________________
16
अनुसंधान-२७
कपटाचार्य, मडाहडगच्छे चक्रेश्वरसूरि. आ तबक्कानां नामो साथे लखायेल बाबतो ऐतिहासिक अन्वेषणनी विशेष अपेक्षा राखनारी लागे छे. १. उद्योतनसूरिना प्रतिबोधित अरुणराजाए शत्रुजयपर्वत पर 'अरुणविहार' बनाव्यो, ते कयो ? क्यां ? क्यारे ? इतिहासमां तेनी नोंध केम नथी ? २. हूंबड एटले दिगम्बर एम आजे मनाय छे. वास्तवमां हूंबड ज्ञाति हती, ते परथी गच्छ पण थयो, अने ते श्वेताम्बरो पण हता, तेवं आना उल्लेखथी फलित थाय छे. ३. आर्य खपुटाचार्य नामना मान्त्रिक आचार्य थयेला, ते करतां आ आर्य कपटाचार्य जुदा होवार्नु मानवू ठीक लागे छे. अने जो ते तथा आ एक ज आचार्य परत्वे होय, तो कालव्यत्यय थयो गणाय. 'कवड' यक्ष साथेना सम्बन्धने कारणे कपटा(डा)चार्य नाम पड्युं होवू जोईए. ४. चक्रेश्वरसूरिए माणिभद्रयक्षने प्रतिबोध कर्यो, ते यक्ष अंगे पण शोध थवी आवश्यक गणाय.
___ पूर्णिमापक्षना धर्मघोषसूरि तेमना शिष्य सुमतिसूरिनी वात अनेरी वर्णवी छे. तेमणे कोंकण देशमा विहार करीने हजारो माछीमारोने प्रतिबोधी हिंसा छोडावी, १८ लाख मत्स्यजालो बळावी, ए एक अद्भुत घटना गणाय. छीपा लोकोने जैन बनावी 'भावसार' श्रावक बनाव्या तथा ते भावसारोए शत्रुजय पर 'मोल्हावसही' देरासर कराव्यानी वात पण जैन इतिहासमुं रोमांचकारी प्रकरण छे. छेवटे पिप्पलगच्छना धर्मदेवसूरिनी जिकर छे.
आगळ 'शत्रुञ्जयमाहात्म्य'ना रचनार धनेश्वरसूरिनो उल्लेख छे. ते चित्रावालगच्छना हता. श्रीदेवधिगणिना सहयोगी धनेश्वरसूरि ते आ नथी, ते तो स्वयंस्पष्ट छे. ते जोतां 'शत्रुञ्जयमाहात्म्य' १२मा शतकनी रचना होवानु,
आ उल्लेखथी सिद्ध थई जाय छे. 'बृहट्टिप्पनिका मां श. माहात्म्यने 'कूटग्रन्थ' तरीके ओळखाव्यो छे, तेनुं रहस्य बे धनेश्वरसूरिने एक मानीने प्राचीनना नामे ते ग्रन्थ मानी लेवायो हशे, ए ज जणाय छे. पण हवे, आ स्थाने प्राप्त स्पष्ट उल्लेख अनुसार, चित्रावालगच्छीय धनेश्वरसूरिनी ते रचना होवार्ने निश्चित थतुं होय, तो तेने 'कूटग्रन्थ' कहेवानी के मानवानी अगत्य रहेती नथी. छेल्ले पूर्णतल्लगच्छना श्रीहेमाचार्य, नाम-काम वर्णव्युं छे.
ते पछी कर्ता पोताना गच्छनी वात मांडे छे. ते गच्छ राजगच्छ, वृद्धगच् के वडगच्छना नामे जाणीतो छे, अने तेमां प्रसिद्ध मानतुङ्गसूरि तथा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
