjAe jaga* vArtAni jaturvarArAtAni ! caMdrAvatIvrati maNa- caMdrane "hIralA" evuM birUda ApyuM. le. 106.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainayuga bhAdrapadathI-kAtaka 1985-6 karanAra maMtri-hisAbI mahetA hatA ane tene maheMdrasUri A haze. A maheMdrasUrinA ziSya (prAyaH AcAryapada apAvavAmAM paNa vastupAlanI sAmelagIrI bhuvanatuMgasUrie) catuH zaraNAvacUri racI (lIMga) hatI. (munisuMdarakRta gurnAvalI lo. 122-125) A 569. vaLI saM. 1294mAM caMdra kulanA vibudhavijayacaMdrasUrithI "vRddha pizAlika tapAgaccha' sthapAyo. prabhasUri ziSya padmaprabhasUrie munisuvratacarita (pI. 566. saM. 1286mAM nAgoranA rahIza dehAnA 3, 302) ane kuMthucarita (ke jenI saM. 1304nI putra pUnaDa ke jeNe saM. 1273mAM biberapurathI zatru prata jesa. bhaM. mAM che) racAM. pArzvastava bhuvanadIpaka jyanI prathama yAtrA karI hatI teNe zetrujyanI yAtrA AdinA graMthakAra A padmaprabha che ke bIjA tene mATe saMgha kADhaye. ane vastupAle bhakti sArI karI nizcaya thayo nathI. sAthe rahI yAtrA karI hatI. (ca. pra.) saM. 1287mAM pa70. saM. 1295mAM kha. jinapatisUri ziSya sarvadevasUrie jesalameramAM svapnasatatikAvRtti racI sumati gaNie mUla jinadattasUrikRta gaNagharasAI( kAM. chANI). zataka para bahavRtti racI. te vRtti pahelAM khaMbhAtamAM 567. kha0 jinapatisUri ziSya jinapAla upA- AraMbhIne dhArApurI-nala kacchakAdi vihAra karatAM dhyAye (ke jemaNe saM. 1262mAM sthAnaka vRtti ane karatAM chevaTe maMDapadurga-mAMDavagaDhamAM pUrI karI, ane pachI sanatakumAracakricarita mahAkAvya saTIka racela tene jaina vidvAna jalhaNe lakhI; ane tene prathamAche ) saM. 1292mAM jinadattasUrikRta upadeza rasAyana darza kha. jinezvarasUri ziSya kanakacaMdra lakhyo. (jesa. para vivaraNa, saM. 1293mAM jinavallabhasUrikRta 39, je. pra. 50; bhAMDA. rI. 1882-83 pR.48). dvAdaza kulaka para vivaraNa ane paMcaliMgI vivaraNa- Aja varSamAM udayasiMhasUrie jinavallabhanI piMDaTippana, saM. 1294mAM jinadattasUrikRta carcarI vizuddhi para sUtra sahita 703 zloka pramANu dIpikA nAmanA apabhraMza kAvya para vivaraNa, (pra. gA. e. racI. (pA. sUci). sI. ) tathA te uparAMta svapnavicArabhASyAdi racyAM. pa71 saM. 1296mAM guNAkarasUrie nAgArjuna (apabhraMza kAvyatrayI. prastAvanAM pR.65-70, jesa. kRta garatnamAlA para vRtti karI; saM. 1298mAM pra. 41. venaM. 1623). caMdragacchamAM (bhadrezvarasUri-haribhadra-zAntisariabhaya568. saM. 1292mAM digaMbarI paMDita AzAdhare deva-prasannacaMdra-muniratna-zrIcaMdrasUriziSya) devendratriSaSTismRti mAlavAnA paramAra devapAlane rAjyamAM sarie pa730 zloka pramANa upamitibhapajpacakathA ane saM. 1300mAM jayatugi deva (jayasiMha)nA sArahAra (pI, 6, 40) ro ke jenuM saMzodhana prasiddha rAjyamAM dharmAmRta zAstranI racanA karI. A uparAMta saMzAdhaka pradyumnasUrie karyuM hatuM, A dasUrine teNe aneka graMtho racyA che. sUripada tenA gurU zrI caMdrasUrinA paTTadhara yazadeva569. saM. 1294mAM . dharmadheSa sUrinA sarie ApyuM hatuM. ziSya ane paTTadhara mahendrasUrie ukta dharmaSanI pa72. gUrjarezvara bhImadeva ane mahArANA zatapadImAM keTalAka prazrane umerI, udharI, kamaracanAmAM vIradhavalanA mahAmAtya, gUjarAtanA gauravane vistArakavacita pheraphAra karI te zatapadI-praznottara paddhatine nAra, prauDhapratibhAsaMpanna, lakSmI ane sarasvatInA samuddhAra karyo (pI. 1, 12; pI. 5, 67). ke lADIlA dharmaputra, tejapAlanA cha baMdhu, pitAnA jenI saM. 1300 mAM lakhAyelI prata pA. bha. mAM pracaMDa bAhubalathI vairIonA vikramane parAsta karanAra che. vaLI teNe 111 gAthAnuM tIrthamAlA tetra- yuvIra, dilhInA sulatAna majadIna pAdazAhane pratimA stuti prAkRtamAM saTIka racyuM (buha. 8 naM. vicakSaNatAthI gUrjarabhUmi sAthe saMdhi karAvanAra, mahA418 mu. vidhipakSa pratikramaNa. bhI. mA.) jIrAvallI rANA vIradhavala dvArA zatru jyanI pUjA mATe aMkevApArzvanAtha stotra (pI. 1 naM. 316)nA racanAra vAliya gAma zAsanamAM apAvanAra, zatruMjya-gira
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ vastu-tejayugamAM sAttuitya pravRtti jonAra, nAra-Akhu vagere aneka tItha sthAna mAM-devamaMdirAmAMsAyAtrA mahAtsavamAM tathA sekA anya dharma" sthAnakamAM karAya ane tenI saMkhyAmAM lIna sarvyaya karanAra dharmavIra, caturatApUrvaka nirdoSa dharmAMcaraNA AcarI kaliyugamAM paNa kRtayugane utAranAra sa danAne sanmAna ane samabhAvathI vizmAnA AzrayadAtA, vadhu dhArApara varasAvI purUSa pATaNanA gUrjara rAjyanI sthApanA samasta cAkAne saMtuSTa karanAra dAnavIra, naranArAyaNana mAthI thayelI che; ane vanarAjanA samayathI pATaNa mahAkAvya AdIzvara manArathamaya rAtra muktijanonA makhindu tarIke prasiddha thayela che, jena vagere racanAra, vicAracatura, vivekavAcaspati vikhyAta dhama tathA tenA AcAryone maLatA zAthI maMtrIdhara vastupAlanuM che rAtreyanI teramI yAtrA mATe 10 thI 13 mA zataka sudhImAM jata AcAryoe prayANa karatAM mAgamAM vi. sa. 1296mAM mAyamAsanI gujarAtanA pATanagaramAM tathA anya sthaLAe rahIna paMcamI tiSie ravivAranA prathama paDhAramAM dharmarAja ghaNA agatyanA candA cIne gujarAtanuM sAhitya - putrI sati sAthe pANigrahaNa thayuM-spegamana thayuM,utpanna kareluM che. jaina AcAryAe eka sAhitya ( 6 vi). maMtrI tejAba 2, 1404mAM svagastha thayA. 408 pa3 vastupAtranA mukhathI mRtyu paTemAM je po nIkaLelAM rAjarAbara jaNAve che tethI tenI aMtargata bhAvanAnuM svarUpa samajAya che. zAstrAbhyAso jinapadanatiH saMgatiH sarvadAryaiH sadagutAnAM guNagaNakathA doSavAde ca mInam / sarvasvApi priyativaco bhAvanA cAtmatattve sampadyanta mama bhavabhave yAvadApto'pavargaH // 574. i. sa. 13meA sakA sAmezvara deva, nAnAka paMDita, sumaTa, arjita, amaracaMdrara vagere samakAlIna kavionA tejathI ujjvaLa dIpe che. A suga sAhityanA vikAsanA hatA. kumArapALa, bhImadeva, lavaSNuprasAda, vIradhavala, vIzAya, vastupALa, tejapALa vagere sAhityanA rAkhAna uttA hatA. bheja ane vikramarAjAnI sabhAmAM jema kavimaDaLeA maLatAM, tema pa A samayamAM gujarAtanA rAjanI samAe paNa vividha dezanA jimnanI cAturI banAvavAnuM sthAna hatuM. aneka nAnA moTA kajigneza tyAM ekaThA thatA, paraspara spardhA karatA, ane jyAM kavitA aDhaLaka dravya prApta karavAnuM sAdhana hatuM tyAM 'kAvyacaurane abhAva na hoya te svAbhAvika che, ma 408 sva. ta. ma. tripAThIne eka chaNa pratanA pAnAmAM paNa lakheluM maLyuM hatuM ke 'kuM. 1216 mad. vastupAo vivuM gataH | bAda karIe te! gUjarAtanuM sAhitya atyaMta kSudra rakhArI. sAhityanI pravRtti pustakAnA saMgraha vagare azakya che ane tethI jenoe potAnA dhArmika sAhitya uparAnta bauddha tathA brAhmaNa graMthA 'pATaNa, khaMbhAta vagerenA sthaLAnA bhaMDArAmAM saMcaDhelA hatA; ane mA bhaMDArAnA lIdhe bauDhI tathA brAhmonA prAcIna prathA je kAma paNa ThekANethI maLe nahIM tevA ahiMyA upalabdha thayelA 417 saM. 1204 mahaM tenaHpAcho vivuM taH // ' jyAre 20 pra. mAM vastupAlanuM ane tejapAlanu mRtyu sa. 1298 ane 1308 mAM anukrame thayeluM jaNAveluM che, te ThIka nathI. 409. pre|0 AnandazaMkaranA lekha gujarAtanu sauMskRta sAhityaH be viSayanuM dhADu rakhAdA~na.(trIcha gU. sA. paSi ahevAla) 410. sva. cImanalAla dalAlanA lekha ke pATaNanA ' 407. paMDita lAlaca'danA lekha 'siddharAja ane jaine'bhaDArA ane khAsa karIne temAM raheluM apabhraMza tathA prAcIna gujarAtI sAhitya ' ( surata g. sA. pariSa ahevAla) temaja temanA lekha nAme pATaNanA bhaDArA'lAibrerI miselenI-julAIthI akaTAbara sane 1915.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 laMDananA patra. (gatAMka pR. 484 thI cAlu) lakhele gaI kAle maLyo! kAraNa e che ke themasa laMDana tA. 11-7-28 kukanI oNphisamAMthI jema jema patronuM vizleSaNa thatuM aSADha vada 9 budhavAra 1984 jAya tema tema e loko TapAlamAM ravAnA karatA jAya. priya rajISTa vagere patre ekadama judA kADhI le che ane * * A aThavADiyAmAM khAsa kAMI jovAyuM bAkInA pachI dhIme dhIme chAMTatA jAya ane ravAnA nathI. kensIMgTana gArDana pelesa karIne je jUna karatA jAya. enI oNphisa eTale eka jabaradasta rAjamahela che te eka divase jaI Avyo. emAM piSTaoNkisaja che. hajAro kAgaLe enI mArkata rANI vikaToriyAne janma thayo hato. ane enuM musApharane Ave che ne jAya che. e, bI, thI laIne bALapaNa paNa emAMja vyatIta thayuM hatuM. amArA jheDa sudhInA dareka akSaravAra judA judA kaMpArTameMTa makAnathI bahu pAseja e mahela Avelo che. che ne te darekamAM akeka chokarI kAma karatI hoya che. * * hamaNAM Rtu bahu sArI rahe che. varasAda mAruM nAma muni eTale mAre "ema' nA khAnAmAM ke vAdaLa nathI. sUrya tape che ne Aje te jANe jaine mAruM kArDa ApavuM ane TapAla mAMgavI. heya Aso mAsano anubhava thato hoya ema lAge che. te tarata kADhI Ape, na hoya te te javAba Ape. paMjAbI mI. dArAne citrasaMgraha pharI joyo. AvI ja rIte beMkanA khAtAo, lagejanA khAtAe, ghaNo kiMmatI saMgraha che. e badhI sAmagrI joIne relave TIkITanA ne sTImaranI TIkITanA khAtAo, hiMdusthAnanI vibhUtine saMhAra kevI rIte thaI rahyA che moTara vATe musApharI karavAnA khAtAo, videzI te mATe manamAM bahu bahu duHkha thayuM. e mANasa nANuM puruM pADanArA khAtAo vagere aneka khAtAo vyApArI to che ja, paNa tenI sAthe abhyAsI ane dezapremI paNa che. kalAkonA kalAko besIne vAte enI oNphisamAM kAma karatA hoya che. duniAnA karIe chIe, kAMI kAMI vAMcIe chIe ane raDIe game te bhAgamAM ApaNe musApharI karavI hoya ane paNa chIe. emaNe mane ceDAMka yurepiana citro te game te vAhana-jemake moTara, relave, sTImara, vimAnavidyApIThamAM mokalavA mATe ApyAM che. citrakaLAne dvArA karavI hoya to tenI badhI vyavasthA e Aphisa abhyAsa karavA icchanAra prAthamika abhyAsIne e karI Ape che! keTalI badhI vyavasthA ane keTalI upayogI che. AvatA melamAM e mokalavA irachuM ? badhI yojanA ! ane avI te ahiM aneka kaMpachuM. bahu moTo ane vajanadAra che tethI peka vagere nIo ane nIo ane aiphiso che. karavAnI khUba mAthApheDa che. evuM kAma sahelAIthI muMbaIthI mAruM rajIsTarDa patra AvyuM te mAruM thaI zake tema nathI. peka karavA mATe tevAja koI nAma ThAma lakhI laI, pAsaporTa joI, mArI sahI dhaMdhAdArIne tyAM javuM joIe ne te mAMge te paisA laIne mane ApavAmAM AvyuM te laIne pachI huM ApavA joIe. jinavijaya, beMkiMga DipArTameMTamAM gaye. tyAMnA mANase DrAphaTa joyo, mArI sahI mAMgI, nAmaThAma pAsaporTa vagere laMDana tA. 25 julAI, 28 tapAsyAM, ne traNa miniTamAM mane paisA ApI dIdhA. zrAvaNa suda 8, budhavAra, 1984 muMbaImAM ATalAja kAma mATe ochAmAM ochI traNa eka kAgaLa Aje nAsto karatI vakhate maLe. kalAka joIe. tyAMthI pachI TrAvelIMga cekanA DipA5 mI tArIkhane lakhelo Aje maLyo ane 6 ThIe TameMTamAM gayo. tyAM te paisAnA TrAvelarsa ceka levAnA
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ laMDananA patro hatA. eTale traNa miniTamAM badhA phroma upara sahI- heMDabega avazya rAkhe che. e bega vagaranI eka o vagere karAvI lIdhI ne kahyuM ke sAMje pAMca vAgyA paNa strI jAtine meM hajI sudhI rastAmAM joI nathI. sudhImAM AvIne ceka laI jaze. e TAIme tyAM eTale AvI bega namunA tarIke mokaluM chuM. ane jaIne ubhA ne rasIda batAvI ke eka miniTamAM upayoga ahiMnI strIone dara minITa hoya che. ApaNane ApaNA ceka ApI dIdhA. tyAMthI pachI paisATakA emAM rakhAya, rUmAla emAM rakhAya, jarUrI TIkITaDipArTameMTamAM jaIne eMTavarpanI TIkITa laI kAgaLo vagere emAM rakhAya ne vadhAre mahattvanI lIdhI. TIkITa kADhavAnI paNa evI sugama rIta karI vastu je ahIMnI strIo mATe che te meM para lagArAkhelI che ke pAMca minITamAM game te sthaLanI ne DavAnA pAuDaranI DabI ane tene lagatuM sAhitya te game te mArganI TIkITa karI Ape. ApaNane rela emAM rakhAya. ApaNane te e joIne kAMIka navAI ke sTImaranI sITa rIjharva karAvavI hoya te te paNa lAge kAMIka hasavuM Ave ne kAMIka zarama paNa Ave karI Ape. kaI paNa zaheramAM agAuthIja hoTe- paraMtu ahiMnI strI jAti mATe e bhAre Avazyaka lanI erejameMTa ApaNane joItI hoya to te paNa vastu manAya che ke teNe potAnuM moTuM hamezAM dara karI Ape. ApaNe mAtra pAuMDa gaNI gaNIne Ape kSaNe pAuDarathI raMgeluM rAkhavuM joIe. relamAM juo, javA bAkI badhuM e karI Apaze. ApaNe AkhA TrAmamAM juo, meTaramAM juo, resTorAmAM juo ke jagatanI musApharI karavI hoya ne kahIe ke dareka pachI game tyAM beThelI ke cAlatI juo-ahiMnI dezamAM dareka darzanIya vastu batAvI zake ane tenuM strI, 12 varSanI chokarIthI laI 72 varSanI buTTI varNana samajAvI zake evo eka mANasa sAthe joIe sudhAM, be cAra miniTe pitAnI heDabega ughADe, tete te paNa e Aphisa ApavA taiyAra che. A te mAMnA kAcamAM meMduM jue ne pachI pAuDaranuM kumaDuM vyavasAya A te vyApAra ne A te udyAga. A laI jyAM jarUra hoya tyAM te pherave ne pAchI kAme rIte lAkho karoDo rUpIA meLavAya che ke dezanI lAge. bAkI ahiMnI strIo keTalI badhI puruSAthI mRddhi vadhArAya che. che, keTalI udyogI che ne keTalI bhika che e badhuM Aje budhavAra che. AvatI kAle sAMjanI A te avasare lakhIza. ThanI gADImAM nIkaLI huM eMTavarSe jAuM chuM. TIkITa chokarAo mATe javAnAM ahiMnA thehAMka trA laI lIdhI che. Aje badhe sAmAna peka kara che. ne thoDIka IMgrejInI tevI cepaMDIo je banaze te peka karavAnI mArI rIta tame jANo ja che. laMDa. Aje laIne mokalIza. namAM Ave 1 mahino ne upara 18 divasa thaI gayA. lagabhaga, ahiM doDha mahine rahevAthI mane ghaNuM ATalA divasa ahiM ghara karIne ja jANe rahyA jJAna ane anubhava maLI gayAM. have AkhA yuropamAM hoIe tevuM lAge che mATe sAmAnasumAnane goThavavAnI musApharI karatAM mane jarAe muMjhavaNa thAya tema nathI. mAthAkuTa ubhI thAyaja ne. huM sIdhe ahiM Avyo te ghaNuMja kAryasAdhaka thaI be pArsala gaI kAle tamArA tarapha ravAnA karavA paDe ravA paDayuM. jo ke abhyAsane avakAza maLyo nathI DogAM karAe sevA mATe paNa te karatAM bIjuM ghaNuM Avazyaka jJAna prApta keTalIka citronI sAdI cepaDIo ne eka heDabeMga... thaI gayuM. ne mATe mokalI che ahiMnI strIonI-AkhA yuropanI laMDana AkhuM upara uparathI jovAI gayuM. iMgrestrIonI re eka vizeSatA mArI najare paDI te ja jAtinA rItarIvAja, svabhAva, vyavasAya, deza, e ke gharathI bahAra nIkaLatI vakhate dareka strI-nAnI bhUmi ane jala vAyu vagere bAbatone yogya paricaya ke maTI game te hoya paNa potAnA hAthamAM eka thaI gayo. e paricaya dvArA yuropanI bIjI prajA hoya tyAM keTalI badhI navuM
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAdrapadathaka jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 ene paricaya sahelAIthI thaI zakaze ane tenI AvyA pachI vadhAre ne vadhAre smRtipaTa upara dazya vizeSatA joI zakAze. thato jAya che-pitAnA astitvanA viSe bhramika banuM chuM. eka ja jIvanamAM eka ja bhavamAM mAtra A gayA ravivAre, IMglIza rAjavaMzane je jaga 40 ja varSamAM-aneka jIvananA aneka bhavanAprakhyAta jUnA rAjamahelane kile che te joI Avyo. enuM nAma viMDasara che. ahiMthI 20-22 mAI aneka yugonA anubhavane jANe eka vicitra samUha banelo najare paDe che. jagatamAM AvA ghaNA cheDA lanA aMtare che. manuSyo haze jenA jIvanamAM mArI jema jagata na tenI pAse ja eka ITana karIne gAma che jyAM jANe tevI rIte, mahAna parivartana thayAM haze. manane eka 500 varSanI jUnI kaleja che. AkhA IlAM- jarAka avakAza maLe che ke khUba aMtarAvalokana DamAM e pahelI pablIka skUla che ne ene ItihAsa thavA mAMDe che. cIpIA ne laMgoTInI dhUne gaI nathI adabhUta che. e khUba dhyAnathI joI AvyA. enA ne javAnI paNa nathI, paNa e badhuM............ viSe Aja lakhavAne avakAza nathI. paNa e joI mane je kalpanAo AvI ane je umione aMtaH- A dezamAM kAgaLa lakhavAnI paNa bhAre kaLA che. kSobha thaye te akathyaja che. rASTrIya vidyApITha kevuM kayA mANasane kevA kAgaLe eTale ke kevI jAtanA hoI zake che ane teNe zuM karavuM joie enuM pratyakSa kavara ane kAgaLa vAparavA te paNa eka saMskAranI bhAna A saMsthA joyA sivAya thavuM azakya hatuM. ziSTatA sUcave che. A vakhate hAthane lakhelo kAgaLa AnI badhI vigata lakhavA mATe mana ghaNuM uchALo joIne mane ApaNA saMskAranI glAni thaI AvI. mAre che paNa samayanA abhAve lAcAra chuM. have pachI AvI jAtane lakhelo kAgaLa je ahiM keAI manu lakhIza. SyanA dekhatAM ApaNe vAMcIe ke ughADIe te pUrI vidyApIThamAM mokalavA mATe, eka mitre mane kiMmataja thaI jAya. phATelA kAgaLanA game te jAtanA keTalAka yuropIya jaga vikhyAta citronA suMdara pheTA- kakaDA upara, ahiM videzamAM beThelA ziSTa puruSa upara, e ApyA che te Aje peka karavA che paNa temanI lakhIne mokalavAmAM bhAre anaucitya che. brekaphAsTa sAIjha ane vajana vadhAre paDatAM bhAre che tethI eka letI vakhate e kAgaLa maLyo. kavara phADIne aMdara karavAnI muzkelImAM paDyo chuM. puMThA kAgaLe vagere laI jotAM ja mAre Amano Ama kAgaLa khIsAmAM Avyo chuM ke have te kAma karavA maMDuM chuM. lagabhaga mukI devo paDaze. pAsenA Tebala para beThelA jananuM 45 citro che. te dareka sAme tenA varNananuM akeka dhyAna te para jAya ne jue te ApaNI saMskRtinI chApeluM beDa che. pArsala kAkA sAhebanA nAmanuM karIza. ghaNI mAThI asara temanA para thAya. je kAgaLa para ApaNe lakhIe chIe tenA karatAM vadhu suMdara kAgamArA ahiMnA nivAsa daramyAna mane bhAI che te ahiMnA jAjarU mATe upayogamAM levAya che. savAilAlanI madata ghaNI kiMmatI ane mahattvanI cahAnA kapa rakAbIo nIce mukavAne je kAgaLo thaI paDI. brAiTana ane viMDasara vagere eNe ja Ave che teTalI kiMmatanA te ApaNI pAse hAtha mane batAvyAM. meM luMchavAnA rUmAla paNa nathI hotA. zarIre majAnuM che. keI jAtanI pharyAda nathI. mana paNa svastha che. tamArI badhAnI smRti to ani- chokarAone kahezo ke lakhavA mATe sArAmAM vArya che. suMdara, satya ane zivanAM darzana thAya tyAre sArA neTa pepara mAMgI le. game te noTamAMthI svajananI smRti na thAya te pachI kayAre thAya. phADIne keI kAgaLa paranA lakhe. Ape paNa dhyAnamAM jIvananA bhUtakALane itihAsa ramajuM chuM ne-te ahi rAkhavuM. lakhanArane khAsa sUcanA karavI. gharamAM
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIkAkRta anirAkaraNa batrIzI ghaNAe noTa pepara paDyA che. na hoya te bajA- ApavAnI ahiM paddhati che. A bAbata badhAe ramAMthI sArA neTa pepara ne sArA kavare thoDAka dhyAnamAM levI ne te pramANe binacuka karavuM. maMgAvI levA. AvI bAbato para ahiM ghaNuM dhyAna zrI pAThakajI ane bhAI rasikalAlanA kAgaLo apAya che. radI kAgaLo ke kavara para hoTelanA maLyA che. javAba have pachI lakhIza. atyAre te mANaso paNa pUrI najara nathI nAMkhatA ane kAMI badhAne mAtra jaya jaya. ciMtharIyuM samajIne pheMkI de che. bAhya dekhAva para becarabhAInA sarva parivArane AzIrvAda. AkhA yuropamAM ghaNuM bhAre vajana apAya che, eka . * badhAno paisAnI cIja paNa paisAnA pAkITamAM peka karIne jinavijaya, vIkAkRta asUtranirAkaraNa batrIzI. vIra jirNosara mugati hi gayA, nAlaka nAlaki trasa badda kahaI, sai ogaNIsa varasa ja thayAM, tINuM vAta bhaviyaNa lahibahaI. 7 paNayAlIsa adhika mAjanaI, svAmI te navi balaI Ima, ApaNa pUjA kI jaIjhIma, prAgavATa pahilaI sAjanaI 1 acita pradezi sacita kima caDaI, laMkA lIhAnI utapatti, sIkhyA bola dasa vIsanI chitti, - IzuM baliI sat saMzaya paDaI. 8 mati ApaNI kariu vicAra, jJAtAdhamma kathA je aMga, tehanuM eNe kIdhI bhaMga, mUli kaSAya vadhAraNa hAra. 2 devaI saIvara maMDapa ThANi, tasa anuvaI haUo lAkhaNasIha, jina pUjyA jiguhara saMThANi. 9 - jinavara taNI tINuM lopI lIha, upapAtikanaI rAjaprazreNi, upadI kIdhau siddhAMta, kariu satAM saMsAra anaMta. 3 jIvAbhigama sura majajheNa, viNa vyAkaraNi hiM bAlAbodha, aSTapagArI pUjA kharI, sUtra vAta be ara (the vividha); sUrIyAbha deviI tihAM karI. 10 karI caupaDA jaNa jaNa dayA, zrI Avazyaki beli sahI, loka taNuM taNuM bhAva ji gayA. 4 nAma ThavaNa dravya bhAva ji kahI, ghara khUNaI te karaI vakhANa, cihu bhede bolyA jinarAja, chAMDaI paDikamaNuM pacakhANa, kutsita matI na mAnaI Aja. 11 chAMDI pUjA chAMDiuM dAna, aSTApada kuNi dIThau kahaI, jina paDimA kIdhauM apamAna. 5 naMdIsara vara navi sAMsahaI, pAMcami AThami pAkhI nathI, merU cUlAM je vani prAsAda, | mA chAMDInaI mAphI IchI, te uthApaI karaI kuvAda. 12 vinaya viveka tijiu AcAra, bhuvanAdhipa vyaMtara mAhi jeuM, cAritrIya naI kaI () khAdhAra. 6 devalokiyotiSa bihu leu, mugdha svAbhAvI je guNavaMta, jiguhara paDimA sAsaI ba6, te bholavIyA eNuM anaMta, te matavAle lapiuM sahu, 13
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 samavasaraNa je samaI prasiddha, pUjA TAlaI hiMsA bhaNuM, savari bhIte hu dhaNI, teha taNuu e karaI naSiddha, sarvodari mAMDaI vyavasAya, pUjA dravya bhAva bihuM taNA, dhana melaI bahU karI upAya. 24 kami kAmi akSara chaI ghaNA. 14 patra akhatra thakI navi vamaI eka vacana tIrthaMkara taNuM, janmAliI kuthApiuM ghaNu, | mana gamatU bhajana nita jimaI, tINuM kIdhaI bahU kAla ji raliu, te mani mAneI tehaji sahI, edU mata teha naI jaI miliu. 15 dharmo dhyAnathI vAta ji rahI. 25 artha prarUpa zrI arihaMta, nIsA sADA cakA diI ghaNA, sUtra racaI gaNadhara guNavaMta, para niMdAnI nahI kAMI maNuM, caUda anaI daza pUravadhAra, rAga dasa be mahuvaDa kariyA, sUtra racaI binduI suvicAra. 16 kodhAdi kima dichaI parivariyA. 26 pratyekabuddha viracaI te sahI, TIMTaDI UMcau paga karaI Abha paDaMtAM DhADhaNu dharaI e vAta jina Agami kahI, tima jANuI ahe tAraka achuM, sUtra na mAnaI te kuhu kisyA, pAtrapaNuM saghalaI aha 5chuM. 27 ArAdhakanaI mani kima trasyA. 18 navA veSa navalA AcAra, bimAraga zrI jinavari kahiyA, bhaNuI guNaI viNa zaucAcAra, bhavya jIva tehe te grahiyA, jJAna virAdhaI mUrakhapaNa, dhuri suzramaNa suzrAvaka pachI jANu ziromaNi tehanaI bhaNaI. 28 saMviga pAkhika trIjA achaI. 18 lAbha dehA navi jANuI bheu, mahAvata aNuvrata chAMDI beu, utsarga apavAda na mAnaI beu, tIhaM Talatu tapa balaI jauM, nizcaya naI vyavahAra ni kisiu, beDI chatAM silAM te caDai, svAmI bola na bou 20 bhavasAgari te nizciI paDaI. 19 dravya kSetranaI kAla ji bhAva, suMdara buddhi vimAsaI ghaNuM, teha Upari chaI kharau abhAva, rUDauM vicAriuM tu huI ApaNuM mUlatara guNa e chaI ghaNu, jina vANI je baMdU avagaNuI, te loyA jinasAsana taNuM. 30 tehanaI pAtra mUrakha valI bhaNaI. 20 nindavi AgaI bolyA bela,. paDAvazyaka je jinavari bhaNyA, A to sivahu mAhiM niTola, ehete saghaLAM avagaNyAM, gA, niva saMgati je nara karaI, . aNuvrata sAmAika uccAra, kAla anaMta saMsAri ji phiraI. 31 piSadha pratimA nahI vivahAra. 21 Ima jANI saMgati mana karavuM, thApAI jIva dayAmaI dharmo, sUkSama bAdara na lahaI mamma, ApaNupU ApihiM sama dharau, sani asatnI je AtamA, e batrIsI laMkA taNI, ekaMThI paMceDhI samA. 22 - sAdhu ziromaNi vIkai bhaNI. 32 bhavya abhavya jehavaI, vItarAga dalavA DaMsavaI, -iti asUtra nirAkaraNa batrIsI. samAptA. cha. khAMDai pIsaI chedaI sadA, zrI. patra 1 5. 15 gokuLabhAI nAnajIne saMgraha * prAzuka vidhi navi mAnaI kadA. 32 rAjakoTa.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 101 traNa rAmati gIta traNa rAjumati gIto 1 prItamavijayakRta. haThIlA haTha cheDI, rAji dUte araja karUM karajeDI bapIyaDA ! tuM catura sujANa, tAri madhuri vANi, rAjI ghara A re. 1 mAhare pIuDe guNakhANu, tehanaI tuM manAvi ANa jIvadayA mana AMNI, rAjikAM choDo rAjAla rANI. rAjI -bapI meM te jAdava kularA hIrA, rAji ratha phera re naNuMtuM gaDha giranAre vasiu, tema ziva ramaNi rasile, dalanA vIrA. rAjI2 mujha mukI rAu dhasamasIu re. dhaNu chAMDayAM jaga hAse, rAji ghara AvI kare gharavAso, tuM to paMtha taNA duHkha sahire, jA thAka tihAM cheha chayela na dIje, rAji dhaNa jovana lAho rehajaI, lI jaI. rAjI0 3 jIvanane samAcAra kahijaI belaDe bele tehanaI the te mAscha prIta utArI, rAji thAMne avara dehajaI re-3 | mIlI dhUtArI. rAjIva tujha ghariNi rAjala nAri, rAga mAMDa kAM dhutAri, prIyA mAMsUjI prIta ThagArI, rAji, karI cittaDuM lIdhuM ethI kuNa che sArI, veNu vAMke mukI niradhArira-4 cerI, rAjI- 4 yauvana rasa laheri jAI pIu vinA kima rahevAI, sakhI kaTakI kIDI kAI, rAji karatAM kima kaMta teNuI dukhaDe ane na khAI, ema dukhIyAMnA dina na lAjaI, rAjI jaI re sakhI nayaNAM nIMda na AvaI rAji sAmalIyo sAyaNa dukha Agi kari deha gAlI, aMganI suzraSA TAli, sehAvaI. rAji ghara0 5 tujha pAkhi huI sA kAli, nAha ne vAcA navi pIyA the chocha kAmaNagArA, rAji abalArAM prANa pAlI re-6 - AdhArA, rAjI darasaNu viNa sA kamalANi, jima meha vinA sarapANi, pIu rUDA rasa na ANe, rAji avaguNa te guNa nAha saMga pakhe akalANi, jima khAdhi kedarA karI jANe. rAjI gha0 6 mANI re-7 ima prIunaI elaMbhA detI, rAji prIu pAse saMjama niranehA nehasuM bAMdhi, kAM mukI padamanI lAdhi, letI, rAjI tAri mugati ramaNi mana bAMdhi, tuM to rAjalane rUciravimala guNa gAyA, rAji nemi rAjUla sava aparAdhi re-8 sukha pAyA. rAji ghara Ara haphIlA haTha choDI 7 rAjala pIu pAe lAgi, bhavabhramaNa thakI sA bhAgi, lAdhi dikhA Adeza mAgI, prItamavijaya mugatino rAgIre. 9 3. meghamunikRta, 2, rUciravimalakRta, kahe karajoDI rAjula nAri ke, suNanA sAmalA re lo, rAji mRganayaNIthI nAkarI phUlI, phulaDI kAnalAi ghuM che yAdava kularA caMda ke, nirUpama niramAlA lo. 1 rAjala lya bhamaranI jarAM mAra mRgAnayarI nokarI pA pUrava bhavanI prIta hai, melo Amalo re lola, phUlI-e dezI. dekhI paMjaramAMya pazuvaMda ke, kIdhA mokalo re le. 2 mAta zivadevI jAya, rAji, suranara nArI guNa gAyA, valIyA toraNathI tatakheva ke, thayA mana AkalA re lo, rAjI ghara Avore, eha na ghaTe tumane vAta ke, temaja nAhalo re lo. 3
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 jenayuga bhAdrapadathI kArtaka 1985-6 meM cha bhava bhava tumacA dAza ke, cAkara rAvalA re lo, lIdhA paMca mahAvrata bhAra ke, bhalI pare bhAminI re lo, Avyo ApaNuM gharamAMhi ke, mAMDavIyA cAkalA re lo.4 kI zivapurane saMghAta ke, sAthe sthAMmanI re lo. 9 bese sAMgAmAMcI mAhi ke, dhovuM pAvalA re lo, nemajI rAkho avihaDa neha ke, rAjula nArizuM re lo, kIje bhejananI bhalI bhAta ke, mIThA ati galyA re lo.5 A zIlazuM raMga ghATa ke, vrata AdhAra zuM re lo. temaja dIdhA varasI dAna ke, kharI mana khaMtazuM re lo, pahatA mokSa purI mujhAra ke, sahuM parivArazuM re , caDhIyA gaDha giranAra ke, rUDI rItazuM re le. 6 dhana dhana bAvIsame jinarAya ke, zIyala saNagArazuMre le. ghAta kIdho saMjamane sAtha ke pUraNa prItazuM re lo, prabhujI pitAne karI dAsa ke, pAra utArajo re lo. sAthe sahasa parivAri ke, samatA citta cUM re lo. 7 de dalita dIna dayAla ke, durijana vAraje re lo. ehavuM suNIne rAjula nAri ke, pUrava prItazuM re lo, tAharA sevakanI aradAsa ke cittamAM dhArajo re le, cAlI pite pIune pAsa ke, gajagati gAminI lo. 8 mAMge megha muni mAya bApa ke mujhane tArajo re lo.16 jarmanInA po. meM eMTavarSathI AgaLa ja lakhI jaNAvyuM hatuM hAburga, tA. 8-8-28, tethI sTezana upara bhAI zrI bhAIlAla paTela, muMbaiadhika zrAvaNa vada 7, budhavAra, saM. 1984. vALA De. zrI tribhovanadAsanA ciraMjIva bhAI zazipriya - kAMta ane pro. tavADIo sAme levA AvyA hatA. gayA melamAM lakhyA pramANe, gata gusvAranI 30 e bhAIoe agAuthI ja utaravA mATe eka rUma savAre eMTavarSathI vidAya thaI sAMjanA nava vAge nakakI karI rAkheluM hatuM temAM AvIne mukAma karyuM. ahiM hAMburga AvI pahoMcyo chuM. e divasanI musA- bhAilAla paTela naDIAdanA vatanI che ne grejyupharI bahu AnaMdathI thaI. rastAmAM Akho holAMDa deza eTa che. ahiM vyApAra kare che. muMbaImAM ghaNuM varSo jovA maLyo, ane te uparAMta jarmanIne uttara pradeza sudhI rahelA temaja paramANaMda zeThane tyAM bALakonA jevAmAM Avyo. hAjhurga jarmanInA uttara bhAgamAM TayuTara tarIke kAma karatA hatA tethI mArAthI paricita lagabhaga kinArA upara AveluM che. muMbaI jevuM zahera che. bahu utsAhI ane sevApriya sajajana che. jarmana che. Abe ane Ara A nAmanI be nadIo bhASA ghaNI sarasa rIte bole che. koI paNa hindIne A zaheranI vacce vahe che. Ae e uttara jarmane potAnI sevA ApavA e haMmezAM tatpara rahe che. pre. nInI mukhya nadI che. ahiMthI 60 mAila nIce tavADIA eka pArasI yuvaka che. muMbaI yunivarsiTInA jaI e uttara samadramAM maLe che. hAkhurga AkhA grejyueTa che. 6 varSathI ahiMnI yunivarsiTImAM gUjayurepamAM sauthI moTuM baMdara che. Abe nadInA kAMThA rAtI ane hindI bhASAnA lekacarara tarIke kAma kare para lagabhaga 10 mAIla sudhI A baMdara patharAeluM che. e hamaNAM ja pheMTara Ph. D. thayA che. bahu che. duniAnA badhA bhAgomAMthI ahiM sTImare Ave sajajana, premI ane jJAnapriya manuSya che. yunivarsiche ne jAya che. baMdara para nAnI moTI hajAro sTI- TImAM abhyAsa karatI ane DaoNkaTaranI DIgrI mATe mare paDelI ke deDAdoDa karatI hoya che. jagatanI taiyAra thaelI eka jarmana bAnu sAthe emaNe lagna moTAmAM moTI sTImara ahiM hAkhurganA baMdaramAM ja karyo che. bAI paNa bahu bhalA ane susaMskArI che. baMdhAI che. jarmanInA vyApAra ane vahANavaTAnuM hA- e bahene Ph. D. nI DIgrI mATe v3mahine burga mukhya sthAna gaNAya che. abhyAsa karavA mAMDayo hato. enA keTalAka bhAgane
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ jarmanInA patrA jarmana bhASAmAM anuvAda paNa emaNe kareleA. emanA pitA eka sArA InjInIara hatA. mArA kutArA e daMpatIe potAnA makAnanI bAjumAM ja emaNe rA myo che. khUba sadbhAva ane prema batAve che. savAra sAMja cA vagere mATe emane tyAM ja besavA kara" vAnuM rAkhyuM che. parama divase ahiMnA sITIpArkamAM badhA sAthe pharavA gayA hatA. te vakhate misIsa tavADIAe mArA eka phI lai lIdhA hatA. jenI kApI A sAthe tamane badhAne jevA meluM chuM, ja maNI bAjue mi. tavADI beThA che. tavADIgAne jUnI gUjarAtInA abhyAsa tarapha rokha che ne te mATe ne e viSayane lagatA pustakAnA saMpratI emane AvazyakatA rahe che. A sAthe emane joitA pustakAnI eka yAdI mokaluM chuM te Apa bhAi zrI kezavalAla meAdI vagere mAta mekalI ApavAnI goThavaNu karazeA. trA. kaba hAla nathI. yunivarsi TImAM rajA paDelI hAvAthI te kAMe bahAra pravAse gayA che. paNa mArI badhI sagavaDa mATe preza. tavADIAne khUba bhalAmaNa karatA gayA che. preA yAkeAkhI ahiM AvelA che. temane maLavA mATe AvatI kAle gara parama divase javAnuM pI. khIjA snehiomAM, zrI vADIlAlabhAi paNa ahiMja . avAranavAra maLIe chIe te pAtAnI dhunanI vAto karyA karIe chIe. eka navA snehI ati maLyA che ne temanA sahavAsanA amUlya mAnada maLe che. emanuM nAma DA. bhASkararAva paTela che. sA jItrAnA khAnadAna pATIdAra che. asahakAranA jamAnAmAM sarakArI koleja DI kheDA mAM kAma karatA hatA. zrI mahAdeva dezAInA khAsa mitra che. ApaNA maMDaLanAja vyakti che. 5-6 varSathI AsTrImAM ane jamanImAM TI DAkaTarI lAinana khUba abhyAsa karyo chaeN ane pIenA yunivarsiTInA M. D. golA che; ahiM eka moTI TrITama che. temAM anuSThava meLavavAnI khAtara AsisTaDha tarIke kAma kare che. smRti" kAI paNa dine A kAma soMpAyuM hoya te te A De. bhAskaraneja soMpAyuM che. 103 ghaNA utsAhI, rasika ane AnaMdI e vAre ghaDIe maLIe chIe ne paraspara khuba AnaMda ane dezanI vAto karIe chIe. Ama ahiM traNe Are snehionA khUba alabhya sahavAsa prApta che. ghaNI sArI che. eka khAsa vejITeriana raeNsTArA che khAvAnI sagavaDa paNa laMDana perIsa karatAM ahiM jemAM ApaNane jotA zuddha khorAka sarasa rIte maLe che. e resTArAnA mAlika ane tenA AkhA kuTuMba sAthe zrI paTela mAstaranA ghara karatAM paNa vadhu nikaTa vA saMbaMdha che ane tethI jANe paramAMja beThA jamatA TAe teTale khAnaMda tyAM meLavI zakAya che. gAma ati naiti badhI sAmagrI sArA pramAmAM prApta che tethI have DhAla ahiMja rahevAnA ane abhyAsanA kAryakrama goThavavAnA niSpa che. atyAre je makAnamAM utArA karelA che te kharAara mAkamara na haiyAthI gaI kAle bIjA makAnanI tapAsa karI lIdhI che ane Aje sAMje pAMca vAge e jagyAe sAmAna pheravI nAMkhIza. AvatI kAlathI have jamana bhASAnA raNanI zuruAta karI. ahiM enA mATe coTa sagavaDa sulabhatApUrvaka maLI zakaze. Ama have huM ke kacchita sthAne AvI paDyAcce chuM. tamArA badhAnA zubhAzIrvAdanA pratApe AAnaMda ane zvAsamAM chuM. have mane ahiM tamAre je mekavAnuM hoya te khuzIthI mAkalazeA. khIjuM, gadyasaMdarbha ane prabaMdhaciMtAmaNIne lagatI prato. sakApI vagere mAlAvo eTale dhIme dhIme e paNu kAma karatA rahI. praznaciMtAmaNuinI eka prata hAranI paLamAMthI bhAi meAdI lAvavAnA hatA te lAvyA ke kema ? ta maLI hAya teA karI temanI pAse mAMgaNI karavI ucita lAge to karo, prasthAnanA tamArA lekhavALA aMkanI e traNa kApIonI jarUra che. sAdhakanA hallA beMkanI pazu be traNa nakalo mokalavI. prA. rASIMgane je AnI eka nakala AreAbAra meAkalAvI deze.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAdrapathI-kArtika 1985-6 jenayuga 104 priya.. 2 vAMcavA maLe The. tavADIA mATe, ApaNA pustakamAMthI-je. mane eka pakSa thaI jaze. jarmana bhASAne abhyAsa najara kAvyasaMcaya, lekhasaMgraha, kRpArasakeSa, vijJa- zuru thaI gayo che. 3-4 kalAka e abhyAsamAM jAya pti triveNI, chatakalpacUrNi, zatruMjaya tIrthodvAra prabaMdha che. rahevA karavAne kAryakrama goThavAI gayuM che. zahevagere pustakanI akeka nakala joIe. saMzodhakanI ranI vacce vacce eka moTuM taLAva che jenI cAre 2 jA 3 jA bhAganI phAIla paNuM. bAjue zahera vaseluM che. e taLAvanA kinArA para eka purAtatvamaMdiranA pustako paNa je badhAM emane ghara jevI hoTela che temAM hAla rahyo chuM. rojanA. mokalI zakAya tema hoya te prayatna karaze. e ba- pAMca mAka (pAMca zilIMga) bhADuM che temAM rahevAnuM dhAno rIvyu levA taiyAra che ne huM pAse hovAthI sArI ane savAranI cahA breDa maLe muMbaine vAlapeThe samajAvI paNa zakIza. kezvara roDa je A lata che. makAnamAM beThA beThA tamAre-jinavijaya, AkhuM taLAva ane tenI badhI bAjue vaseluM zahera dekhAya che Abehuba muMbaInA copATInA dariA 2. jevo dekhAva che. copATInA dariAmAM jyAre ekalA hAbuga, tA. 15--28 pANInA mojA ja dekhAya che tyAre ahiM tenA badale prathama zrAvaNa vada 15, budhavAra, saM. 1984. taLAvamAM hajAro nAnI moTI karatI hoDIone sTI ma beTa dekhAya che. A hoDIo ne sTIma boTo kAgaLanA samAcAra te alabatta bahu jUnA ja phakta lokonA AnaMda ane ArogyanI vastuo che. lAge. kAraNa mahinA doDha mahinA pahelAM lakhelI AvaDuM moTuM taLAva che ane tenI cAre bAjue vAtane jabApa jyAre vAMcavA maLe tyAre ahiM te zaheranI mukhya vastI rahelI che chatAM eka paNa mAkeTaluMe badalAI gayuM che. bhArata te sadAne sthiti Nasa temAM hAtha ke paga paNa boLo nathI te pachI zIla deza che eTale tyAMnI dRSTie te e badhuM bIjI cIjo nAMkhavAnI te vAtaja zI. ApaNe tyAM barAbaraja hoya paNa yuropa te gatizIla che. ahiM je AvI vastI vacce AvuM taLAva hoya te tene te dareka manuSyane nizcita bhAna che ke ApaNe je moTuM gaTaranuM ja rUpa maLe. savAra sAMja hajAro strI pRthvI para vasIe chIe te bhamaraDAnI mAphaka avi puruSane bALako potapotAnI nAnI hoDImAM besI rata vege pharI rahI che. enI gati sAthe ApaNe taLAvamAM sahela karavA nIkaLe che. zani ravi jevA paNa gatizIla chIe. e bhAnathI prajA paNa, gati rajAnA divasemAM te nAnA taMbuo vagere laI hoDI ke pragati game te kahe, pratikSaNe tenA vegamAM cAlI maphata koI dUranA khullA medAnamAM ke jaMgalamAM jAya che. 1908mAM yuropana-AkhA pRthvI khaMDane cAlyA jAya ane tyAM taMbu vagere nAMkhI Ape je jAtane nakaze hato te 1918mAM nathI rahyA divasa khullI havA divasa khullI havA ane sRSTisaMdaryane AnaMda meLave. ane 1918mAM je vastusthiti jarmanInI hatI te garIba ane tavaMgara badhAne Avo sarakho javanakrama Aje 1928mAM svapnavata che.10 varSamAM to jANe che, kahe che ke hAMburgamAM AvI jAtanI kaI 20 AkhI duniA badalAI gaI, AkhI saMskRti bada- hajAra prAIveTa che hajAra prAiveTa hoDIo che. bhADe pharatI te vaLI lAI gaI, AkhI mAnavajAta badalAI gaI hoya ema nAkhIja che. dekhAya che. khera. A philasuphIne kayAM DALIe. mune prajAnuM Arogya Azcarya upajAve tevuM che. evA dAnI vAta karIe. ArogyanI te ApaNane kalpanA paNa na hatI. - ahiMnA paricita maMDaLanA samAcAra te gayA ApaNe dezanA jevA durbaLa ke niHsava zarIra kAgaLamAM lakhyoja che. AvatI kAle ahi A vALe te eka paNuM manuSya hajI mArI najara sudhI te sthiti bIjI cIjo nA stusthiti jarmanInI hatA che, kahe che ke hAra karatI te vaLI
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ jarmanInA pA pe| nathI, huM dareka manuSya tarapha dhArI dhArIne beuM chuM ke ApaNA jevA zarIra vALA koi vAmAM A bhUmi upara najare paDe che ? paNa cha sudhI nathI dekhAyA. tyAre ahiM paNa jeTalA hindI chIe te badhAja vadhatA ochA eka ja namunAnA DIe. dareka nAnuM g" ane dareka puruSa mamruta bAMdhAnA ane evaDA hADanA dekhAya che. 15 varSanI chokarI ApaNe tyAMnI 25 varSanI juvAna strI, karatAM vadhu pukhta dekhAya yAre ApaNe tyAMnI 25 varSanI bhADI 12-14 varSanI chokarI| karatAM niHsattva dekhAya. AnuM kAraNu regya ane jIvananI rahelI che. ahiM strI ane puNya sarakhI rIte ja mahenata kare che, kAma kare che ane karArata kare che. eka divase ahiMnI kasaratazALAmAM gaya. tyAM hatA. o ApaNA akhADAbAjonI mAphaka khullA medAnamAM upADI rIte kasarato karatI khANI, huM to joine kabUta ja tha gA. AnI to mane kalpanA paNa na hatI. bAkhA jarmanImAM AvI ghaNI moTI moTI kasaratazALAo che jemAM vasthita rIte kasarata ane vyAyAmanuM sAyakiMzIka jJAna ApavAmAM Ave che. jarmanImAM vyAyAmanI jelane kAne jarA ochuM saMbhaLAya che. tethI saMskRta gaye zukavAre preA. yAkeAkhIne maLI AvyeA. ahiM temanA eka putra vyavasAya kare che. tene tyAM te utaryAM che. DAsA ghaNA prema ane AdarathI mane maLyA. bahu ja sadabhAva banAvye che. mArI sAthe haiM. tavADIA hatA. badhI khuza khabara pUchI rastAnI musAkarI kI nIvaDI te viSe puchyuM. yuropa kevuM lAge che te pUchyuM. badhI vigatathI vAta karI avasthAne zabdo kAna kharAkhara jhIlatA nathI. lagabhaga pANA kalAka beThA hAiza. hamaNA mAM pustake huM taiyAra karUM chuM te viSe pUchyuM. pachI tamArA viSe vAta nIkaLe, meM yogya piracaya Apyo. te sAMbhaLI ta cakti thayA. saMmati mATe kheMcyA hai paNuM suMdara ane Adaza kAma thAya che. khAsa karIne nIce je che mukhya saMsthA che tenA 16 lAkha strI puruSo meMbara che ane e meMbara te kAMI ApaNe tyAMnA nAmanA mebarA nahiM paNa dararoja niyamita kAma karanArA. jarmanImAM je pUrva kacchanmAta karI tAlIma levAtI te yuddhanI sauha pramANe baMdha karavAmAM AvI tyAre tenA badale praznae e tArlImane A vyAyAmanuM rUpa ApyuM. te jamanIne jarUra paDe to eka bAvA-sarakhAmaNI mATenI TippaNIo ApelI che te mATe te vadhu AkarSiMta dekhAyA ane te ApaNe samajI zakIe chIe. ahinA vidyAnone badhe abhyAsa tulanAnI patie hoya che tethI bebI tulanAtmaka vastu emane vadhAre AkarSe che. tamArI mArka samma ekatinI eka eka pitane a die lagAvI zake sama zake tevA to dA pa biAnuM AkhA ke yuropamAM maLe tema nathI. pati te zuM pazu bu Akhu prakaraNa paNu kAi samajI zake tema nathI. ApaNA dezanA nyAyAmanI sIDI ta paraparAno e loko TIomAM A 16 lAkha kasaratazALAnA geLA lazkarInA rUpamAM pharavA jAya tema che. ane AvI te keTalIka saMsthAo ane keTalI kalabo che. jarmanI tA pAse kAra mATe Io nathI ke samudra kinArI nathI. chatAM naukAvidyAmAM jamanI bArepaNa sava gaNuAya che. pAMkhuganA kebe nadI kalakattAnI DubakSI karatAM dhI paNa nathI chatAM temAM jagatanI soMdhI merAmAM meghaDI TImo baMdhAya che ne tare che. AA sudhInA kALamAM sauthI mADI be TImA janmanIe 105 bAMdhI hatI je laDAInA De tarIke amerIkA ane rAglADane ApI devI paDI. tenA bhAve karI bIjI tevI be sImA jamanISe navI taiyAra karI che jemAMnI eka khAjeza ahiMnI gAdImAM taratA tharo ane bIjI AvatI kAle agena zaheranI gAdImAM presIDenTa hiMDoLanA hAthe taratI para immAMDanA chApAe A joi manamAM baLI rahyA che ane vyaMgyamAM lakhe che ke jamanI hajI paNa naukAsaMgratamAM janmatamAM bIjuM sthAna meLavI rahyuM che. jarmanInI bAMdhelI sImAne che ke bhamerIkana nAvikA iMgrejI kharAbara calAvI paNa nathI zakatA. Aveza A pranane puskhAya che. paNa A te badhuM vicayAnara thatuM jAya che. alamityanena prakrAMtamanusarAmaH
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainayuga bhAdrapadathI-kAtaka 1985-6 jArAe abhyAsa nathI karatA. emanA abhyAsane roja savAre uThI (lagabhaga 6-7 vAge uThAya saMpUrNa jhoka bhASA ane ItihAsanI vastuo tarapha che) zauca vagere jaI mukha prakSAlana karI, barAbara vaLelo hoya che. astu. ATha vAge cahAne nAsto lauM chuM. ahiMnA nAstAne huM bena kayAre AvIza e viSe DosAe bahu krama laMDana karatAM judo che laMDanamAM te barAbara IMtejArIthI pUchayuM. meM mArI vAta kahI ane hAla peTa bharIne khAvAnuM maLatuM ahi tevuM nathI. nAsto zeDo samaya ahiM rahevA IcchuM chuM ema jaNAvyuM. karIne abhyAsa karavA besuM te lagabhaga 12 vA DAsAe kahyuM benamAM be traNa mArA vidyAthIo che sudhI cAlu rahe. pachI kapaDAM vagere paherI bahAra jeo navAja pI. eca. DI. thaelA che temanI nIkaLuM te Ama tema pharI pharI eka vAge resTorAmAM sAthe tamane bahu majA paDaze ane teo tamane pahoMcyuM. tyAM bhAI paTela vagere Ave. badhA sAthe joItI dareka madata ghaNu khuzIthI Apaze vagere khAi karI pAchA makAne AvIe ane pachI 1 vagere. pachI uThatI vakhate DosAe mArA makAne kalAka sudhI vAMcIe. hajI te jarmana huM paTela maLavA AvavA mATe IcchA jaNAvI. tyAre meM kahyuM mAstara pAse ja vAMcuM chuM AvatI 22 tArIkhathI ke tame vRddha che ane azakata che tethI evI kazI eka jamAna TIcara Avaze. tene kalA eka jarmana TIcara Avaze. tene kalAkanA rojanA takalIpha levAnI jarUra nathI. chevaTe bonamAM AvatI be mArka TharAvyA che. Ama 4 vAgyA sudhI vAMcI tArIkha 21 thI 25 sudhImAM jarmane UlaronI karI chuTA paDIe. pachI pharavuM hoya te jarA pharI konpharansa che temAM AvavA mATe khAsa jaNAvyuM che. AvuM agara bIje kaI ThekANe javuM hoya te tyAM paNa ahiMthI atyAre tyAM jaIne pharI pAchA ahiM jAuM. sAMjanA 7 vAge pAchI resTorAmAM maLIe AvatAM jatAM nakAmo vadhu kharca thAya tema hovAthI ane jamI karI rAtanA 9-10 vAge makAne AvI mAruM mana moLuM ja che. che. zuge paNa bonamAM vAMcavAnI IcchA hoya te vAMcuM nahiM te suI jAu. maLavAnuM jaNAvyuM che. A atyArane kAryakrama che. ahiM hamaNuM badho krama goThavI dIdho che. mitra jarmana bhASAmAM pragati ThIka thatI jAya che ane maMDaLa paNa bahu ja majAnuM maLI gayuM che. bhAIlAla jo barAbara sarakhI rIte cAlyuM te 3-4 mahipaTela ane DaeN. bhAskararAva, temaja De. tavADIA nAmAM enuM sAruM sarakhuM jJAna thaI zakaze. ane temanA patnI vagere sAthe yathAvasare khUba A tamAre naMda levAya che. jinavijya.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ amAre jJAnapravAsa-1 jhIMjhuvADA. 107 amAre jJAnapravAsa-1 jhIMjhuvADA. [taMtrI) niHsvAdivaizvaryamanApya jhaMjhu jhaMjhapure sUryapuro'navAptaM purAto durjanazalyabhUmAn / tvato'dhigamyAMgamanaMgarUpaM / rUpaM yataH smAramivApya deva acIkarad durjanazalyabhUpo sa va yaccatyamacIkaracca // vimAnatulyaM tava devacaityaM // -IramAya sa 1 mo. 40. -jhaMjhupuramAM rAyanI pAse je nahetuM maLyuM te tArI zrI hIrasaubhAgya mahAkAvyamAM (A saM. pAse kAmadeva jevA rUpavALuM zarIra maLatAM durjanazalya nAmanA rAjAe tAruM vimAna jevuM devatya-devamaMdira 1646 pahelAMthI sa. 1671 sudhI) jhaMjhupurane je karAvyuM. ullekha che te uparanA lokamAM che. te kAvyamAM A uparanI daMtakathA parathI eTaluM te lAge gujarAtanuM varNana karatAM temAM Avela tIrthasthaLe che ke jhIMjhuvADAmAM pUrve sUryanuM devaLa hatuM. sUryane paikI zrI zaMkhezvara pArzvanAthanuM varNana prathamasargonA kAThI ke iSTadeva tarIke pUje che ane tenI nizAnI loka 31 thI 43 mAM ApyuM che te paikI 40 tarIke kAThiyAvADamAM thAna gAma pAse sUryadevaLa che mo zloka upara Apyo che tenuM gUDha bhASAMtara nIce tyAM kAThI loka-rAjAo pUjA arthe jAya che. jhIMjhupramANe che vADA ThAkeronA hAthamAM che ne te ThAkare hAla kaLI durjanazalya nAmane rAjA thaye teNe jhaMjhupura eTale ThAkore kahevAya che paNa pUrve te kAThI haze ema jhaMjhuvADA (hAlanuM jhIMjhuvADA) nA (adhiSThAyaka vALA) anumAna thAya che. sUrya devatA pAsethI ni:sva eTale dAridra pAsethI ezvarya hIra saubhAgya kAvyanI racanA pahelAMnA be dhAtuna maLe te pramANe pitAne kAmadeva jevuM rUpa na maLavAthI ane je zaMkhezvara pArzvanAtha pAsethI maLavAthI pratimA lekho saM. 15ra0 ane saM. 1547nA hAlamAM temanuM devasaddha-suparvavimAna jevuM caitya (zilpi viramagAmanA zAMtinAthajInA maMdiranI ane rAdhanapupAse) karAvyuM. ranA zAMtinAthanA maMdiranI dhAtumUrtio para ketaTIkAmAM kavi kahe che ke-jhaMjhapuramAM eTale jhaMjha- relA maLe che ke jemAM jhIMjhuvADAne jhaMjhUvATaka ane vADA nAmanA gAmamAM je artha eTale adhiSThAyaka jhaMjhuvADA tarIke ullekha che. te nIce pramANe che:sahita suryapratimA hatI tyAMthI pitAnuM rUpa prApta -saM. 1520 varSa citra 10 8 zake thaze ema dhArI durzanazalya nAmane rAjA pahelAM jhaMjhATake zrI 2 mAla (zrIzrIpAla) jJA sUryanI pAse gayuM hatuM. tyAM tenA adhiSThAyake che. govala bhAva pUcha suta cuhaSa bhA jaNAvyuM ke "tArA aMganA kuThAdi roga mArAthI dUra cAhide sata pAtau vana pAtAbhAyo ramazna karI zakAya tema nathI, tethI tuM zaMkhezvara pArzvanAtha sahitena che. pAtAkena Atmazrayase pUrvajana pAse jA, te ja tArA sarve aMganA rogo dUra karaze (ni)mita (tta) zrI zItalanAtha biMba kAri, pachI zaMkhezvara pArzvanAthane ArAdhI samyaga rUpa prati zrI Agamagache bhaTTAraka(vi. 1 vata thayo e saMpradAya che. AnA samarthanamAM kavi zrIkAmAM pacAya. na. 345) praNIta 7 stuti kAvyono ullekha kare che temAM - saM. 1547 varSe mAgha sudi 10 gura cheluM kAvya jhaMjhupurane lagatuM e che ke - zrI zrImAla jJAtIya vyava (8) katAbhAryA
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 janayuga bhAdrapadathI-kArtika 1985-6 kazmIrade sata mehA bhAryA mANiki tayA pAtheya (bhAthuM) mAgyuM hatuM, paNa rAjyabhayathI teNe ravazreyase zrIjIvitasvAmi zrIsumatinAthabiMba ApyuM na hatuM. paraMtu hemacaMdra (jenA pitAe udakArita vaTapradIya zrI pUrNimA pakSe zrIdevasuM thananI preraNAthI tene sAdhu thavA dIdho hato ane je udayanane Azrita hata) teNe kumArapAla bhaviSyamAM darasUrINAmupadezena prajhaMjhuvADA. [ vi rAjA thaze e vacana kahevAthI tene pAyAdi ApI 1. naM. 495] javA dIdhe (prabhAvaka carita.). [ A baMne lekhane karAvI pratiSThA karAvanAra jhiMjhuvADAnA prAcIna kilAnA keTalAka bhAgamAM zrImAlI jJAtIya vaNiko hatA. vIsA ke dazA zrImAlI mahuM zrI ka ema akSare che, te darzAve che ke tenI te lekhomAM jaNAvyuM nathI. hAlamAM jhIjhuvADAmAM bane adhyakSatAe te baMdhAyo haze. (rAsamAlA bhA. 1 pR. jJAtInA vaNike vase che; ne dazAzrImAlInI saMkhyA vadhAre 379) kumArapAla rAjA thayo tyAre teNe tenA badache paNa AjubAjunAM gAmomAM dazAzrImALI vaNikonI lAmAM udayananA putra vAhaDane (mahAkavi-vAglaTa vA vastI nathI jaNAtI, jyAre vIsAzrImALI vaNikanI vAbhaTTa) mahAmAtya pada ApyuM ,(kumArapAla carita.) jovAmAM Ave che. ]. saMvata 1213 nA eka lekhamAM e vAta spaSTa che. A gAma sAthe gujarAtanA prasiddha rAjA kumArapAle udayanane saurASTra jItavA mokalyo hate. karNa ane siddharAja jayasiMhanA nAmIcA maMtrI tyAM Azare sa. 1205 (ke 1208)mAM kavitAMta pA " udayanane saMbaMdha hoya ema spaSTa jaNAya che, te AmAMnuM khaNuM kharuM jhIMjhavADA saMbaMdhI jANavAmAM paratve sva. sAkSarathI tanaHsukharAma manaHsukharAma AvatAM te jovAnI utkaMThA thaI ane vizeSe karI tripAThIe eka noTa sane 1915nA jAnyuArInA huM jyAre vaDodarA prathama vAra paMDita lAlacaMdane tyAM buddhiprakAza'nA zrI porabaMdara rAjyamAM kAMTelA gAmamAM utaryo te vakhate kavi RSabhadAsakRta navatatva rAsanI mahAkAlezvara maMdirano saM. 1320 ne zilAlekha' e prata jhIMjhavADAnA bhaMDAranI joI tyAre tyAM pustaka lekhamAM karI hatI ke - bhaMDAra hovo ghaTe ema samajI tyAM jaI AvavAnI - udayana maMtrI-e hemacaMdra tathA kumArapALa sAthe tIvra IrachA rahetI hatI. sva. munizrI khAtivijanikaTa saMbaMdhathI ati prasiddha che. e dhameM jaina yajIe eka sAro saMgraha hastalekhita pratAno karI ane jJAtie zrImAlI vANIo hatA. enuM vRttAMta tyAM rAkhyo che tenI khabara maLatAM te icchAne gujarAtI rAsamALAmAM (A. 2) bhAga 1 pR. 154 vadhu vega maLyo. -5 nA TippanamAM tathA pR. 248-284-85 mAM ame ahIMthI vaDhavANuvALA rA. ratilAla lakhasaMgRhIta che. mIcaMda sAthe 12 mI akaTobare rAtre melamAM upaDI - lekhe Adi uparathI avagata thAya che ke e vIramagAma utaryA, tyAMthI khArAgaDha jatI bIjI koI paNa samaye gujarAtanA mahAmAtya ( pradhAna- TrenamAM jaI khArAzeDhA utaryA. tyAMthI jhIMjhuvADAnI Minister ) padane pAmyo na hato, paNa maMtrI bhADAnI moTaramAM besI 13 mIe sAMje cAra vAge (Councillor) pada pAmyo hato. jhIMjhuvADA AvyA. karNanA samayamAM zrImAla (bhinnamAla) thI te ahIM zrI umeda-khAnti jaina jJAnamaMdira sthapAyuM prathama gujarAtamAM vyApAra sArU Avyo, siddharAje che. tenA sthApaka prasiddha munizrI khAntivijayajI tene staMbhatIrtha (khaMbhAta)no adhikArI niyamyo hamaNAMja khaMbhAtamAM svargastha thayA, te maMdira eka hato. kumArapAla jyAre siddharAjathI nAsate rahete mALavALuM pAkuM che, ane bajAramAM AveluM che, paNa hatA tyAre te maMtrI udayana pAse gayo hato ane jagyAnI pagatANa nathI, temAM lUgaDAMnA baMdhanavALI
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ amAre jJAnapravAsa-1 jhIMjhuvADA, 109. thiIomAM pustaka rAkhavAmAM AvyAM che. hasta- vAsaMtavya visA nemA sA. varajalAla svArtha likhita prata 4ra7 che, te uparAMta chApela prata- pArzvanAtha biMba sasavIsa. pratAkAramAM graMtha, paNa teTalI che ne chApela pustake A mUrti ati cakacakata che, te vajanamAM 1157 che. ekaMdare chApelAM pustakanI cuMTaNI bahu sArI bhAre che ne senAnI heya nahi tevI kAMti Ape che karI che. AmAMnA hastalikhita pustakamAM bhASAmAM lakhA tethI temAM senAne bhAga vizeSa hoya ema jaNAya che. elarAsa cepai Adi badhAM joI lIdhAM temAMthI mArA pahelA mALa para be pASANapratimA che te paranA saMgrahamAM Avela rAsa vagerethI kAI navIna na sAMpaDayuM, lekha nIce pramANe che - chatAM temAM ApelI lekhaka (lahIyA)nI prazastio vagere utArI lIdhuM, te bhASAnAM pustakamAM ahIM hIra saMvat 1854 mahA vadi 5. rAjavIjaya ratnasUrinA vaMzaja-yatio rahetA temane saMgraha sUri gaNe zrImuktirana sUrI rAje. mukhyatve karIne che. A rIte jana gUrjara kavione saMvata 1854 varSe mahA vadi 5 caMdra lagatuM mukhya kArya karavAnuM hatuM te karI lIdhuM. bhASA rAjavIjaya sUrI gache. sivAyanAM pustako jovAnuM na banI zakayuM, kAraNake A derAsaramAM dhAtunI mUrtio lagabhaga be Dajhana vizeSa rokAvAnuM banI zake tema na hatuM, te have che. dhAtunI pratimAo mukhyatve jUnI hoya che ane bhaviSyamAM thaI raheze. A sivAya saMdhane ke derA- - - te dareka para prAyaH jarUra lekha lakhAyela hoya che. sarane jude kaMI pustakabhaMDAra nathI. prAcIna zedhakoe dareka sthaLe dhAtunI pratimAonA derAsara moTuM pAkI bAMdhaNIvALuM che, tene upalo lekho laI levA khAsa kALajI rAkhavI kAraNake temAMthI eka mALa che. tene pAyo saM. 1901 mAM naMkhA purAtattvane lagatI sAmagrI maLI Ave che. A dhAtunI ne saM. 1905 mAM pratiSThA thaI hatI. mULa nAyakanI mUrtio paranA lekho utArI saMvata vAra atra pASANapratimA para lekha nathI paNa tenI nIce paraghara mUkIe chIe - che temAM nIce pramANe kotarela che - 1 saM. 1411 vaizASa zu 5. zrImALI jJA-saMvata 1907nA varSe vaisASa mAse zukalapakSe tIya pitR sabhita mAtR zrImalade pitR 3 sanIvAsare zrI paradharajAnU havane sA0 haThIsaMdha rANima dhidho zreyase sA. mAlata zrI zAMtikesarIsiMdhachanI lAhanI kArI sA. vajalAla bhaga- nAtha kArita pra. zrI vidyAdhara gaNe zrI vAnadAse zrI jhIMjhapura madhye rAjarAsaMdha samasata. lalataprabha sUribhiH savalaSaNa muja (5) 2. thaI karApIta sIrahu kalyANamastu 2 saM. 1413 vaizAkhazanI zrImAla zA. AmAM jaNAvela sA. haThIsaMgha kesarIsiMdha te pitR bhalaSA bhAryA cahajAde bhUta devaja amadAvAdanA prasiddha haThIsiMgha zeTha ke jemanuM dilhInA pAtala paDapautra ziSara...kA. pra. zrI daravAje moTA jinAlaya sAthanuM maMdira prasiddha che ke jene "haThIsighanI vADI' kahevAmAM Ave che, vaLI brahmANuga che salakhaNu purIya zrI suNiAmAM jaNAvela zA. vrajalAla bhagavAnadAsa te te caMdra sUribhiH jhIMjhuvADAnAja rahIza vIsanemA vANiyA hatA e 3 saM. 1432 phAgu zudi 2 zuke meDha vAta tyAM eka dhAtunI pratimA che te paranA nIcenA jJA che. padama bhAva rUpala putra narasIha lekha parathI jaNAya che - bhA, madana putra udayasiMhena pitR pitR saM. 1903 mAhA va. 5 suke jhaMjhupura thayo che. zrI pArzvanAthabiMba kA, pra.
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 vidyAdharaga che zrI lalataprabhasUri pade zrI camasuta sAyareNu bhAryA DAhI suta muniprabhasUribhiH harAjabelAdi kuTuMbayutana svazreyArthe zrI pArzvanAthabiMba kArita pratiSThita 4. saM. 1(4)35 mAha vadi 12 soma zrI tapAgacchanAyaka zrI jayacaMdrasUribhiH zrI zrImAla jJAtIya vyava, devasIha bhAryA vIramagrAma vAstavya che devalade nimitte bhrAtRca vayarAmena zrI sumatinAtha biMba kA pra pipalaga 10. saM. 1503 varSe paNa vadi ra sAme zrI suniprabhasUribhiH zrI zrImAla jJAtIya vya. dhIrA bhAva dharagAde sui DAhA bhAi jhamakalade Atma5 saM. 1450 varSe mAha vadi 9 some zrI zreyartha zrIdharmanAtha biba kArita pratizrImAla jJAtIya saMgha jhelUA bhAryA chita pimpalaga che zrI guNadevasUri paTTa dhAMdhalade zreyasa putra caturbhujena zrI zrI caMdraprabhasUribhiH zubha dharmanAthabiMba che kA. zrI pUNimA zrI ratnasAgarasUrINAmu50 pra. zrI sUribhiH 11. saM. 1509 varSe vizALa zudi 15 seme zrI zrImAlajJA. vya. gesala bhAva bahu 6 saM. 1471 varSe mAgha zudi 9 zanI sutra tUbhA phUbhA velAbhiH saMmilitena zrI zrImAla jJAtIya vyae rAjapAla pitRvya desala na(ni)mita Atmazreyase bhAi bhaSamAde suta saMgrAma pitrobruta zrI zAMtinAtha biMbaMkAritaM praSita Agazreyase suta sA mAlana zrI AdinAtha maga che zrI hemaratnasUribhiH biMba kA prApiNDa ga che zrI ema. saM. 1510 mAgha mAse dekAvATakIya prA. caMdra sUribhiH | che. siMdhA bhAyAnI putra bhA bhAryA zrAva 7 saM. 1491 varSe ADA cAMdAdi bhave dvaya sArU nAkhyA zrI kuMthunAtha biMba sva zreyasa bhAryA sArU putra sAva gagAkena kerA sAudharaNa kArita pratiSThita tapA zrI samasuMdarasUri sutena zrI nemibiMba kArita pratiSThita ziSya zrI zrI zrI ratnazekharasUribhiAzrI zrI sUribhiH zrIH che ha 13, saM. 1511 varSe kAtika vadipa ravI zrI 8 saM. 1496 varSe prAgvATa jJA, maMcha zrImAlajJAtIya vyava0 devarAja bhAi devalade gelA bhAryA dhArU suta maM0 sahasA bhAva suta bhUmava TIDAbhyAM pitRmAtR lADaNa zreyase mAMjU suta maM0 vAnareNa svapitRvya * zrI zItalanAtha biMba kA paMva. zrI zreyase zrI zrI zreyAMsanAtha mUlanAyaka pakSe bha0 zrI rAjatilaka sUrIcaturvizatijinapaTTakaH kAritaH prati Namu50 pratiSThita sUribhiH chitaH zrI tapAgacchaza zrI semasuMdara 14. saM. 1513 varSe jeNe vadi 13 ravI sUribhiH | zrI zrImAlajJAtIya che. jaItA bhAryA 9. saMvat 1503 varSe mArcazara zudi 3 sArU suta karmasI mUlU ghanA sUrA mUla prAgvATajJAtIya mahaM sahisarAja bhAryA bhAryA mAlade suta mAMDaNa mahipA mA
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ taMtrInI seMdha Nika mAdhava karmasIbhAryA hIrU sva pUvija vi. kA. pra. zrI nA zrI guNasamudra bhAyArthe zrIsuvidhinAtha biMba kArita sUriNAM zrI guNadevasUri pramukha saha. pratiSThita Agama ga che zrI ANaMdaprabha 18 saM. 1527 je vadi 8 some zrI sUribhiH | mUsaNa vAstava zrI (mAla) jJALa che. dharaNa bhAva vajU 15 saMvata 1516 varSe citra vadi 4 gura su0 rAjU svabhUta nimitta A AtmA zrI zrImAlajJAtIya vyapa cAMpA bhA. zreyase suvidhinAtha jIvitasvAmi biMba cAMpalade putra jUgakena bhAi jasamAde pra. zrI brahmANa 1 vIrasUribhiH zrI sahitena pitRmAva se zrI muni. 19 saM. 1536 varSe vaizAkha va. 11 zrI sujata svAmi biMba kA. pra. zrI nANurU zrImAla jJA, pitRvya raNa sA. kuurA gaIzrI padANaMda sUri paTTe zrI vinaya brA kAnhA 7dAma (...) vAkena zrI vAsatrabha sUribhi che kAkarecya gurU che pUjya paMcatIrthI kAritA zrI devabhadra16 saM. 1517 va....kSika svabhrAta nimitta sUrINAmupadezata ! gaIdena Atmazreyase zrI kuMthunAthabiMba 20 saMvata 1565 varSa piSa vadi 5 gurI kA. pra. citragacha dhAraNAdrIyA zrI lakSmI- usavAla nyAtIya sAha guNIyA bhAva deva sUribhiH devAsara gAme maM 2 vAhI suta sUrA bhA. ajItena svazreya 17 saM. 1520 (1529) varSe pisa vadi 5 nimitte zrI kuMthunAtha biMba kArita zrI zrImAla jJAThA. TApara bhAnAMI prati, hArIjaga che zrI zIlabhadrasUribhiH suru kajA bhA (0) e makagAdi Atma sIghA (thA) vAva zreyase zrI jIvata svAmi zrIsumatinA aipUrNa taMtrInI noMdha. 1 sAMvatsarika pratikramaNa A ghoSaNA A pratijJA-A hadayaniSThA zuddha | dara varSe tenA aMtamAM te varSamAM thayela sarva ane nirmaLa hoya to aneka baMdha-kalezamaya baMdhajIvo pratye maitrI dAkhavI tenA pratye kaMI paNa pitAne AtmAnI unnatinA bAdhaka baMdhane tUTe ane kalyANa vera nathI evI prASaNa karI teo pratye mana vacana thAya. vyakti ane vyakti vaccenA, vyakti ane kAyAe thaI gayelA deSa, khalana, aparAdha, gunhA, paMca-samAja vaccenA, paMca paMca vaccenA, saMgha saMdha virodha mATe kSamA yAcI pate te darekanA reSAdi pratye vaccenA, muni muni vaccenA jhaghaDAno aMta Ave kSamA ApavA jeTalI udAratA batAvavA mATe samajI ane nirAbAdha zAMtimaya vAtAvaraNa sarvatra phelAya. jaina sAMvatsarika pratikramaNa kare che, ane teTaluM ja paraMtu AvuM jovAtuM nathI-tene kiMcit aMza temAM karavAmAM Ave che ema nathI, paNa te uparAMta paNa prakaTapaNe dRSTigocara nathI thatuM tethI ema samajI have pachI tevA devAdi nahi thAya ema mana vacana zakAya che ke A mAtra prathA khAtara sevAya che, te kAyAe prayatna karIza evI sAthe sAthe pratijJA paNa sevanAmAM Dhaga-daMbha ane AtmavaMcanA thAya che ane levAmAM Ave che. tethI nathI thatuM pitAnuM kalyANa, ke nathI thatuM saMdhanuM.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 jenayuga bhAdrapadathI-kArtika 1985-6 eka gALa na de ane zAMta besI rahe eTale 2 svargastha jhaverI maNilAla surajamala - bIje AvI gALa Ape, ne moDhAmAM AMgaLI nAMkhI A bhAInA AtmAe saM. 1985nA payuM paNa bolAvavAno prayatna kare, eka bhAI eka AkSepa kare parvamAMja A phAnI saMsArane tyAga karI dIdhA tethI te bIjA chatA achatA aneka AkSepa kare, eka muMbaInI aneka saMsthAoe saMghe eka utsAhI eka nAnuM ropAnI prakaTa kare te bIjo sImAM vicAravAnuM kAryakartA gumAvyo che ane sakhata AghAta aneka lAMbA copAnIo chapAve, eka aMgata vAta amArA jevA anekane karyo che. je kAMI temanA parikare te bIje tenA bApanA bApane cepaDAve, Ama cayamAM Avela hoya te eTaluM te vinA saMkoce aneka tiraskaraNIya dekhA najare paDe, tyAre vIta- svIkAraze ke te potAnuM magaja ke mijAja kadi paNa rAgane prarUpele dharma tenA anuyAyIonA viparIta khetA nahi. zAMtithI vicAra karI pratyuttara Ape, AcaraNane laIne rAgadeSamAM aMdhatAne pariNAme varga- paDelI gucano toDa kADhe, ane salAha levA AvavAya che ane zrIdevacaMdrajInI vANImAMthI eka nAnuM nArane sAcI ane vyavahArU salAha Ape. evA pada yAda AvI jAya che ke - e nara hatA. tattvarasika jana ceDalAre bAhya kriyA rUci chava, - upadezaka paNa ehavAre, zuM kare? jIva navIna teo jana esosiyezana opha IMDiyAnA eka caMdrAnana jina ! mAnada maMtrI hatA. sahamaMtrI utsAhI yuvaka hoI kadi AmAMthI kavacita nirAzA eka bAju thAya che, utAvaLA thai jAya te tenA te "Brealk' (braka) bIjI bAju dodita amo e vicAravALA chIe samAna hatA. baMnee eka bIjAnuM jALavI te saMsthAnuM ke jAgrati kayAre Avaze ke jyAre kaMIka caMcalatA mAna-pratiSThA vadhArela che. kenpharansa sTenDiMga kamiTInA haze te, narI ramazAnazAMti nirbaLatAnI nizAnI che. eka AgevAna sabhAsada hatA ane te tarIke temaNe kAdava ukheLavAthI paNa te kAdavane kADhI nAMkhavAnI tenI lagabhaga dareka mITiMgamAM hAjarI ApI rajI bhAvane thatAM kAdava dUra thaze ne pANI vadhu akhaMDa thayelA saMvAlAne mATe pote je abhiprAya darzAvatA rIte nirmaLa raheze. samajIe potAnA dhyeyapara najara te lagabhaga svIkAryAja thatA. sTenDiMga kamiTInuM pUra rAkhI AgaLa dhapeja javuM. svakAryamAM svadharmamAM vizeSa vadhAravAnI maMtrIonI darakhAsta raju thAya te zraddhA rAkhI yathAzakti sevA karyo javI. pahelAM baMdhAraNapara najara kheMcI te konpharansanA TharAva amArAthI bane teTalI sevAbhAvanA rAkhI saMdhanI vagara banI na zake tema abhiprAya jAhera karavA upahitadaSTi najaramAM rAkhI je kaMI karyuM che te vAMcako rAMta je te chatAMya darakhAsta maMjUra rAkhavAmAM Ave ane saMdha samasta samakSa prakaTa che, temAM amArI te pote jaNAvelA bIjA aneka utsAhI ane zikSi taraphathI ajANyuM ke jANe pramAdavazAta kaMi paNa jainonI pUraNI karavI ghaTe ema temaNe niDarapaNe khalana thayela hoya te te mATe ame aMtaHkaraNa jaNAvyuM hatuM, A abhiprAya mITiMge maMjUra rAkhI pUrvaka kSamA yAcIe chIeH amArA pUra thatA A sTenDiMga kamiTInA sabhyonA pramANa mATe AvatA kSepe saMbaMdhI amo atyAre mauna sevIzuM. yathAkALe adhivezana para vAta rAkhavAnuM svIkArAyuM hatuM. A tene uttara ApIzuM. hamaNAM te eke karelI bhAva vakhate batAvelI niDaratA kharekhara prazaMsApAtra hatI. nAmAM ame amAre paNa sUra pUrIe chIe - muMbainA kaeNnpharansanA adhivezana vakhate temaja kSemaM sarva ganAnAM pramavatu thavAna, dhArmio mADha: anyadA sukRtabhaMDAra phaMDanA sekreTarI, khajAnacI Adi vAse jADhe 5 sabhyaar RghavA, vyApathI cAlU nArA aneka rIte kaeNpharansanI sevAo bajAvI che. temanA TumakSa caMdAra kSamA mAtA mAma majIvato javAthI eka moTI khoTa paDI che emAM jarAya zaka nathI. jainendraM dharmacakra prabhavatu satataM sarvasaukhyapradAyi // zrI mahAvIra jana vidyAlayanI ane muMbaI mAMga
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ taMtrInI ne, 113 rALa jana sabhAnI vyavasthApaka samitinA eka prakhara purasaMpaganaiH kaLorti gunApatine tIkunA kAryakartA sabhya hatA. te sivAya zrI yazovijaya jana pratividhyamiva asAro hUina manA itataH kutadhana che gurUkula temaja bIjI aneka saMsthA sAthe saMbaMdha sarga 6 . 50 hatA. AgamAdaya samitinI mAnavatA ma trI tarIke tyAra pachI kRtIndu eTale ke vidamAM caMdra ghaNuM suMdara kArya bajAvyuM che. eka bhASAMtara karavA evA A hIraharSagaNine svAdhyayana kArya mATe mATe kaMDa thayuM hatuM ke tenA maMtrI tarIke te nImAyA prerita thaI pura eTale devagiri nagaranA saMdhajano hatA paNa durbhAgyavazAta te phaMDane kaMI paNa uddeza eTale zrAddha varga pAse koI sthAnamAMthI svarganA pAra paDyA pahelAM te phaMDa pAchuM bharanArAone ApI sadagurU evA bahupatinuM pratibiMba hoya nahi-bIjuM devAthI mAtR bhASAmAM janone dhArmika graMthane baMdha rUpa heya nahi evo eka dvija bolAvarAvyoApavAnuM baMdha rahyuM. AmAM saMgha zabda para kavie pitAnI ja TIkAmAM teo pAlaNapuranA rahIza hatA. pAlanapura vAsI- jaNAvyuM che ke cApa sAdhusAdhvI zrAva viI 1 emAM uMcA prakAranuM mAna ane Adara dharAvatA hatA. vaiSa:saMH chorate tathApi atradhAtu saMgAthAt muMbaImAM ane kalakattAmAM jhaverAtanI dukAne hatI. ghA zrAva gva saMgH | pitAne dhaMdhe kuzalatAthI calAvavA uparAMta jAhera -- joke sAdhu sAdhvI zrAvaka zrAvikArUpa cAra kAmamAM puSkaLa vakhatane bhega ApatA e nirvivAda - prakArane saMva kahevAya che chatAM paNa ahIM adhiche. ApaNA zrImate temanA A guNanuM anukaraNa parathI athavA saMpradAyathI zrAvaNa eja sadha che. kare ema ame icchIe chIe. temane vAMcavAne A uparathI adhikAra paratve temaja saMpradAya puSkaLa zekha hato ane te mATe uttama, mahattvanAM paratve je "saMdha' ne sAmAnya artha ane bhAva che ane upayogI purata kene mATe saMgraha pote karela te zrAvakavarga-zrAddhavarganA saMdhane che. munie pitAnA che. dhArmika jJAna paNa sAruM hatuM ane tethI keTalAya jijJAsuonI zaMkAonuM samAdhAna teo karatA. arasparanA vyavahAra arthe temaja AcAryAdi pitAnA sAdhuziSyo sAthenA vyavahAra arthe je kaMI mitrone preraNA ApatA ane letA. sAdhuonI kare te zramaNa saMdhanA mATe kare che ne temAM saMdhane vaiyAvacca karatA ane temane aneka rIte sahAyaka artha zramaNusaMdha thaI zake. zrAvakene tIrtho-derAsara nivaDatA. jotiSanuM uMDuM jJAna hatuM ane tethI pratiSThA, saMbhALavAnAM che, tene vahIvaTa karavAno che, svAmI dIkSA, praveza AdinAM dina mudatta kADhI ApatA ane vAtsalya saMdhanA thAya temAM mukhyatve zrAddha saMgha bhAga te rAmabANa nivaDatA. keI sAdhu to temane tethI le che, ane te rIte zrAvakane saMdha pite saMdhanA 'jozI'nI upamA ApatA. AvA saMskArI bAhoza nAme kArya karI zake che, temaja sAdhu sAdhvI vageAtmabhegI vIra baMdhu pacAsa varSa pUrAM karyA pahelAM ja renA AhAra vihAra mATe temaja upAzrayAdi mATe eka javalaMta tArAnI peThe acAnaka adazya thayA te temaja upakaraNa mATe vyavasthA zrAvaka-saMdha kare che. mATe temanA kuTuMbI jano Adi pratye ame samavedanA eja rIte zrAvakasaMdha pitAnA saMdhanA zrAvaka zrAvikA batAvI temanA AtmAne jAgRti vALI sadgati maLe pratye Adeza ApI zake che temaja sAdhu sAdhvIema hadayathI vizeSane vizeSa prAthae chIe. mAMthI je koI bhraSTa-zithilAcArI thAya ane sama3 saMgha eTale zuM ? zrAvavI . jAvatAM paNa ThekANe na Ave te tene e mukaA saMbaMdhamAM hIrasaubhAgya kAvyanA eka leka patti laI upAzrayamAMthI-gucchamAMthI bahAra kADhavAne ane tenI TIkA parathI je prakAza paDe che te nIce adhikAra paNa zrAvaka saMdhane mULathI che. vaLI e pramANe - paNa kharuM che ke saMghanA AgevAne je nIti ne dharma
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 jenayuga bhAdrapadathI-kArtika 1985-6 virUddha cAlatA hoya, pitAnA hAtha nIce calAvatAM arthenA talasatA jIvone zikSA Ape, vyAdhigrastane TrasTo ke dharmAdA khAtAnA vahIvaTamAM aMdhera pravartatuM mATe davAnAM sAdhane Ape, vyAdhi na thAya te mATe hoya, ane tene hisAba barAbara rahetA na hoya ke yA vyAdhi jora karI na jAya te mATe Arogyabhana dekhADatA hoya te anya zrAvake saMdha tarIke vane, sastA bhADAnI cAlIo sthApa-sthapA, bhegA maLI te AgevAno pAsethI temane adhikAra- dharmanA cetanarahita dekhAtA piMjaramAM prANa reDI zuddha sattA laI tenI badalImAM bIjA AgevAnone nImI dharmane khilA-batAvo-AcarI batAvo, vItarAzake che ane suvyavasthA karI zake che. ganA dharmamAM-dharmanA anuyAyIomAM jyAM jyAM rAga4 navIna varSa deSanuM vardhamAnapaNuM che temAM tyAMthI dUra karAvI ekha| vikramAka 1985 nuM varSa pUruM thayuM ne saMvata lAla lAsa-saMpa-aikya vadhArI saMgaThana kare, dezanAM jIvaMta 1986 no prAraMbha thayo. gata varSamAM bhArate aneka praznamAM bhAga laI deza je bojAthI sikAo thayAM kacaDAI rahyA che te bejA dUra kare, sAmAjika muzkelIo sahana karI ane A varSamAM haju zuM rUDhibaMdhana-kuprathAone hAMkI kADhe. A sarva thaze . vizava upAdhio tenA kapALe nimAyelA che te eTale ApaNane ApaNuM svarAja maLI jaze. jJAnI jANe ! paNa ApaNe badhAe e pratijJA levI ATaluM kahI zrImAna zeTha mahAsukhabhAI cunIlAle ghaTe ke ApaNe evA prayatno pramAda tajI karIe ke natana varSAbhinaMdana nimitte amArA para mokalela jethI AvanArI upAdhiothI thatA duHkhane cheDe pitAnI bhAvanA-prArthanA chevaTe raju karIe chIe. ghaNe aMze nivArI zakIe, sukhanA AnaMda laI sarve kArya svataMtratAthI karavA zakti prajAmAM vase. zakIe, ane ApaNe ApaNI jAta, saMdha, deza zraddhA ne daDhatA svarAjyanI vase brAMti bhItinI khase, vagerene unnata karI zakIe. irSA kaleza kusaMpa tajI daI susaM5 zAMti saje, mAtra navI sAla mubAraka ema eka bIjAne e divasa A navA varasamAM viveza tuM Apaje. kahevAthI ke lakhavAthI dahADo vaLavAno nathI. komI jhera vivAda vAda jhagaDA vinAza pAme sahu, mAtra IcchAthI banI zakatuM hota te kAmadhenu, kalpa sarvenAM dila sApha thAya saghaLe zuddhi pravate bahu, vRkSa Adi kalpavAnI jarUra raheta nahi. bhrAtRbhAva vase paraspara vaLI tevI matine taje, e divasa A navA varasamAM vizveza tuM Apaje. zubha IcchA karavAnI ne nathI paNa te IcchA lakSmI devInI daSTi he amibharI vepAranA kAryamAM, sAthe te pAra pADavAnuM baLa pheravavuM joIe-te mATe pAme hAya sadAya A avanimAM utkarSanA mArgamAM, je je sAmagrIe joIe te ekaThI karI tene kAme pAme nAza are burI avadazA lAcAra bekAra je, lagADavI joIe, sarva IkinA vyApAro temAM e divasa A navA varasamAM viveza tuM Apaje. tadAkAra-tallIna banI chelA beyanI siddhi karavI vyAdhi ne paritApa jAya tanathI kAyA nirogI rahe; joIe. mAtRbhaktinuM rakta sai nasanase vege prajAmAM vahe, saMghanA aneka savAlo che. saMghanI sattA zuM che? pAme yuvaka saMdha vijaya mahA che dezanuM nUra je, saMdha ane munine saMbaMdha, saMghanI vyavasthA ane e divasa A navA varasamAM viza tuM Apaje. tenA niyame, saMghamAM rahelAM aneka TrasTaphaDa ane buddhimAna mahA purUSa prakaTe khyAti khIle vizvamAM, dharmAdA khAtAM, temAM rahela aMdheranuM nivAraNa ane kaMpe duzmana dekhI Aye narane zakita vase aMgamAM, pAme hiMdI mahAsabhA saphaLatA che dezane Atma je, tenI sudhaTanA, vagere je hAtha dharavAmAM Ave te e divasa A navA varasamAM viza tuM Apaje. darekane teDa kAle karI banatI tvarAe lAvI zakAya bamabALa gajA re vada mukhe 'vaMde bhUmimAtarama" tema che. saMghamAM bhAvanA phelAve, dareka vyaktinA mAge Izvara pAsa stuti karIne "kuryAta sadA maMgalama " dharmo samajAve, sAthe maLIne kArya che ane Ape, pAmI Ama prajA mahA sukha navA varSe prabhune bhaje, zrImate ane zikSiteno sahakAra sAdho, zikSA e divasa A navA varasamAM viza tuM Apaje,
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ taMtrInI noMdha achamagajanuM na mala kSatriya hatA, temAM thI eNpha bengala 5 bAbu puraNacaMda nAhara ane gulAba- jIvana sabhya, kalakattAnI rAmamohana lAyabrerInA AkamArI lAyabrerI-murzidAbAda jIllAmAM Avela jIvana sabhya ane jainasAhitya saMzodhaka samAja punAnA ajImagaMjanuM nAhara kuTuMba eka prasiddha osavAla AjIvana sabhya, greTabriTana ane AyaleMDanI royala jaina kuTuMba che. osavAla mUla kSatriya hatA, temAM eziyATika sosAyaTInA, kalakattAnI eziyATika pramAra karIne thaI gayA te nAhara kuTuMbanA sthApaka saisAyaTI oNpha bengalanA, 1923ne kalakattAnA ne tenI 81 mI peDhIe rAya sitAbacaMda nAhara pradarzananA purAtattva ane itihAsa bhAgana, kalakattA bahAdura thayA. vakhata jatAM A kuTuMbanI aneka baMgIya sAhitya pariSadunA, kAzInI nAgarI pracAraNI zAkhAo thaI. 35 mA vaMzaja AzadharajIe nAhara" sabhAnA, paTanAnI bihAra ane orisA rIsarca e birUda dhAraNa kareluM ane tyArathI jana dharmamAM sesAyaTInA, AsAmanI kAmarUpa anusaMdhAna samite AvyA. ukta rAya sitAbacaMdanA bIjA putra te tinA laMDananI dhI IDiyA sosAyaTInA, kalakattAnA puraNacaMda nAhara sana 1875 mAM janma; 1891 mAM saMskRta mahAmaMDalanA, kalakattAnI saMskRta pariSadanA ne kalakattA yuni. mAM enTransa parIkSA ne 1895 mAM bI. saMgIta pariSadanA, kalakattAnI sesAyaTI opha erie. nI parIkSA pAsa karI, pachI bI. ela. nI yenTala ArTanA, tathA kAzInI bhAratakalA pariSadanA parIkSA pAsa karI. 1903 mAM behamaparamAM vakIlAta sabhya che ane kalakattAnI ahiMsA dharma pariSadanA karIne pachI M. A. nI parIkSA sana 1908 mAM AjIvana sabhya che. pAsa karI. baMgALAnA jemAM teo pahelA grejyueTa temanI jAgIrene vahIvaTa, AkhA nAhara kuTuMane vakIla che. 1908mAM kalakattAmAM AvyA pachI bane bojo vagere hovA chatAM pitAne ghaNo samaya kalakattAnI hAikorTanI cembara parIkSA pAsa karI vAMcanamAM, aMgrejI, hiMdI ane baMgAlImAM nibaMdha 1914 mAM tyAMnA vakIla tarIkenI sanaMda lIdhI. temane lekha lakhavAmAM tathA pustake bahAra pADavAmAM gALe svabhAva milanasAra, eka sajajana ane saMgrahasthAne che. temaNe jana zilAlekha saMgrahane traNa bhAga sarva rIte chAjatI sabhya ane zAMta rItabhAta, uMcI bahAra pADayA che temAM temaNe pravAsa gAmegAma karI keLavaNI ane sArvajanika hitamAM rasa levAnI vRtti-e khUba prayAsa karI zilAlekhane lai ekatrita karI sarva kAraNoe temaNe pitAnI kemamAM lokapriyatA bahAra pADyA che te parathI jaina itihAsamAM eka sAthe uMcuM sthAna prApta karyuM, ane aneka pado meLavyo - agatyanI pUravaNI umerI che. 1. lAlabAga inDipenDeTa beMcanA eMnararI mAjI- ame kalakattAnI jana kaeNnpharansanA adhivezana sTreTa (sana 1901), 2 achamagaMja myunisipAdhi vakhate gayA hatA, tyAre temanA moTAbhAI maNilAla TInA kamizanara (sana 1898 ), 3 tyAMnI dharmAdA nAharanA taraphathI eka moTA makAnamAM purAtattvane davAkhAnAnI vyavasthApaka samitinA sabhya, 4 muzi- jabare saMgraha-sikkA, citra, hastalikhita prate, jUnAM dAbAdanI lokalaberDanA sabhya (1909 ), 5 tyAM vastro vagere rAkhelo joyo hato. te sarakArane saMpI AgajanA evA kArenezana insTiTyUzananA devAmAM Avyo che. bAbu pUraNacaMdanI te saMgraha karamaMtrI ane vya0 sava nA sabhya, 6 hiMdu yunivarsiTI vAmAM ghaNI mahenata hatI. A chatAM te sivAyane korTanA sabhya. 7 hIMda sarakAranA purAtatvakhAtAnA bahu jabare saMgraha temaNe karela te pitAnA pUjya mAnada "kairAnDanTa'. 8 kalakattA ane DhAkA yuniva- mAtuzrI gulAbakumArInA nAmathI "gulAbakumArI lAsiTImAM parIkSaka 9 "hisTorikala rekarDajha kamizanarane yabrerI' kalakattAmAM InDiyana mirarasTrITamAM kADhI temAM sabhya (1923), 10 thI 28 kalakattA yunivarsiTI rAkhela che. temAM purAtattvane lagatI ghaNI jabarI insTiTayUTanA "sIniyara' sabhya, pUnA bhADAkaranA A sAmagrIo jevI ke alabhya jarmanImAM ne yUropAdi jIvana sabhya, jana zvetAMbara ejyukezana benA A dezamAM bahAra paDelAM keTaloga, jarnala, itihAsa,
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 janayuga bhAdrapadathI-kArtika 1985-6 hastalikhita prate, sikkAo, hiMdI prAcIna citra- ane chaMda pramANe cAle che ane tenuM jeTaluM gAMDuM kaLAnAM citro, zilAlekho vagere che. A eka mahAna manasvIpaNuM ke zANapaNavALuM varnAna te pramANe prajA saMsthA temaNe pitAnA dravyathI ekale hAthe ubhI para julama ke nyAya thAya che. sAmAnya rIte Adarza karI che te mATe samagra jana samAjane abhimAna rAmarAjya dezI saMsthAmAM dekhAtuM nathI. have lokalevAnuM che. AvuM kArya moTAM moTAM dezI rAjyo ke zAsananI upayogitA-kiMmata samajAI che. A dezI sarakAra ke moTI saMsthAo bhAgyeja karI zakI che rAjyo pitAnI prajA para kevo trAsa phelAvI rAja te temaNe karela che. hastalekhita pratAnAM 154 baMDala karI rahyAM che te saMbaMdhInI bahAra paDatI bInAo che. ane temAM kale 4819 prata che. A uparAMta dhyAnamAM laI pachI kahI zakAya tema che. te vAta 135 TakAo che ke je darekamAM eka karatAM vadhu eka bAjue mUkIe, paNa te rAjAone briTiza katie lakhAyelI che. Avo jabaro saMgraha mAtra hiMdamAM vasatI prajAe ke te prajAnA amuka bhAge mAnaekatrita karI saMgharI rAkhavAmAMja purUSArtha na mAnatAM pAna ApI temanA prajAparanA aniyaMtrita kArobAteno lAbha tenA abhyAsIone joitI sAmagrI pUrI bArane vizeSa uttejana ApavuM joItuM nathI. dezI pADavAmAM paNa Ave che te mATe temane dhanyavAda ghaTe rAjyanI prajA sAthe samavedanA anubhavI temanI hAre che. amone vebaranAM vaidhUmo, potAnAM sUcipatro, dhAvuM e to dUra rahyuM, temanA duHkhepara malamapaTA keTalIka hastalikhita prate pUrI pADela che te mATe karavA eka bAju rahyA, paNa dAjhayA upara DAma' e temane hArdika AbhAra mAnIe chIe. rUpe temanA jhArazAhI rAjAone mAnapAnathI phalAvavA - A lAyabrerInuM anukaraNa karI amadAvAda, khaM e yogya nathI ema amane lAge che. "ApaNI saMsthAo ane dezI rAjyo' e mathALA bhAta Adi jyAM jyAM judAM judAM bhaMDAra che te nIce ame saM. 1985nA kArataka mAgazaranA aMkamAM sarva ekatrita karI eka "phAyaramupha' makAnamAM mUkI tenI suvyavasthA mATe kayureTara' jevA adhikArI nImI pR. 167-8 mAM jaNAvyuM hatuM te pharIthI yAda devA DIe chIe. temAM ame vaDhavANamAM rahetA prasiddha sarve abhyAsIone pustake niyata karelA niyamoe ra. mohanalAla pItAmbaradAsa saMghavIe muMbaInI maLI zake tema karavAnI jarUra che. dareka sthaLanA bhaM jIvadayA maMDaLIe dhrAMgadhrA narezane mAnapatra ApavA DAranA vahIvaTadAro ATalI sagavaDa kare te keTalo badala te maMDaLIne je khulo patra lakhI prakaTa karyo badho lAbha jana sAhityanA pracAra arthe thAya ! zrI hatA temAMthI aneka phakarAo TAMkyA hatA. temAMne mohanalAlajI seMTrala lAyabrerImAM jUnI pratane jema eka nIce pramANe hate. bane tema vadhu saMgraha karavAnuM dhyAnamAM rAkhe ema chevaTe muMbaInA lakSmInaMdana pAse eka prArthanA karI icchIzuM. AgrAnI vijayadharmasUri lAyabrerI te baMdha ja levA lalacAu chuM ke koI paNa dezI rAjyanI prajAnA lAge che, tene punarUddhAra thAya te sAruM. sthiti-saMganI sAcI kephIyata jANyA sivAya Apa ApanI mahebata tarapha taNAI rAjAonA madamasta abhi6 dezI rAjAone mAnapAna-dareka dezI mAnamAM ora vadhAre na karAve. AthI bane che e ke rAjA rAjya potapotAnA saMsthAnamAM eka rAjA ke ThAkoranI potAnI prajAnI pAmaratA ka9pI te tarapha tiraskAranI dRSTie kula sattAnI nIce cAle che ane jyAM sudhI gross (yAM kare che. ane ethI prApara navAM saMkaTa mukAya che. misgovernment eTale ati ugra aMdhera-gara- A sthiti anubhavIja jANI zake tevuM che, dezI rAjyanI vahivaTa na hoya tyAM sudhI sArvabhauma (Paramount) prajAnA duHkhamAM sahAya karavAne Apane dharma che eTale Apa briTiza sarakAra vacce AvatI nathI e jAtane je prajAne bIjI rIte madada karI na zake te paNa jalasAnA siddhAMta hamaNuM spaSTakAre lairDa ivina vAisaroya AvA tamAzA parathI A5nuM lakSa uThAvI leze te rAjAsAhebanA khAnagI sekreTarIe bahAra pADela che. eTale ene potAnI prajAnI mahebatane moha utpanna thaze, te tarapha mAnabuddhi jaLavAze ne kAMI nahi to e prajA tiradezI saMsthAnamAM vasatI prajA tenA rAjavInI IcchA skArathI mukta raheze evI mArI zraddhA che."
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ taMtrInI noMdha 167 AvI kharI salAha nathI manAtI ane kaMIka ugharANuM pUruM thayuM ne bhegI thaelI rakamanA vyAjamAMthI svArthathI yA dhArelA manoratha pUrA pADavA yA game 35 varSa sudhI te rakama apAi zakAze evuM-zrImaMtapaNuM te kAraNe lakSmInandane rAjAone mAnapAna ApavA ApaNe darzAvI ApyuM che. tethI te mudata pachI te jAya che ethI potAno manoratha siddha thatuM nathI, rakama vadhu karavAnI haTha pAchI pAlItANA darabAra ane te rAjAnI prajAne eka rIte droha thAya che. pakaDe to navAI nahi. ApaNAmAM musaddIgiri keTalI atra vilAyatathI jAma sAheba padhAryA eTale A che te puravAra karavAmAM A Akho itihAsa ThIka keTalAka jaina gRhastha pitAnI ToLI sAthe baMdara para sAdhana puruM pADe che. hAratorA vagerethI mAna ApavA gayA, vaLI amadAvAda juneramAM kaeNnpharansanA adhivezananuM ane AnaMda sTezane amuka jaina sosAyaTInAM mANaso AmaMtraNa kaeNnpharansanuM adhivezana pUnAmAM thaI mAna ApavA gayA, evuM bahAra AvyuM che. jAma gayuM hatuM. pAchuM mahArASTramAM adhivezana junera mukAme sAheba te chAsavAre vilAyata jAya che ne Ave che karavA mATe tyAMthI AmaMtraNa AvatAM te AmaMtraNa chatAM koI vakhata nahi ane A vakhate ja Ama sTenDiMga kamiTie svIkAryuM che, have te adhivezana mAna ApavAnI vRtti ubharAI Ave tenuM kAraNa zuM saphaLa karavA mATe bhagiratha prayatna mahArASTranA jaina hoI zake ? jAma sAheba te mahA vicakSaNa rAjA netAoe karavAnA che. pramukha sAhebanI pahelAM prathama che ane te Ano bheda na samajI zake tevuM banavA nimaNuka thAya te mATe DepyuTezana nIkaLI yogya jainajoga nathI. jenI manodazA kaI vilakSaNa che. te netAnA para varamALa AropavAnI che. pramukha para badalAI zuddha nirmaLa bane ane dezI prajAne sAtha mahA sabhAnA vijayane ghaNe AdhAra che. te mATe de ya sAtha na de te tene koDa thAya yA tene nuka- amArI najara amadAvAdanA prasiddha vidvAna-zrImaMta zAna thAya evuM eka paNa pagaluM na bhare ema ame AgevAna zeTha kastUrabhAI lAlabhAI para pahelI jAya IcchIe chIe. che. temaNe kanvenzananA pramukha tarIke suMdara kArya temaNe zrI zatruMjaya tIrthanA saMbaMdhamAM pAlItANe dara- bajAvI ApyuM hatuM ane tyAra pachI zeTha ANaMdajI bAra sAthe jhagaDo thatAM tyAM yAtrAe na javAnI kalyANajInI peDhIe temane vahIvaTadAra pratinidhi duhAI pheravAI ne be varSa sudhI tyAM na javAnI jaina pachI eka-tenA pramukha tarIke nImI temanI yogya prajAe Teka sAcavI rAkhI chatAM Akhare tenA pari- kadara pIchANI hatI. teo mila mAleka che ane NAme paMdarane sATha hajAra rUpiyAno cAMdalo thayo. jAhera hitamAM rasa bharyo bhAga le che. jInIvAnI kaeNnkaA rIte patAvaTa thaI eTale ekanA cAragaNA ransamAM teo pratinidhi tarIke jaI potAnI bahezI dAma ApavAnuM nakakI thayuM. te kema thayuM te jANItI temaNe batAvI ApI che. evA naraprApta thAya te eka vAta che. paNa tethI malakAI javAnuM ane te mATe naMbaranI vAta che. tyAra pachI kaeNnpharansanA sthApaka te darabAra amadAvAda ke muMbaI padhAre tyAre moTuM mAna te rA. gulAbacaMdajI DhaDhA M. A. che. DhaTA sAhebanI ApavAnuM kAraNa upasthita thatuM nathI, chatAM mAna- kArakIrdi suvikhyAta che temanI sevAo jANItI che pAna apAya te pachI je dezI rAjAonA saMsthA ane temanI kadara AvA vakhate nahi karIe tyAre nAmAM ApaNAM bIjuM tIrtho che te tIrtho mATenA kara kayAre karIzuM ? tyAra pachI rA. makanajI je. mahetA levAtA nathI yA ochA levAtA haze te rAjAo baeNrisTaranuM nAma hoThe Ave che. temaNe vakIlAta mATe ApaNe kaMI paNa karatA nathI, tethI teone karavA mAMDI tyArathI te atyAra sudhI kaeNnpharansanI paNa vadhAre kara nAMkhavA levAnuM uttejana maLe ke sevA ochI karI nathI. jana grejyueTasa esesijethI temane paNa mAnapAna maLe. sATha hajAra mATenuM yezananA sthApaka teo hatA ke je durbhAgye baMdha
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 paDI che. kenpharansanA muMbaI adhivezanamAM sekreTarI (4) zrI nAthurAmajI premI-muMbaI (5) ba0 cheTelAtarIkenI jahemata bharI sevA sarvane vidita che. temaja lacha-kalakattAnI niyata kare che ane tenuM maMtritva resiDenTa janarala sekreTarI tarIke paNa sAruM kArya ukta che. hIrAlAlajIne sepe che. 5 prAcIna janabajAvyuM che. zeTha amRtalAla kALIdAsa eka utsAhI kAra jAti madhya prAMtamAM kalacUrI vaMzanI saMtAna yuvAna zrImaMta ane pratiSThita purUSa che. zeTha ANaMdajI be lAkha upara che. tene potAnI prAcInatA samajAvavA kalyANajInA eka vahivaTadAra pratinidhi che. Ama zeTha mANekacaMda jubilIbAga TrasTa phaMDa muMbaI dvArA je nAmo amArI najaramAM hAla Ave che tene mokalela ba0 kuMvara digvijayajIe je udyoga karyo ullekha karyo che. che tene anumodanA Ape che ane te kArya AgaLa A adhivezanamAM yogya praznona-ra-grastA- vadhu tejIthI vadhAravuM ema TharAva kare che. 6 zAradA vane paNa vicAra karavAno raheze. te taiyAra karavAnI ekaTa nAmane bAlavivAha pratibaMdhaka kAyado pasAra jarUra che. kaeNnpharansaranuM baMdhAraNa eTale jeTale aMze karAvavA mATe zAradajIne mubArakabAdI Ape che ane khAmI vALuM hoya te dUra karI vizeSa vyApaka ane te kAyade samAja mATe ati lAbhadAyaka che ema vyavahArU karavAnI jarUra che. A para svAgata samiti mAne che-samaje che. 7 hiMdusthAnanI manuSya gaNanA pUrepUruM lakSa rAkhaze evI amane AzA che. saMbaMdhI vastIpatrakamAM jene mATe juduM khAnuM rAkha8 digaMbara pariSadu-nuM sAtamuM adhivezana vAmAM Ave che ane jaina dharma hiMdu dharmathI svataMtra che, te manuSya gaNanA samaye janonuM ja 6 zrI aMtarIkSajI tIrtha bharAyuM ne temAM thayelA TharAvanI hakIkata digaMbara patromAM AvI che. temAMnA jANavA khAnuM rahevAthI sahajamAM janonI saMkhyAnI pariyogya TharAva e che keH 1 jana jAtinA hAsane dRSTimAM sthitinuM jJAna thAya che tethI jana samAjanI dRSTithI rAkhI A pariSadu ucita samaje che ke je jana jainonI manuSya gaNunA vakhate eka juduM khAnuM che dharmanuyAyI jAtiomAM jenA AcAra vicAra samAna tema rAkhavAnuM atyaMta Avazyaka che ane te khAnuM jevA che temAM paraspara vivAha saMbaMdha karavo (bahu jene mATenuM kADhI nAMkhavuM nahi ane te mATe hiMdu sabhAe AMdolana karyuM che teno virodha A matathI pasAra) 2 prANIonA Atmahita ane unnatine mATe jana dharmano pracAra karavo tathA je mahAzaya sabhA kare che... jaina dharmanI dIkSA levAnuM icche tene dIkSita kare 9 bAbu jugalakizora ane samatabhAane je vyakti jaina dharmanI dIkSA le tene ApaNe zrama:-bAbu jugalakizora mukhatyAre meTrika sudhI bhrAtRbhAvathI apanAvo. 3 jana pAThazAlAo mATe aMgrejI abhyAsa karyo che, paNa dharma ane zAstranuM A pariSadu Avazyaka samaje che ke jaina siddhAMtanA paryAlacana ane satata abhyAsamAM AkhI jIMdagI AdhAre navIna zailIthI hindI pustake Readers temaNe rokI che. teo Adhunika navIna vicArapraNanA DhaMga para taiyAra karavI. te mATe zrIyuta pro. hIrA- lInA jJAtA paNa che. prAcIna ane arvAcIna vicAlAlajI ema. e. eDavarDa koleja amarAvatIne preraNuM pravAhane samanvaya karI aitihAsika dRSTithI dhArmika karavAmAM Ave che ke AvAM pustake teo eka varSamAM sAhitya para ane vartamAna samasyAo para aneka taiyAra karI Ape. 4 vartamAna itihAsamAM jana tAtvika ane vicArapUrNa lekhe temaNe lakhyA che. dharma saMbaMdhI aneka bhUlo che, tene sudhAravA mATe dhArmika sAhityamAM aneka jAlI-vikRta svarUpe dAkhala A pariSadu eka itihAsa saMzodhaka beMDa (1) che. thaI gayAne ghaTasphoTa karyo che. jaina hitaiSInA saMpAhIrAlAlajI amarAvatI, (2) zrI kAmatAprasAdajI daka tarIke uttama kArya karyuM che. aneka graMthonI talaalIgaMja (3) zrI jugala kizorajI mukhtAra-dilhI speza samAlocanA lIdhI che. jyAM jyAM digaMbarI
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ taMtrInI noMdha 119. bhaMDAre che tyAM tyAM jaI temAMnA graMthenI prazastio pramAda, Alasya ane vyartha kAmamAM jAya che, ane utArI AkhA digaMbara jaina sAhityano ItihAsa Apasa ApasanI kheMcatANane mArAmArImAM-jhaghaDA lakhavAnA ane prazastisaMgraha prakaTa karavAnA temanA koDa kalezamAM vyatIta thAya che. kharuM kArya tethI thatuM nathI. che. purAtattvane tIvra zekha che. A koDa ane zokha pUrA pADavA mATe temaNe dilhImAM karaula bAgamAM "sama- je samAja AvA sevA-Azrama dvArA pitAnI tabhadrAzrama" nAmanI saMsthA sthApI che. samantabhadra zaktine keMdrita kare, saMgaThita prayatna tathA vyavasthita nAmanA mahAna tArkika, ane zAstrakAra pUrvocAya thaI rUpamAM kAryo karavAnuM mahattva samaje, sAcA sevAne gayA ke jemanuM tAMbaromAM paNa "vanavAsI' tarIke pichAne ane pitAnA lekamAM utsAha tathA sevAbhAga sthAna che. temanA nAma parathI A AzramanuM nAma jAgRta kare, te samAjanI sarva vyakti niyamita rUpe apAyuM che te yogya che. dharma tathA samAjanuM utthAna sevA karavAnuM zIkhI jAya ane tema karavuM potAnuM karavAnuM, tenA luptaprAya gauravane punaH prakAzamAM lAva- kartA-svadharma samaje-te Aja A eka Azrama vAnuM, prAcIna kIrtione surakSita rAkhavAnuM, itihA- dvArA dhama tathA samAjanuM khAsa abhyatthAna thaI zake sane uddhAra karavAnuM ane samAjanI vyaktiomAM che. gaI kAle je zakita vagerene durUpayoga thato hato jJAnavRddhi karI tene tenA kartavyane sAco baMdha karA- teno AjathI sadupayoga thatuM jAya, ane A saM. vavAnuM bahu jarUrI che athavA jana jAtinI chavita sthA parasparanA vaimanasyane dUra karavAmAM sahAyaka banatI jAtiomAM gaNanA karAvI tenuM bhaviSya sudhAravAnuM banatI jananA sarva saMpradAyone meLavI levA athavA ane jana zAsanane samunnata karavAnuM ati Avazyaka temAM prema pratiSThita karI vyAvahArika tathA sAmUhika che teTalA mATe A AzramanI sthApanA che. ekatA sthApita karavA mATe eka pulanA jevuM kAma detI thAya to tenA nAma pramANe sarvatra bhadra-kalyANa thAya. zrI jugalakizorajIe adhiSThAtA tarIke vijJapti jaina samAjane jIvavuM hoya ane lokamAM Ijajata patra bahAra pADayuM che temAM samajAvyuM che ke AmAM sahita jIvavuM hoya te teNe sarve kaI karavuM paDaze sevAbhAvI vidvAne sahayoga karI zake che, tyAM AvI ane prAyaH AvAM Azrama dvArAja te thaI zakaze. nivAsa karI zake che ke te mATe dhananI khAsa jarUra che. keTalAka prAyaH ema dhAratA hoya ke A kAryo 10 samantabhAzrame karavA dhArelAM kAryojanasamAjamAM thavAM azakya che yA tenI zaktithI khAsa vicAravA yogya che. te sarva vidhAyaka-racabahAranAM che, te teo bhUla kare che kAraNake jana- nAtmaka (constructive) che. te nIce pramANe chesamAjamAM keTalAye vidvAna che, zrImAna che, sevA karavAnA 1 graMthasaMgraha-eTale AzramanA bhAratI-bhavanamAM bhAvuka paNa che ane teo dhanasaMpattine vyaya dharma saMpUrNa jaina graMthanI ochAmAM ochI eka dimAM karatA paNa rahe che, je kAma karavAne yogya eka pratino saMgraha karavo ane sAthe sAthe bIjA vyakti potAnI zakti gopavyA vagara sevAnuM vrata le dhArmika tathA etihAsikAdi aneka viSayone pratidina kalAka ardho kalAka thA dareka aThiyADiye uttamottama tathA upayogI graMthane eka vizAla thoDA kalAka A kAryomAM le-arpaNa kare to te sarva saMgraha kare ke je AzramanAM kAmamAM sarva kAryo banI zake tema che. kheda viSaya e che ke rIte sahAyaka bane ane janatA tene sAre samAjamAM saMgaThana nathI, vyavasthA nathI, kartavyane lAbha laI zake. sAco bodha nathI, samayanI gati-dezakAlanI paristhiti ane upayogitA-anupayogitAnI jaIe 2 luptaprAya jaina graMthonI khoja-eTale je graMthenI tevI pichAna nathI, tethI ghaNI vyaktione samaya racanA vagerene pattA maLe che paraMtu je maLatA
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 jenayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 nathI tene bhArata ke bhAratanI bahAranAM zAstra tathA anya atihAsika vyaktionuM, temanA bhaMDArAmAM tapAsa karI prApta karI rAkhavAM. samaya Adi sahita, saMkSepamAM prAmANika paricaya. 3 graMtha prazasti Adino saMgraha-eTale jana graMthamAM 17 jana itihAsanuM nirmANa, pUrNa zodha sahita. apAyela graMthakAra Adine paricaya tathA bIjA 18 bhAratIya itihAsanI apUrNatA ane truTio aitihAsika bhAgone saMgraha kare. dUra karavAnA prayatna. 4 pUrNa jaina graMthAvalInuM saMkalana-arthAta saMpUrNa 19 purAtana jana vAkaya sUcI-khAsa khAsa prAcIna jana graMthonI eka bRhata sUcI taiyAra karavI ke graMthenI lokonI anukramaNikAo, saMskRta prAkRjemAM graMtha nAma, kartA, bhASA, viSaya, loka tanA vibhAga pramANe be bhAgamAM. 3i ja Adi saMkhyA, nirmANa samaya, lekhana samaya ane lokonI tapAsa tathA graMthAdinA samaya nirNayanA bhaMDAra nAma ApavAmAM Ave ane jarUra paDatAM kAmamAM sahAyatA levA mATe. te graMthanI avasthA saMbaMdhI khAsa "rimArka' 20 graMthAvataraNa sUcIo-vicAra pUrvaka--graMthamAM ApavAmAM Ave. AvelAM udhRta vAkayonI sUcIo te graMthanA 5 jana zilAlekha saMgraha-jaina mUrtionA lekha pUrA pattA sahita ke jyAMthI te uddhata karAyelAM heya. saMgraha sahita. 21 jana lakSaNavalInuM nirmANa ane prAcIna jana 6 jana tAmrapatra, citra ane sikkAone saMgraha. graMthamAM AvelA padArtho AdinAM lakSaNone maha7 jaina maMdirAvalI, mUrti saMkhyAdi sahita-sarva tvapUrNa saMgraha ke jethI sarvanuM vastutatva jANasthaLanAM jana maMdiranI pUrI sUcI. vAmAM sahelAI thAya. 2 tripiTaka Adi prAcIna bauddha graMtha parathI jana 22 jana pAribhASika zabdakozanI racanA. itihAsane (anukUla ke pratikUla sarva vRttAMtane) saMgraha. 23 mahatvanA khAsa khAsa graMthonA anuvAda. 24 jana subhASita saMgraha-jana graMthamAM aneka viSaya 9 prAcIna hindu graMthe parathI jana itihAsane saMgraha. 10 bIjA prAcIna graMthe parathI jaina itihAsano saMgraha. para suMdara zikSAprada rasabharI sUktione saMgraha. 11 prAcIna jana smAraka tathA kIrtisthaMbhane ThIka 25 kathAsAra saMgraha-purANa Adi parathI alaMkArAdi ThIka paricaya-vizeSa zodha sahita. choDIne mULa kathA bhAgano saMgraha. 12 jana saMbaMdhI Adhunika ane vidvAnInA vicA- 26 viSayabhedathI graMthane sAra saMgraha athavA khAsa rena saMgraha-temanAja zabdomAM. khAsa viSaya para mahattvapUrNa yA asAdhAraNa 13 digaMbara-vetAMbara bheda pradarzana (anuyoga bhede vAkayono saMgraha. cAra bhAgomAM )-arthAta baMne saMpradAyomAM paraspara ra7 jana sthiti-parijJAna, gaNunA tathA dezabhedathI kaI kaI bAbatomAM bheda che tenI sUcI. sAmAjika rIti rivAjonA paricaya sahita14 bauddha ane jaina paribhASAo (Technical sAthe sAthe evAM jaina kuTuMbono paricaya maLaze terms) ne vicAra; samAnatA ane mauli. ke jenI AmadanI rAjanI cAra AnAthI paNa katAnI dRSTithI. ochI che. 15 upajAtio tathA gAtra AdinA itihAsane saMgraha, 28 mahAvIra bhagavAna ane temanA pachI thayelA 16 aitihAsika jana kesanuM nirmANa, ke jemAM khAsa khAsa prabhAvaka AcAryonAM caritronI jena AcAryo, vidvAne, rAjAo, maMtrio, racanA-pUrI zodha sahita.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ taMtrInI noMdha 121 29 pAThya pustakonuM nirmANa-1 bAlako mATe, 2 aMze pahelA aMka jotAM pAra paDI che. viSayanI strIo mATe 3 sarva sAdhAraNa mATe. sUcI temaNe pasaMda karI hatI te e che ke 1 ane 30 grahastha dharma upara eka uttama ane sarvopayogI kAMtata;va yA rahasya, 2 anekAntavAda, sthAvAda ane pustakanI racanA ke je uptodate sarva vAtone saptabhaMgIvAda, 3 tattvaviveka athavA janatattvajJAna, saMtoSajanaka uttara daI zakatuM hoya. 4 darzanazAstranA tulanAtmaka adhyayana, 5 janadharma31 janayoga vidyAnI zodha-jaina graMthomAM yoga nI udAranIti, 6 jenI ahiMsA, 7 bhaktimArga sAdhanAdi saMbaMdhI je mahattvanAM kathana che te ane stutiprArthanAdinuM rahasya, 8 zuddhitatvamImAMsA, sarvano saMgraha karI temAMthI sAra kheMcavo. 9 aitihAsika anusaMdhAna, aitihAsika jana ktio purANI vAtonI zodha, 10 duprApya ane 32 jana tonA rahasyanuM uddaghATana ane jaina dharmanI alabhya sAhitya, 11 jIvana jyoti jagAvanArI suvizeSatAo tathA tenI udAranItinuM pratipAdana, bhASita maNio, 12 luTAyela jainI, 13 maraNa33 jaina dharmane lokamAM sarvatra pracAra ane prasAra. mukha janasamAja, 14 jinavANi sAthenI janonI 34 jaina samAjane svAvalaMbI, sukhI ane vardhamAna bevaphAI, 15 sevAdharma, 16 mahilA samutthAna, 17 banAvavI-pragati karavI. vaijJAnika jagata, 18 balanI ArAdhanA, 19 kaI 35 "anekAta' patranuM saMpAdana ane prakAzana, ke prabhAvakanuM caritra yA aitihAsika ga95, 20 dAnanA jenI nIti sadA udAra ane bhASA ziSTa zAMta arthazAstranuM rahasya, 21 khAdInA vyavahAramAM tyAtathA gaMbhIra raheze. * ganuM tattva. 36 upayogI pustakonuM prakAzana. A patrane prathama aMka mArgazirano bahAra paDyo AvA AzramanI khAsa jarUra che. tene madada che temAM viSayasUcI jANavA jevI che. 1 kAmanA karyA vagara tevuM AzramanIbhI na zake. zvetAMbara bhAIo (kAvya) "yugavIra' 2 bhagavAna mahAvIra aura unakA AvAM Azrama khole te sAruM, paNa mukhatyAra jevA samaye eka zodhathI bharelo lAMbo lekha. taMtrI mukhtAsevAbhAvI bhAIo kayAM che? hoya te tene sahAya racha 3 nIca aura achUta (kAvya) lebhagavanta ApanAra kyAM che? chatAMya jyAM sudhI tevI saMsthA gaNapati, 4 anekAMtake itihAsa para eka dRSTi-ba0 na sthapAya tyAM sudhI zrI mahAvIra jaina vidyAlaya- kAmatA prasAdajI, 5 anekAMta (kAvya)-kalyANakumAra muMbaI, gujarAnavAlA gurUkula vagere paNa kaMI A jaina, 6 dhanika-saMbodhana (kAvya)-yugavIra, 7 ane saMbaMdhI karI zake tema che. te jAgRta thAya to sAruM. kAntavAdakI maryAdA-eka zAstrIya lekha le zrImAna 11 anekAnta' patra-A patra ukta A- paM. sukhalAlajI, 8 vidyucara-galpa lejanendrakumAra, zrama taraphathI bahAra pADavAnuM dhAryuM hatuM tene prathama 9 ahiMsA aura anekAnta-eka pAnAne TuMkA lekha aMka bahAra paDI gayo che. temAM "vizvamAM satya, zAMti le. paM. becaradAsa, 10 mahAkaviratna le. zAMtirAane lokahitanA saMdeza temaja nIti vijJAna-darzana jaLa zAstrI, 11 subhASitAmaNiyAM, 12 svAstharaitihAsa-sAhitya-kalA ane samAjazAstranA prauDha lAke mUlamatra lepaM. zItalaprasAda rAjavaidya, 13 vicAre, prakaTa karavAnuM bIDuM saMpAdaka mahAzaya bAbu saMpAdakIya che. Akho aMka mahattvapUrNa lekhothI jugala kizore jhaDapyuM che. temAM jANItA vidvAnonA bharapUra che. saMpAdakIyamAM samantabhadrAzramanI yojanA lekho meLavI prakaTa karavAno temaja pote zodha ane samajAvI che. temAM te AzramanA 4 uddezya ApyA gaNAthI pUrNa lekho lakhI bahAra pADavAne purU che. (1) evA sAcA sevaka utpanna karavA ke je pArtha taMtrIzrI karaze ema AzA rAkhI hatI te ghaNe vIranA upAsaka, vIraguNa-viziSTa ane prAya: loka
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 jenayuga bhAdrapadathI-kArtika 195-6 sevArtha dIkSita thAya tathA bhagavAna mahAvIranA saM- jIvanane saMcAra karavA tathA bhAratavarSane sAco pUrNa dezane ghera pahoMcADe (2) evI sevA bajAvavI ke itihAsa taiyAra karavAmAM madada karavI (4) vartamAna jethI jainadharmanuM samIcIna rU5, tene AcAravicAra jana sAhityathI adhikamAM adhika lAbha kema laI renI mahattA, tanuM rahasya ane siddhAMtonI upa- zakAya, tenI suMdara yojanA taiyAra karI tene amayogitA sarva sAdhAraNa janatAne mAlUma paDe-tenA lamAM mUkavI yA mUkAvavI. (5) surItionA pracAra hadayapara aMkita thAya ane te janadharmanI mUlavA ane kurItienA bahiSkAramAM sahAyaka thavuM tathA tenI vizeSatAo tathA udAra nItithI sArA prakAre bIjI rIte paNa samAjanA utthAnamAM madada karavI paricita thaI pitAnI bhUlane sudhArI zake, (3) jaina ane tene svAvalaMbI, sukhI ane vardhamAna banAvavI. samAjanA prAcIna gaurava ane tenA ItihAsanI zodha -uta Azrama ane tenA A patrano vijaya karI prakAzamAM lAvavA ane te dvArA janamAM nava- icchIe chIe. vividha-noMdha. (kaeNnpharansa oNphisa taraphathI) (1) sva. zeTha maNIlAla surajamala jhave- hatA, jemaNe A saMsthAnI sukRta bhaMDAra phaMDa kamirI-gata bhAkavA mAsamAM thaelAM samAjanA eka . TInA sekreTarI tarIke ghaNA vakhata sudhI kArya karyuM agresara purUSanA ekAeka dehAvasAnanI noMdha letAM hatuM jeo A saMsthAnA Trejharara tarIke paNa kAma atyaMta kheda thAya che. samAjamAM utsAhapUrvaka kArya karatA hatA, jemane abhyAsa sArvatrika hato ane karanAra vyaktio gaNI gAMThIja che. temAMthI eka jeo ghaNAM kAryomAM Atmabhega ApI kArya karI bAhoza, kAryakuzaLa ane anubhavI A vyaktinI rahyA hatA temanA acAnaka avasAnathI A saMsthAe khoTa na pUrI zakAya tevI che. zeTha maNIlAlabhAI sArA kAryavAhaka gumAvyo che. temanI sevAnI noMdha kaeNnpharaMsanI sTenDIMga kamiTInA eka sabhya havA AjanI miTIMga ghaNu kheda sAthe le che ane mahuMuparAMta eN. Trejharara tarIke paNa kArya karatA hatA. manA AtmAne zAMti icche che." teoe A agAu vakhate vakhata saMsthAnA dareka (2) kaeNnpharaMsa nibhAva kuMDa -saMsthAnA nikAryamAM rasa laI samAjanI amUlya sevAo bajAvI bhAvArthe keTalIka carcAo tA. 13 sapTembara 29 nI che. svargastha jana ezoziezana opha IDIAnA sTenDIMga kamiTInI sabhAmAM nikalI hatI, ane tenA eka nararI maMtrI tarIke paNa vividha jAtanI se. pariNAme "zrI kanpharaMsa nibhAva phaMDa'mAM sTenDIMga vAo bajAvI rahyA hatA. teonA dilagirI bharyA kamiTInA sabhyoe TIpamAM je nANuM bharyA che te avasAnanI gaMdha-kanpharase tA. 13 sapTembara 1929 badala AbhAra mAnavAnI A taka laIe chIe, ane nI sTenDIMga kamiTInI miTIMgamAM nIce mujaba TharAva AzA rAkhIe chIe ke bIjA sabhyo paNa saMsthAnA karI-lIdhI hatI, jenI nakala mahumanA bhAI rA. nibhAva arthe pitAthI banate phALo ApI jarUra DAhyAcaMda upara mokalI ApavAmAM AvI hatI. saMsthA pratyenI pharaja bajAvaze. zrI jana . kaeNnpharaMsanI sTenDIMga kamiTInA 101) zeTha mohanalAla hemacaMda jhaverI eka utsAhI sabhya zeTha maNIlAla surajamala jhaverI 101) zeTha raNachoDabhAI rAyacaMda jhaverI. jeo kaMnpharaMsanA dareka kAryamAM utsAhathI bhAga letA 51) zeTha gulAbacaMdajI hA.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ vividha noMdha 123 51) zeTha motIcaMda giradharalAla kApaDIA pisTakADene kharIda karI teone eka jAtanuM utta51) zeTha maNIlAla motIlAla mUlache. jana ApatA hoya ema raheja kalpanA thaI zake che. 51) zeTha goviMdajI khuzAlabhAI game te hoya paNa A jAtanI AzAtamAM eka a51) zeTha ravajI sojapALa thavA bIjI daSTie khAsa aTakAvavA yogya lAge che, 41) zeTha nAnajI ladhAbhAI ane te tarapha samAjanA sujJa baMdhuonuM lakSa kheMcIe 25) zeTha mohanalAla dalIcaMda desAI chIe. 25) zeTha vIracaMda pAnAcaMda (4) zrI sukRtabhaMDAra phaMDamAM phALethI 25) zeTha premajI nAgaradAsa paryuSaNa parvAdhirAjamAM sukRta bhaMDAra phaMDa ugharAvavA 25) zeTha lalubhAI karamacaMda amArA taraphathI banatA prayAso hAtha dharavAmAM AvyA 25) zeTha lAlabhAI kalyANabhAI hatA. muMbaInA zrI goDIjI mahArAjanA derAsaranA 25) zeTha amaracaMda ghelAbhAI TrasTI sAhebane paNa amArA prayAsamAM madada ApavA 15) zeTha choTAlAla premajI vinaMti karavAmAM AvI hatI. zeTha maNIlAla motIlAla 15) zeTha narotama bhagavAnadAsa zAha mUlacha-jeo te vakhate ukata derAsarajInA menejIMga 15) zeTha vADIlAla sAMkaLacaMda vorA TrasTI tarIke kArya karatA hatA teoe amArI A 15) zeTha mohanalAla bI. jhaverI 15) zeTha ramaNikalAla ke. jhaverI phaMDanI skImane amalamAM mukAvavA AcArya zrImad vijayavallabha sUrIzvarajInA vyAkhyAnamAM zrI saMdha 15) zeTha cInubhAI lAlabhAI 15) zeTha odhavajI dhanajI zAha samakSa apIla raju karI hatI. vyAkhyAnamAM hAjara rahelA anya netAoe paNa te samaye A skImane 15) zeTha hIrAlAla maMchAcaMda zAha vadhAvI laI pitAne phALo Apyo hato. A prakAre 15) zeTha makanajI je. mahetA. zarUAta thatAM zrotAvargamAMthI phaMDa ugharAvavA sUcanA 15) zeTha goviMdajIbhAI lAlajI thaI hatI ane tema karatAM phaMDamAM rUA. 228) vasula 25) zeTha jIvatalAla pratApazI AvyA hatA. amArA A prayAsane saphala banAvavA (3) zrI tIrthakarenA keTAonI thatI Ane mATe zrI goDIjInA derAsaranA TrasTI sAhebane A zAtanA -amArA upara eka patra zrI raMgUna jana sthAne AbhAra mAnatAM amane AnaMda thAya che. derAsarachanA menejIMga TrasTI zeTha prANajIvanadAsa jeThA (5) navA resIDenTa janarala sekreTarI:bhAI taraphathI zrI mahAvIra svAmIne phaTAonI thatI zeTha cInabhAI lAlabhAIe pitAnA edhAnuM tA. AzAtanA aTakAvavA saMbaMdhe Avela che. A patra pa-7-19 nA patra dvArA Apela rAjInAmA saMbaMdhe upara amArA taraphathI yogya kAryavAhI cAlu che. saMsthAnI sTenDIMga kamiTIomAM vicAra thatAM tA. A viSaya upara vicAra karatAM jaNAI Ave che 28-7-29 nA roja maLelI sabhAe teonuM rAjIke ApaNA parama pUjya tIrthaMkara devonI chabIo Aje nAmuM nahIM svIkAratAM sekreTarI tarIke cAlu rahevA bajAramAM dareka sthaLe vaheMcAtI najare caDhe che. pherI- Agraha karyo hato. tenA javAbamAM zeTha cInubhAI Ao ajJAna hoI e phoTAone azuddha jamIna taraphathI Avela tA. 2-8-29 ne patra-tA. 13 upara mUkatAM biskula acakAtA nathI. divALInA tahe. seTeMbara 29 nA roja sTe. kamiTImAM raju karavAmAM vAra prasaMge hajAronI saMkhyAmAM posTakArDa pagarastA AvyA hatA, kamiTIe vicAra karI teoe bajA(saDaka) upara rAkhatA keTalAka loko ApaNe joI zakIe velI sevAnI AbhAra sAthe noMdha laI dilagirI sAthe chIe. ApaNu jana baMdhuo ja te chabIo ane rAjInAmuM svIkAravAno TharAva karyo ane A rAjI
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 jenayuga bhAdrapadathI-kArtika 1985-6 nAmAne pasAra thavAthI khAlI paDelI jagyA mATe karI hatI. daramyAna zeTha cInubhAIe paNa rAjabIjI nimaNuMka karavAnA vicAra para AvatAM nAmuM mokalAvyuM. be navA sekreTarIe cuMTI kADhavA sarvAnumate rA. zeTha raNachoDabhAI rAyacaMda metIcaMda sTenDIMga kamiTI samakSa prazna upasthita thatAM ra. jhaverInI navA e. resIDenTa janarala sekreTarI tarIke zeTha cheTAlAla premajI ane rA. zeTha raNacheDabhAI nimaNuMka karavAmAM AvI hatI. rAyacaMda metIcaMda jhaverInI nimaNuMke karavAmAM AvI. (6) kAnpharaMsanuM teramuM adhivezana -sAdaDI mahArASTra prAMtamAM "junera ' mukAme kaeNnpharaMsanuM mukAme ke sanuM bAramuM adhivezana bharAyA che. adhivezane thAya ema mahArASTranA keTalAka utsAhI keTalAka utsAhI AgevAnonI icchA ane zeDa badhuonI IrachI thatAM teoe prathama muMbaImAM motIcaMda garadharalAla kApaDIA. zeTha makanajI che, keTalAka AgevAna samakSa potAnI IcchA pradarzita mahetA, zeTha mohanalAla dalIcaMda dezAI, mohanalAla karI hatI, ane te mATe nizcaya karavA zeTha motIlAla hemacaMda jhaverI AdinA zabha prayAsathI muMbaimAM vIracaMda-sekreTarI zrI mahArASTrIya jana che. prAMtika zeTha kasturabhAI lAlabhAInA netRtva heThaLa kanvenzananI pariSadune A saMbaMdhe vATAghATa karavA mokalyA hatA. beThaka bolAvavAmAM AvI hatI, ane jemAM samAja teo tathA mahArASTranA anya AgevAno tA. hitane lagatA keTalAka ane carcAyA pachI AgAmI 12-10-29 nA patra dvArA juneramAM adhivezana adhivezanane bhalAmaNa karanArA TharAvo thayA hatA. lAravA AmaMtraNa ApatAM sTenDIMga kamiTInI miTIMga te pachI zrI zatruMjayanA prazna aMge zrI khAsa adhi bolAvavA Agraha karyo hate. A uparathI saMsthAnI vezana kalakatA nivAsI zeTha bahAdura siMhajI sIMdhInA sTenDIMga kamiTInI eka sabhA tA. 14-10-29 pramukhapaNA nIce muMbaImAM bolAvI samAjamAM navIna somavAranA roja rAtanA sTA. tA. 8 vAgate saMsthAnI jAgRtI prakaTAvI tIrthAdhirAjanA vikaTa praznamAM konpha eNphIsamAM rA. zeTha ge viMdajI khuzAlanA pramukhapaNA kaMse pitAne amUlya phALo Apyo hato, jenA heThala maLI hatI, je vakhate zeTha motIlAla vIracaMde pariNAme samasta hiMdanA janomAM saMpa sAthe eka hAjarI ApI keTalIka hakIkate rUbarUmAM raju karI ajaba jusso prakaTa thayo hato. kaeNnpharaMsanA ukata hatI. kamiTIe AjubAjunA sarve saMjoge vicArI khAsa adhivezana pachI 2. makanajI je. mahetA, sarvAnumate nIce mujaba TharAva karyo - * bAra. eTae ane rA. mehanalAla bI. jhaverI "rA. zeTha motIlAla vIracaMda taraphathI konkasolIsITara jevA kAryakuzaLa resIDenTa janarala sekre- raMsanA adhivezana saMbaMdhe Avela patranI noMdha TarIoe pitAnA ekkAnA rAjInAmAM mokalAvyA A dhyA AjanI sabhA AbhAra sahita :le che ane TharAva teonI jagyAe zeTha cInubhAI lAlabhAI selIsITara kare che ke junera mukAme mAghamAsa lagabhaga kaipha ja ane teo sAthe zeTha nagInadAsa karamacaMdanI nima raMsa bolAvavA saMbaMdhe ela IDIA sTenDIMga kamizuM ke karavAmAM AvI je teo taraphathI saharSa svI- TInA sarve sabhyone patra lakhI teonA abhiprAya karavAmAM AvI hatI. zeTha nagInadAsa karamacaMde nAdu Azu vada 0)) sudhImAM meLavavA ane te abhiprAya rUsta tabiyatanA kAraNathI konpharaMsanuM kArya karavA kaeNnpharaMsanI AvatI sTenDIMga kamiTI (sthAnika) pitAnI azakti darzAvI rAjInAmuM ApyuM. zeTha samakSa raju karI te para vizeSa vicAra karI nirNaya cInubhAi bAlabhAie kalakatA, pAlaNapura, vaDhavANa upara AveluM. " athavA te tevA anya sthaLe adhivezana bharavA uparokta TharAva anvaye nIce mujaba eka patra banatA prayatna karyo ane te taraphanA keTalAka Age- tA. 15 mI okaTobara 1928 nA roja ( jA. naM. vAna gRhasthA sAthe patra vyavahAranI zarUAta paNa 1373) lakhavAmAM AvyuM hatuM :
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ vividha dha 125 zrI jana tAMbara kaeNnpharansa oNla iDIA tathA 1 sabhya virUddhamAM abhiprAya lakhI mokalAvatAM sTenDIMga kamiTInA membare je te sarve chevaTanA nirNaya mATe kenpharaMsanI tA. 7-11-29 nI sTenDIMga kamiTI samakSa raju karavAmAM sujJa zrI, savinaya vijJapti ke atyAre jaina kAmamAM aneka prazna AvyA hatA, je samaye zeTha motIcaMda giradharalAla upasthita thayA che tenA saMbaMdhamAM sAmAjika najare vicAra kApaDIA, zeTha jIvatalAla pratApazI, zeTha makanajI karavAnI jarUra che. atyAre vAtAvaraNa saMkSubdha thayuM che, je. mahetA, 2. mehanalAla dalIcaMda dezAi, zeTha tenA saMbaMdhamAM mArga sUcaka TharAva karavAno avasara AvI mehanalAla bI. jhaverI, zeTha raNachoDabhAI rAyacaMda, zeTha lAge che. kaeNnpharansa ophIsa para te saMbaMdhI patro A- choTAlAla premajI, zeTha kakalabhAI bI. vakIla, zeTha vyA che ane jAhera patromAM sUcanAo thaI che. A prasaMge muLacaMda hIrajI, zeTha goviMdajI khuzAla, zeTha hIrAlAla konpharansa jevuM mobhAdAra maMDaLa pitAne abhiprAya vicAra maMchAcaMda zAha, zeTha odhavajI dhanajI zAha, zeTha vIracaMda karI jAhera kare te sarvamAnya thaI paDavAno ghaNe pAnAcaMda, zeTha nAnacaMda ke. modI, zeTha nAnajI saMbhava rahe che. ladhAbhAI, zeTha paramANaMda kuMvarajI kApaDIA, zeTha daramyAna, mahArASTranA ApaNe aneka utsAhI bhAIo lallubhAI karamacaMda, zeTha vADIlAla sAMkaLacaMda, zeTha eka kendrastha sthaLamAM kaoNnpharansanuM adhivezana karavA taiyAra maganalAla muLacaMda, zeTha narottama bhagavAnadAsa zAha thayA che e prasaMga maLatAM ApaNe vicAravinimaya karavAnuM banI Avaze ane ApaNI aneka dhUMcavaNone ane zeTha cunIlAla vIracaMda e hAjarI ApI hatI. nIkAla thaI jaze. kaeNnpharansanuM adhivezana jema bane tema pramukhasthAne zeTha makanajI juThAbhAi mahetA, bArajaladI thAya te ISTa che, ema keTalAka bhAIone mata eTa- ne ApavAmAM AvyuM hatuM. kAryakrama hAtha thatAM e saMbaMdhamAM chevaTano nirNaya karavA pahelAM ola dharatAM upara jaNAvavAmAM AvelA adhivezana bharavA iDIyA sTenDIMga kamiTIne vicAra jANavAnI jarUra lAgI che. saMbaMdhenA abhiprAyo vAMcI saMbhaLAvavAmAM AvyA te ApazrIne vijJapti ke AvatA mAgha mAsa lagabhagamAM hatA. te upara vicAra karatAM sarve upasthita sabhyoe mahArASTramAM konpharansanuM adhivezana karavA saMbaMdhamAM Apane potAnA mata, AmaMtraNa svIkArI adhivezana bharaabhiprAya jarUra lakhI mokalaze. AvI mahatvanI bAbatamAM vAnI tarapheNamAM AvyA hatA. pariNAme 2. zaTha abhiprAya ApyA vagara na rahezo evI vijJapti che. atyA- motIcaMda giradharalAla kApaDIA, selIsITare nIcenI ranI bAbatamAM vicAra karavAnI khAsa jarUra che ane TharAva raju karatAM samAjamAM phelAyelI azAMti ane vicAra karavA mATe sAdhana ane taka ubhA karavA yogya lAge che. tethI utpanna thatAM nukazAnanuM saMkSepamAM digdarzana karAApa barAbara vicAra karI divALI (tA. 31-10-29) 2 vyuM hatuM. te sAthe kaeNnpharaMsa jevI saMsthAe samAja pahelAM amane maLe tema Apane javAba lakhI mokalazojI. eTale e sarva patrane sAra turatamAM sthAnika sTenDIMga : . hita mATe karavAnAM kAryo tarapha sabhyonuM lakSa kheMcyuM kamiTI samakSa raju karI chevaTano nirNaya raju karavAmAM Avaze. ugaA hatuM. A TharAvane rA. mehanalAla dalIcaMda desAI pAvana * * bI. e. ela ela. bI. eDakeTa taraphathI Teke Apa javAba jarUra turata lakhazojI. ApavAmAM Avyo hato. A patranA javAbamAM amone gujarAta, kAThIAvADa, paMjAba, baMgAla, saMyukta prAMta, siMdha, kaccha, TharAva:-"eNla IDIA sTenDIMga kamiTInA mahArASTra, madhyahiMda, mevADa, mAravADa, mALavA, dilhI konpharaMsanA adhivezana bharavA saMbaMdhI AvelA abhiAdi hiMdanA lagabhaga sarve prAMtanA tathA sthAnika prAyo vicAratAM AgAmI kaeNnpharaMsanA adhivezana mATe sTenDIMga kamiTInA sabhyo taraphathI paNa abhiprAyo zrI junnaranuM AmaMtraNa AvyuM che te svIkAravuM." prApta thayA hatA. 51 sabhyoe adhivezana bharavAnI A TharAvane sarve sabhyoe hRdayapUrvaka vadhAvI tarapheNamAM, 3 sabhyoe aspaSTa (saMdigdha) rIte, pAsa karavA anumati darzAvI hatI ane pramukhe te karavA saMbaMdhamAM temAM vAnI tarapheNamAM kApaDIA, sAlati ane
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 jenayuga bhAdrapadathI-kArtika 1985-6 mujaba TharAva sarvAnumate pAsa thaelo jAhera karyo hato. 121 tA. 30-11-1929 nA roja lakhavAmAM A 3. vela che je atre prakAzita karIe chIe - (7) keM sane saM. 1984 nI sAlane | me, adhipatijI jenajIvana" punA hisAba:-saMsthAnI tA. 7-11-29 nA roja ma vi. ApanA tA. 21 navembara 1928 nA aMchelI sTenDIMga kamiTInI beThaka vakhate saM. 1984nI kamAM "satya zuM che' nA mathALA heThaLa bhAI nAthAsAlane eDiTa thaela hisAba saravaiyuM tathA Avaka lAla chaganalAla zAha pAlaNapura vAlA taraphathI prakaTa jAvakano hisAba raju karavAmAM AvatAM zeTha nAnacaMda thanAra zrI jana tIrthonA sacitra ItihAsa nAmaka ke. medInI darakhAstane zeTha vADIlAla sAMkaLacaMdane pustaka saMbaMdhe keTalIka hakIkate janatAmAM gerasamaja Take maLatAM sarvAnumate pAsa karavAmAM Avyo che. A phelAvanArI hoI amAre jaNAvavuM joIe ke kaeNnkahisAba anyatra prakaTa karIe chIe. rese A aitihAsika sAhitya bahAra pADavAnA kAryamAM (8) eNDITaranI nimaNuMka -saMsthAnA eNna. A bhAIne koI paNa jAtanI nANAM saMbaMdhI sahArarI ADiTara tarIke chellA cAra varSathI zeTha narottama yatA ApavAnuM TharAvyuM nathI. mAtra A pustakane ' bhagavAnadAsa zAha pitAnA samayano bhoga ApI sevA grAhaka pAsethI DipAchaTanA je rUpIA Ave te bajAvI rahyA che, tenI noMdha letAM ane teone aiphisamAM jamAM rAkhavA sivAya amAre te sAthe AbhAra mAnIe chIe. saMvata 1984 nI sAlane vizeSa saMbaMdha nathI, ane kiMmata mATe je TIkA, hisAba teoe tapAsI ApatAM saMsthAnI sTenDIMga "sAhitya premI taraphathI karavAmAM AvI che te A kamiTIe pAsa karyo che ane AvatA varSa eTale ke jAtanA aitihAsika sAhitya ane tene meLavavA saM 1985 nI sAla mATe pharI teonI eNnararI pAchaLa thatAM kharcAthI taddana ajANyA hoya ema eNDiTara tarIke-nimaNuMka sTenDIMga kamiTI taraphathI spaSTa jaNAI Ave che. zedhakhoLanA kAryo mahenata karavAmAM AvI che. ane Atmabhoga zivAya thaI zakatA nathI ane te bInA lakSamAM rAkhatAM-kharcanA pramANamAM-amone te (8) jana tIrthonA itihAsa sabaMdhe ane A pustakanI kiMmata vyAjabI jaNAya che. mAre khulAseH-janajIvananA gatAMkamAM "satya zuM AzA che ke A khulAso ApanA AvatA che nA mathALA heThala je TIkAo karavAmAM AvI che aMkamAM jarUra prasiddha karI AbhArI karaze. patranI tenA khulAsA rUpa ukta patranA taMtrI upara jA. naM. pahoMca svIkAravA vinaMti che. zrI jaina zvetAMbara kaeNnpharaMsanuM saMvata 1984 nA Aso vada 0)) sudhInuM saravaiyuM, 10900-pa-9 zrI khAtAo. 4370-0-6 zrI konpharaMsa nibhAva phaMDa khAte jamA. 6439-5-3 zrI pustakoddhAra kaMDa khAte jamA. 76-0-0 zrI pustaka vecANa khAte jamA. 1362-9-9 zrI aMgata heNA khAte. 44-3-0 upadezaka vADIlAla sAMka LacaMda nA khAte udhAra. 12-8-3 upadezaka rAjamala bhaga vAnadAsanA khAte udAra. 29-9-9 upadezaka karasanadAsa vana mALInA khAte udhAra.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ jamA. vividha noMdha 127 15-0-0 zrI jIvadayA khAte jamA. 88-11-0 zrI jina dharma pracAraka sabhA bhAvanagara khAte u. 1090 0-pa-9 550-9-0 dhI DAyamaMDa jyubIlI pri. 84221-2-1 zrI vyaktigata khAtAo. presa amadAvAda khAte. 13356-6-7 zrI jaina zvetAMbara 12-11-9 bAbu kIndriprasAdajI khAte. ejyukezana borDa khAte 250-0-0 mI. harIlAla ena. mAMkaDa jamAM. khAte. 10000-0-0 zrI bIjI kanpharaMsa 100-0-0 eN. pI. ela. vaigha khAte. rizepazana kamiTI phaMDa 113-5-6 sIpAI rAmajI devajI khAte. khAte jamA. 109-12-0 zeTha muLacaMda AzArAma 49286-10-3 zrI banArasa hiMdu jhaverI amadAvAda khAte. yunivarsiTI jana cera 30-0-0 mI. maMgaLadAsa trIkamalAla Adi madada kaMDa khAte jhaverI muMbaI vALA khAte. 2-5-6 mI. mANekalAla DI. modI 6809-7-3 zrI zatruMjaya pracAra kArya khAte. phaMDa khAte jamA. 1058-9-6 zrI aNaghaTatA Alekhe 1362-9-9 lakhANa mATe yogya 9109--0 zrI sikyoriTIo tathA rokaDa. upAyo levAnA phaMDa 10000-0-0 sITI pruvamenTa TrasTa khAte jamAM. beDa khAte. 3470-6-9 zeTha phakIracaMda premacaMda 7500-0-0 sADA traNa TakAnI sana rkolarazipa prAIjha phaMDa 1900-1nI lona khAte. khAte jamA. 49684-4-7 sADA traNa TakAnI judI 14-9-9 rA. zaMbhulAla jagazI jUdA sananI lona khAte. amadAvAda vALA khAte 3000-0-0 traNa TakAnI lona khAte. jamA. 4000-0-0 pesTala keza sarTiphikeTa 225-0-0 upadezakonA pagAra khAte. khAte jamA. 1472-13-2 beMka opha iDIAnA cAlu khAte. 84221-2-1 4900-0-0 beMka opha IDIAnA 95121-7-10 seviMga beMka khAte. 10000-0-0 beMka opha iDIA lI. nA phikasDa DipAchaTa khAte. 35-1-3 ImpIriala beMka opha IDiAnA cAlu khAte.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 jainayuga bhAdrapadathI-kArtaka 1985-6 190-1-0 zrI purAMta rokaDa eNphIsamAM. 91097-4-0 2661-10-1 zrI khAtAMo. 68-2-6 zrI janayuga khAte. 1462-2-10 zrI jaina gurjara kavio prathama bhAga khAte. 161-5-10 zrI kanpharaMsa khAsa adhivezana khAte. 723-10-3 zrI DeDa sTaoNka pharanIcara khAte. 115-8-0 thI lAibrerI khAte. 3-15-6 zrI nyAyAvatAra khAte. 134-14-0 zrI jaina gurjara kavio bhAga 2. khAte. 2661-10-1 951217-10 I have examined the cash book, Ledger and the Vouchers. I have obtained all the explanation I demanded and to the best of my knowledge, the above Balance-Sheet truly represents the condition of the Conference as at Asho Vad 30th. Samvat 1984. I have seen the receipt of the Securities lying with the Bank of India Ltd. Bombay, 29-10-29 Sd. NAROTTAM B. SHAH. Hony. Auditor. noTa: sthaLa saMkecanA lIdhe A aMkamAM Avaka jAvakane hisAba tathA sikyoriTIonuM lisTa ApI zakyA nathI. grAhakone vinaMti. cAlu navI sAlanuM lavAjama rUA. 1Na A aMka maLethI mokalI ApavA taraDI levI.. have pachIne aMka paNa taiyAra ja che eTale lavAjama mokalI ApavAmAM nahiM AvyuM haze to Avate aMka vI. pI thI mekalavAmAM Avaze te te svIkArI levA vinaMti che. jainayuga-ophIsa. C/o. jaina zvetAMbara konpharasa, 20, pAyadhUnI, muMbaI 3,
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ ocha7777777ooooinDasTa nIcenAM pustako vecAtAM maLaze. zrI nyAyAvatAra rU. 1-8-0 jaina DIrekaTarI bhAga 1 le rU. 9-8-0 jaina DIrekaTarI bhAga 1-2 rU. 1-0-0 jaina zvetAmbara maMdirAvaLI rU. 0-12-0 jaina graMthAvaLI rU. 1-8-0 jaina gurjara kavIo (pra. bhAga) rU. 5-0-0 pAIalachI nAmamAlA (prAkRta keSa) rU. 1-0-0 zrI jaina zvetAmbara konpharansa 20, pAyadhunI muMbaI 3 ooooooooooooooo~ wwwAchaoooooooooooooo jaina grejyueTa tathA saMsthAo pratye. jaina grejyueTo ane saMsthAonuM eka rajIsTara gata kanvenzana vakhate thaelA TharAva anvaye A saMsthAnI ophIsamAM rAkhavAmAM AvyuM che, jethI vinaMti karavAnI ke potapotAnA nAme vigata sAthe satvare ukta 2jIsTaramAM noMdhAvavA mATe nIcenA saranAme lakhI jaNAvavuM. - esIsTaMTa sekreTarI, zrI jaina zvetAMbara kenpharansa 20, pAyadhunI muMbaI 3, ~~~~wooooochaooooooooooooooooooooo ~~ amArA amadAvAdanA ejanTa: rA. jagazIbhAI merAra The. aMbAlAla hIrAlAla paTelanA ghara pAse, mAdalapurA-amadAvAda A mAsika amadAvAdamAM temanA mAraphate grAhakone pahoMcADavA goThavaNa karavAmAM AvI che. amadAvAdanA amArA grAhakone temaja anya baMdhuone jaNAvavAnuM ke nIcenA pustako paNa temanI pAsethI vecAtA malI zakaze. * 1. "jaina gurjara kavio" (pra. bhAga), "jaina zvetAmbara maMdirAvali, jena DIrekTarI bhAga 1-2, jaina graMthAvali, vigere amadAvAdanA grAhake pratye vijJapti - ApanuM lavAjama haju sudhI mokalAyuM na hoya 8 to satvare amArA ejaMTane ApI pahoMca lezojI. DowO00000000~ ~00000000000e
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ -vinA vilaMbevicAre amala kare. vAM zrI zatruMjaya aMge khAsa adhivezana bharI te samaye zatrujya pracAra kArya samiti nImI, sabhAo bhASaNa patrikAo dvArA, ukta samitinA sabhyonA satat pravAsa dvArA konpharansa komamAM aikya, jeSa ane cetana TakAvI rAkhavA prayAsa karyA chApAo dvArA temaja TapAla dvArA deza videzamAM A praznane jANa karI pragatimAna karavA satata kArya karyuM te konpharansanA astitvane ja AbhArI che. -kenpharansanuM astitva cahAtA hete eja khAza adhivezanano nIcene TharAva vAMce. 13 "zrI jaina zvetAMbara kenpharansanuM A khAsa adhivezana samasta hiMdanA jaina saMghane sukRta bhaMDAra phaMDamAM paisA bharavA Agraha pUrvaka bhalAmaNa kare che. te vijJapti. A TharAva vAMcI Apa saMghanI sabhA bolAvI dara varSe ApanA saMghane che phALe turataja ekaTho karI mokalI Apa, ane prativarSa mokalatA rahe. keLavaNI Adi aneka kAryo A phaMDa upara AdhAra rAkhe che. jarUra puNya kArya kare. neTa. A phaMDanI utpannamAMthI kharca jatAM ardhA nANAM keLavaNImAM kharcAya che. bAkInA ardhA nANuM ke. nibhAva phaMDamAM laI javAmAM Ave che jemAMthI samAja hitanA aneka kAryo thaI zake. ) zrI jaina ve. konpharansa. 20, pAyadhunI, muMbaI 3. tAranuM saranAmuM:Hindsangh. lI. sevako, zeTha choTAlAla premajI, zeTha raNachoDabhAI rAyacaMda jhaverI, e. resIDenTa janarala sekreTarI.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI jaina zvetAMbara ejyukezana oNrDanuM ( vizALa kAryakSetra. 1 sadarahu baiDa navI temaja cAlu pAThazALAone madada ApI pagabhara kare che. 2 je vidyArthIo abhyAsa AgaLa vadhAravA mAgatA hoya paNa nANAnI sagavaDa nA hoya temane DaeNlarazIpa ApI ucca keLavaNI apAve che. 3 bAlaka, bAlIkAo, strIo temaja purUSonI harIphAInI dhArmika parIkSA daravarSe DIsembaramAM le che. ane lagabhaga rU. 1000nAM inAmo daravarSe vaheMcI Ape che. 4 ucca keLavaNu mATe khAsa sagavaDa karI Ape che. 5 vAMcanamALAo taiyAra karAvarAve che. 6 bIjA paracuraNa kAma paNa kare che. A khAtAnA lAIpha membara ane sahAyaka membaranI Arthika madadathI uparanAM kAryo thAya che. A khAtAne rakama mokalavI te pitAnI jAtane cetana ApavA barAbara che. - membaro mATe - lAipha membara thavAne rU. 100) ekI vakhate sahAyaka membara thavAne dara varSe phakta rU. pAMca ja ApavAnA che. 20 pAthadhunI, ena. sekreTarIo, muMbaI 3. zrI jaina zvetAMbara ejyukezana borDa, rAjA mahArAjAe navAba sAhebe, nAmadAra sarakAranA dhArAsabhAnA onarebala membare, sezansa jaje, kamAnDara Ina cIpha baroDA gavarnamenTa, janarale, kalA, mejara, kepaTane, nAmadAra leTa vAIsarAyanA leTa enararI e. DI. sI, polITIkala ejanTa, sarakArI yuropIyana sIvIlIyana ephIsare, yuropIyana sIvIla sarajyane, ema. DI. nI DIgrI dharAvanArA meTA DAkTare tathA dezI ane yuropIyana amaladAre ane gRhasthAmAM bAdazAhI yAkutI nAmanI jagajAhera davA bahu vaparAya che eja tenI upayogItAnI nIzAnI che-kAvarnamenTa leboreTarImAM A rajavADI dava enAlAIjha thayela che. bAdazAhI cAkatI game te kAraNathI gumAvelI tAkAta pAchI lAve che. purUSAtana kAyama rAkhe che. A rAjavaMzI yAkutI vIrya vIkAranA tamAma vyAdhI maTADe che ane vIrya ghaTTa banAvI kharUM purUSAtana Ape che. kharI maradAI ApanAra ane nabaLA mANasane paNa juvAnanI mAphaka jorAvara banAvanAra A davAne lAbha levA amArI khAsa lAmaNa che. A davA vAparavAmAM koIpaNa jAtanI parejInI jarUra nathI. 40 gelInI DabI ekanA rUpIyA daza. | DAkaTara kAlIdAsa motIrAma, rAjakoTa-kAThIyAvADa. to
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ dareka pustakAlayano zaNagAra gAMDIve pragaTa karelAM pustako. 1 oll bhIma 1 1. 3 etihAsika bALasAhitya embayuganuM baMgALA TolasToyanI 3 vAte hAya AsAma bakula bIrabalane badhu kalakattAnA kArAyuga mUrakharAja paMjAbanuM pracaMDa kAvatarU nIlama nihalisTonA paMjAmAM kALuM gulAba (DumA ) bALavihAra AnaMdamaTha (baMkima) jaya bajaraMga | manaraMjaka vAnuM vana brahmAMDane bheda jAduI hAra amRtane pyAlo baraNIpurI. nAma vinAnI navalakathA senAkumArI gAMdhIjIkRta tophAnI TIpuDe jelano anubhava dhUpasaLI nItidharma bALavihAra (2) prakIrNa motInA dANuM rASTrIya garabAvaLI kerInAM bhajIyAM gItAMjali (sacitra) eka hato kutare karaNaghelAnuM kaLAvidhAna navanIta pAMDava gukhanivAsa 0/ meghadhanuSa eke eka pustakAlaya mATe A pustaka anivArya che. 1 gAMDIva 77 gujarAtamAM hAma ThAma pracAra pAmeluM A patra tenI maLI ane rasika zailI mATe khAsa vakhaNAyuM che. cAra rUpiyAnA vArSika lavAjamamAM koI paNa sthaLe gherabeThAM maLI zake che. mAtra cAra AnAnI TikITa bIDI eka mahinAnA namunA maMgAvo. eka vAra vAMcaze eTale e tamane jakaDI ja leze. jaina carcA dara ke hoya che, A uparAMta sArA lekhakonAM tamAma pustako amAre tyAMthI kiphAyata dare maLaze. amArAM sarva pustako vaDodarAnA pustakAlaya sa. sa. maMDaLamAMthI paNa maLI zake che. muMbAimAM, gAMDIva sAhitya maMdira, dareka bukaselara A copaDIo vace che. keLApITha, surata,
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ - zaktinI sarvottama davA - madanamaMjarI goLIo joIe cheH A divya gALIe pAcanazakti sudhArI dasta sApha lAve che. hAthapaganI kaLatara, vasAnI zaTa vigere nabaLAIne lIdhe thatA dareka dardI nAbuda kare che tathA vIrya ane lohI vadhArI akhUTa zakti Ape che. ka. goLI 40 nI DabI 1 ne rU. 1) ramaNa vilAsinI TIkA vIrtha staMbhana karanAra akasIra davA kIM. DabI 1 no rU. 1. napuMsakata purUSanA guhya bhAganI dareka khAmIo A lepa lagADavAthI dura thaI kharI maradAI mAsa thAya che. ka. habI 1 ne rU. 1) eka. rAjavaidya nAraNajI kezavajI, heDa ophIsa-jAmanagara (kAThIyAvADa ) muMbaI brAMca-393 kAlabAdevIreDa-muMbaI naM. 2 amadAvAda ejanTa:- paMDita zAhanI traNadaravAjA upadezaka-bahAragAma pharI samAjamAM cetana prakaTAvavA, bhASaNa ApI kaeNnpharansanA TharAne amalamAM mUkAvavA mATe. aMgrejI, gujarAtI ane hIMdI jANakAra jaina dhe. mU. yuvakone pasaMdagI ApavAmAM Avaze. lakhe - resIDenTa janarala sekreTarI. zrI jaina zvetAMbara kaoNnpharansa. 20 pAyadhUnI, muMbaI 3. taiyAra che ! satvare maMgAvI! "jaina gUrjara kavio - Azare 1000 prachano daladAra graMtha, gurjara sAhityamAM jenee zuM phala Ape che te tamAre jANavuM hoya to Ajeja uparanuM pustaka maMgAve, jana gUrjara kavio" eTale zuM? gujarAtI bhASAnA Adi kavi koNa? yuga pravartaka koNa? jaina rAsAe eTale zuM? gujarAtI bhASAnI utpatti ane vikAsa kevI rIte thayA? A pustaka jaina sAhilane mahAsAgara che ke jemAM rahelA aneka jaina kavi ratnane prakAzamAM lAvI gurjara girAno vikAsakrama AlekhavA tenA saMgrAhaka ane prayojaka zrIyuta mohanalAla dalIcaMda desAIe athAga parizrama lIdho che, temAM apabhraMza sAhityane tathA prAcIna gujarAtIne itIhAsa, jana kAva-nA AtahAsika ati upayogI maMgalAcaraNo tathA aMtima prazaritao, temaja agragaNya kavionA kAnA namUnAo ApavAmAM AvyA che. dareka kavinI sava katione-ulekha tathA samaya nirdeza karavAmAM AvyA che. kiMmata rU. 5-0-0 prathama bhAga-mAtra jIja prate hoI dareke pitAne ADera turata nodhAvI maMgAvavA vinaMti che. lakho - 20 pAyadhUnI, geDIdanIcAlI | - pahele dAdare esIsTaMTa sekreTarI zrI. jana. konpharansa, muMbaI naMbara 3, jANItA bukaselaro pAsethI paNa maLI zakaze.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ caDatI juvAnImAM thatI bhayaMkara bhUlathI bacavA mATe prakhyAta pustaka kAmazAstra - avazya vAMcavA lAyaka che. - teNe lAkhe juvAnanI aMdagIne pAyamAla thatI aTakAvI che. kiMmata ke pisTa kharca kAMIpaNa nahi. .. mAtra tamArU saranAmuM mokalI maMgAvI ... vaidya zAstrI maNizaMkara govIMdajI, jAmanagara-kAThIyAvADa akhUTa kauvata ane kAyamanI tandurastI rAkhavA mATe AtaMkanigraha goLIo. eka akasIra IlAja che. dastanI kabajIAta dura karI, pAcana zaktine sateja kare che. lehI sApha karI, temaja vIryane vadhArI. zarIrane baLavAna banAve che. svapnamAM jatI dhAtune aTakAve che. ane yAdadAstane vadhArI, buddhi baLa temaja zArIrika baLa ApI, jIdagI sudhArI Ape che. | kiMmata goLI 3ra nI DabI 1ne rU. 1eka. AtaMkanigraha auSadhAlaya ko , } jAmanagara-kAThIyAvADa l:
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ bI. e. nA saMskRtanA vidyArthIo mATe suMdara taka nyAyAvatAra (zrI siddhasena divAkara viracita.) kaTara pI. ela. vaidya, ema. e, DI. lITa. (perIsa) sAMgalI vili. Dana kaeNlejanA sarakRta ane ardhamAgadhInA vidvAna prophesare taiyAra karela aMgrejI vivecana ane prastAvanAvALuM kIMmata rUA. 1-8-0 mAtra TapAla kharca juduM. A AvRttimAM saMskRtamAM be TIkAo ane mULa zuddha ane suMdara rIte chApavAmAM AvyAM che. uparAMta 40 pRSTha thI vadhAre prastAvanA De. vedya lakhelI che ke jemAM zrI siddhasena divAkaranI pahelAne "nyAyane itihAsa temanI anyakRtio, samaya, vagerene nirdeza suMdara rIte karavAmAM AvyuM che, mULanuM paddhatisara ane saMpUrNa pRthakakaraNa ane tenA para aMgrejImAM vivecana karavAmAM AvyuM che. A uparAMta prastAvanAmAM je viSaya carcavAmAM AvyA na hoya tenA para noMdha ane vivecana paNa ApavAmAM AvyuM che. 3. vaidyanA ane hiMdu nyAyanA gADha paricayane aMge temaNe guMcavaNavALA saghaLAM biMduo upara sAruM ajavALuM pADatAM cakakasa artha nirdeza karyo che. jaina nyAya uparanI TIkAo ane tulanAtmaka vivecana saMskRtanA vidvAnane paNa lAbhadAyI ane rasaprada nivaDe tema che. A na pustaka maLavAnuM ThekANuM - pragaTa kartAo, goDIjInI cAla resIDenTa janarala sekreTarIo 20, pAyadhunI muMbaI 3. zrI jaina zvetAMbara kaeNnpharansa. zrI jaina zvetAMbara kaeNnpharansa, pI ela ghava, sAMgalI kAleja-sAMgalI.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI mahAvIra jaina vidyAlaya zrI sArAbhAI maganabhAI modI lena-skolarazIpa pha A phaMDamAMthI jaina zvetAMbara mUrtipujaka strI ke purUSa vidyArthIne nIce jaNAvyA mujaba abhyAsa karavA mATe Arthika sahAya lona rUpe ApavAmAM Ave che. (1) mAdhyamika keLavaNI aMgrejI cethA dheraNanI aMgrejI sAtamA dhoraNa sudhInA abhyAsa mATe. (2) TreInIMga kUla athavA kolejamAM abhyAsa karI TreInDa zikSaka thavA mATe. (3) miDavAIpha ke narsa thavA mATe. (4) hisAbI jJAna Accountancy TAIpa rAITIMga, zorTahenDa vigerene abhyAsa karavA mATe (5) kaLAkauzalya eTale ke peInTIMga, Ima, phoTogrAphI, IjanerI vijaLI ityAdinA abhyAsa mATe. (6) razI vaidakanI zALA ke nezanala meDIkala kolejamAM abhyAsa karavA mATe. lena tarIke madada lenAre mukarara karela dhArmika abhyAsa karavo paDaze tathA likhita karAra patra karI ApavuM paDaze ane kapAvAnI zarUAta thatAM je madada lIdhI hoya te tenA mokalavAnA kharcA sahita vagara vyAje pAchI vALavAnI che. vizeSa jarUrI vigata mATe tathA arajI patra mATe sekreTarAne govAlIyA TeMkaDa-grAMTareDa-muMbaI lakho. *strIoe lekhIta karArapatra karI ApavAnuM nathI, vaLI TrenDa zikSaka thanAra ! temaja jeo mAtra dhArmika, saMkRta yA prAkRtano abhyAsa karI te bhASAmAM purepurA niSNa thavA mAgaze teoe paNa karArapatra karI ApavAnuM nathI. eTale ke A baMnee paisA pATha ApavA ke nahi te temanI munasaphI upara raheze. jaina vidyottejaka sahakArI maMDaLI lImITeDa, sane 19ra5 nA sAtamA ekaTa pramANe tA. 13-12-26 ne reja rajIsTara thayelI. heDa ophIsara-TAuna hola sAme-muMbaI, thApaNu rU. 5,00,000 dareka rU. 25) nA vIsa hajAra zeromAM vaheMcAyelI bharAyelI thApaNu 96600 vasula AvelI thApaNu 54642 daraze rUA. 5) arajI sAthe rU. 10) eloTameMTa vakhate, ane rU. 10) tyAra pachI. uparokta maMDaLamAMthI dareka lAinamAM ahiM temaja paradezamAM abhyAsa karavA mATe hA , turata muMbaI ilAkAnA caMcaLa buddhinA zvetAMbara mUrtipUjaka jaina vidyArthIone abhyAsa daramaya cha nAnA vyAje tathA tyArapachI ATha AnAnA vyAje 5 jAmInagIrIthI ane vIra utarAvI lona ApI sahAya karavAmAM Ave che. vizeSa hakIkata mATe eNnararI sekreTarI TAuna hola sAme, keTa, muMbaI lakhavuM, zera bharanArAone vadhumAM vadhu cAra TakA vyAja ApavAno niyama che, zera levA icchauparanA saranAme lakhavuM. A sa niI zrI jaina vetAMbara kaoNnpharansa mATe dhI DAyamaMDa jyubilI prinTIMga presa, amadAvAda devIdAsa chaganalAle chApyuM ane mANekalAla dhulacaMda medIe jana jotAMbara konpharansa oNphIsa, 20 muMbaImAMthI