Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ moharite saccavayaNassa palimaMthU (ThANaMgasutta, 529) sadhAna zrI hemacandrAcArya prAkRtabhASA ane jainasAhitya viSayaka saMpAdana, saMzodhana, mAhitI vagerenI patrikA saMpAdaka : vijayazIlacandrasUri 27 kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi, ahamadAbAda Main Educationalemetot ersonal use only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ moharite saccavayaNassa palimaMthU ( ThANaMgasutta, 529 ) 'mukharatA satyavacananI vighAtaka che' anusaMdhAna prAkRtabhASA ane jainasAhitya - viSayaka saMpAdana, saMzodhana, mAhitI vagerenI patrikA 27 saMpAdaka: vijayazIlacandrasUri zrI hemacandrAcArya kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi ahamadAbAda 2004
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adya saMpAdaka : DaoN. harivallabha bhAyANI saMpAdaka : vijayazIlacandrasUri saMparka : anusaMdhAna 27 C/o. atula eca. kApaDiyA A- 9, jAgRti phleTsa, pAlaDI mahAvIra TAvara pAchaLa amadAvAda- 380007 prakAzaka : kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi, ahamadAbAda prAptisthAna : (1) A. zrIvijayanemisUri jaina svAdhyAya mandira 12, bhagatabAga, jainanagara, navA zAradAmandira roDa, ANaMdajI kalyANajI peDhInI bAjumAM, amadAvAda - 380007 mudraka : mUlya : Rs. 50-00 (2) sarasvatI pustaka bhaMDAra 112, hAthIkhAnA, ratanapola, amadAvAda- 380001 kriznA grAphiksa, kirITa harajIbhAI paTela 966, nAraNapurA jUnA gAma, amadAvAda - 380013 (phona : 079-27494393)
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivedana manuSya, svabhAvataH, 'vIra' pUjaka - vyaktipUjaka che. tenI najaramAM koInI koI khAsa viziSTatA ke vizeSa guNa vasI jAya, eTale te tenI pUjA karato thaI jAya che. pachI te vyakti viSe koI kharAba ke nabaLI vAta kare to te vIrapUjaka manuSya ane mAnavasamAjanuM hRdaya dubhAya che, ane te duHkhane abhivyakta karavA mATe te, kyAreka, nimna staranAM kahI zakAya athavA taddana anucita gaNAya, tevA upAyo ajamAvatAM acakAto nathI. jo ke AvuM karavAthI te samAjane / manuSyane pahoMceluM duHkha kevI rIte maTatuM haze te zodhano viSaya che, parantu tenA te anucita kAmanAM kaTu phala samagra jagatne tathA sujJa janone ja bhogavavAM paDatAM hoya che, te hakIkata che. bhANDArakara pratiSThAna - pUnAnI durghaTanA e A bAbatano tAjo dAkhalo che. A ghaTanAthI, bhAratamAM lokazikSaNa ke lokaghaDataranA kSetre keTalI truTi ke pachI abhAva che, te paNa spaSTa thAya che. zikSaNa eTale akSarajJAna ane DigrInI prApti evo artha Aje calaNI tathA sarvamAnya thayo che. 'ghaDatara 'nA tattvano AmAM kyAMya samAveza nathI. phalataH nokarIlakSI mAnasa ane gulAmImAM rAcanAruM mAnasa ja nIpajatuM rahe che. zikSita nokarI ja jhaMkhe ! zikSaNa maLyA chatAM gorI cAmaDIne joIne pANI pANI thaI jAya ! kharekhara to zikSaNa eTale akSarajJAna to kharuMja, paNa tethI AgaLa vadhIne jIvanalakSI naitika mUlyonuM jJAna tathA te mUlyonuM jatana karavA jeTalI samaja ane javAbadArI - e hoya. Avo zikSita jana, vyartha ahaMbhAva tathA mithyA ahobhAvathI dUra rahe, ane matabhedano ke aNagamato prasaMga Ave tyAre paNa, tenuM vartana, virodha vyakta karavA chatAM, anucita ke hAnikara gaNAya tevI ceSTAthI alipta ja rahe. A prakAranA lokazikSaNano vyApa, svatantra bhAratamAM, vikasAvI zakAyo nathI, eno khyAla pUnAnI durghaTanA thakI, maLI rahe che. 'Deccan Herald' nAmanA aMgrejI dainika vRttapatranA tA. 1-2-04nA aMkamAM K.R.N.Swamy nAmanA lekhakano eka lekha, pUnAnI durghaTanAnA sandarbhamAM, prakAzita che, jenI Head line che : Thank God it is not in India ! arthAt prabhuno pA'Da mAno ke A (British library of Indology, U.K.)
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 (granthAgAra) bhAratamAM nathI ! ( bhAratamAM hota to tenA hAla paNa bhANDArakara jevA thAta ! ) aMgrejo ane aMgrejiyatanI mAnasika gulAmI, eka bhAratIya lekhaka pAse kevuM lakhAvI zake che ! AvA lokone pUchI zakAya ke irAkamAM saGgrahAlayomAMnI prAcIna sabhyatAo sAthai sambandha rAkhatI mUlyavAn sampatti sAthe amerikI tathA briTiza lokoe je ceDAM karyAM : toDaphoDa tathA lUMTa : te mudde tame zuM kahezo ? zuM e ceDAM, bhAratIyonI tulanAmAM, te gorA lokone vadhu suzikSita puravAra kare che ? potAnA e lekhamAM zrIsvAmI, 1. briTizaro, potAnA zAsana daramyAna, bhAratamAMthI keTalI sAMskRtika sAmagrI uThAvI gayA; 2. briTiza lAyabrerInuM laMDanasthita makAna bhAratanA kharce baMdhAyela che; 3. e sampatti pAchI meLavavA mATenA prayatna karavAmAM bhArata ane pAkistAnanI sarakAro UNI UtarI che, ane have te briTiza sarakAranI ja sampatti banI gaI che; A badhI vigato ApI che. paraMtu temano pradhAna sUra to te badhuM tyAM hovAthI ja surakSita che- vo ja jaNAya che. savAla eTalo ja udbhave ke bhAratanI e sampatti briTizaro koI paNa rIte uThAvI gayA te zuM eka rASTranI ane eka saMskRtinI manA dvArA thayelI hAni nathI ? kharekhara to koI corI jAya ane toDI phADI nAkhe e bannenI mAnasikatAmAM, thoDAM varSono taphAvata bAda karatAM, koI ja aMtara na gaNAvuM joIe. bhAratIyonI aMgreja - pUjA viSe saMskRtanA sukhyAta vidvAn zrIcamUkRSNa zAstrIe (dillI ) potAnA eka saMskRta lekhamAM eka prasaMga A pramANe noMdhyo che : "san 1997mAM beMgaloramAM vizva saMskRta sammelana hatuM. temAM upasthita 2000 jeTalA pratinidhiomAM so jeTalA videzIo hatA. sammelana pachI eka vRddha puruSe mane kahyuM : 'kevuM durbhAgya che ! saMskRtajJonI A kevI mAnasika gulAmI che? sammelanamAM ghaNA bhAratIya videzIone vIMTaLAIne rahyA hatA athavA to temanI pAchaLa pAchaLa doDatA rahyA ! videzIonI ja 'tame ja amArAM mA - bApa' evI stuti karatA ane o ja sarvajJa che evI mAnasikatA dharAvatA ApaNA bhAratIyo have jAge to sAruM." potAnA uparokta lekhamAM zrIcamUkRSNa zAstrIe eka mahattvapUrNa vAta karI che
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 ke, "mekaoNlee jyAre bhAratamAM aMgrejI zikSaNa vyavasthAno prArambha karyo tyAre teno uddeza a ja hato ke 'ahIM eka evA janasamAjanuM nirmANa karavuM ke je bahArathI bhale bhAratIya mahoruM dhAraNa kare paNa teonI mAnasikatA to aMgrejanI ja hoya. ' vizvanI sAthe vyavahAra karavA mATe, ane aMgrejI lekho dvArA UbhI thayelI ane UbhI thatI kaluSatA tathA vikRtionuM unmUlana karavA mATe, ApaNe- saMskRtanA vidyArthIo temaja adhyApako-badhA ja aMgrejI bhASAno sArI rIte abhyAsa ka~rIe, emAM koI Apatti nathI. parantu aMgrejIno moha, tenuM abhimAna, tenI ArAdhanA, ane aMgrejo pratye andha bhakti e badhuM to ApaNAmAM na ja hovuM joIe. sau prathamaM ApaNe - saMskRtajJo ja A mekolenI asaramAMthI bahAra AvIe, ane maharSinI vANI (saMskRta) vaDe vyavahAra karavA dvArA temanI paramparAne vadhArIe.' 11 A svayaMspaSTa muddA paratve kazI TippaNInI AvazyakatA nathI. paNa tenI pUravaNI karavA mATe umeravuM joIe ke, jema sujJoe mekole - mAnasikatAthI bacavAnuM che, tema sAmAnya samAje madhyayugI mAnasikatAmAMthI paNa bahAra AvavuM ja joIze. potAne arucikara bAbatano ukela toDaphoDa ke lUMTaphATa ke Aga cAMpavAthI na AvI zake; tema karavAthI eka to ApaNA mUlyavAn vArasAno nAza thAya che ane bIjuM jeno virodha che te vAta kAMI rokI zakAtI nathI. vaLI, AvAM tophAno thAya to tenI dhAkathI vidvAno dvArA tathA AvI zodhasaMsthAo dvArA thatAM tathA thanArAM mUlyavAn sarjanAtmaka zodhakAryo aTakI jaze, jethI hAni ApaNI saMskRti ne ja thavAnI. vastuta: AvA achAjatAM lakhANono virodha eka ja rIte thaI zake : tame adhyayana dvArA susajja thAva ane AvA prakAranAM lakhANo jevAM dhyAna para Ave te sAthe ja tenuM khaNDana karatAM, pramANabhUta, adhikRta, ziSTamAnya lakhANo taiyAra karo ane tene vyApaka rUpe vahetAM karo. toDaphoDa ApaNane to ayogya Theraveja, sAthe ApaNe je naravIranI pUjA karatA hoIe temane paNa, ApaNA durvyavyavahArane kAraNe, 'e naravIra paNa AmanA jevA ja haze' evA mAnavA anyane preraze. jyAre adhikAra ane sajjatA sAthe karAtAM pratilakhANa, sAmAne punarvicAra karavA preraze, athavA to temanA malina Azayane jagat samakSa ughADo karI Apaze. zI.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukrama 1. nATikAnukAri SaDbhASAmayaM patram / saM. ma. vinayasAgara 2. kalpavyAkhyAnamAMDaNI // saM. vijayazIlacandrasUri 3. lAbhodayarAsa / vAcanA bIjI // saM. vijayazIlacandrasUri 27 4. zrIsaMbhavanAtha kalaza (saM.) DaoN. rasIlA kaDIA 50 5. zrImeghakumAra gIta (saM.) DaoN. rasIlA kaDIA . 58 6. zrIAdinAtha vInatI pUjA saM. DaoN. rasIlA kaDIA 63 7. 'pramANasAra' viSe zI. 8. 'cANAkya'- eka dakSiNI kathAnaka zI. 9. vihaMgAvalokana (anusaMdhAna-24nu) muni bhuvanacandra 10. vihaMgAvalokana (anusaM. 25nu) muni bhuvanacandra 11. mAnava-sarjita durghaTanAno bhoga banela eka vidyAtIrtha 12. sAMkaLiyuM : 'anusandhAna' 19 saM. sAdhvIdIptiprajJAzrIziSyA 95 thI 26 aMkonuM sAdhvI cAruzIlAzrI TAITala 1 : sUrata, 19mA zatakanuM sarasvatIdevI, citra
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ nATikAnukAri SaDbhASAmayaM patram / SaDbhASA meM yaha patra eka anupama kRti hai / 18vIM zatAbdI meM bhI jaina vidvAn aneka bhASAoM ke jAnakAra hI nahIM the apitu unakA apane lekhana meM prayoga bhI karate the / laghu nATikA ke anukaraNa para vikrama samvat 1787 meM mahopAdhyAya rUpacandra ( rAmavijaya upAdhyAya) ne benAtaTa ( bilADA ) se vikramanagarIya pradhAna zrIAnandarAma ko yaha patra likhA thA / isa patra kI mUla hastalikhita prati prAcyavidyA pratiSThAna, jodhapura ke hastalikhita saMgrahAlaya meM kramAMka 29606 para surakSita hai / yaha do patrAtmaka prati hai / patralekhaka rUpacandra upAdhyAya dvArA svayaM likhita hai / ataH isakA mahatva aura bhI bar3ha jAtA hai / saM. ma. vinayasAgara isa patra ke lekhaka mahopAdhyAya rUpacandra hai / patra kA paricaya likhane ke pUrva lekhaka aura pradhAna AnandarAma ke sambandha meM likhanA abhISTa hai / mahopAdhyAya rUpacandra : kharataragacchIya zrIjinakuzalasUrijIkI paramparA meM upAdhyAya kSemakIrti se niHsRta kSemakIrti upazAkhA meM vAcaka dayAsiMhagaNi ke ziSya rUpacandragaNi hue / dIkSA nandI sUcI ke anusAra inakA janmanAma rUpau yA rUpacanda thA / inakA janma saM0 1744 meM huA thA / inakA gotra AMcaliyA thA aura inhoMne vi. saM. 1756 vaizAkha sudi 11 ko sojhata meM jinaratnasUri ke paTTadhara tatkAlIna gacchanAyaka jinacandrasUri se dIkSA grahaNa kI thI / inakA dIkSA nAma thA rAmavijaya / kintu inake nAma ke sAtha janmanAma rUpacandra hI adhika prasiddhi meM rahA / usa samaya ke vidvAnoM meM inakA mUrdhanya sthAna thA / ye udbhaTa vidvAn aura sAhityakAra the / tatkAlIna gacchanAyaka jinalAbhasUri 1. ma0 vinayasAgara evaM bha~varalAla nAhaTA, kharataragaccha dIkSA nandI sUcI, pRSTha 26, prakAzaka : prAkRta bhAratI akAdamI, jayapura /
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 anusaMdhAna-27 aura kriyoddhAraka saMvignapakSIya praur3ha vidvAn kSamAkalyANopAdhyAya ke vidyAguru bhI the| saM0 1821 meM jinalAbhasUri ne 85 yatiyoM sahita saMgha ke sAtha Aba kI yAtrA kI thI, usameM ye bhI sammilita the / vikrama samvat 1834 meM 90 varSa kI paripakva Ayu meM pAlI meM inakA svargavAsa huA thA / pAlI meM ApakI caraNa-pAdukAe~ bhI pratiSThita kI gaI thIM / inake dvArA nirmita katipaya pramukha racanAyeM nimna hai : saMskRta : gautamIya mahAkAvya - (saM0 1807) kSamAkalyANopAdhyAya racita saMskRta TIkA ke sAtha prakAzita hai| guNamAlA prakaraNa - (1814), caturviMzati jinastuti paJcAzikA (1814), siddhAntacandrikA "subodhinI" vRtti pUrvArdha, sAdhvAcAra SaTtriMzikA, SaTabhASAmaya patra Adi / bAlAvabodha va stabaka : bhartRhari-zatakatraya bAlA0 (1788) amaruzataka bAlAvabodha (1791), samayasAra bAlAvabodha, (1798), kalpasUtra bAlAvabodha (1811), hemavyAkaraNa bhASA TIkA (1822) aura bhaktAmara, kalyANamandira, navatatva, sannipAtakalikA Adi para stabaka / sphuTa racanAyeM : AbU yAtrA stavana (saM0 1821), phalaudI pArzva stavana, alpabahutva stavana, sahasrakUTa stavanAdi aneka choTI-moTI racanAyeM prApta haiM / mahopAdhyAya jI kI ziSya paramparA bhI vidvAnoM kI paramparA rahI hai| pradhAna AnandarAma : __ AnandarAma ke sambandha meM isa patra meM kevala yahI ullekha milatA hai ki ye vikramanagara arthAt bIkAnera nareza anUpasiMhajI ke rAjyAdhikArI aura mahArAjA sujAnasiMhajI ke rAjyakAla meM rAjyadhurA ko dhAraNa karane meM vRSabha ke samAna haiM arthAt bIkAnera ke pradhAna the / bIkAnera ke yuvarAja
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 jorAvarasiMha the / ye kisa jAti aura kisa vaMza ke the, isakA koI saMketa isa patra meM nahIM hai| kintu yaha spaSTa hai ki mahopAdhyAya rUpacandra ke sAtha inakA ghaniSTha sambandha rahA hai / rAjanIti ke atirikta AnandarAma praur3ha vidvAn thA, anyathA saMskRta, prAkRta, saurasenI, mAgadhI aura paizAcI Adi cha: bhASAoM meM inako patra nahIM likhA jAtA / DaoN. gaurIzaMkara hIrAcandra ojhA ne bIkAnera rAjya kA itihAsa prathama khaNDa meM AnandarAma ke sambandha meM jo bhI ullekha kie hai, ve nimna haiM : mahArAja anUpasiMha ke Azraya meM hI usake kAryakartA nAjara AnandarAma ne zrIdhara kI TIkA ke AdhAra para gItA kA gadya aura padya donoM meM anuvAda kiyA thA / (pRSTha 284) nAjara AnandarAma mahArAjA anUpasiMha kA musAhiba thaa| usake pIche va mahArAjA svarUpasiMha tathA mahArAja sujAnasiMha ke sevA meM rahA, jisake samaya meM vikrama samvat 1789 caitra vadI 8 (1733 tArIkha 26 pharavarI) ko vaha mArA gayA / (pRSTha 285) jaba kAphIle vAloM ne mahArAjA sujAnasiMha ke darabAra meM Akara zikAyata kI to pradhAna nAjara AnandarAma Adi kI salAha se mahArAjA ne apanI senA ke sAtha prayANa kara varasalapura ko jA gherA / (pRSTha 297) kucha hI dinoM bAda navIna bAdazAha (mohammadazAha)ne sujAnasiMha ko bulAne ke lie ahadI (dUta) bheje, parantu sAmrAjya kI dazA dina-dina giratI jA rahI thI, aisI paristhiti meM usane svayaM zAhI sevA meM jAnA ucita nahIM samajhA / phira bhI dillI ke bAdazAha se sambandha banAye rakhane ke lie usane khavAsa AnandarAma aura mUdhar3A jasarUpa ko kucha senA ke sAtha dillI tathA mehatA pRthvIsiMha ko ajamera kI caukI para bheja diyA / (298, 299) sujAnasiMha ke eka musAhaba khavAsa AnandarAma tathA jorAvarasiMha meM vaimanasya hone ke kAraNa vaha (jorAvarasiMha) usako maravAkara usake sthAna meM apane prItipAtra phatahasiMha ke putra bakhtAvarasiMha ko rakhavAnA cAhatA thaa|
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-27 apanI yaha abhilASA usane pitA ke sAmane prakaTa bhI kI, para jaba udhara se use protsAhana na milA to vaha nohara meM jAkara rahane lagA, jahAM avasara pAkara usane vi0 saM0 1789 caitra vadi 8 ( I0 sa0 1733 tA0 26 pharavarI) ko AdhIrAta ke samaya khavAsa AnandarAma ko maravA DAlA / jaba sujAnasiMha ko isa apakRtya kI sUcanA milI to vaha apane putra se aprasanna rahane lagA / isa para jorAvarasiMha UdAsara jA rahA / jaba pratiSThita manuSyoMne mahArAjA sujAnasiMha ko samajhAyA ki jo ho gayA so ho gayA, aba Apa kuMvara ko bulA leM / isa para sujAnasiMha ne kuMvara kI mAtA derAvarI tathA sIsodaNI rANI ko UdAsara bhejakara jorAvarasiMha ko bIkAnera bulavA liyA aura kucha dinoM bAda sArA rAjya kArya use hI sauMpa diyA / (pRSTha 300) isI itihAsa ke anusAra tInoM rAjAoM kA kAryakAla isa prakAra 4 hai : 1. mahArAjA anUpasiMha janma 1695, gaddI 1726, mRtyu 1755 2. mahArAjA sujAnasiMha janma 1747, gaddI 1757, mRtyu 1792 3. mahArAjA jorAvarasiMha janma 1769, gaddI 1792, ojhAjI ne AnandarAma ko mahArAjA anUpasiMha kA kAryakartA nAjara, to kahIM mahArAjA anUpasiMha kA musAhiba mAnA hai / mahArAjA sujAnasiMha ke samaya pradhAna mAnA hai aura unako eka sthAna para kUTanItijJa aura khavAsa bhI kahA hai / isameM tanika bhI sandeha nahIM ki tInoM mahArAjAoM ke sevAkAla meM rahate hue vaha musAhiba aura kUTanItijJa to thA hI / patra kA sAMrAza : laghu nATikA ke anukaraNa para SaDbhASA meM yaha patra rUpacandra gaNi ne benAtaTa Azrama ( bilADA ke upAzraya) se likhA hai / devasabhA meM indrAdi devoM kI upasthiti meM sarasvatI isa nATikA ko prArambha karatI hai / martyaloka kA paribhramaNa kara Aye bRhaspati Adi deva sabhA meM praveza karate hai aura mRtyu loka kA varNana karate hue maru- maNDala ke vikramapura / bIkAnera kI zobhA kA varNana karate hai / sAtha hI sUryavaMzI mahArAjA anUpasiMha, mahArAjA sujANasiMha aura yuvarAja jorAvarasiMha ke zaurya aura dhArmika
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 kriyAkalApoM kA tathA janarajaMna kA varNana karate hai / indra, sUrya, candra, bRhaspati Adi samasta devatAoM kI upasthiti meM urvazI ke anurodha para sarasvatI Age kA varNana prAkRta, saurasenI, mAgadhI, paizAcI Adi bhASAoM meM madhura zabdAvalI meM nagara, rAjA, pradhAna ityAdi ke kArya-kalApoM kA prasAdaguNa yukta varNana karatI hai / isa prakAra devasabhA ko anuraMjita kara lekhaka mahArAjA, rAjakumAra aura AnandarAma ko dharmalAbha kA AzIrvAda dete hue patra pUrNa karatA hai / yaha patra migasara sudi tIja samvat 1787 AnandarAma ke kutUhala aura usako pratibodha dene ke lie yaha patra likhA gayA hai / prAyaH jinezvara bhagavAn kI stuti meM hI jaina kaviyoM ne aneka bhASAoM kA prayoga kiyA / kintu vyakti vizeSa ke lie patra ke rUpa meM aneka bhASAoM kA prayoga abhI taka dekhane meM nahIM AyA, isa kAraNa yaha kRti atyanta mahattva kI hai / vikramanagarIyapradhAna zrIAnandarAmaM prati venAtaTAt zrI rUpacandra ( rAmavijayopAdhyAya) preSitam nATikAnukAri SaDbhASAmayaM patram / // 80 // svasti zrIsiddhasiddhAntatattvabodhA (dha) vidhAyine / astu vidyAvinodenAtmAnaM ramayate sate // 1 // kRtAdhivasati sAdhuH zrImadvenAtaTAzrame / SaDbhASo (SA) lekhalIlAyAM rUpacandraH pravartate // 2 // athA'tra patropakrame kaviH sarasvatIM sambhASate svargAdhivAsini sarasvati mAtarehi, brUhi tvameva nanu devasadovinodam / nATyena kena bhagavAnmaghavAnidAna, santuSyati svahRdi bhAvitavizvabhAvaH ||3|| 5
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-27 sarasvatI-vatsa ! zrRNu madhyesurasabhaM devaH kathArasakutUhalI / kiJcidvivakSurakhilA-mAluloka surAvalIm // 4 // atha same'pi samavahitA devA devapAdAbhimukhaM tasthuH / deva : bho bhoH surAH kalirayaM kaluSIkaroti, bhUlokametamiva santamasaM samastam / tenAnvahaM sukRtavarma vihAya mohAt, sarvatra samprati vizo vipathaM vizanti // 5 // surA :- satyaM bhASante devapAdAH, omiti pratizrRNvanti / devaH punarapi tatraiva kutracidapi pratipadya daivAdezaM padaM kRtayugaM labhate tvidAnIm / tasyAdya me vasati nirNayamantareNa, zlAdhyairalaM bahurasairaparairvilAsaiH // 6 // atha sarve'pi surAH karNAkarNi parasparaM mantrayanti / svAmI kRtayugapadajijJAsurasti / tatastadanveSaNArthamAlokitavyo'smAbhirmartyalokaH, tatrApi madhyadezaH / yato varNyate'yaM vRddhaiH / suragiririva kalpapAdapAnAM, bhavati nRNAM prabhAvo mahIyasAM yaH / vilasati khalu yatra tIrthamAtA, jayati jagatyanaghaH sa madhyadezaH // 6 // atastvaritavyaM tadvilokanAya / iti niSkrAntA mahitadevA devyazca / atha dauvArikaH - jayantu bhaTTArakAH ! (devo nayante(ne) na pratIcchati) dauvArikaH - deva ! martyalokAdAgataH suragaNo devadarzanAbhilASI dvAre
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 bhagavadAjJAM pratIkSate / devaH - pravezaya Azu tam / atha dauvArikaH - suragaNaM pravezayati / pravizya, surAH - jayanti devapAdA ! iti kRtAJjalipuTA: bhaTTArakaM praNamanti / devaH - asti svAgataM sarvasuparvaNAmiti hastavinyAsena- sama stAnAzvAsayati / surAH - svarloke cApi bhUloke pAtAle vA suparvaNAm / gatiravyAhatA deva ! tava vyAdhAma tejasA // 8 // smitvA devaH - jaladharadhArAdhoriNi saMsekotphullanIpakusumamiva / smeravapurbhavadIyaM zaMsati satkAmasiddhimidam // 9 // guruH - atrabhavadbhiH kimajJAtamasti, tathApi kiJcinnetrAtithIkRtaM vRttaM devapAdAnAM purastAt surAH pRthaya(ka) pRthaya(k) rUpayitumutsahante / devaH - bhavatu / guruH - no prAcI dizamAsamudramakhilA'pAcI pratIcI tatho dIcI deva nirIkSya dezanagaragrAmAbhirAmAM muhuH / AlokyA'tha puraM nu vikramapurAbhikhyaM marormaNDale, nityonmIlanayoryathA nayanayoH sAphalyamAptaM suraiH // 10 // devaH - savismayam, kIdRzaM tat ? kazca tatrAcAraH ? | guruH - rAjan ! yatra sujANasiMhanRpatirdhatte bhavadrUpatAM, zrIjorAvarasiMhanAmaka idaMsUnarjayantAyate / devaupamyamaho vahanti sakalA lokAzca yadvAsina statki devapureNa vikramapuraM na sparddhate sAmpratam ? // 11 // atha devo ravermukhamAlokya, nanu bho dinapate ! guruNA madupamo'yamabhihito bhUpaH, pratidinaM gaganaM gAhamAnena bhavatA''lokito'pi kiM na jJApitaH ? /
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-27 dinapatiH - satrapam, svAmin ! matsantatiguNotkIrtanaM mamaiva nocitam, tathApi rahasyametadeva / madanvaye bhUpatayo mahAntaH, santIha kAle bahavastathApi / sujANasiMhAhvayabhUmipAte, jAte tuM vaMzaM kalayAmi dhanyam // 12 // atha zazadharamupasRtya, dinakaraH - vayasya nizApate / tvameva vistareNa devapAdAnAM purastatkIttiM kIrtaya, bhaTTArakAH zrotumanAsAssanti / zazadharaH - bhavatu, svAmin !, bhUpAlA bahavo bhavantu bhuvane sUryenduvaMzodbhavA, ye na nyAyavido na cApi nipuNA nAcArasaJcAriNaH / kiM taiH kApuruSaiH kale: sahacarairbhUbhArabhUtaiH sadA, satyevA'tha sujAMnasiMhanRpatau rAjanvatI bhUriyam // 13 // niHsvAneSu nadatsu dezapatayo nazyeyurasyA'rayo'raNyaM caiva vizeyurAzu cakitAH syuH zvApadaughAstataH / te kiM tvAdhivaseyurityavanikAkSobhAvanavyAkulA, digyAtrApratiSedhamevamanaze santyasya digdantinaH // 14 // yo devAn yajate prajAhitakRte varyAn dvijAn vandate, dhatte bhaktimathA'cyute pratidinaM sanmAnayatyarthinaH / sAdhUMstoSayati dviSo damayati kSamApAlamAlezvaraH, so'yaM zrImadanUpasiMhanRpateH sUnUna kaiH stUyate // 15 // devaH - kRtayugapravRttirevA'yam / zazadharaH - punaH kim / devaH - urvazyabhimukhamAlokya, Arye ! ita ehi / upasRtya urvazI : - uvaTThiyAmhi, ajjA bhaTTiNo kimANaviMti ? devaH - Arye !, nirjaraso jagatkRtye niyojayitavyAH santItyata
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 ime'dhunA svAsthyaM labhantAm / bhavatyeva satantryA tatratyavRtti madhurayA prAkRtagirA''viHkarotu / urvazI: - sAmINaM ANA pamANaM, aha dAva suNeha tasseva raNNo kumAracariyaM, maNaharasabhiyavayaNo ghaNamittajuo pattAragummahaNo / sira(ri)jorAvarasIho jayai kumAro kumAruvva // 16 // athorvazI rati vilokya smitvA ca, jaM daTThaNa surUvaM ajja aNaMgo kimaMgavaM jAo / iya ciravimhiyahiyayA raI ThiyA taM ahilasaMtI // 16 / / vidUSakaH - aha tattha raidevI eteNa saddhi ahilAsANaM siddhisaMpaNNA / ahavA daliddakalattapayaM imAe avaladdhaM / urvazI : - tubbhehiM ceva raI paDipucchaNIyA / ratiralajjata / devaH - Arye ! punarAkhyAhi tacceSTitam / urvazIH - pamANaM sAmI, so jayau rAyaputto jassa pasAyA buhANa gehammi / jaM sirisarasaiveraM bhagnaM khalu cegavAsammi // 18 // IsarabhattI hiyae jassa muhe bhAraI kare lacchI / so loANaMdayaro jayau sayA tattha juvarAyA / / 19 / / devaH - Arye ! ayamapi satyavAnuga eva ? | urvazI : - aha kiM ? / devaH - Arye ! brUhi, kastatra pradhAnapuruSo rAjyadhurAdharaNadhaureyaH? / urvazI : - pasIyau sAmI !, maha sahIo sUraseNI-mAgahI-pisAI devIo bhaTTiNo AlAvapasAyaM saMpehiMte / devaH - bhavatu,
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 anusaMdhAna- 27 upasRtya sUrasenI - sAmiA, imAe sahIe saddhi vikkamanayaraM pAsidUNAhaM harisukkarisamuvagadA / ittha NaM ANaMdarAmanAmeNaM raNNo pahANapuriso daTTho / ammahe bhayavaM dAva tassa lAvaNNaM kiM bhaNemi ? deva : - kIdRzo'sau ? / zUrasenI ghaDidUNa ajjauttaM edaM puNa ajja baMbhadevovi / edArisaM ghaDeduM hotthA noyyeva ya samatthe ||20|| hojjA kassavi jaNao jadi baMbho puNa sarassadI jaNaNI / tahavi hu na bhodi loe viyakkhaNo assa sArittho // 21 // atha mAgadhI: - hate ! uvalama | hageyyeva edazzalUvaM palUvayizzaM / zUrasenI uparamati / deva: - brUhi mAgadhi ! taccaritam / mAgadhI : - khalu zili zuyANazighazza zAmadANehiM bheyaDaMDehiM / paJce zaccapadiJce lajjadhulaM zuNivvahade // 22 // tammi pule ze lAyA puNo vi ze dhammie NivakumAle / ze tattha pahANapulize yuttamiNaM NimmidaM vihiNA ||23|| atha pizAcI : - hale ! uvalama, ta ( taM) etassa phutthattanaM na kiyyatto ahaM yyeva cAnAmi / deva: - vada tvameva / pizAcI: - chahatalasanapalamatthaM yo vitati satthaya niphala niUna / atthappelakkaluI saccemakke pataMtei ||24|| saccanalakkhanatakkho samakkaphAsAlato matimaM / pahulokAnaMtakalo nata tuA naMtalAmoso ||25| vidUSakaH - hI hI ! imAe mAgahIpizAIbhagavadIe gilavilarUvaM vANI
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 11 mahurattaNaM assudapuvvaM maye suNidaM / devaH - tarhi ayamapi satyayugAnuvaryevA'sti / pizAcI : - aha kim / urvazI : - ( ito'valokya) heje, avajhasabhAsAvisArae ! tamavi kiM vuttakAmA ciTThasi ? / ceTI : - huM / urvazI : - sAmI, esAvi bhaTTiNo AlAvapasAyaM IhaI / devaH - brUhicoTI : - rajjapahANamaNIsi puNa jahAM caubbhuya dhannu / maMtakaraNa jesa rUvu jahAM dhaNarakkhaNau kisannu // 26 // jahiM vikkamaNayarahi rahaI, suhu jaNa devaha jemvu / dhammaha kerI vaTTaDI, hallai appaNa pemvu // 27 // ghari ghari devA pujjiyaI, ghari ghari dijjai(jjai) dANu / ghari ghari mahilA sIlavai, ghari ghari dhammaha ThANu // 28 // jhallari tUra jhaNakkaDA, huMti vihANaha saMjhi / diNa diNa hallohali rahai, devala devala maMjhi // 29 // vikramaNayaraha bhattiDI, saggaha majjhi paloi / saggaha kerI bhattiDI, vikkamaNayarahiM joi // 30 // iti uparamati / atha guru: - samasaMskRtena, idameva nagaramaribalatApavihInaM visAriguNapInam / nahi nahi pApAdhInaM, bhUyo bhUyo vadAmInam // 31 // atha devaH - (prasadya) Alabdhamatraiva kRtayugasadamiti samAdhAya devanAyako devavidheyAn sAdhayati /
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 anusaMdhAna-27 iti raJjitA devaparSat / rAjazciraM jIva vidhehi rAjyaM, ciraM mahArAjakumAra ! jIva / ANandarAmA'nvahameva nanda, zrIdharmalAbhaM satataM vahasva // 32 // iti zrI nATikAnukAriSaDbhASAmayaM patram / likhitaM mArgazIrSAsitatRtIyAtithau 1787 varSe / AnandarAmasya kutUhalA), bhASAzca SaT taM pratibodhanArtham / sarvajJaputratvakavitvasaMjJonmAdapramodAdahamapyakhelam // 1 //
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 13 kalpavyAkhyAnamAMDaNI // bhUmikA saM. vijayazIlacandrasUri jaina muninI vyAkhyAna-paddhati eka rasaprada viSaya bane tema che. 'vyAkhyAna' mATe mUla prayojAto zabda che 'dezanA'. zrotAonA samUhane apAto dharma-upadeza te 'dezanA'. 'vyAkhyAna' eTale jinabhagavAnanA kahelA tathA gaNadharoe racelA siddhAnta-sUtronI vyAkhyA-vivaraNa. kAlAntare sUtra bolatAM jaIne teno artha, vividha sandarbho TAMkatAM TAMkatAM, samajAvavAnI kriyAne 'vyAkhyAna'nA nAme oLakhavAmAM AvI. sArAMza e ke je pratipAdanamAM sUtra ke zAstranAM vacanono AdhAra hoya, ane te vacanonA zabde zabdanA arthoddhATana ke vivaraNa mATe, lokabhogya bane te rIte paNa, aneka vibhinna zAstro tathA sandarbhono Teko levAto hoya, ane te prakAre zAstranA padArtho tathA dharmanI vAto lokahRdaya sudhI pahoMcADavAmAM-ThasAvavAmAM AvatI hoya, tenuM nAma vyAkhyAna. vyAkhyAnamAM mULa sUtra mukhyatve prAkRta-mAgadhI bhASAmAM bolAtuM. samarthana mATe TAMkavAmAM AvatAM avataraNo saMskRta-prAkRta Adi bhASAnAM rahetAM. ane tenuM vivaraNa-vivecana je te samayamAM tathA sthaLamAM pracalita loka bhASAmAM - dA.ta. gujarAtI, apabhraMza vageremAM - thatuM. madhyakAla athavA uttara madhyakAlamAM, A vyAkhyAna paddhatine varNavanArI aneka pratio lakhAyelI maLI Ave che. 'sUtra vyAkhyAnapaddhati', 'madhyAhna vyAkhyAnapaddhati' vagere nAme te upalabdha hoya che. te prationuM avalokanaadhyayana karatAM, madhya yugamAM jaina munio kevI rIte vyAkhyAna ApatAM haze teno aMdAja avazya maLI Ave che. ahIM e prakAranI ja eka nAnakaDI kRti prastuta thAya che : 'kalpavyAkhyAna-mAMDaNI'. bhAdaravA mahinAmAM, cAturmAsa rahelA munioe, 'kalpasUtra'nuM vAMcana karavAnuM anivAryapaNe Avazyaka kRtyarUpa che. have te sUtra gRhastha zrotAone artha sAthe saMbhaLAvavAnuM hoya che, eTale zrotAone rasa paDe ane
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 anusaMdhAna-27 kaMTALo na caDe te rIte tenuM vyAkhyAna thaq joIe. A kAraNe ja, jema aneka vidvAn munivaroe seMkaDonI saMkhyAmAM kalpasUtranI TIkAo temaja antarvAcyonI racanA karI che, tema aneka munioe kalpasUtra para bAlAvabodha ke stabaka (TabA) paNa racyA che. anI bhASA gujarAtI ke mArugurjara prakAranI lokabhASA hoya che. prastuta kRti e kalpasUtranuM saMskRta vivaraNa paNa nathI ke bAlAvabodha paNa nathI. parantu, kalpasUtra jyAre vAMcavAnuM hoya tyAre tenI bhUmikA kevI rIte bAMdhI zakAya ke bAMdhavI joIe, teno eka sundara namUno kartAe A kRtirUpe peza karyo che. temaNe Aju nAma paNa bahuja sArthaka ApyuM che : kalpavyAkhyAna mAMDaNI : kalpasUtra upara vyAkhyAna karavA icchanAre tenI mAMDaNI eTale ke pUrvabhUmikA ke pIThikA kevI, kevI rIte, bAMdhavI joIe tenI paddhati. temaNe prArambha-zlokamAM ja kAraNamAlAgarbhita mukhaDaM bAMdhI dIdhuM che ke loko sukha icche; sukha dharmathI; dharma jJAnathI; jJAna zAstrAdhyayanathI; ne chelle umeryu ke zAstranA traNa prakAra che. A zloka, bhASA-vivaraNa karatAM teo dharmazAstra eTale ke kalpazAstra sudhI pahoMce che, teTalAmAM ATheka padyonAM sArtha uddharaNa ApIne pratipAdanane vajanadAra ane rasika banAvI mUke che. 'kalpa' zabda AvatAM tenA aneka prakAro darzAvIne ahIM kalpasUtranI ja vAta- vyAkhyAna karavAna che te kahevAnI sAtheja, AvA sUtrane 'hUM vakhANisU'- arthAt 'huM A sUtranuM vyAkhyAna karIza' - ema kahevAmAM potAnI kevI dhRSTatA tathA mUDhatA thAya-gaNAya te darzAve che, ane pote, Ama chatAM, A vyAkhyAna karI rahyA che temAM sadgurunI tathA zrIsaMghanI kRpA ja mukhya kAraNa che tema jaNAvIne potAnI guruparataMtratA tathA saMghAdhInatA pragaTa batAvI de che. gurunA tathA saMghanA mahimAnuM varNana tathA potAnI hInatAnuM varNana karavAmAM kartAe je hRdayasparzI vAto karI che tathA uddharaNo TAMkyAM che, te atyanta mananIya lAge che. kula maLIne prathama padyanA vivaraNamA 14 padyo temaNe TAMkyAM che. dvitIya padyamAM zrIgautamasvAmInI vandanArUpa maMgala AcarIne temaNe
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 purve thayelA mahAn AcAryonuM smaraNa-varNana karyu che. temAM prathama vibhAgamA gaNadhara sudharmAsvAmI, jambUsvAmI, prabhavasvAmI, zayyaMbhavasUri, yazobhadrasUri, bhadrabAhusvAmI, sthUlibhadrajI, AryamahAgiri, Arya suhastI, zrI vajrasvAmI -- ATalAM nAmo jovA maLe che. ahIM noMdhapAtra vAta e che ke Arya suhastI sAthe joDAyelA rAjA saMpratinA varNanamAM "jINaI sola sahasra prAsAda karAvI jinamaMDita pRthvI kodhI"- evo ullekha che. pracalita-paramparAprApta mAnyatA anusAra saMpratie savA lAkha mandira banAvelAM. jyAre ahIM mAtra '16 hajAra' ja kahyAM che. itihAsanI dRSTie A muddAnI chaNAvaTa - vicAraNA thavI joIe. jA pachI pAlittAcArya tathA bappabhaTTasUrinAM nAmo Ave che. ahIM paNa eka aitihAsika visaMgati jovA maLe che, te e ke muraMDa rAjAno sambandha bappabhaTTisUri joDe hovA- prasiddha che, chatAM teno sambandha pAdaliptAcArya sAthe joDI devAyo che. ___ kAlavyatyayano doSa ghaNA AcAryonA sandarbhamAM thayelo jovA maLe che. jemake vRddhavAdI, mallavAdIne nAgendragacchIya gaNAvyA che, tathA ratnaprabhasUrine bahu pachIthI noMdhyA che. kartAno Azaya itihAsanI paramparA noMdhavAno jarAya nathI; temanA manamAM mahAn AcAryonuM guNavarNana ja che te, alabatta, svIkArIne ja cAlavU joIe. trIjA tabakkAmAM, vAyaDA jinadattasUri, veNIkRpANa amaracandrasUri, nAgendragacche devendrasUri, zIlaguNasUri, saMDeragacche yazobhadrasUri, vijayasenasUri, upakezagacche ratnaprabhasUri tathA siddhasUri. dareka AcAryanA nAma sAthe temanI viziSTatA paNa kartAe noMdhI che, je moTA bhAge aitihAsika che. __nANAvAlagacchanA zAntisUri, koraMTagacche nannasUri, bhAvaDAragacche vIrasUri, javAMgavRttikAra zrI abhayadevasUri. ahIM abhayadevasUrinA nAma pUrve 'kharataragacche' vo zabda nathI te khAsa sUcaka tathA dhyAnArha gaNAya. vAstavamAM 'kharataragaccha' evaM nAmAbhidhAna bahu moDuM thayuM che, te paNa aitihAsika tathya che. kharataragacche jinaprabhasUri, kAsahadagacche udyotanasUri, baDagacche
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 anusaMdhAna-27 kapaTAcArya, maDAhaDagacche cakrezvarasUri. A tabakkAnAM nAmo sAthe lakhAyela bAbato aitihAsika anveSaNanI vizeSa apekSA rAkhanArI lAge che. 1. udyotanasUrinA pratibodhita aruNarAjAe zatrujayaparvata para 'aruNavihAra' banAvyo, te kayo ? kyAM ? kyAre ? itihAsamAM tenI noMdha kema nathI ? 2. hUMbaDa eTale digambara ema Aje manAya che. vAstavamAM hUMbaDa jJAti hatI, te parathI gaccha paNa thayo, ane te zvetAmbaro paNa hatA, tevaM AnA ullekhathI phalita thAya che. 3. Arya khapuTAcArya nAmanA mAntrika AcArya thayelA, te karatAM A Arya kapaTAcArya judA hovArnu mAnavU ThIka lAge che. ane jo te tathA A eka ja AcArya paratve hoya, to kAlavyatyaya thayo gaNAya. 'kavaDa' yakSa sAthenA sambandhane kAraNe kapaTA(DA)cArya nAma paDyuM hovU joIe. 4. cakrezvarasUrie mANibhadrayakSane pratibodha karyo, te yakSa aMge paNa zodha thavI Avazyaka gaNAya. ___ pUrNimApakSanA dharmaghoSasUri temanA ziSya sumatisUrinI vAta anerI varNavI che. temaNe koMkaNa dezamA vihAra karIne hajAro mAchImArone pratibodhI hiMsA choDAvI, 18 lAkha matsyajAlo baLAvI, e eka adbhuta ghaTanA gaNAya. chIpA lokone jaina banAvI 'bhAvasAra' zrAvaka banAvyA tathA te bhAvasAroe zatrujaya para 'molhAvasahI' derAsara karAvyAnI vAta paNa jaina itihAsamuM romAMcakArI prakaraNa che. chevaTe pippalagacchanA dharmadevasUrinI jikara che. AgaLa 'zatruJjayamAhAtmya'nA racanAra dhanezvarasUrino ullekha che. te citrAvAlagacchanA hatA. zrIdevadhigaNinA sahayogI dhanezvarasUri te A nathI, te to svayaMspaSTa che. te jotAM 'zatruJjayamAhAtmya' 12mA zatakanI racanA hovAnu, A ullekhathI siddha thaI jAya che. 'bRhaTTippanikA mAM za. mAhAtmyane 'kUTagrantha' tarIke oLakhAvyo che, tenuM rahasya be dhanezvarasUrine eka mAnIne prAcInanA nAme te grantha mAnI levAyo haze, e ja jaNAya che. paNa have, A sthAne prApta spaSTa ullekha anusAra, citrAvAlagacchIya dhanezvarasUrinI te racanA hovArne nizcita thatuM hoya, to tene 'kUTagrantha' kahevAnI ke mAnavAnI agatya rahetI nathI. chelle pUrNatallagacchanA zrIhemAcArya, nAma-kAma varNavyuM che. te pachI kartA potAnA gacchanI vAta mAMDe che. te gaccha rAjagaccha, vRddhagac ke vaDagacchanA nAme jANIto che, ane temAM prasiddha mAnatuGgasUri tathA
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 haribhadrasUri thayA che, tema kartA lakhe che. A. mAnatuGganA ziSya A. haribhadra hovA, kartA jaNAve che, to te 1444 grantha-praNetA haribhadrAcArya karatAM bhinna ja haze. temanI paramparAmA kramazaH sarvadevasUri, vAdI devasUri, ajitadevasUri, jayasiMhasUri, nemicandrasUri, municandrasUri, ratnasiMhasUri thayA che. te pachI thayelA vinayacandrasUrine vIsaladevanI rAjasabhAmAM 'siddhAntI' biruda maLyAnI noMdha parathI te gaccharnu nAma 'siddhAntagaccha' prasiddha thayuM haze tema mAnI zakAya. te pachInI paramparAmAM zubhacandrasUri, nANacandrasUri, ajitacandrasUri, somacandrasUri ane chelle devasundarasUri thayA. kartA kahe che ke huM te devasundaraguruno ziSya chu. A pramANe mahApuruSonAM nAmakIrtana ane guNastavanarUpa bhUmikA bAMdhIne have kalpa-vyAkhyAnano Arambha karatAM pahelAM paMca maMgalamaya zrInavakAranuM sArtha-saMkSipta varNana kartA kare che, ane te karyA bAda turata ja kalpasUtranuM vAMcana prArambhavAnA saMketarUpe ahIM kartAe sUtranuM eka vAkya AlekhIne mAMDaNI samApta karI che. - prAnte lakhelI puSpikA parathI siddhAntIgacchanA gacchapati devasundarasUrinA ziSya muni devANaMde saM. 1570mAM pATaNamAM A prati lakhI tathA racI hovArnu siddha thAya che. A prati bhAvanagaranI jaina AtmAnanda sabhAnA jJAnabhaNDAramAM, kra. 354 tarIke ane "AcAryoe karelA zAsanonnatinAM kRtyo" e nAme vidyamAna che. tenI jeroksa nakala parathI A sampAdana karavAmAM AvyuM che. patrasaMkhyA 7 che, tathA kartAnA svahaste ja lakhAyelI jaNAya che. akSaro divya che, suvAcya che, ane paDimAtrAvALI lipimA lakhAyA che. pratinI nakala ApavA badala te sabhAnA kAryavAhakono AbhArI chu. gadyAtmaka A racanA bhASAnI dRSTie abhyAsa karanArAone paNa upayogI thaze evI AzA che.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 . anusaMdhAna-27 kalpa-vyAkhyAna-mAMDaNI // // 10 // sarvo janaH sukhArthI, tat saukhyaM dharmataH sa ca jJAnAt / jJAnaM ca zAstra( strA)dhigamAt, trividhaM zAstraM budhAH prAhuH // 1 // sahUi ekendriya Adi deI jIvavarga saukhya vAMchaD, anai duHkkhatu biihi| "savve vi sukkhakaMkhI, savveviAyAdukkhabhIruNo jIvA / savve vi jIviyapiyA, savve maraNAu bIhaMti // " jIvitavyasaukhya sahUi vAMchaD / taM saukhya jIva dharmatu pAmai / "yadvanna tRSAzAnti-rjalaM vinA'nnenAnAkSudhAhAniH / / jaladaM vinA na salilaM, na zarma dharmAd Rte kvacit // " vinaya pAkheM vidyAprApti nahIM / auSadha pAkhai rogazAnti nahI / sacchaMga pAkhai sadbuddhi nahI / vivasAya pAkhai raddhi nahI / zukladhyAna pAkhai siddhi nahI / tima dharma pAkhai sukha nahI // "jalebhyo jAyate sasyaM, sasyebhyo jAyate prajA / prajAbhyo jAyate dharmo, dharmAnmokSaM ca gacchati // " prathama pahilu meghavRSTi hui / pANIyeM karI tehahuMtI annanI prApti hui| annavRddhi hu~tI prajA sukhI hui / sukhahuMtI dharma cAlai / dharmathikI jIva mokSa pAmai // "dharmasiddhau dhruvA siddhi-ghumnApradyumnAyorapi / dugdhopalambhe sulabhA, saMprAptirdadhisarpiSoH // " jai jIvaprANI taNaiM potai pUrvAbhava(vo)pArjita dharma hui tu tehanA dharma thikI arthanI prApti nIpajai / arthatu kAmabhoga pAmai / jima pahilaM dugdhanI prApti nIpajai tu teha dugdha thikI dadhi anai Ajya kahIi ghRta-amRta te suprApya nIpajai jima, tima dharmatu artha, anai arthatu kAmabhoga lahai / te dharma prANIA pratiiM paMcavidha jJAnatu hui / / /
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 19 "ajJAnI yat karma, kSapayati bahuvarSakoTibhiH prANI / tat jJAnI guptAtmA, kSapayati ucchvAsamAtreNa // " ajJAnI bhaNIi ajANa, jaM karma bahu ghaNI varSanI koDiM karInai kSipaivei, jJAnavaMta savivekapaNaiM taM karma eka ucchAsamAtri eka kSaNamAhi kSapai, teha karmanai pelai pAri jAi / / "sarTi vAsahassA, tisatta khattodaeNa dhoeNa / aNacinhaM tAmaliNA, anANatavotti appaphalA // " tAmala riSIzvariI nadItaNai upakaMThi sAThi sahasa varSa bhikSA ANI 21 vAra jala-pANI-sUM dhoI dasa digpAlavibhAga karI zeSa thAkatI AhAra karai hUMtaiM jaM tapa AcariuM, puNi te tapa alpaphala jANivU // "tAmalataNai taveNa, jiNamai sijhasi satta janna(Na) / annANahaa vaseNa, tAmali IsANai gayau // " jaM tapu tAmaliriSIsvariM ajJAnapaNaiM kIdhu, tINi tAmalariSi IzAnabIju devaloka, jihAM 2 sAgaropama adhikelaM Ayu tihAM giu / tu jJAnataNu evaDu mahimA chai / paMcavidha jJAna zAstrAdhigamatu Upajai / "alocanagocArehyarthe, puruSANAM zAstra tRtIyaM locanam / anu(na)dhItazAstraH pumAn, cakSuSmAnapi andha eva // " je artha locanagocari-cakSumArgi nAvaiM teharaiM zAstrarUpIuM trIjauM locana jANivauM / je zAstra na jANai te dekhatau aMdha jANivau / zAstra tau jANIi ju sadgurutaNA upadeza sAMbhalIi / sadgurutaNA upadeza sAMbhalyA pAkhai jIva hita-ahita, AcAra-anAcAra, kriyA-kukriyA, mArga-kumArga, puNya-pApa, kRtyaakRtya na jANai / jJAnanA pramANatu mahApApa- karaNahAra daDhaprahArariSi siddhi gayu / alpakAli ayamattau RSIzvara tathA gayasukamAla RSi, metArya RSi prabhRti aneka RSIzvara bihaM ghaDI mAhi ATha karma-aThAvana su prakRti kSipI mukti pAmyA, te vivekataNuM pramANa / te viveka zAstra thikI Upajai / te zAstra 3 prakAriH dharmazAstra, arthazAstra, kAmazAstra / puNa IhAM hivaDAM dharmazAstranuM avasara / zrIkalpazAstra bolIi / kalpa anaMtA chai:- raivatakAcalakalpa,
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 anusaMdhAna-27 kadambagirikalpa, arbudAcalakalpa, auSadhIkalpa, maNikalpa, dIpAlikAkalpa, INaiMaiM anekavidha kalpa chaiM / jIha kalpataNA pramANa evaDA zrIpAdaliptAcArya samAna gaNadhara paMcatIrthI deva namaskarI AvatAM / eka kalpa isyA nIpajaiM, jIha lagai adrazyakAraNI rUparAvartanI vidyA, suvarNasiddhi, rUpasiddhi, lakSmI, putra, mitra, kalatra, bAMdhava, svajana saukhya pAmIi / evaMvidha anekaprakAri ihalokasaMbaMdhIyA kalpa nIpajai / Au kalpa dazAzrutaskandha siddhAntataNuM AThamuM adhyayana / ameyamahimAnidhAna, ihaloka-paraloka saukhyadAna hetu, teha zrIkalpa ima ko na kahai, je huM vakhANisu / / "sarisA(zirasA) giri bibhitseduccikSipsecca sa kSitiM doAm / pratizI(tI)cecca samudraM mataH si ca puNa kuzAgreNa (?) / vyomnInduM cakramiSet?]merugiriM pANinA kaMThayaSet (?) / gatyA'nilaM jigISeccaramasamudraM pipAsecca // khadyotakaprabhAbhiH so'pi bubhUSecca bhAskaraM mohAt / jyotirmahAgUDhArthaM (yo'timahAgUDhArtha) vyAcikhyAsecca jinavacanam // " mastaki karI je parvata bhedivA vAMchai, anai ApaNi bihu bhuji karI pRthvI UpADivA vAMchai / lavaNasamudra 2 lakSa yojana pramANa tarivA vAMchai, anai AkAzathikuM iMdumaMDala calAvivA vAMchai / pANi-hasti karI lakSayojana devakAM meruparvata kaMpAvivA vAMchai / ApaNI gati karI vAyu-rahaiM jIpivA vAMchai / asaMkhyAtAM yojana svayaMbhUramaNa samudra ApaNI tRSAM karI pIvA vAMchai / khajUAnI kAMti bhAnu-bhAskara-jagaccakSu pArAbhavivA vAMchai / te e gUDhArtha jinavacana mahAmohatu ima kahai - 'hUM vakhANisu' // ___eha zrI kalpataNI vAcanA bolI tu huM chadmastha maMdabuddhi ajJAna mUrkha mahAjaDazaromaNi huMtau sabhAsamukSya dakSa thaI karI baisauM, ei zrIkalpasUtrataNI vAcanAnuM sAhasa karUM, teha sadgurutaNu prasAda anai caturvidha saMghataNauM sAnidhya jANivauM / syA kAraNa ?
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 21 "ye majjanti na majjayanti ca parAste prastarA dustarA vArDoM vIra ! taranti vAnarabhaTAnu(u)ttArayanti(nte) parAn / nAvA grAmaguNA na vAridhiguNA no vAnarANAM guNAH sphUrjaddAzaratheH prabhAvamahimA so'yaM samujjRmbhate // " zAstramAhi ekAMtapakSi ani pratyakSAnumAni karI pASANa bUDaI anai anerAraiM bolaI / pASANa, e guNa / esyA mahAmoTA pASANa zrIrAmadevataNe vAnare samudramAhi mUMkyA hUMtA taraiM / setubaMdha pratyakSa Aja lagI dIsaI sAMbhalIiM / teu te pASANataNau ko guNa na jANivau, samudrataNau ko guNa na jANivau, athavA vAnarataNau ko guNa na jANivau / te guNa zrIrAmadevataNuM bhAgyanu jANivauM / tima huM pASANasirIkhu mahAmUrkha jaDa hUMtau eha zrIkalpasUtrataNI vAcanA karauM, te mAharu ko guNa na jANivau, sabhA zAlAtaNau ko guNa na jaannivu| te guNa sadguru anai zrIsaMghataNau jANivau / tau te sadguru anai zrIsaMghataNai prasAdi eha zrIkalpasUtrataNI vAcanA karauM / anai iNaiM sthAnaki INaiM kSetri aneki gaNadhara, saMpUrNa zrutadhara mahAvyAkhyAnI navarasAvatAra vyAkhyANa karaNahAra, tehai vakhANa karaI, zrIkalpasUtrataNI vAcanA karaI / anai hUMi te zrIkalpasUtrataNI vAcanA karauM / ___ "Tolo rulo rulaMto ahIyaM vinnANanANaparihINo / divvavva vaMdaNijjo kIu(o) gurusuttahAreNa // " jima Tola pASANa rulatau hUMtau, jJAnavivarjita hUMtau ANiu / tehataNI pratimA kIdhI / guru taNe vacane zrIsaMgha vidhimArgi pratiSThita kIdhI hUMtI devataNI pratimA huI / savihuM rahaiM mAnanIya / tima hUM saMghataNaiM prasAdi mAnanIya huisu / jimatima guruAtaNe sthAnaki kAMI eka vacanamAtra boliuM te zrRMgArabhUta pravartai / - "sarvatra mahatAM nAmoccArAd bhavati gauravam / labhate bhavyabhojyAni zuko rAma iti bruvan // " sarvatra-saghalai guruAtaNA nAmoccAra mAMgalikya taNai arthi saMpajai /
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-27 'zuko rAma iti bruvan bhavyabhojyAni labhate' / zuka-sUDau 'rAma' e isyA akSara uccaratu hUMtu bhavya bhojya lahai / rAmataNauM abhirAma nAma uccaratu hUMtu tehataNI bhakti nirbhara hUMtAM tehataNI pratipAlanA karaI / tuM hUMi puNya guruAtaNAM nAma uccaratuM hUMtu stuti karatau hUMtau mAnanIya huisu / 22 gautamaM tamahaM vande yaH zrIvIragirA purA / aGgamaya prApya sadyazcakre caturguNAm // 1 // ahaM taM gautamaM vande yaH zrIgautamaH zrIvIrAt aGgatrayaM prApya sadyastatkAlaM caturguNAM(NaM) cakre - kRtavAn / te zrIgautamasvAmi prathamagaNadhara labdhidhara zruti (ta) kevaladhara vAMdUM namaskarUM | jINaiM zrIgautamasvAmi zrIvarddhamAnataNI gIrvANIjabhaNita bhAMDAgAra aMgatrayarUpa pAmI sadyastatkAla caturguNa uddhAra dvAdazAMgI bAraguNaDa kIdhau / te zrIgautama Adi deI 11 gaNadhara hUA / 5 gaNadhara zrI sudharmasvAmi, tehanI Aja lagai saMtati- zAkhA prasaraNazIla dIsai chai || tehanau ziSya zrIjaMbUsvAmi, muktirUpiNI nAyakAtaNai kAraNa ATha koDi saMyukta 8 kanyA navaparaNIta chAMDI / zrIjaMbUsvAmi pUThiiM bharatakSetra koi mukti na gau || tivAra pUThi zrIprabhavasvAmi // tehanA ziSya zrIzajjaMbhavasUri maNakapitA / a ( A ) paNA putrataNauM cha mAsa Ayukarma jANI zrIdazavaikAlika graMtha uddhariu // tatpaTTe zrIyazobhadrasUri // tatpaTTe bhadrabAhusvAmi hUA / jINai dasa niyukta (kti) graMtha kIdhA // tatpaTTe dazapUrvadhara dUSkara dUSkarakAraka zrIsthUlabhadrasvAmi huA / zrIneminAtha giranAra parvata gaDha bala prANa leI rAjImatI paraharI / paNi jINaI zrIsthUlabhadra kozAvezyAgRhAMgaNi caturmAsika rahI, nayayauvana navarasa SaTarasa bhojana bAravarasu prema citrasAlI sukhazayyAsaMvAsa, isii mohikaTaki paisI aMgoaMgi bhiDI te pApapaMki na cchItu, madanakaMdarpa jItu // tatpaTTe Arya mahAraSi (giri), jINa giu jinakalpa uddhariu // tatpaTTe Arya suhasti / dramaku dIkSita, je UjenInagarIiM saMprati rAjA huA / jINaI solasahastra prAsAda karAvI jinamaMDita pRthvI kIdhI // tadanu zrI vairasvAmi, jINa baudhadezi paryuSaNApavi Avir3a hUMtai zrIsaMghataNau manoratha pUriu, jinazAsana
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 gahagahAviuM, prabhAvanA kIdhI // tadanu zrIpAlitAcArya, jINaI muraMDarAjA pratibodhiu / lepataNai pramANi zrIzatruMjayaprabhRti paMcatIrthI deva namaskaratA // tadanu zrI bappabhaTTasUri / jINaI AmarAjA pratibodhiu || 23 zrIvRddhavAdi, mallavAdi nAgeMdragacchi || vAyaDajJAti zrIjinadattasUri, jehanai parakAyApravezinI vidyA hUMtI mUI gAI jIvADI | tehanA ziSya amara, veNIkRpANa sirIkhA hUA / jINaI kaviziSyA (kSA) prabhRti mahAgraMtha kIdhA / nAgeMdragachi zrIdeveMdrasUri huA, jINaI ekarAtrimAhi vyaMtara pAhi serIsAnuM prAsAda zrIpArzvanAthanuM karAviu / nAgeMdragachi zrI zIlaga (gu) NasUri hUA / cAuDA vaNarAja pratibodhakAraka // saMDeragacchi zrIyazobhadrasUri hUA, jINe rAjA mUladeva pratibodhyA || zrIvastapAlamaMtrI zvaraguru zrI vijayasenasUri hUA || upakesi gacchi zrIratnaprabhasUri hUA, jehe Uesai mahAsthAni anai koraMTi mahAsthAnaki ekaiM aMzi prati pratiSThA kIdhI / zacIAvi sAcai dharmi ANI // tatpaTTe siddhasUri hUA || nANAvAlagachi zrImaunI zAMtisUri hUA, jehe roheDai brahmasthAni rahI 4 veda vakhANyA // koraMTagachi zrInannasUri hUA || bhAvaDAragachi zrI vIrasUri hUA, jehe kalyANakaTaki nagari parimADi rAjA pratibodhI 18 hAthInI gajathaya ANI // navAMgavRttikAraka zrIabhayadevasUri huA, jehe thAMbhaNai zrIpArzvanAthanI pratimA stavI dharaNeMdra pratyakSa karI ApaNu roga pheDiu // kharataragaccha zrI jinaprabhasUri hUA, jehe pAtasAha mahimUda aneki saMketi karI dharmaparAyaNa kIdhu, zrIjainaprAsAda anai sivaprAsAda karAvyA pragaTa || zrI kAsa [ha] gacchi zrIujjoyaNasUri hUA, jehe aruNa rAjA pratibodhI aruNavihAra karAviu settuMja Upari // tathA hUMbaDagacchi Arya ka (kha?) paTAcArya hUA, jehe kavaDayakSa pratibodhiu, vidyAsiddha huA || tathA maDAhaDagacchi zrIcakresvarasUri hUA, jehe maDAhaDa dezi mANibhadrayakSa pratibodhi cyAri niyama dIdhA / tadanvaye baisaNAM 5 hUA || zrIpUrNimApakSe zrIdharmaghoSasUrayaH // tehanai pATi sumatisUri hUA / jINaI 4 zAkhA pAMcamA pradhAna sthApanA kIdhI / kuMkaNadesi 18 lAkha jAla bAlyA / jIvadayA palAvI / dasa sahasra chIpA pratibodhI bhAvasAra zrAvaka
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 anusaMdhAna-27 kIdhA / tIhataNI molhAvasahI zrIzatrujaya Upari prasiddha / pipphalagacchi zrIdharmadevasUri huA, jehe rAjA sAraMgadevanA 3 bhava kahyA, tribhavIyA birada hUuM / anai kAMcanabalANAhUMtI stuti ANI // INI pari gacchi gacchi aneka prabhAvaka hUA // citrAvAlagachi zrIdhanezvarasUri huA, jehe caitrai mahAnagari 18000 sahasra brAhmaNa pratibodhI zrImahAvIranuM prAsAda karAviu / aDhAra dhaDanI suvarNamaya zrImahAvIranI pratimA karAvI, sthApI / 18 padasthApanA kIdhAM / zatrujayamahAtmya kartA // pUrNatilaigacchi zrIdattasUrinai saMtAni zrIhemasUri kalikAlasarvajJAvatAra zrIhemasUri hUA / jehe jINaiM rAjA zrIkumArapAla pratibodhI caUdasaI 44 prAsAda karAvyA / amAri vartAvI / 3 koDi graMtha navA kIdhA / ima aneki prabhAvaka gacchigacchi huA // AtmIya zrI vaDagacchataNI varNanA kIjai / zrIvRddhagaccho mahimAnidhAnaH, siddhAntasArasya vara pradhAnaH / zrImAnatuGgasya varaM pradatte, tasmi(syA?)nvaye rAjati rAjagacchaH // INai vaDagacchi zrImAnatuMgasUri, jINaiM bhaktAmara kAvya kIdhauM / jinazAsana gahagahAviuM / tatpaTTe zrIharibhadrasUri, jINaiM baudha jItA // tatpaTTe zrIsarvadevasUrayaH // tehanai pATi zrIdevasUri, jINaI kama (kumuda)caMdra kSapanaka jItu, 84 vAda jItA // tatpaTTe zrIajitadevasUri // tatpaTTe zrI jayasiMhasUri // tatpaTTe zrInemicaMdrasUri // tatpa0 zrImunicaMdrasUri // ta0 zrIratnasiMhasUri, jINaiM aDhArasu desa pratibodhI 133 prasAda karAvyA // ta0 zrIvinayacaMdrasUri, jINaiM rAjA zrIvIsaladeva pratibodhI SaTdarzanasyUM vAda deI 'siddhAMtI' birada lADUM / / ta0 zrI zubhacaMdrasUri / zrInANacaMdrasUri / zrIajitacaMdrasUri / zrI somacaMdrasUri / / tatpaTTe zrIdevasuMdarasUri jayavaMtA vartu / tehataNo ziSya hUM jANivu // ___etalai vaDAtaNA nAmocAra huA / havai amukajJAtIya amukAtaNI abhyarthanAI karI kalpavAcanA kIjai / aneru ji ko graMtha prAraMbhaI tihA samucita draSTa samuciteSTa tridhA devatArahaI namaskAra karai / IhAM mokSazAstra bhaNI samuciteSTa paMcaparameSTi namaskAra saMkSepatu vakhANI chai // "namo arihaMtANaM // "
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 25 arihaMtarahaiM namaskAru / bhAvArihaMta, nAmArihaMta, atIta anAgata vartamAna, panara karmabhUmi-madhyasthita je arihaMta, teharaI namaskAra // "namo siddhANaM // " siddha chaI ji panarabhedi, te siddha sAmAnyakevalI muktipadaprApta, teharai namaskAra // "namo AyariyANaM // " AcArya je cauda pUrvadhara gaNadhara zrutajJAnI agyAra aMgataNA jANa anaMta siddhAMtataNA AcAra kahaNAhAra gacchabhAradhuraMdhara jinazAsanamaMDapastaMbha adaMbhavivarjitAraMbha vairAgyarasakuMbha isyA chaI ji AcArya, teharahaiM namaskAra // "namo avajjhAyANaM // " upAdhyAya te kahIiM je AcAryapadayogya pAu dvAdazAMgI bhaNAvaI / ApaNape bhaNai / te upAdhyAyarahaiM namaskAra || "namo loe savvasAhUNaM // " loka kahatAM hUMtAM cauda rajjvAtmaka loka, tehamA aSTadaza sahasra zIlAMgadharadhAraka, sarvasAvadyayoganivAraka, tapakriyAnirmalIkRtagAtra, cAritrapAtra, dAMta, kAMta, bAvIsa parISaha sahanazIla, gaNi karI dhIra, nirmala cAritramArgataNA pAlaNahAra zuddha, baittAlIsadoSa karI vizuddha, aviruddha AhAra leNahAra, isyA chaMI je mahAtmA, paMcAsAma(mi)ti sama(mi)tA, trihu gupti guptA, RSirAja evaMvidha sAdhumahAtmA, teharahaI namaskAra // "eso paMcanamokkAro savvapAvappaNAsaNo / ___ maMgalANaM ca savvesiM paDhamaM havai maMgalaM // 1 // " isiu paMcaparameSThi-namaskAru saghalAI pApanu praNAzana karaNahAra, mAMgalikya savi hu mAhi eha zrIkalpasUtrataNai prAraMbhi pahilu mAMgalikya niipju|| etAvatA paMca parameSThi namaskArataNuM saMkSepi karI vyAkhyAna kIdhuM / hiva te zrIkalpasiddhAMtataNau prathama AlApaka graMthakAra kuNai prakAri bhnniN|| siddhAMta AraMbhaNuM :
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 anusaMdhAna-27 __ "te NaM kAle NaM te NaM samae NaM samaNe bhagavaM mahAvIre paMcahatthuttare hotthA / taM jahA- hatthuttarAhiM cue caittA gabbhaM vakaMte // " saMvat 1570 varSe jyeSTa vadi 7 guru zrIpattane zrI zrIsiddhAMtIgacche prabha(ma)pUjya gacchAdhirAja zrI zrI zrI 4 devasuMdarasUri taziSya munidevANaMda laSitaM // AtmArthena // zrI //
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 27 . lAbhodayarAsa / vAcanA bIjI // bhUmikA saM. vijayazIlacandrasUri anusandhAna-25mAM (September 2003) pR. 62-73 'lAbhodayarAsa' prakAzita thayelo. te rAsanI AdhArabhUta prati truTita-truTaka hoI te adhUro ja chapAyo che. sadbhAgye te rAsanI vadhu eka prati jaDI AvI che, je atruTitasaMpUrNa vAcanA dharAve che, uparAMta, keTalAka mahattvanA pAThabheda paNa Ape che. A kAraNe ja, A bIjI pratinI vAcanA sAdyanta sampAdita karI atre ApavAmAM Ave che, jethI abhyAsI janone tulanA karavAnuM sugama thaze. 1. sau prathama je aMzo pUrva-sampAdanamAM nathI, paNa A navIna sampAdanamAM che, te aMzonI noMdha joIzaM. A mATe samajavAna sugama paDe te hetuthI pUrva sampAdanane 'lA.1' tarIke tathA A navIna sampAdanane 'lA.2' tarIke oLakhIzuM. (1) lA. 1mAM aMka-saMkhyA-anusAre 90 kaDI che, to lA.2mAM 144 kaDI che. (2). lA. 2 pramANe kaDI kra.8, kaDI kra. 46-94, kaDI kra. 114-123, kaDI kra. 142-44, ATalI kaDIo lA.1mAM nathI. (3) to lA.1 gata kaDI 103-4 tathA kaDI 119-23, A kaDIo lA.2mAM nathI. (4) lA.1nI kaDI 10 (lA.2mAM 11)nuM trIcaraNa; kaDI 34 (lA.2mAM 36)nuM trIjuM caraNa; kaDI 95 (lA.2,mAM 95)mA pUrvArdha-pazcArdhano vyatyaya; kaDI 96 (banemAM) no uttarArdha; kaDI 103 (bannemAM)mAM be paMktino uttarArdha tathA tenI prathama paMkti; kaDI 114 (lA.2mAM 113)mAM uttarArdha; kaDI 126 (lA.2mAM 128)no pUrNa pATha; A badhAmAM je sudhArA, umerA, pheraphAra che, te banne vAcanAo sAthe sAme rAkhavAthI samajI zakAya tema che. to kaDI 32 (lA.2mAM 33) navI vAcanAmAM sugrathita tathA pUrNarUpe jovA maLe che. (5) lA.1 nI vAcanAmAM 'DhAla'nA rAgo noMdhAyA nathI, je lA-2nI vAcanAmAM jovA maLe che.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 anusaMdhAna-27 (6) lA.1nI bhUmikAmAM A rAsanA racanAsamaya viSe aTakaLa karatAM noMdhelu ke 'chatAM tenI racanA vijayasenasUrimahArAjanI vidyamAnatAmAM ja thaI hoya, athavA to A samagra ghaTanAkramanA kartA svayaM sAkSI paNa rahyA hoya ane temaNe AMkhe dekhyo hevAla A rAsarUpe lakhyo hoya, tevI zakyatA vadhu lAge che.'- A noMdha lA.2nI vAcanA dvArA prApta nimnAMkita paMktio jotAM yathArtha hovAnuM siddha thAya che. kartA rAsanuM samApana karatAM lakhe che ke Agarai sahairi zrIpAsapasAulai saMvata sola ugaNapaMcAsai / kalyANakuzala gururAja kalyANakara sIsa dayAkuzala maniraMgi bhAsai / arthAt AgarA zaheramAM saMvata 1649mAM dayAkuzale A rAsa racyo che. vijayasenasUrino zAha pAse javA-rahevAno samaya paNa A ja cha; ane kavi te vakhate temanI sAthe hovA joIe. 6 (7) lA.1mAM je aMza nathI, te aMza lA-2 mAM maLavAthI khUTatI vigato jANI zakAya che. te A pramANe : zAhano saMdezo (AmaMtraNa) AvyA pachI guru-ziSya (vijaya hIra, vijayasena) eka sthAne besIne carcA kare che. temAM ziSyanI gurune mUkIne javAnI anicchA, gurunI mokalavAnI bhAvanA, ane ziSyanI guruvacanane na utthApavAnI tatparatA ekadama alpa zabdomAM ja dhvanita thAya che. (kaDI 4749). vijayasenasUrinuM mULa nAma jesIMga-jayasiMha hatuM, tathA guru hamezAM temane 'jesIMga'nA lADa-nAmathI ja bolAvatA, tethI kavie paNa A tabakke temane te nAme ja varNavyA che. vijayasenasUrie vihAra karyo tyAre thayelAM zubha zakunonuM varNana (50-52) vAstavika lAge tevU che. Ane maLatuM varNana 'vijayaprazasti' kAvyamAM paNa jovA maLe che. A pachI temanA vihArakramanuM varNana aitihAsika dRSTie mahattvanuM che. teo kayA mArge cAlyA, te khAsa jANavAlAyaka che. rAdhanapurathI zaMkhezvara, pATaNa, siddhapura, mAlavaNI, roha-sarotaranA mArge AgaLa vadhatAM muNDasthala,
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 29 kAsIMdrA thaIne teo AbU parvate AvyA che. tyAMthI sIrohI gayA. vATamAM sarotara (sarotrA?)mAM sahasrArjuna nAme bhIla rAjavIe gurunI svAgatA karI hatI, to sIrohImAM devaDA rAye sarabharA karI hatI. A pachI teo sAdaDI Ave che, tenA prayojanamAM kavi kathe che ke 'saMsArIA vaMdAvavA' arthAt potAnAM saMsArI svajano khAtara teo sAdaDI (athavA sAdaDInA raste) AvyA che. ane tyAM niDolAI-nADalAIno-temanI janmabhUmino saMgha paNa AvyAno nirdeza thayo che. sAdaDIthI rANa(ka)puranI yAtrA karatAM naDUlAI pahoMcyA. atyAra sudhI (rAdhanapurathI?) sAthe Avela 'gUjarAta'no saMgha (zrAvako) gurunI anumati laIne pAcho phare che (kaDI 60), teno ullekha khUba rasaprada che. tyAMthI bAMtAvagaDImAM thaI jaitAraNa, kekiMda ane meDatA padhAryA. meDatAno saMgha tathA tyAMnA rAThoDa sAmA AvyA, ane nagaramAM padhAryA pachI zrAvakoe khUba utsava ne bhakti karyAM. zrAvako tarIke sacIAdAsa, narAyaNA tathA rUpasI-e 3 nAma (kaDI 63) noMdhela che. tyAMthI mahimAmera, sAMgAnera thaI vairATa nagare AvyA. tyAM vimalanAtha jinanuM derAsara hovAno temaja bhAramalla indrAja nAme gurubhakta (rAjA) hovAno ullekha (kaDI 65) mahattvano che. tyAMthI vikramapura (bIkAnera) AvyA. tyAM paNa iMdrAja (rAjA) vaMde che. tyAMthI mahimAnagara AvatAM tyAM rahelA paMDita raMgakuzala muni AvIne gurune bheTe che (gaDI 70). tyAMno khojo (gAmano mukhI hovo joIe) paNa ghaNI Avabhagata kare che (kaDI 71). ahIM lAhorathI kalyANazAha zrAvake AvI gurune vaMdana karyAM che. pachI guru khAnapura AvatAM lAhorano saMgha sAmo Avyo hato. A khAnapura e lAhoranuM zAkhApura hoya evI zakyatA vadhu jaNAya. ___pachInI DhAlamA sAme Avelo saMgha, gurunI padharAmaNInA harSamAM, zuM zuM lAvyo che tenuM vigate varNana che, je kAlpanika-avAstavika na hotAM aitihAsika tathyAtmaka che. te kALe gurunuM svAgata AvA aneka prakArothI thatuM. saMgha uparAMta zeSajI eTale zekha abula phajala, zAhajAdA, khAnasAhebo tathA rAjA-rANAo paNa gurune sAmaiye AvyAno ullekha AmAM joI zakAya che (80). AkhI DhAlamA svAgata-sAmaiyA, hU-ba-hU varNana thayuM che.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna - 27 ( 8 ) A pachI 114 - 123 kaDIno truTita aMza lA. 2mAM prApta thayo che, te joIe. A aMzamAM, gurunI viruddhamAM brAhmaNAdie zahenazAhanI kAnabhaMbheraNI karelI ane sUrya tathA gaMgA viSe zAhanA mukhe prazno gurune pUchAvelA, teno pratyuttara je gurue Apyo, ane te thakI zAhane samAdhAna thatAM virodhIono je parAbhava thayo, tenuM bayAna maLe che. 30 kaDI 126 - 29mAM nagaraThaThA, siMdha, kaccha-e dezomAM comAsAmAM macchImArI na thAya tevuM pharamAna zAhe gurune ApyAno ullekha che. sAthe govaMza tathA anya prANIo mATe amAri - pharamAna, mRtakaverAnuM nivAraNa tathA koIne kedakhAnAmAM na nAkhavAno hukama paNa zAhe Apela che. to te pachInI DhAlamAM zAhe gurunA upadezathI karelAM ahiMsApradhAna satkAryonI noMdha paNa joI zakAya che. ( 9 ) samasyA eka ja che ke lA. 1mAM (kaDI 119-23) zekhanI prArthanAthI gurue upAdhyAyapada ApyAno ullekha che, te A lA. 2nI vAcanAmAM kema nathI ? lA. 1 gata kaDI 119-20 A pramANe che : zeSajI zrIgurukuM kahaiM, bhalaziSya tuhIrA bhANa / maleccha kareM DekAvilI, so kiA catura sujANa // guru kA hamArA kIjai, upAdhyAya padavI dIjai // (lA. 1nI bhUmikAmAM "keTalAka khAsa munivarone upAdhyAya pada" AvuM vidhAna che te barAbara nathI; bhANa eTale bhAnucandra gaNine ja pada ApavAnI vAta che). A ghaTanA aitihAsika che. 'hIrasaubhAgya' ( sarga 14) mAM A ghaTanAno A pramANe ullekha thayo che : zrImatsUrivaro vyadhattaM vasudhAvAstoSpaterAgrahe gopAdhyAyapadasya nandimanaghAM zrIbhAnucandrasya saH / zekho rupakaSaTzartI vyatikare tatrAzvadAnAdibhibhakta: zrAddha ivArthinAM pramudito vizrANayAmAsivAn // 292 // arthAt bRhaspatitulya zekhanA AgrahathI sUrijIe zrI bhAnucandrajIne nandi (nANa) pUrvaka upAdhyAya pada ApyuM, ane te prasaMge zekhe 600 rupiyAno
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 sadvyaya, azvadAna vagere karavA dvArA, eka bhakta zrAvakanI jema ko. mULe hIravijayasUrie to agAU ja temane 'upAdhyAya' tarIke jAhera karelA, paraMtu nandi ane vAsakSepadAnanI kriyA bAkI hatI, te A avasare zekhanA kahevAthI gurue pUrNa karI. (hI.sau. 14-286). lA.1nI vAcanAgata 119-23 kaDIomAM A aitihAsika prasaMga ja varNavAyo che, ane rAsakAra A prasaMgonA svayaM sAkSI hovAthI teo AvI mahattvanI ghaTanA noMdhyA vinA rahe ja kema ? e savAla lA.2 nI vAcanA joyA pachI thAya to te svAbhAvika che. eka saMbhAvanA e che ke lA.2 vAcanAnA pratilekhaka samakSa A pATha na hoya; athavA to teo A aMza lakhavAnuM cUkI gayA hoya. alabatta, A uparathI eka vAta e paNa siddha thaI zake ke lA.2 vALI prati karatAM lA. 1 vALI prati vadhu purANI hoya. kemake bemAMthI ekeyamAM lekhanasaMvat darzAvatI puSpikA nathI. alabatta, A mAtra aTakaLa ja gaNAya. kyAreka tenAthI UlaTuM paNa hoI zake. kemake lA. 1 pratimAM, lA. 2 gata 142-44 kaDIo nathI ja. (10) lA.2mAM ghaNA pATho mahattvanA jaNAyA che. jemake- 'sAha kamA' (kaDI 2-2), 'jagi jayau' (6-6), 'tihAM so0' (10-11), kamatA balaSa' (15-16), 'saghalai' (16-17), 'tAko na lahu' (17-18), 'gAjI paThAna' (18-19), 'cabADa' (19-20), 'suramAMhiM' (21-22), 'buhaDi bolai' (26-27), 'hIka kahI ura kUkUta' (26-27), 'bhaMgi khAI' (2728), 'e saba jaba' (30-31), 'zravaNe suMNyA' (30-31), 'jogIsara siMNagAra' (31-32), 'na hAthi lIi' (32-34), 'bahu bolai' (32-34), 'aise hiM uhI' (33-35), 'iyA khudA taI' (36-38), 'baMda khalAsI' (38-40), 'kahu tu lIjaI' (38-40), 'uhAMko', 'karaNI ayasI' (4143), 'duhAI' (42-44), 'zrIguruvadana' (95-95), 'sAdhata ho' (101101), 'pIArAM sukha' (109-108), 'mAnyuM guru vacanapramANa' (128130), 'hIra akabbara jesaMga sAhI' (128-130), 'Atama sAdhaka sAdhu' (133-135), 'sIjhai vaMchita' (139-141) ityAdi.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 anusaMdhAna-27 ahIM pATha lA.2 pramANe zuddha lAgyA te mUkyA che, ane brekeTamAM prathama lA. 1 pramANe ane pachI lA. 2 pramANe kaDI kramAMka ApyA che. A lA.ranI pratinI jheroksa nakala mane A. zrIvijayapradyumnasUri mahArAja taraphathI maLI che. temaNe te kobAnA jJAnabhaNDAramAMthI meLavI che. pratimAM ekathI vadhu kRtio haze, tema jaNAya che. pratinA prathama 7 pAnAMmAM A rAsa che. te pachI ArAmanandanarAsa zaru thato hovAnuM AThamA patrathI lAge che. mane 8 patro ja maLyA che. kobA saMgrahano kra. 13721 che. teono atre AbhAra mAnuM chu. paM. dayAkuzalakRta - zrIlAbhodayarAsa // sarasati mati atiniramalI, Apo karI pasAya / / jesaMgajI guNa gAvatAM, avihaDa vara diu mAya // 1 // naDulAI nayarI bhalI, dhanya dhanya zrIusavaMsa / zAha kamAkula caMdalu, sura nara karaI prasaMsa // 2 // dhana koDamade janamiu, tapagachako sulatAna / adhika adhika tejiM sadA, vAdhai yugaha pradhAna // 3 // jasa mukha zArada caMdalo, jIha amIno ghola / daMtapaMti hIrA jasI, adharasa kuMkumarola // 4 // ati aNIyAlI AMkhaDI, vAMkI bhamuha kamAni / sarala sakomala nAsikA, mohai bhavika sujANa // 5 // gajagati cAlai cAlatu, sakala kalAguNa pUra / gautamasama guru jagi jayau, jasa anopama nUra // 6 // zrIguru hIra sadA jayau, tAsu taNo e sIsa / rAsa racuM ralIAmaNo, praNamI jina cauvIsa // 7 //
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 33 kalyANakuzalapaMDita jayau, sakala paMDita sari lIha / dayAkuzala tasu paya namI, saphala karai nija jIha // 8 // caupaI // vinaya viveka vicAra sujAti, kahIi desa catura gUjarAti / tihAM rAyadhanapura nayara prasiddha, loka vasaI punyavaMta samRddhi // 9 // tihAM guru guNavaMta karai caumAsi, pUrai bhavijana kerI Asa / zrIguru hIra jesaMgajI valI, dUdhamAMhiM jima zAkara bhalI // 10 // tihAM sohai guru-guru kI joDi, maMgala mahAnaMda hovai koDi / Avai niti niti zrI saMgha thoka, zrIguruteji sukhI sahu loka // 11 // dUhA // avasari iNai ati balI, akabara sAha sulatAna / zrIguru raMgi bolAvIA, te suNo bhavika sujAna // 12 // ___DhAla || rAga dezAkha / atihaThI akabarasAhi kahAvai, dUjo dunibhaI upama koI nAvai / kou nAhIM akabara bali pUjai, nAma suNata vayarI tana dhUjai / dUri kIA vayarI mada moDa, viSama lIu jeNaI koTa citoDa / kuMbhalamera ajamera samANo, jodhapura jesalamera jANo // 13 // juMno gaDha lIu sUrati koTa, bharUacikoTa lIu ekadoTa / mAMDavagaDha lIu bala mAMDI, hADA gayA raNathaMbhara chAMDI // 14 // lIu zIAlakoTi rohItAsa, aneka viSamagaDha pAra na jAsa / so lIA akabara eka nizANa, havai suNo desanAM nAma sujANa // 15 // ___DhAla // rAga goDI // goDa baMgAla tilaMga vaMga aMga ghoDA ghATa dulakhoDIsu khaMdhAradesa jAkI visamI vATa / kAmaru kamatA balaSa desa paravata savAlAkha magadha kAsI kAsmIra desa tihAM jhAjhI dAkha // 16 //
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 anusaMdhAna-27 siMdhu desa je nagaraThaTho kAbila khurAsAna dillI maMDaNa mevAta desa saghalai sAhi ANa / marahaTha mevADi mAruADi mAlava gUjarAti soraTha kuMkuNa dakSiNa desa sahu akabara hAthi // 17 // nijabali akabari desa lIA tAko na lahuM pAra kautaga kAraNi desa nAma kahIAM do-cyAra // rathi sukhAsaNa pAlakhI e paratakhi cakravRtti puNya vivekI su sArabuddhi aDIgga AchI matti // 18 // tAjA turIya tokhAra sAra jAkuM na lahuM pAra moTA mayagala malapatA e dIsai keI hajAra / sevai jAsa sulatAna khAMna uMbarA rAya rAna romI phiraMgI hIMdu haThI mUlAM gAjI paThAna // 19 // isyo dunImaI kou nAhI lopai akabara lIha vidhinA ehI ja Apa ghaDyo aDIgga abIha / jAkai teji sahu loka sukhI prajA pratipAlai ___ cADa cabADa anAI cora dhUttArA TAlai // 20 // AnaMda adhika sagAla sadA moTo vaDabhAgI lAhoranagara maI lIla karai akabbara sobhAgI // 21 // duhA // paravatasari jiuM merugiri, grahagaNa mAMhi caMda / seSanAga sahu nAgasariM, jiuM suramAMhi iMda // 22 // sakala chatrapati tilakasama, ekadina sabhA majhAri / bolai adhika ucchAhasuM, vacana amRta rasadhAra ||23|| DhAla // rAga desASa // sAha kahai suMNo vAta iyArA, douM dUnimaI vAta AsakArAM / eka bhale dUnIAdAra bhogI, dUje phakIra niraMjana yogI // 28 //
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 yogI soI je joga abhyAsai, phUTI kuDI navi rAkhai pAsai / citta lagAI niraMjana dhyAvai, bhalo re bUro sunI kheda na pAvai // 25 // jAkai jorUsuM nAhIM TUka saMga, eka niraMjana setI raMga / khojI thaI bahu khoja karAyo, sAco yogI koI najari na Ayo ||26|| buDi bolai iyuM akabarabhUpa, joI jouM soIu rasarUpa / seSa daravesa sophI iyuM cAlai, hIka kahI ura kUkUta ucchAlai // 27 // bhaMga khAI hovai ati lAla, siMkhalA pahairI dIsai vikarAla / nAmi yogI phuMni yAhi ja bheSa, nAmi saMnyAsI sanyAsa na rekha ||28|| khAja pIjai kIjai tIya bhoga, bodhA bolai jagi eha ja yoga / paMca vakhata namAja gujArai, churI leI bahu jIva siMhAraI // 29 // kAjI mulAM kahai suNo sAha, khudAI ehI phuramAyA rAha / sAhI kahai e saba hI jUThe, khudA thakI cAlai yu a pUThe // iyuM karatAM kiuM pAIi dIna, jAko mana dunIAsuM lIna ||30|| duhA // e saba jaba jUThe kIe, vaDavakhatI kahai mIra dunIAM dIpaka eka maI, zravaNi suMNyo guru hIra // 31 // so hama vega bolAiA, dekhyA tAsa dIdAra | kahaNI - karaNI sAcau, yogIsara siNagAra ||32|| 35 DhAla // rAga goDI // tAkI karaNI bahuta kaThina, kina piM kahI jAi / jIva na mArai jUTha nAhIM, strI sahu jaisI mAya / kuDI na rAkhai AsapAsa, eka karai khudAyakI / leta nAMhI kachu gayara dIu, pravAha na kisakI // 33 // khAnA khAvai eka bera, pIvai tAtA nIra bIjA tamAsu khela nAMhI, dhyAvara eka pIra /
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 anusaMdhAna-27 hari tarakArI na hAthi lIi, nAhIM leta taMbola nAMge pAuM phire, bahu bolai na bola // 34 // bAla ucAvaI dharma jANi aise hiM uhI desa vilAti sahu gAma phirai pratibaMdha. nAM mohI / sattU-mitta samacita giNaiM, kiMsahai ni dii dosa mahine dasa roje karai, na karai Tuka rosa // 35 / / bhuI suvai dhUpakAli dhUpa sItakAliM siit| samatiNamaNi nAhIM krodha lobha kAmavayarI jIta / rAha nihAlai calai paMthi sAce vayarAgI pADha paDhai guru dhyAna dharai hovai guNarAgI // 36 / / TANuTuMguM u karata nAhI, maMta taMta jaDI dAru sabAba hovai so kathana kathai nAhI kiM na sAru // 37 // dUhA // valI nijamukhi sAhi kahai, ayase vacana aneka / iyA khudA taI nispRhI, kIA hIra yu eka // 38 // eka ja hIra dIdAra thaI, huA hama bahuta sabAba / maratI machI manaya kII, bakasyA DAvara talAva // 39 / bhAdaM nava roje janamidina, jIva marata manIya kIdha / paMkhI chUTe usa vacana thaI, baMda khalAsI dIdha // 40 // hIra cIramaNimudrikA, desa mulaka pura gAma / lAlaci dekhAI ghaNI, gurujI kahai nAhIM kAma // 41 // sAhI kahai guru hIrakuM, darzana dekhaNa kI cAya / jo seSujI tumha kahu tu, lIjai bahuDa bolAya // 42 // DhAla rAga goDI // seSujI iuM bolai sAhI syuMNo aradAsa tumha jAnata nI ko paMtha uhAM ko udAsa /
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 karaNI ayasI pAlaI ura bhae u vRdha kaisaI kari Avai seSaI uttara dIdha || 43 // jo cAho bolAe tu, eka araja hamArI AlaMpanAM salAMmata ko meTai duhAI tumArI / guru apanI barAbari kIA e ziSya sujANa sahI tAkuM bolAu vega likhI phuramAMna // 44 // e vAta suNI taba sAhi khUsI bahu mAMnI zrIvijayasenasUri sAce haI guru gyAMnI / mevaDe do paThau sAhi likhI phuramAMna rAdhanapuri Ae jihAM guru guNaha nidhAna // 45 // tumha guNa raMjiu hai dillIpati patisyAha jAkai rAti divasa eka tumha dekhaNa kI cAha / gurujI vaDavegaI zrIAcArija nAma paThiu patisyApi jiuM hovai bhale kAma ||46 // zrIhIra - jesaMgajI goThi karai eka ThaurI patisyA piM jAno Ae mevaDe daurI / iyuM kahai AcArija zrIguru vInatI eha eka caraNanasuM mohI lAgo adhika saneha ||47|| vichoha viSama hai kiM guru vacana lopAya iha caraNana bInuM mohI Sina eka rahyo na jAya / samajhAvai valI valI AcAryakuM hIra sahI cAlyo cahI karo dhyAna mana dhIra // 48 // AcArya citai kiuM guruvacana lopAya guruvacana maI karaNo pAMmI prabala pasAya / zubha velA jesaMgajI sAthi lei yatIvRMda karai vegi pIANo mohanavallIkaMda // 49 // 37
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 gurucaraNa namInai leI gurukI AsIsa navakAra japai mukha smaraNi jina cauvIsa | hovai zukana bhale tihAM mayagala malapata dITha bolai vAyasa vAMmo kukara harai anITha // 50 // dAhiNa aMgai Avai nAri suhAsaNi jeha vivahArI vAru dakSaNa aMga valI teha | cAsa toraNa rUpAreli vAru dAhiNa aMgi bolai vAmAMgiiM khara tItara manaraMgiiM // 51 // dAhiNa aMgiI Avai prathama puhuri mRga mAla manavaMchita pUrai ehI haraNakI phAla / vAMmAMgiM devyA bolati vighana hareya sAcai sukunataNai bali cAlai harSa dhareya // 52 // dUhA // jagi jasa mahimA jAgato, pUrai vaMchita pAsa / zrIguru bheTai raMgasuM, zrIsaMkhezvara pAsa ||53|| DhAla || desI dhamAlanI // pATaNi vega padhArIyA, zrIguru bahuta maMDANi re / zubha karaNI sahu ko karai, suMNIya sahaigurukI vANI re // tapagacchapati guru guNanilo, zrIvijayasenasUriMda re / samatArasamAMhiM jhIlatu, dharato mani ANaMda re // tapa0 AMkaNI // 54 // siddhapura mAlavaNimAMhi thaI, roha sarotara caMga re / sahasAarajana rAjavI, adhika adhika karai raMga re // 55 // muMDathalAthI kAsaMdarai, havaI kIjai AbU jAta re / manamohana giri bheTatAM, hovai nirmala gAta re // 56 // anusaMdhAna - 27 sIrohIiM sevA karai, devaDo rAya sulatAna re / tiNai samaya zrIsaMgha tihAM, karai adhika maMDANa re // 57 //
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 saMsArIA vaMdAvavA, zrIguru sAdaDI Avai re / saMgha sahU niDolAIno, avasari laSyamI vAvai re || pa0 // 58 // rANapuri jaI yAtrA karai, saMghasuM bahuta maMDANiI re / laSyamI kamAI tehanI, je avasari kharacI jANai re || 59|| tapa0 / / janmabhUmi niDulAI tihAM, guru pagale puNya jAgai re saMgha sahU gUjarAtino sIkha tihAMthI mAgai re // 60 // tapa0|| bAMtA bagaDImAMhiM thaI, jayatAraNa kekaMdiI re / saMgha sahu meDatA taNo, sAhamo Avai ANi (Na) di re ||61 |tapa0 // rAThauDa jAgatI yoti tihAM, zrIguru sAMhamA Avai re / ucchavaraMga je tihAM hUA, te kahaitAM pAra na Avai re ||62||tp0|| bhamaro dai bhalI bhagati karai, sacIAdAsa sujANa re / narAyaNA tAI rUpasI, Avai karata maMDANa re // 63 // pa0 // ANaMda hovai atighaNA, pahuMtA mahimAmera re / jhAkatI bahuta maMDANasuM, AyA sAMgAnera re // 64 // pa0 // vimala jiNaMdakuM bheTavA, guru vayarATa padhArai re / bhAramalla iMdrAja tihAM, zAsanazobha caDhAva re || 65 // pa0 // iMdrAja ati AnaMdasyuM, cAlai zrIgurusaMgiiM re / yAcakajanAMnai poSatu, ulaTa atighaNo aMgi re // 66 // pa0 // bIrojathI rayavADIiM, zrIguru raMgiiM Avai re / zrIsaMgha mahotsava bahu karai, vitta supAtrai vAvai re // 67 // tp0|| vikkamapuri padhArIA, guru iMdrAja vaMdAvara re / avasari tiNai atighaNA, dAna yAcakajana pAvai re || 68 // pa0 // sAhamo saMgha jhajjhara Avai, mahimataNo Adi re / aba janama saphalo huu, phirI phirI zrIguru vaMdai re // 69 // pa0 // 39
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 mahimanagara kai sAmahIi, paMDita prabala pradhAna re / raMgakuzala AvI namai, zrIguru dii bahumAna re // 70 // pa0 // Sojo bahu Sajamati karai, lAbha ghaNA guru pAvai re / gurujI zrIsaMgha mahimaku, nagara samANai Avai re // 70 // pa0 // atiANaMda tihAM huu, sAMhamo sAha kalyANa re / lAhorathI Avai raMgasyuM, zrAvaka atihiM sujANa re // 72 // pa0 // praghala citta vitta vAvatu, zrIgurukuM padharAvai re / khAnapurai zrIlAhorakai, sAMhamo zrIsaMgha Avai re ||73 ||0|| dUhA // zrIguru sAMbhalI AvatAM, naranArInA vRMda | thoke thoke milI ghaNA, Avai ati AnaMda // 74 // DhAla // rAga- dhanyAsI // zrIsaMgha sAMhamo e Avai, vAghA AchA baNAvai khAsA mulamula sAhI, mahimuMdI atalasa lAI // 75 // anusaMdhAna - 27 khIrodaka khesa khAMtIlA, zrAvaka sohai raMgIlA / jaDita kaTiM kaTa dora, dekhI jalai kuMmati kaThora // 76 // cUA caMdana aMgi lAvai, AchI mudrikA phAvai / kaThina kanakIe mAlA, harakhaI heja muchAlA // 77 // kei caDaI vaDe hAthI, vegaiM bolAvae sAthI / sukhAsana turI cakaDola, rathiM caDai raMgarola // 78 // Avai zrAvaka sahu bhelA, kharacaNakI ehI velA / varasai kaMcanadhAra, baMdI bolai jayakAra // 79 // seSajI sAthi sAhIjAdA, karai te bahuta divAjA / khAna mulaka sAMhamA Avai, rAya rAMNA tihAM phAvai // 80 //
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 41 Avai hAthI sa(suM)DhAlA, ghamakai ghugharamAlA / jhUlisuM kotala AgaI, nejA navaraMga chAjai // 81 // suMdarI suMdara deha, AMkhi kAjala-reha / nalavaTi caMdAe caMgA, khesa uDhai paMcaraMgA ||82 / / laTakai lAkhINI vINI, uDhaNi pAMmarI jhINI / neurI ghUgharI ghamakai, cAlai gorI sahu Thamakai // 83|| pahairai sAra paTaulI, dappaNaphAlIe puhulI / kAminI caMpakavaraNI, karai nitya dharmakI karaNI // 84 // haIDai navasara hAra, paharai sola siMNagAra / sarasa vaya upama rUDI, aMgIAM kasI kasI jUDI // 85 / / mohanIkaTa kaTi laMkI, bhamaha kamANi te vaMkI / abhinava rUpiM e raMbhA, sAthala kadalI e thaMbhA // 86 // bharayovana madi mAtI, caturakai citi suhAtI / ramajhama karatI e bAlA, mahaikai phUlakI mAlA // 87|| kokilakaMThi samANI, bolai sulalita vANI / milai so suMdarI Tolai, dhuMghaTakai paTa urai // 88 // vinaya viveka sarIti, gAvai zrIgurugIta / / motI luMchaNAM kIjai, maNua janma phala lIjai // 89 / / vasamasi aDhalIka dAMna, vaMdai yugaha pradhAna / vAjibanAda te vAjai, nAdiM. gayaNaMgaNa gAjai // 90|| bherI napherI sahinAI, pakhAuja tAla banAI / rabApa mahuMari bINA, kiMnarI zabada so jhINA // 11 // Dhola kaMsAla nIzANa, daDadaDI moTai maMDANa / huDaka tivala saMkha vAjai, jhallarI tUra te chAjai // 92 / /
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 anusaMdhAna-27 * eNI pariiM bahuta maMDANa, sAMhamo saMgha sujANa / abIra lAla gulAla, toraNa vannaramAla // 93 / / / pUjA nave aMga kIjai, dAna yAcakajana dIjai / dekhaI catura milI thoka, kautiga mohyA e loka // 94|| zrIguruvadana nihAlai, dUrita dUri pakhAlai / eNI pariiM bahuta divAjai, AyA dillI daravAjai // 95 // zrIguru raMgi sidhArai, lAhoramAMhi padhArai / nagarI sArI siNagArai, bhalaI Ayo hIra paTTodhArI akabbara sAhI bolAyo, gachapati raMgiM e Ayo // 16 // dUhA // IryAsumatiM cAlatu, bolai yugahapradhAna / pahailuM tihAM amho jAisuM, jihAM akabbara sulatAna ||97|| DhAla // rAga goDI // zrIguru darabAraI Avai mananai raMgiiM samatArasa-rAgI ulaTa atighaNa aMgi / vega khavari karAI akabbara sAhIkuM eha AehiM gurujI khusI bolAe teha / / 98 // sAhi adhika vivekI AcArija padharAvai kAsmerI muhulaMi sAMhamo dillIpati Avai / dharmalAbha suguru dii AMNI mana ucchaah| tapagacchapati setI bolai iyuM patisyAha // 99 / / "caMge hu gurujI caMge haI guru hIra . Alama sArImaI kou nAhIM tumhaso pIra / tumha vaDe vayarAgI tumha pAya nAhI Tukarosa tumha bhASata nAhIM maMta taMta jaDI josa // 10 // baDe phakIra niraMjana sAdhata ho nita yoga cyata lAu khudAyasuM nAhI dunIAMkA bhoga /
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 hama jAnata nIkai jisyA tumha AcAra" sAhI sabhA suMNata haI prasaMsai vAravAra // 101 // " hama bahuta khusI haI dekhata tumha dIdAra sukhiI Ae piMDai sukhI sahu tumha parivAra / " tihAM zrIAcArya dharmadezana dIdha bhavikajana kerAM manavaMchita sahu siddha // 102 // akabbara AcArija karai je dharmavicAra te kahuM huM kiNI pariM kaitA nAvai pAra / kIdhI kuMmara niraMda pariM kai zreNika pari jAMNI zrIhIrajI jesaMgajI kIe vidhinA guNakhAMNI // 103 // DhAla // rAga sAmerI // manavaMchita kAja samArI, harakhyo hIi hIrapaTTIdhArI / sIkha sAhI pAsaiM tava mAgaI, bahu nubati nIMkI bAjai // 104 // upAsarai zrIguru Avai, AnaMda sahu saMgha pAvai / dIjai hIra- cIra paTTakUla, gaMThoDA turI bahumUla // 105 // rUpAnANai durjanasAha, prabhAvanA maMDiu pravAha / dhanya divasa gaNuM te lekhai, ehavA ANaMda je nita dekhai // 106 // dUhA // ii avasara valI je huu, te suNo catura sujANa / tArAteja tihAM lagai, jihAM navi ugai bhANa // 107 // mAkhI tyajai jIu appaNo, paNi devai paradukha / durajana dahaI mani apaNai dekhi pIArAM sukha // 108 // 43 DhAla // bAMbhaNe jAi cugalI kIdhI, muMkI mayadA mAMhiM dIdhI / sAhI jAkuM bahuta tumha mAno, kIchu uhAMkI karaNI jANo // 109 //
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 anusaMdhAna-27 mAnata nAhI sUraja gaMgA, ura, zrIparamezvara caMgA / nAMhI daMDavarata kI bAta, pApI cyugale ghAlI ghAta // 110 // dUhA // dUrajana kara tana vevahai, sanmukha leta saMtApa / garuDa barAbari kiuM hovai, jore bhalerA sApa // 111 // DhAla // jesaMgajI sAhi hajUra, Avai valI caDhatai nUri / eka sIha nai pASara ghAlI, kiuM Darai hiraNIkI phAlI // 112 // subhaTa suNI raNatUra, kiuM jhAlyA rahai tihAM sUra / jhUjhUi jiuM sabala jhUjhAra, huu tihAM vAdavicAra // 113 / / dUhA // tava guru Ae sAhi paI, jihAM jUDe vAdIvRMda / tihAM guru guMjai sIha jiuM, vAdI-garuDa-goviMda // 114 / / sUraja hama mAnai sahI, nisuMNi araja vaDavIra / udaya hovai jaba sUraku, taba hama pIvai nIra // 115 // . DhAla // rAti jimai bharapUra, to kisaI mAnyo iNai sUra / / gaMgAkuM iyu hama dhyAvai, mala bhasma na pAu lagAvai // 116 // jo bhagavatI kahI pokAraiM, tu kaisai bhasma mala DArai / bhagavaMta niraMjana kahIi, masakati viNa kiuM so lahIi // 117 // usa pAvanakuM iyu kIno, sahI bhoga tijI vrata lIno / ramai rAmA raMgi jeha, bhagavaMta kahIi kiuM teha // 118 // vaMchaD mAla mulaka je koI, daMDavrata karaigA soi / suNI bola khusI hUu bhUpa, dhana dhana guru terA sarUpa // 119 // dusamana je vasimasi karatA, muMsAkI dAI phiratA / te kIA jiuM ATAmAMhiM lUMNa, tujha viNa samajhAvai kuMNa // 120 //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 45 bhaTTa milIyA je utakaTa, nAThA te sahu dahavaTTa / jinazAsana kI thiti rAkhI, kIu sAhI akabbara sAkhI // 121 // dhanya dhanya koDamadenaMda, jeNai jagatra kIu AnaMda // 122 / / dUhA // jANyuM tuM kiuM kIjasyai, sabalA setI kAma / . jesaMga tai dUsamana samaya, rAkhI moTI mAma // 123 // DhAla // vAda huu sAhI hajUri, jItyA zrIvijayasenasUri / bAMbhaNakI karai loka hAsI, bola bolyA kiuM na vimAsI // 124 // . huA te hAkAvikA, paDIyA dusamana saba phIkA / ekaekku iyuM samajhAvai, apano kIu sahu ko pAvai // 125 // dahA // jaya jayavAda varI tihAM, zrIguru mani ulAsi / zrIsaMgha atiAgraha thakI, lAhura karai caumAsi // 126 / / DhAla // akabbara sahaigurukuM bakasai, te suNatAM haIDu vikasai / nagaraThaTho siMdhu kaccha, pANI bahulAM tihAM maccha // 126 / / jihAM huMtA bahuta siMhAra, dhana dhana sahaiguru upagAra / cyAra mAsa ko jAla na ghAlai, vaseSaI valI varazAlai // 127 // gAi balada bhIMsa jeha, kadI koI na mArai teha / guruvacana koI baMdi na jhAlai, mRtakakero kara TAlai // 128 // dUhA // jo guru sAcA nispRhI, tu mAgai abhayadAna / sAhi pAsi karAvIyAM, e aDIgga phuramAna // 129 / /
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 anusaMdhAna-27 DhAla // bolai iyuM sAhi sujANa, mAnyuM guruvacana pramANa / hIra akabbara jesaMga sAhI, dvaMjiuM (bhuMjiuM?) avicala paatisaahii||130|| jihAM meru mahI sUracaMda, tAM pratapo eha murNida / / sAdhu sAdhavI zrAvaka zrAvI, udayavaMta su suguru pada pAvI // 132 / / karatavya je akabbara kIdhAM, sahu jAMNai lokaprasiddhAM / jagataguru dIdhuM nAma, cha mAsi amAri phuramAMna // 132 // sejAdika tIrtha jeha, bakasai sahaigurukuM teha / / jIjIu daMDa dora jagAti, akabarasAhI kahai nahI vAta // 133 // jora jalama na kIjai jAkai, hue e adhika isA kai // 134 / / bhogIjana karai bahubhoga, Atama sAdhaka sAdhu yoga / desa mulaka pura gAma, sukhI jihAM jihAM akabara nAma // 135 // te to sahaiguruko upadesa, samuai so sadA vaMchesa / cauthau Aro paratakhi dIsai, pUjIjai jina cauvIsai // 136 / / ucchava hovai niti jhAjhA, jinazAsana bahuta divAjA // 137 // zrIvijayasenasUriMda, cira naMdo mahAmurNida / jasa guNakuM na lahu pAra, sohama jaMbu avatAra // 138 // sakalapaMDita siratAja, kalyANakuzala gururAja / jJAnI guNavaMta munIsa, zrImehamuMNiMdaku zIsa // 139 // . dUhA || sAha laTakaNa suta guNanilo, lIlAde jasa mAya / kalyANakuzala guru bheTatAM, dAridra dUri jAya // 140 / / DhAla // ahanizi japatAM guru nAma, sIjhai vaMchita kAma / kahai dayAkuzala tasa sIsa, suprasanna sahaiguru nizadIsa // 142 / /
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 DhAla // rAga-dhanyAsI // dhanya guru hIra dhanya tapagaccha e dhanya jesaMga jagamai vadIto / sAhi akabbarasadasi jeNi nijabhujabali vAdI jinadharmavara vAda jIto ||dh0 // 142 // kuMmatikuddAla jaya vAdavetAla tuM asamasAhasIka tuM suddhabhASI / hemaguru jema taiM paNa dUsamanasamaya jainazAsana taNI mAma rAkhI 10 // 143 / / Agarai sahairi zrIpAsapasAulai saMvata sola ugaNapaMcAsai / kalyANakuzala gururAja kalyANakara sIsa dayAkuzala maniraMgi bhAsai // 10 // 144 // iti zrI vijayasenasUrizvarANAM lAbhodayanAmA rAsa saMpUrNa // kaThina zabdo kaDI kra. duni pUjai sagAla sari iyArA AsakArAM duniyA-loka pUge-pahoMce sukAla zire-mastake, ziromaNi yAra,mitra AzAkArI-AzvAsana denAra koDI bahu(?) sUphI hAkoTA (?) kuDI buhaDi sophI hIka
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 anusaMdhAna-27 kUkUta bhaMgi kautuka, vicitra cenacALA (?) bhAMga zaMkhalA siMkhalA tIya strI . 33 pravAha 34 tAtA vilAti kiMsahai ni sabAba 37 40 bhAdaM 44 AlaMpanAM duhAI 04 P mevaDe pIANo suhAsaNi paravAha tapAvelA-ukALelA vilAyata-paradeza koIne nA svabhAva-svAbhAvika ke vAstavika (?) bhAdaravAmAM AlamapanAha (bAdazAha) dvidhA sevako-khepiyA prayANa saubhAgyavaMtI devacakalI saduru zikSA-rajA pradakSiNA(?) rAjA-ThAkora sAmaiye khidamata-sevA parigala-anargala veSa acchA ti devyA sahaiguru sIkha bhamaro 63 65-55 70 71 72 iMdrAja sAmahIi khajamati praghala vAghA AchA jhUli jhUla kotala nalavaTi caMdA
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 49 vIMNI vasamasi IryAsumati 101 cyata kuMmara niraMda 103 nubati nIkI veNI jhaLake(?), (Ape?) IryAsamiti, jaina muninI jIvadayApUrvaka ja cAlavAnI kriyA citta narendra kumArapAla nobata uttama upAzrayamAM-jaina sAdhuno AvAsa, temAM. maryAdA bakhtara phALa-kUdako-chalAMga yoddhA DAle-nAkhe - (hindImAM mazakkata?) 105 109 112 upAsarai mayadA pAkhara phAlI jhUjhAra 113 117 DArai 120 121 122 123 masakati muMsA kI dAi utakaTa dahavaTTa jagatra setI dUsamanasamaya mAma hAkAvikA varazAlaI zrAvI samusai cauthau Aro utkaTa-thanaganatA daze dizAmAM jagata sAthe duzmana sAme mamatva-ijjata Akula-vikala comAsAmAM-varasAda vakhate zrAvikA 125 127 131 136 cotho Aro (kALavizeSatuM nAma)
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 zrI saMbhavanAtha kalaza prastuta kRtinI nakala lA. da. bhA. vidyAmandira, amadAvAdanI trUTaka prata parathI karI che. zrIlakSmaNabhAI bhojake A kRtine ukelavAmAM tathA sampAdana karatAM zuM zuM jovuM tenuM mArgadarzana haMmezanI peThe pUruM pADyuM che te badala temanI tathA saMsthAnI huM RNI chu. anusaMdhAna-27 (saM.) Do. rasIlA kaDIA 2 patro, 37 kaDIo ane pAMca DhALomAM racAyela A 'saMbhavanAtha kalaza'nI prati tenI zreSTha sthitimAM maLI AvI che. 44 adyApi paryaMta ApaNane zrIRSabhadeva, zrIpArzvanAtha, zrIzAntinAtha tathA sarve jiNaMdAno kaLaza prApta thAya che. strAtrapUjAmAM pAMca ke sAta kusumAMjali mUkAya che mAM paNa e anukrame zrIzAnti jiNaMdA zrIAdijiNaMda zrInemijiNaMdA zrIpArzvajiNaMdA zrIvIrajiNaMdA, zrIcauvIsa jiNaMdA ane zrIsarva jiNaMdAnA nAme mUkAya che. zrIrUpavijayajInI strAtrapUjAmAM zrIAdi jiNaMdA pachI zrIajita jiNaMdA ane vIra jiNaMdA pachI zrIsImaMdhara jiNaMdA ane bAdamAM covIsa jiNaMdAnI kusumAMjali che. A kaLaza saMdarbhe meM vividha pUjAsaMgrahamAMnA anukrame paM. vIravijayajI, zrI devapAlajI (depAla kavi), zrI devacandrajI, zrIrUpavijayajI tathA zrIjJAnavimalanA kaLazo tapAsyA. bhASAnI prAMjalatAne kAraNe Aje ApaNe sau paM. zrIvIravijayajInA strAtrathI khUba ja paricita chIo. A kRtimAM paNa uparanA anya kaLazonI peThe saMvata ApavAmAM AvI nathI. paNa lekhanarIti uparathI 19mo zataka jaNAvI zakAya tema lAge che. racanArItimAM prAraMbhano bhAga zrIdevapAlakRta snAtrapUjAmAM AvatA zrI vaccha bhaMDArI (bhaNe vacchabhaMDArI ama mana, vasiyo zrIarihaMtojI) nA pArzvanAtha kalazanA prAraMbhanA bhAga sAthe sAmya dharAve che. A prAraMbha A prakAre che : 'zrIsaurASTra deza madhye, zrImaMgalapuramaMDaNo, duritavihaMDaNo, anAthanAtha azaraNazaraNa tribhuvana janamanaraMjaNo, trevIsamo tIrthaMkara zrI pArzvanAtha teha taNo kaLaza bhaNIzuM. 1" koI eka ja samaye kaLaza kahevAnI A pracalita rIti
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 51 hoI zake athavA koI eka kavinI racanArItino anya kavi parano prabhAva hoI zake. ghaNIvAra dezIo paNa samayanirdhAraNamAM madadarUpa bane che. zrI devacandrajInI snAtrapUjAmAMnA sarve jiNaMdAnA kaLaza'mAM 8mI DhALa che : 'pUraNa kaLaza zuci udakanI dhArA, jinavara aMge nAme'2 A kRtimAM DhALa-3 dezI lalanAnI kahI, A dezInAM jANItAM gIta tarIke 'pUraNa kaLaza...... nAme re' paMkti ApI che je kavi zrIdevacandrajInA kaLazanA samaya bAda A kaLaza racAyo hovAnuM iMgita Ape che. kartAnAma spaSTa nathI. aMte AvatI 'jJAna mahodaya pada lahe' paMktimAM kavio potAnuM nAma jaNAvyu che tema mAnI zakAya. jo jJAna mahodaye A kaLaza lakhyo che to te jJAna mahodaya kayA ? zuM te zAntinAthano kaLaza'nA racayitA zrIjJAnavimala hoI zake ? A prazna thAya che. anya kaLazomAM che tema ahIM paNa zrIjinezvarano (ahIM saMbhavanAthano) janma mahotsava varNavyo che. mAtA cauda svapno juo che, supanapAThakane rAjA bolAve che, phaLa sAMbhaLI rAjI thAya che, janma bAda chappana digkumArIo nhavarAve ne indranuM Asana calita thAya eTale indra paNa bhagavAnanA janmanA samAcAra jANI, potAnA samagra parivAra sAthe paMcarUpe prabhune grahI, pAMDukavanamAM dhAmadhUmathI janmahotsava ujave che ane rAjamahelamAM saune avasvApinI nidrAmAM DUbADyA hatA tene apahare che ane batrIsa koDi suvarNanI vRSTi kare che. aMte kavi jaNAve che ke je A 'saMbhavanAthakalaza' bhaNaze tene riddhivRddhi thaze tathA nava nidhi ane ATha siddhio prApta thaze. upalabdha snAtrapUjAmAM pAMca ke sAta jiNaMdAne kusumAMjali arpaNa thatI varNavI che te paikI aMte Avato kaLaza anukrame zrIAdinAtha, zrIzAntinAtha, zrIpArzvanAtha tathA zrIsarva jiNaMdAno racAyo che. zrIneminAtha tathA zrImahAvIra svAminA kaLazo upalabdha thayA nathI. have 'zrIsaMbhavanAthakalaza'nI kRti prApta thatA, dareka jinezvaranA anya kaLazo paNa racAyA hovAno saMbhava lAge che.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 anusaMdhAna-27 TippaNa: (1) vividha pUjAsaMgraha - pR. 34 (2) ejana, pR. 46 (noMdha : kalazanI prArambhika paMktiomAM 'zrIsUryapuramaMDaNo' evaM pada che, te uparathI ema jaNAya che ke sUryapura-sUratanA zrIsaMbhavanAtha caityane anulakSIne A kalaza racAyo hovo joIe. .-saM.) jJAna mahodayakRta (?) saMbhavanAthakalaza OM namaH / svastizriyAM maMdiramiMi vaMdya, samyaktvadevadrumavArivAhaM / ratnAtrayArAdhanapuSTahetuM, sasnapate saMbhavanAthabiMba // 1 // ehavA zrI saMbhavanAtha, anAthanA nAtha tAraNa bhavajala pAtha, sAco zivapurI sAtha, sakala maMgalaikanilaya, syAdavAda vidyAnA Alaya, bhavyajana manaraMjaNo, daSTASTa karmabhaMjaNo. anAdikAlIna vibhAva vihaMDaNo, zrI sUryapuramaMDaNo- ikSvAku vaMza vibhUSaNo, zrIjitAri bhUpa kulakamala dinezvara, zrIsaMbhavanAtha jinezvara, teha taNo kalaza bhaNisuM / (hAM re jinajananI jinane e dezI) zrIjaMbUdhIpeM dakSiNa bharata majhAra tasa madhya khaMDe, nayarI sAvatthI sAra, rAjya kareM zrIbhUpa jitArI nAma tasa vyA(mA)tA senA zIlaguNeM abhirAma // 1 // uvarimahiTThima vara graiveyakathI deva phAguNa sudi aSTamI cavI upajeM tatakheva
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 53 mRgazira nakSatre mithuna rAze rahyo caMda majjhima rayaNI sameM garbha dhareM amaMda // 2 // tava rAnI peSe(kheM) supanA daza meM cyAra tasa varNana anopama, kahiMtA nAve pAra pahile jaga[gajAdITho bIje vRSabha udAra trIje hari, cotho zrIdevI zrIkAra // 3 // pAMcame vara puSpanI mAlA, chaThe caMda, sAtame dinakAraka, AThame dhajA AnaMda navameM zubha kalaza, dazameM padma taDAga IgyArameM sAgara, devavimAna uttaMga // 4 // terameM maNi rAsI caudame nidhUma agni zubha supanAM dekhI rANI thAo magna jAgI priU pAseM AvI vAta kahaMta nRpa supana pAThakane teDI phUla pUchaMta // 5 // DhAla navameM mAse ne sAtameM divaseM saMbhava jinavara jAyAjI mAgazira sadi caudasi madhya rAteM chapana kumarI nhavarAyAjI tatakhiNa causaThi harinAM AsaNa sAthai kaMpita thAveMjI nija nija hariNagameSI bolAvI nija nija tUra vajaDAveMjI // 6 // tihAM bhuvanapatInA vIseM surapati, zaMkha zabada saMbhalAveMjI sAta koDi bahottara lakha bhuvananA deva milI tava AvejI bhuvanapatInA sAmAnika sura dugalaSa(kha)dutIsa hajArajI ehanA aMga rakSavA nava lASa(kha)ne aDavIsa sahasa udArajI // 7 // trAyatriMzaka paNa SaTamahiSI logapAla valI cyArajI sAta anIka nai tIna parakhadA ima koDigameM parivArajI
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 anusaMdhAna-27 pratyeke hari sAtheM AvI maMdara bhUdhara jAveMjI abhiyogika sura tihAM hari hukameM kSIrasamudra jala lyAvaijI // 8 // vyaMtaranA batrIseM surapati nija nija nagaro majhArajI paDaha ninAda sura teDAyA AyA harakha apArajI eka lAkha ne aDavIsa sahasA sAmAnika sura mehanAjI pAMca lAkha ne dvAdaza sahasA Atama rakSaka jehanAjI // 9 // sAta anIka meM tIna parakhadA agramahiSI cyAra cyArajI abhiyogika sura koDigameM tihAM pratyeke parIvArajI iNi pareM vyaMtaranA saha nAyaka kanakAcala pareM AveMjI tIratha jala ne sarasava mRttikA kusuma kalaza aNAveMjI // 10 // ___ DhAla : 3 dezI lalanAnI (pUraNa kalaza zuci udakanI dhArA jinavara aMge nAme re) detI jotIsInA doya iMdra, zazI ravi Asana caliyAM tAma re siMhanAdeM savi sura teDAyA, AveM mana abhirAma re // 1 // javanava vAhana navanava bhUSaNa, navanava veSa banAveM re aSTa sahasa sAmAnika behUnA, te paNi sAtheM Ave re // 2 // batrIsa sahasA AtamarakSaka, iMdrANI cyAra cyAra re sAta anIka ne tIna parakhadA, Ave harakha apAra re // 3 // abhiyogika sura paNi valI ehanA, AveM koDAkoDI re keI nija bhakte keI AcAre, priyA mitra hoDAhoDI re // 4 // valiya prakIrNaka vibudhA vividha, bhakti karaNa jinarAja re kaMcanagiri para AveM saghalA, janma mahocchava kAja re // 5 // DhAla - 4 (namo re namo zrI seja girivara (dezI) janamamahocchava snAtra karevA vaimAnika daza iMdA re, Asana calita ne avadhi prayuMje, jANe janama jiNaMdA re // 16 ja0||
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 tatakhiNa hariNagameSI bolAvI, ghaMTa sughoSa vajaDAve re bIsa lAkha vimAnanA suraneM mohanI nidrA gamAve re // 17 ja0 // kalapopapanna vimAnanI saMkhyA, jANo culasI lAkha re sahasa chanU ne sAtaseM upara, ehavI pravacana sAkha re // 18 ja0 // sohama surapati pAlaka jAneM, lAkha joyaNa jasa mAna re madhya bhAgeM beThA harI poteM, siMhAsane zubha thAna re || 19 ja0 // sanmukha ATha iMdrANI beseM, vAmeM sAmAnika devA re sahasa corAsI bhadrAsana tehanA, jimaNA parakhada devA re || 20 ja0 // hariyAbala sAta kaTakanA svAmI, tasa bhadrAsana sAta re cihuM dizeM culasI culasI sahasA, aMgarakSakanA avadAta re || 21 ja0 // Ayudha leIneM cihu dizi UbhA, hari sanamukha kara joDi re tIna lAkha neM chatrIsa sahasA, AtmarakSaka mana koDi re // 22 j0|| ima kalpavAsI sahu surapatinA sAmAnika sura cheka re pAMca lAkha ne SoDaza sahasA, abhiyogika aneka re // 23 ja0 // vIsa lAkha neM cosaTha sahasA, aMgarakSakanA mAna re abhinava vAhana abhinava bhUSaNa, abhinava raviya vimAna re // 24 j0|| cauMsaTha idranA sAmAnika sura aDalakha cUlasI hajAra re aMgarakSaka sura pAMtrIsa lAkha, chatrIsa sahasa udAra re || 25 ja0 // naMdIsare AvI jAna saMkocI, Ave meru giriMde re cAra nikAyakanA sura surI milIyA, manamAM ati AnaMda re || 26 ja0 // DhAla 5 (ima jinanI pUjA karI he sAhiba e dezI) naMdIsaravara dIpathI te sAhiba naMdisaravara dIpathI, AveM sohama iMdra janamapurI jina - jananIne praNameM mana ANaMda // 27 naM0 // 55 ratanagarbhA tujha kUkhimA, UpannA ratanna janama mahocchava kAraNeM, Avyo zubha manna // 28 naM0 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 anusaMdhAna-27 ima kahI deM parivArane, avasvApinI nIMda pratibiMba tihAM thApIne, cAlyA meru giriMda // 29 naM0 // paMca rUpeM prabhuneM grahI, AveM pAMDukavanna tihAM cosaThi surapati milyA, harakhyA bhavi manna // 30 naM0 // dakSiNa dizi siMhAsane, zakru lIiM re utsaMga ima koDi saThi lAkha kalaza laiM, snAtra kareM hariraMga // 31 nN0|| iNi pareM janama mahocchava karI, kareM samakita zuddha anubhava rasa AsvAdatA, savi maghavA vibuddha // 32 nN0|| tadanaMtara zakendrajI leI prabhUne ulhAsa aMgUThe amRta ThavI, meleM po(mA)tAneM pAsa // 33 nN0|| svApinI nidrA apaharI, kareM ratananI vRSTi batrIsa koDi suvarNanI, prabhu puNya gariSTa // 34 naM0 // naMdIsare utsava karI, sura gavA nija ThANa prabhu guNa gaNa gaMgA jaleM, karatA pavitra apANa // 35 naM0 // ima je bhavi jinarAjanA, kareM pUjA sanAtha sakala kuzala saMpatti laheM, kareM karma pramAtha // 36 naM0 // zrIsaMbhavano kalasa o bhaNatAM riddhivRddhi jJAna mahodaya pada laheM, nava nidhi aDa siddhi // 37 nN0|| iti zrI saMbhavanAtha prabhUno kalaza saMpUrNa
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 dugalakha aDavIsa koDiga gavA vihaMDaNo priU tUra dutIsa culasI uvarimahiThThima jAna sanAtha agharA zabdonI yAdI be lAkha aThThAvIsa karoDonuM gayA vinAzaka priya, premI eka vAdya batrIsa corA/zI jaina - paraMparA - mAnya nava graiveyaka devo paikI sAtamA graiveyaka deva - kalpanuM nAma. yAna (vimAna) snAtra 57
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 anusaMdhAna-27 zrI meghakumAra gIta (saMpA.) rasIlA kaDIA prastuta kRti lA.da. bhAratIya saMskRti vidyAmandira, amadAvAdanA granthabhaMDAramAthI zrIlakSmaNabhAI bhojaka dvArA mane maLI che ane te mATe tathA A kRtinA sampAdanamA temaNe karelI sahAya mATe huM temanI RNI chu. prastuta kRti vividha kRtionA guTakAnA pAnA naM. 61 parathI lIdhI che. eka patranI A pratanA guTakAno sUci naM- lA.da.le.sU. 8460 che. 21 kaDInI A kRtimAM prazasti ane puSpikA dvArA ApaNane kartArnu mAtra nAma ja 'pUnapAla' prApta thAya che. racanA saMvata ke lekhana saMvata prApta thato nathI. lekhana mu.zrI karmatilake karyu che ane te mu. zrIkarmasundaranI vAcanA mATe lakhela hovArnu jaNAvela che. zreNika rAjAnA putra meghakumAra A gItanA varNya viSaya che. zrI mahAvIra prabhunI dezanA sAMbhaLIne virakta banelA zrI meghakumArane dIkSA levAnuM mana thatAM teo potAnI mAtAnI anumati arthe mAtA pAse Ave che. kaI mAtA yauvanamAM saMyamano kaThina patha potAno putra pasaMda kare e icche ? ahIM paNa mAtA dhAriNI ane vatsa meghakumArano atisundara saMvAda sucAru zailImAM nirUpAyo che. kevA lAlanapAlanamAM dIkaro ucheryo che te mA supere jANe che. vaLI kSaNika AvezamAM viraktino raMga lAgyo haze jANI mAtA kAcalInA pAtramA arasavirasa-svAda vinAnaM-besvAda paNa hoya tevU bhojana jamavAnuM ze, bhoMya sUvAnuM ane hAthI-ghoDA-pAlakhIne badale page cAlIne bhamavAnuM haze tevI vAstavikatA sAme dharIne putrane teno sukomaLa deha ane uchera jotAM anumati ApatI nathI. ArdrakumAra ne muni naMdiSeNane paNa saMyamamAM viSaya kevo durjaya rahyo hato tenAM udAharaNo paNa Ape che ane Rtuono sIdho sAmano karavAno Avaze tyAre ja saMyama apAra viSama lAMgaze, e ThasAve che. Ama chatAM, dIkarAne to vIracaraNano raMga lAgI cUkyo che. te UkhaDe tema nathI, tethI mAtAnI A tamAma dalIlono akATya prativAda kare che. te kahe che ke nigodamAM hato tyArathI anaMta duHkhono sAtha rahyo che ane A
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 59 bhave keTalA zvAsocchavAsa laIne Avyo che tene huM jANato nathI. vaLI jarAno bhoga banIza, gAtro zithila banaze tyAre huM durlabha dharmanI ArAdhanA kevI rIte karI zakIza ? zAlibhadra. ane jaMbukumAranAM udAharaNo cha ja ne ? keTakeTalA vaibhavone choDyA zAlibhadre ? keTalI nAnI vaya hatI jaMbukumAranI ? __ mAtA lAgaNIothI jItavAno prayatna kare che to te kahe che - A jagatamAM sau svArtharnu saguM che. mane sukharUpa che te saMyamanI anumati Apo to sAruM che. Ama anumati laI ATha patnIone paNa manAvI le che. pati vinA zRMgAra zA kAje ema mAnatI patnIone paNa mAtAle anumati ApI dIdhI che ema jaNAve che. ane A rIte zreNikarAjA teone vAjate gAjate mahotsavapUrvaka dIkSA Ape che. saMyamapAlanathI teo anuttara vijaya vimAna nAmanA devalokamAM jaze. tyAMthI mahAvideha kSetramA jaze. tyAM kevaLajJAna pAmI mokSe jaze ema ante kavi saMyamadharmanA phaLane jaNAve che. prastuta kRtinI manohAritA mAtA-putranA saMvAdamAM che. jemAM jagatanI tamAma mAtAnI manokAmanA, putranI cintA ane vatsalatA kevI hoya che tenAM darzana thAya che. kavi zrI pUnapAlakRta zrI meghakumAra gIta vIra jiNaMda samosaryAjI, vaMdai meghakumAra sUNI desaNa vairAgIujI, eha saMsAra asAra // 1 // he mAUDI anumati diu hama Aja, saMyamasiri hama kAja, he mAu0 AMkaNI vaccha kuNai tuM bholaviu re, zreNika rAya niresa kAi kuNai kuNai dUhaviu re, huM navi diuM Adesa re // 2 // jAyA saMyama viSama apAri, kima niravAhisi bhAra sakomala saMyama viSama apAri / dvitIya AMcalI Adi na(ni)godaiMhi jihAM ruliu he, sahIAM dukkha anaMta sAsausAsahi bhava pUriAM he, te navi jAnuM aMta // 3 // he mAUDI0
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 anusaMdhAna-27 haviDAM tuM bAlaka achai re, jovana bharIa kumAra ATha ramaNi paraNAvIu re, bhogavi sukha apAri re // 4|| jAyA0 janama maraNa narayAM taNAM he, dukha na sahaNau jAi vIra jiNaMda vikhANIA he, te maMi suNIA Aja // 5 // he mAUDI0 vaccha kAcalIya jImaNau re, arisa virasa AhAra bhuMi pAlA naI hIDiNauM re, jANisi taba hiM kumAra re // 6 // jAyA0 bhamatAM jIva saMsAra mAhi he, dharma duheluu mAi jara vyApaiM iMdri khisyaiM he, taba kima karaNau jAi // 7 // he mAU. jovanabharI dIkhyA leI re, ArdrakumAra sujAMNI naMdaSeNa Agai naDiu re, viSaya dujaya suta jANi re // 8 // jAyA0saMya0 zivakumAri kima paraharI he, bhoga paMcasai nArI sAlibhadra jaMbU tajI he, khUtA navi saMsAra // 9 // he mAu0 sIAlai sI vAjUsyai he, unhAlai lUa sAla barasAlai mailAM kApaDAM he, jAMNisiM tabahiM kumAra re // 10 // jAyA0saMya0 subAhu pramukha dasa je huA hai, paMcapaMcasai nAri rAja riddhi ramaNI tajI he, jAMNyau sukha na saMsAri // 11 // he mADI0 mRganayaNI AThai ruDaiM he, nayaNe nIra pravAha bhari jovana chorU nahIM re, mUki ma pUta aNAha re // 12 // jAya0 saMya0 svaratha jagi savi vallahuu he, sagu na kisahI koI viSama viSau eha sahI he, kima bhogavii soi // 13 // he mAUDI0 haMsacUlikA sejaDI re, rUpi ramaNI rasa bhoga eNi sUMAlA dehaDI re, kima leisi giri joga re // 14 // nIyA0 saMya0 khami khami mAi pasAu karInai, mai dIdhau tumha dosa diu anumati jima huM sukhA ho, vIra calaNi lIuM dIkha // 15 // he mAu0
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 61 tanu phATaI loaNa jhurai re, dukha na sahaNau jAi hoi sukhI jima tima karau re, anumati dIdhI mAi re // 16 // jAyA0 maNi mANika motI tajI re, toDai navasara hAra sukulINI AThai bhaNai re, havi hama kisyau siMgArU kuMarajI // 17 // kuMara bhaNa sukulINIAM he, hama saMsAra na kAja teha tamhArau jANisyA he, jau lesyau saMyama Aja // 18 // sukulINI0 anu0 ratha sabikA savi saja kIA he, kumara dhAriNI mAi zreNikarAva ucchava karai re, cAritra diu jiNavara rAMu he svAmI ||19||sNym0 tapi tanu poSI tihAM gau he, anuttara vijaya vimAMNa mahAvidehaiM sIjasI he, pAmI kevali nAMNa // 20 // he mA0 ima vairAI sadA dharIjI, ramasyai je naranArI kara joDI pUnapAla bhaNaijI, te pAmai bhava pAra // 21 // he sAMmI0 saMyama0 iti zrI meghakumAra gIta samApta: mu0 karmatilaka likhyata mu0 karmasuMdareNa vAcitArarthaM // subhaM bhuAt / . agharA zabdonI yAdI kaDI naM. 8 r mr 3 niresa nareza nigoda ananta jIvonuM eka sAdhAraNa zarIra sAsausAsahi zvAsocchavAsa narayAM naraka kAcalIya kAcalI-lAkaDAnuM pAtra jImaNuuM jamavA mATe
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-27 bhuMi pAlA hIDiNau duhelau jara iMdri khisyauM khUtA bhUmi para sUq paribhramaNa/ cAlavA mATe pravRtta tharbu durlabha jarA-ghaDapaNa indriyo khasI jAya/indriyo-gAtra zithila thavA khUpyo / garakAva thaq ThaMDI vAze sI anAtha vAjUsyai aNAha svaratha sabikA sIjhasI svArtha zibikA-pAlakhI siddha thaze.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 63 zrI AdinAtha vInatI pUjA saM. Do. rasIlA kaDIA prastuta kRtinI nakala lA.da.bhA.vidyAmandira, amadAvAdanA trUTaka pustaka parathI karI che, ane zrI lakSmaNabhAI bhojake A kRtine ukelavAmAM mArgadarzana ApyuM che te badala temanI tathA saMsthAnI huM RNI chu. eka ja patranI A prata che. A pratamAM lekhana saMvata ApavAmAM AvI nathI paNa lekhanarIti uparathI 19mo zataka anumAnI zakAya tema che. kRtine ante 'paM. sudhAbhUSaNaziSyeNAlekhi0' jaNAvyuM che. zrIlakSmIsAgarasUrinA zrIjinamANikya ane temanA ziSya anantahaMse A vInatI racI hovAnuM 22mI kaDImA ullekhAyuM che. gacchapati ratnazekharasUrinA zAsanamAM A racela che. kRtimAM lakhANa ghaNuM ja chekachAkavALu che. keTaleka sthaLe varNavyatyaya thayo che. anusvArono upayoga ghaNo che. 21mI kaDIne ante 'iti zrI AdinAtha vInatI pUjA' lakhyA bAda ane e ja hastAkSaramAM nIce tathA hAMsiyAmA 22mI ane 29mI kaDIo ApelI che jene lipyantaramA meM saLaMga lIdhI che. prastuta kRtimAM kavi zatrujaya yAtrA karIne zrI AdinAtha bhagavAnane bheTavAnI kavinI tIvra utkaMThA pragaTa karI che. prabhupratimAnuM varNana karyu che temAM A bhAva supere pragaTa thAya che. ahIM kavio siddhAcala para siddhine varelAM saune yAda karyA che. pachI pote paNa prabhu virahamAM kevA jhUre che ane 'bhave bhave temane bheTavA Atura che te tenA bhAva sadRSTAnta varNanamA pragaTa thAya che. 'kyu na bhaye hama mora, vimalagiri' e jANItI stavanapaMktinI peThe kavi ahIM paNa vimalagiri para vasatAM ane nitya suprabhAte prabhupade namatAM paMkhIonAM jIvananI kRtArthatA-dhanyatAne smare che. pote paNa vAdaLane joIne nRtya karatAM moranI peThe, caMdra ane cakoranI peThe zevruja zikharane joIne haiye harakhe che. 'zrIAdinAtha vInatI' nAmaka kRtio aneka upalabdha che. temAM A kRti umerArUpa che ane abhyAsIone rasa paDe tevI che.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 AdinAtha vInatI pUjA suNI sejA sihari zrRMgAra hAra, ghaNA divasanuM alaM (la) jau huM apAra. vyu (yu) gAdIsa huM vaMdisu sIsa nAmI karUM vInatI ApaNuM sAma pAmI. 1 anusaMdhAna-27 dhana lalata sarovara taNI pAli, karai kalivara (kalarava ) koIlA aMba DAli dhana sarala sohAmaNI sAda caMga, suNiM zravaNi je upajai manaha raMga. 2 . caDiu pAvaDI jetalai bhavaNa kerI, tava prabhu taNI bheTi lAdhI bhalerI, doi lepa ArA (ra) sa mUrati nihAlI, isyuM tIratha nathI setuMja TAlI. 3 hoI harakhanI velaDI Aja UgI, mujha mAMDalI Aja AsIsa pUgI. dhana nayaNale je yugAdIsa dIsai, dhana vayaNalAM je prabhu vInavIsai. 4 bhalai pAmIu mANasu a jamma sAru, bhalaI leTio zrAvaka - oja mAru. bhalai jai Aviu setruja sihari rAja, bhalai bheTio ApaNuM sAmI Aja. 5 hiva hela de bAla jima namisu Aja, mana rulIa huM mAgisuM mugati rAja, guNa gAIsiuM prabhu taNA madhura sAdi kivArIi valI vaMdisu zrI yugAdi. 6 jAuM AMkhi UAraNai risahanAha, torI bhamuhaDI bhAmaNaha guNasaMNAha. torI bAhuDI huM le lAhara jIUM (?) guNa tAhArA aMganA raMgi gAUM. 7 iNi ravi tali rUaDauM sahU achai, piNi prabhu taNA nirapama rUpa pachai dhana te jaNa jAtrai tumhArI jAI caDai caitra vadi janama AThami jANI. 8 dhana caitra pUnima namuM sIsa nImI, jihAM paMcakoDi puMDarIka siddhigAmI. ne (na) mi - vinami doi koDisuM siddhigAmI, sadA sevivau setruja siMharI sAmI. 9 ihAM ahUTha koDi jAdavakumara sIdhI sahI, setruja sihari puhavI prasiddha. dasa koDisiu draviDanai vAi (ri) khilla ihAM upannaM nANa ekalamalla. 10 ihAM pAMca pAMDava valI vIsa koDa, gayA siddhi vaMdau karakamala joDi ihAM siddhi saMkhyA lahuM nahi apAra, karuM tehanai savihunu juhAra 11
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 65 ihAM rAiNi rukha rUDauM nihAlu, tihAM ApaNAM pApI(pa)nA tApa TAluM samosaraNa hUAM jihAM jiNa aNaMta, dhana te prabhu vaMdia vijayavaMta. 12 suNisu rUaDA rUaDA rayaNa sAra, tArI aMkhaDI dii majha akavAra. jima vaMdii valI valI manaha raMgi prabhu ApaNu serbuja sihari zrRMgi. 13 moru mana rahiu tAhIrai calaNi lAgI, tava tumha kanhai Aja nai sugati __ma(mu)gati mAgI. eha tIratha sAsatuM siddhakSetra, yugAdIsa jANe jihAM jagahanetra. 14 vasai vimalagiri upari paMkhajAti, dhana prabhu paya nitu namaMi suprabhAti chaharI pAlatAM je jaNa karaI jAtra, teha nitu nitu niramala huMi gAtra. 15 are viSaya vayarI tujha na hIa lAga, tuja pari upanu muja virAga are moha mataMga tu hArI nAsi, havai ApaNuM ThAma te karIsuM vimAsI. 16 jagi jehanI kahanai nahI pADi, tehU bhujabali bhAgIa karma dhADi milivau ThAkura ApaNu tu Aja heva, soI samaratha setruja dhaNIa deva. 17 aha darasaNi durgati doi nAsiiM, eha darasaNa chUTi garbhavAsai achai etaluM eha saMsAra sara karaiM, tribhuvana tIratha je je hAra. 18 jima manasa sarovare rAyahaMsa, tima tuja guNi moraDau ramai haMsa jima madhura karamAlatI ramai raMgi, mana mAharu setruja sihari zrRMgi 19. jima jaladhara pekhi, nAcaMti morA, hIi harakhIi jIma cAdAcakorA. tima setruja sihari huM raMgi lINa u karuM vanatI ketalI buddhihI'. 20. dhana ghaDIa velA, dina, varisa, karai setruja nara je sihari vAsa ghaNI vanaMtI eha ja vAta sArI lI, bhavi bhavi bheTi dejyo tumhArI. 21 siri lacchisAyara jagadivAyara sIsa jinamANika guro. tasa sIsalesai anaMtahaMsai thuNio sevruja girivaro. 22.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 66 anusaMdhAna-27 siri rayaNaseharasUrisehara paTTa gayaNa divAkaro. risaha jiNavara amRta vira bodhi bIja suhaMkaro. 23 iti zrI AdinAtha vInatI pUjA paM. sudhAbhUSaNaziSyeNAlekhi. agharA zabdonI yAdI AdinAtha yugAdIsa alajau hela kivArIi bhamuhaDI uAraNa sAsatu bhAmaNaha. ahUTha Atura dhakko kyAreka bhramara ovAra| zAzvatu bhAmaNAM-ovAraNAM levA sADA traNa zikhara sAmIpya kaLarava vartuLa/maMDaLa tAharA/tArA sihara sAma kaLivara mAMDalI tAhIrai
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 67 'pramANasAra' viSe anusandhAna-25 (sapTe.2003)mAM prakAzita, munIzvarasUriracita 'pramANasAra' nAme laghugrantha paratve spaSTatA karavAnI ke e grantha 1973mAM L.D.Series (no. 41)amadAvAdamAM Do. nagIna je. zAha dvArA sampAdita 'jaina dArzanika prakaraNa saGgraha' nAme granthamA sampAdana-prakAzana pAmelo che, e bAbata hajI hamaNAM ja, phebruArImA ja dhyAna para Avela che. jo ke sampAdana mATe upayogamA levAyelI hastaprati, amArA dvArA upayukta pratio karatAM sAva bhinna che, ane tene kAraNe vAcanAmAM paNa kyAMka thoDoka taphAvata jovA maLe che. 'anusandhAna' mATe A grantha, sampAdana hAtha dharatAM agAu, AnI vadhu pratio meLavavAnA tathA vadhu jANakArI meLavavAnA hetuthI L.D.I.I. para beeka patra pAThavelA. paraMtu koI paNa kAraNasara tenA javAba mane maLela nathI. hamaNAM meM A banne sampAdano meLavyAM che, bannenI tulanA karatAM 'anusandhAna'nI vAcanAmAM je pATha khUTe che ke je pAThamA kSati rahI che ke jyAM pAThabheda jaNAyA che, tenI noMdha nagInabhAI-sampAdita vAcanAmAMthI laIne atre ApavAmAM Ave che. banne vAcanAomAM tathA sampAdanamA kAMIka ne kAMIka kSati to nIkaLavAnI ja. ahIM Apela A noMdhathI eka vAcanA vadhu zuddha ana vadhu pUrNa thaze teno Ananda che. anu. 25nuM sampAdana bhAvanagaranI tathA lIMbaDInI maLIne kula be prationA AdhAre thayuM che, jyAre nagIna zAhanA sampAdanano AdhAra L.D. nA. zrIpuNyavijayajI-saGgrahagata prati rahI che. granthanI prastAvanAmAM zrInagInabhAIe noMdha karI che te pramANe, 'pramANasAra'nA racayitA zrImunIzvarasUri vRddhagacchanA AcArya hatA, tathA temano sattAsamaya vikramanA 15mA zatakano uttarArdha hato. temanI guruparamparAmAM zrIdevAcArya, jinaratnasUri, tilakasUri, bhadrezvarasUri vagere hatA. nagInabhAInA sampAdananI vizeSatA e che ke temaNe granthamA AvatAM uddharaNonAM zakya eTalAM mULa sthAno zodhIne noMdhyAM che.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 1. 22 anu. (25) pR.kra. 21 21 21 21 21 21 22 have pAThabhedAdi noMdhIe : granthArambhe 4 maGgalazloko che, te pachI eka Akho gadyakhaNDa A pramANe na mAM maLe che, je anu. mAM umeravo joIe 2. anu. mAM 'zrImunIzvarasUrIndraiH' e pAMcamo kramAGka dharAvato zloka che, te na. pramANe, 'pramANasAra' no antima zloka che. ane e ja ucita lAge che. (pR. 21, paM. 5 ) 3. havenA pAThazodhana vagerenI tAlikA A pramANe : 22 22 "nanu sambandhAbhidheyaprayojanavat prakaraNakaraNaM syAt / iha jvaraprasarAdizeSazirorattropadezavadazakyAnuSThAnAbhidheyaM 'daza dADimAni SaDapUpAH kuNDamajAjinaM' iti sambandhavandhyaM ca jananyAH pANipIDanopadezavadanabhimataprayojanaM syAt / tatra prekSAcakSuSaH kSodiSTAmapi pravRttiM na prArabhante / tadiha pramANasArAvabodhe nikhilaM siddham / tadida0 / (anu. pR. 21 paM. 3) paMkti kra. 7 nanu pramANikAnAM Adito'tra na, tadvipramiNotIti AtmA vA pramANam / na, prameyaM vA pramANam / na, karmavilakSaNatvAd 10 10 11 16 4 23 25 25 pATha tarjanyA0 ( 'sattAvAdin ?) kathA0 nAma | advaitaM - na. pATha anusaMdhAna - 27 teSAM prAmANikAnAM AditaH / atra pramiNotIti AtmA vA, pramANaM na, prameyaM vA, pramANaM na, karmavilakSaNaM tad kRtatarjanyA0 ayogyamidaM saMzodhanam / [ca] kathA0 nAma advaitaM,
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 69 23 rwM 9 25 17 26 3 asiddhamasiddhena asiddham / asiddhena ki siddhyai kiM siddhayed caityamAnaM cetyamAnaM svavyavasthAyA a0 svavyavasthayA'va0 nirmItArthAH nirNItArthAH 0kSaNe / aprA0 0kSaNe aprA0 guNaH / yathA guNaH / kramabhAvI paryAyaH / guNaH katham ? yathAguNaH / kramabhAvI paryAyaH / guNaH / paryAyaH yathA katham ? yathAiha pratyayo yathA- ihapratyayo narthakriyAkAri narthakriyAkArI sambandhAbhAvo sambandhabhAvo svavAcakatva0 svasvavAcakatva0 ghaTazabdoccAraNeti('pi) ghaTazabdoccAraNe sati zabdArthAnupalabhyete ?|t0 zabdArthAvupalabhyete ta0 mudhAmadvi(?) sudhA(dhI)madbhi0 yuktaM tasvIkRtaM yuktyantareNa svIkRtaM tIrthaiH atyanta vyA0 atyantavyA0 gotvagotva0 gotvaM gotva0 vizeSArpakAH vizeSAtmakAH saralasvarandhra0 saralaH svarandhra0 vRSasyantI prativAdiSiGga / vRSasyantI prati SiGga pratIkSate pratIkSyate 'sadeva sa' 'sadeva sat' 0masattvaM ca vi0 0masattvaM ca, na vi 17 26 25 h tIrthyaH 27 h m m 27 28 7 18 bh lh 3 10
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-27 * * * * * * * bodhacyutA 3 l na tu l l kulAlAdi, kulAlAdi [ghaTe], 0parAkArAzraya0 0parAkArodaya0 dhArazcaitaditi dhArazcaika iti 30 trayamiti nyAyAvalIDhaM vacaH trayamayaM tattvaM tathApratyayAt 31 12 bAdhacyutA saGkhyAprati0 saGkhyAviprati0 0patimusanti 0pattimusa(mudasya)nti 324 bhAnA bhAgA sarvajAtau sarvagata)jAtau siddhameva 'siddhameva 32 18 cakSurAdi0 cakSurAdeH 32 19 nanu akSazabda0 akSizabda0 zrotrANyendriya zrotrANyanye (zrotrAnyendriya0) tarkatajJaH tarkatajjJaH 0deva / manaso deva manaso 0'rthAvagrahaH / kramA0 0'rthAvagrahaH kramA0 0mAzUtpAdAt / jJAno0 0mAzUtpAdAt jJAno0 33 27 kSetrAvadhirUpidravyagocaraM / kSetrAvadhi rUpidravyagocaraM bhava0 pachI 1 zloka umero : tasmAdanuSThAnagataM jJAnamasya vicAryatAm / pramANaM dUradarzI cedete gRdhrAnupAsmahe // 23 0rarUpam / 0rabhUtam / 35 3 0mutpAdayataH / mutpAdayataH 0mastIti cet / 0mastIti ca / 9 vajitAdi0 0vrajitAryAdi0 l l sh bhava0 34 34
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 71 35 2 37 37 37 388 38 padArthasya / tatta0 padArthasya tatta0 pratiSedhAzca pratiSedhAcca ityApta0 iti / Apta0 gotra 1 gotva 1 6 bhavadbhiraharahaH orbhavadbhirvAcoyuktInAM dhuri bhavadbhiraharahaH 7 kurmahe hecchAH kurmahe mahecchAH 16 yuktyA jAtaH yuktyA''yAtaH 18 ubhayam / ubhayaM samasti / kRtakatvAt kRtakRtyatvAt 10 lAlagyAt / ato0 lAlagyAt / azarIrazcet kiM pizAcAdivadadRzya iti ? tadvat cet taoNkiJcitkara ev| ato0 nimitti0 nimitta mokSaM vibha0 mokSe'bhivya0 0vayavAH / paJcAvayavaM 0vayavAH paJcAvayava 0padArthAnAM tattvAnAM sambandhasambaddhasanni sambandhasanni0 naiyAyikAH siddham / naiyAyikAH / yogAH mAne mAne (maNi) japantyaGgaM japantyannaM mahadahaMkAra0 mahadahaMkAraH paJcatanmAtrANi pachI umeraNa- [ekAdazendriyANi paJca bhUtAni ceti] kAraNabhAvAbhAvA0 14 yaugAH kAraNAbhAvA0
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-27 14 kAraNasya rUpa0 kAraNasvarUpa0 18 vaizeSikaistu dravya atha vaizeSikAH / dravya0 22 brahma vivarta0 brahmavivata0 22-23 ye(yai?) revAdditayA . gehenarditayA 42 5 . jalaM [tathA]tejo jalaM tejo 42 10 abhU(bhi?)bhUya prabhUbhUya 'pramANasAra'nA traNa paricchedono sarasa paricaya tathA uddharaNonAM mUla sroto viSe jANavA icchanAre nagIna jI. zAha dvArA sampAdita granthanI bhUmikA jovA bhalAmaNa che.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 73 'cANAkya 'nuM eka dakSiNI kathAnaka IsunI dazamI zatAbdImAM thaI gayelA manAtA digambara jaina sAdhu zrI zivakoTi-AcArye kanaDa bhASAmAM racela kathAgrantha 'vaDDArAdhanA' (vRddhArAdhanA)nI 19 kathAo paikI 18mI kathA 'cANAkya'nI che. jaina granthagata cANakyakathAmAM ane 'mudrArAkSasa'-varNita kathAmAM taphAvata to che ja. parantu pracalita jaina cANakyakathA karatAM paNa vaDDArAdhanAnI kathA ghaNI judI paDI Ave che, eTale te kathA eka noMdharUpe atre ApavAmAM Ave che. vaDDArAdhanA granthanA mULa sampAdaka Di.ela. narasiMhAcArya che, ane temaNe I. 1949mAM tenuM sampAdana karela che. cANakyanI kathA mULa kannaDamAMthI saMskRtamAM, zodhadRSTie, vidvAn esa. jagannAthe avatArI che, je kerala rAjyanA velIyAnADa (veliyanad) sthita cinmaya inTaranezanala phAunDezananI zodhapatrikA Indic Studies (Vol. 1, 2002)mAM pragaTa thayela che. te parathI atre saMkSepa ApavAmAM Avyo che. esa. jagannAthe. keTalAka muddA A pramANe noMdhyA che : 1. vaDDA0 gata cANAkyakathA ane mudrArAkSasagata cANakyakathA-bannemAM Abha-jamIna- antara che. 2. anya digambarAcArya hariSeNakRta bRhatkathAkoSamAMnI cANakyakathA karatAM paNa A kathA ghaNI judI che. 3. zivakoTyAcArye koI grAmya kathAnolokakathAno AdhAra lIdho hovo joIe. 4. ahIM cANakyane 'cANAkya' tarIke oLakhAvyo che. kannaDa bhASAmA prayojAto 'cANAkSa' zabda te A 'cANAkya'no avazeSa hoya, temaja kannaDa Adi bhASAomAM prayojAtA 'cAlAka' zabda- anusandhAna paNa A 'cANakya' sAthe hoI zake. 5. 'mudrArAkSasa' cANakyanA jIvananA uttarArdhanuM ja varNana Ape che, paNa koIe tenA jIvananI pUrva-ghaTanAonuM varNana nirUpatA rUpakanI paNa racanA karI hovI joIe, ane tenA anusandhAnamAM vizAkhadatte, pUrvavRttAntane uvekhIne tathA pachInA vRttAntane 'vastu' banAvIne 'mudrArAkSasa' racyu hoya, tevI sambhAvanA che. 6. cANAkyanI (itara sAhityamAM) pracalita kathAnI tulanA ke tulanAtmaka abhyAsa mudrArAkSasaparamparAnI kathA sAthe hajI sudhI prAyaH thayo nathI, tema mAnIne tevA abhyAsanI
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ pattana che. teno rAjA athavA vizvasena gAne rANI sAtha ma kUvAkAMde 74 anusaMdhAna-27 bhUmikArUpe A kathA saMskRtamAM ApI rahyo chu. have kathA joIe : jambUdvIpanA bharatakSetramA magadha nAme pura (deza) che. temAM pATalIputra nAme pattana che. teno rAjA nandavaMzano padma nAme che. rANI sundarI ane putra mahApadma. teno maMtrI kApi athavA vizvasena che. saMyogavaza rANI ane maMtrIne sneha thayo, eTale maMtrIe vicAryu ke rAjAne haNIne rANI sAthe Ananda karUM. te rAjAne, dhana dATavAnI gupta jagyA dekhADavAnA bahAne upavanamAM kUvAkAMThe laI gayo, ane vizvasta rAjAne haNIne kUvAmAM pheMkI dIdho. te vakhate vanamAM phUla cUMTI rahelA mAlI vasantaka A joIne DarI gayo ane bhAgI gayo. maMtrI vihvala to thayo, chatAM nacinta thaI sthAne gayo. bIjI savAre rAjAne maLavA gayo, te na maLatAM tene zodhavAno dekhAva racyo ne zoka paNa karyo. chevaTe mahApadmane rAjA sthApI pote gupta rIte sundarI sAthe nirAMte bhoga bhogavavA lAgyo. paNa mahApadye thoDA ja vakhatamAM badhuM pakaDI pADyuM ane maMtrIne tenA parivAra sAthe suraMga-kedamAM pUrI dIdho. eka nAnA vATakA jeTaluM bAruM rakhAveluM te vATe roja eka vATakI odana ane eka loTo pANI temane apAtuM. teTalAmAM ja badhAe nirvAha karavAno. eTale maMtrIe sUcavyuM ke ApaNAmAMno je puruSa zatru- ane nandavaMzanu nikandana kADhI zake te ja A vAparI jAya ne svasthapaNe jIve; bAkInAM badhAM bhUkha-tarasa veThIne jIvana samApta kare. maMtrInA subandhu nAme putre A mATe tatparatA darzAvatAM tenA sivAyanAM tamAme anna jala tajIne mRtyu svIkArI lIdhuM. . traNeka varSa bAda, zatruoe AkramaNa karatAM rAjAne maMtrI sAMbharyo. teNe subandhune bahAra kaDhAvyo ane mAnapAnapUrvaka maMtrI banAvyo. teNe zatruone caturAIpUrvaka pAchA vALyA. rAjA vizeSa khuza thayo. rAjAno bIjo maMtrI hato zakaTAla. tenI putrI nandavatIno vivAha subandhu sAthe thayo. magadhamAM ja zAlmali nAme agrahAra (grAmavizeSa) hato, tyAM somazarmA ane kapilA nAme dvija-dampatI rahetAM hatA. temane cAra dAMtavALo cANAkya nAme putra thayo. tene joIne naimittika vasantake bhAkhyu ke A nandavaMzano kSaya karIne kAM rAjA thaze, kAM rAjamaMtrI. tenA pitAe paththara laIne te cAre dAMta toDIne pheMkI dIdhA ane ghasIne tenuM moM sama karI nAkhyu. moTA thaI
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 75 vidyApAragAmI thayela samyagdRSTi zrAvaka evA cANAkyanAM lagna zakaTAla maMtrInI nAnI putrI yazomatI sAthe thayAM. ekavAra zoNa nadInA kinAre tenA pagamAM darbhanI aNI bhoMkAtAM lohI nIkaLyuM, to teNe gussAthI te vibhAganuM darbha ukheDIne saLagAvI mUkyuM. A dRzya maMtrI subandhue joyuM ne Ama karavAnuM kAraNa pUchyaM, to kahyaM ke mArA zatrunuM huM nikandana kADhuM chu. maMtrIe tenI sAthe mitratA bAMdhI. tenI anya parIkSA karIne tenI buddhino kyAsa kADhyo ane pachI rAjA pAse tene 60 gAmonI brAhmaNavRtti baMdhAvI ApI. A pachI subandhue e 60 gAmonA hakadAra brAhmaNone uzkeryA, ane| temanI paramparAgata AjIvikA pAchI meLavavAnI vinaMti temanI pAse rAjA samakSa karAvI. pote te vAtamAM Teko paNa Apyo. rAjAe sUcavyu ke cANAkyane tuM khaseDa to A badhArnu kAma thAya. subandhu gayo cANAkya pAse ane kahyu ke "rAjAe mane AjJA karI che ke cANAkya vezyAgAmI ane halakI sobatavALo che, tethI tene kADhI mUka." ane. te sAthe ja dvArapAla dvArA tenA vALa vaDe tene ghasaDAvIne bahAra kaDhAvI mUkyo. kruddha cANAkye nagaratyAga karatIveLA pratijJA lIdhI ke 12 varSamAM mahApadmano vinAza karIza; tyAM sudhI 'ardhAruka' (laMgoTa ke ardha-adhovastra) nahi choDuM'. pachI saMnyAsIno bhagavo veSa paherI te mahodakapure jaI vasyo.. have te purano svAmI kumuda hato- mayUravaMzano; tenI mandA nAme rANI garbhavatI thaI ane tene candranuM pAna karavAno dohalo thayo. kema pUravo ? te sUkAvA lAgI. cANAkyane jANa thatAM teNe kA, dohada pUro karI ApuM, paNa AvanAruM bAlaka mane soMpavAtuM. rAjAe. hA kahetAM teNe yuktithI candrapAna rANIne karAvyu. kAlakrame putra thayo to tenuM nAma 'candrabhukta' pADyuM. cANAkyane te soMpyo. cANAkye tyArathI ja mAkhaNamAM alpa viSamAtrA bheLavIne tene ucheravA mAMDyo. 16 varSano te thayo tyAre cANAkye tenA svajanAdine bhegAM karI karvA ke 'candrabhuktamA samrATa thavAnAM badhAM lakSaNo che. huM tene rAjA banAvIza ane tamArI vRtti 16 gaNI vadhArI daIza.' A pachI teNe te rAjAnI senA taiyAra karI zrIparvatanA zikhara para te sarvane rAkhyA ane pote suvarNasiddhinI
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-27 pa zodhamAM nIkaLI paDyo jaMgalamAM kyAMka tene siddha rasano kUvo jaDatAM koInI madadathI te rasa teNe prApta karyo ane pAcho Avyo. pachI teNe kapaTa vaDe loko pAse mATInA Dhaga aNAvIne zrIparvata para koTa racAvyo, navuM nagara vasAvyuM, ane pachI moTI senA laIne mahApadma upara caDI gayo. hAryo. e pachI varSe varSe te caDAI karato, ane hArIne pAcho Avato. ekavAra e rIte hAryA pachI candrabhukta vagerene to teNe ravAnA karyA, paNa svayaM bhAgI na zakatAM bacavA mATe taLAvamAM pesI gayo zatrusainya gayA pachI te gupta rIte pATalIputramAM peTho. tyAM eka vaNakaranA ghare jaI tyAM rahetI vRddhA pAse bhojana mAgyuM vRddhAe garama 'yavAgU' pIrasI, ane utAvaLA cANAkye temAM ekadama hAtha nAkhyo. te dAiyo. te joIne vRddhA bolI : 'A duniyAmAM meM traNa mUrkha joyA' cANAkye pUchdhuM : 'mA, te traNa kayA mUrkha ? mane kaho.' tyAre vRddhA kahe: 'pahelo mUrkha tuM; vAsaNanI kinArI parathI jarA jarA yavAgU hAthamAM laIe to dajhAya nahi, ATalIya gatAgama tane nathI eTale. bIjo nandarAjA; pote samartha hato, ane potAne mAravAnI pratijJA karanAra zatru hAthaveMtamAM hato chatAM tene jIvato javA dIdho eTale. ane trIjo mUrkha cANAkya; tenI pAse krodha sivAya zuM che ? pote senApati nathI, kSatriya paNa nathI, ane chatAM rAjA sAme yuddhe caDe che. jo enAmAM buddhi hoya rAjAnA rAjyane vaNasADe, tenA duzmanone potAnA paDakhe le, tenA adhikArIone phoDI nAkhe, bhedanIti Acare, to rAjA ekalo paDe ne tene jItI zake. paNa AvaData joIe ne !' 76 cANAkya tarata tyAMthI nIkaLyo, zrIparvate jaI senAne laI pATalIputra para ghero ghAlyo, ane sAthe ja vRddhAe kahelAM tamAma prayojano pAra pADyAM. pariNAme rAjA jIva laIne nAsI gayo ane subandhu keda pakaDAyo. pachI teNe candrabhuktane rAjA banAvI, mahApadmanI rANI candramatIne tenI paTarANI tarIke sthApI. rAjanI tijorI khAlI jANatAM prajAjanone notarI bhojanapUrvaka madyapAna karAvI nazAmAM ja temanAM dhana saMtADavAnAM sthAnanI jANakArI meLavI lIdhI, ane te dhana paDAvI laIne tijorI bharI dIdhI. Ama 12 varSa jUnIM, nandavaMzanikandananI potAnI pratijJA pUrI karyAnI khuzAlImAM prajA sAthe te khUba nAcyo, ane saMnyAsIno veSa kAyama rAkhIne yazomatIne bolAvI lIdhI. sAmantAdi
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 77 janone paNa khuza karyA, ane magadhadezanuM pAlana te karavA lAgyo. ekavAra, candramatI ratha para ArUDha thaI, te sAtheja rathanA dazedaza ArA dharatI para paDI gayA. A joIne cANakye bhAkhyuM ke mayUra(maurya) vaMzanI daza peDhI rAjya bhogavaze. bIjA eka prasaMga rAjA tenA krama mujaba viSamizrita bhojana jamato hato, tyAre rANIne hoMza thaI AvatAM teNe paNa te bhANAmAMthI koLiyo laI lIdho. te garbhavatI hatI. ane te samaye cANAkya tyAM hAjara hato. teNe tatkAla talavArathI rANI- mastaka kApI nAkhyu, ane aMdaranA garbhane peTa cIrIne bahAra kADhI lIdho. to paNa bindu jeTalo viSano aMza tenA zarIra para jharelo joI tenuM nAma bindusAgara pADyu. paraMtu rANInA AvA mRtyune rAjA sahana na karI zakyo, ane teNe tatkAla prANatyAga karyo. pachI cANAkye bindusAgarano rAjyAbhiSeka karyo. te yuvAna thayo eTale cANAkye vairAgyaprerita sAdhujIvana svIkAravArnu vicAryu. subandhune kedamAMthI bahAra kADhI, mAnasahita maMtrIpade sthApyo ane khamAvyo. pachI pote mativara nAme jainAcArya pAse dIkSA lIdhI. Agamo bhaNI ane tapasyA AcarIne teo AcArya banyA, ane saparivAra sarvatra vicaratA. ekavAra pATalIputranI najIka vahetI zoNa nadInA kAMThe goSThamAM rokAyA. subandhu temane maLavA to Avyo, paNa pUrvano verabhAva tAjo thavAthI teNe potAnA mANaso dvArA ThaMDIthI rakSaNanA nAme, munigaNa hatA, te goSThanI pharatAM chANAMnA DhagalA goThavAvyA, ane pachI temAM Aga caMpAvI. te Age goSTha ane temAMnA cANAkya Adi munione bharakhI lIdhA. munio paNa zubhadhyAnaArAdhanApUrvaka samAdhi-mRtyu pAmI zubha gatie gayA. cANAkya muni sanatkumAra devaloke gayA. kathAnaka bahu rasaprada che. ghaNI vAto kAMIka judI hoya tevU lAge. temAM paNa 1. candraguptanuM nAma candrabhukta; 2. cANAkya 12 varSanI pratijJA le che, paNa te pUrI karavAmAM lAgatAM ghaNAM vadhu varSa, ane chatAM 12 varSe ja pUrNa
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna - 27 thavAnuM vidhAna; 3. digambara mAnyatA pramANe to candragupte pAchalI vaye dIkSA lIdhI hatI ane te pachI teNe dakSiNanA karNATakadezanA gommaTezvaranA pahADa para sAdhanA karI hatI, paraMtu te vAta- mAnyatAno gaMdha sarakho paNa, eka dakSiNanA jainAcAryanI kannaDa racanAmAM paNa nathI maLato; AmAM to candrabhuktane akAla mRtyu pAmI jato darzAvela che !; A badhI bAbato kyAMka visaMgata to kyAMka navIna hovAnuM mAnI zakAya abhyAsuone AmAM rasa jarUra paDaze ema mAnuM chaM. zI. 78
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 79 vihaMgAvalokana (anusaMdhAna-24y) muni bhuvanacandra / / anusaMdhAna-24nI sAmagrIno prAraMbha 'te dhannA0' stotrathI thAya che. prabhu AdinAthanA jIvanaprasaMgone manazcakSu samakSa citrita karI hRdayane prabhupremathI pariplAvita karI jatI A racanAnI aMtima be gAthAomAM garabaDa che. anya pratomAM kadAca pUrNa gAthAo maLI Ave. daramyAna, kavi-manISI muni zrI dhurandharavijayajIe A be gAthAonI punaH racanA karI che (anu. 25)te paNa sarasa-susaMgata che. ___ 'aThotaraso nAme pArzvanAtha stotra'mAM 108 tIrthanAmo pUrAM che. eka nAma khUTatuM hovA- sampAdakane lAgyuM te saratacUka hatI. A tIrthonA viSayamAM zodhakArya karavA jevU che. 'kukaDesara' vize ma. vinayasAgarajIe darzAvyuM che tema te madhyapradezamAM hoI zake. emaNe stotranA kartA vizenI pUraka mAhitI paNa ApI che (anu. 25) kaccha-bhadrezvaramAM mULa tIrthanAyaka pArzvanAtha bhagavAna hovA chatAM 108 pArzvanAtha tIrthomAM teno samAveza thayelo jovA maLato nathI. mULanAyaka tarIke mahAvIrasvAmInI pratiSThA thayA bAda tIrthamAlAo racAI hovAthI kadAca ema banyuM hoya. stotranI pahelI kaDImAM 'su-'mAM khUTato akSara 'kha' hoi zake- 'Apai sukha'. A aMkanI ziromaNi racanA che- vijayavallI rAsa. aitihAsika dRSTie mahattvapUrNa, bhAvasabhara ane bhASAkIya dRSTie rasaprada evo A rAsa adyAvadhi apragaTa rahyo e jarA khaTake ebuM che. kavie tatkAlIna vAtAvaraNa khaDuM karavA mATe te samaye rAjakIya kSetre AkAra lai rahelI urdU bhASAno AmAM chUTathI upayoga ko che. A bhASAmAM hindusthAnI-arebika-phArasI jevI bhASAogeM mizraNa che. zrI jayaMta koThArIe saMpAdita karela 'sthUlibhadra caMdrAyaNi' ('phArbasa' traila, pu. 65, aMka-102)mAM A bhASA che. phArasI vagere bhASAonA zabdakozono Azraya lIdhA vagara A rAsa spaSTa thaI zake nahi. saMpAdaka zIlacandrasUrie rAsano sArAMza to Apyo ja che ane mahattvanI vAto tarapha dhyAna kheMcyuM che. vyakaTa, dhyana jevA uccAro khaMbhAta prAntanI bolInAM lakSaNa che.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-27 pR. 13 mugAmANa 21 rAsanI vAcanA vize kaMikagA. mudrita sUcita pATha 16 mazacai(?) 'macAvaI' hoi zake. mugAmaNi 'mugaTamaNi' (jheroksa nakalamAM Ta cokho na UThyo hoya ema bane) 16 pAvi 'pAci' (ratnanuM nAma che) 20 hIri umarayanA(?) / 'hIri tu maraya nA' (kyAreka 'tu' u jevo vaMcAto hoya che.) 'hama hI thai' 'hama hIthai' (zAha akabara kahe che ke ame to ahIMja, tamArA to cAra khaMDamAM sthAna.) DhAla ayArAMdapube aya yArA.... jevaM kaMika. (gItanI dezInA mALakhAmAM vaparAto zabdaguccha che. dareka kaDInA prAraMbhe samajavAno che.) 4 . bani 'barani' 14 sunyAna sunyA na zira paNi(eNi?) 'pANi' (gurujI, mArA sira para hAtha mUko) 4 saMcaUra saMca Ura (saMcayaMtra) DhAla muvI (puhavI ?) bhUvI bhAraiM (?) 'bhAraiMhiM Dolae' ema hoya. (moTo saMgha cAlavAthI zeSanAga bhAranA kAraNe Dole che.) 35 zaMkarI 'zaMkarA' vAMcaveM joie 2 krapAlI 'krapAlA' (rA ane rI tathA lA ane lI vAMcavAmAM bhUla thaI zake.) 24 25 32 - 33 36
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 'vividha kavi viracita sajjhAya zlokAdi saMgraha' e zIrSaka nIce paMdareka laghukRtio muni zrIkalyANakIrtivijayajI dvArA maLe che. 'khimA paMcAvanI' mAM krodha ane kSamAnA Agamika tathA itara dRSTAntono samuccaya prApta thAya che, 'nArI svarUpa mAM madhura upadeza ane zabdalAlitya ekatra maLyAM che. AmAM thoDI vAcanabhUlo, joke, che. (kaDI 3 ) ' ANai jamArai nahI amAraiM tumha vinA re' AvI paMkti hovI joie. 'jamAra' = jIvana. (kaDI 5- ) 'sUkai' ne sthAne 'cUkai' joie. (kaDI 10 - ) 'hAkI'ne sthAne 'hAMkI' joie. (kaDI 32- ) 'na vicitavai' ne sthAne 'navi citavaI' ema vAMcavuM joie. kaDI 6mAM 'A (aM?) gi' kartuM che tyAM 'Agi' pATha sAco che. Agi - AgaLa, paNa lAkSaNika artha 'mULe, mULamAM, pahelAMthI' jevo arhIIM che. khoDo = laMgaDo. ' (je mANasa) mULe khoDo hoya ne temAM vaLI pagamAM beDI paDI hoya te sAme gAma kema pahoMce ?' = balabhadrasajjhAyamAM kaDI 9 kaDI 13 kaDI 24 kaDI 52 pArzvanAthastavana kaDI 19 kaDI 29 'baMdhavaha jIa' che tyAM 'baMdhava hajIa'. imAsa (?) che tyAM '6 mAsa' vAMcavaM joie. 'samatAsajjhAya' mAM kaDI 4- 'nibha' nahIM, 'tima' mitraupanayasajjhAya 81 nIMbaDio - 'lImaDo thaI gayo'. 'je AMbo hato te bhalo lImaDo thaI gayo. ' drAo = dharAyo. jAsaka = khUba ('yAcaka' nahIM) kArelI = eka ghareNuM karelaDAM. - 'upadezakuzalakulaka'nA pAThamAM vAcanajanya bhUlo rahI che. pukkharAvarata sumehA' (kaDI 1). kaDI 6 mAM 'jala' che tyAM 'java' sAco pATha bane. "java kadI cokhA na bane' kaDI 7mAM 'sUri jasa sihara' che tyAM kharekhara sUriMja - sasihara - ema vAMcavaM joituM hatuM. kaDI 8mAM 'gamai' pachI 'nahIM' zabda jarUrI
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-27 che, pratamAM lahiyAnA hAthe chUTI gayo hoya to sampAdikAe corasa kauMsamAM e darzAvavo joito hato, athavA bIjI pratamAM joine pATha pUro karI levo jo to hato. kaDI 10 mAM 'khAi nara....' nahIM, paNa 'khAi na....' hoi zake. 'ra' lipikAranA hAthe pravezI gayo che, artha paNa 'nakAra' thI ja bese- 'sanepAtiyo sAkara khAya nahIM.' kaDI 11 - 'nadI sUkInii' che tyAM 'mUkInii' vadhu saMgata che. eja kaDImAM 'gharaDasU' zabda paNa zaMkAspada che. 'sva' 'sU' tarIke vaMcAyo hoya evI bhIti che. 'gharaDa svaaMga'. ahIM 'gharaDa' e 'kharaDa' hoya e zakyatA paNa kharI. ( kaDI 14 - ) 'nilu' che tyAM 'nitu' hovAno saMbhava che. e ja kaDImAM 'tau hai' chUTAM nahi paNa 'tauhai' ema bhegAM lakhAya te vadhu yogya lAge che. (kaDI 22- ) 'visaNai' nahi, 'viNasaI' hovuM ghaTe. lahiyAnA hAthe thayelI kSatio sudhArIne mULa pATha sudhI pahoMcavAnA prayAsa saMpAdake karavA ja joie. 82 A racanAnA ante saM. 1682mAM gujarAtamAM thayela bhUkaMpano dastAvejI ullekha maLe che, te koike bhUstarazAstrIone pahoMcADavA jevo che. 'SaTprAbhRta' mAM dantya nakArano prayoga jyAM jaLavAi rahyo che evAM sthAnonuM eka sarvekSaNa DaoN. zobhanA zAha dvArA maLe che. A mAhitI prAkRtabhASAnA abhyAsIone rasaprada banaze. jaina Agamo zaurasenI bhASAmAM hatA evaM mAnavA - manAvavAno prayatna digambara saMpradAyanA amuka varga taraphathI thAya che. paraMtu, je grantho zaurasenI bhASAnA ja gaNAya che temAM paNa prAcIna ardhamAgadhInI chAyA jovA maLatI hoya to temaNe pheravicAra karavo ghaTe pro. ke. Ara. candrAe ardhamAgadhInA svarUpanirdhAraNa mATe pAyAnuM kAma kartuM che, prastuta lekhamAM e kAryanuM anusandhAna thai raheluM joi AnaMda thAya che. A ja lekhamAM SaTprAbhRtamAM vibhakti - pratyayano lopa thayo hoya evA zabdaprayogonI sUci paNa sAmela che. AthI to A prAbhRto apabhraMza bhASAno vikAsa thaI rahyo hato te gALAmAM racAyA hovAnuM tAraNa maLe che. A prakAranA tulanAtmaka saMzodhanAtmaka abhyAso kRtiracanAno samaya nizcita karavAmAM kendrIya bhAga bhajave che. zrImatI rasilA kaDiyA pAsethI traNa gujarAtI laghukRtio sampAdita thaine maLe che, jemAMthI be kRtio aitihAsika viSayanI che; kRSNa-balabhadra
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 gIta vize anu0nA sampAdaka zrIe noMdha lakhI che tenA para dhyAna ApavA jevuM che. 83 'prabandhacintAmaNi' granthanA svAdhyAyamAMthI tAravelI keTalIka vAto zrIzIlacandrasUri pAsethI maLe che. e vAMcatAM je thoDuMka sUjhyuM te 'prazAntaM darzanaM yasya-' zloka divAkarajIno hoya ane hemacandrAcArye potAnI kRtimAM mUkyo hoya e jhaTa svIkAra thai zake tevI vAta nathI. bIjuM, divAkarajInI 'mahAdeva dvAtriMzikA' upalabdha nathI, ke tevo ullekha paNa pra. ciM. sivAya anya koI granthakAre karyo hoya tevI mAhitI nathI. hemacandrAcAryanI sAme te vakhate A batrIsI hoya to paNa teno zloka kazA ullekha vagara potAnI kRtimAM teo sAmela na ja kare. trIjuM, divAkarajInI zailI A zlokamAM dRSTigocara nathI thatI e to sampAdakajIe ja noMdhyuM che. mahApuruSonA sambandhamA AvI rasika kalpanAo UbhI thavI ane kramazaH rUDha thavI e koI navI vAta nathI. ahIM AvuM ja banyuM jaNAya che. ane AvI kalpanAo vAstavika rUpe manAI - lakhAI hoya tenAM udAharaNo mATe dUra javuM paDe tema nathI. sampAdakajIe ja A lekhamAM granthagata AvA nirAdhAra prasaMgano ullekha ane carcA karI che. 'lokaraMjana khAtara AvuM tattva prabandhakAro dvArA umerAyuM hoya che' sampAdakajInuM A avalokana bilakula satya che. lekhamAM carcita 'kAMsyatAla'nI vAta paNa A ja prakAranI che. 'mahAdeve 4 yuga pahelAM e mandiranI sthApanA karI hatI' evaM brAhmaNo ja kahe e keTaluM saMbhavita ? prabandhomAM prApta vigatonuM kaThora parIkSaNa karyA vinA tenA AdhAre kazA paNa nirNaya para na AvavuM e icchanIya che. bIjI bAju, Aja kiMvadantIomAM itihAsanAM tattvo- tathyo vikharAyelAM paDyAM hoya che e paNa bhUlavA jevuM nathI. tulanAtmaka adhyayana - parizIlana e ja eka svastha abhigama, AvI bAbatomAM, hoI zake. jaina derAsara nAnI khAkhara- 370435 kaccha, gujarAta.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 anusaMdhAna-27 vihaMgAvalokana (anusaM. 25nu) muni bhuvanacandra 'anusandhAna' aniyatakAlika. rUpe pacIsamA aMkanA 'mAilasTona' sudhI pahoMce che e vAta zodhasaMzodhanapriya vidvadvarga mATe moTA harakhano viSaya che. A prakAra- vidvadbhogya sAmayika zaru karavU, tene puSTa karavU-rAkhaq e eka AhvAnarUpa kArya gaNAya. jainomAM-khAsa karIne zramaNa-zramaNI vargamAM-A prakAranA kAryane 'binautpAdaka' (unproductive) jetuM sthAna Aje maLyuM che, teve samaye AveM saMzodhanapatra prati aMke vadhu ne vadhu sundara AkAraprakAra dhAraNa karatuM bharayuvAnImAM pahoMce che. sadgata bhAyANI sAhebanI hUMpha, zrI zIlacandrasUrinI hAma ane 'kalikAlasarvajJa zrI hemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi nA 'dAma'nA subhaga saMyojanathI A zakya banyuM che. jaina vidyAnA rasiko mATe 'dUdhe vUThyA meha' jevU ja A prakAzana che. bhAyANI sAhebanI gerahAjarI, satata vihAra, anyAnya dhArmika prasaMgomAM vyastatA, nabaLI tabiyata chatAM 'anusandhAna'nuM anusandhAna AcAryazrIe supere jALavI rAkhyuM che. anya prAcIna granthonAM sampAdana-prakAzananuM kArya paNa samAMtare cAlatuM ja hoya che. 'nandanavanakalpataru' jevU saMskRta patra paNa AcAryazrInA nirdezana nIce prakAzita thAya che. A kAryamA AcAryazrIne temanI vidvAna ziSyamaMDaLIno samarpita sahayoga sAMpaDe che e tathya ahIM noMdhaq joie. ApaNe icchIe ke A. zIlacandrasUrinA nirdezana heThaLa prAcIna jaina sAhitya jaina jJAnabhaMDAromAthI ulecAine A rIte vipula pramANamAM prakAzamAM AvatuM rahe. 25mA aMkanI prathama kRti "siddhamAtRkAstava' vaiduSyanA tejaHsphuliMgo veratI pragalbha ane kAvyakalArasika jano mATe miSTAnnabhojana jevI tRpti ApanArI kRti che. zrIdhurandharavijayajI tathA zrIzIlacandrasUri-ema be sampAdako dvArA kRti tathA tenA viSaya ane kartAne sparzatI tathyAtmaka carcAno lAbha A kRtine maLyo che. kRtinA kartA vize thayelI UhApoha A kRti uparAMta anya be kRtionA kartA aMge nirNayAtmaka sthiti para pahoMcADe aivI AzA janmAve che. mAtRkA arthAt varNamAlAne anulakSIne racAyelI koI paNa racanA teramA
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 85 zatakathI pUrvenI nathI, e muddo sUcaka che. dezya bhASAono prabhAva vadhavA mAMDyo hato ane prajAjanomAM saMskRta vyAkaraNa AdhArita zikSaNanI paripATI kSINa thavA lAgI hatI te samayanI e racanAo hoI zake. sAmAnya vidyArthIone paNa te samayanI zALAomAM namaH siddhaM', 'siddho varNasamAmnAyaH' jevAM sUtro maMgalAcaraNa rUpe gokhAvavAmAM AvatAM. (enA avazeSarUpe hajI doDha so-baso varSa pahelAMnI 'dhULI' nizALomAM 'sIdhA varaNA samAmanAyA' jevAM bhraSTa sUtro vidyArthIone gokhavAM paDatAM hatAM.) 'bArAkhaDI' ane 'kakko' e dezI-gAmaThI zikSaNanA vikAsanA gALAmAM yojAyelI saMjJAo che. saMskRtanA prabhutvavALA samayamAM kSa-jJa jevA saMyuktAkSarone varNamAlAmAM sthAna na hoya e dekhItuM che. prastuta 'siddha-mAtRkA'mAM 'La' ane 'kSa'no samAveza che ane 'jJa'no nathI te dhyAnamA levAvaM joie. e ja rIte AmAM 56 mAtRkAnI gaNanA che, tene anya koI sthAnethI samarthana maLe che ke kema te paNa tapAsavU joie. 'bhalI', 'bhale mIMDu' jevA pratIkonA artha vize prAyaH pU. AgamaprabhAkarajInA lekhanakalAviSayaka granthamAM vivaraNa che. eka sthaLe pATha truTita che tene bAda karatAM kRti zuddha che. zlo. 88mAM 'atyakSa' zabdane sthAne saMpAdakone 'apratyakSa' zabda zA mATe Avazyaka lAgyo che te samajAyuM nathI. 'pratyakSAtyakSapadA-rthabodhanipuNe pramANe dve' evo pratimAM malato pATha ThIka lAge che. atyakSa = atIndriya. 'apratyakSa' zabda letAM UlaTAno chandobhaMga thaze. jo ke kartA samartha kavi hovA chatAM be-traNa sthAne kartAe chandobhaMga thavA dIdho che. zlo. 36 ane 48mAM Ama thayuM che. zlo. 100mAM 'zrImarudevayA' zabda dhyAnAha che. 'marudevA' zabda mArugUrjara bhASAno prabhAva sUcavI jAya che. A eka ja prayogathI zrI siddhasena divAkaranI racanA na hovAnuM sthApita thaI jAya che. eTaluM ja nahi, kRtino samaya 13mA zatakathI paNa ghaNo paravartI hovAnI saMbhAvanA khaDI thAya che. AnA kartA 'pravacana sAroddhAra' TIkAnA racayitA siddhasena sUri paNa na hoya ane kadAca A paNa siddhasena divAkaranA nAme paMdaramI-soLamI sadInA koI samartha yatie racelI kRti hoya ema bane. zlo. 53mAM :-triguNatIta0' che. '0NAtIta0' laie to ahIM paNa chandobhaMga thAya.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 86 anusaMdhAna-27 zrImunIzvarasUri kRta 'pramANasAraH' prAcIna vAdakaLAnA abhyAsIo mATe rasathALa samI racanA che. vAdi-prativAdI sAmasAmA beThA hoya ekabIjAnA pakSane chinnabhinna karavA mATe vAgbANa choDatA hoya evaM dRzya A vAMcatAM Upase. sampAdake noMdhyuM che : 'granthakAra khaNDananA laDAyaka mijAjamAM ja hovAnuM jaNAi Ave che.' ema ja che. sampAdake ema paNa noMdhyuM che ke '... pUrvAparano sambandha jaLavAya che ke kema tenI cintA rAkhyA vinA ja teo nirUpatA jAya che...' paraMtu evaM nathI, granthakAre pUrvAparano sambandha ane viSayasaMkalana barAbara jALavyAM che, ema nirAMte tapAsatAM jaNAya che. kartA prativAdI banIne bolI rahyA che, emanI sAme pUrvapakSa tarIke cha ye cha darzano che, tethI vicArabinduo bahu zIghra badalAya che. vAdavivAdanI taDAphaDInI sAthe dhArAbaddha vAkpravAhamAM prAso phUlajhaDInI jema varase che. saMskRta para kevU prabhutva e kALe vidvAno keLavatA hatA tenAM namUnA AmAM puSkaLa che. AkSepa, kaTAkSa, vyaMga, marma, vinoda dvArA vAda kevo rasika banI raheto te paNa AmAM tAdRza thAya che. pR. 24 paranA zlokanA cothA caraNamAM 'mAnasiddhizca' eTalA zabdo lekhaka doSathI pravezI gayAnuM mAnavAmAM harakata nathI. pR. 27 para 'nirvizeSa0' e zloka, trIjuM caraNa 'sAmAnyarahitatvena' hovU joie. pR. 38 para 'Izvara' e zlokanA trIjA caraNamAM 'anyo' che tyAM sAco pATha 'ajJo' che, je anya graMthomAM jovA maLe che. 'rANabhUmIzavaMzaprakAzaH' rAjasthAnanA rANAvaMzanI nAmAvalI rajU kare che. sampAdake kartA maho. meghavijayajInA jIvanakAlano nirdeza nathI karyo. aitihAsika vyaktinAmonI sAthe ja-bhale kauMsamAM - temanA sattAsamayano nirdeza saMzodhanAtmaka lekhomAM ApavAnI paripATI che. prauDha kavitvathI alaMkRta evI A racanA jaina munionI gIrvANavANI sevAnI sAthe itihAsa Adi viSayonI sevAnAM darzana karAvI jAya che. 'caturviMzatijinastavanam' kAvyarasa-bhaktirasa- pUrNa eka abhyAsayogya kRti che. chandaHzAstromAM vasantatilakA chandanuM bIjaM nAma 'siMhoddhatA' che e A kRtimAM ja pahelIvAra jANavA maLyuM. A nAmane zobhe evI balavAna
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 87 gAyana zailI-AjanI pracalita DhabathI jUdI-vasantatilakAnI hovI joie. koI jANakAra A viSayamA prakAza pADaze to AnaMda thaze. A aMkanI gujarAtI kRtiomAM mahattvanI ane sarva prathamavAra prakAza pAmatI kRti 'lAbhodayarAsa' che. durbhAgye teno traNa patra arthAt 6 pRSTha. jeTalo bhAga truTita che. AmAM vijayasenasUri tathA zAha akabaranA milanano adhikRta vRttAnta maLe che. ___kaDI 33mAM i uhI (?) che tyAM 'iuMhI' vAMcaq joie. UrdUnA 'yUM', 'yaMhI' jevA zabdomAM AgaLa i umerAyelo A rAsamAM jovA maLe che : iuM (kaDI 26), iyAhI (ka. 27) iyA ( ka. 36) vagere. kaDI 32mAM 'gayara' che te 'gaira-' pUrvaga che. gayara-diu=gaira diyA arthAt adatta. ka. 29mAM 'a pUThe' che tyAM 'apUThe' sAco pATha che. 'cAlata cAla apUThI' evo prayoga upA. yazovijayajInA 'jaina kaho...' e padamAM jovA maLe che. ka. 100- 'Alasa' che tyAM 'Alama', ka. 102mAM 'pIra vAra' che tyAM 'parivAra' pATha hovAnuM samajI zakAya che, saMpAdake kauMsamAM nirdeza karavA jevo hato. ka. 100mAM 'dUkarosa' chapAyuM che ane zabdakozamAM teno artha 'duHkha roSa' evo Apyo che. ahIM vAcanabhUla thayAnI bhIti che. 'Tuka rosa' zabda haze, paNa 'Tu' te 'du' tarIke vaMcAyo haze. 'Tuka'-jarA, alpa. ka. 33mAM A zabda A ja arthamAM jovA maLe ja che. ka. 116 mAMno 'hAkAvIkA' AjanI hindImAM 'hakkAbakkA' rUpe sacavAI rahyo che. 'zrIphala u taMbola' (ka. 122)mAM u che te ThekANe 'o' hovAnI pUratI zakyatAM che. UrdU-arabImA 'ane'nA arthamAM 'o' avyaya che- jAna-o-jigara vageremA che tema. rAsamAMnA UrdU zabdo vadhu abhyAsa mAge che. DaoN. abhaya dozI dvArA eka apragaTa stavanacovIzI saMpAdita thaI che. prabhupremanA ekanA eka viSayane bhakta kavioe keTakeTalo ramADyo che te AvI covIzIo darzAvI Ape che. hastapratanI azuddhine lIdhe athavA to sampAdakanA anavadhAna-aparicitatAne kAraNe kRtino pATha ghaNI jagyAe aspaSTa azuddha rahyo che. sta. 1, kaDI 5, sta. 2 kaDI 5 ane kaDI 2, sta. 22 nI AMkaNI vagere sthAne pAThamAM aspaSTatA rahI che. thoDA sUcita pATho
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna-27 kaDI zuddha @wr x x x 9 x u or or orww, mani azuddha vAta to vAtano gotrasUtA girisutA (?) anubhavavanta . 0vanna mati bolata bola na dISe : dIdhe / 7 puNa vIsI puNavIsI (?) (jyAM vizvA vIsa hoya tyAM poNA vIsa na hoya ?) 2 je. hare jeha re AMkaNI jAruM chorI sAvI jAo cho rIsAvI kRtimAM keTalAka zabdo dhyAna kheMce che :sta. kaDI zabda artha ajara moDuM karavU, vilaMba teja ahIM 'tela' zabda vadhu baMdha bese tarela gadheDo ? . 167 puNavIsI ? 19 4 bedabI beadabI, avinaya 23 . 4 maNika maNikAra, jhaverI 'paMcavastuka'nA svAdhyAyamA A. zIlacandrasUrie keTalIka saMdarbhayogya vAto tAravIne mUkI che. emAM 'pataMgavIthI'mAMno 'pataMga' zabda, mArI samajha mujaba, UDADavAnA pataMgano vAcaka nathI. gocarI, mAdhukarInI jema A zabda paNa 'pataMga' artAt pataMgiyA sAthe sambandha dharAve che. pataMgiyuM phUlo para kramasara jaine rasa cUsatuM nathI, ADaM-avaLu UDe che. A rIte ADA-avaLA krame gRhasthonA gharomAM bhikSA mATe javAnI rItane 'pataMgavIthI' kahI che. AkAzamAM UDatA pataMga sAthe bhikSAnI AvI tulanA thaI na zake. xx vM ac CG FM
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 89 mAhitI mAnava-sarjita durghaTanAno bhoga banela eka vidyAtIrtha - vijayazIlacandrasUri 'bhANDArakara orienTala risarca insTiTyUTa' e DaoN. rAmakRSNa gopAla bhANDArakaranI vidyAnA mAnamAM, I. 1917mAM sthapAyekheM, pUnAnuM eka vizvavikhyAta prAcyavidyA zodha pratiSThAna che. A pratiSThAnanI sthApanAmAM je vividha vidvAnoe rasa lIdho, temAM eka pramukha ane sakriya jaina vidvAn purAtattvAcArya muni jinavijayajI paNa hatA. I. 1981mAM ame A pratiSThAnanI mulAkAte gayelA, tyAre tyAMnA vidvAn saMcAlake muni jinavijayajIne 'saMsthAnA sthApako paikI eka' tarIke AdarapUrvaka yAda karelA, te hajI yAda rahyu che. A pratiSThAnamAM hajAro hastaprationo je durlabha saGgraha che; temAMnA moTA bhAganA ke ghaNA badhA grantho jaina grantho che; ane tADapatrono moTo - lagabhaga pUro vibhAga jaina granthono ja gaNI zakAya tevo che. jaina hastapratio, varNanAtmaka sUcipatra, vikhyAta jaina vidvAn DaoN. hIrAlAla ra. kApaDiyAe taiyAra kareluM, je Azare cauda granthomAM pratiSThAna dvArA ja mudrita thayeluM. to DaoN. eca.DI.velaNakarano prakhyAta 'jinaratnakoza-1' paNa ahIMthI ja taiyAra thaI bahAra paDelo. jarmanInAM jaina viduSI zrAvikA subhadrAdevI (zArloT krAUjhe) no durlabha granthasaGgraha paNa A pratiSThAnamAM ja sacavAyo che. ane jainAgamonI bhASA 'prAkRta'no bRhat koSa nirmANa karavA- eka adbhuta vidyAkArya paNa, hAla, A ja pratiSThAnamAM cAlI rahyaM che. A che jainono bhAM.o.ri.i. sAtheno anubandha. tAjetaramAM (jAnyuArI 5, 2004)ja pUnAnI 'sambhAjI brigeDa' nAmanI maNDalInAM eka moTAM ToLAMe bhANDArakara pratiSThAna para hiMsaka humalo karyo, ane na kalpI zakIe tevU-teTaluM nukasAna pahoMcADyuM. humalo karavAnuM kAraNa e hatuM ke USA nA jemsa lene nAmanA eka vidvAne 'zivAjI : e hindU kiMga ina islAmika inDiyA' nAme saMzodhanAtmaka grantha lakhelo, ane
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 anusaMdhAna-27 temAM potAne sahAya karavA badala pratiSThAnano tathA teno vidvAnano RNasvIkAra karelo. A granthamA lekhake zivAjI viSe amuka kharAba vidhAno karelA, je viSe vidvAnoe asahamatI jAhera karelI; sarakAre te grantha para pratibandha paNa mUkI dIdho hato, to prakAzakoe te pustaka pArcha paNa kheMcI lIdhuM hatuM. Ama, ghasAtuM lakhavA badala je paNa pratikAra thavo ghaTe te thaI gayo hato, ane prakaraNa para pUrNavirAma kyAranuya mUkAI gayuM hatuM. Ama chatAM, A ToLAMne acAnaka krodha AvI gayo, ane pelA lekhakane A pratiSThAne sandarbho pUrA pADyA hovAnA pratiSThAnanA aparAdhane yAda karIne te ToLAMe saMsthA para humalo karyo. humalAmA sAmela Azare 150 jaNAe pratiSThAnane zuM ane keTaluM nukasAna pahoMcADyuM, teno aMdAja, vibhinna vRttapatromAM chapAyelI nIce saMgRhIta vigato jotAM AvI jaze : 'gujarAta samAcAra' (amadAvAda AvRtti, tA. 6-1-2004) jaNAve che ke "aMdAje doDhaso jeTalA loko alaga alaga vAhanomAM besIne AvyA hatA. temaNe sUtroccAro karavA sAthe saMzodhana saMsthAnA sampUrNa parisaramAM toDaphoDa karI hatI. keTalIka durlabha hastaprato sahita hajAro pustakone AgamAM jhIMkIne nukasAna pahoMcADavAmAM AvyuM hatuM- ema kahIne polIse umeryu ke A ToLAMe atyanta jUnA hastalikhita tAlapatra, kaMpyUTaro, jeroksa mazIno vagere je hAthamAM AvyuM teno bhUko bolAvyo hato. temaNe pharnicarane paNa ghaNuM nukasAna pahoMcADyuM hatuM." beMgalora-jayapurathI prakAzita thatA hindI dainika 'rAjasthAna patrikA' nA tA. 25-1-2004nA aMkanA ravivArIya pariziSTamAM, vANI bhaTanAgaranA lekha 'virAsata para kahara'mAM jaNAvyuM che ke, "saMbhAjI brigeDa ke kAryakartAoMne virAsata-saMrakSaNa meM saMlagna isa saMsthA para apanI krodhAgnikA kahara ddhaayaa| hajAro durlabha pANDulipiyoM, prAcIna pustakoM evaM tADapatra abhilekhoM ke saMgraha se sajA adhyayana aura anusandhAna kA yaha mandira aba ujADa najara AtA hai / .... toDaphoDa kI ghaTanA ke daurAna insTUTyaTa meM saMrakSita 18000 pustakeM aura tIsa hajAra durlabha pANDulipiyAM virAsata ke kathita paharedAroM
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 kI krodhAgni kI bheMTa caDha gaI / muMDakaTTa gaNeza pratimA aura 1935 kA haidarAbAda ke nijAmakA elbama tathA anya mahattvapUrNa saMgraha curA lie ge| aitihAsika mahattva kI zodha adhyayana meM sahAyaka pustakoMkA naSTa ho jAnA una anusandhAnakartAoM aura vidvAnoM ke lie kitanA hRdayavidAraka hogA, jinhoMne isa saMsthAna ko UMcAiyoM taka pahuMcAne ke lie apane jIvana kA pala pala samarpita kiyA hai| vizeSakara una sabhI 30000 pANDulipiyoM kA naSTa ho jAnA, jo saMsthAna ke parisara meM 50 AlamAriyoM meM saheja kara rakhI huI thI / " 91 pratiSThAnanI gavarniMga kAunsilanAM adhyakSa lIlA arjunavADakarane TAMka rA.pa. noMdhe che ke, "bhAM. o. ri. i. ke nukasAna se bhAratIya virAsatako gaharA dhakkA lagA hai / usake lie phirase pairoM para khar3A honA muzkila hai / " to beMgalorathI pragaTa thatA saMskRta mAsika 'sambhASaNa sandeza' nA phebruarI 2004nA aMkamAM 'abhibhUtaM hi bhANDAram' zIrSakathI ApavAmAM Avelo sacitra hevAla jaNAve che ke, , "chatrapate: zivAje: jayaghoSaM kurvantaH te kAryakartAraH saMsthAyA granthAlaye vidyamAnaM 'zivacaritra' granthasaGgrahaM eva prathamaM abhibhavanti, tasyaiva saGgrahasya nitarAM hAniM kurvanti iti tu daivadurvilAsa eSaH / granthAlaye surakSitAnAM grantharAzInAM adhaH pAtanaM chedanaM, upaskarasya hAniH saGgaNakAnAM vinAzaH, pANDulipisaGgrahasya vinAza: iti teSAM krodhAbhivyakteH prathamaM phalam / granthAlaye darzanIye sthale sthApitA bhagavatyAH sarasvatyA mUrttiH etaiH khaNDazaH kRtA / chatrapateH zivAjimahArAjasya ca citraM nAzitam / bhAratavidyAyAH saMskRtasya ca adhyetRNAM viduSAM chAyAcitrANi tailacitrANi ca samUhena sphAlitAni khaNDitAni ca / saMsthAyA mukhyasabhAgRhe sthApitaM rAmakRSNa - gopAla - bhANDArakara mahodayasya mahat tailacitraM tasya ca mUrtiH AhatavastuSu anyatame / tatraiva bhANDArakaramahodayena saMsthAyAH sthApanAsamaye samarpitasya granthasaGgrahasya mahatI hAniH abhavat / eteSu vinAzakeSu 72 janAH ArakSibhiH dhRtAH / teSAM viSaye vidhikAryamidAnIM pracalati / te daNDitAH cedapi aprApyAnAM granthAnAM vastUnAM ca yA hAniH asmin prasaGge saJjAtA, sA kathaM paripUryeta iti mahAn
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdhAna- 27 praznaH / gambhIrasya adhyayanasya kRte AvazyakI zAntiH yA vikhaNDitA sA kathaM punarAyAti iti samasyA / kiM nAma etena vinAzena sAdhitaM iti prazna: vAraMvAraM sarveSAM saMskRtipremiNAM manastu utpadyate / " 92 khng upara uddhRta akhabArI uddharaNo eTalAM spaSTa che ke tenA parathI ja thayelA nukasAnano aMdAja maLI Ave che. koSa-prakalpane paNa bhAre hAni pahoMcI hovAnA hevAla che. koI paNa granthapremI, vidyAbhyAsI ane saMskRtipremInA hRdayamAM gherI coTa vAge ane kadI na Thare evI vedanA anubhavAya evI A durghaTanA che. hA, durghaTanA ja- paNa mAnavasarjita ! A vidyAdhvaMsa. joIne, amerikAe irAka para karelA AkramaNa pachI tyAMnA purAtattvIya saGgrahAlayomAM, sapheda tvacA dharAvatA videzIoe calAvelI sAMskRtika lUMTanuM sahaja smaraNa thAya. vizvanI eka prAcInatama, mesopoTemiyAnI sabhyatAnA aitihAsika dastAvejI purAvAo, e kahevAtA zikSita gorA lokoe je rIte lUMTyA ane vage karyA, te jotAM temanA zikSaNanuM ane pUnAmAM vidyAdhvaMsa karanArA ToLAnA zikSaNanuM gotra eka ja hovuM joIe tevuM lAge. jo tADapatro ane hastapratione, uparokta hevAlomAM thayelA varNana pramANe, kharekhara nukasAna thayuM hoya ane koI paNa rIte vinAza thayo hoya, to te khUbaja zokajanaka che. vizeSataH jaino mATe ane jainolojInA abhyAsIo mATe khAsa. kemake agAu jaNAvyuM tema A saGgrahamAM aneka durlabha jaina Agama, zAstra tathA vividha viSayanA granthonI pothIo hatI; jemAMnI keTalIkanI to bIjI prati paNa anyatra nahi hoya. e rIte vicArIe to, ApaNA saune thayelI A moTI ane kadI pUrI na zakIe tevI khoTa-hAni che, temAM zaMkA nathI. aneka saMsthAo, sarakAra, loko A pratiSThAnane thayelAM Arthika nukasAna bharapAI karavA mATe AgaLa AvyA hovAnuM jANavA maLe che. pUnAnA jaina saMghane paNa ucita sahAya karavA mATe preraNA ApI che. karaze. paraMtu, rahI rahIne UThato ane ghoLAto savAla eka ja che ke Arthika tathA bhautika khoTa to pUrAze, paNa je prAcIna pothIo naSTa thaI haze, tenI khoTa zI rIte pUrAze ? .
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ March-2004 93 (pUravaNI) Azvasta kare tevo vAstavika vRttAnta bhANDArakara insTiTyUTa, pUnAmAM thayela sAMskRtika nukasAnanI vigato meLavavA mATe karavAmAM AvelA patravyavahAramAM jANavA maLe che ke tyAMnA hastapratisaGgrahane vizeSa nukasAna nathI pahoMcyu, ane te salAmata rIte bacI gayo che. koza-kAryAlayanAM DaoN. nalinIbena jozI potAnA tA. 23-22004nA patramA lakhe che ke- "hAni to sacamuca bahuta huyI lekina vaha saba kA~ca, kapATa, phaina, khiDakiyAM, TebalakursiyAM, kompyuTara Adi bhautika vastuoMkI hI jyAdAtara huI / gaNeza pratimA, Albama gAyaba hue aura vidvAnoM ke tailacitra bhI prAyaH naSTa hI ho gaye / sabhI 1 lAkha kitAbeM aura lagabhaga 10,000 pANDulipiyA~ alamAriyoM se nIce girakara dabI avasthAmeM paDI huI thI / zukra hai ki sabhI pANDulipiyA~ surakSita hai / kisI kI bhI corI nahIM huI / eka bhI kitAba aura pANDulipi jalAyI nahIM hai / matalaba hai ki hamArI dharohara prAyaH surakSita hai / bAkI kampyUTara va. sabhI maulyavAn vastuoMkI pUrI toDa-phoDa huyI hai / pUnA kI lagabhaga 50 jaina mahilAoMne lagAtAra cAra dina kAma karake 10-15 hajAra kitAba ThIka-ThIka kiye / prAkRta-DikzanarI vibhAga to do dinameM vyavasthita kiyA / pUnA ke lagabhaga 200 vidyArthIyoMne mena lAyabrerI ke lie sahayoga kiyA / Arthika sahAyatA bhI Ama AdamI se lekara udyogapati taka sabhI kara rahe haiN| Apa aMta:karaNa meM bahuta vyathita na hove kyoMki jo hAni huI hai vaha pUrI karane lAyaka hai aura kareMge / " A vRttAnta khUba Azvasta karanAro che. alabatta, pothIo nIce nAkhavI ane te para kapATo nAkhavA; kapATo taLe pothIo dabAI jAya, to
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 anusaMdhAna-27 amuka aMze. pratone nukasAna thayuM to hoya ja. uparAMta, bhAgavatanI mUlyavAna (prAyaH sacitra) pothIne phADI nAkhavAmAM AvyAnI tasavIra to 'sambhASaNa sandeza'mAM chapAI paNa che. eTale eTaluM nukasAna paNa ochu to nathI ja. chatAM prathamadarzI samAcArone kAraNe hajAro pratio naSTa thayAnI je dahezata jAgI hatI, te A patramAMnI vigatothI dUra thAya che, ane rAhata thAya che. jaina mahilAonI sakriyatA paNa khUba abhinandanIya gaNAya tevI che. jJAna ane jJAna-saMsthA e sahu koInI sahiyArI milakata che, ane tenA para Apatti Ave tyAre tenA nivAraNa mATe doDI jaq e ja vivekI janonuM zreSTha kartavya che, te Adarza te mahilAo tathA te vidyArthIoe caritArtha karI batAvyo che. daramyAna, pUnAnA jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMghe paNa udAratApUrNa sahAya karavAnuM nakkI kayuM che.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ kartA. / sampAdaka anu.naM. | pRSTha muni bhuvanacandra kRti. a aThotaraso nAmeM pArzvanAtha stotra anusandhAna-21, vihaMgAvalokana A. AtmasaMvAdaH 24 / 4-8 23 / 72-78 | vijayazIlacandrasUri / 20 / 30-94 maho. zrIyazovijaya | Adi stava (te dhannA. stotra AjJA stotra AryavedaH jainaveda A.pradyumnasUri / 24 munikalyANakirtivijaya| 21 vijayazIlacandrasUri | 21 1-3 39-40 45-55 sAMkaLiyuM : 'anusandhAna' 19 thI 26 aMkornu saMkalana : sAdhvI dIptiprajJAzrIziSyA sAdhvI cAruzIlAzrI brahma sA.dIptiprajJAzrIjI. upadezakuzala kulaka upayogI mAhitI | 24 19 / / 79-87 137 RSabhatarpaNaH jaina kriyAkAMDa viSayaka eka sarasa kRti vijayazIlacandrasUri | 21 / 10-19
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRti. ka. kamma battIsI karma prakRti-saMkSepa vivaraNam (apUrNa) maho. zrI yazovijaya kriyAvAdI AdI 363 pAkhaNDI svarUpa stotra kriyAvAdi-Adi 363 pAkhaNDI svarUpa stotra avacUri sahita kumArasambhavAdi mahAkAvyacatuSkarItyA stotracatuSTayI kRSNa-balabhadra gIta keTalAka prakIrNa laghu racanAo amRtadhuna tIrthaMkara stavana mevADa ko kavita suprabhAtaM stavana kartA. ajJAta ravisAgaragaNi ajJAta ajJAta kavijinendra ajJAta sampAdaka anu.naM. pRSTha 21 'munikalyANakIrtivijaya vijayazIlacandrasUri 22 munikalyANakIrtivijaya 21 munikalyANakIrtivijaya 22 vijayazIlacandrasUri rasIlA kaDIA vijayazIlacandrasUri vijayazIlacandrasUri vijayazIlacandrasUri vijayazIlacandrasUri 23 24 20 20 20 20 35-38 4-6 33-34 27-31 30-46 98 - 102 98-99 96-97 99 - 102 97-98 96 anusaMdhAna - 27
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ kartA. sampAdaka anu.naM. | pRSTha March-2004 paM. municandra | Do. rasIlA kaDIA / 23 / 60-62 | kRti. koThArI polanA cintAmaNi pArzvanAtha- stavana ga. granthAvalokana : itihAsanA ajJAta pradezamA svairavihAra "nirgrantha aitihAsika lekha samuccaya" gautama svAmI- stavana gautama-sudharma gaNadhara bhAsa ca. caturviMzati jinastavanam caturhArAvalI citrastava (savRttika) muni bhuvanacandra . 19 muni jinasenavijaya muni jinasenavijaya 56-61 132 133-134 / 25 53-58 bhuvanahitAcArya vinayasAgara Agamika zrIjayatilakasUri / vijayazIlacandrasUri / 20 1-29 cAra jinastutio: zrI AdinAtha stuti (kuTumbanAma garbhitA.) paM. bhaktisAgaragaNi | | muni dhurandharavijaya 18-20 97
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ kartA. saMpAdaka patra. anu.naM. ravisAgara munidhurandharavijaya 23 / 20 kRti. zrImagasIpura pArzvanAtha stavana (kuTumbanAmagarbhita) zrIyugAdideva vijJaptikArUpa (sukhabhakSikA garbhita stotra.) zrI vIrajina stotra. (sukhAsikA garbhitam) cyAra dhyAna vicAra leza cintAmaNi pArzvanAtha stavana ravisAgara munidhurandharavijaya 23 / 21-22 / 23 upAdhyAya nemisAgara muni dhurandharavijaya DaoN. mAlatI ke. zAha - DaoN. rasIlA kaDIA 22-23 23 / 47-56 24 / 102-105 - vijayazIlacandrasUri 32-40 | jina pUjA vidhi : madhyakAlIna vidhAna jina stavana bhavavirahAGka zrIharibhadrasUri vijayazIlacandrasUri 22 / 1-3 Ta. TraeNkanoMdha : upA.vinayavijayajInI ziSya paraMparA viSe anusaMdhAna-27 vijayazIlacandrasUri
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ kartA. anu.naM. sampAdaka vijayazIlacandrasUri vijayazIlacandrasUri pRSTha 106 25 March-2004 hemAcArya 62 kRti. jaina dharma vize bhrAnta dhAraNAo jJAnasAra te dhannA. stotra viSe 'patiyAlA'nA rAjamahelamAM jaina bhIta citra bhagavAna mahAvIranA AhAra saMbandhI bhramaNA yuga bhinnaH kartA bhinnaH kalpanA tulyaH be rasaprada udAharaNo eka pAThanI samasyA vijayazIlacandrasUri vijayazIlacandrasUri 106-10 135-136 vijayazIlacandrasUri vijayazIlacandrasUri 106-108 109-110 trilokasthitajinagRhastava | RSi vidyAvardhana | muni kalyANakIrtivijaya 41-44 na navAM prakAzano (mAhitI) navAM prakAzano (mAhitI) navAM prakAzano (mAhitI) navAM prakAzano (mAhitI) navAM prakAzano (mAhitI) 66-68 88-91 120-122 109 131-133 66
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRti. kartA. sampAdaka sampAdaka anu.naM. | pRSTha 8 navI mAhitI : videzamA rahelI mUlyavAna jaina hastapratonAM keTaloga mATe be karoDa rU.nI jAherAta karatA zrIvAjapeyI nAnA-chandomaya zrI neminAtha stavana nema-rAjula lekha muni vimalakIrtivijaya DaoN. rasIlA kaDIA 69-70 24-29 119-121 pa. ma. vinayasAgara ma. vinayasAgara 129-130 100-102 patracarcA. - mahopAdhyAya sahajakIrti -- vibudhapadavijJapti paripatra viSe thoDaMka prakAzana mAhitI prakAzana mAhitI pramANasAra pro. DaoN.ke.Ara.candranI ciravidAya A. pradyumnasUri 64-65 111-114 64-68 18-43 munIzvarasUri vijayazIlacandrasUri anusaMdhAna-27 71
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ kartA. saMpAdaka patra. anu.naM. / kRti. ba. baladevamuninI sajjhAya March-2004 DaoN. rasIlA kaDIA / 23 / 57-59 mahAvIra jinastavana mAtRkA-zlokamAlA municandrasUri guruguNa gahuMlI kavi RSabhadAsa zrIvallabhopAdhyAya vijayazIlacandrasUri vinayasAgara A. pradyumnasUri 122-128 101-115 75-77 ratanaguru rAsa rANabhUmIzavaMzaprakAza (raghuvaMza)TIkAnI paricayAtmaka bhUmikA 'raghuvaMza' dvitIya sarga TIkA DaoN. rasIlA kaDIA u. meghavijayajI muni kalyANakIrti vijayazIlacandrasUri A. vijayanemisUri | muni dharmakIrtivijaya 63-68 44-52 1-7 la. lAbhodayarAsa vijayazIlacandrasUri 25 / 62-74 vratavicArarAsa RSabhadAsa vijayazIlacandrasUri / 1-112 101
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ kato. kRti. sampAdaka anu.naM. | pRSTha 3 103-105 9-40 26-28 vasudhArA dhAraNI ane 'vaso'rnu vasudhArA maMdira vija(ya)vallIrAsa vijJaptikA saMgraha - kulamaNDanasUri vijJapti - guNaratnasUri vijJapti caturmukha zrI mahAvIra stavana jJAnasAgarasUri vijJapti mahattarAzrIcAritracUlAvijJapti sImaMdhara svAmi vijJapti vihaMgAvalokana vihaMgAvalokana vihaMgAvalokana za. zatrujayacaityaparipATikA-stotra | zrutAsvAdaH vijayazIlacandrasUri zaMkarakavi | vijayazIlacandrasUri munikalyANakIrtivijaya munikalyANakIrtivijaya munikalyANakIrtivijaya paM. dharmazekhara gaNi | munikalyANakIrtivijaya munikalyANakIrtivijaya munikalyANakIrtivijaya paM. dharmazekharagaNi | munikalyANakIrtivijaya ___ muni bhuvanacandra ___ muni bhuvanacandra muni bhuvanacandra 28 30-31 23-26 29-30 31-32 138-143 56-62 97-99 ajJAta | A. vijayaaravindasUri | 26 ___ vi. zIlacandrasUri 116-118 1-17 anusaMdhAna-27 sakalacandragaNi
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ kartA. sampAdaka anu.naM. pRSTha kRti. . March-2004 SaTprAbhRtamAMdantya nakAranA prayoga SaTprAbhRtamAM vibhakti rahita zabdarUpa DaoN. zobhanA Ara. zAha DaoN. zobhanA Ara. zAha 88-91 92-95 munikalyANakIrti / labdhivijayakavin lAvaNyasamaya sajjhAya-zlokAdi saMgraha khimA paMcAvannI jIbha sajjhAya 3 mitra upanaya sajjhAya | dazArNabhadra rAjarSi zloka nArI svarUpa prarUpaNa svAdhyAya nihvava vicAra sajjhAya balabhadraRSi sajjhAya vizasthAnaka nAma svAdhyAya zAntinAtha zloka zrAvakanA pAMtrIza guNanI sajjhAya vAcakanayasundara guNavijaya muni Rddhivijaya * * - - * * * * * * * 41-78. 42-47 55-56 56-58 65-67 47-49 56-58 49-51 71-72 67-68 72-73 sAliga guNavijaya guNavijaya guNavijaya 103
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ kartA. sampAdaka anu.naM. | 104 pRSTha padmakumAramuni hemavijaya 68-71 51-52 54-55 74 kRti. zloka bandhena zrI zaGkezvara pArzvanAtha stavana. saMsAra svarUpa sajjhAya samatA sajjhAya siddha-svarUpa svAdhyAya hita zikSA bola sajjhAya saptanaya vivaraNa samudrabandha citrakAvya : eka paricaya samudrabandha AzIrvacana sametazikharagirirAsa sarasvatI-bAra mAso sarasvatI stotra sAMkaLiyuM : anusaMdhAna 13 thI 18 | haMsa sAdhu ajJAta vijayazIlacandrasUri vijayazIlacandrasUri vijayazIlacandrasUri gulAbavijaya vijayazIlacandrasUri muni bhudhara vijayazIlacandrasUri zrI dayAsUri ? | sAdhvI dIptiprajJAzrI 53-54 1-9 7-11 12-26 42-52 59-61 20-22 aMkonuM 144-164 1-17 siddhamAtRkA prakaraNa dIptiprajJAzrI-cAruzIlAzrI siddhasenasUri | vijayazIlacandrasUri tathA muni dhurandharavijaya 25 anusaMdhAna-27
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ kRti. kartA. patra. anu.naM. stavana saMpAdaka paM. kesara rasIlA kaDIA hIra sAgara | muni jinasenavijaya vAcaka mukti saubhAgya DaoN. abhaya dozI 96-98 113-131 78-96 March-2004 stavana covizI stavana covIsI gaNi vijayazIlacandrasUri 69-71 115 vijayazIlacandrasUri 119 strItIrthaMkara mallinAthanI pratimAo smRtizeSa zrI bhaMvaralAla nAhaTA svAdhyAya merutuGgasUrinA 'prabandhacintAmaNi'mAM keTalIka dhyAnapAtra bAbato rAjazekharasUri kRta prabandhakoza gata keTalIka noMdhapAtra bAbato lalitavistarA haribhadrAcAryaracita svopajJa vRttiyuta paJcavastuka prakaraNamAthI pasAra thatAM jaDelu vijayazIlacandrasUri vijayazIlacandrasUri 53-55 53-55 vijayazIlacandrasUri 25 103-105 105
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________