Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ | I namo namo namUnarvasAsa .. Agamasa saTIka anuvAda (19 anuvAda zreNI sarjaka - muLA TIyara chAsAgara
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda bAlabrahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmaladasaNassa pa.pU. zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurabhyo nama: AgamasaTIka anuvAda jIvAbhigama-3 ] - anuvAda-zreNInA sarjaka : Agama saTIka anuvAdanA A bhAga - 19 mAM che.. "jIvAbhigama"-upAMgara-3nI... - pratipatti-1-mAM jaMbUDhIpAdi dvIpasamudrAdhikAra - pratipatti-4thI AraMbhIne pratipatti-9 sudhI - sarvajIva pratipatti saMpUrNa muni dIparatnasAgara tA. 23/10/2009 zukravAra 2066 kA.su.pa Agama saTIka anuvAda bhAga 1 thI 42 saMpUrNa mUlya-rA-10,000 - x - x - x - x - x - x - x - 0 zrI zruta prakAzana nidhi 0 saMparka sthaLa) Agama ArAdhanA kendra, zItalanAtha sosAyaTI phleTa naM. 13, cothe mALe, vhAI senTara, khAnapura, amadAvAda. & TAIpa seTIMga -: mudraka :zrI mahAkAlI enTaraprAIjha navaprabhAta prinTIMga presa cAMdaloDiyA, amadAvAda. || ghIkAMTA roDa, amadAvAda. (M) 9824419736 | ||| Tel. 079-25508631 19/1]
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ RNasvIkAra AgamasUtra saTIka anuvAda Suo Yi Ji Ji Qi D 0 vaMdanA e mahAna AtmAne che vikrama saMvata-2061mAM phAgaNa suda-3 no divasa ane maMgalapArekhanA khAMcAmAM zrI zAMtinAtha paramAtmAnI varSagAMThano prasaMga, atibhavya ane ghaNI ja lAMbI rathayAtrAnA prayANanI ghaDIe, AgamonA TIkA sahitanA anuvAda karavA mATenI manobhAvanAnuM jemanA mukhethI vacana prAgaTya thayuM, aMtaranA AzIvadi, sUrimaMtrathI abhimaMtrita vAsa cUrNano zepa ane dhanarAzinI javAbadArInA yathAzakya svIkAra saha jemanI kArya preraNAnI saravANImAM bhIMjAtA mArA cite AzirSa anero harSollAsa anubhavyo. jemanI hayAtI daramyAna ke yAtI bAda paNa, jemanA nAmasmaraNa mAtrathI A kArya vitarahitapaNe mUd svarUpane pAmyuM, evA... pUjya AcAryazrI hacamacaMdrasUrIzvarajI manA caraNa kamaLamAM sAdara koTIza vaMdanA D Agama saTIka anuvAdanA A bhAga - 19 ] nI saMpUrNa dravya sahAyanA preraNAdAtAzrI pa.pU. A.deva zrI bhaktisUrIzvarajI ma.nA samudAyavartI mi pUjya AcAryazrI icakacaMdrasUrIzvarajI D D D D D 0 kema bhUlAya e gurudevane paNa ? 0 cAstri prati aMtaraMga prItithI yukta, aneka AtmAone pravajyA mArge prayANa karAvanAra, saMyamamUrti, prati varSa upadhAna tapa vaDe zrAvakadharmanA dIkSA dAtA, zArIrika samasyAo vacce paNa baMne zAzvatI oLInI ArAdhanAne na cUkanArA, sAgara samudAyamAM gacchAdhipati padane zobhAvanArA ane samartha ziSya parivArayukta evA mahAna vibhUtiratnapUjya AcAryazrI devendrasAgarasUrIzvarajI ma. jemanA AjIvana aMtevAsI, zAsanapabhAvaka pUjya AcAryazrI harSasAgarasUrijI ma.sA. jemaNe A anuvAda kArya mATe ghaNAM varSo pUrve preraNA karelI ane A kArya sAvaMta pAra pahoMcADavA mATe vipula dhanarAzi mokalAvI. ukata baMne AcArya bhagavaMtonI asIma kRpA ane teo dvArA prerita saMdho thakI thayela dhanavarSanA baLe prastuta kArya mUrtasvarUpa pAmyuM. teozrInI preraNAthI lAbhalenAra zrI bhAvanagara jaina cempUsiMgha bhAvanagara D |
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyasahAyako anudAna dAtA Agama saTIka anuvAdanA koI eka bhAganA saMpUrNa sahAyadAtA saccAstri cuDAmaNI pUjya gacchAdhipati sva AcAryadeva zrImad devendrasAgarasUrIzvarajInA AjIvana aMtevAsI sadguNAnurAgI pUjya AdevazrI harSasAgarasUrijI ma.nI jJAnaanumodaka preraNAthI prerita zrI aThavAlAInsa jaina zvetAMbara mUrtipUjaka saMgha tathA zrI zeTha phUlacaMda kalyANacaMda jhaverI TrasTa, surata. 16 bhAgonA saMpUrNa sahAyaka thayela che. paramapUjya saraLa svabhAvI, bhadrika pariNAmI, zrutAnusagI sva AcAryadevazrI vijaya cacaMdrasUrIzvarajI ma.sA.nI punita preraNAthI 10 bhAgo mATe nIcenA saMgho sahAyaka thayA che. (1) zrI maMgalapArekhano khAMco, jainasaMgha, amadAvAda (2) zrI bhAvanagara jaina zvebhU.pU. saMgha, bhAvanagara (3) zrI AdinAtha jaina zve mU.pU. saMgha, navasArI (4) zrI girirAja sosAyaTI AdinAtha jaina saMgha, boTAda (5) zrI jaina zve mU.pU. tapAgaccha saMgha, boTAda (6) zrI pArzvabhaktidhAma jaina dhArmika TrasTa, taNasA be bhAga. be bhAga. be bhAga. be bhAga. eka bhAga. eka bhAga. [paramapUjya AcAryadeva zrI RcakacaMdrasUrIzvarajInI preraNAthI temanA samudAyavartI zramaNIvaryAo taraphathI prApta sahAyanI noMdha AgaLa che.]
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda suvizAla gacchAdhipati AcAryadiveza zrImad vijaya rAmacaMdra sUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavartI vaiyAvacca parAyaNa paMnyAsa pravara zrI vajasenavijayajI ma.sA.nI preraNAthI eka bhAgazrI hAlAratIrtha ArAdhanA dhAma, vaDAliyA, sIMhaNa, taraphathI Agama saTIka anuvAda zreNInA sarjaka munizrI dIparatnasAgarajInI preraNAthI A be dAtAoe maLIne eka bhAga mATe sahAya karI che. (1) zrI jaina mUrti saMgha, thAnagaDha (2) zAha haMjArImalajI bhUramalajI, karnala. | padma kriyAvita prabhAvaka, Adeya nAmakarmaghara svastha AcAryadiva zrImadavijaya kacakacaMdrasUrIzvarajIthI prerita punyavatI pramANIvaonI preraNAthI prApta anudAno 1- vardhamAna taponidhi AcAryadeva zrImadvijaya bhaktisUrIzvarajI samudAyavartI milanasAra sAdadanIza sauprAkAzrIjInI preraNAthI traNa bhAgo mATenI dravya sahAya prApta thaI che, te A pramANe- (1) zrI kArelIbAga, je mU0pUjainasaMgha, vaDodarA. - (2) zrI kArelIbAga, jena saMghanI zrAvikA baheno, vaDodarA. - (3) zrI bhagavAna nagarano Tekaro, jenasaMgha, amadAvAda. - suvizALa parivArayuktA sAdhIzI bhAvapUrNAzrIjI mAnI preraNAthI "zrI kSetrapAla bhakti TrasTa" - navasArI taraphathI. | 3- vardhamAna taponidhi pUjya AcAryadevazrI bhaktisUrIzvarajI ma0 nA samudAyavartI papU. sAdanIzrI dhyAna-rasAstrIjI tathA sAdanIzrI praphulitAzrIjInI preraNAthI - "zrI mAMgaroLa jaina e tapa saMgha, mAMgaroLa - taraphathI.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ dravyasahAyako 4- paramapUjyA jayazrIjI-lAvaNyazrIjI manA parivAravartInI sALIzrI satyAnaMdazrIjI ma.sA.nI punita preraNAthI "zrI gAMdhInagara jaina saMgha, beMgalora - taraphathI." 5- paramapUjya kriyArUcIvaMta A devazrI bhaktisUrIzvarajI manA samudAyavatI zramaNIva mokSanaditAzrIjI manI preraNAthI "zrI vallabhanagara jaina zvempU, saMgha, vallabhanagara, Indaura paramapUjaya AgamoddhAraka, sAmAcArI saMrakSaka, bAhuta yAdina AnaMdasAgarasUrIzvarajI ma.sA.nA samudAyavatI ta anurAgINI zramaNIvaonI preraNAthI prApta sahAyo. (1) paramapUjyA nIDaravaktA sALIzrI caMlyAzrIjI mAthI prerita 1- zrI trilokapadma ciMtAmaNidhAma jaina saMgha, aMdherI, muMbaI. -- zrI mahAvIranagara jaina daherAsarajI TrasTa, navasArI. (2) apratima vaiyAvRtyakArikA papU. malaya-praguNAzrIjI manA ziSyA susaMvAdI parivArayuktA sALI strI prazamazIlAzrIjI mahanA zrutAnurAgI ziSyA sA zrI prazamaratnAzrIjInI preraNAthI"zrI zvetAMbara jaina tapAgaccha saMgha," vAMkAnera. (3) paramapUjyA mAtRhRdayA sALIzrI amitaguNAzrIjI ma.nI preraNAthI ! - "zrI AdinAtha jaina zve. saMgha," bhopAla. (4) paramapUjyA vardhamAnatAsAdhikA, zatAvadhAnI sALIzrI amita guNAzrIjI ma.nI preraNAthI-100 oLInI pUrNAhUti nimitte karacelIyA jaina zve mahAjana peDhI," karacelIyA, surata. - - - - - -
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda (5) zramaNIvaryA bhaktirasika pUjya malayAzrIjI manA vyavaradakSa ziSyA sALIzrI hitAzrIjI manI preraNAthI zrI jaina maracanTa saMghanI zrAvikA baheno, amadAvAda. (6) paramapUjyA malaya-kaivalya-bhavyAnaMdazrIjI manA suvinitA miSTa bhASI, tapasvIranA sAnIthI pUrapakvAzrIjInI preraNAthI "sarvodaya pArzvanAtha ceriTebala TrasTa," muMbaI (Agama-sIka anuvAda sahAyasko) (1) papU. bhagavatIjI dezanAdakSAdevazrI naradevasAgarasUrijI masAnI preraNAthI - "zrI vizAzrImALI tapagaccha jJAti," jAmanagara. (2) vardhamAna taponidhi pUjya A.deva zrI vijaya prabhAkrasUrIzvarajI mae nI preraNAthI - "abhinava jaina zvebyU saMgha," amadAvAda, (3) zrutasaMzodhanarasika pUjya A devazrI munisUrijI manI preraNAthI - "zrI vijayabhadra ceriTebala TrasTa," bhIlaDIyAjI. | (4) papU. jayalAvaNyazrIjI masAnA suziSyA sArA sUryapabhAzrIjI manI preraNAthI - "zrI bhagavatInagara upAzrayanI baheno," amadAvAda. (5) paramapUjyA varadhamazrIjI manA ziSyA tapasvIratnA sAdanIzrI prItighamazrIjI manI pAvana preraNAthI. - (1) zrI pArthabhakti zremUvapUcha jainasaMgha, DoMbIvalI. - (2) zrI rAjAjI roDa cempU tapAjaina saMgha, DoMbIvalI. (6) svanAmadhanyA zramadIvayazrI samyagANAzrIjI manI preraNAthI. "zrI parama AnaMda zempU jenasaMgha, pAlaDI, amadAvAda.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano - - - - - - - muni dIparatnasAgarajI dvArA prakAzita sAhitya-eka jhalaka kula prakAranono aMka 301 -mAluiLa-mUe. 49-prakAzano A saMpuTamAM mULa Agamo che. jemAM 45 Agamo 45 alaga-alaga pustakomAM mudrita karAvAyela che. cAra vaikalpika Agamo paNa temAM samAvAI gayela che. e rIte 45 + 4 kula (49) AgamonuM A saMpuTamAM saMpAdana che. temaja pratyeka sUtrane aMte pUjya sAgarAnaMdasUrizvarajI saMpAdita Agamo tathA tenI vRttinA aMko paNa TAMkyA che. amArA A prakAzanamAM zrutaskaMdha, zataka/adhyayana/vakSaskAra/pada, pratipatti, uddezaka, sUtra/gAthA Adi spaSTatacA judA najare paDe tevI viziSTa mudraNakalAne prayojela che. pustako alaga-alaga ane nAnA kadanA hovAthI vAMcana ke kaMThastha karavAnI ati saraLatA rahe che. 45-AgamanI pUjA, pUjana, rathayAtrA ke zrI gautamasvAmI pUjanAdi mATe alaga-alaga pIstALIsa pustako hovAthI goThavaNI saraLa bane che. sAmaroso, sAmAoiso, AgamaviSayadarzana, AgamakathAnuyoganA mULa saMdarbha jovA mATe A prakAzana vasAvavuM jarUrI ja che. jenI kiMmata che rUA. 1500 -darzana-pUjana mATe AjIvana upayogI che. 2. Agama-gujarAtI anuvAda prakArano ApaNA mULa Agamo ardhamAgadhI bhASAmAM che. jeo bhASAjJAnathI vaMcita che, zAstrIya kAraNothI AgamanA abhyAsathI vaMcita rahyA che, AgamonI vAMcanA prApta karI zakatA nathI ItyAdi kAraNe Agamika padArthonuM jJAna pAmI zakyA na hoya tevA bhavyAtmAo zrI kalpasUtra mAphaka saraLatAthI AgamonuM vAMcana ane bodha prApta karI zake, temaja bhavabhIru AtmAo potAnuM jIvana mArgAnusAra banAvI zake tevuM prakAzana. sAta bhAgomAM samAviSTa 2800 jeTalA pRSThomAM pIstALIza Agamono akSarazaH anuvAda dharAvatA A "AgamadIpa" saMpuTamAM bIjA be vaikalpika AgamonuM gujarAtI paNa Apela ja che. aMdAje 90,000 zloka pramANa mULa Agamano A gujarAtI anuvAda rUA. 2000/-nI kiMmate upalabdha thaI zake che. paNa hAla tenI eka paNa nakala bacelI nathI. e ja amArA A prakAzananI lokapriyatAno pUrAvo che. aneka pUjyazrIe A gujarAtI anuvAdano svAdhyAyAdi arthe upayoga karelo che.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 AgamasUtra saTIka anuvAda 3. AgamasuttANi saTIkaM 46-prakAzano jeone mULa Agamo vAMcyA pachI tenI vistRta samaja meLavavI che. temAM rahelA padArthone UMDANathI avagAhavA che, temAM rahelA tattvo AdhArita kathA, dRSTAMta ke dravyAnuyogane jANavo che, tevA viziSTa jJAnapipAsu mATenuM amAruM A 13,000 jeTalA pRSThomAM patharAyela ane trIza bhAgomAM vibhAjIta evuM daLadAra prakAzana che. A prakAzanamAM mULa Agamo para prApta badhI ja niryuktio, 39 Agamo paranI vRtti, zeSa AgamonI saMskRta chAyA, keTalAMka bhASyo tathA cUrNio ItyAdi sarve vivecanono samAveza karAyela che. sUtro ane gAthAnA spaSTa alaga vibhAjana, pracura peregrAphasa, adhyayana, uddezaka, sUtra AdinI suspaSTa alaga peja lAIna temaja amArA mULa ane anuvAdita AgamomAM apAyelA kramAMka mujabanA ja sUtra kramAMkana tathA vyavasthita anukramaNikAne lIdhe koIpaNa pasaMdita cokkasa viSayavastu ke samagra adhyayananA vAMcanamAM saraLatA rahe te rIte A saMpuTanuM saMpAdana ane mudraNa karAyeluM che. A prakAzananA abhyAsamUlya ane saMzodhanakSetre upayogitA temaja samagra vizvamAM Agama prakAzananI AvI eka ja mAtra zrRMkhalA upalabdha hovAne kAraNe rUA. 11,000/- mUlya hovA chatAM tenI eka paNa nakala sTokamAM rahelI nathI. e ja amArA A prakAzananI mahattA sAbita kare che. 4. Agama-viSaya-darzana A eka evuM prakAzana che, jemAM 45-AgamonI vizarUpe anukramaNikA apAyela che, chatAM tenA pRSTho che. M 384. pratyeka AgamanA pratyeka sUtra ke gAthAnA viSayone e ja AgamonA sUtronA kramAMkana anusAra, atIva suspaSTa rUpe ane pRthakpRthak svarUpe apAyelI A anukramaNikAthI tame tamAro managamato-Avazyaka ke tamArA saMzodhana ane lekhanane anurUpa viSaya sahelAIthI pasaMda karI zako cho. gujarAtI bhASAmAM taiyAra karAyela A anukramaNikAthI tame amArA anuvAdita AgamomAM to mULa viSaya joI ja zako cho. taduparAMta mULa Agamo ke AgamasaTIkaM mAM paNa tamArI pasaMdagIno viSaya zodhavo A bRhat anukrama parathI khUba ja saraLa che. rUA. 400/-nI kiMmatane lakSamAM na laI tenuM upayogitA mUlya samajazo.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano 5. Agamasaikroso 4-prakAzano A zabdakoza - eTale saMdarbhasthaLa nirdeza sahitanI "Agama-DIkSanerI" jemAM tamane maLe che mULa AgamamAMthI levAyelA 46,000 zabdo ane tenA 3,75,000 jeTalA Agama saMdabha sahita mULa-ardhamAgadhI zabdonA saMskRta artha ane gujarAtI eka ke vadhu artho. cAra bhAgomAM samAviSTa 2400 jeTalA pAnAono A pustakano seTa mepalIyo kAgaLa, pAku bAInDIMga ane AkarSaka mukhapRSTha to dharAve ja che. paNa tamAre mATe tenI upayogitA che - e thI daparvatano koIpaNa zabda zodhavA mATe. tyAM phakta zabdano artha ja joIne besI nathI rahevAnuM. paNa pIstAlIze pIstAlIza AgamomAM A zabda jyAM jyAM vaparAyo hoya te-te badhAM sthAnono nirdeza paNa maLaze ja - jenA dvArA eka ja zabda ja judA judA saMdarbhamAM vaparAyo haze, to te bhinna-bhinna saMdarbhayukta artha ke vyAkhyA paNa jANI zakAze. - vaLI AvA saMdarbho jovA mATe tamAre judA judA prakAzanonA Agamone pheMdavAnI koI jarUra nathI. tame mAtra amAruM gAmasuttapi- saMpuTa sAthe rAkho. tamAre upayogI zabdo mULa Agama ke Agama-saTIkaM mAM maLI ja javAnA 6. AgamanAmakoso Agama zabdakozanI eka pUraka DIkSanerI te A "Agama nAmakoza". A prakAzana AgamasaTIkaM mAM AvatA nAmo (kathAo)nI DIkSanerI che. A DIkSanerImAM kathAnA pAtronA nAmo to kakkAvArI kramamAM ApelA ja che. sAthe sAthe te pAtro ke nAmono saMkSipta paricaya paNa che. tamAre mULa Agama uparAMta niryukti, bhASya, mUrti ke vRttimAM jo A nAma ke te nAma sAthe saMkaDAyela kathA ke daSTAMta jANavA che to amArI DIkSanerImAM tete nAmane aMte nirdeza karAyela Agama saMdarbha jovo. Agama saMdarbha jotAM ja tamane te saMdarbhavALA AgamanuM nAma, paMcAMgIno prakAra ane sUtrakama maLI jaze. jenA AdhAre tame te kathA ke daSTAMtano sahelAIthI abhyAsa karI zakazo. A nAmakozanuM mahattva to tyAre ja samajAya jyAre eka ja nAma dharAvatA ekathI vadhAre pAtrono alaga-alaga parIcaya ke judI judI kathAo tamane jovA maLe. te paNa phakta rU. 200/-nI kiMmatamAM. saMdarbha mujaba kathA jovA mATe amAruM mAmasuttaLi-saTI to che ja.
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamasUtra saTIka anuvAda 7. AgamasUtra hindI anuvAda gAkArano mULa AgamanA 90,000 jeTalAM zloka pramANa sAhityanA mULa prakAzana pachI jema teno gujarAtI anuvAda karyo, tema hindI anuvAda paNa karyo. pharka eTalo ja ke A hindI anuvAda bAra bhAgomAM Azare 3200 jeTalA pAnAomAM patharAyelo che. gujarAtI anuvAda karatA 300thI paNa vadhAre pRSTho temAM umerAyA che. je phakta kadanI vRddhi ja nathI, paNa arthavistAra ane peregrAphonI pracUratA paNa dharAve ja che. hindIbhASI mahAtmAone paNa AgamanA padArthajJAnathI vaMcita na rahevuM paDe te AzayathI taiyAra karAyela A AgamasUtra hindI anuvAda hindI bhASAnI samRddhi ane sAhityika mUlya to dharAve ja che. te gujarAtI bhASI Agamarasiko ane tatvajijJAsuo mATe paNa mahattvanuM saMdarbhazAstra banI rahyuM che. rUA. 2700/-nuM mUlya dharAvatA A gAmasUtra-hindI anuvA mAM paNa kramAMkana to mULa Agama, Agama gujarAtI anuvAda ane mArAma sarI anusAra ja thayela che. tethI abhyAsIone tulanA karavI saraLa paDe che. 8. Agama kathAnuyoga prakAzano Agama kArya viSayaka A amAruM navamuM prakAzana che. jemAM "kathAnuyoga" nAme anuyoganI mukhyatA che. A prakAzanamAM mULa Agamo, Agamo paranI niyukti, bhASya, cUrNi, vRtti ke avasUrI e tamAmano samAveza karI A Agama kathAnuyogano saMkalana ane gujarAtI anuvAda karavAmAM Avela che. je cha bhAgomAM vibhAjIta che 2200 jeTalA pRSThomAM samAviSTa che ane kathAone daza vibhAgamAM goThavela che. A kathAnuyogamAM tIrthakara, cakravartI, vAsudeva, baladeva e uttamapuraSo saMbaMdhI kathAnaka ke mAhitIno saMgraha che, zramaNa vibhAgamAM gaNadharo, pratyekabuddho, nilavo, anya zramaNonI kathAo che. te sAthe Azare 90thI vadhu pRSThomAM gozALAnuM kathAnaka tenA pUrvabhava, vartamAnabhava ane bhAvi bhavo sahita mUkela che. te sivAya zramaNI kathA, zrAvaka kathA, zrAvikA kathA, anyatIrthI kathA, prANI kathA, prakIrNa kathA ane daSTAMtonA alaga vibhAgo che. pratyeka kathAne aMte tenA Agama saMdarbho paNa mUkelA che, jethI mULa mAhitI srota joI zakAya. chaTThA bhAgamAM akArAdikrame pratyeka kathAnA nAmonI goThavaNI ane tenI sAthe pRSThoka ApelA che, jethI koIpaNa kathA zodhavI atyaMta saraLa bane che. - A "Agama kathAnuyoga" kevaLa kathArasiko tathA vyAkhyAtAo mATe atyaMta upayogI prakAzana che. jenuM mUlya mAtra rU. 1,500/- che. temaja sana-2004mAM ja prakAzita thayela hovAthI hajI saraLatAthI upalabdha che.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano 9. Agama mAtAjanavidhi A eka laghu pustikA che. jemAM pIstALIza Agama mahApUjana bhaNAvavA mATenI saraLa, spaSTa, zAstrIya vidhi che. sAthe-sAthe paMDita zrI rUpavijayajI kRta 45Agama pUjAo paNa ApI dIdhela che. aSTaprakArI pUjAnA abhinava duhA paNa che. koIpaNa vidhikArakane sahelAIthI pUjana karAvatA phAve te rIte vidhi sAthe sucanAono nirdeza che. temaja Agama maMDapanI racanA, mAMDala, Avazyaka sAmagrI, vidhimAM pratyeka kArya mATe jarUrI evA sahAyakonI kArya vaheMcaNI paNa jaNAvela che. moTA TAIpa, padhonI suMdara goThavaNI, pratyeka pUjana mATenuM alaga peja, dareka pUjanane mATenI sUcanA, te pUjananI sAthe ja apAyelI hoya tevuM A eka mAtra prakAzana che. 10. Agama saTIka anuvAda 48-mANAno prastuta prakAzanamAM AgamonA mULasUtrono akSarazaH anuvAda to che ja. sAthe sAthe AgamonI niryukti ane TIkAno paNa anuvAda karela hovAthI ame "saTIka anuvAda" evuM nAmakaraNa karela che. jemAM 45 Agamo uparAMta be vaikalpika Agamo ane kalpa [bArasA sUtranA samAvezathI 48 prakAzano thAya che. jene A sAthe ame 42-bhAgomAM prakAzita karela che. A saTIka anuvAdamAM cha cheda sUtrono anuvAda mAtra mULano ja che, temAM saTIka anuvAda nathI. saMskRta ane prAkRta bhASAjJAnathI vaMcita zrutarasiko ke svAdhyAya premIone A atyaMta upayogI prakAzana che, jenuM saMyukta mUlya rUA. 10,000/- che, ke je kiMmatamAM to koI 45 saTIka Agamono anuvAda paNa na karI Ape. A saTIka anuvAda saMpuTamAM-aMgasUtro, upAMga sUtro ane mULasUtrono saMpUrNa saTIka anuvAda che. pannA sUtromAM paNa upalabdha TIkAono anuvAda karelo ja che, naMdI ane anuyoga baMne sUtronuM vartamAna paddhatithI sAnuvAda vivecana karela che ane chedasUtro, kalpasUtra ane keTalAMka pannAono mULano anuvAda che. - x - - A hatI Agama saMbadhI kAmArA 250 prakAzanonI yAdI - X - X -
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 AgamasUtra saTIka anuvAda Agama sivAyanA sAhitya sarjananI jhAMkhI (1) vyAkaraNa sAhitya - 0 abhinava haima laghuprakriyA bhAga-1 thI 4 - mahopAdhyAya vinayavijayajI kRt "laghuprakriyA' para siddhahema zabdAnuzAsana ane tenI sAthe, saMbaMdhita aneka saMdarbhagraMthonA upayogathI taiyAra karAyelo evo A daLadAra graMtha che. je krAuna ATha pejamAM taiyAra thayela che. saMskRta vyAkaraNanA abhyAsa mATenuM A prakAzana che. je gujarAtI bhASAnA mAdhyamathI taiyAra thayela che. temAM mULasUtra, teno artha, vRtti, nRtyartha, anuvRtti, vizeSa vivecana jevA sAta vibhAgo ane pracUra pariziSTo che. 4 1 0 kRdantamAlA : A laghu sarjanamAM 125 dhAtuonA 23 prakAre thatAM kRdantonuM koSTaka che. 3 (2) vyAkhyAna sAhitya - 0 abhinava upadeza prAsAda bhAga-1 thI 3. A eka svataMtra vyAkhyAnamALA che. "mannaha jiNANuM" nAmaka sajjhAyamAM AvatA zrAvakanA 36 kartavyo uparanA 108 vyAkhyAno temAM goThavelA che. pratyeka vyAkhyAna mATe daza-daza peja phALavela che. je pratyekamAM zloka-jainettara prasaMga saMbaMdhita kartavyanI tAttvika vyAkhyA ane samaja-jainakathA ane kartavyane anurUpa stavanAdi paMktinI suMdara guMthaNI che. 0 navapada-zrIpAla 1 zAzvatI oLInA vyAkhyAnarUpe A pustakanuM sarjana thayuM che, jemAM nave padanuM alaga-alaga vivecana sAthe nava divasamAM zrIpAlacaritra paNa pUruM thAya, te rIte goThavelA nava vyAkhyAnono samanvaya che. (3) tatvAbhyAsa sAhitya : 0 tattvArthasUtra prabodha TIkA-adhyAya-1 0 tattvArthAdhigama sUtra abhinava TIkA-adhyAya-1 thI 10 A graMthamAM tattvArtha sUtranA daze adhyAyonuM alaga-alaga daza pustakamAM ati vistRta vivecana dharAvatuM dazAMga vivaraNa che. jemAM sUtrahetu, mULasUtra, saMdhirahita sUtra, sUtrArtha, zabdajJAna, anuvRtti, aneka saMdarbha graMthone AdhAre taiyAra karAyela abhinava TIkA, sUtrasaMdarbha, sUtrapadha, sUtraniSkarSa jevA daza vibhAgo che. 1 10
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ amArA prakAzano 15 pratyeka adhyAyane aMte sUvakrama, akArAdi krama, zvetAmbara-digambara pAThabheda jevA pariziSTho tathA dazamA adhyAyanA pustakamAM aMte zabdasUci, viSayasUci, saMbaMdhakArikA jevA upayogI pariziSTho che. 0 tatvArtha sUtranA Agama AdhAra sthAno. - A saMzodhana kakSAnuM eka viziSTa pustaka che. jemAM tatvArtha sUtranA pratyeka sUtrano mULa AgamamAMthI upalabdha saMdarbha, saMdarbha pATha, saMdarbha sthaLano ullekha che. temaja zvetAmbara-digambara pAThabhedanI tAlikA ane vizleSaNa che. (4) ArAdhanA sAhitya - o samAdhimaraNa - aMta samaye ane bhAvi gati sudhAravA mATe maraNa samaye cittanI samAdhi jaLavAya rahe tevI ArAdhanA vidhi, ArAdhanA sUtro, ArAdhanA padho, ArAdhanA prasaMgo vagere sAta vibhAgomAM A graMtha sarjelo che. - sAdhu aMtima ArAdhanA 0 zrAvaka aMtima ArAdhanA sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAono aMta samaya sudhAravA mATe nitya karavAnI evI A ArAdhanA che, mULa prAkRta ane saMskRtamAM graMthastha thayela A vidhine saraLa gujarAtImAM rajU karela che. paMcAMganA kadanI A pustikA sAthe rAkhavI paNa saraLa che. (5) vidhi sAhitya - 0 dIkSA-cogAdi vidhi o vidhi saMgraha bhAga-1 0 sAdhu-sAdhvI kALadharma vidhi (6) pUjana sAhitya - 0 Agama mahApUjana vidhi-jenI noMdha Agama vibhAgamAM che. 0 pAThya padmAvatI pUjanavidhi (9) catra sarojana - 0 45-Agama yaMtra 0 viMzati sthAnaka yaMtra
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 (8) jinabhakti sAhitya - * caityavandana parvamAlA * caityavandanasaMgraha - tIrthajina vizeSa * caityavandana covisI 0 caityavaMdana mALA A eka saMpAdana graMtha che. jemAM parvadina tathA parvatithinA caityavaMdano, covisa jinanI covisI rUpa caityavaMdano, vividha tIrthamAM bolI zakAya tevA ane jinezvara paramAtmA viSayaka vividha bola yukta evA 779 caityavaMdanono vizALa saMgraha che. d zatruMjaya bhakti * zatruJjaya bhakti 0 siddhAcalano sAthI - siddhAcala bhAvayAtrA, stuti-caityavaMdanAdi 0 vItarAga stuti saMcaya-1151 bhAvavAhI stutino saMcaya 0 caitya paripATI (9) prakIrNa sAhitya - 0 zrI navakAra maMtra-nava lAkha jApa noMdhapothI 0 zrI cAritra pada eka karoDa jApa noMdhapothI AgamasUtra saTIka anuvAda 0 abhinava jaina paMcAMga * abhinava jaina paJcAGga 0 amadAvAda jinamaMdira-upAzraya Adi DirekTarI 0 bAra vrata pustikA tathA anya niyamo 0 zrI jJAnapada pUjA 0 kAyamI saMparka sthaLa 0 coghaDIyA tathA horA kAyamI samayadarzikA (10) sUtra abhyAsa-sAhitya - 0 jaina eDyukezanala sarTiphikeTa korsa . pratikramaNasUtra abhinava vivecana bhAga-1 thI 4 A rIte amArA 301 prakAzano thayA che. = = X = E G ma
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 bAlabrahmacArI zrI neminAthAya namaH namo namo nimmaladaMsaNassa pa.pU. zrI AnaMda-kSamA-lalita-suzIla-sudharmasAgara gurUbhyo namaH 14-jIvAbhigama-upAMgaNa-3/3 anuvAda tathA TIkAnusArI vivecana labha-19) 0 A bhAgamAM Agama-14-jIvAjIvAbhigama sUjha, je bIju upAMga sUga che, te cAlu ja che. A AgamanuM nAma prAkRta ane saMskRta baMne bhASAmAM khAvA khIforTE che. te vyavahAramAM 'jIvAbhigama' evA nAme prasiddha che, sAkSI pAThomAM paNa jyAM jyAM A sUtranI sAkSI apAya che, tyAM-tyAM nAva navajAne ema lakhe che, paNa nAva navA navA ane evuM sAkSIpAThamAM lakhatA nathI. A jIvAkhavAbhigama sUNa ame traNa bhAgamAM chUTuM pADela che. pahelI 'ffthayA' pratipatti, bhAga-13mAM mUkela che. bIjI 'trividhA'' ane pratipati-3- catuSA mAM sUtra-184 sudhI ame bhAga-18-mAM mUkela che. pratipati-3-nA sUtra-185thI pratipati9 tathA jaLanavAparavara sudhInuM bAkInuM upAMga A bhAga-1mAM Apela che. [o pratipatti-3- ''suSiT '' aMtargata "dvIpa samudra" adhikAra cAlu che. jemAM sUkSma 184 suflI bhAga-18-mAM lakhyA che. ahIM sujha-185 - "jaMbudvIpa" nAma kema che ? tyAMthI AraMbhIe chIe ne * sUtra-185 : he bhagavAna ! jaMbhUdvIpa, jaMbUdvIpa kema kahevAya che? gautama ! jaMbUdvIpa dvIpamAM meru parvatanI uttare, nIlavaMtanI dakSiNe mAlyavaMta vakSaskAra parvatanI pazcime, gaMdhamAdana vakSAra parvatanI pUrve uttarakurA nAme kurA kSetra che. te pUrvapazcima lAMbu ane uttara-dakSiNa pahoLuM addha caMdra saMsthAna saMsthita, viddhabhathI 11,84-19 yojana che. tenI jIvA pUrva-pazcima be vakSaskAra parvatone sparzI che. pUrva dizAnI koTIthI pUrvanA takSakAra parvatane ane pazcimanI koTIthI pazcimanA vAkArane sparze che. A jIvA pas,ooo yojana lAMbI, tenuM dhanupRSTha dakSiNamAM 60,418-19 yojana che. A dhanuSTha paridhi rUpa che. bhagavad / uttarakurAno AkArabhAva-pratyAvatAra kevo kaho che gautama! bahusamamaNIya bhUmibhAga kahyo che. jema koI AliMgapuSkara yAvatuM badhuM vani ekoka dvIpanI vakatavyatA mujaba cAvatuM devaloke utpanna thanAra che manuSyagaNA kahelo che, he AyuSyamAna zramaNa ! mAtra eTalI vizeSatA che ke - 6ooo dhanuSa UMcAI, 56 pAMsaLIo, traNa divasa pachI AhArecchA utapanna thAya. jaghanya sthiti palyopamano asaMkhyAta bhAga nyUna-dezona traNa palyopamanI che ane utkRSTa sthiti traNa palyopama che. teo 49-divasa saMtAnanI anupAlanA kare che. bAkI ekosukavatu jANavuM. - uttarakurA kurAmAM cha prakAranA manuSyo utpanna thAya che. - padmagaMdhI, mRgAMdhI. amama, saha, teyAlIsa, zanaizArI. * vivecana-185 - kayA kAraNe bhadaMta ! jaMbUdvIpane jaMbUdvIpa kahe che ? bhagavaMte kahyuM - jaMbUdvIpa dvIpamAM meru parvatanI uttare, nIlavaMta varSadhara parvatanI dakSiNe, gaMdhamAdana vaNAkAra parvatanI pUrvamAM, mAlyavaMta vAkAra parvatanI pazcimamAM, A pradezamAM uttarakura nAme kuru kahela che. te kevo ? te kahe che - pUrva-pazcima lAMbo, uttara-dakSiNa pahoLo, addha caMdra saMsthAna saMsthita, 11,842+ 216 yojana dakSiNa-uttara vistArathI che. te A rIte - mahAvidehamAM merunI uttare jIvAjIvAbhigama satra mukhyatve dravyAnuyoga pradhAna che. temAM adhyayana svarUpa nava pratipati che ane te sarvajIva pratipatti che. jemAM koIkamAM uddezA paNa che. mALIva mAM nava peTA pratipatio che. A upAMgasUtranA mULa sUtronA saMpUrNa anuvAda sAthe ame "malayagiri" kRta TIkAno anuvAda ahIM lIdhelo che, A upAMganI cUrNino paNa ullekha jovA maLe che, paNa te mudrita thayAnuM amArI jANamAM nathI. jIvAjIvAbhigama-laghuvRttino ullekha paNa che. A Agama pachInA upAMga-4-prajJApanA sAthe ghaNuM saMkaDAyela che. aneka sthAne mULamAM tathA malayagiriskRta vRttimAM prajJApanA sUtranI sAkSI jovA maLe che. baMne upAMgasUtrone saMkalita svarUpe paThana-pAThana karatAM padArthanuM vistRta svarUpa jANI zakAya che. anukrame kAna ane samavAya nA upAMgarUpa A baMne upAMgo che. [19/2]
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/dvIpa/185 uttarakuru, dakSiNe dakSiNakuru temAM mahAvidehanA vistAramAMthI meru parvatano vistAra bAda karatAM je rahe, tenuM arhA yAvat parimANa te dakSiNaru ane uttarakuno vikhaMbha. - 4 - te yathokta pramANa A rIte - 19 mahAvidehano viSphabha - 33,684-4/19 yojana che. temAM meruno vikhaMbha 10,000 yojana bAda karavo. tethI 23,684 yojana ane 4 kaLA thAya. tenuM aDadhuM karo to 11,842 yojana, ra-kaLA che. te uttakurunI jIvA uttarathI nIlavarSadhara samIpe pUrva-pazcima ubhayathI pUrva-pazcima bhAgo vaDe vakSaskAra parvata yathAkrame mAlTavaMta ane gaMdhamAdanane sparze che. - x - pUrvanA agrabhAgathI pUrvanA vakSaskAra parvata mAlyavaMtane sparze che. pazcima dizAnA agrabhAge pazcimavakSaskAra gaMdhamAdanane sparze che. te jIvA AyAmathI 53,000 yojana che. kaI rIte ? A merunA pUrva ane pazcima dizAnA bhadrazAlavananI pratyekanI laMbAI thakI je parimANa ane je meruno viSphabha te ekatra maLavAthI gaMdhamAdana ane mAlyavaMta vakSaskAra parvatanA mULa pRthutva parimANa rahita je pramANa thAya teTaluM uttarakunuM jIvAnuM parimAma che. - 4 - merunI pUrva ane pazcima dizAmAM pratyekamAM bhadrazAlavananuM dhairya-parimANa 22,000 yojana che, tene be vaDe guNavAthI 44,000 yojana thAya. merunuM pRthutva parimANa 10,000 yojana pUrva rAzimAM umerIe. tethI 54,000 yojana thAya. gaMdhamAdana ane mAlyavaMta vakSaskAra parvata pratyeka mULamAM pRthutva 500 yojana che. te 500ne be vaDe guNatA 1000 yojana thAya. te 54,000mAMthI bAda karatAM 53,000 yojana raheze. te uttarakunuM dhanupRSTha dakSiNamAM 60,418 yojana ane 12-kalA che. te paridhi che. gaMdhamAdana ane mAlyavaMta baMne vakSaskAra parvatonI laMbAI ane parimANa ekatra karatAM uttaranA dhanuHpRSTha parimANa thAya. gaMdhamAdana ane mAlyavaMta vakSaskAra parvatanA patyekanI laMbAI-parimANa 30,209 yojana, 6-kaLA che. baMnenI kula laMbAI 60,418 yojana, 12 kaLA thAya. bhadaMta ! uttakuruno kevo AkAra bhAva svarUpano pratyavatAra - saMbhava kahyo che. bhagavaMte kahyuM - gautama ! uttakuruno bahusama ramaNIya bhUmibhAga kahelo che. jemake 'AliMgapuSkara' ItyAdi. jagatI uparanuM vanakhaMDanuM varNana-vaktavya kahevuM. uttarakumAM tyAM tyAM te dezamAM - te te pradezamAM ghaNI nAnI-moTI vAvaDIo Adi tathA misopAna pratirUpaka, toraNa parvata, parvatamAM Asana, gRha, gRhamAM Asana Adi pUrvavat che. pachI A vaktavyatA - tyAM ghaNAM uttakunA manuSyo-mAnuSIo besa che - suve che cAvat kalyANa phaLa vizeSa anubhavatA rahe che. uttarakurumAM te-te dezamAM, te-te dezanA te-te pradezamAM ghaNAM sarikA-navamAlikAkodaMDa-baMdhujIvaka-manovadha-bIyaka-bANa-kaNavIra-kubjaka-siMduvAra-jAti-mudgarayUthikA-mallikA-vAsaMtikA-vastula-kastUla-sevAla-agatsya-magadaMti-caMpaka-jAtinavanAtikA-kuMda-mahAkuMda-A badhAM gulmo che. gulma eTale hrasvaskaMdha, bahukAMDa, jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 puSpaphaLayukta jANavA, vizeSa artha lokathI jANavo. vRttikArazrIe ahIM saMgrahaNI gAthA noMdhI che. anaMtarokta gulma paMcavarNa kusumasamUhane utpanna kare che. A kusumonA utpAdanathI 'kuru' kSetra bahusama ramaNIya bhUmibhAga thAya che. vAyu vaDe kaMpita, tenI agrazAkhA mukAyela puSpakuMja rUpa upacA-pUjA, tenA vaDe yukta, zrI vaDe atIva upazobhatuM rahela che. 20 uttarakurumAM te-te dezamAM, te-te dezanA te-te pradezamAM harutAla-bherutAla-merutAlazAla-sarala-saptaparNa-pUgIphaLa-khajUrI-nAlikerI e badhAMnA vano che. te kuzavikuza rahita vizuddha vRkSamULavALA che. te vRkSo mULavALA-kaMdavALA che ItyAdi vizeSaNavALA che. tene jagatI uparanA vanakhaMDanI mAphaka kahevA. - 4 - 4 - bherutAla Adi vRkSo jAti vizeSa che. uttarakurumAM te-te dezamAM, te-te dezanA te-te pradezamAM ghaNAM uddAla, koddAla, moddAla, kRtamAla, vRttamAla, vRttamAla, daMtamAla, zRMgamAla, zaMkhamAla, zvetamAla nAme drumajAti vizeSa samUha tIrthaMkaro ane gaNadharo vaDe kahevAyela che. te kevA che ? kuzavikuza vizuddha vRkSamULavALA ItyAdi pUrvavat yAvat suramyA che. uttakurumAM te te dezamAM, te-te dezanA te-te pradezamAM ghaNAM tilaka, lavaka, chatroga, zirISa, saptavarNa, lubdha, dhava, caMdana, arjuna, nIpa, kuTaja, kadaMba, panasa, zAlA, tamAla, priyAla, priyaMgu, pArApata, rAjavRkSa, naMdivRkSa, tilakAdi lokapratIta che. A kevA che ? kuza vikuza vizuddha vRkSamULavALA ItyAdi badhuM pUrvavat che. uttarakurumAM te-te dezamAM - 4 - pradezamAM ghaNI paDAlatA, azokalatA, caMpakalatA, cUDalA, vanalatA, vAsaMtikalatA, atimuktalatA, kudalatA, zyAmalatAdi che. te nitya kusumitAdi pUrvavat che. uttarakurumAM te-te deza - x - pradezamAM ghaNI vanarAjIo kahI che. ahIM aneka jAtinA vRkSonI paMkti-vanarAjIo che. te kALI, kALI AbhAvALI ItyAdi vizeSaNayukta pUrvavat che tema jANavuM. (1) uttarakurumAM te-te deza - 4 - pradezamAM ghaNAM matAMgaka nAmaka humagaNa kahela che. te kevA che ? jema caMdraprabhAdi madhavidhio ghaNAM prakAre che. temAM caMdraprabhanI jema prabhA-AkAra jevo che te caMdraprabhA, - 4 - caMdraprabhA maNizalAkA varavAruNI - x - 4 - Asava - patrAdi vAsaka dravya bhedathI aneka prakAre che. prajJApanAmAM lezyApadamAM kahyuM che . patrAsava, puSpAsava, phalAsava, coyAsava. pachI 'niryAsasAra' zabda patrAdi sAthe joDatAM paNaniryAsasAra, puSpa niryAsasAra Adi. - 4 - 4 - cotha - gaMdhadravya. - 4 - sunAta - suparipAkane pAmela. -- vaLI te kevA che ? kAlasaMdhitA. kALa-sva sva ucita. saMdhA te kAlasaMdhA, te jemAM janme te kAlasaMdhita - x - x - madhumeka-madha vizeSa. sTiratna varNanI AbhAyukta, dugdhajAti-AsvAdathI kSIra sadezI. prasannA - surA vizeSa. zatAyu - so
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/dvIpa /185 vakhata zodhavA chatAM sva svarUpane na choDe. temA kharbhUsAra - khajUranA sArathI niSpanna Asava vizeSa. mRddhIkA - drAkSanA sArathI niSpanna Asava vizeSa. - 4 - 4 - kSaoNvarasa - zeraDInA rasathI niSpanna uttama dAru. A madha vizeSa kevA che ? varNa-gaMdha-rasasparzayukta ke jenuM vIrya pariNAma balahetuka che. arthAt parama atizaya saMpanna varNagaMdha-rasa-sparza vaDe bala hetuthI vIrya pariNAma vaDe yukta. vaLI je jAtibhedathI ghaNAM prakAre che. tenI jema matAMgaka drumagaNo paNa madhavidhi vaDe yukta che. kevI madhavidhithI viziSTa ? aneka bahuvividha visasA pariNata. temAM aneka jAtIya paNa vyakti bhedathI thAya che. tethI kahyuM prabhUta. vividha - jAtibhedathI vividha prakAre. - x - te koI vaDe niSpAdita paNa saMbhave che. vizrvamA - svabhAvathI, tacAvidha kSetrAdi sAmagrI vizeSa janitathI pariNata, paNa IzvarAdithI niSpAdita nahIM te vizvasA. te madhavidhithI yukta che. tADAdi vRkSanI jema aMkurAdimAM nahIM paNa phaLomAM. phaLamAM madhavidhi vaDe jANavuM pULa - saMbhUta. viSyanti - save che - jhare che. - x - x - kuza vikuza vizuddha mULAdi pUrvavat. 21 (2) uttakurumAM tyAM-tyAM - x - ghaNAM zrRMgAMgaka nAmaka krumagaNo kahelA che. jema te kaka-ghaTaka-kalaza-karkarIpAda-kAMcanikA - udaMkavAddhaniI-supratika ItyAdi bhAjanavidhi. temAM vizeSa A - pAnAniA - paga-dhovA yogya kAMcanamacI pAtrI. udaMka-jenA vaDe pANI ulecAya. vAniI-galaMtikA, saraka-vAMsanuM sIkku. kevuM che ? te kahe che - kAMcana maNiratna bhakticitra, ghaNAM prakAre - eka eka vidhimAM avAMtara aneka bheda bhAvathI che. tevA prakAre bhUMgAgaka drumagaNa paNa che. kuzavikuza vizuddha vRkSamUlavALAdi pUrvavat. (3) uttarakurumAM te-te deza - x - pradezamAM ghaNAM tuTitAMgaka nAma drumagaNA kahela che. jema ke AliMgsa, muva, mRdaMga, paNava, paTaha, dardaka, karaTI, DiMDama, bhaMbhA, horaMbhA, kavaNitA - 4 - ItyAdi vAdho che. temAM AliMgIne vagADAya te AliMgya, murava-vAdha vizeSa, mRdaMga-laghumardala, paNava-bhAMDa, - x - DiDima paNava vizeSa, bhaMbhADhakkA, horaMbhA-mahADhakkA, vaNitA - koI vINA, kharamukhI-kAhalA, makuMda-maruja vAdha vizeSa - 4 - zaMkhikA-zaMkha karatA tIkSNa svavALI. pilI-vacaka baMne tRNarUpa vAdha vizeSa che. paravAdinI-sAta taMtrI vINA, veNu-vaMza vizeSa. sughoSA-vINA vizeSa, vipaMcI-taMtrI vINA - 4 - A vAdho kevA che ? tana - hApuTa, tAla, vAMsvatAna - kaMsAlikA. AnA vaDe saMprayukta. suSThu - atizaya, samyak-cayokta nIti vaDe. prayukta-saMbaddha, Atodha bheda. vaLI te kevA che ? nipuNa, nATya samayamAM kuzaLa, temanA vaDe vagADAyela. vaLI - Adi, madhya, avasAnarUpa traNa sthAnamAM kriyA vaDe - yazokta vAdana kriyAthI zuddha avadAta paNa doSathI klekti nahIM. tenA jevA te "tuTitAMgaka" drumagaNo hatA. aneka-bahuvidha-visasA pariNata. tata-vINAdi, vitata-paTahAdi, ghana-kAMsyatAlAdi, zuSi-vaMzAdi. - x - jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 (4) uttakumAM te-te deza - x - pradezamAM ghaNAM dIpazikhA nAmaka humaguNa kahyA che. jema saMdhyArUpa, viruddha timirarUpapaNAthI rAga, te saMdhyA virAga. te avasare navanidhipati - cakravartI mAphaka dIpikA cakravAla vRMda-laghudIpanA parimaMDalarUpa vRMda. te kevuM che ? bahusaMkhyaka ke sphUra, pratipUrNa sneha-tailAdirUpa. atyartha ucchvAlita, tethI ja timinAzaka. vaLI - gALela suvarNa, kusumita pArijAtaka vana, e baMne jevo prakAza-prabhA, AkAra jeno che te. 22 samudAya vizeSaNanI vivakSA mATe samudAyI vizeSaNa kahe che - dIpikA vaDe zobhatA. kevI dIpikA? suvarNa-ratnamaya, svAbhAvika AgaMtukamala rahita, mahArTamahotsavArta, vicitra varNayukta daMDa jemAM che te. tathA sahasA prajvAlita ane utsarpita, manohara tejavALI, dIpyamAna-rAtrimAM prakAzaka, dhULa Adi javAthI vimala. grahasamUha samAna prabhAvALI, vitimiskara sUranI jema je udhota-prabhAsamUhane prasAre che, tenA vaDe dIpyamAna. jvAlAnI jema ujvala, prahasita, tenA vaDe ramya. tethI ja zobhamAna. tenA jevA dIpazikhA magaNo hatA. te aneka bahuvidha vizvasA pariNata udhotavidhiyukta, kuza vikuza vizuddha vRkSa mULavALA Adi pUrvavat kahevuM. (5) uttarakurunA te-te deza - 4 - pradezamAM ghaNAM jyotiSikA nAme drumagaNo hatA. jema te turaMtanA ugela zaradamAM sUryamaMDala athavA ulkA sahasra ke dIpatI vidhut athavA nidhUma jvalita uMcI jatI jvAlAyukta agni. - 4 - 4 - A kevA che ? satata agni saMyogathI je zodhita ane tapta-tapanIya je kiMzuka-azoka-japA kusuma, vikasita puMja je maNiratna kiraNa, je jAtya hiMgalokasamUha tapathI atizaya yathAyoga varNathI prabhA vaDe je svarUpa te. tenI jevA te jyotiSikA drumagaNo aneka bahu vividha vizvasA pariNata udhotavidhithI yukta, kuzavikuza vizuddha ityAdi pUrvavat. (6) uttakumAM te-te deza - x - pradezamAM ghaNAM citrAMgaka nAmaka dhrumagaNo kahyA che. jema te prekSAgRha vividha citra vaDe yukta hoya, tethI ja ramya, jotAM manamAM ramya lAge. zreSTha evI te grathita kusumamALA, tenA vaDe uvala, dedIpyamAnatvathI. tathA vikasitapaNA ane manohara5NAthI dedIpyamAna, puSpa puMjopacAra vaDe yukta - X - patharAyelI vicitra je mALAo, grathita puSpamALA temAM je zrIsamudaya tenA vaDe atIva paripuSTa. grathima-sUtra vaDe grathita. veSTima - je puSpa mugaTanI jema upara-upara zikharAkRtithI mALA sthApavI te. pUmi-je laghu chidromAM puSpo rAkhIne pUrAya te. saMghAtima-puSpane puSpa vaDe nAla pravezathI saMyojAya te. te mALA paramadakSa zilpI vaDe je vibhAgarahitatAthI yogya graMthima-veSTima-pUrrima-saMghAtima tenA vaDe badhI dizAmAM samanubaddha ane laTakatI - viprakRSTa-moTA aMtarAlathI, paMcavarNI phUlamALAthI zobhatI caMdanamALA jenI AgaLa karAyela che, tenI jema dIpyamAna. tenI samAna citrAMgaka nAma drumagaNo - aneka bahu vividha visasA pariNatathI granthima Adi cAra bhede mAlyavidhi yukta, kuzavikuza vizuddhAdi. (7) uttakurumAM te te dezamAM - x - pradezamAM citrarasA nAme drumagaNo kahyA
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ BJdvIpa /185 24 che. jema paramAnna hoya. kevuM ? pravara gaMdhayukta. pradhAna doSarahita kSetra-kAlAdi sAmagrI saMpAdita Ama lAbha. kamala-zAlitaMdula, je viziSTa gAya Adi saMbaMdhI nirupahata * pAka Adi vaDe avinAzita dUdha, tenA vaDe pakva paramakalamazAli ane parama dUdha vaDe yathocita mAmA pAka vaDe niSpAdita tathA zAradadhRta, goLa-khAMDa ke madhu zarkarAnA paryAya jyAM melita che. tethI ja ati uttama sa-varNa-gaMghavatuM, athavA rAjA-cakravartInA kuzaLa rasoIyAe banAvela catukalA sekasiddha evA odana. * * * * * odanamAM zuM vizeSatA che ? kalamazAlimaya, viziSTa paripAkane pAmela, bApane choDatA, komaLa, catukalA sekAdithI pakirmita hovAthI vizada, sarvathA tuSAdi malanA cAlyA javAthI, paripUrNa silyu. aneka je puSpa-phaLa Adi, tenA vaDe saMyukta *x* paripUrNa-samasta dravya-elAyacI vagere niyukta, jemAM te paripUrNa dravya taiyAra karela che. susaMskRtayayota mAtrA agni paripAtAdi vaDe paramasaMskArathI upanIta. varNa-gaMdha-rasa-sparza vaDe sAmarthyathI atizAyi vaDe sahita, baLa-vIrya hetu pariNAma jenA che te tathA ahIM vana - zArIrika, vIrtha - aMtarotsAha. cakSa Adi Indriyo, sva-sva viSaya grahaNamAM paTa evuM Indriya bala, tenuM atizAyI poSaNa te IndriyabalapuSTi, tene vadhAre che tathA bhukha ane tRSA, tenuM mana, tathA vayita goLa, khAMDa ke zarkara, je pradhAna vRta, te jemAM yojela che te pradhAna kvacita goLa khAMDa marcaMDI dhRtopanIta. tenA jevA modaka - ati kSaNa kaNikkAmUladala kahela che. tenI jevA cibasa hugaNo aneka bahu vividha visasA pariNatarI bhojana-vidhi vaDe yukta, kuzavikuza vizuddha vRkSamUlAdi pUrvavat jANavuM. (8) uttarakAramAM te-te dezamAM * x * pradezamAM ghaNAM mayaMga nAmaka dRmagaNo che. jema te hAra, arNahAra, veTana, mugaTa, kuMDala, vAmottaka, hemajAla, maNijAla, kanakAla, sUtraka, muMcIkaTaka, khuDakAmakuka, ekAvali, kaMThasUtra, makarikA, uraskaMdha veyaka, zroNIsUtraka, cuDAmaNI, kanakatilaka Adi Adi - X - AbhUSaNa vidhi ghaNAM prakAre che. e lokathI jANavI. kevI che ? kAMcana-maNi-rana-bhakticitra. tenI jema ja te marcaMga kumagaNA aneka bahuvividha vizrasA pariNata bhUSaNa vidhi vaDe yukta che. kuzavikuzavizuddhAdi pUrvavatuM. (9) uttarakuramAM te te dezamAM -x - pradezamAM ghaNAM gehAkAra nAmaka drumagaNo kahelA che. jema ke prAkAra, aTTAlaka, carikA, dvAra, gopura, prAsAda, AkAzatala, maMDapa, kazAlaka, dvizAlaka, trizAlaka, catuHzAlaka, garbhagRha, monagRha, vallabhIgRha, citrazAlA ItyAdi athavA dhavalagRha, addhamAgadhavibhrama, zailasusthitAdi * x * tathA aneka gRha, zaraNa, layana e bhavana vikalpo che. A badhAnI vizeSatA vAstu vidhAthI jANavI. te kevA che? kapotapAlI, gavAkSa samUha, gRhanA eka deza vizeSa, apavaraka, zirogRha e badhAMthI yukta hoya tenI jema gRhAkAra evA ThumaraNo aneka bahu vividha vithasA pariNatathI bhavanavidhi che. viziSTa zuM ? sukhe urdhvagamana, sukhe nIce utaryuM, jenA dara sopAna paMkti Adi che tevA. tathA sukhe niSkramaNa ane jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 praveza yukta. ti jethI dardara sopAna paMkti yukta che, te kAraNe sukhe caDa-utara thAya che. ekAMte avasthAna, zayanAdi rUpa sukhavihAra jemAM che te. kuzavikuza vizuddhAdi pUrvavat. " (10) uttakurumAM te te dezamAM - x - pradezamAM ghaNAM anaZka nAme humaraNa kahela che. Ajifka nAme carmamaya vara, kSaumakApasika, kaMbala, dukUla-vaprajAti, kauseya-trasaritaMtu niSpanna, kAlamRgacarma, aMzuka-cInAMzuka dukula vizeSa, pa, AbharaNacitra, kSaNa-paramavastra lakSANayukta, nipuNa zithI nipAditatAthI jenuM madhya svarUpa alabdha che. snehala-snigdha, - X* vastra vidhi ghaNAM prakAre thAya. prasiddha evA -te patanothI nIkaLela. vividha varga ane maMjiSTha rAga AdithI yukta hoya. te pramANe anagnaka dramaNaNa paNa aneka bahavividha visasA pariNata vastravidhithI yukta, kuzavikuza vizuddha vRkSa mUlAdi pUrvavat. bhadaMta uttarakurumAM manuSyonA kevA kevA AkArabhAva, pratyavatAra svarUpa saMbhave che ? bhagavaMte kahyuM - gautama !pUrvavat manuSyo atizaya saumya, cAru rUpavALA. uttama bhoganA saMsUcaka lakSaNovALA, bhoga vaDe zobhatA, sacokta pramANa utpannatvathI zobhana janmavALA je sarve uraHziraHvagere aMgo, tenA vaDe suMdara aMga jemanuM che, te sujAta suMdarAMga. zobhana, pratiSThita, kAcabA jevA unnata cAru caraNavALA. lohita utpalapatra va mArdava-akarkaza, te sukumAra paNa saMbhave che jema dhRSTa-mRSTa pASANa pratimA che. tethI zirISa kusumavat akaThina, manojJa caraNa talavALA te dotpala patra mRdu sukumAra komalatalavALA kahyA. parvata, nagara, makara, sAgara, caMdra, caMdramA, aMkanI jema lAMchana mRga, evA prakAranA je lakSaNo tenA vaDe aMkita caraNa jenA che te. anupUrva susAhacaMgulIyA * anukrame nakha nakhathI hIna, suzliSTa aMgulIvALA. unnata-tanu-tAmavarNI-stiSpa nakhavALA, - x * samyaka svarUpa pramANathI sthita te saMsthita, mAMsala, gulpha jenA che. te. haraNanI jema kurUviMdanI jema vartuLa, kramathI urdhva-zUratara jaMghA jevI che tevA. samudgaka pakSInI jema aMta:praviSTa, mAMsalavathI gUDha hADakAMvALA, hAthInI suMDhanI jema sunipajJa ura jenA che te - x * x - madonmatta je pradhAna bhadrajAtIka hasti, jenI samAna parAkrama-vilAsita gati jenI che tevA. roga zokAdi upadravanA abhAve pramudita. pAThAMtI rogazokAdi upadrava rahitatvathI ati puSTa-pradhAna ghoDA ane sIMhanI kamara, tenI jema ati vRta kaTivALA. zreSTha azvanI jema sujAta-saMguptatvathI suniua guhAdeza jeno che te. prazasta zreSTha aa jevA guhA bhAgavALA. guNathI vyApta azvanI jema leparahita zarIra malavALA, jema jAtyazvanA mUA-maLAdithI anulipta gAma na hoya tema urva karAyela udUSaNa AkRti kATha, tenI madhye pAtaLu ane baMne paDakhe jADu, masala, darpaNano gaMDa, sArIkRta vara kanaka, tenAthIyukata khagAdi muSTinA sardeza. varavajanI jema kSAma valita saMjAta-bivalIyukta madhya bhAga vALA che. matsya, pakSInI
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3)dvIpa /185 ra6 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 jema jamadoSarahita suniua, pIna-upacita kukSIvALA. matsyanI jevA udaravALA, pavitra-nirUpalepa. cakSa Adi Indriyo jemanI che te zucikaraNavALA. paDAnI jema vistIrNa nAbhivALA, gaMgAvaInI jema dakSiNAvarta, taraMga mAphaka, zivali vaDe bhaMgura sUryakiraNathI taruNa-navA, je bodhita-ukSidrIkRta. tethI vikasIta pA, tenI jevI gaMbhIra ane vistIrNa nAbhivALA. Rju-avaka, sama, sujanma-kAlAdi paiguNyathI durjanma nahIM, tethI ja jAtyapradhAna, pAtaLA paNa sthaLa nahIM, kRSaNa paNa markaTa varNavALA nahIM, kRNa paNa kaMIka nirdIptaka hoya che, tethI kahe che - snigdha, Adeya-darzanapathamAM ugata thatA upAdeya-subhaga. A ja vAta vizeSathI kahe che - laDaha, tethI ja Adeya, sukumAraakaThina, akaThina chatAM kaMIka karkaza sparzavALA hoya che, tethI kahe che - mR. tethI ja ramaNIya romarAjivALA. samyaka - adhokramathI namela pArthavALA. dehapramANa ucita pAvALA, tethI ja suMdara pAvALA, sunipajJa pArthavALA, dehAnusAre parimita, dIrdha, upacita, mAMsala, sva-sva nAma kamoMdaya vaDe nivartita ke tidA. ramya paDakhAMvALA. mAMsalapaNAthI avidhamAna pAchaLanA-vAMsAnA hADakAM jenA che . kanakanI mAphaka ruci jenI che te, svAbhAvika AgaMtukamala hita, bIjAdhAnathI AraMbhIne janmadoSa rahita, svarAdidezAdi upadravarahita dehane dhAraNa karavAnA svabhAvavALA che. kanaka zilAtalavatuM ujjavala, ati prazasya, viSama ke unnata nahIM paNa samatala, mAMsala. urva-adho. apekSAe vistIrNa, dakSiNa-uttarathI pRthula vakSa jene che te. zrIvasathI aMkita chAtI jenI che tevA. yugamalibha - vRta ane AyAtapaNAthI, cUpatulya, ucita-zULa, jonArane daSTisakhadAyI, pIvara prakauTha, viziSTa saMsthAnavALA, suzliSTa, viziSTa, ghana, sthira, subaddha, - X - tathA mahAnagaranI argalA jevA vartuLAkAra bAhuvALA. * * * * * tathA saMsthita - samyak sthita, upacita, ghana, nibiDa, sthira. kaI rIte ? deDhabaMdhana baddha, mAMsalavathI anupalakSya, hAthanI parvasaMdhi jene che te. bhujagezvara-nAgarAja, teno je mahAna deha, tathA dvAra baMdha karavA grahaNa karAya te AdAna, tevo A parigha te AdAnaparigha, argalA sthAnathI kADhI hAranA pRSTha bhAge devAyela. te baghAM jevA dIdhabAhavALA, tatala, kramathI hIyamAna-upacAya, komaLa, janmadoSarahita, aMgulI aMtarAla samUha rahita hAya jeno che tevA che * x - svazarIra anukama upayaya, komaLa, prazastalakSaNa yukta jemanI AMgaLIo che, pAThAMtaramAM upacita-vRtta-sujAta-komaLa ane prazasta AMgaLIo kahyuM. kaMIka lAla, pAtaLA, pavitra, dIpta, snigdha nakhavALA che. caMdrAkAra hAthanI rekhAo te caMdra pANilekhA, sUrya pANilekhA, zaMkha pANirekhA, di-sauvastika pANirekhAvALA che athavA saMgrahathI caMdra-sUrya-zaMkha-cakra-diku sauvastika rekhAvALA che. - X - X - aneka saMkhyaka pradhAna lakSaNothI uttama, prazasta, pavitra, svakarmathI nipAdita hastarekhAvALA, pradhAna mahiSa, zUkara, siMha, vAgha, vRSabha, pradhAna hAthI, A badhAMnI jema vapamANathI pratipUrNa, vistIrNa, ThaMdhavALA. sva aMgulanI apekSAe cAra aMgulanA mApathI zobhana pramANavALI, unnatapaNAthI ane vali yogathI pradhAna zaMkha jevI grIvA jenI che te. upacita mAMsayukta samyak saMsthita, prazasya lakSaNayukta, vAghanI jema vistIrNa haka-haDapacIvALA. avasthita - na vadhatA evA savibhakta-ati ramyapaNe abhuta dADhI-mUcha Adi vALavALA. parikarmita je zilArUpa pravAla arthAt vidyuma. biMbaphaLa, te baMne jevA lAlapaNAthI, unnata-madhyapaNAthI nIceno hoTha-adhatana daMtacchada jemAM che te. cakalaMka je zazi zakala-caMdrakhaMDa, AgaMtuka maLarahita, svabhAvathI maLarahita je zaMkha, gAyanA dUdhanA phINa, kuMda, jalakaNa, mRNAlikA A badhAMnI jema dhavala daMtazreNI jenI che. tevA. akhaMDa-sakala dAMta jenA che te. aTita-ajarjara, rAjarahita dAMtavALA. sujAta-janmacI doSarahita dAMta jenA che te tathA avirala-ghana dAMtavALA. ekAkAra daMta zreNi mAphaka parasparanupalakSya daMta vibhAgavathI aneka dAMta jenA che te aneka daMtA. e rIte avirala daMtA. agni vaDe nirmAta je ghauta, zodhitamala, tapanIya suvarNa vizeSa, tenA jevA lAla haratatala, tALavuM, jIbha jenI che te. garuDanI jema lAMbI, avaka, unnata nAsikA vALA. 5DAvat vikasita, dhavala, kvacit dezamAM padmavALA locana jenA che te. A ja vAtane vistAre che. sUrya kiraNathI vikAsita, je puMDarIka zveta pA, tenA jevA nayanavALA. - x - kaMIka namela je dhanuSa tenI jema saMsthAna vizeSa bhAvathI ramaNIya, tana, glaNa-parimita-bAlapaMtyAtmakatvathI parama kAlimAyukta, niSpacchAya bhamaravALA - x * x * cokta pramANa sujAta bhramaravALA che. kavacit jovo pATha paNa che - namelA dhanuvatuM manojJa kALA meghanI rekhA jevI pAtaLI, kALI, snigdha bhamara jenI che te. AlIna, pramANayukta, karNavALA che. tethI ja zobhana zravaNavALA, aMkuza ane mAMsala kapolAdeza - mukhano dezabhAga jeno che, te athavA kapola avayava. mAMsala. nirvaNa-kSata rahita, aviSama, tethI ja manojJa, masUNa, addha caMdra samAna lalATa jenuM che te. pratipUrNa caMdra samAna, sazrIka vadana jevuM che te. jana - atizaya niyita, atizaya baddha, madhyabhAgamAM unnata-kUTAkAra svakarmacI saMyojita mastaka jemanuM che te. chatrAkAra uttamAMgarUpa deza jemano che te. dADamanA puSpanA prakAza jevuM ke tapanIya sadeza. AgaMtuka svAbhAvika mala hita kezotpatti sthAnarUpa mastakanI vacA jevI che tevA. - X - X - zAmali vRkSa, tenA phaLa tenI jema koTita chatAM ghana-atizaya niyita, parijJAnAbhAve sneha kezapAza karatAM nathI. mAtra choTitA paNa tathAsvabhAvapaNAthI zAmalI boMDAkAravata ghana nicita rahe che tathA mRdu, nirmaLa, prazasta, sUkSma-GNa, lakSaNavaMta, paramagaMdhayukta hovAthI suMdara tathA bhujamocakaratna, bhRga, nIla-maskata maNi, kAjaLa, pramudita evo bhramaragaNa, tAruNyAvasthAmAM
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvIpa/185 thAya che, tethI ati kRSNa ema prahaSTa grahaNa - tenI jema snigdha, nikurabI bhUta thaI niyita, paNa vistRta nahIM, kaMIka kuTila, pradakSiNAvarta mastakanA vALa jemanA che tevA. lakSaNa-svastikAdi, vyaMjana-meSa, tilakAdi, guNa-kSAMti Adi vaDe yukta sunium-janma doSarahitapaNAthI sujAta, aMga-pratyaMga-upAMgonA yathokta vaivikalyA bhAvathI surUpa-zobhanarUpa samudAyagata. prAsAdIyAdi pUrvavatuM. [puravana bhadaMta uttarakurunI manuSya strInA kevA AkAra bhAva-pratyAvatAra svarUpa saMbhave che ? bhagavaMte kahyuM - gautama ! te sujAta-cokta pramANa yuktatAthI zobhana janma je sarve aMgo-udara vagere, tenA vaDe suMdara AkAravALI. atizayavALA je mahilAguNo - priyaMvadava, patinA cittane anuvartakapaNu Adi, tenAthI yukta. kamanIya, nirmaLa, mRdu, sukumAra, kAcabAnI jema unnata, viziSTa lakSaNayukata caraNa jenA che tevI. Rju-mRdu-cAkRza-mAMsala-suzliSTa AMgaLIo jenI che tevI. udad namela, ramaNIya, pAtaLA, kaMIka lAla, pavitra, snigdha nAkho jeNInA che tevI. romarahita, vartuLa, manojJa saMsthAna, kramathI uddha, sthULa-sthULatara, ajaghanya prazasta lakSaNa jaMghA yugalavALI - romarahita, vRta, kaSTa, saMsthita, jaghanya prazasta lakSaNa jaMghAyugala. atizayathI nirmita ane mAMsalatAthI anupalakSyamANa jAnumaMDala, snAyu vaDe atIvabaddhavALI che. kadalI staMbhothI atizayitAthI saMsthita, nirvaNa-visphoTakAdi kRta kSatarahita, sukumAra, mRdu, komala, ativimala, svAbhAvika AgaMtuka mata vezathI paNa kalaMkita, samapramANa saMhata sujAta - janma doSa hita, vartuLa, mAMsala, niraMtara-upacita avayavatAthI apAMtarAlavarjita sAthaLa jeNInA che tevI. zilApaTTakAdivata saMsthita paTTa saMsthita prazasta lakSaNa yuktatvathI vistIrNa uddha-adhaH pRthula, dakSiNa-uttarathI, kaTino agabhaga jeNIno che tevI. mukhanA AyAma pramANathI - bAra gulathI bamaNuM pramANa vizALa, vadanathI bamaNuM vizALa, mAMsalathI upacita, ati subaddha avayava paNa DhIlA nahIM evuM zreSTha jaghana, tene dhAraNa karavAnA svabhAvavALI. vajanI jema virAjita, prazasta lakSaNayukta, vikRta udara hita, traNa valayane vizeSathI prApta karela ovI, tanu-kRza, kaMIka namela evA madhyabhAgavALI. nAjukA, samA, saMhitA-saMtatA paNa apAMtarAla vyavacchinna nahIM, praghAnA tanvI paNa zULa nahIM, kRNA-markaTavartI nahIM, snigdha, darzanapaya prApta thatAM upAdeya-subhagA. Ane ja samarthana ApatA kahe che laTaha-Adeya, suvibhaktA, janmadoSarahitA, tethI ja zobhatA, dIpta, ramaNIya romarAji jenI che tevI. gaMgAnA Avarta, pradakSiNAvarta, taraMga bhaMgura sUryakiraNathI bodhita-vikasita 5gha samAna, gaMbhIra ane vivRtta nAbhivALI. anubhaTa, prazasta lakSaNA, pInA, kukSIvALI. sannata pArza-saMgata pArsasujAta pArza Adi pUrvavatu. kAMcana kaLazavatuM, svazarIranurAprimANayukta, sama-eka hIna ke eka adhika nahIM, saMhita-apAMtarAla rahita, sujAta, manojJa evI cUyaka, 28 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 ApIDaka zekhara jenA che tevI. samazreNika yugalarUpa vRta, kaThina, abhimukha ud, ratikArI, saMsthita evA payodhara jeNInA che tevI. anukrame tanuka, tethI ja gopuchavat vartala, samapramANa, svazarIra saMzliSTa namela - skaMdha dezanA namelapaNAthI. mAya - ati subhagatAthI upAdeya. nita - manojJayeSTA kalita bAhu jeNInA che tevI. tAmakaMIka ta nakhovALI. mAMsala evA bAhanA agrabhAgavartI hAthavALI, upayita, komala, pramANa lakSaNayukta, pradhAna AMgaLIo jenI che tevI. snigdha-hAthanI rekhA jeNInI che tevI. sUrya-caMdra-zukra-svastika-vibhakta suracita harakharekhAyukta. upacita avayava, abhyaad, kakSA-vakSa-battirUpa pradezo jeNInA che tevI. pratipUrNa galaka-pola jeNIno che tevI. caturaMgula-supamANa grIvAvALI, mAMsala-viziSTa saMsthAna saMsthita-prazastalakSaNa yukta hanuka jemanI che tevI. dADamanA kula jevA prakAzavALA pravara-suNa hoThavALI, dahIM, jalakaNa, caMdra, kuMda, vAsaMtikAmukula A badhAMnI jema dhavala, chidrarahita, malarahita, dAMta jenA che tevI. lAla utpalava lAla, mRdu, sukumAra, tAlu ane jillA jeNInA che tevI. ati snigdhatAthI glaNa-plakSaNa svedakaNathI AkIrNa, nAkanA baMne phoyaNAM paNa yathokata pramANa ane saMvRttAkApaNAthI mukulAkAza, abhyaad, Rjaka, ucca nAka jeNInuM che. te. zaradamAsamAM thanAra je nava kamala, kumuda, kuvalayathI vimukta je dalanikara, tenI sadeza arthAtu lAMbA dIrdha manohArI nayana je zAradIya abhinava kamala-kumudakuvalayathI utpadha be paga mAphaka avasthita hoya prazastalakSaNayukta nayana jeNInA che tevI. A ja vAta kaMIka vizeSArthe kahe che. pagalacapaLa evA, koIka pradeze kaMIka rakta locana jeNInA che te. kaMIka namela dhanuSa jevA rucira, kRSNa - 4 - sujAta bhramarovALI ItyAdi pUrvavatuM. upacita, mamRNa, ramaNIya, kapola rekhA jeNInI che te. catuSkoNa, prazastalakSANayukta, udarva-adhopaNAcI sama, dakSiNa-uttarapaNe tulya pramANa lalATavALI. kArtikI pUnamamAM caMdranI jema vimala, pratipUrNa, saumya vadanavALI. chatranI jema madhyamAM uad uttamAMgavALI. kuTila, susnigdha, dIrdha vALavALI. chaa-tvaja-dhUpa-sUpa-dAmanIkamaMDalu-kaLaza-vApI-sauvastika-patAkA-vAva-masya kUrma-zya-zreSThamaga-zuka * * * * * ItyAdi pradhAna ane sAmudrIka zAstromAM prazaMsA karAyela evA bamIza lakSaNane dhAraNa karanArI. haMsanA jevI gativALI. kokilAnI jema madhura gAyana gAtI evI suravarA. kamanIyA, nIkaTavartI lokone anumata. tathA kaDacalI-valI ane palita-paLIyAthI rahita, vyajJa, durvarNa, vyAdhi, daubhAMga, zokathI mukta. svabhAvathI zRMgArarUpa ane pradhAna veSa jeNIno che tevI, tathA suzliSTa evuM je gamana-haMsalI gamana mAphaka. hasavuM te kapola vikAsI ane premasaMdarzI, bhaNata gaMbhIra-manmathane uddIptakata. ceSTita-sakAma aMga pratyaMga dekhADavA Adi. vilAsa-netravikAra, saMlApa-pati sAthe hAsya ane kAma sahita svahRdaya
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ BJdvIpa /185 30 jIvAbhigamaupAMgasatra - saTIka anuvAda/3 pratyarpaNakSama paraspara saMbhASaNa, parama taipuNyatA yukta zeSa upacAra temAM kuzaLa. A badhAM vizeSaNa sva pati pratye jANavA, parapuraNa pratye nahIM. tathA kSetra svAbhAvyathI pAtaLA kAmapaNA thakI papuruSa prati e abhilASano saMbhava che. pUvoMkata ane sAthe kahe che - zreSTha stana, jaghana, vadana, hAtha-paga, nayana, lAvAya, varNa cauvana vilAsa yukta. naMdanavane pharatI apsarA jevI, jovAmAM AzcaryakArI, prAsAdIyAdi pUrvavatuM. have strI-puruSa vizeSa aMtara vinA sAmAnyathI manuSyonA svarUpane jaNAvavAne kahe che - te uttarakura nivAsI manuSyo oghapravAhI svaravALA, haMsanI jema madhura svaravALA, kauMcanI jema dIdha-dezavyApI svaravALA, e pramANe siMhasvarA-duMdubhisvarAnaMdivarA naMdInI jema ghoSa jemAM che te naMdIghoSa, priya svara jemAM che te maMjusvarA. maMjughoSA ItyAdi. pA-kamala, nIlotpala athavA pA nAmaka gaMdha dravya, utpalakuSTha, temanI sugaMdha sadeza je ni:zvAsa, tenAthI surabhigaMdhI vadana jemanuM che tevA. udAttavaNI ane sukumAratvacAyukta. tathA nIrogI, uttama lakSaNoyukta, karmabhUmaka manuSyonI apekSA atizAyI, tethI ja nipama zarIra jemanuM che tevA. A ja vAta vizeSathI kahe che - javA lAge te jala, svalA prayatnathI je dUra thAya tevo A mala, te jallamala, kalaMka-duSTatilaka ke citrAdi, sveda-pasevo, reNu, mAlityakAriNI ceSTA, tene vajIne. nirupalepa-mUtra viThAdi upaleparahita zarIra jemanuM che tevA nirUpalepazarIrI. zarIranI prabhAvI ughotita aMga-pratyaMga jemanA che te. anukULa vAyuvegazarIra aMtavarti vAyu vega jemane che te arthAta vAyugabharahita udaramadhya pradezavALA. * x * kaMka-pakSI vizeSa, tenI jema grahaNI-gudAzaya, nIroga vaccakatA jemane che te kSo-pakSI vizeSanI jema AhAranuM pariNamanavALA. kemake kaLatara ne ja jaTharAgnithI patthara paNa ogaLI jAya che, tevI zruti che. e pramANe temane argalA AhAra grahaNa chatAM ajIrNa doSa na thAya. zani-pakSIvata purISotsargamAM nirlepatA hoya. paNa * apAna deza. puraSa jenA vaDe utsarjana kare te puraSotsarga. - x x - muThThImAM grAhya evI unnata kukSi jemanI che tevA. vajasSabha nArAya saMhananavALA, samacaturasa saMsthAnathI saMsthita. cha hajAra dhanuSa - traNa gAu pramANa uMcA che. vaLI te uttarakuramAM rahenArA manuSyo 56 pAMsaLIvALA hoya che tema kahyuM che. te uttarakuramAM vasatA manuSyo svabhAvathI bhadraka-bIjAne anutApa hetu manavacana-kAyAnI ceSTA vinAnA, svabhAvathI paNa paraupadezathI nahIM tema bIjAne bhaya na pamADanArA. vaLI svabhAvathI atimaMdIbhUta krodha-mAna-mAyA-lobhavALA che. tethI ja manojJa-sukhAvaha pariNAma che, je mArdavathI saMpanna te mRdu mArdava saMpanna, kapaTa mArdavayukta nahIM. cotaraphanI badhI kriyAmAM gupta te AlIna. bhadraka-saMkala te kSetroyita kalyANa bhAgI. vinIta-moTA puruSane vinaya kasvAnA svabhAvavALA. acchAmaNi kanakAdi viSaya pratibaMdha hita. tethI ja temane saMnidhirUpa saMcaya vidhamAna nathI. zAkhAnA aMtaramAM prAsAdAdi AkRtimAM sadAkALane mATe temano vAsa che, manovAMchita zabdAdi kAmone bhogavavAnA svabhAvavALA te uttarakuravAsIo che. bhagavana ! te uttarakuramAM rahenArA manuSyone keTalo kALa gayA pachI AhArecachA thAya che ? AhAralakSaNa prayojana utpanna thAya che ? gautama ! ATha bhA gayA pachI AhArecchA utpanna thAya che. bhagavat ! te uttarakuruvAsIo zo AhAra kare che ? gautama ! pRthvI puSpaphalakalAvRkSono AhAra temane che. bhagavad ! te pRthvIno kevo AsvAda kahyo che ? gautama lokamAM prasiddha evA * x + x * goLa, zarkarA, marcaMDI-khAMDa zarkarA, papeTa modaka, bisakaMda, puSpottara, pauotara ItyAdi * x * cAtu-catuH sthAna pariNAma paryA, paMDradezodbhAva IsucAriNI kALI gAyanuM je dUdha * * * * ItyAdi te catuHsthAna pariNAma paryanta, e pramANe je cAturakya gokSIra khAMDa goLa marcaMDI yukta. ahIM khAMDa Adi vaDe sarasatAne prApta kare che. maMda agni vaDe kathita te maMdAgnikazita. atyapti kathita virasa ane vigaMdhAdi thAya che. tethI maMdanuM grahaNa karyuM. have vadi atizaya pratipAdanArthe kahe che - * sAmarsanA atizAyIrI anyathA vaNapAdAna vaDe acApatithI yukata thAya [7] e pramANe gaMdha-rasa-sparza vaDe paNa atizAyIpaNAthI yukta jANavuM. AvuM kahyuM tyAre gautame pUchyuM - bhagavan! zuM pRthvIno AsvAda Avo hoya ? bhagavaMte kahyuM - nA, A artha samartha nathI. te pRthvIno svAda, A goLa-zarkarAdithI paNa ITatara che, yAvata zabdathI kAMtatara, priyatara, maNAmatara evo AsvAda kahyo che, tema jANavuM. puSpa, phaLa AdinA AsvAdane pUchatAM kahe che - gautama ! jema koI rAjA hoya, te lokamAM keTalAMka dezano adhipati thAya, pachI cAturaMta cakravartI - x * rAjA thAya. tenA ekAMta sukhAvaha bhojana, je lAkha mudrAthI niSpanna thAya, te varNa-gaMdharasa ane sparzathI atizayavALuM hoya che. sAmAnyathI AsvAdanIya ane vizeSathI tenA rasanA prakaIne AzrIne dIpanIya-agnivRddhikara hoya. temAM jaTharAgnine dIpta kare te dIpanIya. e rIte utsAhavRddhi hetuthI darpaNIya. manmathanA jananathI madanIya, dhAtu upacakArIvathI vRMhaNIya, sarve Indriya ane gAmane prahAdanIya hoya che * x * tyAre gautame kahyuM - zuM Avo te puNya phaLono AsvAda che ? nA, Artha samartha nathI. te puNyaphaLono svAda, tenAthI ISTatara che. bhagavad ! anaMtarokta AhAra karIne te manuSyo kyAM vase che ? kyAM rahe che ? gautama! vRkSarUpa graha Azraya jemane che te vRkSa gRhAlayA te manuSyo kahelA che. te vRkSo kaI rIte saMsthita che ? gautama ! keTalAMka kuTAkAra-zikharAkAra saMsthita che. keTalAMka prekSAgRha saMsthita che, keTalAMka AkAzachaka saMsthita che. keTalAMka devaja saMsthita che, keTalAMka rUpa saMsthita che, keTalAMka toraNa saMsthita che, keTalAMka gopura saMsthita che, keTalAMka vedikA saMsthAna saMsthita che. temAM vedikA-upavezana yogya bhUmi,
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ BJdvIpa /185 keTalAMka copAla saMsthita che. keTalAMka aTTAlaka saMsthAna saMsthita che. vIthI - mAga keTalAMka prAsAda saMsthita che. rAjA ane devatAnA bhavano te prAsAdo athavA ghaNAM ulledhavALA te prAsAda. harmsa-zikhararahita, dhanavAnanA bhavano. keTalAMka gavANA saMsthita che. keTalAMka vAlANapotikA saMsthita che. vAvAjhapotikA-taLAvAdimAM pANI uparano prAsAda. keTalAMka valabhI saMsthita che. valabhI-gRhanuM AcchAdana, keTalAMka varabhavana viziSTa saMsthAna saMsthita che. * x * te zubha ane zItala chAyAvALA hugaNo che. bhagavad ! zuM unnakuTumAM gRho ke AvA gRha samAna gRhAyatana - te gRhomAM te manuSyonA Ayatana che ? gautama! A artha samartha nathI. te manuSya vRkSarUpa gRhAlayavALA kahyA che. bhagavanzuM uttaramAM gAma yAvatuM sanniveza che ? yAvatuM zadathI nagarAdi paNa levA, je buddhayAdi guNone grase te grAma athavA zApasiddha aDhAra karo jemAM che te grAma. jemAM kara vidhamAna nathI te nagara. nigama - vaNika vagavAsa, kheTa-pAMzu prAkAra nibaddha, kabUTa-phulla pAkAra vekhita. maDaMba-aDhI gAumAM koI gAma na hoya che. pana ke patana. temAM pana-naukA vaDe jyAM javAya che. paNa jyAM gADAM-ghoDA-nAva vaDe javAya te patana. - x - droNamukha-bahulatAe jalanirgama praveza. Akara-khANa, Azrama-tApasAdinuM AzrayasthAna, saMbAdhacAtrAmAM Avelano niveza. rAjadhAnI - je nagarAdimAM svayaM rAjA vasato hoya. sanniveza - jemAM sAryAdino AvAsa hoya. - - - gautama! uttarakuramAM gAma cAvatuM sanniveza na hoya. kemake temano A IcchA viSaya ja nathI. teo svecchAe gamana karavAnA svabhAvavALA che. bhagavata ! uttarakuramAM asi upalakSita sevaka-yuyo, maNI upalakSita lekhanajIvI, kRSithI kRSi kopajIvI, pazyakraya vikayopajIvI, vANijyakalA upajIvI (e badhAM) hoya che ? gautama ! A artha samartha nathI. teo asi-maNI-kRSi-vANijya rahita che. bhagavan! zuM uttarakurumAM hiraNya-aghaDita sonuM, kAMsya bhAjana jAti, varA jati, maNi-motI-zaMkha-zilA-pravAla-vidhamAna dhana Adi che ? hA, gautama ! che. paNa te manuSyone te viSayamAM tIvra mamatvabhAva thato nathI. kemake teo maMda rANAdi che. bhagavA uttarakurumAM rAjA-cakravartI, baladeva, vAsudeva, mahAmAMDalika, yuvarAja, bhogikAdi Izvara athavA aNimAdi aSTavidha aizvarya yukta Izvara, talavara - rAjA jene khuza thaIne mastakane suvarNapaTTa vibhUSita kare, kauTuMbika-keTalAMka kuTuMbano vaDo, mADuMbika-maDaMba sthAnano adhipati. - X * Insa-hAthI pramANe dravyane yogya. zreSThIzrI devatA adhyAsita suvarNapaTTa vibhUSita mastakavALA purayeSTha vaNika vizeSa. senApati-hAthI, 0, padAti lakSaNa senAnA svAmI, sAryavAha-gaNimAdi dravyane laIne lAbhArthe je bIjA dezamAM jAya che, nRpane bahumAnya, prasiddha, dIna-anAthonA vatsala, te lokamAM dhAnya sArthavAha kahevAyo sArthavAhanA A lakSaNa che. bhagavaMte kahyuM - gautama ! A artha samartha nathI, uttarakuranA manuSyo "Rddhi sakAra arthAtu vaibhava ane sevyatA lakSaNathI rahita che. jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 bhagavana! uttarakuramAM dAsa-ghareNAM kharIda-veca karanAra, preya-mokalavA yogya, ziya-upAdhyAyano upAsaka, mRtaka-niyatakALane AzrIne vetanathI karma karavAne rAkhela, bhAvika-bhAgIyo, karmakAra-luhArAdi karma karanAra, A badhAM che ? gautama ! A artha samartha nathI. AbhiyogyapaNAthI hita te manuSyo che. karmamAM abhimukha yojAya ke pravRtti karAvAya te abhiyogya. he AyuSyamAn zramaNa ! teomAM Abhiyogyatva nathI. bhagavad uttarakurumAM mAtA, pitA, bhAI, bahena, patnI, putra, putrI, putravadhU Adi che ? temAM mAtA-jananI, pitA-janaka, sahodabhAI, sahodarI-bahena, vadhUpatnI, suta-puga, sutA-putrI, tUSA-putravadhU e badhAM che. tethI ja kahyuM che ke je janma Ape te jananI, je bIja sIMce te pitA, sAthe janme te eka mAtA-pitApaNAthI bhAI ke bahena, bhogyapaNAthI panI ItyAdi che, paNa te manuSyomAM tIva premarUpa baMghana hotuM nathI. kSetranI svAbhAvikatAthI teo pAtaLA premabaMdhanavALA manuSyo che. bhagavan! uttarakuramAM ari - , vairI-jAti baddha vairavALA, ghAtakabIjAne haNe, vadhaka-svayaM haze. pratyenIka - chidrAnveSI, pratyamitra-pahelA mitra thaI pachI mitra thAya. bhagavaMte kahyuM - A artha samartha nathI, te manuSyagaNa cAlyA gayelA vairAnubaMdhavALA kahelA che. bhagavana ! uttaskaramAM mitra-neha viSaya, vayasya-mAnavatA sahita gADhatara snehaviSaya, sakhA - samAna khAna-pAna gADhatama snehanuM sthAna che. suhatu - mitra, sakala kAla avyabhicArI ane hitopadeza denAra. sAMgatika - saMgati mAtra. bhagavaMte kahyuM - Avo saMbaMdha bhAva na hoya, kemake te manuSya sneharAga hita che. bhagavad ! uttarakurumAM nATakomAM nATaka karanAranI prekSA tenaTapekSA ke nRtyapekSA, nRtya karanArAne jovAM te. jalavA Akhelaka athavA rAjAnA stotra pAThako, temanI prekSA. malapekSA, mauSTika-malla vizeSa je muSTi vaDe prahAra kare che, tenI prekSA. viDaMbaka-vidaSaka, vividha veza karanAranI prekSA. kathanapekSA, lavaka - je khADo Adine jhaMpalAvIne oLaMgI jAya ke nadI dine tarI jAya tenI prekSA. zAsaka - rAsane gAnArA ke jaya zabdane bolanAra athavA bhAMDa, temanI prekSA, AgAyaka - je zubhAzubhane kahe che, temanI prekSA. laMkha-je mahAvaMzAgrane ArohIne nRtya kare che, temanI prekSA. maMkhapekSA-je citrapaTTAdi hAthamAM laI bhikSA kare che. tRNaIla-khUNa nAmaka vAdha vizeSa tenI prekSA, tuMbavINAvAdakanI prekSA. kAvaDi vAhaka, tenI prekSA. mAgadha-baMdibhUta temanI prekSA. bhagavaMte kahyuM - te manuSyone A kazuM na hoya, kemake teo kautukahita che. bhagavatu ! uttarakuramAM Indra-zakano mahotsava-prati niyata divasabhAvI utsava, chaMda-kArtikeya mahotsava, e rIte ddha, ziva-devatA vizeSa, vaizramaNa-utaradizAno lokapAla, nAga-bhavanapati vizeSa, yakSa ane bhUta-vyaMtara vizeSa, makuMda-baLadeva A badhAMno mahotsava. kUvA-taLAva-nadI-ndraha-parvata-caitya-stUpano mahotsava. bhagavaMte kahyuM.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvIpa/185 34 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 A artha samartha nathI. te manuSyo mahotsavAdi hita kahelA che. uttarakurumAM zakaTAdi hoya ? zakaTa - gADuM, ratha-be prakAre che yAna stha, saMgrAma ratha. temAM saMgrAmarathane prAkArAnukArI, phalakamayI vedikA hoya, bIjA rathamAM te na hoya. cAna-gADu Adi, yugya - be hAtha pramANa, cokhkhaNI vedikAthI upazobhita jaMpAna, gillI-hAthI uparanI aMbADIrUpa, cillI-aDapalANane bIjA dezamAM zillI kahe che. zibikA - kuTAkAra AcchAdita jaMpAna, spaMdamAnikA-purUSa pramANa jepAna vizeSa. bhagavaMte kahyuM - AmAMnuM kazuM ja na hoya, kemake te manuSyo page cAlanArA kahelA che. bhagavana ! uttarakuramAM ghoDA, hAthI, uMTa, baLada, pADA, gadheDA, ghoTaka Adi hoya ? ahIM azva - janmathI jaldI gamana karanAra, jIra - gagheDo, Adi artha che. bhagavaMte kahyuM - te badhAM che, paNa teo manuSyone paribhogyapaNe jadI AvatA nathI. bhagavad ! uttarakurumAM gAya, bheMsa, uMTaDI, bakarI, gheTI Adi hoya ? hA, hoya, paNa te manuSyane kAmamAM na Ave. bhagavanuttaskaramAM siMho, vAgha, varu, pitA, kaDakSA, parAzara, zIyALa, bIlADA, zunaka, kALazanaka, kokaMtika, loMkaDI, sasalA, cillala Adi hoya ? bhagavaMte kahyuM - hoya, paNa teo paraspane ke manuSyane kaMIpaNa AbAdhA, prabAdhA, chaviccheda karI zakatA nathI. te zvapado prakRtibhadraka kahevAyelA che. bhagavana ! uttarakuramAM zAli, ghauM, DAMgara, java, tala, zeraDI Adi che ? hA, che. paNa te manuSyane paribhogapaNe AvatI nathI. --- bhagavat ! uttarakuramAM sthANuM, kaMTaka, hIra-laghu kusita tRNa, zarkarA-kAMkarA, tRNa, kacaro Adi azuci-zarIra malAdi, pUti-kucita sva svabhAva calita traNa divasanA vaTaka AdivatuM. durabhigaMdhamRtalevarAdi, mokSa-apavitra asthi Adivat che ? bhagavaMte kahyuM - A artha samartha nathI. 'uttarakuTa kSetra sthANu, kaMTaka, hIra, kAMkarA ItyAdithI rahita che. bhagavanA uttarakaramAM gata - moTo khADo, darI-uMdara dithI karAyela nAnA khADA, ghasI-bhUrAji, bhRgu-prapAtarathAna, viSama-durAroha-avaroha sthAna, dhULa, kAdava, calaNI - mArA pagane sparze teTalo kAdava che ? bhagavaMte kahyuM - A artha samartha nathI. uttarakurumAM bahusamaramaNIya bhUbhAga kahela che. bhagavan'uttarakura' kSetramAM daMsa, masaka, DhekuNa, pizukA-cAMcaDa, cUkA, lIkha che ? bhagavaMte kahyuM - A artha samartha nathI. kemake 'uttarakura' kSetra upadrava rahita kahela che. ... bhaNavanA uttarakuramAM ajagara, mahogAdi che ? hA, che. paNa teo anyonya ke manuSyone kaMI AbAdhA, vyAbAdhA, chaviccheda karatA nathI. te sarSagaNane he AyuSyamAna zramaNa ! prakRtithI bhadraka kahela che. bhagavana ! uttarakuramAM daMDAkAra vyavasthita graha-grahadaMDa, te anartha upanipAta hetupaNe pratiSedhya che, svarUpathI nahIM, e pramANe grahamuzala, grahaMgarjita-pracArahetuka garjita, A svarUpa thakI paNa pratiSedhya che. grahayuddha-eka graha anya grahanI madhya 1i9/3] jAya, grahasaMghATaka, grahapasavyAti [tathA abhANi-sAmAnyakAracI pratIta, adbhavRkSavRkSAkAre pariNata abha, saMdhyA-saMdhyAkALe nIlAdi bhUpariNatarUpa, gaMdharvanagara-sura sadana prAsAda upazobhita nagarAkApaNe tayAvidha nabha:pariNata pudgala rAzirUpa A badhuM paNa tyAM svarUpathI na hoya. garjita vidhuta, ulkApAta-AkAzamAM saMmUrSita javalana paDavArU5. didAha-koI dizAmAM chinnamala jvalana javAlA karAlita aMbara pratibhAsarUpa, nirdhAta-vidhutano prapAta, pAMzavRSTi-dhULanI varSA, yakSadIptaka - AkAzamAM dezyamAna agnisahita pizAca, dhUmikA-rUkSa, pravila, dhUmAbhA, snigdha ghana ghanatvathI bhUmimAM paDela - x - mahikA johnAta. [tathA] caMdroparAga-caMdragrahaNa, sUryoparAga-sUryagrahaNa, ahIM gajita, vidhuta, ulkA, digdAha, nirdhAta ityAdino svarUpathI paNa pratiSedha che. temAM caMdra-sUrya grahaNa anartha upanipAtanA hetapaNe niSedha jANavo. kemake svarUpathI te baMneno pratiSedha azakya che. jaMbUdvIpanA ja sUrya-caMdra tyAM prakAze che. eka caMdra ke sUryanA grahaNathI sakala manuSyalokamAM caMdra-sUrya grahaNa thatAM svarUpathI caMdra-sUryanA grahaNano pratiSedha saMbhavato nathI. caMdra sUryapariveSa-caMdra ke sUryanA pharatI valayAkAra pariNatirUpa prasida che. praticaMdra - utpAdAdi sUcaka bIjo caMdra, e rIte bIjo sUrya. IndradhanuSa, udakamasya, kapikasita-akasmAta AkAzamAM javala-bhIma zabdarUpa, amoghasUryabiMbanI nIce kadAcita dekhAtuM zakatanI uddhi saMsthita zyAmAdi rekhA. AvA caMddhaQiSAdi svarUpathI paNa pratiSedhya che. pUrvano vAyu-pazcimano vAyu ItyAdi vAyu asukhahetarUpa ke vikRtarUpa hotA nathI. sAmAnyathI teno niSedha karela nathI. kemake pUrvAdi vAyu to tyAM paNa hoya che. grAmadAha, nagara dAha ItyAdi, dAhamRthI prANaphAya, bhUtakSaya kaLAya, A badhuM svarUpathI paNa pratiSedhya che. koIno anartha hetupaNe ane koIno svarUpathI niSedha che, tema bhagavaMte kahyuM che. bhagavad ! uttarakuramAM Diba-svadezotyA viplava, Damara-pararAjathI kRta, kalahavAkayuddha, bola-ghaNAM pIDitono kalakalapUrvakano meLApaka, kSAra-paraspara mAMsarya, vairaparasparanI asahanatAthI hiMsya-hiMsaka bhAva adhyavasAya, mahAyuddha-paraspara marAtAmAratA vaDe yuddha, mahAsaMgrAmAdi, mahAsAha, mahApuruSa ke mahAzAnuM vipatana-nAga bANAdithI divya astronuM propaNa, abhuta vicima zakitane kAraNe nAgabANAdi e ja mahAzao che, tethI kahe che ke - dhanuSya Aropita nAgabANa mUkatA te jAjvalyamAna, asahya, ukAdaMDarUpa, bIjAnA zarIre nAgamUrtirUpa baMdhana kare che. tAmasa bANathI badhI saMgrAmabhUmimAM mahAMdhatamasarUpatA thAya che. * X - X -ItyAdi. bhagavaMte kahyuM ke A artha samartha nathI. kemake hai AyuSyamAn zramaNa ! te manuSyo A Diba-DamarAdithI hita che. bhagavad ! uttakurumAM mRta-aziva, kularoga, maMDalaroga. ziro-akSi-karNanakha-daMta vedanA che ? kAza, zvAsa, zoSa, javara, dAha, kaccha, khasara, kuSTha, arza, ajIrNa, bhagaMdAdi che ? skaMdha-kumAstAga-cakSa-bhUta-dhanugrahAdi che ? udvega,
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ BJdvIpa /185 35 ekAhitakathI caturthaka tAva, hRdaya-mastaka-pA-kukSi-yonizUlAdi, nagaranigama cAvatuM saMnivezamAri Adi che ? mArikRta prANa-jana-dhana-kuLa AyAdi che ? bhagavaMte kahyuM - A artha samartha nathI. kemake te manuSyo roga-AtaMka AdithI hita che. bhagavana! uttarakuramAM rahetA manuSyonI keTalI kALasthiti che ? gautama! jaghanyathI dezona traNa palyopama. temAM dezona eTale palyopamano asaMkhyAta bhAga. utkRSTathI traNa palyopama. bhagavad ! uttarakurumAM rahetA manuSyo kALamANe maraNa karIne kyAM jAya che ? kayAM utpanna thAya ? gautama ! te manuSyo cha mAsa Ayu bAkI rahetA parabhavanA Ayuno baMdha karIne, svakALe yugalane janma Ape. pachI 49 ahorAtra te yugalane pALe, pALIne khAMsI-chIMka ke bagAsu khAtAM, svazarIramAM kalezathI rahita, bIjA dvArA apAtA du:khathI rahita, potAne ke bIjAne mana-vacana-kAyAno paritApa upajAvyA vinA kALamAse kALa karI, bhavanapati Adi Azraya rU5 tathAga svAbhAvya, tadhogya Ayu bAMdhIne devaloke jAya. bhagavad ! uttarakuramAM jAtibhedathI keTalA prakAranA manuSyo saMtAnarUpathI anuvarte che ? gautama ! cha bhede manuSyo anuvarte che - pAgaMdhA ItyAdi. A zabdo jAtivAcaka che. have zidhvajananA anugrahane mATe uttakuru viSayasUtra saMkalanArthe traNa saMgrahaNI gAthAo - * * * * * * kahI che. tenI vyAkhyA A pramANe che - pahelAM uttarakura viSaya I5-jIvA-dhanupRSThanuM pratipAdaka sUga, pachI bhUmi viSayaka sUtra, pachI gumaviSaya, pachI heratAla vana viSaya, pachI uddAlAdi viSaya, pachI tilaka pada - latA - vanarAjI - daza prakAranA kalAvRkSa viSayaka sUga daMDako, pachI manuSya viSayaka traNa sUNo - puruSanuM, strInuM, sAmAnya manuSyanuM, pachI AhAra, gRhanA be daMDaka - gRhAkAra vRkSAbhidhAyI, gehAdi abhAva viSayaka, pachI asi Adi abhAva viSayaka, pachI hiraNyAdi * rAjAdi ane dAsAdinA abhAva viSayaka, pachI mAtA Adi viSayaka, pachI ari-vairi Adi pratipegha viSayaka, pachI mitrAdi abhAva viSaya ItyAdi * x - x - vRttimAM upara kahyA mujabanA viSayo che. spe uttarakuramAM rahela 'camaka' parvatanuM kathana kare che- * sUtra-186 bhagavanA 'uttarakAra" komamAM camaka nAme be pavato kaI kahyA che? gautama nIlavaMta varSadhara parvatanI dakSiNe 834 yojana ane eka yojananA 4, bhANa yojanA gayA pachI sItA mahAnadInA pUrva-pazcima baMne kinAre ahIM uttarUmAM camaka nAme be parvato kahA che. te eka-eka 1eoo yojana UMcA che. te jamInamAM 59 yojana che. mULe 1000 yojana lAMbA-pahoLA, madhyamAM 75o yojana lAMbA-pahoLA ane upara paoo yojana lAMbA-pahoLA che. mULamAM 316ra yojanathI kaMIka adhika paridhi, madhyamAM 3ra yojanathI kaMIka adhika jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 paridhi, upara 1581 yojanAthI kaMIka adhika paridhi che. e rIte mULamAM vistIrNa, maNe saMkSipta ane upara tanu che. gopuccha saMsthAna saMsthita, sarva kanakamaya, svaccha, GNa yAvata pratirUpa che. pratyeke pratyeka pAvara vedikALI ane vanakhaMDathI parikSita che. baMnenuM varNana karavuM. te yamaka parvata upara bahurAmaramaNiya bhUmibhAga kahela che. varNana karavuM. * * * te bahu samasmaNIya bhUmibhAganA bahumadhya dezabhANe pratyeka-pratyeka prAsAdAvataMsaka kahela che. te prAsAdAvataMsaka dRzA yojana UMcA, 31 yojanA pahoLA che, ghaNAM uMcA ItyAdi varNana, bhUmibhAga-ullokAdi kahevA. tyAM be yojananI maNipIThikA che. tenA upara zreSTha siMhAsana-saparivAra che. yAvata tyAM camaka deva rahe che. bhagavAna ! yamaka parvatane yamaka parvata kema kahe che ? gautama / yamaka parvatamAM te-te dezamAM, tyAM-tyAM ghaNI badhI nAnI-nAnI vAvaDI che. yAvat bilapaMktio che. te nAnI nAnI vAvaDI vAvata bilapaMktimAM ghaNAM utpalo yAvatuM zata-sahasra no, yamakanI prabhA - camakanA vaNanA che. yAvatuM palyopama sthitika be maharvika devo tyAM vase che. teo tyAM pratyeka pratyeka jhaooo sAmAnikonuM vAva4 camaka parvatanuM, camaka rAjadhAnInuM, bIja ghaNAM vyaMtara devodevIonuM adhipatya karatA yAvatuM pAlana karatA vicare che. te kAraNathI, he gautama yamaka parvatane yamaka parvata kahe che athavA he gautama yAvatuM nitya che. bhagavana! camaka devanI yamanA nAme rAjadhAnI kyAM kahI che? gautama! camaka parvatanI uttare ticha asaMkhyAtA dvIpa samudro gayA pachI, bIja bhUdvIpa, dvIpamAM, 12,ooo yojanA gayA pachI, ahIM camaka devanI yamakA nAme rAjadhAnI kahI che. te 12,000 yojana Adi vijayA rAjadhAnIvat kahevuM. yAvatuM tyAM maharvika evA be camaka deva che. yamaka deva kahevAya che. vivecana-186 - bhagavan! uttarakurumAM camaka nAme be parvato kyAM che ? gautama ! nIlava varSadhara parvatanA dakSiNI caramAMthI 834 - */ yojananuM aMtara gayA pachI, tyAM zItA mahAnadInA pUrva-pazcimI baMne kULanA pradezamAM camaka nAme be parvato kahyA che. - eka pUrvakULe, eka pazcima kULe. baMne 1000 yojana uMcA che. 50 yojana UMDA che. mera sivAyanA zeSa zAzvata parvatomAM badhAmAM avizeSapaNe uccavanI apekSAo cothA bhAgano udvedha hoya che. te parvata maLamAM 1000 yojana, madhye-35o yojana, upara 500-yojana che. paridhi-mULamAM 3162 yojana, madhyamAM 2372, upara-1581 yojanathI kaMIka adhika che. e rIte mULamAM vistIrNa, madhya saMkSipta, upara tanuka, ema gopuccha saMsthAna saMsthita che. ItyAdi sUtrArthavata. pratyeka parvata paDAvasvedikArI, vanakhaMDathI parikSita che. te baMnenuM varNana jagatI uparanI vedikAthI samAna kahevA.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvIpa0/186 camaka parvata upara bahusamaramaNIya bhUmibhAga che. bhUmibhAga varNana AliMgapukara" Adi pUrvavat yAvat vyaMtara devo ane devIo tyAM bese che, suve che cAvatu anubhavatA rahe che. te bahusamaramaNIya bhUmibhAganA bahumadhyadeze eka-eka prAsAdAvatuMsaka che. je 6rI yojana, 31ii yojana pahoLA, ItyAdi badhuM pUrvavat. prAsAdAvatuMsaka - ulloya-bhUmibhAga - maNipIkkiA - siMhAsana-vijayaSya-aMkuza-dAma varNana pUrvavatuM. vizeSa e ke ahIM maNipIThikAnuM pramANa laMbAI-pahoLAIthI be yojana ane bAhalyathI eka yojana kahevuM, bAkI pUrvavatuM. te siMhAsananA pratyekanA vAyavya-uttara-IzAnamAM yamaka nAmaka camaka parvatanA svAmI devanA pratyekanA 4000 sAmAnika yogya 4000 bhadrAsana kahyA che. A krame siMhAsana parivAra kahevo. te prAsAdAvataMsakonI pratyekanI upara ATha-ATha maMgalo kahyA che ItyAdi pUrvavat yAvat zatasahasapatraka. nAmanuM kAraNa pUche che - camaka parvata, yamaka parvata kema kahevAya che ? nAnI-nAnI vAvaDIthI laIne bilapaMktimAM ghaNAM sahaso, camaka nAmanA pakSanI prabhA-AkAranA che. te ja kahe che - camakavarNa AbhAvALA. te baMne yamaka parvata upara svAmIpaNe be mahartika deva yAvat palyopama sthitivALA rahe che. te baMnenA pratyekanA 4000 sAmAniko, saparivAra cAra agramahiSIo, traNa parSadA, sAta sainyo, sAta sainyAdhipatio, soLa AtmarakSaka devo, yamaka parvata, camakA rAjadhAnI, bIjA paNa ghaNAM vyaMtara devo ane devIonuM AdhipatyAdi karatA vicAre che. tethI camaka AkAra, camaka varganA utpalAdino yoga, svAmIpaNe yamaka nAmaka deva e badhAM kAraNothI camaka parvata kahyo che. dhe camaka rAjadhAnI sthAna pUche che - camakadevanI camakA rAjadhAnI kyAM che ? sUtrArthamAM jaNAvyA mujaba jANavuM. have drahavaktavyatA batAve che - * sUjha-183 - uttarano nIlavaMta kaha nAme praha kyAM kahelo che ? gautama / yamaka parvatanI dakSiNe 834 : * yojanA gayA pachI sItA mahAnadInA bahu madaya dezabhAgamAM, A uttarakuramano nIlavaMta nAmano draha kahelo che. te uttara-dakSiNa lAMbo ane pUrva-pazcima pahoLo che. te 1ooo yojana lAMbo ane paoo yojana pahoLo che. 10 yojana udvedha-uMDo che. te svaccha, glaNa ane rajatamaya kAMThAvALo, catuSkoNa ane samatIra cAvatu pratirUpa che. baMne tarapha pAvara vedikAthI ane vanakhaMDothI cotaraphathI gherAyelo che. baMnenuM varNana karavuM. nIlavaMtadrahamAM tyAM tyAM cAvatu ghaNAM gisopAna pratirUpaka kahelA che. varNana karavuM AvatuM toraNa. 38 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 te nIlavaMta ThaMhanA bahumadhyadeza bhAgamAM eka moTuM pA kahyuM che. eka yojanA laMbAI-pahoLAIthI ane tenAthI gaNagaNAM karatAM savizeSa parikSepathI, addhayojana bAhalyathI, daza yojana udvedhathI, be koza jaLathI uMcu, sAtireka sADA daza yojana badhuM maLIne tenI uMcAI che. te pAnuM svarUpa A pramANe che - tenuM mULa jamaya, kaMda risTaranamaya, nAla vaiDUmiya, bahAranA pAna vaiDUmiya, abhyatara pAna jAMbUnadamaya, kesara tapanIyamaya, kanakamamI karNikA, vividha maNimaya pukara tilukA che. te karNikA addha yojana lAMbI-pahoLI, tenAthI traNa guNAthI adhika tenI paridhi che. eka koNanI jADAI che. te pUrNarUpe kanakamayI che, svaccha, glaNa yAvatu pratirUpa che. te karNikAnI upara bahusama ramaNIya dezabhAga maNI paryanta kahela che. te bahurAma maNIya bhUmibhAganA bahumadhyadeza bhAge eka moTuM bhavana kahela che. te eka koza lAMba, arva koza poLa dezona eka koza uMcuM che. anekazana dbha saMniviSTa che. cAvatuM varNana karavuM. te bhavanathI traNa dizAmAM traNa dvArA kahA che - pUrvamAM, dakSiNamAM, uttaramAM. te dvAro 500 dhanuSa uMcA, 50 dhanu pahoLA, teTalAM ja pravezamAM che. te zveta, zreSTha svarsanI pikA yAvatu vanamALA che. te bhavananI aMdara bahusamaramaNIya bhUmibhAga kahe che. jema koI AliMgapukara yAvata maNI, vaNato. te bahu samaramaNIya bhUmibhAganA bahumadhya deza bhAgamAM maNipIThikA kahelI che, te pao0 dhanuSa lAMbI-pahoLI, rapa0 dhanuSa jADI che. te sarvathA maNimayI che. te maNipIThikA upara eka moTuM deva-zayanIya kahela che. deva zayanIyanuM varNana karavuM.. te padma bIja, tenAthI addha uMcAI pramANavALA 108 pasuothI cotaraphathI verAyela che. te pacho addhayojana lAMbA-pahoLA ane tenAthI sAdhika praNagaNI paridhivALA, eka koza jADA, 10 yojana udvedha, eka koza jaLathI uMcA, badhuM maLIne sAtireka daza yojana kahelA che. te ponuM varNana A pramANe che - vajamayamUla cAvatuM vividha maNimaya pukharatibuka. karNikAo eka koza lAMbI-pahoLI, tenAthI sAdhika gaNaguNI paridhi, akoza jADI, sarva kanakamayI, svaccha vAvatu pratirUpa che. te karNikAnI upara bahusamasmaNIya bhUmibhAga cAvatu maNino varNa, gaMdha, sparza. te pAnI vAyavya-uttara-IzAne nIlavaMtadraha-kumAranI jhaooo sAmAnikonA ooo pasao kahelA che. A rIte A sarve parivAra yogya pasonuM kathana karavuM joIe. te pas bIja gaNa parAvara paridhithI cotaraphathI gherAyela che - atyaMtara, madhyama, bAhya. Armyutara pA parivezamAM 3ra-lAkha pauo che. madhyama pA parivezamAM vo lAkha paso che. bAhya pAparivezamAM 48-lAkha paDyo che. A rIte badhAM pasonI saMkhyA eka karoDa, vIza lAkha kahelI che. bhagavAna ! nIvata prahane nIlavaMta draha kema kahe che ? gautama nIlavaMta
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/dvIpa187 drahamAM tyAM-tyAM nIlavarNI utpala yAvat zata-sahasrapatro, nIlavaMtaprabhAvALA nIlavaMtadrahakumAra rahe che ItyAdi AlAvo yAvat nIlavaMta draha kahevAya che. * vivecana-187 : bhagavan ! uttarakurumAM nIlavaMta draha nAme draha kyAM kahela che ? gautama ! camaka parvatanA dakSiNa caramAMta pUrve dakSiNa abhimukha 834-4/7 yojana jaIne - teTaluM apAMtarAla choDIne, A aMtaramAM zItA mahAnadInA bahumadhyadeza bhAgamAM A avakAzamAM uttakumAM nIlavaMtadraha nAme draha che. te uttaradakSiNa avayayathI lAMbo, pUrva-pazcima avayavathI pahoLo che ItyAdi sUtrArthavat. accha sphaTikavat bahAra nirmaLa pradeza, zlaGga-lakSNa pudgala nirmApita bahideiza. rUpAnA phUla-kinArAvALo che. ItyAdi vizeSaNa jagatI uparanI vApI Adivat kahevA. te nIlavaMta draha zItA mahAnadInA baMne paDakhe bahAra rahela che. te te rIte baMne paDakhe ekaika pAvaravedikAthI ane be vanakhaMDo vaDe badhI dizAmAM sAmastyathI parivarela che. pAvaravedikA ane vanakhaMDa varNana pUrvavat nIlavaMta drahanA te-te dezamAM, te-te dezanA te-te pradezamAM ghaNAM prativiziSTarUpaka trisopAna kahelA che. te trisopAna pratirUpakanI AgaLa eka-eka toraNa kahela che. ItyAdi toraNa varNana pUrvavat. te nIlavaMta drahanA bahumadhya deza bhAgamAM eka moTuM padma kahyuM che. eka yojana lAMbu Adi sUtrArthavat jANavuM. te padmanuM anaMtaraja kahevAnAra svarUpanuM varNana kahela che - / - vajramaya mULa, pTiratnamaya kaMda, dhaiDUryaratnamaya nAla, dhairyaratna maya bAhya patro, jAMbUnadamaya atyaMtara patro ItyAdi tenI kaNikA ardra yojana lAMbI-pahoLI ItyAdi sUtrArthavat. te svaccha, lakSNa, dhRSTa, sRSTa, nIraja, pratirUpAdi che. te kaNikA upara bahuAmaramaNIya bhUmibhAga kahela che. tenuM varNana vijaya rAjadhAnInA upakiAlayananI jema kahevuM. - X * 39 tenA bahusamaramaNIya bhUmibhAganA bahumadhya dezabhAgamAM ahIM eka moTuM bhavana kahela che, te eka koza lAMbu che ItyAdi sUtrArthavat. te varNana vijaya rAjadhAnInI sudharmasabhA mAphaka tyAM sudhI kahevuM - jyAM sudhI "divya truTita zabda'' che. pachInA sUtramAM sarvaratnamaya, svaccha-zlaNa-dhRSTa-sRSTAdi kahevuM. te bhavananI traNe dizAmAM - eka eka dizAmAM eka-eka dvAra bhAvathI traNa dvAra kahelA che - pUrva, uttara, dakSiNamAM. te dvAro 500 dhanuSu uMcA che, ityAdi sUtrArthavat. te dvAronuM varNana vijayadvAranI mAphaka tyAM sudhI avizeSapaNe jANavuM, cAvat vanamAlA vaktavyatAnI parisamApti thAya che. - 4 - te bahusamaramaNIya bhUmibhAganA bahumadhyadeza-bhAgamAM maNipIThikA kahI che. te 500 dhanuSu lAMbI-pahoLI che ItyAdi pUrvavat. te maNipIThikA upara eka moTuM devazayanIya kahela che, varNana pUrvavat. te bhavana upara ATha-ATha svastika Adi maMgalo che ItyAdi. te mUlapA bIjA 108 pothI parivRtta che. te padmonI uMcAI mULa paDAthI aDadhI che. te A rIte - te padmo pratyeka arhu yojana lAMbA-pahoLA, eka jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 koza bAhatyathI, ItyAdi sUtrArthavat jANavuM. te padmonuM varNana AvuM che mULa, riSTha ratnamaya kaMda, paiMDUryaratnamaya nAla ItyAdi. - vajramaya tenI kaNikA eka koza lAMbI-pahoLI, addhakoza jADI, sarvathA kanakamaya, svaccha yAvat pratirUpa che. te karNikA upara bahusamaramaNIya bhUmibhAga kahela che. tenuM varNana pUrvavat. te mULapAnI vAyavye-uttare-IzAne e rIte traNa dizAmAM ahIM nIlavaMta nAgakumArendra nAgakumArarAjanA 4000 sAmAnikone yogya 4000 padmo kahelA che. A AlAvA mATe, jema vijayadevano siMhAsana parivAra kahyo, tema ahIM paNa padmaparivAra kahevo. te A rIte - pUrvamAM cAra agramahiSIne yogya cAra mahApadmo, agnimAM atyaMtara 5ryAdAnA 8000 devonA 8000 padmo, dakSiNamAM madhyama 5rSadAnA 10,000 devonA 10,000 padmo, naiRtyamAM bAhya parSadAnA 12,000 devonA 12,000 padmo, pazcimamAM sAta senAdhipatinA sAta mahApadmo kahelA che. 40 pachI tenA bIjA padmaparivezanI pAchaLa cAra dizAmAM 16,000 AtmarakSakonA 16,000 padmo - te pUrvAdi cAre dizAmAM cAra-cAra hajAra jANavA. mULapaDAnA traNa padma pariveSo thAya che. bIje paNa traNa ja vidhamAna che. tenA pratipAdanArthe kahe che - te padmA bIjA anaMtarokta parikSepatrika vyatikti traNa pApariveSothI badhI dizAmAM sAmastyathI saMparikSipta che. te A rIte - atyaMtara madhya, bAhya, anvaMtara pAparikSepamAM sarva saMkhyAthI batrIza lAkha paDyo che, madhya pAparikSepamAM cAlIza lAkha padmo che. bAhya padma parikSepamAM 48-lAkha padmo che. A rIte badhAM maLIne 1,20,000 padmo thAya che, tema meM tathA badhAM tIrthaMkaroe kahela che. - x - have nAmanA anvarTa mATe pRcchA-nIlavaMta draha, nIlavaMta draha kema kahevAya che ? gautama ! te-te dezamAM-pradezamAM ghaNAM padmo yAvat sAhasatro che nIlavaMta draha prabhAyukta che. nIlavaMta parvatanA jevA varNathI arthAt nIla che nIlavaMta nAme nAgakumArendra, maharSika Adi camakadeva vat kahevuM. ukta - 4 - 4 - kAraNothI te nIlavaMta draha kahevAya che. - x - 4 - nIlavaMta drahanI rAjadhAnI viSayaka sUtra pUrvavat (ahIM juo - sUtra-188 : bhagavan ! nIlavaMtakumAranI nIlavaMta rAjadhAnI kyAM che ? gautama ! nIlavaMta parvatanI uttaramAM tIchAM asaMkhyAta dvIpa-samudra gayA pachI anya jaMbudvIpamAM che. * vivecana-189 : vAstavamAM vRttimAM koI AvuM sUtra nathI, paNa Ama hovuM joIe tevI kalpanAthI saMkSipta pATha ubho karela che. * sUtra-189 : nIlavaMta drahanI pUrva-pazcimamAM daza yojana jatAM daza-daza kAMcana parvato kahyA che. te kAMcana parvato pratyeka 100 uMcA, pacIza-pacIza yojana bhUmimAM che. mULamAM 100-100 yojana pahoLA, madhyamAM 75 yojana lAMbA-pahoLA, upa-pa0 yojana pahoLA che. mULamAM sAdhika 316 yojana paridhi, madhyamAM sAdhika 227
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3)dvIpa/189 yojana paridhi, upara sAdhika 158 yojananI paridhi che. mULamAM vistIrNa, madhyamAM saMkSipta, upara hanuka, evA goyuccha saMsthAna saMsthita sarve kaMcanamaya svaccha, pratyeka-pratyeka pAvaravedikA ane vanakhaMDathI parivRtta che. te kaMcana parvatonI upara bahurAma ramaNIya bhUmibhAga che yAva4 vyaMtara devI-devI tyAM bese che, ItyAdi. temAM pratyeke pratyekamAM prAsAdAvatuMsaka che, te dA yojana UMcA, 3 caujana pahoLA che. temAM be yojanAnI maNipIThikA ane saparivAra siMhAsana che. bhagavAna ! A kAMcana parvata, kAMcana parvata kema kahevAya che ? gautama ! kAMcana parvatamAM tyAM-tyAM vAvaDImAM utpalo cAvatuM te kaMcana varSanI AbhAvALA, cAvatuM tyAM mahaddhika kAMcana deva vicare che. uttama kAMcanaka devonI kAMcanikA rAjadhAnI che, je bIja jaMbUdvIpa che ItyAdi laI pUrvavat kahevuM. bhagavad ! uttarakuru kSetrano uttarakuru draha kyAM kahela che ? gautama ! nIlavaMta brahanI dakSiNe 834-*/ yojana ItyAdi pUrvavat nIlavata dvahano AlAvo kahevo. badhAM drahomAM tenA-tenA nAmanA deva che. badhAMmAM pUrva-pazcimamAM daza-daza kAMcanaka parvata che. te badhAM samAna pramANavALA che. rAjadhAnIo uttaramAM bIja jaMbUdvIpamAM che. A pramANe caMdraha, airAvataddhaha, mAlyavaMtaddhahano paNa eka-eka AlAvo jANavo. * vivecana-189 : nIlavaMta brahanI pUrvamAM ane pazcimamAM pratyekamAM daza-daza yojana jatAM - apAMtarAla choDIne. dakSiNotara zreNImAM daza-daza kAMcana parvato kahelA che. te kAMcanaka parvato 100 yojana uMcA, 25-yojana udvedhavALA ItyAdi badhuM sUtrArthavat kahevuM. cAvatuM te pratyeka parvata pAvaravedikA ane vanakhaMDathI parikSita che. pAvarapedikA, vanakhaMDa varNana pUrvavatuM. - te kAMcanaka parvatanI upara bahusama ramaNIya bhUmibhAganA bahumadhya dezabhAge ekaika prAsAdAvataMsaka kahela che. prAsAda vaktavyatA yamaka parvatanI uparanA prAsAdAvatuMsaka mAphaka saMpUrNa, siMhAsanakathana sudhI kahevI. have nAma-anvayeM pRcchA-pUrvavatu. vizeSa e ke je kAraNathI upalAdi kAMcanaprabhA che, kAMcana nAmanA devo tyAM vase che, tethI ane kAMcanaprabhA - utpalAdi yogathI, kAMcanaka nAmaka deva ane svAmitvathI te kAMcanaka kahevAya che. kAMcanikA sajadhAnI yamikA rAjadhAnIvata kahevI. jaMbudvIpamAM uttarakuramAM uttarakAra draha nAme draha kyAM che ? gautama ! nIlavaMta dranA dakSiNa caramAMthI 834*/ yojana jaIne zItA mahAnadInA bahumadhyadezabhAgamAM uttarakura nAme praha che jema pahelAM nIlavaMta prahanI laMbAI-pahoLAI-uMDAI ItyAdi badhI vakatavatA kahI, tema ahIM paNa anyUnokti kahevuM. jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 nAmakaraNanI pRcchA-pUrvavatu. vizeSa e - jethI uttarakurvAhAkAra, tethI tenA AkArayogathI, uttarakura nAme tyAM deva vase che, tenA yogathI paNa prahanuM nAma uttarakura che. vaLI baMne nAmo anAdikALathI tema pravRtta che. e rIte bIje paNa jANavuM. uttarakuradevanI vakatavyatA nIlavaMta nAgakumArUtu kahevI. rAjadhAnI Adi vaktavyatA pUrvavatu jANavI. caMdraddhahanI vaktavyatA kahe che - pragnasUtra sugama che. gautama! uttarakura drahanA dakSiNI caramAMtanI dakSiNa dizAmAM 834-ka yojana gayA pachI zItA mahAnadInA bahamadhyadezabhAge A avakAzamAM uttarakuramAM caMdraddhaha nAme draha kahelo che. AnI paNa nIlavaMta praha mAphaka laMbAI-pahoLAI uMDAI ItyAdi badhI vakatavyatI kahevI. nAma ane antarthaga paNa temaja che. vizeSa e ke - je kAraNe utpalAdi caMdraha AkAre, caMdravarNanA ane caMdra nAme deva tyAM vase che. ItyAdithI caMdradraha kahyo che. caMdrarAjadhAnI ane kAMcanaka parvatAdi kathana pUrvavatu. have airAvata draha vaktavyatA- prazna sUjha pAThasiddha che. uttara A- gautama ! caMdradrahanA dakSiNI caramAMtanI pUrve dakSiNa dizAmAM 834 yojana ane / bhAga gayA pachI, zItA mahAnadInA bahumadhyadeza bhAganA avakAzamAM airAvatadraha nAme draha che. Ano paNa nIlavaMta nAmaka prahanI jema laMbAI-pahoLAI Adi vaktavyatA kahevI. vizeSa A * utpalAdi airAvata kahaprabhAvALA che. airAvata nAmaka hAthInA varNavALA, airAvata nAme deva tyAM vase che, tethI airAvatadraha nAma che. airAvata rAjadhAnI vijaye rAjadhAnIvata, kAMcanaka parvata vaktavyatA sudhI temaja che. have mAlyavaMta nAme praha vaktavyatA - prazna sugama che. bhagavaMte kahyuM - gautama ! airAvata drahanA dakSiNa caramAMtanI pUrve dakSiNa dizAmAM 834-*| yojana jatAM, zItA nadInA bahumadhya dezabhAge uttakurumAM mAlyavaMtadraha che. zeSa kathana nIlavaMtadraha mAphaka jANavuM. nAma-je kAraNe utpalAdi mAzavaMta daMhIkAre, mAlyavaMta nAme vAjhAra parvatanA varNavALA ane mAlyavaMta deva tyAM vase che mATe mAlyavaMtadraha nAma che. tenI rAjadhAnI vijayA rAjadhAnIvata kahevI. - x * have jaMbUvRkSa vAvatA kahe che - * sUga-10 : bhagavad ! uttaramAM sudaniA bIjuM nAma jaMbU tenI jaMbupITha nAme pITha kayAM kahela che ? gautama ! jaMbUdvIpa hIpanA meru parvatanI IzAnamAM nIlavaMta vadhira parvatanI dakSiNe mAcaDaMta vakSaskara parvatanI pazcime gaMdhamAdana vakSaskAra parvatanI pUrve sItA mahAnadInA pUrva kinAre ahIM 'uttarakura' kuramAM bhUpITha nAmaka pITha 5oo yojana laMbAI-pahoLAIthI, 1581 yojanathI kaMIka adhika paridhithI che. bahumadhyadeza bhAgamAM 1ra yojana bAhalya che pachI maMI-mAmAnI pradeza hAnithI sauthI camate be koza bAhalyathI che. sarva bhU-damaya, svaccha cAvatu pratirUpa che.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 dvIpa0/190 te eka pAvaravedikA ane eka vanakhaMDathI cotaraphathI gherAyela che. vedikA ane vanakhaMDa baMnenuM varNana karavuM. te jaMbUpIThanI cAre dizAmAM cAra misopAna pratirUpaka kahelA che. te badhuM pUrvavat cAvatuM toraNa yAvat chax. te jaMbUpIThanI upara bahurAma ramaNIya bhUmibhAga che. jema koI AliMgapukta hoya yAvat maNIno sparza pUrvavata te bahurAma ramaNIya bhUmibhAganA bahumadhya dezabhAge eka moTI masipIThikA kahI che. te ATha yojana lAMbI-pahoLI, cAra yojana jADI, maNImayI, svaccha, glajja yAvata pratirUpa che. te maNipIThika upara ahIM eka moTuM jaMba-sudarzanA vRkSa che. te ATha yojana udad uccavaNI, ayojana bhUmimAM, be yojanano skaMdha, ATha yojanA pahoLa. cha yaujana tenI zAkhAo phelAyela che, madhyamAM ATha yojana pahoLuM che. badhuM maLIne ATha yojana karatAM adhika uMcu che. tenuM mULa vajamaya, rajata supratiSThita viDimA e rIte caityavRkSa varNana samAna yAvat sarva riTamaya vipula kaMda, vaiDUrya racita skaMdha, sujAta-varAta-rUpa prathama vizALa zAkhA, vividha maNiratnanI vividha zAkhA-prazAkhA, vaiDUryanA pAna, tapanIya paba-biMTa, jaMbUnadakamRdu-sukumArUvAla-palaMba aMkura dhara, vicitra-maNi-ratana-surabhikusumaphaLanA bhArathI namela zAkhA yukta, chAyA-prabhA-zrIka-udhota sahita, adhika manonivRttikara, prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa ane pratirUpa che. * vivecana-10 - jaMbUdvIpanA uttarakurumAM jaMbU, jenuM bIjuM nAma sudarzanA che, te jaMbUsaMbaMdhI jaMbUpITha nAmanI pITha kyAM kahI che ? gautama!meru parvatanI IzAnamAM nIlavaMta varSadhara parvatanI dakSiNathI gaMdhamAdana vakSaskAra parvatanI pUrva dizAmAM mAlyavaMta vAskAra parvatanI pazcime zItA mahAnadInA pUrvamAM uttarakuranA pUrvArdhamAM bahumadhyadeza bhAge A avakAzamAM jaMbUvRkSanI jaMbUpITha kahela che. te paoo yojana lAMbI-pahoLI, 1581 yojanA paripathI che. ityAdi sUtrArthavatuM. A mATe naM 2 kahI vRttikArazrIe be saMgrahaNI gAthA paNa mUkI che. te jaMbupITha eka pAvara vedikA ane eka vanakhaMDathI cAre dizAmAM sAmAnyapaNe parivRtta che. vedikA-vanakhaMDa pUrvavatu. te jaMbapIThanI cAre dizAmAM eka-eka dizAmAM ekeka sopAna pratirUpaka bhAvathI cAra misopAna pratirUpaka kahelA che. * x * te sisopAna pratirUpakonuM A AvA svarUpe varNana che. vajamaya nemA arthAt bhUmithI uMco jato pradeza Adi, jagati upara vAvaDI Adi gisopAna vakatavya avalaMbana bAhA, toraNo Adi sudhI kahevuM. - jaMbUpIThanI upara bahusama ramaNIya bhUmibhAga kahela che. tene vijayA rAjadhAnI upakArikAlayanava maNInA sArca sudhI kahevo. yAvatu tyAM ghaNAM vyaMtara devo-devIo jIvAbhigamaupAMgasUtra * saTIkaanuvAda/3 bese che, suve che, vicare che. te bahusama ramaNIya bhUmibhAganA bahumadhya dezabhAge eka moTI maNipIThikA che. te ATha yojana lAMbI-pahoLI che ityAdi strArthavat kahevuM. te maNipIkkiAnI upara bahumadhyadeza bhAgamAM eka moTI jaMbusudarzanA kahela che. te ATha yojana uMcI, addha yojanA jamInamAM, be yojanano skaMdha, cha yojanAnI ud nIkaLela zAkhA, ItyAdi - x * x * te jaMbUnA vajamaya mULa, rajatamayI supratiSThita viDimA * * * risTaranamaya kaMda, vaiDUryaratnamaya dIpyamAna skaMdha, mUlavya zuddha, pradhAna, jAtyarUpa mULabhUta vizALa zAkhA, vividha maNi ratnamaya vividha zAkhA-prazAkhA, vaiDUryaratnamaya patro, tapanIya pravRta che. bIjA mate mULa zAkhA sonAnI, prazAkhA rajatamaya che. jAMbunada suvarNamaya kta varNa, manojJa, sukumAra sparzavALA je pravAla - kaMIka bhAvane pAmelA, prathama ughaDatA evA aMkuro che. pAThAMtarathI jAMbUnada suvarNamaya lAla, mRdu, sukumAra, manojJa pravAla-pallava aMkura - yathodita svarUpa aprazikharovALA che. vicitra maNiratnamaya, surabhI kusuma phaLonA bhArathI namela zAkhAvanuM che. A aMge vRttikArazrIe be gAthAo paNa noMdhI che. HchAyA * zobhAnA chAyA jenI che te. sAbaT - zobhanA prabhA jevI che te. tethI ja sazrIkA, sahaudhota - maNiratnonA udhotanA bhAvathI soddhota, fdhaka - atizaya manonivRtti kara, prAsAdIya Adi cAra pado pUrvavatuM. * sutra-11 thI 194 : [191] jaMbu, bIjuM nAma sudarzananI cAre dizAmAM cAra zAkhA kahI che. te A - pUrvamAM, dakSiNamAM, pazcimamAM, uttaramAM. temAM je pUrvanI zAkhA che, tyAM eka moTuM bhavana kahela che. te eka koza lAMbu, addhakoza pahoLuM, dezona koza ud uccavaNI, aneka staMbha varNana yAvat bhavananA dvAra pUrvavatu. pramANapaoo vinA uMcA, 5o dhanajI pahoLA yAvatu bhUmibhAga sudhI laTakatI vanamALA, ulloka, maNiIThikA-5oo dhanuNanI ane devazayanIya kahevA. temAM je dakSiNI zAkhA, tyAM eka moTuM prAsAdAvatuMsaka kahela che. te eka koza uMcu, addha koza lAMbu-pahoLuM, atyaMta uMcu madhyamAM bahuma maNIya ulloka. te bahurAma maNIya bhUmibhAganA bahumadhya dezabhAgamAM saparivAra siMhAsana kahevuM. temAM je pazcimI zAkhA che, tyAM eka prAsAdAvartasaka kahela che. pUrvavat pramANa, saparivAra siMhasAna kahevuM.. temAM je uttaranI zAkhA, ahIM eka moTuM prAsAdAvatuMsaka kahela che, pramANa pUrvavatu. saparivAra sIMhAsana kahevuM. temAM je uparanI viDimA, tyAM eka moTuM siddhAyatana che. te eka koza lAMbu, adrakoza pahoLuM, dezona eka koza uMcu, anekazad dbha saMniviSTAdi varNana karavuM. tene traNa dizAmAM traNa hAro 500 dhanuSa uMca, 25o dhanu pahoLA
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/dvIpa /191 thI 194 che. 500 dhanunI maNipIThikA, devachaMdaka 500 dhanup pahoLo, sAtireka 500 dhanuSa uMco che. te devachaMdakamAM 108 jinapratimA, jinotsedha pramANa che. e rIte badhI siddhAyatana vaktavyatA kahevI yAvat dhUpakaDacha che. te uttama AkAre ane soLabhede ratnothI yukta che. 45 A sudarzanA/jaMbU mULamAM bAra pAvaravedikAthI cotaphathI saMpavRitta che. te pAvaravedikAo Ardra yojana uMcI, 500 dhanuSu, pahoLI che - varNana karavuM. jaMbu/sudarzanA, bIjA-tenAthI ardha uMcAI pramANa mAtranA 108 jaMbUvRkSothI cotaraphathI gherAyela che. te jaMbUvRkSo cAra yojana uMcA, eka koza bhUmimAM, eka yojanano skaMdha, eka yojana vikhaMbha, traNa yojana sudhI phelAyelI zAkhAo che. tenA madhyabhAge cAra yojanano viSphabha che, cAra yojanathI adhika tenI samagra uMcAI che. mUla-vajramaya che Adi caitya vRkSa varNana kahevuM. jaMbu/sudarzananA pazcimottaramAM - uttaramAM - uttarapUrvamAM anAhata devanA 4000 sAmAnikadevonA 4000 jaMbU che. jaMbUsudarzanAnA pUrvamAM anAhata devanI cAra agramahiSInA cAra jaMbU che. A pramANe samasta parivAra, AtmarakSako sudhInA jaMbU kahevA. jaMbu/sudarzanA so-so yojananA traNa vanakhaMDothI cotaraphathI gherAyelI che. paheluM, bIjuM, trIjuM. jaMbUsudarzanAnA pUrvanA pahelA vanakhaMDamAM 50 yojana jaIne eka moTuM bhavana kahela che. pUrvanA bhavana samAnaja zayanIya paryanta badhuM varNana kahevuM. e pramANe dakSiNamAM, pazcimamAM ane uttaramAM paNa bhavano jANavA. jemake - jaMbu/sudarzanAnA uttara-pUrvanA pahelAM vanakhaMDamAM 50 yojana AgaLa gayA pachI cAra naMdA puSkariNI kahelI che. te A ~ pA, paprabhA, kumudA ane kumudaprabhA. te naMdA puSkariNI eka kosa lAMbI, ardha kosa pahoLI, 500 dhanu uMDI che. te svaccha, lakSNa, laSTa, dhRSTa, sRSTa, nizaMka, nIja yAvat pratirUpa che, ItyAdi varNana toraNa sudhI kahevuM joIe. te naMdA puSkariNInA bahumadhyadezabhAgamAM eka prAsAdAvAMsaka kahela che, te koza pramANa lAMbu, addhakoza pahoLuM, ItyAdi varNana pUrvavat saparivAra sIMhAsana sudhI kahevuM. e pramANe dakSiNa-pUrvamAM 500 yojana jatAM cAra naMdA puSkariNI che - utpalaguhmA, nalinA, utpalA, utpalIlA. e pramANe dakSiNa-pazcimamAM 50 yojana jatAM cAra puSkariNI-bhUMgA, bhaMginiyA, aMjanA, kalapabhA. bAkI pUrvavat. jaMbu/sudarzanAnA uttarapUrvamAM paheluM vanakhaMDa 5-yojana oLaMgyA pachI A cAra naMdApuSkariNI kahI che. te A - zrIkAMtA, zrImahitA, zrIcaMdrA, zrInilayA. tenuM pramANa pUrvavat che ane prasAdAvartaka paNa pUrvavat jANavA. jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 jaMbu/sudarzanAnA pUrvadizAnA bhavananI uttaramAM, uttara-pUrvamAM, prAsAdAvartakanI dakSiNamAM ahIM eka moTo phUTa kahela che. te ATha yojana uMco, mULamAM 12-yojana pahoLo, madhyamAM ATha yojana pahoLo, upara cAra yojana pahoLo che. mULamAM kaMIka adhika 37-yojana paridhi, madhyamAM sAdhika 25-yojana paridhi, upara sAdhika 12-yojana paridhivALA che. mULamAM vistIrNamadhye saMkSipta-upara tanu-pAtaLo, gopuccha saMsthAna saMsthita, sarva jAMbUnadamaya, svaccha yAvat pratirUpa che. te eka pAvara vedikA, eka vanakhaMDathI cotaraphathI gherAyela che. vedikA ane vanakhaMDanuM varNana karavuM. 46 te phUTanI upara bahusama ramaNIya bhUmibhAga kahela che vat tyAM aMtara devo-devIo bese che yAvat vicare che. te bahusamaramaNIya bhUmibhAganA bahumadhyadeza bhAge eka siddhAyatana che, te koza pramANAdi badhuM siddhAcatAM kathana karavuM. jaMbUsudarzanAnA pUrvIya bhavanathI dakSiNamAM, dakSiNa-pUrvanA pAsAdAvAMsakanI uttaramAM eka vizALa phUTa che. tenuM pramANa pUrvavat yAvat tyAM siddhAyatana che... jaMbU sudarzanAnI dakSiNanA bhavananI pUrvamAM ane dakSiNa-pUrvanA pAsAdAvataMsakanI pazcimamAM eka vizALa phUTa che... e rIte dakSiNanA bhavananI pazcimamAM ane dakSiNa-pazcima prAsAdAvataMsakanI pUrvamAM eka vizAla phUTa che... jaMbUnI pazcimI bhavananI dakSiNamAM ane dakSiNa-pazcima prAsAdAvatasakanI uttaramAM vizALaphUTa che. tenuM pramANa pUrvavat ane siddhAyatana che. jaMnA pazcimI bhavananI uttaramAM, uttara pazcimI prAsAdAvAMsakanI dakSiNamAM eka moTo phUTa kahela che. tenuM pramANa pUrvavat ane siddhAyatana che... jaMbUnA uttara bhavananI pazcime, uttarUpazcima prAsAdAvataMsakanI pUrvamAM ahIM eka phUTa kahela che, te pUrvavat. jaMbunA uttaranA bhavananI pUrve, uttara-pUrvanA pArAdAvataMsakanI pazcime eka moTo phUTa kahela che. tenuM pramANa pUrvavat temaja siddhAtana che. jaMbUsudarzanA bIjA ghaNA tilaka-lakuTa - yAvat - rAyavRkSo, hiMguvRkSothI yAvartI cotaraphathI saMparivRtta che. jaMbu/sudarzanA upara ghaNAM ATha-ATha maMgalako kahyA che. te A - svastika, zrIvatsAdi. kRSNa cAmaradhvaja yAvat chAticchatra che. jaMbu sudarzanAnA bAra nAmo che - [192] sudarzanA, amoghA, supabuddhA, yazodharA, videha jaMbU, somanA, niyatA, nityaDitA... [193] subhadrA, vizAlA, sujAtA, sumanA. jaMbUsudarzanAnA A bAra nAmo che. [194] bhagavan ! jaMbU sudarzanA, jaMbU sudarzanA kema kahevAya che ? gautama ! jaMbUsudarzanAmAM jaMbUddhIpAdhipati anAvRta nAma maharSika deva cAvat palyopamasthitika vase che. te tyAM 4000 sAmAnikonuM yAvat jaMbUdvIpanA jaMbu
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3)dvIpa/11 thI 194 48 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 sudanAnuM ane anAdUtA rAjadhAnInuM Adhipatya karatAM yAvat vicare che. bhagavAna ! anAdatadevanI [anAdetA rAjadhAnI kyAM che? rAjadhAnInI samasta vakatavyatA pUrvavat, cAva4 mahaddhika te anArdana deva rahe che. athavA he gautama ! jaMbUdvIpanA te-te dezamAM tyAM-tyAM ghaNAM jaMbUvRkSo, jaMbuvana, jaMbuvanakhaMDa nitya kusumita cAva4 zrI vaDe atIva upazobhita rahe che. te kAraNathI he gautama jaMbudvIpa, jaMbudvIpa kahevAya che. athavA he gautama ! jaMbUdvIpa zAzvata nAmadheya kahela che. je kadI na hatuM tema nahIM yAvat nitya che. * vivecana-191 thI 194 : jaMbusadInAnI cAre dizAmAM eka dizAmAM ekaika zAkhA che, e rIte cAra zAkhA kahI che - eka pUrvamAM, eka pazcimamAM Adi. temAM je pUrva-zAkhA che, tenA bahu madhyadezabhAgamAM eka moTuM bhavana kahela che. eka koza lAMbu, addha koza pahoLuM, dezona koza uMcu. tenuM varNana, dvArAdi vaktavyatA pUrvokta mahApadAvat che. * x - temAM je dakSiNI zAkhA che, tenA bahamadhyadeza bhAgamAM eka moTuM prAsAdAvatuMsaka che. te paNa eka koza uMcu Adi che. te ghaNuM uMcu che Adi varNana, ulloya, bhUmibhAga, maNipIThikA, siMhAsana A varNano pUrvavat. vizeSa e ke - maNipIThikA 500 dhanuSpa lAMbI-pahoLI, 250 dhanuSya jADI, saparivAra sIMhAsanAdi kahevA. te prAsAdAvataMsaka upara ghaNAM ATha-ATha svastika Adi maMgalo che. te hAthamAM ghaNAM sahasatra sudhI kahevuM. jema dakSiNanI zAkhAmAM prAsAdAvataMsaka kahyuM che tema pazcima ane uttaranuM paNa pratyekanuM kahevuM. jaMbusudarzanAnI uparanI viDimAnA bahumadhyadeza bhAgamAM siddhAyatanA che. te pUrvanA bhavananI jema maNipIThikAnA varNana sudhI kahevuM. * * * te maNipIThikAnI upara eka moTo devachaMdaka kahyo che, 500 dhanu lAMbo pahoLo, Atireka 500 dhanuSa uMco, sarvathA ratnamaya, svaccha ItyAdi pUrvavatuM. tyAM 108 jinapratimA che. ItyAdi badhuM pUrvavatu 108 dhUpa kaDachA rahela che - sudhI kahevuM. siddhAyatananI upara aSTamaMgalo ItyAdi pUrvavat sahamrapatra-hAthamAM rAkhela che sudhI kahevuM. badhAMnI vyAkhyA pUrvavatuM. jaMbusudarzanA bAra pAvarapedikA vaDe badhI dizAmAM sAmAnyathI gherAyela che. vedikAvarNana pUrvavatu. jaMbUvRkSa, bIjA-tenAthI addha uccatva pramANavALA 108 jaMbavRkSothI badhI dizAmAM sAmathI parivarela che. tenuM A pramANa kahe che - pratyeka 108 jaMbUo cAra yojana uMcA, jamInamAM eka koza uMDA, eka yojana skaMdhavALA, bAhathathI eka koza skaMdha. traNa yojananI viDimA, bahumadhyadeza bhAge cAra yojanA lAMbA-pahoLA, urva-adhorUpe sAtireka cAra yojana che. - x + x - jaMbusudarzanAnA vAyavya-uttara-IzAnamAM e traNa dizAmAM anAmata devanA 4000 sAmAnikone yogya 4000 jaMbU kahyA che. pUrvamAM cAra agramahiSIne yogya cAra mahAjaMbUo che. dakSiNa-pUrvamAM atyaMtara parSadAnA 8ooo devone yogya cooo jaMbU, dakSiNamAM madhyama parSadAnA 10,000 devonA 10,000 jaMbu, dakSiNa-pazcimamAM bAhyaparmadAnA 12,000 devonA 12,000 jaMbu, pazcimamAM sAta senApatinA sAta mahAjaMbU ane cAre dizAmAM 16,000 AtmarakSakonA 16,ooo jaMbUo che. te jaMba/sadarzanA 100 yojana pramANa vanakhaMDothI badhI dizAmAM sAmatyathI parivRta che. te A rIte - atyaMtara, madhya ane bAhya. jaMbUnI pUrva dizAmAM paheluM vanakhaMDa 50 yojanA gayA pachI eka moTuM bhavana che. te pUrvadivartI bhavanavat vaktavyatA kahevI. jaMbUnI dakSiNamAM paheluM vanakhaMDa 50-yojana jatAM eka moTuM bhavana che. te rIte pazcima ane uttaramAM paNa prathama vanakhaMDamAM paha-yojana jatAM bhavana che. jaMbUnA IzAnamAM prathama vanakhaMDa 50-yojana gayA pachI moTI cAra naMdApuSkariNI che. pUrvamAM padA, dakSiNamAM pApabhA, pazcimamAM kumudA, uttaramAM kumudaprabhA, te naMdApuSkariNI pratyeka eka koza lAMbI, ardhakoza pahoLI ItyAdi jANatuM. te varNana - eka pAvara vedikA, vanakhaMDathI gherAyela che sudhI karavuM. te pakariNInI cAre dizAmAM akaika dizAmAM ekaika evA cAra jhisopAna pratirUpaka kahela che. tenuM varNana pUrvavatu. toraNo te rIte ja. te puSkariNInA bahumadhya deza bhAge eka moTuM prAsAdAvatuMsaka che. te jaMbUvRkSanI dakSiNa-pazcima zAkhAmAM rahela prAsAdAvat jANavuM - x * sarvatra sIhAsana saparivAra che. e pramANe dakSiNapUrvamAM, dakSiNa-pazcima, uttara-pazcima pratyekane kahevA. vizeSa e ke - naMdApuSkariNInA nAmamAM bheda che, te A rIte- dakSiNa pUrvamAM pUviida kramathI * utpalanubha, nalina, utpala, utpalojjavala. dakSiNa pUrvamAM - bhUMgA, bhRganibhA, aMjanA, jalapabhA. uttarapazcimamAM zrIkAMtA ItyAdi. jaMbusudarzanAmAM pUrva dizAnA bhavananI uttarathI, uttarapUrva dizAnA prAsAdAvatuMsakanI dakSiNathI eka moTo phUTa che. te ATha yojana uMco che. mULamAM ATha, madhya-cha, upara-cAra yojana pahoLo che ItyAdi varNana sUsArthavatu jANavuM. - x - A kUTa eka pAvara vedikA ane eka vanakhaMDathI cotaraphathI pariAipta che. vedikA-vanakhaMDa varNana pUrvavat che. te kUTanI upara bahusama ramaNIya bhUmibhAga che. *x-x* te bahusamaramaNIya bhUmibhAganA bahumadhyadeza bhAge ahIM eka moTuM siddhAyatana che. te jaMbUvRkSanI uparanI viDimAnA siddhAyatana sadeza kahevuM. yAvatu 108 dhUpa kaDachAM che. jaMbUvRkSanA pUrvanA bhavananI dakSiNathI, dakSiNa-pazcimanA prAsAdAvatuMsakanI uttare tathA dakSiNanA bhavananI pUrvathI, dakSiNapUrvanA prAsAdAvataMkanI pazcima dizAmAM tathA dakSiNanA bhavananI AgaLa ane dakSiNapazcimanA prAsAdAvatuMsakanI pUrvathI tathA pAzcAtya bhavananI parvazI, dakSiNa-pazcima prAsAdAvataMsakanI uttarathI - x - x - ItyAdi badhAmAM ekaika kUTa che, kUTanuM pramANa pUrvavat kahevuM. te kUTonI upara pratyekamAM ekaika siddhAyatana che. te siddhAyatanA pUrvavat kahevA. kahyuM che - ATha RSabhakUTa
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvIpa0/191 thI 194 pan jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 be sUryo tapelA - tape che - tapaze. choMtera noe yoga karyo che . kare che - karaze. 176 graho cAra caya che . care che . caraze. [196] 1,33,950 tArAgaNa koDAkoDI - - - [197] zobhyA che, zobhe che, zobhaze. * vivecana-15 thI 197 : sugama che. ekaika caMdraparivAramAM 28-nakSatro hovAthI ahIM 56-namo kahyA. e rIte eka caMdranA parivAramAM 88 graho ane 66,975 koDAkoDI tArAgaNa jANavA. muni dIparatnasAgare saTIkAnuvAda karelA pratipatti-1-mAM jaMbUlIpAdhikAra pUrNa sadeza sarve naMbUnadamaya kahevA. tenA upara eka koza pramANanuM jinabhavana parama ramya che. jaMbusudarzanAnA bAra nAmo A pramANe che - (1) sudarzanA - ati suMdara ane nayana manohArI hovAthI sudarzanA kahe che. - - (2) amoghA - jema tenuM zobhana darzana, tema AgaLa svayaM sUtrakAra bhAvaze. amogha aniphaLa, tethI kahe che - svasvAmIbhAvane aMgIkAra karI jaMbUhIpAdhipatyane saphala kare che. tenA sivAya te viSayamAM svAmIbhAvanA ayogathI aniphaLa che. (3) supabuddhA * atizaya prabuddhava prabuddhA, maNi-kanaka-ranothI adA jhagamagatI, sarvakALa uddhi. * * (4) yazodharA - sakala bhuvanavyApI yazane dhAraNa kare che yazodharA, tenA kAraNathI ja jaMbUdvIpano yaza tribhuvanamAM vyApta che. (5) subhadrA , zobhana bhadra - kalyANa, sarvakALa kalyANa bhAginI. teno adhiSThAtA maharvika deva hovAthI te kadI upadravagrasta na thAya. - - (6) vizAlA - ATha yojana pramANa vizALa hovAthI te vistIrNa che. - - (9) sujAtA - zobhanA jama jeNIno che te. vizuddha maNi-kanaka-ratna mUla dravyatAthI janmadoSarahitI. - - (8) sumaNA - jenI pAse mana zobhana thAya che, tene joIne mahaddhikonA mana zobhana thAya. (9) videhajaMbU videha aMtargata jaMbUdvIpanA uttara kurakSetramAM hovAthI videha jaMbU, (10) saumanasyA - saumanasyano hetu hovAthI. tene joIne koInuM mana duSTa thatuM nathI. - x - (11) niyatA - sAzvatatvathI sarvakALa avasthita. (12) nityamaMDita - sadA bhUSaNa vaDe bhUSita hovAthI. A bAra nAmo che. ( dhe sudarzanA zabdanI pravRttinuM nimita pUche che - prazna sugama che. uttara A pramANe - anAdetA - anAdara kriyAne viSayIkRta zeSa jaMbUdvIpagatu devo, jenA vaDe AtmAthI atyabhuta mahaddhikatva jovAthI anArdata. bhAvArtha A rIte - jethI mahaddhika anAta nAme deva, tyAM vase che, tethI - x - 4 - rAjadhAnI kathana pUrvavata che.... AvA svarUpanA jaMbUthI upalakSita hovAthI te jaMbUdvIpa kahevAya che athavA A jaMbUdvIpa zabada pravRtti nimita che te dazavi che - jaMbUdvIpamAM uttarakuramAM - x * ghaNAM jaMbUvRkSo, jaMbUvana, jaMbUkhaMDa che. ahIM vana - eka jAtIya vRkSa samudAya, vanakhaMDa - aneka jAtIya vRkSa samUha. tethI A jaMbUdvIpa kahyo che. have jaMbUdvIpagata caMdrAdi saMkhyA jaNAve che - * sUraNa-195 thI 197 : [195] bhagavana / bhUdvIpa hIpamAM keTalAM caMdro pramANelA hatA, prakAze che ke prakAzaze ? keTalA sUryo tayA hatA, tape che ke tapaze ? keTalAM nAmoe yoga karelo, yoga kare che ke yoga karaze ? keTalAM mahAgraho cAra caya hatA, cAre che ke caraze. keTalA tArApaNa koDakoDI zobhatA hatA, zobhe che ke zobhaze ? gautama jaMbudvIpa dvIpamAM be caMdro prakAzelA, prakAze che ane prakAzaze. 1974
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvIpa/198 thI ra00 # pratipatti-3-"lavaNasamudrAdhikAra" $ - x = x x x =x -x - * sUTa-198 thI 200 : [198] vRtta ane valayAkAra saMsthAna saMsthita lavaNa samudra jaMbUdvIpa nAmaka dvIpane cotaraphathI gherI hela che. bhagavajhA lavaNa samaDha samayakavAla saMsthita che ke viSamacakavAla saMsthita che gautamAM te samacakavAta saMsthita che, viSamayakavAla saMsthita nathI. bhagavan! vaNa samudrano cakavAla virlabha ane paridhi keTalI che? gautamAM lavaNa rAmano cakavAta viSThabha be lAkha rojana che ane paridhi 15,81,939 yojanathI adhika che. te eka varavedikA ane eka vanakhaMDI cAre bAjuthI pariveSTita che. vedikA ane vanakhaMDanuM varNana karavuM. te pasdvara vedikA addha yojana UMcI, 5oo dhanuSa pramANa pahoLI che. lavaNa samudra samAna tenI paridhi che. bAkI varNana pUrvavatu. te vanakhaMDa dezona be yojana che yAvatuM vicare che. bhagavat / samudranA keTalA dvAro kahelA che ? gautama 7 cAra, te - vijaya, vaijayaMta, jayaMta, aparAjita. bhagavat ! lavaNa samudrane vijayadvAra kyAM che ? gautama ! lavaNa samudranA pUrva pattamAM ane pUva8 ghAtakIkhaMDanI pazcime zItodA mahAnadInI upara lavaNa samudranuM vijyadvAra che. te ATha yojana paMca, cAra yojana pahoLuM, Adi bhaluM kathana jaMjUhInA vijayadvAra sadeza karavuM. rAjadhAnI pUrvamAM [asaMkhya dvIpasamudra gayA pachI bIja lavaNa samudramAM che. bhagavanA lavaNa samudranuM vaijayaMta nAmaka dvAra kayAM kahela che ? gautama lavaNa samudranA #iwii caramati, dakSiNa8 ghAtakIDanI uttare. bAkI badhuM pUvava4. e pramANe smata hAra paNa gaNavuM. vizeSa A - sItA mahanadInI upara kahetuM. e rIte aparAjita dvara che. max dizA kahetI. bhagavana ! lavaNa samudranA eka dvArathI bIja dvAranuM abhAdhA aMtara keTaluM kahyuM che gautama [19] 3,95,280 yojana ane kosa lavaNasamudranA dvAronuM abAdhA aMtara kahela che. (2eo] lavaNa samudranA pradezo ghAtakIkhaMDa dvIpane dhRSTa che bhUdvIpamAM kahA mujaba te alAvo kahevo. bhagavAna ! lavaNa samudramAM jIvo marIne dhAtakIkhaMDamAM janme ? pUrvavat jANavuM. e pramANe ghAtakIkhaMDamAMthI paNa kahevuM. bhAvanA vaNa samuhane lavaNa samudra kema kahe che gautama lavaNa samudranuM jaLa asvaccha, javAnuM. mAruM liMdra, tAraka, kaTuka che te jaLa ghaNAM jIvAbhigamaupAMgasUtra * saTIka anuvAda dvipada - catupada, mRga, pazu, pakSI, sarisRpone mATe apeya che. kevaLa lavaNasamudrayonika jIvo mATe te peya che. ahIM susthita nAme maharvika yAvatu palyopamasthitika lavaNAdhipati deva che. te tyAM sAmAniko yAvatuM lavansamudranuM, susthitA rAjadhAnInuM bIjA paNa yAvat vicare che, te kAraNathI che gautama ! lavaNa samudrane lavaNa samudra kahe che. athavA lavaNa samudra zAzvata yAvatuM nitya che. * vivecana-198 thI 200 : lavaNa nAme samudra, vRtta * vartuLa, paNa te to caMdramaMDalava paripUrNa paNa hoya, tethI kahe che - valayAkAra arthAt madhyamAM polANayukata je saMsthAna, tenA vaDe saMsthita. badhI dizAmAM sAmanyathI jaibUdvIpane vIMTIne rahyo che. lavaNa samudranuM saMsthAna * samayakavAla kahela che. sarvatra be lAkha yojanA pramANathI cakavAta. have cakavAla viThaMbha Adi parimANane kahe che - jaMbudvIpanA vikaMbharI te bamaNuM hovAthI be lAkha yojana cakavAla viThaMbha che. 15,81,139thI kaMIka vizeSa yojana parikSepa che. A gaNita kSetrasamAsamAM jovuM.. lavaNa samudra eka padAvara vedikA * ATha yojana uMcI, jamatI upara che tevI ane eka vanakhaMDa vaDe gherAyela che, te pAvara vedikA addhayojana utI uccavathI, 500 dhanuSpa viThaMbhathI, lavaNa samudranA paridhi pramANavat paridhithI che. vanakhaMDa dezonA be yojana * x * varNana jaMbUdvIpanI pAvara vedikA ane vanakhaMDa mujaba jANavuM. have dvAra vaktavyatA - lavaNa samudranA he gautama ! cAra dvAro kahelA che. te A - vijaya, vaijayaMta, jayaMta, aparAjita. lavaNa samudranuM vijaya nAme dvAra kayAM che ? gautamAM lavaNa samudranA pUrvaparyantamAM ghAtakIkhaMDa dvIpapUvRddhinA pazcima bhAgamAM zItodA mahAnadInI uparanA aMtaramAM vijaya dvAra che ... ATha yojana uMcu ItyAdi jaMbudvIpanA vijayadvAra sardeza badhuM kahevuM. have vijayadvAranA nAmanuM kAraNa kahe che - bhagavat ! kyA kAraNe vijayadvAra, vijayadvAra kahevAya che ? vijayadvAre vijaya nAmaka mahartika deva cAvatuM vijayA rAjadhAnInA ane bIjA ghaNAM vijaya rAjadhAnI rahIza vyaMtara deva-devInuM Adhipatya karato cAvat rahe che. tenA svAmikavarI vijaya. vijayadevanI vijayA rAjaghAnI kayAM che ? gautamAM vijayadvAranI pUrva dizAmAM ticha asaMkhyAta dvIpasamudro Ine bIjA lavaNa samudramAM 12,000 yojana jaIne, tyAM vijayadevanI vijaya rAjadhAnI che. te jaMbudvIpanI vijayAvatu jANavI. have vaijayaMtadvAra - lavaNa samudra, vaijayaMta dvAra kyAM che ? gautama ! lavaNa samudranA dakSiNa paryAthI dakSiNAddha ghAtakIkhaMDanI uttaramAM che. sarva kaMI vaktavyatA vijayadvAravata jANavI. mAtra rAjadhAnI vaijayaMta dvAnI dakSiNathI vaNavI. jayaMtadvAra - lavaNa samukta jayaMtadvAra kyAM che ? gautama ! lavaNasamudranA pazcimaparvane pazcimAddha dhAtakIkhaMDanI pUrvanI zItA mahAnadInI upara che. vijayadvAsvat vaktavyatA che. mAtra rAjadhAnI jayaMtadvAnI pazcime kahevI.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/dvIpa/198 thI 200 aparAjitadvAra - lavaNa samudranuM aparAjitadvAra kyAM che? gautama ! lavaNasamudranA uttara paryante, uttarAddha dhAtakIkhaMDadvIpanI dakSiNe che. vijaya dvAravat saMpUrNa vaktavyatA kahevI. mAtra rAjadhAnI aparAjita dvAranI uttare kahevI. 53 have dvArathI dvAranuM aMtara - lavaNa samudranA eka dvArathI bIjA dvAranuM aMtara keTaluM che ? gautama ! 3,95,280 yojana ane eka koza che. tethI kahe che - ekaika dvAranuM pRyutva cAra yojana, ekaika dvAramAM ekaika dvArazAkhA, eka koza jADAIthI. dvAre babbe zAkhA, eka dvAramAM 4 yojana thAya. cAra dvAranA maLIne 18-yojana thAya. te lavaNasamudra pariraya parimANathI - 15,81,139 yojana thAya. A parimANathI bhAga karAya, je zeSa vadhe tene cAra bhAgathI apahat karAtA je Ave te dvAronuM paraspara aMtara parimANa. te yathokta ja thAya. lavaNasamudranA pradezo Adi cAra sUtra pUrvavat. have lavaNa samudrano nAma-anvartha - lavaNa samudrane lavaNa samudra kema kahe che ? gautama ! lavaNa samudranuM jaLa Avina pravRttithI asvaccha che. ratna - rajovat, jaLa vRddhi-hAnithI ghaNAM kAdavavALuM. vaLa sAnnipAtika rasayuktatvathI. gobara nAmaka rasa vizeSathI yukta, TM - tIkSNa, lavaNasa vizeSatvathI. vartuLa - kaTurasa yukta. AvA kAraNothI apeya ? kone ? catuSpada Adine. mAtra lavaNasamuddha yonikane peya che. kemake tenA jIvono te AhAra che. te jaLamAM lavaNa che, mATe lavaNasamudra kahyo. je kAraNathI susthita nAme teno adhipati lavaNAdhipati prasiddha che. tenuM Adhipatya adhikRt samudranuM ja che, bIje nahIM. tethI paNa lavaNa samudra. - X - have lavaNasamudragata caMdrAdi saMkhyA parimANa - . - sUtra-201 - bhagavan ! lavaNa samudramAM keTalA caMdro prakAzyA, prakAze che, prakAzaze ? e rIte pAMcenI pRcchA. gautama ! lavaNa samudramAM cAra caMdro prakAzyA-che-raheze. cAra sUryo tapyA-che-tapaze. 112-nakSatroe caMdrano yoga karyo-kareche-karaze. 352 mahAgrahoe cAra saryo-reche-caraze. 2,67,900 koDAkoDI tArAgaNa zobhita hato-che-raheze. * vivecana-201 : praznasUtra sugama che. bhagavaMte kahyuM - gautama ! cAra caMdro prabhAsyA hatA, prabhAse che, prabhAsaze. e rIte cAra sUryo, jaMbudvIpagata caMdra sUryo sAthe sama zreNie pratibaddha jANavA. jemake be sUryo, eka jaMbudvIpagata sUryanI zreNI vaDe pratibaddha jANavA, be sUryo jaMbudvIpaNata bIjA sUrya sAthe. e rIte caMdramAM paNa jANavuM. te baMne A pramANe che - jyAre jaMbudvIpano eka sUrya merunI dakSiNathI cAra care che, tyAre lavaNa samudramAM paNa tethI sAthe samazreNi pratibaddha eka zikhAnI aMdara cAra care che, bIjo tenI sAthe zreNithI pratibaddha zikhAthI parathI cAra care che. e rIte ja merunI uttarathI cAra caratA sUryamAM jANavuM. e pramANe caMdra paNa jaMbudvIpagata baMne caMdro sAthe jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 samazreNithI pratibaddha vicAravo. ukta kAraNathI jaMbUdvIpanI mAphaka lavaNasamudramAM paNa jyAre merunI dakSiNe divasa hoya, tyAre merunI uttare paNa lavaNa samudramAM divasa hoya che. jyAre merunI uttaramAM lavaNa samudramAM divasa hoya tyAre dakSiNamAM paNa divasa hoya, tyAre pUrvapazcima dizAmAM lavaNa samudramAM rAtri hoya che. jyAre merunI pUrva dizAmAM divasa hoya tyAre pazcimamAM paNa divasa hoya. jyAre pazcimamAM divasa hoya tyAre pUrvamAM paNa divasa hoya ane merunI dakSiNa-uttaramAM niyamA rAtri hoya. A rIte dhAtakIkhaMDAdimAM paNa kahevuM. 54 sUryaprAptimAM kahyuM che - jyAre lavaNa samudramAM dakSiNAddhamAM divasa hoya tyAre uttarAddhamAM paNa divasa hoya che. jyAre uttarAddhamAM divasa hoya tyAre lavaNasamudramAM pUrva-pazcimamAM rAtri hoya che. e pramANe dhAtakIkhaMDa' saMbaMdhI paNa pATha che. - x - e rIte jaMbudvIpavat jANavuM. lavaNa mujaba kAloda samudramAM jANavuM. lavaNa samudramAM 16,000 yojana pramANa zikhA che, to caMdra-sUryone te-te dezamAM cAra-caratA gativyAghAta kema na thAya ? kahe che. A lavaNa samudra sivAyanA bAkInA dvIpasamudromAM je jyotiSka vimAno che, te sarve sAmAnyarUpa sphaTikamaya che. jyAre lavaNa samudramAM rahela jyotikavimAno tathA jagat svAbhAvyathI udaka sphATana svabhAva sphaTikamaya che. - 4 - tethI temane udaka madhye cAra caratA udakathI vyAghAta thato nathI. bIjA dvIpa-samudromAM caMdra-sUrya vimAno adholezyaka hoya che, jyAre lavaNa samudramAM urdhvalezyaka hovAthI zikhAmAM paNa sarvatra lavaNa samudramAM prakAza thAya che. jo ke artha ghaNAMne apratIta che. vizeSaNavatImAM jinabhadragaNi kahe che - 16,000 yojana zikhAmAM kyAM jyotino vighAta thato nathI ? jyotiSka vimAnomAM badhAM sphaTikamaya hoya che, paNa lavaNa samudramAM udakasphAliya hoya che. - x - x - lavaNa samudramAM A kAraNathI udaka vidhAta thato nathI. ItyAdi - x + x -. 112 nakSatro che. kemake lavaNasamudramAM cAra caMdra, ekaikano parivAra 28-nakSatro che. tethI 28 4 4 = 112. tathA 352 mahAgraho che. kemake eka caMdranA parivAra-88 graho che ane 2,67,900 koDAkoDI tArAgaNa che. [A aMge vRttikArazrIe gAthA paNa noMdhI che.] A lavaNa samudramAM caudaza Adi tithimAM nadImukhone pUrato, jaLanA atirekathI je vRddhi dekhAya che, tenuM kAraNa pUche che - sUtra-202 : he bhagavan ! lavaNa samudranuM pANI caudaza, AThama, amAsa ane pUnamanI tithIomAM atizaya vadhe ke ghaTe che, te kema ? gautama ! jaMbUdvIpa dvIpanI cAre dizAmAM bAhya vaidikAMtathI lavaNa samudramAM 95,000 yojana jatAM, tyAM mahAkuMbha AkAranA vizALa cAra mahApAtALa kaLaza che. te A - valayAmukha, kesUpa, sUpa, Izvara. te mahApAtALa kaLazo eka lAkha yojana jaLamAM che, mULamAM vikuMbha
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 dvIpara02 papa 10,ooo yojana, madhyamAM eka prAdezika zreNithI vRddhigata thatAM eka-eka lAkha yojana pahoLA hoya che. pachI eka eka pradeza zreNIthI hIna thatAM upara mukhamULamAM 10,000 yojana pahoLA rahe che. A mahApAtALa kaLazonI bhIMto satra samAna che. te 1ooo yojana jADI che. sarva vajaranamaya, svaccha gAvata pratirUpa che. temAM ghaNAM jIvo ane yugalo utpanna thAya che ane nIkaLe che, temano caya-upacaya thAya che. dravyArthatAthI te bhIto zAzvata che. varSa Adi yayiothI azAzvata che. pAtALa kaLazomAM mahahika cAvatuM palyopama-sthitika cAra devo - kAla, mahAkAla, velaMba, prabhaMjana che. te mahApAtALa kaLazonA traNa vibhAga kahelA che - nIceno vibhAga, madhyama nibhAga, uparano vibhAga. te mibhAgo 33,333-W; yojana bAhalyathI che. tenA nIcalA pribhAgamAM vAyukAya che, madayama nibhAgamAM vAyukAya ane AkAya che, uparanA bhAgamAM akAya che. AnAthI atirikta he gautama ! lavaNasamadramAM te-te dezamAM ghaNAM nAnA kuMbhAkRti vALA ladhu pAtALa kaLazo kahyA che. te ladhu pAtALa kaLazo eka-eka hajAra yojana pANImAM ukA paniTa che. teno vikaMbha muLamAM 1oo yojana, madhyamAM eka pradezika zreNI vaDe vadhatAvadhatA 10eo yojana, upara e rIte ghaTatAM-ghaTatAM mukhamUlamAM eka-eka so yojana pahoLA che. te ladhu pAtALa kaLazonI bhIMto sarvatra sama, daza yojana jAhalyathI che. te sarve vajamaya, svaccha pAvatu pratirUpa che. temAM ghaNAM jIvo ane pagalo yAvatu AzAzcata paNa che, pratyekamAM addha palyopama sthitika deva rahe che. te ladhu pAtALa kaLazomAM traNa vibhAga che - nIceno vibhAga, madhya gibhAga, uparano bhAga. te mibhAgo 333-/ yojana bahicathI kahelA che. temAM je nIceno bhAga che, te vAyukAyathI, madhyama vibhAga vAyukAya ane kAyathI tathA uparano zabhANa apukAyathI bharela che. A rIte badhAM maLIne lavaNa samudramAM 9884 pAtALa kaLazo hoya che, tema kahela che. te mahApAtALa ane laghupAtALa kaLazonA nIcenA ane madhyanA vibhAgamAM ghaNAM udAra vAyukAya saMvede che, samacche che, hale che : cale che, karyuM che, kSobha pAme che, gharSita thAya che, spaMdita thAya che, te bhAvamAM pariName che, tyAre te udaka [NI] uchALA mAre che. jyAre te mahApAtALa ane laghupAtALa kaLazonA nIcenA ane madhyanA vibhAgamAM ghaNAM udara vAyukAyo yAvat te bhAvane pariNamatA nathI, tyAre te udaka-pANI uchALA mAratuM nathI. te aMtaramAM jyAre te vAyu udIraNA me tyAre te pANI uchALA mAre che ane te aMtaramAM jyAre te vAyu udIraNA na pAme, tyAre te pANI uchALA mAratuM nathI. e pramANe che gautama ! lavaNasamudramAM caudaza-AThama-amAsa-pUnamamAM atizaya pANI vadhe che. ke ghaTe che. * vivecana-202 : bhadaMta ! lavaNa samudramAM caudaza-AThama-amAsa-pUnamanI tithimAM, temAM paumAsIpUnama eTale jemAM mahIno pUrNa thAya che. athavA jemAM caMdramA pUrNa che te pUrNImA. ati-ati vadhe ke ghaTe ? gautama ! jaMbUdvIpano je meru parvata, tenI cAre dizAmAM lavaNasamudramAM 95,000 + 95,ooo yojana jatAM ati moTI cAra mahApiTaka saMsthAnA saMsthita athavA mahApAtALa kaLazo kahyA che - X * te A rIte - meranI pUrva dizAmAM vaDavAmukha, dakSiNamAM keyUpa, pazcimamAM cUpa ane uttaramAM Izvara, te cAre mahApAtALa kaLazo eka-eka lAkha yojana uTheghavI, mULamAM 10,000 yojana Adi sagAIvavuM. * * * * * te mahApAtALa kaLazonI bhIMto saba sama, 1000 yojana jADI che te sarvathA vajamaya, svaccha yAvata pratirU5 che. te vajamaya bhIMtomAM ghaNAM pRthvIkAyika jIvo ane pudgalo jAya che ane upaje che. jIvono ja utpatidharma che. mATe jIva lIdhA, caya ane upacayane pAme che, A baMne pada pudgalonI apekSAe che. kemake caya ane apacaya gharmano vyavahAra pudgalomAM che. te sakala kALa tadAkAra ane sadA avasthAnathI te bhIMto drathArthapaNe zAzvata che ane vadi pacacI vaLI zAzvata che. kemake vaNiida pratikSaNe athavA keTalAMka kALe anyathA anyathA thAya. te cAra pAtALa kaLazomAM cAra mahaddhika devo, palyopama sthitivALA che, te vase che. vaDavAmULamAM kALa, kesUpamAM mahAkALa, cUpamAM veleba, IzvamAM prabhaMjana. te pratyeka mahApAtALa kaLazanA traNa vibhAga che. nIce-madhya-upara. te traNe 33,333 yojana bAharAvI kahyA che. te cAre pAtALa kaLazomAM nIcenA nibhAgamAM vAyukAya rahe che, madhyamAM vAyukAya ane akAya, upara cAkAya rahe che. te pAtALa kaLazonA AMtarAmAM te-te dezamAM, te-te dezanA te-te pradezamAM laghu pAtALa kaLazo che, ItyAdi sUtrArthavata. -x * te laghu pAtALa kaLazonI bhIMto sarvaka sama ane daza-daza yojana jADI che. ItyAdi sutrAvitu cAvatu sparza paryAyithI azAzvata che. pratyeke pratyeka te addha palyopama sthitika devatA vaDe parigRhita che. te laghu pAtALa kaLazonA pratyenA traNa mibhAga kahyA che te sUgArNavatuM. te laghu pAtALa kaLasomAM paNa nIcenA mibhAgamAM vAyukAyAdi kahevA. A pramANe badhAM maLIne 884 pAtALa kaLazo meM tathA badhAM tIrthakaroe kahelA che. pAtALa kaLaza saMkhyA, pribhAga, pribhAgadravya Adine jaNAvatI traNa gAyA paNa vRttikAre noMdhelI che. * * * te laghu pAtALa kaLaso ane mahApAtALa kaLazonA nIcenA ane madhyanA tribhAgamAM tathA jagasthiti svAbhAvathI pratidina be vakhata, tenAthI paNa caudaza Adi tithiomAM atirekathI ati prabhUta, urdhvagamana svabhAvI ane prabaLazakitavALA vAyu utpatti abhimukha thAya che. pachI kSaNAMtare mUIna janmane prApta karanArA thAya
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvIpa 202 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 che. pachI vAyunA calana svabhAvatvathI kaMpe che. pachI paraspara saMghaTane pAme che. pachI mahA abhuta zaktika thaI upara ahIM-tahIM prasare che. pachI bIjA vAyu ane jaLa paNa prabaLapaNe prerAya che. te-te dezakAlocita maMda-sIva ke madhyama bhAvanA pariNAmane pAme che. zeSa sugama che - x * te jaLa upara pheMkAya che. * x te lApAtALa, mahApAtALanA nIcenA ane mAdhyamanA vibhAgamAM ghaNo udAra vAyu saMsvade che, Adi pUrvavata. - x - tyAre jaLanA ullepano abhAva che. te ja spaSTatara kahe che - ahorAtrimAM be vakhata pratiniyata kALa vibhAgamAM, paNa madhyamAM, caudaza Adi tithimAM atirekathI te vAyu tathA jagata svAbhAvathI udIraNA pAme che. * * * * * pratiniyata kALa vibhAga sivAya te vAyu utpanna thato nathI. - X - X - tethI e pramANe che gautama ! lavaNasamudramAM caudaza-AThama-amAsa-pUnama tithimAM ati-ati vadhe-ghaTe che. e pramANe caudazAdi tithimAM atirekathI jaLavRddhinuM kAraNa kahyuM, have ahorAtra maNe be vakhata jaLavRddhinuM kAraNa kahe che - * sUma-203 : bhagavat / lavaNa samudra nIza muhartAmAM keTalI vAra atizaya vadhe che ke ghaTe che ? gautama ! lavaNa samudra trIza muhUrtAmAM be vakhata atizaya vadhe che ke ghaTe che. bhagavana! ema kema kaho cho ke lavaNa samudra be vakhata vadhe ke ghaTe? gautama! pAtALa kaLazomAM ghaNI uchaLe tyAre samudramAM pANI vadhe che, jaLathI . ApUrita rahe tyAre ghaTe che. tethI he gautama! lavaNa samudramAM trIza muhUrtomAM be vakhata ati-ati pANI vadhe che ke ghaTe che. * vivecana-203 - bhadaMta ! lavaNasamudra 30 muhUrtomAM divasanA keTalI vAra ati-ati vadhe ke ghaTe ? badhuM sUtrArtha mujaba jANavuM. vizeSa e ke nIcenA ane madhyama mibhAgamAM vAyu saMkSobhathI jaLa uMce pheMkAya ane vAyu sthira thatAM pharI pANI nIce utaratA ghaTADo thAya. have lavaNazikhA vaktavyatA kahe che - * sUjha-204 : bhagavana lavaNazikhA cakavAla vikaMbhathI keTalI che ? atizayathI keTalI vadhe che ke ghaTe che ? gautama! lavaNazi cakravAla viEbhathI daza hajAra yojanA che ane dezona addha yojanA sudhI te vadhe che athavA ghaTe che. * - - bhagavAna ! lavaNasamadranI abhyatara veLa keTalA hajAra nAgakumAra devo dhAraNa kare che ? keTalA nAgakumAro bAhya veLAne dhAraNa kare che ? keTalA hAra nAgakumAro agrodakane dhAraNa kare che? gautama / 42,ooo nAgakumAro abhyatara veLAne, chara,ooo nAma bAhya veLAne ane 60,ooo nAga Agrodakane dhAraNa kare che. e rIte badhAM maLIne 1,34,000 nAgakumAra devo kahyA che. * vivecana-204 - bhadaMta! lavaNazikhA cakravAla viThaMbhathI kevaDI che ? keTalI atizayathI vadhe ke ghaTe che ? gautama ! lavaNazikhA sarvataH cakavAla vikuMbhathI samapramANa 10,ooo yojana viThaMbha cakravAlarUpathI vistArathI che. be gAu pramANa ati-ati vadhe che ke ghaTe che. ahIM bhAvanA A pramANe che - - lavaNasamudramAM jaMbUdvIpa ane dhAtakIkhaMDa dvIpathI pratyeka 95-95 hajAre gotIrtha che. gotIrtha - taDAva AdivatuM praveza mArga rUpa nIyo, nIcatara bhUdeza, madhyabhAgano avagAha 10,000 yojana vistAra che. gotIrtha jaMbUdvIpa ane dhAtakIkhaMDanI vedikAMta samIpe aMgulano asaMkhyAta bhAga che. pachI samatala bhUbhAgathI AraMbhIne kramathI pradeza hAnithI tyAM sudhI nIcava, nIcatarava kahevuM jyAM sudhI 95,000 yojana thAya. 95,000 sudhI samatala bhU bhAganI apekSA 1000 yojana uMDAI che tethI jaMbUdvIpa ane dhAtakIkhaMDa vedikAnI pAse te samatala bhUbhAgamAM jaLavRddhi aMgulanA asaMkhyAta pramANa thAya, tyAMthI AgaLa samatala bhUbhAgamAM pradezavRddhithI jaLavRddhi kramaza: vadhatI evI jANavI. * x * ahIM samatala bhUbhAga apekSAe 900 yojana jaLavRddhi thAya che. arthAta samatala bhU bhAgathI 1ooo yojana uMDAI che ane tenI upara uoo yojananI jaLavRddhi thAya che. madhyabhAge * x * 16,000 cojananI jaLavRddhi thAya. pAtALa kaLazagata vAyunA kSobhita thavAthI tenI upara eka ahorAkamAM be vakhata kaMIka nyUta be koza pramANa atizayarUpamAM dakanI vRddhi thAya che ane jyAre pAtAlakalazano vAyu uparAMta hoya che, tyAre jaLavRddhi thatI nathI. A vAta mATe vRttikAre traNa gAyA paNa noMdhela che. have velaMdhara vaktavyatA kahe che - bhadaMta! lavaNasamudranI AtyaMtarikIjaMbUDIpAbhimukha velA - zikhara uparanuM jaLa, zikhA-AgaLa paDatuM hoya tene keTalA hajAra bhavanapatikAyAMtavata nAgakumAra - nAgo dhAraNa kare che ? keTalAM bAhyaghAtakIkhaMDAbhimukha velAne dhAtakIkhaMDamAM pravezatI roke che ? keTalAM agrodaka-dezona yojanAddha jaLathI upara vadhatAM jaLane dhArI rAkhe che ? gautama ! 42,ooo nAgakumAro atyaMtara veLAne dhAre che Adi sUtrArthava kahevuM. - - A pramANe meM tathA bIjA badhAM tIrthakaroe kahela che. * sUtra-205,206 : [20] bhagavana ! velaMdhara nAgarAja keTalA kahyA che ? gautama ! cAra. te A - gopa, zivaka, zaMkha ane manaHzilAka. bhagavAna ! A cAra velaMdhara nAgarAjAnA keTalA AvAsa parvato che ? gautama! cAra. gosvapa, udakabhAsa, zaMkha, dakasImA. bhagavAna ! gosvapa velaMdhara nAgarAjano gostUpa nAme AvAsa parvata kayA che ? gautama ! jaMbUdvIpa-hIpanA merunI pUrve lavaNa samudramAM 42,ooo yojanA gayA pachI mostupa velaMdhara nAgarAjano A AvAsa parvata che. te 17 yojanA
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ BJdvIpa0/205,206 pa9 uMco, 130 yojana ane eka koza pANImAM, mULamAM 10rara yojana lAMbopahoLo, madhyamAM 3 yojanA ane upara 4ra4 yojana lAMbo-pahoLo che. paridhimULamAM 33ra yojanathI kaMIka jUna, madhyamAM ra286 yojanathI kaMIka vizeSa adhika, upara 1341 yojanathI kaMIka jUna che. mULamAM vistIrNa, madhyamAM saMkSipta, upara tayka gopucchasaMsthAna saMsthita, sarva kanakamaya, svaccha rAvatuM patirUpa che. te eka pAvara vedikA ane vanakhaMDathI cotaraphathI parivRtta che. baMnenuM vaNana karavuM. golupa AvAsaparvata upara bahu samaramaNIya bhUmibhAga che yAvata tyAM deva-devI bese che di. te bhahasamasmaNIya bhUmibhAganA bahumadhyadebhAge eka moTuM prAsAdAdyakA che. je drA yojana UMcu, 30 yojana lAMbu-pahoLuM che. saparivAra sIMhAsana sudhI vana karavuM. bhagavad ! gostUpa AvAsa parvatane gotUpa AvAsa parvata kema kahe che ? gautama gotUpa AvAsa parvatamAM te-te dezamAM tyAM-tyAM ghaNI nAnI-nAnI vAvaDIo yAvatu gokhuSa varNanA ghaNAM utpalAdi pUrvavat yAvatuM tyAM maharvika gosvapa nAmano palyopama sthitika deva vase che. te tyAM jhaooo sAmAniko yAvatuM gostUpa AvAsa parvatanuM ane golDrapa rAjadhAnInuM Adhipatyadi karatA yAvat vicare che. te kAraNathI yAvatu nitya che. rAjadhAnI pRcchA - gautama! gorUpa AvAsa parvatanI pUrve ticha asaMkhyAta dvIpasamudra gayA pachI bIja lavaNa samudramAM che. pramANAdi bhathe pUrvavatuM. bhagavAna zivaka velaMdhara nAgarAjano dakAbhAsa nAmano vAsa parvata kyAM che ? gautama jaMbudvIpadvIpanA meru parvatanI dakSiNe, lavaNa samudramAM 42,ooo yojanA gayA pachI zivaka velaMdhara nAgarAjano hakAbhAsa AvAsaparvata che. gosvapanI jema ja pramANa kahevuM. vizeSa e ke - sarva aMkamaya, svaccha cAvatu pratirUpa che cAvatuM artha kahevo. gautama! dakAbhAsa AvAsa parata lavaNa samudramAM ATha yojananA kSetramAM ghaNaNIne cotarapha AvabhAsita, udhotIta, tApita, prakAzita kare che. zivaka nAme maharvika deva yAvatu zivakA rAjadhAnI dakAbhAsanI dakSiNamAM che, bAkI badhuM kathana pUrvavata. bhagavanuM ! zaMkha velaMdhara nAgarAjano zaMkha nAmano AvAsa parvata kyAM che ? gautama jaMbudvIpa hIpanA mera parvatanI pazcime 2,000 yojana jadiAM A zaMkha velaMdhara nAgarAjano zaMkha AvAsa parvata che. pramANAdi pUvava4. mama sarva ranamaya, svaccha che. te eka pAvara vedikA ane eka vanakhaMDathI gherAyela che cAvatuM artha * ghaNI nAnI nAnI vAvaDI vAvatu ghaNAM upalo zaMkhAbhA-zakhavazaMkhavaNabhAthI che. zaMkha nAme mahartika deva yAvatu rAjadhAnI-zaMkha vAsapavatanI pazcime zaMkhA nAmaka rAjadhAnI che. pramANAdi pUrvavata. jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 bhagavan! manosilaka velaMdhara nAgarAjano udakaksImA nAmano AvAsa parvata kyAM che ? gautama! jaMbUdvIpanA merunI uttare lavaNa samudramAM 42,000 yojanA gayA pachI manozilaka velaMdhara nAgarAjano uMdakasImA nAme AvAsa parvata che. pramAdi pUrvavata virodha e ke - te sarva phaTikamaya, svaccha che yAvatuM artha kahevo - gautama ! dakasIma vAsa parvata sItA-sItodA mahAnadIonA pravAha ahIM AvIne patihata thAya che, tethI tene udaksIma kahe che yAvata nitya che. ahIM manozilaka nAme mahAddhika deva che yAvatu te tyAM 4ooo sAmAnika AdinuM Adhipatya yAvatuM vicare che. bhagavana / manosilaka velaMdhara nAgarAjanI manozilA nAme rAjadhAnI kayAM che ? gautama! dakasIma AvAsa parvatanI uttare ticha asaMkhyAtadvIpa samudra pachI bIja lavaNasamudramAM A manolika rAjadhAnI kahI che. pramANa pUrvavat cAvatuM manozilaka dea. [20] velaMdharonA AvAsa parvata kramazaH kanakamaya, aMkaranamaya, tamaya ane sphaTikamaya che. * vivecana-205,206 : velaMdhara nAgarAja keTalA kahyA che ? cAra. te A che - gosvapa, zivaka, zaMkha, manaHzilAka. A cAra velaMdhara nAgarAjanA keTalA AvAsaparvato kahyA che ? gautama ! ekaikanA cokaika pramANe cAra AvAsa parvato che. gotUpa, udakabhAsa, zaMkha, dakasIma. prazna sugama che. gautama ! A jaMbUdvIpanA meru parvatanI pUrva dizAmAM lavaNasamudramAM 42,000 yojana gayA pachI gosvapa nAgendra nAgarAjano gotUpa nAme AvAsaparvata kahelo che. te 1ra1 yojana uMco ItyAdi pramANa sUtrArthamAM kahyA mujaba jANavuM. te gopucchanA AkArathI, sarvacA jAMbUnadamaya, ravaccha cAvat pratirUpa che. te parvata eka pAvaravedikA ane eka vanakhaMDathI cAre dizAmAM saMparikSipta che. vedikA ane vanakhaMDa baMnenuM varNana pUrvavat. gosvapa AvAsa parvatanI upara bahusama ramaNIya bhUmibhAga che, tyAM ghaNAM nAgakumAra devo bese che, suve che Adi. te bahusama ramaNIya bhUmibhAganA bahumadhya dezabhAge eka prAsAdAvatuMsaka che. te vijayadevanA prAsAdAvatuMsaka sardeza kahevuM. te 6rA yojana uMcu, 31ii yojana lAMbu-pahoLuM che. prAsAda ane ulloca varNana pUrvavat jANavuM. te prAsAdAvatuMsakanA bahumadhya dezabhAge eka moTI sarva ranamayI pIThikA che. te yojana lAMbI-pahoLI, be gAu jADI che. te maNipIThikA upara eka moTuM siMhAsana che, bhadrAsanathI parivRtta che. bhagavad ! "gotUpa AvAsa parvata" evuM nAma kema che ? gautama ! tyAM nAnI-nAnI vAvaDI yAvatu bilapaMktimAM ghaNAM upalo cAvatuM zatasahasapo gotUpAbhAvALA - gotUpAkAranA - gostUpa varNavALA, gotUpavaNabhAvALA che.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ BJdvIpa0/205,206 62 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 A badhAMnA sAdezyAdi AvAsa parvatane gotUpa kahe che. anAdikALa pravRta A vyavahAra che. - X - ahIM bhujagendra bhujagarAja gotupa mahartika, mahAdhunika Adi deva che. te 4ooo sAmAniko, saparivAra cAra agramahiSIo, traNa papadA, sAta sainca, sAta sainyAdhipati, 16,000 AtmarakSaka devo, gokhupA rAjadhAnI, bIjA paNa tyAMnA devadevIonuM Adhipatya karatA vicAre che. tethI gostUpadeva svAmItvathI gostUpa nAma che. have gotUpa rAjadhAnI pUche che - bhadaMta ! nAgendra-nAgarAja gotUpanI gokhupA rAjadhAnI kyAM che ? gautama ! gosvapa AvAsa parvatanI pUrva dizAmAM tirthI asaMkhyAta dvIpasamudra gayA pachI lavaNasamudramAM 12,ooo yojanA gayA pachI, te taramAM gotUpa nAgendra nAgarajanI gotUpA rAjadhAnI che, vijayA rAjadhAnI sadeza te kahevI. A pramANe gotUpa kahyo, have dakAbhAsane kahe che - zivaka - jaMbUDhIpadvIpamAM meru parvatanI dakSiNathI lavaNasamudramAM 42,000 yojanA gayA pachI nAgarAja zivakano dakAbhAsa nAma AvAsa parvata che. te gopavatuM kahevo yAvat siMhAsana. have nAma nimita pUche che - gautama! dakAbhAsa AvAsaparvata lavaNa samudramAM badhI dizAmAM sva sImAthI ATha yojana pramANa kSetramAM je udaka che, te samastapaNe ati vizuddha karatamaya svapabhAthI avabhAse che. tene traNa payacithI kahe che - caMdranI jema udhota kare che, sUryanI jema tape che, prahAdiva, prabhAse che. tethI daka-pANIne AbhAse che. badhI dizAmAM avabhAse che tethI dakAbhAsa zivaka nAme A parvata upara nAgarAja, mahaddhika cAvatu palyopama sthitika deva vase che. te 4ooo sAmAnikonuM Adhipatya karato Adi pUrvavatuM. ahIM zivakA rAjadhAnI kahevI. te AvAsa parvata daka mathe zobhe che mATe dakAbhAsa. dakAbhAsanI zivakA rAjadhAnI vijayA rAjadhAnIvat kahevI. have zaMkha AvAsa parvata vakatavyatA- nAgendra nAgarAja zaMkhano zaMkhavAsa parvata kyAM che ? gautama! jaMbUhIpanA menI pazcime lavaNa samudramAM 42,ooo yojanA thaIne tyAM nAgarAja nAgendra zaMkhano zaMkha AvAsa parvata che. te gotUpavatu kahevo. * x * tenA nAmanuM kAraNa - zaMkha AvAsa parvatamAM nAnI-nAnI vAvaDI vAvatuM bilapaMktimAM ghaNAM utpala yAvatu zatasahasAbo zaMkhAkAra, zaMkhavarNa, zaMkhavarNa saMdeza varNavALA che. bhujagendra bhujagarAja zaMkha maharvika deva ahIM vase che. * x * mAtra ahIM zaMkhA rAjadhAnI kahevI. vaLI temAM rahela utpalAdi, zaMkhAkAra, zaMkhadeva svAmI Adi kAraNe zaMkha. tethI ukta nAma rAkhyuM. zaMkhA rAjadhAnI, zaMkhAvAsa parvatanI pazcima dizAmAM ticha asaMkhyAta dvIpa samudra gayA pachI lavaNa samudramAM che. tenI vaktavyatA vijayA rAjadhAnIvatu che. dhe dakasImA parvata vaktavyatA - gautama ! jaMbUdvIpa dvIpamAM meru parvatanI uttare lavaNa samadramAM 42,ooo yojanA gayA pachI, A avakAzamAM mana:zikSaka bhujagendra bhujagarAjano dakasIma nAme AvAsa parvata kahyo che. te gotUpa parvatavata kahevo. have tenA nAmanuM nimita - gautama ! dakasIma AvAsa parvate zItA-zItodA mahAnadIno jaLapravAha pratihata thAya che, tethI udakanA sImAkArIpaNAthI tene dakasIma kahe che - 4 - bIjuM mana:zila bhujagendra bhujagarAja mahaddhika yAvat palyopama sthitika deva vase che. te 4000 sAmAnikonuM Adi pUrvavatuM. mAtra manaHzilA e rAjadhAnI kahevI. manaHzila devanI lavaNa jaLa maLe sImA che -x - tethI 'dakasImA' nAma che. manaHzilA rAjadhAnI vijayAvata kahevI. A rIte cAra velaMdhara AvAsa parvato kahyA, have mULadalamAM vizeSathI jaNAvavA kahe che - gostapAdinA AvAso gosvapa Adi cAre patio yathAkrame kanaka, aMka, rajata, sphaTikamaya che. - x * tathA moTAM velaMdharAnA Adezane pratichakapaNe anuyAyI velaMdhara, te anuvelaMdhara. te anuvelaMdhararAjanA parvata ratnamaya che. * sutra-203 : bhagavana tuvelaMdhara nAgarAja keTalA che ? gautama! cAra te A - karkoTaka, kardamaka, kailAza, araNapabha. * * bhagavana! A cAra anuvalaMdhara nAgarAjanA keTalA AvAsa parvato kahyA che? gautama! cAra te A - karkoTaka cAvatuM aruNapabha. bhagavAna ! koMTaka nu velaMdhara nAgarAjano karkoTaka AvAsa parvata kyAM che ? gautama! jaMbudvIpanA meru parvatanI IzAnamAM lavaNasamudramAM 42,ooo yojanA gayA pachI kakaTaka nAgarAjano rkoTaka nAme AvAsa parvata che. te 171 yojana uMco che, te badhuM pramANa gotUpavat kahevuM. vizeSa e ke - sarva ranamaya, svaccha vAva4 saMpUrNa kahevuM cAvata saparivAra siMhAsana sudhI kahevuM. artha - ghaNAM utpalo kaTaka AkAranA che Adi pUvava4. vizeSa Aja - kakaTaka parvatanI IzAne rAjadhAnI che Adi badhuM pUrvavata. * * * kardama AvAsa parvata paNa temaja kahevo. mAtra agni khUNAmAM AvAsa, vidhutabhA rAjadhAnI paNa anikhUNAmAM kahevI. * * - kailAza paNa temaja che. mAtra naiRtya khUNAmAM, kailAza rAjadhAnI paNa temaja che. - - - aruNAbha paNa temaja che. te vAyavya khUNAmAM che. rAjadhAnI paNa temaja che. cAre parvata eka pramANanA, sarva ranamaya che. * vivecana-203 - bhagavana! atuvelaMdhara rAja keTalA che ? gautama! cAra. karkoTaka Adi. bhagavatu cAra anavelaMdhararAjanA keTalAM AvAsaparvato che ? gautama ekaikanA ekaika bhAvathI cAra, anuvelaMdha-rAjanA AvAsa parvato kahyA che - karkoTaka ItyAdi cAra, gautama ! jaMbUdvIpa dvIpanA meru parvatanI uttarapUrvamAM lavaNasamudramAM 42,000 yojanA gayA pachI karkoTaka bhujagendra bhujagarAjano karkoTaka nAme AvAsaparvata che. tenA pramANAdi mATe gopa AvAsa parvatanI vakatavyatA ahIM ahInAtikti
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3)dvIpa/ra03 kahevI. vizeSa A - sarvaranamaya kahevuM. nAma nimita- nAnI-nAnI vAvaDI yAvatuM bilapaMktimAM ghaNAM utpalo cAvatu sahasapatro karkoTaka AkAranA che tethI te karkoTakAdi kahevAya che. tenA yoge parvata paNa karkoTaka che tathA karkoTaka nAme palyopamasthitika deva tyAM rahe che. tethI karkoTakanA svAmItvathI karkoTaka che. rAjadhAnI paNa karkoTaka AvAsa parvatanI uttarapUrva dizAmAM tIrtho asaMkhyAta dvIpasamudro gayA pachI bIjA lavaNa samudramAM 12,000 yojanA gayA pachI karkoTaka nAme vijayA rAjaghAnI jevI jANavI. e pramANe kardama, kailAza, araNaprabha vaktavyatA kahevI. vizeSa A - jaMbudvIpanA meranI lavaNasamudramAM dakSiNapUrvamAM kardamaka, dakSima-pazcimamAM kailAza, pazcimauttaramAM aruNapabha che. nAma vicAraNA pUrvavat - tenA tevA utpala ane te-te nAmaka deva samajI levA - X - X - rAjadhAnI - kardamakA, kardama AvAsa parvatanI dakSiNapUrvamAM, kailAzA - kailAza AvAsa parvatanI dakSiNapazcimamAM aruNaprabhA - aruNapabha AvAsa parvatanI pazcimotaramAM - X - X - che. te vijayA rAjadhAnInI mAphaka kahevI. * sUtra-208 : bhagavAna ! lavaNAdhipati susthita devano gautama nAme dvIpa kyAM che? gautama jaMbudvIpanA mera parvatanI pazcime lavaNasamudramAM 12,ooo yojana jatAM ahIM lavaNAdhipati susthitano gautamadvIpa kahela che. te 1ra,ooo yojanA lAMbo-pahoLo, 33,948 yojanathI kaMIka nyUna paridhithI, zaMbhUdvIta dizAmAM 88-ra yojana ane 4/5 yojana jahAMtathI upara uThela che. lavaNasamudra tarapha jahAMtathI be koza upara uThela che. te eka pAvara vedikA ane eka vanakhaMDaNI cotaraphathI gherAyela che ItyAdi. baMnenuM varNana karI levuM. gautamadvIpa dvIpamAM cAvatu basamaramaNIya bhUmibhAga kahyo che. jema koI AliMgapuSkara cAvatu bese che. te bahurAma smaraNIya bhUmibhAganA bahu madhya deza bhAge lavAdhipati susthita devano eka moTo atikriDAvAsa nAme bhaumeyavihAra che te 6 yojana uMco ane 31 yojana pahoLo che. aneka zata staMbho upara saMniviSTa che. ahIM bhavana varNana kahevuM.. te atikrIDAvAsa bhaumeyavihAranI aMdara bahusama ramaNIya bhUmibhAga kahyo che, yAvata maNIno sparza. te basama ramaNIya bhUmibhAganA bahumadhya dezabhANe eka maNipIThikA kahI che. te maNipIThikA be yojana lAMbI-pahoLI, yojana ghaDI sarva maNimayI, svaccha cAvatu pratirUpa che. te maNipIThikAnI upara deva zayanIya che. tenuM varNana karavuM. - bhagavana / gautamahIpane gautamadvIpa kema kahe che ? tyAM-tyAM, tema-temAM ghaNAM utAlo cAvatu gautama kAre utpalo che ItyAdi kAraNe kahe che, cAvatuM te nitya che. jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 bhagavad ! lavaNAdhipati susthita devanI susthitA rAjadhAnI krAM che ? gautama dvIpanI pazcimamAM tIcha asaMkhyAta dvIpa gayA pachI bIja lavaNa samudramAM 12,ooo yojana jaIne. e pramANe badhuM pUrvavatu jANavuM vAva4 suti deva che. * vivecana-208 - lavaNAdhipati susthitano gautama dvIpa nAme dvIpa kyAM che ? gautama ! jaMbUdvIpanI pazcima dizAmAM lavaNa samudramAM 12,000 yojana gayA pachI lavaNAdhipa susthita devano gautamadvIpa nAme dvIpa che, te 12,000 yojana lAMbo-pahoLo che ItyAdi. jaMbudvIpa dizAmAM 88 yojana ane 405 bhAga yojana jaLanA uparitaLathI uMco che. lavaNasamaddha dizAmAM jaLAMtathI be koza uMco che. te eka pAvara vedikA ane eka vanakhaMDathI cotaraphatI parikSita che. te gautamahIpanI upara bahusama ramaNIya bhUmibhAga che, tenuM varNana pUrvavat cAvat tRNonA ane maNInA zabdanuM varNana, vAvaDI Adi varNana cAvatu ghaNAM vyaMtara devo bese che, suve che yAvat vicAre che. te bahusamaramaNIya bhUmibhAganA bahumadhya dezabhAge ahIM lavaNAdhipa susthitane yogya eka moTo atikrIDAvAsa nAme bhaumeya vihAra che. te zA yojana uMco ItyAdi che. bhavana-ulloyAdi varNana pUrvavatu. te bahusama ramaNIya bhUmibhAganA bahu madhya deza bhAgamAM ahIM eka moTI maNipIThikA che. te yojana lAMbI-pahoLI, addha yojana jADI, sarvacA maNimayI cAvatu pratirUpa che. te maNipIThikA upara deva zayanIya che, aSTamaMgalAdi pUrvavatu. nAma nimita pRcchA-tene gautamahIpa kema kahe che ? gautama ! A nAma zAzvata che ItyAdi pUrvavatuM. bIjI pratamAM evo pATha che ke - gautamadvIpamAM tema-temAM, tyAMtyAM ghaNAM utpalo yAvat sahasapatro gautamaprabhA, gautamavaNa, gautamavaNabhI yukata che ItyAdi parvavatu kahevuM. lavaNAdhipa susthita ahIM mahaddhika yAvatu palyopamasthitika deva vase che. te tyAM 4000 sAmAnika devonuM cAvat 16,ooo AtmarakSaka devonuM, gautamadvIpanI susthitA rAjadhAnI ane bIjA ghaNAM vyaMtara deva-devInuM Adhipatya karatAM cAvatuM vicAre che. A nAma zAzvata che - X - X - - - - have jaMbudvIpagata caMdradvIpa pratipAdanArthe kahe che - * sUtra-209 thI 216 : [29] bhagavAna ! jaMbUDhIgata caMdronA caMdradvIpo nAmaka baMne dvIpo karyA che ? gautama ! jaMbUdvIpanA meru parvatanI pUrve lavaNasamudramAM 12,ooo yojana jaIne ahIM jaMbudvIpagata caMdranA caMdradvIpa nAme be dvIpa che. te jaMbUdvIpanI dizAmAM 88 yojana ane foldha yojana pANIthI upara beThela che. lavaNasamudranI dizAmAM jatAMtathI be koza upara uThela che. te 12,ooo yojana lAMbA-pahoLA che. bAkI paridhi Adi kathana gautamadvIpavatuM hatuM. pratyeka pAvara vedikA ane vanakhaMDathI pariveSTita che. A baMnenuM varNana karavuM joIe. tyAM bahusama ramaNIya bhUmibhAga che yAvat jyotiSa devo bese che. te bahurAma ramaNIya
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3)dvIpa/209 thI 216 bhUmibhAgamAM prAsAda-avataMsaka che. je drA yojana UMco che ItyAdi bahamaNa deza bhAge be yojanAnI maNipIThikA che yAva4 saparivAra sahAsana che. gautama! ghaNI nAnI-nAnI vAvaDImAM ghai upalo caMdravaNabhAvALA hoya che. caMdra ahIMno mahahika yAvata palyopama sthitika deva rahe che. te tyAM pratyeke pratyeka ooo sAmAnikonuM cAvatu caMdra hIpanI caMdra rAjadhAnInuM, bIja paNa ghaNAM jyotiSa deva-devInuM Adhipatya karatAM cAvatuM vicAre che. te kAraNathI he gautama ! caMdradvIpa che yAvat nitya che. bhagavAna ! jaMbUdvIpagata caMdranI caMdrA nAme rAjadhAnI kayAM che ? gautama! caMdradvIpanI pUrve tIrtha yAvata anya jaMbUdvIpamAM 12,000 yojana jatAM, pUrvavat badhuM kahevuM. pramANa cAvatu ATalI moTI jANavI. tyAM caMdradeva che. bhagavAna ! jaMbUdvIpagata sUryano sUryadvIpa nAme hIpa kayAM che ? gautama ! jaMbUdvIpanA meru parvatanI pazcime lavaNasamudramAM 12,ooo yojana jatAM ItyAdi pUvava4. uMcAI, laMbAI-pahoLAI, paridhi, vedikA, vanakhaMDa, bhUmibhAga cAvatuM bese che. prAsAdAvatasaka pUrvavatuM. te ja pramANa, maNipIThikA, saparivAra siMhAsana kahevA. artha - utpalo sUryapabhAvALA, surya ahIMno deva che yAvata rAjadhAnI, pota-potAnA dvIpothI pazcimamAM bIja jaMbUdvIpamAM che. bAkI pUrvavat rAvatuM sUdita che. jIvAbhigamaupAMgasUtra * saTIkaanuvAda/3 pazcime ticha ItyAdi badhuM pUrvavat kahevuM. (ra11 bhagavAna ! dhAtakIkhaMDa hIpagata caMdronA caMdradvIpa kayAM che ? gautama ! ghAtakIkhaMDa dvIpanA pUrva vedikAMtathI kAloda samudramAM 12,ooo yojana jaIne tyAM ghAtakI khaMDapanA caMdranA caMdraDhIpa nAme hISa kahyA che. te cotaraphathI be koza uMco jatAMtathI che. A dvIpo 12,000 yojana lAMbA-pahoLA Adi pUvava4 viSThabha, paridhi, bhUmibhAga, prAsAdAvataMtaka, maNipIThikA, saparivAra sIMhAsana kahevA. A pUrvavatu rAjadhAnI-pota-potAnA dvIpanI pUrvamAM bIjA dhAtakIkhaMDadvIpamAM che. bAkI badhuM pUrvavatu. e pramANe sUryadvIpa paNa jANavA. vizeSa e ke - ghAtakIkhaMDa dvIpanA pazcimI vedikAMtathI kAloda samadramAM 1ra,ooo yojana jatAM ItyAdi pUrvavata kahevuM yAvat rAjadhAnI sUryadvIpanI pazcime bIja dhAtakIkhaMDamAM che tema badhuM kahevuM. L[1bhagavAna ! kAloda samudranA caMdronA caMdradvIpa kyAM che ? gautama ! kAloda samudranA pUrva vedikAMtathI kAloda samudranI pazcime 12,ooo yojana jatAM A kAloda samudragata caMdronA caMdradvIpa che, te cotaraphathI jaattathI be koza uMce che. bAkI pUrvavat yAvatu rAjadhAnI svasva hIpanI pazcime anya kAloda samudramAM 12,000 yojana che ItyAdi pUrvavata, cAvatu caMdradeva che. e pramANe sUryadvIpane zaNavA. vizeSa e ke - kAloda samadrathI pazcimI vedikAMtathI kAloda samudranI pUrve 12,000 yojanA gayA pachI pUrvavat kahevuM. rAjadhAnI sva-sva hIpathI pazcimamAM anya kAloda samudramAM badhuM pUrvavat kahevuM. e pramANe puravara hIpanA caMdronA caMdradvIpa pukaravaradvIpanA pUrva vedikAMtathI yukavara samudramAM 12,000 yojana jaIne caMdradvIpa che. anya pukaravaradvIpamAM rAjadhAnI pUrvavata e pramANe sUryanA sUryadvIpo puSkaravaradvIpanA pazcimI vedikAMtanI puSkaroda samudramAM 12,ooo yojanA gayA pachI, Adi badhuM pUrvavatu. cAvatu rAjadhAnI dvIpagata dvIpa, samudragata samadramAM eka atyaMtara pAmAM, eka bAhya pamiAM rAjadhAnI pota-potAnA nAmavALA dvIpomAM ane pota-potAnA nAmavALA samudromAM badhuM pUrvavatuM. [3] dvIpasamudromAM keTalAMka nAmo A prakAre jANavA - [1] bhUtadvIpa, lavaNasamudra, dhAtakIkhaMDahIpa, kAlodamudra, pukavaradvIpa, pukavarasamudra e rIte varuNa, kSIra, dhRta, Isuvara, naMdI, aruNavara, kuMDala ane caka hIpa-samudra. [15] AbharaNa-vA-gaMdha-utpala-tilaka-pRthvI-nidhi-rana-varSadhara-drahanadI-vijaya-vakSaskAra-kapi-Indra... [16] pura-maMdara-AvAsa-kUTa-nakSatra-caMdrasUrya nAmanA hIpa-nsamudro kahevA. * vivecana-209 thI 216 :bhadaMta ! jaMbadvIgata caMdranA caMdradvIpo kyAM kahyA ? gautama ! badhuM gautamadvIpavat [10] bhagavAna ! lavaNasamudramAM rahIne vicaratA caMdronA caMdradvIpa nAme dvIpaNe kyAM che ? gautama! jaMbUdvIpanA meru parvatanI pUrve lavaNasamudramAM 12,ooo yojana jatAM atyaMtara lavaNa samudrIya caMdronA caMdrIpo kahelA che. jema jaMbUDhIgata caMdra kahyA tema ahIM kahevA. vizeSa e - rAjadhAnI bIja lavaNa samudramAM che. bAkI pUrvavatuM. e pramANe atyaMtara lavaNa samudrIya sUryanA paNa dvIpa lavaNa samudramAM 12,000 yojana jatAM pUrvavatu badhud kahevuM yAvat rAjadhAnI bhagavana / bAla lavaNa samudranA caMdranA caMdrahapa kyAM che ? gautama ! lavaNa samudranI pUrve vedikAMtathI lavaNa samudranI pazcime 12,yojana gayA pachI A bAhya lavaNa samudrIya caMdradvIpa nAme hIpo che. dhAtakIkhaMDaDhIpAMta tarapha 88 yojana ane 45 yojana jalAMtanI upara uThela che. lavaNa samudrAMta tarapha be koza uMce uThela che. te 12,yojana lAMbo-pahoLo che. te pAvara vedikA * vanakhaMDa * bahusama ramaNIya bhUmibhAga * maNipIThikA * saparivAra sIMhAsanAdi pUrvavatu. artha - rAjadhanI, sva-sva hIpanI pUrvamAM ticha asaMkhyAta dvIpasamudramAM gayA pachI bIja lavaNa samudramAM Adi badhuM pUrvavatuM. bhagavAna bhAi lavaNa samudranA sUnA sUryadvIpa nAme haN kyAM che ? gautama! lavaNa samudranI pazcimI vedikAMtathI lavaNa samudranA pUrvamAM 12,ooo yojanA gayA pachI che. je dhAtakIkhaMDa hIpAMta tarapha 88ll yojana ane 4/5 yojana, jalAMtathI be koza uMcA, bAkI pUrvavat yAvat rAjadhAnI sva-rava dvIpanI 1i9/5].
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvIpa/209 thI 216 vicAravuM. vizeSa e - jaMbUdvIpanI pUrva dizAmAM kahevuM. prAsAdAvataMsako kahevA, tenI laMbAI Adi pUrvavatu. nAma vicAraNA - je kAraNathI nAnI vAvaDI AdimAM ghaNAM utpala yAvatu sahasapatra caMdravarNavALA che ane maharbika evA jyotipendra jyotirAjA be caMdro palyopamasthitika tyAM vase che. te baMne caMdro pratyeka 4ooo sAmAniko, saparivAra cAra agramahiSI, traNa parSadA, sAta sainya, sAta sainyAdhipati, 16,ooo AtmarakSaka devo, potAno caMdradvIpa, potAnI caMdrA rAjadhAnI, te rAjadhAnInA bIjA aneka jyotika deva-devInuM AdhipatyAdi karatA vicare che. tyAM rahela utpalAdinI caMdrAkAratva, caMdravarNava ane caMdradevavAmItvathI te baMne caMdradvIpa che te caMdradvIpanI caMdrA nAme rAjadhAnI che. caMdrIpathI pUrva dizAmAM tIcha jatA, * x * vijayA rAjadhAnI sardeza kahevI. e pramANe jaMbUDhIgata sUryanA sUryadvIpa paNa kahevA. vizeSa e ke - jabUdvIpanI pazcimamAM lavaNa samudramAM jatA, ema kahevuM. rAjadhAnI paNa potAnA dvIpanI pazcimamAM bIjA jaMbUdvIpamAM kahevI. bAkI badhuM caMdratISavatuM. - X - have lavaNa samudragata caMdra-sUryanI vaktavyatA - lavaNamAM thAya te lAvaNika, atyaMtara lAvaNika - X X - jaMbUdvIpanI pUrvamAM lavaNasamudra 12,000 yojana jaIne tyAM atyaMtara lAvaNika be caMdranA be caMdradvIpa che. ItyAdi jaMbUdvIpanA caMdranA caMdradvIpavatuM badhuM kahevuM. mAtra rAjadhAnIo potAnA dvIpanI pUrvadizAmAM bIjA lavaNasamudramAM jANavI. e pramANe atyaMtara lAvaNika sUryanA sUryadvIpa paNa kahevA. vizeSa e - te baMne jaMbUtIpanI pazcima dizAmAM lavaNa samudra prati kahevA. rAjadhAnI paNa svakIyadvIpanI pazcime kahevI. bhadetA! bAhyalAvaNika baMne caMdranA caMdra dvIpa ? bAhya lAvaNika - lavaNa samudramAM zikhAnI bahAra caratA baMne caMdra. te lavaNa samudranA pUrvIya vedikAMta pUrve lavaNa samudranI pazcima dizAmAM 12,000 yojana gayA pachI che. te baMne dhAtakI kheDadvIpanI dizAmAM 8dA yojanA ItyAdi sUtrArthava kahevuM. A pramANe bANa lAvaNika sUryanA sUryadvIpo kahevA. mAtra ahIM lavaNa samudranA pazcima vedikAMtathI lavaNa samudranI pUrva dizAmAM 12,000 yojana jaIne - ema kahevuM. rAjadhAnI svIpanI pazcime. have dhAtakIkhaMDanA caMdra-sUrya dvIponI vaktavyatA. dhAtakIkhaMDamAM bAra caMdro che. ghAtakIkhaMDa dvIpanI pUrva dizAmAM kAloda samudrane 12,000 yojana avagAhyA pachI dhAtakIkhaMDanA caMdronA caMdratIpa nAme dvIpo che. vaktavyatA jaMbUlIpanA caMdratIpa samAnA che. vizeSa e - te badhI dizAmAM jaLathI uMce be koza che. kemake tyAM pANInuM sarvatra samapaNuM che. rAjadhAnIo paNa tenA potAnA dvIpanI pUrvamAM tIcha * x * bIjA ghAtakIkhaMDa dvIpamAM che. tenI vaktavyatA vijayA rAjadhAnIvatu che. A pramANe ghAtakIkhaMDagata sUryanA sUryadvIpo paNa kahevA. mAtra dhAtakIkhaMDanA pazcimavedikAMtathI kAloda samudramAM 12,000 yojana jatAM - kahevuM. rAjadhAnI paNa potAnA sUryadvIpanI pazcimadizAmAM - 4 - jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 have kAloda samudranA caMdra-sUryanI vaktavyatA-kAloda samudranA pUrvIya vedikAMtathI kAloda samudranI pazcima dizAmAM 12,000 yojana gayA pachI che. te badhI dizAmAM jaLAMtathI uMce babbe koza uMcA che. bAkI pUrvavatu. rAjadhAnI paNa svakIya dvIponI pUrva dizAmAM ticha asaMkhyAta dvIpasamudra gayA pachI kAloda samudramAM 12,000 yojanA jaIne vijyArAjadhAnIva kahevuM. e pramANe kAlodagata sUryanA sUrya dvIpo paNa kahevA. vizeSa e ke- kAloda samudranI pazcima vedikAMtathI kAloda samudranI pUrvamAM 12,000 yojana avagAhIne ema kahevuM rAjadhAnI paNa potAnA dvIpanI pazcime bIjA kAlodamAM kahevI. e pramANe pukavaradvIpanA caMdronA pukaravaradvIpanA pUrvIya vedikAMtathI pukharoda samudramAM 12,000 yojana jaIne A dvIpa kahevA. rAjadhAnI paNa potAnA dvIpanI pazcime * x * bIjA pukaravaradvIpamAM kahevI. pukaravaradvIpanA sUryonA dvIpo, pukharavaradvIpanA pazcimI vedikAMtathI pukaravara samudramAM 12,000 yojana jaIne kahevA. rAjadhAnI svadvIpanI pazcimeo * x - pukaravara samudranA caMdranA caMdradvIpo pukaravara samudranA pUrvIya vedikAMtathI pazcima dizAmAM 12,000 yojana avagAhIne jANavuM. rAjadhAnI potAnA hIpanI pUrvadizAmAM ticha asaMkhyAta dvIpasamudra gayA pachI bIjA pukharavara samudramAM - x * che. pukaravA samudranA sUryanA sUryadvIpo pukavara samudranA pazcimI vedikAMtathI pUrve 12,000 yojanA jaIne che. rAjadhAnI pUrvavata - 4 - e pramANe bAkInA dvIponA caMdronA caMdradvIpo pUrvanA vedikAMtathI anaMtara samudramAM 12,ooo yojana jaIne kahevA. sUryonA sUryadvIpo pazcimI vedikAMtathI anaMtara samudramAM che. rAjadhAnIo caMdronA potAnA caMdradvIpothI pUrva dizAmAM anya sardeza nAmavALA dvIpamAM che, sUryonI paNa potAnA sUryadvIpothI pazcima dizAmAM temanA ja sadeza nAmanA bIjA dvIpamAM jANavI. bAkInA samudronA caMdronA caMdradvIpo potAnA samudranI pUrvIya vedikAMtathI pazcima dizAmAM sUryonA dvIpo potAnA samudranA pazcimI vedikAMtathI pUrva dizAmAM caMdronI rAjadhAnI pota-potAnA dvIponI pUrvadizAmAM bIjA sadeza nAmaka samudramAM che. sUryonI rAjadhAnI pota-potAnA dvIponI pazcima dizAmAM che. [AgaLanI rAjadhAnI vize tajajJa pAse samajavuM.) have devadvIpAdimAM rAjadhAnI prati vizeSa kahe che - * sUtra-213 thI 19 - (ra1) devadvIpagata caMdronA caMdrahapa nAme dvIpo kyAM che ? gautama ! devahIpanA pUrva vedikAMtathI devoda samudramAM 12,ooo yojana jaIne che. A ja kamathI pUrva vedikAMtathI vAvatuM rAjadhAnI potAnA hIpanI pUvethI detadvIpa samudramAM asaMkhyAta hajAra yojano gayA pachI A devadvIpanA caMdronI caMdrA nAme rAjadhAnIo kahelI che. devadvIpanA caMdravhIpa mAphaka sUryanA hapa paNa kahevA. vizeSa e - pazcimI vedikAtathI pazcime kahevA ane te ja samudramAM rAjafilnIo jANavI.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/dvIpa/217 thI 219 69 deva samudranA caMdronA saMvadvIpa nAme dvIpo kyAM che? gautama ! devodaka samudranA pUrvI vedikAMtathI devodaka samudramAM pazcimamAM 12,000 yojana jatAM che. te ja krame yAvat rAjadhAnI kahevI. rAjadhAnI pota-potAnA dvIpanI pazcime devodaka samudramAM asaMkhyAta hajAra yojana gayA pachI ahIM devodakanA caMdronI caMdrA nAme rAjadhAnIo kahI che. e badhuM pUrvavat kahevuM. e pramANe sUryanA dvIpo paNa kahevA. vizeSa A - devodakanA pazcimI vedikAMtathI devodaka samudramAM asaMkhyAta hajAra yojano gayA pachI che. A rIte nAga, yakSa, bhUtAdi cAre dvIya samudra kahevA. bhagavan ! svayaMbhUramaNadvIpanA caMdronA caMdradvIpa nAme dvIpo kayAM che ? svayaMbhUramaNa dvIpanA pUrvI vedikAMtathI svayaMbhUramaNodaka samudramAM 12,000 yojana javAthI che. te pramANe ja rAjadhAnIo potAnA dvIpanI pUrvethI svayaMbhUramaNodaka samudramAM pUrvamAM asaMkhyAta yojana gayA pachI pUrvavat che. e pramANe ja sUryadvIpo kahevA. svayaMbhUramaNa dvIpanA pazcimI vedikAMtathI che, rAjadhAnI pota-potAnA dvIponI pazcime svayaMbhUramoda samudramAM asaMkhyAta yojana gayA pachI bAkI pUrvavat. bhagavan ! svayaMbhUSaNa samudranA caMdrInA caMdradvIpa kayAM che ? svayaMbhUramaNa samudranA pUrvI vedikAMtathI svayaMbhUramaNa samudranI pazcimamAM 12,000 yojana jaIne. bAkI pUrvavat e pramANe sUryonA paNa jANavA. svayaMbhUramaNanA pazcimathI, svayaMbhUramaNa samudranA pUrvamAM 12,000 yojana jaIne che. rAjadhAnI potAnA dvIpanI pUrvamAM svayaMbhuramaNa samudramAM asaMkhyAta hajAra yojana jaIne, A svayaMbhUramaNa yAvat tyAM sUryadeva che. [18] bhagavan ! lavaNasamudramAM velaMdhara nAgarAja, khannA, agyA, siMhA, vijAtI, jaLano hrAsa ke vRddhi che zuM ? hA, che. bhagavan ! je rIte lavaNasamudramAM velaMdhara nAgarAja yAvat hrAsavRddhi che, te rIte bahAranA samudromAM paNa velaMdharanAgarAja, andhrA, sIhA, vijA, jaLano hrAsa ke vRddhi che ? nA, te artha samartha nathI. [219] bhagavan ! lavaNarasamudramAM zuM ucnitajaLa, prastaTa jaLa, turbhita jaLa, akSubhita jaLa che ? gautama ! ucchita ane kSubhita jaLa che, paNa pastaTa ane akSubhita jaLa nathI. bhagavana ! jema lavaNasamudramAM ucchita jaLa che - paNa prataTa jaLa nathI, bhita jaLa che - paNa akSubhita jaLa nathI, te pramANe zuM bahAranA samudromAM - 4 - che ? gautama ! bAhya samudromAM ucchatodaka nathI - paNa prastaTodaka che, subhita jaLa nathI - paNa akSubhita jaLa che. te pUrNa, pUrNapramANavALA, volamANa, vosamANa, samabharaghaDapaNe rahela che. bhagavan ! lavaNasamudramAM ghaNo udAra megha saMvedita, saMmUrttima thAya che athavA varSA varasAve che ? hA, che. bhagavan ! jema lavaNasamudramAM ghaNo udAra megha jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 saMvedita-saMmUrchita thAya ke varSA varasAve che, tema bahAranA samudromAM paNa + X che ? nA, te artha samartha nathI. bhagavan ! ema kema kahyuM - bAhya samudro pUrNa, pUrNa pramANavALA, volphamANa, vosamANa, samabharaghaDitapaNe rahelA che ? gautama ! bahAranA samudramAM ghaNAM udakayonika jIvo ane pudgalo udakapaNe Ave che - jAya che, rAya-uparAya pAme che. te kAraNathI ema kahyuM ke bahAranA samudro pUrNa, pUrNa pramANavALA sAvat samabharaghaDatapaNe rahela che. * vivecana-217 thI 219 : 90 ... bhadaMta ! devadvIpanA caMdronA caMddhadvIpa kyAM che? gautama! devadvIpanA pUrvI vedikAMtathI devoda samudramAM 12,000 yojana jaIne tyAM devadvIpanA caMdronA caMdnadvIpo che. rAjadhAnI svakIya caMdradvIponI pazcima dizAmAM te ja devadvIpamAM asaMkhyAta hajAra yojana gayA pachI devadvIpanA caMdronI caMdrA nAme rAjadhAnI, vijayA rAjadhAnIvat che. devadvIpanA sUryonA sUryadvIpa nAme dvIpa kyAM che ? gautama ! devadvIpanA pazcima vedikAMtathI devoda samudramAM 12,000 yojana jatAM che. rAjadhAnI svakIya sUryadvIpanI pUrva dizAmAM te ja devadvIpamAM asaMkhyAta hajAra yojana gayA pachI Ave che. bhadaMta ! devasamudranA caMdronA caMdrandvIpo kyAM che ? gautama ! devasamudranA pUrva vedikAMtathI devasamudramAM pazcima dizAmAM 12,000 yojana avagAhIne - x - che. rAjadhAnIo svakIya caMdradvIpanI pazcima dizAmAM devodaka samudramAM asaMkhyAta hajAra yojane che. devodaka samudranA sUryonA sUryadvIpo devodaka samudranA pazcimavedikAMta thakI devodaka samudranI pUrva dizAmAM 12,000 yojana jaIne che. rAjadhAnIo paNa svakIya sUryadvIponI pUrvadizAmAM devodaka samudramAM asaMkhyAta hajAra yojana jaIne che. e rIte nAgAdi cAra jANavA. dvIpagata caMdra-sUryanA caMdradvIpa, sUryadvIpa anaMtarasamudramAM, samudragatomAM svasamudramAM ja, rAjadhAnIo dvIgata caMdra-sUryonA sva-svadvIpamAM, samudragatomAM sva samudramAM che. mULa TIkAkAre paNa kahela che ke zeSa dvIpagata caMdra-sUryanA dvIpo anaMtara samudramAM jANavA. rAjadhAnI pUrva ke pazcima asaMkhyAta dvIpa, samudromAM jaIne pachI bIjA sardeza nAmanA dvIpamAM hoya che. paNa temAM chellA A pAMca-choDI devA - deva, nAga, yakSa, bhUta ane svayaMbhUramaNa, temanA caMdra-sUryonI rAjadhAnI bIjA dvIpamAM nathI. paNa potAnA ja dvIpamAM asaMkhyAta yojana dUra hoya che. - 4 - bhadaMta ! lavaNasamudramAM nAgarAja velaMdhara, vari - matsya, kacchapa vizeSa. hrAsa ane vRddhi jaLanA ja jANavA. bhagavaMte kahyuM - hA, hoya che. - - - bhagavan ! lavaNa samudra zuM uSpritodaka, prastaTodaka - prastaTa AkArapaNe sthita jaLa jenuM che te. arthAt sarvatra sama-udaka. kSubhita jaLa ane akSubhita jaLa hoya? gautama ! ucchita jaLa, kSubhita jaLa hoya, bAkInA be na hoya. lavaNasamudra mAphaka bahAranA samudromAM ucchitodaka Adi cAra jaLa hoya ? gautama ! ucchita jaLa, kSubhita jaLa hoya, bAkInA be na hoya. lavaNasamudra mAphaka bahAranA samudromAM ucchatodaka Adi
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/dvIpa /217 thI 219 1 cAra jala hoya ? gautama ! temAM ucchatodaka na hoya, paNa prastaTodaka hoya kemake badhe samaudaka hoya che. kSubhitajaLa na hoya paNa akSubhitajaLa hoya. kemake temAM kSobhanA heturUpa pAtALakaLazAdino abhAva hoya che. paNa te pUrNa hoya che. svapramANa cAvat jaLathI pUrNa, paripUrNa bhUtapaNe uchaLatA, vizeSathI uchaLatA ane paripUrNa bharaNa te samabharaghaTapaNe che. bhadaMta ! A lavaNasamudramAM udAra megho saMmUna abhimukha thAya che, pachI saMmUcheM che, pachI pANI varasAve che ? hA, tema che. - x - bhadaMta ! evuM zA mATe kahevAya che ke bAhya samudro pUrNa ane pUrNa pramANavALA che ? gautama ! bAhya samudromAM ghaNAM udakayonika jIvo ane pudgalo jaLapaNe jAya che ane janme che. arthAt eka jAya che - bIjA utpanna thAya che. caya-upacaya thAya che. A pudgalo prati jANavuM. kemake copacaya pudgalono ja hoya. have udvedha-parivRddhi vicAratA A kahe che - * sUtra-220 : bhagavan ! lavaNa samudranI uddhedhanI parivRddhi kaI rIte thAya che ? gautama ! lavaNa samudranA baMne paDakhe 95-95 pradeza jaIne eka pradezanI udvedha-parivRddhi kahI che. 95-95 vAlANlR gayA pachI eka eka vAlAgranI udvaidha-parivRddhi kahI che, 95-95 liTsA gayA pachI eka eka lijJAnI udvaidha-parivRddhi thAya che. e rIte 95-95 yavathI yavamadhya, gula, vitasti, tni, kukSI, dhanuSa, gAu, yojana, yaujanAta, yojanasahasa udvedha-parivRddhi jANavI. bhagavan ! lavaNa samudramAM utsedha parivRddhi kayA krame thAya che? gautama ! lavaNa samudranI baMne bAjue 95-95 pradeza jaIne 16-pradeza pramANa utsedha parivRddhi kahI che. gautama ! lavaNa samudranI baMne bAju A ja kramathI yAvat 9595 hajAra yojana jaIne 16,000 yojananI utsedha vRddhi thAya che. * vivecana-220 : bhadaMta ! lavaNa samudra udvedha-parivRddhithI keTalA yojanano kahyo ? arthAt jaMbudvIpanA vedikAMtathI, lavaNa samudra vedikAMtathI AraMbhIne baMne tarapha lavaNasamudra keTalA yojana mAtrA-mAtrAthI udvedha-parivRddhi pAme che ? lavaNa samudra baMne paDakhe 595 pradeza jaIne pradeza udvedha-parivRddhi kahI che. - 4 - pachI 95-95 vAlAg2a jaIne eka vAlAgra udvedha parivRddhithI kahela che. e pramANe lIkSA, yavamadhyathI yojanazata sudhI sUtro kahevA. pachI 95,000 yojana jaIne hajAra yojana udvedhapavRiddhi kahevI. have kairAzika siddhAMtathI 95 yojane keTalI vRddhi thaze, e jANavA mATe 95,000/1000/95 A traNa rAzionI sthApanA karavI joIe. Adi ane madhyanI rAzinA traNa traNa zUnyano cheda uDI jatAM 95/1/95 A rAzi rahe che. madhyarAzi 1-no aMtyarAzi 95 thI guNana karatAM 95 guNanaphaLa Ave che. temAM prathama rAzi 95no bhAga devAthI bhAgaphaLa eka Ave che. arthAt eka yojananI vRddhi thAya che. - jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 te mATe gAthA paNa mUkI che. have utsedhane AzrIne kahe che - lavaNa samudra utsedha pavRiddhithI keTalo kahyo che ? arthAt lavaNa samudranA baMne kinArAthI AraMbhIne keTaluM-keTaluM dUra javAthI keTalI-keTalI jaLavRddhi thAya che? lavaNa samudranA pUrvokta baMne kinAre samatala bhUbhAgamAM jaLavRddhi gulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa thAya che ane AgaLa samataLathI pradezavRddhithI jaLavRddhi kramazaH vadhatA-vadhatA 95,000 yojana jatAM 700 yojananI vRddhi thAya che. tenAthI AgaLa 10,000 yojananA vistAra kSetramAM 16,000 yojananI vRddhi thAya che. - 4 - 4 - lavaNa samudranA baMne kinArAthI 95 pradeza trasareNu javAthI 16 pradezanI utsedha vRddhi kahevAI che. 95 vAlAgra javAthI 16 vAlAgranI utsedhavRddhi thAya che. e rIte yAvat 95,000 yojana javAthI 16,000 yojananI utsedha vRddhi thAya che. ahIM A airAzika bhAvanA che - 95,000 yojana javAthI 16,000 yojananI utsedha vRddhi thAya che to 95 yojana javAthI keTalI utsedhavRddhi thAya ? traNa rAzinI sthApanA-95,000/16,000/95. prathama ane madhyarAzino cheda uDADatA traNa traNa zUnya uDI jaze. pachI 95/16/95nI rAzi raheze. madhyama rAzi 16ne tRtIya rAzi 95 vaDe guNatAM 1520 Ave che. temAM prathama rAzinA 95 vaDe bhAga karatAM bhAgaphaLa 16-Ave che. arthAt 95 yojana javAthI 16 yojananI jaLavRddhi thAya che. A saMbaMdhamAM vRttikArazrIe be gAthA noMdhelI che. A rIte 95 yojana javAthI 16 yojana utsedha thAya, to 95 gAu javAthI 16 gAuno, 95 dhanuSu javAthI 16-dhanuSno utsedha paNa sahaja jJAna thAya che. have gotIrtha pratipAdanArthe kahe che - 32 * sUtra-221 : ... bhagavan! lavaNa samudranuM gotIrtha keTaluM moTuM che? gautama! lavaNa samudranA baMne kinAre 95-95 hajAra yojananuM gotIrtha che. bhagatanA lavaNa samudrano keTalo moTo bhAga gotIthI virahita kahela che? gautama! lavaNa samudranuM 10,000 yojana kSetra gotIthI virahita che. lavaNa samudranI udakamALA keTalI moTI che? gautama! udakamALA 10,000 yojananI che. * vivecana-221 : --- bhadaMta ! lavaNa samudranuM gotIrtha keTaluM moTuM che? gotIrtha - kramathI nIca, nIcatara pravezamArga. gautama ! lavaNa samudranA baMne paDakhe jaMbudvIpa vedikAMta ane lavaNa samudra vedikAMtathI AraMbhIne 95,000 yojana yAvat gotIrtha kahela che. - 4 - bhadaMta lavaNa samudra gotIrya virahita kSetra keTaluM moTuM che ? gautama ! lavaNa samudranuM 10,000 yojana kSetra gotIrNarahita che. bhadaMta ! lavaNa samudranA vistArane AzrIne keTalA pramANanI moTI udakamALA che ? samapANInI uparIbhUta 16,000 yojana uMcI kahela che ? gautama! 10,000
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 dvIpa/rara1 yojanA udakamALA che. * sUtra-222,223 - rira) bhagavan! lavaNa samudranuM saMsthAna kevuM che ? gautama gotI. AkAra, nAvanI AkAre, sIpa saMpuTa AkAre, azvaskaMdha AkAre, valabhI AkAre, vRtta-valayAkAra saMsthita kahela che. - - - bhagavan! lavaNa samudranA cakravAla viDaMbha keTalo che? paridhi keTalI che? udvedha keTalo che ? utsadha keTalo che ? samagrathI keTalo che ? gautama lavaNa samudrano cakravAla virSAbha be lAkha yojana, paridhi 15,81,139 yojanathI kaMIka nyUna, uMDAI 1ooo yojanautsadha 16,000 yojana, samagrarUpathI 17,ooo yojana pramANa che. ri3] bhAvanA che lavaNa samadrano cakavAta vikaMbha be lAkha yojanA che, paridhi-15,81,139 yojana kaMIka nyUnAdi che to bhagavAna ! te lavaNa samudra jaMbudvIpane jaLathI AplAvita kema karato nathI ? prabhaLatAthI utpIDita kema nathI karato ? ane tene jaLamagna kema nathI karato ? gautama! jaMbudvIpa dvIpamAM bharata, airAvata homomAM arihaMta, cakravatI, baladeva, vAsudeva, cAraNa, vidhAdhara zramaNa, zramaNI, zrAvaka, zrAvikAo che. tyAMnA manuSyo prakRtithI bhakta, prakRtivinIta, prakRti upazAMta, prakRtithI pratanuM krodha-mAna-mAyA-lobhavALA, mRdu-mArdava saMpanna, AlIna, bhadraka, vinIta che. temanA prabhAvathI lavaNa samudra jaMbUdvIpa-hIpane jaLa plAvita, pIDita ane jaLamana karato nathI. gaMgA-siMdha-tArakatavatI nadIomAM mahaddhika rAvatuM palyopama sthitivALI devIo rahe che. temanA prabhAvathI lavaNa samudra jaMbUdvIpane cAvata jaLamagna karato nathI. yullahimavaMta ane zikharI vadhira parvatomAM rahetA mahartika devanA prabhAvathI. hemavata-airaNyavata varSomAM manuSyo prakRti bhadraka Adi che temanA prabhAvathI. rohitAMzA, suvarNakUlA ane tyakUlA nadIomAM rahetI maharvika devIonA prabhAvathI. zabdApAtI, vikaTApAtI, vRttavaitAdya parvatonA maharvika devonA prabhAvathI. mahAhimavaMta, rumi vadhira parvatonA maharvika devonA prabhAvathI. harivarSa ane aphavarSa kSetromAM manuSyo prakRtithI bhadraka che, gaMdhApAtimAhyAvaMtapayaya vRtta vaitAdya parvatomAM rahetA maharvika devomAM, niSadha-nIlavaMta vadhira parvatomAM mahAddhika devo che, A pramANe badhAM drahonI devIo kahetI. paddhaha, viTiidha, kesarIvaha AdimAM rahetA maharvika devonA prabhAvathI tathA pUrva-pazcima videha varSamAM arahaMta, cakavartI, baladeva, vAsudeva, cAraNa, vidhAdhara,. zramaNa, zramaNI, zrAvaka, zrAvikA, prakRtibhadraka manuSyanA prabhAvathI. zItAzItaudAnA jaLamAM maharvika devatA, devakura-uttarakuranA prakRtiddhika manuSyo, meru parvata mahartika deva, jaMbU-sudarzanAmAM jaMbUDhIpAdhipati nAdaita nAme mahartika yAvat palyopamasthitika deva vase che. tenA prabhAvathI lavaNa samudra jaMbUdvIpane jaLathI lAvita, utapIDita ane jaLamagna karato nathI. athavA he gautama ! lokasthiti, lokAnubhAva che ke lavaNa samudra jaMbUdvIpane AlAvita, utpIDita, jaLamagna na kare. * vivecana-222,223 : bhadaMta! lavaNa samudra kayA AkAre che ? gautama ! te gotIrya saMsthAna saMsthitakramazaH nigna, nimnatara udvedhanA bhAvathI. nAvAsaMsthita - baMne tarapha samatala bhUbhAganI apekSA kramathI jaLavRddhi saMbhavathI unnata AkAratvathI. zakti saMpuTa saMsthAna saMsthitauddhaghanuM jaLa ane jaLavRddhinuM jaLa ekatra milananI apekSAthI zukita saMpuTa sAdezyatvathI. aachaMdha saMsthita - baMne paDakhe 95,ooo yojana paryanta azvaskaMdhanI mAphaka unnatapaNe 16,000 yojana uMcI zikhAthI. valabhI saMsthita-10,000 yojanA pramANa vistAravALI zikhA valabhIgRhAkAra pratIta thavAthI. tathA lavaNa samudra vRta ane valayAkAra saMsthita che kemake tenuM avasthAna cakravAlapaNe che. have viDaMbhAdi parimANa - gautama ! lavaNa samudra be lAkha yojana cakavAlavijhaMbhaLI che. 15,81,139 yojanathI kaMIka vizeSa jUnA paridhithI kahela che. 1000 yojana uMDAI, 16,000 yojana uMcAI, tathA utsadha ane uMcAI maLIne 13,000 yojana. ahIM lavaNa samudranI pUrvAcAryo vaDe ghanapatara gaNita bhAvanA karAyela che. te saMpamAM A rIte - lavaNa samudranA be lAkha yojana vistAramAMthI 10,000 yojanA kADhI zeSa rAzine addha karAya che. tenAthI 95,ooo thAya che. temAM pahelAM kADhelA 10,000 umeratAM 1,05,000 thAya che. A rAzine koTI kahe che. A koTIthI lavaNa samudranA madhyabhAgavartI paridhi 9,48,683 vaDe guNana karAya che, tethI prataranuM pariNAma maLe che. te A - 9,61,13,15,000, A aMge vRttikArazrIe maNa gAyA paNa noMdhI che. ghanagaNita A pramANe che - lavaNa samudranI 16,ooo yojananI zikhA ane 1000 yojana udvedha, e rIte sarvasaMkhyA - 13,ooo yojana thAya. tene pUrvokta pratara pariNAmathI guNita karavAthI lavaNasamudranuM ghanagaNita Ave che. ane te gaNita 1693,3991,55oo,0000 yojana kahela che. A saMkhyAnI traNa gAyA paNa vRtikAre noMdhI che. ahIM zaMkA thAya che ke - lavaNa samudra badhe sthAne 17,000 yojana pramANa nathI, madhyabhAge to teno vistAra 10,000 yojana che. pachI A ghanagaNita kaI rIte saMgata thAya che ? A satya che. paNa jyAre lavaNazikhAnI upara baMne vedikAMto upara sIdhI dorI nAMkhavAmAM Ave to jo apAMtarAlamAM jalazUnya kSetra bane che. te paNa karaNagati anusAra sajala mAnI levAya che. A viSayamAM meru parvatanuM udAharaNa che. te sarvatra 11-bhAga parihAnirUpa kahevAya che, paNa badhe ATalI hAni hotI nathI. kyAMka keTalI che, kyAMka keTalI. kevaLa mULathI laI zikhara sudhI dorI nAMkhatA
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3)dvIpa/222,223 5 a6 apAMtarAlamAM je AkAza che, te badho meruno gaNAya che. AvuM mAnIne gaNitajJoe sarvatra 11-bhAga hAninuM kathana karela che. te rIte A paNa yathokta ghanapariNAma che. A svabuddhithI vyAkhyAyita karela nathI. jinabhadragaNi kSamAzramaNe paNa A vAta vizeSaNavatImAM karela che. - 4 - bhadaMta ! jyAre lavaNa samudra be lAkha yojana cakavAla viThaMbhathI ItyAdi sUtrArtha mujaba che to he bhadaMta! lavaNa samudra, jaMbUdvIpane pANI vaDe kema palALato nathI ? prabaLatAthI bAdhita karato nathI, saMpUrNapaNe jaLatI dhoI nAMkhato nathI ? gautama ! jaMbUdvIpanA bharata - airavata kSetramAM arahaMta, cakravartI, baLadeva, vAsudeva, cAraNajaMghA cAraNa muni, vidhAdhara, sAdhu, saMyatI, zrAvaka, zrAvikA, A suSamaduHSamAdi bIja ArAnI apekSAe kahela jANavuM. temAM arahaMtAdino yathA yoga saMbhava che. suSamA suSamAdine AzrIne kahe che - manuSyo prakRtibhadraka ItyAdi vizeSaNo sUkAryavatuM jANavA. temanA prabhAvathI lavaNasamudra jaMbUdvIpane jaLathI plAvita karato nathI. dupama duSamAdimAM paNa plAvita karatA nathI. kemake bharatanA vaitAdyAdi adhipati devatAnA prabhAva che. e rIte varSadhara parvatonA mahartika devatA vase che, tethI. haimavatAdi varSotranA manuSyo prakRti bhadrakAdi che tethI. vRtavaitADhya parvatonA mahartika cAvat palyopamasthitika devonA kAraNe, pUrva-pazcima videztA rahetAdi, prakRtibhadraka manuSyonA kAraNe ItyAdithI athavA lokasthiti ke lokAnubhAvathI lavaNa samudranuM jaLa jaMbUdvIpane palALatuM nathI. A rIte meru uddezo samApta thayo. - 4 - o have dhAtakIkhaMDa vaktavyatA kahe che - * sUtra-224 thI 227 : rira4) dhAtakIkhaMDa nAmaka dvIpa vrata, valayAkAra saMsthAna saMsthita, cotaraphathI lavaNa samudrane gherIne rahela che. bhagavana ! dhAtakIkhaMDa dvIpa samacakravAla saMsthita che ke viSamacakravAla saMti gautama! samacakavAla saMsthita che, viSama cakravAla saMsthita nathI. bhagavAna ! ghAtakIkhaMDa dvIpano cakavAla vikaMbha ane paridhi keTalI che ? gautama cakavAla virkabha cAra lAkha yojana che ane paridhi 41,10,61 yojanathI kaMIka nyUna paridhivALo che. te eka pAvara vedikA ane eka vanakhaMDathI cotaraphathI parivRtta che. vedikA ane vanakhaMDanuM varNana karatuM. paridhi dvIpa samAna che. bhagavatu ! dhAtakIkhaMDa dvIpane keTalA dvAro che ? gautama ! cAra dvAro kahA che - vijaya, vaijayaMta, jayaMta, aparAjita. bhagavad dhAtakIkhaMDanuM vijaya nAmaka dvAra kyAM che ? gautama ghAtakIkhaMDanA puvatimAM ane kAloda samudranA puvahiddhanI pazcima dizAmAM zItA mahAnadInI upara dhAtakIkhaMDanuM vijayadvAra che. pramANa pUrvavatu. rAjadhAnI bIja ghAtakIkhaMDa dvIpamAM che. dvIpa vakatavyatA kahevI. A pramANe cAre dvAro kahevA. jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 bhagavAna ! ghAtakIkhaMDa hIpanA eka dvArathI bIjI dvAranuM aMtara AbAdhAthI keTaluM che ? gautama / 10,23,335 yojana ane traNa kozanuM abAdhAthI aMtara che. bhagavana! dhAtakIkhaMDadvIpanA pradeza kAloda samadrane sparze che ? hA, sparza che. bhagavana te pradeza ghAtakIkhaMDadvIpanA che ke kAloda samudranA ? te dhAtakIkhaMDanI che, kAloda samudranA nahIM. e pramANe kAlodanA pradezo mATe paNa jaNAvuM. dhAtakIkhaMDa dvIpamAM jIvo marIne kAloda samudramAM janme che ? gautama ! keTalAMka janme che, keTalAMka janmatA nathI. e pramANe kAlodanA paNa keTalAMka janma, keTalAMka janmatA nathI. bhagatanA "dhAtakIkhaMDa hIpa" enuM nAma kema che? gautama dhAtakIkhaMDa dvIpamAM te-te dezamAM, te-te pradezamAM dhAtakI vRkSo, dhAtakI vaNavALA, ghAtakIkhaMDA nitya kasamita cAvatu zobhAyamAna thatAM rahela che. dhAtakI-mahAdhAtakI vRkSomAM sudarzana ane piyaEzana nAmaka be devo mahahika cAvatuM palyopamasthitika rahe che. e kAraNathI athavA gautama! cAvatuM nitya che. bhagatanA dhAtakIkhaMDa dvIpamAM keTalA caMdro prakAzyA, prakAze che, prakAzaze ? keTalAM sUryo tayA? keTalAM mahAgraho cAra caya? keTalA nAmoe yoga karyokeTalA koDAkoDI tArAgaNa zoA hatA, zobhe che, zobhaze ? gautama! 12 caMdro prakAzyA, prakAze che, prakAzaze. [25] bAra caMdra * bAra sUrya e covIza, 336 nAmo, ane 1056 graho dhAtakIkhaMDamAM che. [26] 8,03,koDAkoDI tArAgaNa... [2] zobhato hato, zobhe che ane zobhaze. * vivecana-2224 thI 223 - ghAtakIkhaMDa nAme dvIpa vRtta, valayAkAra saMsthAna saMsthita che, te cotaraphathI samastapaNe lavaNasamane vITIne rahela che. - x - ghAtakIkhaMDa cAra lAkha yojanA cakravAla viThaMbhathI ane 41,10,961 yojatathI kaMIka nyUna paridhithI che. te dhAtakIkhaMDa dvIpa eka pAvara vedikAthI parivRta che, te ATha yojana uMcI che. eka vanakhaMDathI parivRta che. vedikA ane vanakhaMDanuM varNana pUrvavat karavuM. bhadetAghAtakIkhaMDa dvIpanA keTalA dvAro che? gautama! cAra - vijayAdi. ghAtakIkhaMDadvIpanuM vijaya nAme dvAra kyAM che ? gautama ! dhAtakIkhaMDahIpanA pUrva paryakta ane kAloda samudranA pUrvArdhanI pazcima dizAmAM zItA mahAnadInI upara A aMtaramAM dhAtakIkhaMDa dvIpanuM vijayadvAra che. tene jaMbudvIpanA vijayadvAravata jANavuM. mAtra rAjadhAnI bIjA dhAtakIkhaMDamAM kahevI. dhAtakIkhaMDa dvIpanA dakSiNa paryanta ane dakSiNAddha kAlodasamadranI uttaramAM ghAtakIkhaMDadvIpanuM vaijayaMta nAme dvAra che. tene jaMbUdvIpanA vaijayaMta dvAranI mAphaka kahevuM. ItyAdi - x -
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvIpa/224 thI 227 se dhAtakIkhaMDa dvIpanA pazcima paryo ane pazcimAddha kAloda samudranI pUrve zItodA mahAnadInI upara ghAtakIkhaMDadvIpanuM jayaMta nAme dvAra che. te paNa jaMbUdvIpanA jayaMta mAphaka kahevuM. * x - dhAtakIkhaMDa dvIpanA uttara paryanta ane dakSiNAddha kAloda samudranI dakSiNathI ahIM ghAtakIkhaMDa dvIpanuM aparAjita nAme dvAra che. te paNa jaMbUdvIpanA aparAjita mAphaka kahevuM. - 4 - dhAtakIkhaMDadvIpanA dvAronuM paraspara abAdhA aMtara-10,27,735 yojana che. te kahe che - ekaika dvAranA dvArazAkha sahita jaMbadvIpa dvAranI jema pRthutva sADA cAra yojana che. cAra dvAranuM 18 yojana thAya. anaMtokata paridhi 41,10,961 zodhita karatA zeSa raheze 4110 muM yojana. tene cAra bhAga vaDe bhAMgatA cokta dvAronuM paraspara aMtara prApta thAya che. - X - X - dhAtakIkhaMDa dvIpane dhAtakIkhaMDa dvIpa kema kahe che ? bhagavaMte kahyuM - dhAtakIkhaMDa dvIpamAM te-te dezamAM, te-te dezanA te-te pradezamAM ghaNAM dhAtakI vRkSo, ghaNAM ghAtakI vanakhaMDa, ghaNAM dhAtakIvano che. nitya kusumitAdi che. uttarakuranA pUrvArdhamAM nIlavaMta giri samIpe dhAtakI nAme vRkSa ane pazcimAddhamAM mahAdhAtakI vRkSa rahela che. te jaMbUvRkSavat kahevuM. tyAM anukrame sudarzana ane priyadarzana be mahartika cAvatuM patyopama sthitika devo rahe che. tene upalakSIne dhAtakIkhaMDadvIpa kahe che. have caMdrAdi vaktavyatA - gautama! ghAtakIkhaMDamAM traNe kALamAM bAra caMdro, bAra sUryo, 336 nakSatro che. kemake eka eka caMdrano parivAra 28-namo che tathA 1056 mahAgraho che. kemake ekaika caMdranA parivAramAM 88 mahAgraho hoya. 8,03,700 koDAkoDI tArAgaNa che. A paNa eka caMdrano parivArane hisAbe bAra vaDe guNIne jANavuM. have kAloda samudra vaktavyatA - * sUjha-228 thI 34 : ri28] kAloda nAme samudra vRtta-valayAkAra saMsthAne rahela che. te dhAtakIkhaMDa dvIpane cotaraphathI gherIne rahelo che. kAloda samudra zuM samayakravAla saMsthAna saMsthita che ke viSama cakravAla saMsthAna saMsthita che gautama! samacakravAla saMsthAna saMsthita che, viSama cakravAla saMsthAna saMsthita nathI. bhagavan! kAloda samudrano cakravAla nikuMbha ane paridhi keTalAM pramANa che ? gautama ! ATha lAkha yojana cakravAla vizkela che ane paridhi 91,17,605 yojanathI kaMIka vizeSAdhika kahI che. te eka paDAvara vedikA ane vanakhaMDathI parivRtta che. bhagavAna ! kAloda samudranA keTalA dvAro kahA che ? gautama! cAra dvAro. vijaya, vaijayaMta, jayaMta, aparAjita. bhagavAna ! kAloda samudranuM vijaya dvAra kyAM kahyuM che ? gautama! kAloda samudranA pUrva pUryanta ane pUrvaddhi puSkarara dvIpanI pazcime sItodA mahAnadInI 38 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 upara ahIM kAloda samudranuM vijaya nAme dvAra kahela che. ATha yojana pramANa pUrvavatu cAvatu rAjadhAnI (kahetI). - - - bhagavat ! kAlodasamudranuM vaijayaMta dvAra kayAM kahyuM che ? gautama! kAlodasamudranA dakSiNa paryano ane dakSiNAddha puSkaradvIpanI uttare A vaijayaMta dvAra che. bhagavAna ! kAloda samudranuM jayaMta nAmaka dvAra kayAM kahyuM che ? gautama ! kAloda samudrano pazcima paryanta, pazcimAddha pukavarIpanI pUrve zItA mahAnadI upara jayaMtadvAra che. bhagavan! kAloda samudranuM aparAjita dvAra kyAM che ? gautama! kAloda samudranA uttarArdha paryanta, uttarAddha puSkaradvIpanI dakSiNe A aparAjita dvAra che. bAkI pUrvavata. bhagavad ! kAloda samudranI eka hArathI bIjA dvAranuM bAdhA aMtara keTaluM kahyuM che ? gautama! .... rira9] ra2,2,646 yojanA ane traNa koza.... [30] eka dvArathI bIjA dvAranuM aMtara kahela che. bhagavAn ! kAloda samudranA pradezo yukaravadvIpane sparze che. e ja rIte pukharavaradvIpanA pradezo vize paNa samajavuM. e pramANe puSkaravaradvIpanA jIvo marIne Adi pUrvavat kahevuM. bhagavAna ! kAloda samudrane kAloda samudra kema kahe che? gautama! kAloda samudranuM paNa AsvAdha, mAMsala, pezala, kALanuM che. aDadanI rAzinA vanuM che. svAbhAvika udarasavALuM che. tyAM kAla ane mahAkAla e be maharvika cAvatuM palyopamasthitika deva vase che. tethI gautama ! tenuM 'kAloda' evuM nAma che. cAvatuM A nAma nitya che. bhagavad ! kAloda samudramAM keTalAM caMdro prakAzyA hatA, prakAze che, prakAzaze ?, gautama! kAloda samudramAM 4ra caMdro che. [31] 4ra caMdro, 4ra sUryo kAlodadhimAM saMbaddha vezyAvALA vicaraNa kare che... [3] 1176 nakSatro ane 3699 mahAgraho che... [33] 28,12,95o koDAkoDI tArAgaNa... [34] zobhato hato, zobhe che ane zobhaze. * vivecana-228 thI 234 : dhAtakIkhaMDa pUrvavatu. kAloda samudra vRtta-valayAkAra saMsthita che. dhAtakIkhaMDane cotaraphathI vIMTIne rahela che. * x - kAloda samudrano cakravAla viThaMbha ATha lAkha yojana che ane paridhi 91,13,605 yojanathI kaMIka vizeSAdhika che. 1ooo yojanA udvedha che. vRttikAre ahIM be gAyA paNa A saMbaMdhe mUkI che. kAloda samudra eka pAvaravedikA je ATha yojana uMcI che, te ane eka vanakhaMDathI cotaraphathI saMparikSipta bhadetA kAloda samudranA keTalA dvArA kahyA che? gautamAM cAra dvAro che -
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3)dvIpay228 thI 234 39 vijayAdi. bhadaMtI kAloda samudranuM vijaya nAme dvAra kyAM che? gautamAM kAlodasamudranA pUrvaparyanta ane pUrvaddhi pukaravaradvIpanI pazcimamAM zItodA mahAnadInI upara kAloda samudranuM vijaya nAme dvAra kahela che. e pramANe vijayadvAra vaktavyatA pUrvAnusAra kahevuM. mAtra rAjadhAnI bIjA kAloda samudramAM che. - x - vaijayaMta dvAra kAloda samudranA dakSiNaparyanta ane dakSiNAddha pukaravaradvIpanI uttare che. e pramANe jaMbUdvIpanA vaijayaMta dvAravat kahevuM. mAtra rAjadhAnI bIjA kAloda samudramAM che. kAloda samudranA pazcima paryanta ane pazcimAddha pukaravaradvIpanI pUrve zItA mahAnadInI upara kAloda samudranuM jayaMta dvAra che. * x * aparAjitadvAra kAloda samudranA uttarAddha paryanta ane uttarAddha pukharavaradvIpanI dakSiNe ahIM kAloda samudranuM aparAjitadvAra che. badhuM jaMbUdvIpa dvAravat che. Q dvAronuM paraspara aMtara - gautama ! 22,92,646 yojana ane traNa koza eka dvArathI bIjA dvAra paraspara abAdhA aMtara che. cAre dvAronA mApathI 18yojanane kAloda samudranI paridhi-91,30,605mAMthI bAda karatAM 91,30,58Na thaze. tene cAra bhAga vaDe bhAga detAM be dvAranuM paraspara parimANa aMtara 22,92,646 yojanA ane 3 koza prApta thaze. * * * * -- nAmAvarya jaNAvatAM kahe che - kAloda samudra nAma kema che ? gautama ! kAloda samudranuM jaLa udakarasatvathI AsvAdha che. gurudharmapaNAthI mAMsala che. manojJa AsvAdapaNAthI pezala che. kALuM che. A upamAthI pratipAdita kare che - aDadanA DhagalA jevI vaNaubhA che. kALu pANI hovAthI kAloda. kAla-mahAkAla e be pUrvAddhapazcimAddha adhipati deva che. - x - caMdrAdinuM pariNAma bIje paNa kahyuM che. tema kahI vRttikArazrIe traNa gAthA noMdhelI che. have pukaravaradvIpa vaktavyatA kahe che * sUtra-235 thI 249 - [35] pukAvara nAmaka dvIpa vRtta-valayAkAra saMsthAna saMsthita che. te kAloda samudrane cotaraphathI parIvarIne rahela che Adi pUrvavatuM. cAva4 samacakavAla saMsthAna saMsthita che. viSama cakravAla saMsthAna saMsthita nathI. bhagavana / pukaravaradvIpano cakravAla virlabha ane paridhi keTalA che ? gautama ! 16-lAkha yojana cakravAla vikuMbha. [36] puravadvIpanI pariddhi-1,92,89894 yojanA. ri3] te eka pAvaravedikA ane eka vanakhaMDathI saMparivRtta che. baMnenuM varNana karavuM. bhagavana ! pukaravara hIpanA keTalA dvAro kahyA che ? gautama! cAra dvAro che - vijaya, vaijayaMta, jayaMta ane aparAjita. bhagavana mukaravara hIpanuM vijaya nAmaka dvAra kyAM che ? gautama ! ykaravarahapanA pUrva paryantamAM ane pUrvaddhi puSkarodasamudranA pazcimamAM puravara hIpanuM vijayadvAra che. ItyAdi badhuM pUrvavatu. A pramANe cAre dvAro jANavA. paNa jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 zItA-zItodA nadI kahevI nahIM. bhagavana! puravara dvIpanA eka dvArathI bIja dvAranuM bAdhA aMtara keTaluM kahyuM che? gautama! [38] 48,42,469 yojanA aMtara pukaravara dvAranuM che. 3i9] pradezo baMnenA paNa RSTa che. jIvo paNa keTalAMka ekabIjAmAM utpanna thAya che. bhagavad ! pukaravara dvIpane puSkaravara hIpa kema kahevAya che? gautama yujharavaratIpamAM te-te dezamAM, tyAM-tyAM ghaNAM pawvRkSo, pAvanakhaMDo nitya kusumita cAvatuM rahe che. pA-mahApA vRkSamAM pA ane puMDarIka nAme palyopamasthitika ane mahaddhika be deva rahe che. te kAraNathI che gautama ! pukaravara hIpa kahevAya che. cAvata te nitya che. bhagavad ! haravara hIpamAM keTalA caMdro prabhAsatA hatA, prabhAse che, prabhAsaze ? ItyAdi pro. [24o] caMdro-144, sUya-144, pukharavaradvIpamAM prabhAsita thatAM evA vicare che. [241] 403ra-nAgo, 12,672 mahAgraho che. [24] 16,44,4oo koDAkoDI tArAgaNa puSkaradharadvIpamAM... [43] zobhita thayA, zobhe che, zobhaze. yukaravara dvIpanA bahumadhya dezabhAgamAM mAnuNottara nAme parvata kahyo che. te vRtta-valayAkAra saMsthAna saMsthita che. te parvata puSkaravA dvIpane be bhAgomAM vibhAjita kare che . atyaMtara karAddha ane bAhya puSkararAha8. bhagavAna ! Ascatara pukharAddhano cakravAla virSAbha ane paridhi keTalI che ? cakravAla kiMbha ATha lAkha yojana che. [24] tenI paridhi-1,42,30,ra49 yojana puSkarAddhanI ane manuSyomanI paridhi che. [245] bhagavAn ! atyaMtara purAhaddhane atyaMtara pukkarAha8 kema kahe che ? gautama ! AtyaMtara pukharAddha cotaraphathI mAnuSottara parvatathI gherAyela che. tethI he gautama! Abhyatara pukarAddha kahevAya che. athavA te nitya che. bhagavan! atyaMtara pukarAddhamAM keTalAM caMdro prakAzyA hatA ItyAdi pRcchA yAvatuM tArAgaNa koDAkoDI ? gautama! [246] 3ra-caMdro, -sUryo yujharavaradvIpAddhamAM A caMdra-sUryo prabhAsita thaIne care che. ra47) 6336-mahAgraho, 2016 nakSatro che. [48] 48,ra,ra00 koDAkoDI tArAgaNa phakarAddhamAM... [49] zobhatA hatA, zobhe che ane zobhaze.. * vivecana-235 thI 249 :pukavara dvIpa vRta-valayAkAra saMsthAna saMsthita che. te cotaraphathI kAloda
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3)dvIpa235 thI 249 82 samudrane vIMTIne rahela che. samayakavAla saMsthita che. te pUrvavatu jANavuM. viThaMbhAdi pratipAdanArthe kahe che - gautama ! soLa lAkha yojana cakavAla viThaMbha che ane 1,92,89,894 yojanA paridhi che. te puravaradvIpa eka pAvara vedikA je ATha yojana uMcI che, eka vanakhaMDathI cotaraphathI gherAyela che. vedikA ane vanakhaMDa varNana pUrvavat che. have dvAra vaktavyatA - pukaravaradvIpanA keTalAM dvAro che ? gautama ! cAra, - vijaya Adi. pukavara dvIpanuM vijaya dvAra kyAM che ? gautama ! pukavara dvIpa pRddhiparyanta ane puSkaroda samudranI pazcima dizAmAM che. tenI jaMbUdvIpanA vijayadvAravatuM saMpUrNa kahevuM. mAtra rAjadhAnI bIjA pukaravara dvIpamAM kahevI. e rIte vaijayaMtAdi sUtro kahevA. badhAmAM rAjadhAnI bIjA pukaravaradvIpamAM. Q dvAronuM paraspara aMtara - gautama ! 48,22,469 yojana eka dvArathI bIjA dvAranuM paraspara abAdhA aMtara parimANa che. cAre dvAronuM mApa 18 yojana che. tene pukaravaradvIpanA parimANa-1,2,89,894mAMthI bAda karatA 1,2,89,836 yojanA thAya, tene cAra bhAge bhAMgatA 48,22,469 yojana thAya che. * * * * * pe nAma nimita kahe che - x - x * gautama ! pukaravaradvIpamAM te-te dezamAM, te-te dezanA te-te pradezamAM ghaNAM padma vRkSo, pAkhaMDa, padAvano che. 'nitya kusumita' ItyAdi pUrvavatu. tathA uttarakurunA pUrvArdhamAM je pAvRkSa ane pazcimAddhamAM je mahApaDAvRkSa che temAM anukrame paDA ane paMDarIka be devo mahartika cAvata pacopamasthitika anukrame pUrvArdha ane pazcimAddhanA adhipatirUpe vase che. pukarane upalakSIne te pukavara kahevAya che. dhe caMdra-sUyAdi parimANa kahe che, te pAThasiddha che. vizeSa e ke- nAgAdi parimANa-28 Adi saMkhyaka nANAdi svayaM vicArI levA. AvuM parimANa bIje paNa kahyuM che. A viSayamAM vRttikArazrIe traNa gAthA noMdhI che. dhe manuSyatra sImAkArI mAnuSottara parvatanI vaktavyatA - pukaravaradvIpanA bahumadhya dezabhAge mAnuSottara nAme parvata che. te vRta che. paNa vRta to madhyamAM pUrNa paNa hoya, jema pUnamanuM caMdramaMDala, tethI tenA viccheda mATe kahe che - valaya AkAre rahela, je pukaravara dvIpa. te pukaravara dvIpanA be bhAga karIne rahela che. kaI rIte ? aAMtara pukarAddha ane bAhya pukarAddha. arthAt mAnuSottara parvatanI pUrve je pukharAddha che. te atyaMtara pukAddha. je mAnuSottara parvatanI bahAra che, te bAhya pukarAddha che. atyaMtara pukarAddha ATha lAkha yojana cakravAla viThaMbhathI che. 1,42,30,249 yojanathI kaMIka vizeSa paridhi kahI che. te mAnuSottara parvatanI atyaMtara vartato hovAthI he gautama ! tene atyaMtara pukarAddha kahe che. atyaMtara pukarAddhamAM caMdrAdi parimANa sUtra pAThasiddha che. mAtra nAgAdi parimANa-28 namo, 32ne guNIne kahevA. AvuM parimANa anyatra paNa kahela che. vRttikArazrIe ahIM traNa gAthA noMdhela che. ahIM sarvatra tArA parimANa vicAraNAmAM 19/6] jIvAbhigamaupAMgasUtra * saTIkaanuvAda/3 koTIkoTyathI koDa ja samajavA. pUrvAcAryae AvI ja vyAkhyA karI che. kemake phona thoDuM che. bIjA usedhAMgula pramANathI koTi koTinI saMgati kare che. A aMge vRttikArazrIe gAthA paNa noMdhI che. * sUtra-250 thI 286 : [50] bhagavat ! samayaNomanI laMbAI, pahoLAI ane paridhi keTalI che ? gautama laMbAI-pahoLAI 45 lAkha yojana ane 1,42,30,ra49 yojana paridhi che. bhagavanA manuSya kSetrane manuSyakSetra kema kahe che? gautama! manuSya kSetramAM traNa bhede manuSyo vase che, te A - karmabhUmaka, akarmabhUmaka, aMtadvapaka. te kAraNe he gautama! manuSyakSetrane manuSyakSetra kahe che... bhagavan! manuSya kSetramAM keTalA caMdro prabhA keTalA sUryo tapyA? [51] gautama! 13ra caMdro ane 13ra sUryo. prabhAsita thaIne sakala manuSyakSetramAM vicaraNa kare che. [5] 11616 mahAgraho che, 3696 nAmo che. [53] 88,40,900 koDAkoDI tArAgaNa manuSyalokamAM riSa4] zobhatA hatA, zobhe che ane zobhaze. ripaN] A rIte manuSyalokamAM tArApiMDa pUvakta saMkhyA pramANa che. manuSyalokanI bahAra jinezvaroe asaMkhya tArApiMDa kahela che... [56] manuSyalokamAM je A tArA pramANa che. te jyotiSka deva che, te kadaMbapuSpa saMsthita che, cAra care che. ripa7] sUrya, caMdra, graha, nakSatranuM pramANa manuSyalokamAM ATaluM ja kahyuM che. jenA nAma gotra sAmAnyajana na kahI zake. [58] be caMdra ane be sUryanI eka piTaka thAya che. manuSyalokamAM caMdrasUryanI AvI 66-66 piTaka che. [59] eka-eka piTakamAM 56-56 napo che. manuSyalokamAM nAmonI 66 piTaka che. [60] eka-eka piTakamAM 176-176 mahAgraho che. manuSya lokamAM mahAgrahonI 66 piTaka che. [61] oka-eka paMkitamAM 66 - 66 caMdra ane sUrya che. manuSyalokamAM caMdra ane sUryonI cAracAra paMktio che. ] eka-eka paMktimAM 66 - 66 nakSatro che. manuSya lokamAM nAmonI 56-paMktio che. 26] manuSya lokamAM grahonI 176 paMkitao che. te pratyeka paMktimAM 66 - 66 graho che. [26] A caMdra-sUyadi badhAM jyotikamaMDala meru parvatane cotaraphathI pradakSiNA kare che. te badhAM pradakSiNAvartamaMDala che. caMdra-sUrya-graha-gaNonA maMDaLa
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3)dvIpa250 thI 286. anavasthita che. [26] nakSatra ane tArAnA maMDala avasthita vaNavA. teo paNa pradakSiNAvarta ja merune anusare che. ri66) sUrya ane caMdrano upara ane nIce saMkrama thato nathI. temanuM vicaraNa tirNa svaMtara-bAhya maMDalamAM thAya che. (ra6) caMdra, sUrya, namra, mahAgrahonA cAra vizeSathI manuSyonA sukhaduHkha prabhAvita thAya che. [68] bAhAthI atyaMtara maMDalamAM pravezatA temanuM tApama niyamA vadhe che. bahAra nIkaLatA te kramazaH ghaTe che. [26] te sUrya-kSetrano tApakSetra mArga kadaMbapuNAnA AkAra jevo che. te aMdara saMkucita ane bahAra vistRta hoya che. [20] caMdra kema vadhe che ane kema ghaTe che ? kayA kAraNe kRSNa pakSa ane zukala pakSa thAya che ? [71] kRSNarAhu vimAna caMdrathI sadA cAra AMgaLa dUra rahI caMdranI nIce cAle che. [7] zukalapakSamAM caMdra pratidina 62 - bhAga pramANa vadhe che ane kRSNapakSamAM 6ra-bhAga pramANa ghaTe che. ri7] caMdravimAnanA 15 mAM bhAgane rAhuvimAna potAnA 15-mAM bhAgathI DhAMke che ane zuklapakSamAM tene mukta kare che. [27] A pramANe caMdranI vRddhi ane hAni thAya che ane A ja kAraNe kRSNapakSa ane zukalapakSa thAya che. [25] manuSyamAM caMdra, sUrya graha, nAma, tAsa. e pAMca prakAranA jyotika cAropaNa [gatizIla che. [26] manuSyakSetra bahAra je bAkInA caMdra, sUrya, graha, tArA, nAmone gati nathI cAra nathI, temane Avasthita jANavA. [27] jambudvIpamAM be caMdra-bhe sUrya, lavaNa samudramAM cAra-cAra ane dhAtakIkhaMDamAM bAra-bhAra caMdro-sUryo che. [28] jaMbudvIpamAM baLe caMdra-sUryo che. lavaNa samudramAM tethI bamaNAM che. tenAthI traNagaNAM dhAtakIkhaMDa dvIpamAM che. [29] ghAtakIDane AzrIne AgaLanA samudra ane dvIpomAM pUrvathI traNagaNAM karI, temAM pUrva pUrvanA caMdra-sUryo joDavA. [28] je hIpa-samudramAM nakSatra, graha ane tArAnuM pramANa jANavAnI IcchA hoya, tenA caMdra sAthe nakSatrAdine guNavA. [281 manuSyatra bahAra je caMdra ane sUrya che. te caMdrathI sUrya ane sUryathI caMdranuM aMtara 50,000 yojana che. jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 [28] sUryathI sUryanuM ane caMdrathI caMdranuM aMtara mAnuSottara pavAnI bahAra eka lAkha yojana che. [28]] sUyatirita caMdra ane caMdrAMtarita sUrya potAnA tejathI prakAzita hoya che. tenI sukhalezya-maMDalezyA vicitra che. [28] eka caMdranA parivAramAM 88-graho ane 28-namo hoya che. have AgaLa tArAnuM pramANa kahIza... [85] eka caMdranA parivAramAM 66,975 koDAkoDI tArAgaNa che. 46] mAnuSottara parvatanI bahAra caMdra ane sUrya avasthita yogavALA hoya che. caMdra abhijituM nathI ane sUrya puSya nakSatrathI yukata rahe che. * vivecana-250 thI 286 : bhadaMta ! manuSyoganI laMbAI, pahoLAI paridhi keTalI che ? gautama ! 45 lAkha yojana lAMbI-pahoLI, 1,42,30,24@ii kaMIka vizeSAdhika paridhi kahI che. have nAma nimitane jaNAvatA kahe che - bhagavan! manuSyogane manuSyoga kema kahe che ? manuSya kSetramAM traNa prakAranA manuSyo rahe che - karmabhUmaka, akarmabhUmaka, tadvapaka. bIjuM manuSyonA janma ane maraNa A ja kSetramAM thAya che bahAra nahIM. tethI kahe che - manAyo manuSya phonanI bahAra janme te thayuM nathI - thatuM nathI ane thaze paNa nahIM, tathA jo koI deva-dAnava-vidhAdhara vaDe pUrva anubaddha vairane kAraNe evI buddhi kare ke A manuSyane A sthAnethI upADI manuSyakSetra bahAra pheMkI dauM, jethI addhara ja zoSAI jAya ke mRtyu pAme, to paNa lokAnubhAvathI tenI buddhi pharI jatAM kAM to saMharaNa thatuM nathI, athavA saMharIne pAcho lAve che. kadAca saMhare to paNa manuSyoganI bahAra manuSyo maya nathI-maratA nathI-maraze paNa nahIM. je jaMghAcAraNa ke vidyAsAraNa naMdIzvarAdi jAya che, teo paNa tyAM jaIne maraNa pAmatA nathI, paNa manuSya phogamAM AvIne ja maraNa pAme. tethI - x * A kSetra manuSya kSetra kahevAya che. have manaSya kSetranA samasta caMdrAdi saMkhyA parimANa kahe che - temAM caMdrAdi saMkhyA pATha siddha che. AvA prakAranuM parimANa anyatra paNa jaNAvela che, tema kahI vRttikArazrI traNa gAthA noMdhe che. temAM - 13ra caMdromAM - jaMbUdvIpamAM-2, lavaNasamudramAM4, dhAtakIkhaMDamAM-12, kAloda samudramAM-42, atyaMtara pukarAddhamAM-72 che. e rIte 13ra-saryo paNa kahevA. nakSatramAM caMdra pramANane 28 vaDe guNatA Avaze. dhe tArAgaNano upasaMhAra kahe che - anaMtarokta tArA saMkhyA manuSyalokanI jaNAya che. manuSya lokanI bahAra sarvajJa tIrthaMkare kahyuM che - asaMkhyAta che kemake dvIpasamudro asaMkhyAta che. te darekamAM saMkhyAta-asaMkhyAta tArA che. manuSyalokamAM je tArA parimANa kahyuM te jyoti deva vimAnarUpa che, kadaMbapuSpavatu nIce saMkucita - upara vistRta cAra care che kemake tevo jagatano svabhAva che. tArAnuM grahaNa upalakSaNa che, tenAthI sUrya Adi paNa calota saMkhyAmAM - x - cAra care che. have upasaMhAra kahe che - sUryAdi pAMce ATalI saMkhyAmAM saMpUrvAddhi manuSyalokamAM
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvIpa0/250 thI 286 86 che. sUryAdinA sarva manuSyalokamAM pratyeka nAma-gotra che, ahIM anvaryayukta nAmane siddhAMtanI paribhASAthI gotra kahe che. tethI nAmagotra eTale anvaryayukta nAma athavA nAma ane goga. prAnta - atizaya hita puraSa. kadI A na kahI zake. mAtra sarvajJa ja kahI zake. sarvajJopadiSTa che mATe zraddheya che. ahIM be caMdra ane be sUrya te eka piTaka kahevAya. AvI caMdra-sUrya piTakanI sarvasaMkhyA manuSyalokamAM 66 che. have piTakanuM pramANa kahe che - ekaika piTakamAM be caMdra ane be sUrya hoya che. * x - AvI piTaka jaMbUdvIpamAM-1, lavaNasamudramAM-2, ghAtakIkhaMDamAM-6, kAlodamAM-ra1, atyaMtara pukarAddhamAM-36 ema kula-66 thAya. samagra manuSyalokamAM nAmanI piTakonI sarva saMkhyA paNa 66-thAya che. nakSatra piTaka parimANa - be caMdra saMbaMdhI naga saMkhyA parimANa. ekaika piTakamAM pa6-nAno hoya che. 66 piTaka sUrya caMdravat jANavI. gAka Adi mahAgrahonI manuSyalokamAM 66-nI sarva saMkhyA thAya che. grahapiTaka parimANa be caMdra saMbaMdhI graha saMkhyA parimANa jANavuM. ekaika piTakamAM 136 graho thAya che. evI 66 piTaka. - A manuSyalokamAM caMdra-sUryonI cAra paMkti thAya che. te A rIte- be caMdronI ane be sUryonI. - x - jemake eka sUrya jaMbUdvIpamAM merunA dakSiNa bhAgamAM cAra care che, eka uttara bhAgamAM, eka caMdra merunA pUrva bhAgamAM, eka pazcima bhAgamAM. temAM je meranI dakSiNa bhAge sUrya cAra care che, pachI samazreNi vyavasthita be dakSiNa bhAgamAM ja sUryo lavaNamAM, cha dhAtakIkhaMDamAM, 21-kAlodasamudramAM, 36-atyaMtara pukAddhamAM. A rIte sUrya paMkti sarvasaMkhyAthI 66 thaI. e rIte meranA uttara bhAgamAM cAra caratA sUrya mATe paNa * X - X * samajI levuM. e rIte merunA pUrva bhAgamAM cAra caratA caMdramA mATe paNa samazreNi vyavasthita 66-caMdronI saMkhyA - x * x * sUryavat samajI levI. e pramANe ja merunA pazcima bhAgamAM caMdranI 66-paMkti samajI levI. nakSatronI manuSyalokamAM sarvasaMkhyA paMkti-56-thAya. ekaikanI 66 paMkti thAya che, jaMbUdvIpanA dakSiNAddha bhAgamAM eka caMdranA parivArabhUta abhijitAdi-28namo kramathI rahelA che. temAM dakSiNAddha bhAgamAM jyAM abhijita nakSatra che, tenI samazreNi vyavasthita be abhijita nakSatra lavaNasamudramAM, cha dhAtakIkhaMDamAM, 1kAloda samudramAM, 36-gaMtara pukarAddhamAM, e rIte kula 66-abhijita nakSatra paMkti che. e rIte zravaNa Adi badhAMnI 66 paMkti vicAravI. e rIte uttarArdhamAM paNa - X - X - nAgonI 66-paMkti kahevI. gAka Adi grahonI 136 sarvasaMkhyA manuSya lokamAM eka paMktimAM thAya che. AvI 66 paMktio jANavI. ahIM paNa A ja bhAvanA che - dakSiNArdha bhAge eka caMdranA parivArabhUta aMgArAkAdi 88 graho uttarArdhamAM bIjA caMdranA parivArabhUta aMgArakAdi 88 graho che. 66-paMktinI vicAraNA sUrya caMdrAdita karI levI. * * * x - 4 - jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 manuSyalokavartI sarve caMdro, sarve sUryo, sarve grahagaNa anavasthita hovAthI yathAyoga bIjA-bIjA nakSatro sAthe yoga karIne prakathI badhI dizAmAM-vidizAmAM bhramaNa karatA caMdrAdine dakSiNamAM ja meru rahe che. je AvartamAM-maMDala paribhramaNa rUpamAM te pradakSiNA kare che, te - x - pradakSiNAvarta, te maMDala meru prati jemAM che te pradakSiNAvarta maMDala - x care che. AnA dvArA kahe che - sUrya Adi badhAM je manuSyalokavartI che te pradakSiNAvarta maMDala gatithI paribhramaNa kare che. A caMdra-sUryagrahonA maMDala anavasthita che, kemake yathAyoga te bIjA-bIjA maMDalomAM saMcare che. nakSatra-tArAnA maMDalone avasthita jANavA. AkAlane mATe pratiniyata eka-eka nakSatra ane tArAnA maMDala che. tenA vyavasthita maMDala kahetA nathI. evI AzaMkAthI thAya ke zuM tenI gati ja thatI nathI. tethI kahe che - te nAmo ane tArAo pradakSiNAvarta ja che. merune anulakSIne care che. caMdra-sUryono upara ke nIce saMkrama thato nathI. paNa tichamiMDalamAM saMkramaNa thAya che. * x * sarva atyaMtara maMDalathI saMkramaNa karatA sarva bAhya maMDalamAM jAya ane sarva bAhya maMDalathI AgaLanA maMDaLamAM saMkramatA sarva atyaMtara maMDalamAM Ave che. - caMdra, sUrya, nakSatra ane mahAgrahonA cAra vizeSathI manuSyo sukha-du:khathI prabhAvita thAya che. kahe che - manuSyonA karmo haMmezA be prakAranA hoya che. jemake - zubhavedha ane azubhavedha. karmonA vipAkanA hetu sAmAnyathI pAMca che - dravya, phona, kALa, bhAva ane bhava. prAyaH zubhavedha karmonA vipAkamAM zubha dravya-photrAdi sAmagrI heturUpa thAya che ane azubhavedha karmonA vipAkamAM azubha dravya, kSetrAdi sAmagrI kAraNabhUta thAya che. tethI jyAre je vyaktionA janma-nakSatrAdine anukuLa caMdrAdinI gati thAya che, tyAre te vyaktiyone prAyaH zubhavedha karma tathAvidha vipAka sAmagrI pAmIne udayamAM Ave che jenAthI zarIranI rogatA, dhanavRddhi, vairopazamana, piyajpayoga, kAryasiddhi Adi thavAthI sukha prApta thAya che. tethI parama vivekI, buddhimAna svaya paNa prayojanamAM zubha tithi naphaLAdimAM te kArya AraMbhe che, game tyAre AraMbhato nathI. tethI jinezvaronI paNa AjJA che ke pravAjanA [dIkSA] Adi kAryo zubhaphoga, zubhadizAmAM mukha rAkhIne, zubha tithi-nakSatra Adi muhUrtamAM karavA joIe. paMcavatuka' graMthamAM paNa kahyuM che - A jinAjJA che ke zubhakAdimAM dIkSAdi kAryo karavA. karmanA udayAdi kAraNo bhagavaMta vaDe paNa kahevAyA che, tethI azubha dravyagAdi sAmagrI pAmIne kadAyitu azubhavedha karmo vipAkane pAmIne udayamAM Ave. tenA udayamAM gRhIta vratabhaMgAdi doSa prasaMga Ave. zubhaphogAdi sAmagrI pAmIne lokone zubha karmavipAka saMbhave che. tenAthI nirvidane sAmAyika paripAlanAdi thAya, tethI avazya chAstha vaDe zubhaphogAdimAM yatna kasyo. je bhagavaMto atizayavALA che, te atizayanA baLathI nirvidata ke savidanane samyak pAme che. tethI zubha tithi-muhUtadinI apekSA rAkhatA nathI. temanA mArganuM anusaNa chavAstha mATe nyAya nathI. jeo ema kahe che - x * bhagavaMte potAnI
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3dvIpara50 thI 286 jIvAbhigamaupAMgasUtra * saTIkaanuvAda/3 > pAse pravajyA mATe Avelane mATe zubha tithi Adi joI nathI - X - A kathana yogya nathI, bhagavaMta to atizaya jJAnI che. temanuM anukaraNa chAsthone ucita nathI. tethI zubha tithi, nAgAdi joIne kArya karavA. - 4 - te surya-caMdra sarva bAhya maMDalathI atyaMtaramAM pravezatA tApotra pratidivasa kamathI niyamathI laMbAImAM vadhe che. je krame vadhe che, te ja krame bahAra nIkaLatAM ghaTe che tethI kahe che - sarva bAhyamaMDalamAM cAra caratA sUryo ane caMdronA pratyekanuM bUdvIpa cakavAlanuM daza bhede vibhaktanuM be-be bhAga tApama. pachI sUryanA asvaMtara pravezathI prati maMDala - X - X tApotra vadhe che. ItyAdi -x - vRitti mAtra anuvAda vaDe samajavI saraLa nathI, citra ke pratyakSarUpe ja samajavuM paDe.] caMdra-sUryonA tApotra paMtha kalaMbukA puSpavatu saMsthita che. te ja kahe che - meranI dizAmAM saMkucita ane lavaNa samudranI dizAmAM vistRta che. A badhuM caMdra prajJapti-sUrya prAptimAM cothA prAbhRtamAM savistara kahela che. dhe caMdrane AzrIne gautama pUche che - kayA kAraNe zuklapakSamAM vadhe che ? kayA kAraNe caMdra kRSNapakSamAM ghaTe che ? kayA kAraNe caMdrano eka pakSa kRSNa, eka paTTA zukla kema ? bhagavaMte kahyuM - rAhu be bhede che - parvarAhu ane nityarAhu. parvahu - kayAreka kyAMkathI AvIne potAnA vimAna vaDe caMdra ke sUrya vimAnane AMtare che, tyAre lokamAM grahaNa kahevAya che. te sahu ahIM levAno nathI. je nitya rAhu che, tenuM vimAna kRSNa che. tathA jagat svAbhAbhI caMdra sAthe sarvakALa avirahitapaNe cAra AMgaLa dUrathI caMdra vimAnanI nIce care che, te caratA zuklapakSamAM dhIme-dhIme caMdrane pragaTa kare che, kRSNapakSamAM dhIme-dhIme caMdrane Avare che. - x-x- A vyAkhyA zUrNine AdhAre kahI che, svabuddhithI nahIM. *X - X - X * samavAyAMga sUtramAM paNa kahyuM che - zukla pakSanA divase divase 6262 bhAga vRddhi pAme che. sUtranI saMpradAyavaza ja vyAkhyA karavI, svabuddhithI nahIM anyathA moTI AzAtanA thAya che. zukalapakSamAM je kAraNathI 62-62 bhAgamAM cA+cAra bhAga je vadhe che, te kRSNapakSamAM - X - kramazaH ghaTe che. kemake kRSNapakSamAM pratidina rAhu vimAna potAnA 15-bhAgathI caMdra vimAnanA paMdaramAM bhAgane AcchAdita kare che. zukalapakSamAM te rIte ja paMdaramAM bhAgane kramazaH ughADo kare che. - X - X - tenAthI jagatamAM caMdramaMDalanI vRddhi-hAni jaNAya che. svarUpathI to caMdramaMDala avasthita ja che. e pramANe rAhu vimAna vaDe pratidina kramathI anAvaraNa karaNathI caMdra vaghato hoya tema jaNAya che. e pramANe rAhu vimAna vaDe pratidina kramathI AvaraNa karatA parihAni pratibhAsa caMdranA viSayamAM thAya che. A anubhAvathI eka pakSa kRSNa thAya, jemAM caMdranI hAni thAya che. eka pakSa zukla thAya jemAM caMdranI vRddhi thAya. manuSya kSetramAM pAMca prakAre jyotiko che. te A rIte- caMdra, sUrya, grahagaNa, nakSatra ane tArA. te cAra yukta hoya che. paNa manuSya phogathI bahAra je caMdrAdi pAMce vimAno che, tenI gati- potAnA sthAnathI calana nathI. maMDalamatithI paribhramaNa nathI, temane avasthita jANavA. have prati dvIpa, prati samudra caMdrAdi saMkalanane kahe che - jaMbUdvIpamAM be caMdra, upalakSaNathI be sUrya. A jaMbUdvIpamAM, cAra lavANa samudramAM, dhAtakIkhaMDa dvIpamAM bAra caMdro. A ja vAta bIjA bhaMgathI pratipAdita kare che. jaMbUdvIpamAM baLe sUrya-caMdro che. te baMne ja lavaNa samudramAM bamaNAM che arthAt lavaNa samudramAM cAcAra caMdra-sUryo che. * x * lavaNa samudrathI traNa guNA caMdra-sUryo dhAtakIkhaMDamAM hoya che. tethI 12-caMdro ane 12-sUryo thayA. have bAkInA hIpa-samudramAM caMdra-sUrya saMkhyA jANavA mATenuM karaNa kahe che - dhAtakIkhaMDa AdimAM jene che te dhAtakIkhaMDa vagere dvIpa ane samudramAM je caMdra-sUrya bAra saMkhyaka Adi che te traNa gaNAM karIne - x * pUrvanA umeratA kAlodasamudra AdinA caMdra ane sUryanI saMkhyA Ave che. jemake dhAtakIkhaMDanA bAra caMdro, tene traNa guNAM karatA-36 thaze. temAM pUrvenA-arthAt jaMbUhIpanA-be ane lavaNasamudranA cAra caMdra umeratA-42 thaze. x * e rIte kAloda samudramAM 4ra tene traNathI guNatAM-125, temAM pUrvenA-18 arthAt jaMbUdvIpanA-be, lavaNasamudranA-4 ane dhAtakIkhaMDanA-12 traNe maLIne-18 umeratAM 144 caMdro thAya. eTale pukavaradvIpamAM144 caMdro thAya. e rIte AgaLa gaNavuM. have prati dvIpa ane prati samudranA graha-naksa-tArA parimANa jJAna upAya kahe che - je dvIpa-samudramAM nakSatra-graha-tArA parimANane jANavA IcchatA ho, to te dvIpa ke samudranA saMbaMdhI caMdramAMnA eka caMdranA parivArabhUta, nakSatrAdi vaDe guNatAM je thAya, teTaluM pramANa te dvIpa ke samudramAM nakSatrAdinuM jANavuM. jemake lavaNa samudramAM nAgAdinuM parimANa jANavuM che. lavaNamAM cAra caMdro che. eka caMdranA parivAramAM 28-nakSatro che, tene cAra vaDe guNatAM 11ra thayA. lavaNa samudramAM ATalAM nAno che. tathA 88 graho, eka caMdranA parivAramAM che, tethI cAra vaDe guNatAM 35ra-graho lavaNa samudramAM thayA. e rIte tArAgaNa koTI gaNavA. have manuSyogabahAra caMdra-sUryonA paraspara aMtara parimANane kahe che - mAnuSottara parvata bahAra caMdrathI sUrya ane sUryathI caMdranuM aMtara paripUrNa 50,000 yojana che. caMdrathI caMdranuM ane sUryathI sUryanuM aMtara paripUrNa eka lAkha yojana che. * x * A aMtara-parimANa sUcIzreNIthI jANavuM, valayazreNIthI nahIM. manuSyalokanI bahAstA caMdra-sUrya kevA che ? vijhA leNyA caMdronI che kemake zIta mitvathI. sUryonI uNa razmitvathI, lezyA vizeSanA pradarzanArthe kahe che - caMdramAnI sukhalezyA-zIta kALamAM manuSyalokamAM atyaMta zIta zmivatuM nahIM, maMDalezyAsUrya, manuSyalokamAM unALAmAM hoya tevA ekAMta uSNa nahIM. * * * * * manuSya parvatanI bahAra caMdra-sUryonA yoga avasthita che, manuSyalokamAM nahIM - X * x * x - have mAnuSottara parvatanA u tpAdi pratipAdanA* sUtra-283 - bhagavAna ! mAnuSottara parvatanI ucAI keTalI che ? jamInamAM uMDAI keTalI
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvIpa 283 che ? mULamAM keTalo pahoLo che? madhye keTalo pahoLo che ? zikhare keTalo pahoLo che? tenI aMdaranI paridhi keTalI che? bahAranI paridhi keTalI che? madayamAM paridhi keTalI che? uparanI paridhi keTalI che? gautama! .... mAnuNotara parvata 121 yojana UMco che. 430 yojana ane eka koza pRvImAM che. mULamAM 10rara yojana pahoLo, madhyamAM 33 yojana pahoLo ane upara 4ra4 yojana pahoLo che. prastImAM tenI paridhi 1,2,30,249 yojana che. bAhya bhAgamAM nIcenI paridhi 1,ra,36,714 yojanA madhyamAM 1,42,34,83 yojana, uparanI paridhi 1,42,32,93ra yojananI che. A parvata mULamAM vistIrNa, madhyamAM saMkSipta ane upara pAtaLo che. te bhItamAM RNa, madhyamAM pradAna ane bahAra darzanIya che. A parvata kaMIka beThelo, sahaniladhAkare, parvata addha yavanI rAzinA AkAre che, saMpUrNa jAMbUnadamaya, svaccha, zlaSNa yAvatu pratirUpa che. baMne paDakhe be pavaravedikA ane be vanakhaMDomI cotaraphathI saparikSipta che, varNana karavuM. bhagavAna ! mAnuSottara parvatane mAnuNottara pavata kema kahe che ? gautama mAnuSettara patinI aMdara manuSya, upara suvaNakumAra deva, bahAra do rahe che. athavA he gautama 7 mAnuSottara parvatanI bahAra manuSyo kadI gayA nathI, jatA nathI, jaze nahIM. mAtra jaMghAcAraNa-vidhAcAraNa ke deve saMharela ja jAya. tethI he. gautama / athavA A nAma yAvatu nitya che. jyAM sudhI mAnuSottara parvata che, tyAM sudhI ja A manuSyaloka che. jyAM sudhI varka, varSadhara che tyAM sudhI A loka che. jyAM sudhI ghara che, dukAna che tyAM sudhI A loka che, jyAM sudhI A gAma cAvatu rAjadhAnI che, tyAM sudhI A loka che. jyAM sudhI ArahaMta, cakravatI, baladeva, vAsudeva pativAsudeva, cAraNa, vidhAdhara, zramaNa, zramaNI, zrAvaka, atikA, prakRti bhadraka ane vinita manuSyo che tyAM sudhI loka che ema kahevAya che. tathA jyAM sudhI samaya che, AvalikA che, AnapANa che, toka che, lava che, muhUrta che, divasa che, ahorAtra che, pakSa che, mAsa che, Rtu che, ayana che, saMvatsara che, yuga che, vAsAta-vAsasahasa-vAsalakSa che, pUrvaga-pUrva che, guTitAMgazuTita che. e pramANe - pUrva guTita, ass, avala, hUhUka, upala, pA, nalina, cchinipura, amRta, cuta, mayuta, cUlikA, zIpilikA yAvatuM zalpahelikAMga ke zIrSapahelikA palyopama, sAgaropama, utsarpiNI ke avasarpiNI kALa che tyAM sudhI manuSyaloka che, tema kahe che. jyAM sudhI bhAdara vidhukAya che, bAdara svanita zabda che, tyAM sudhI manuSyaloka che. jyAM sudhI ghaNAM udara megha utpanna thAya che, saMmUrzita thAya che, vaSa varasAve che. tyAM sudhI manuSyaloka che, jyAM sudhI bhAdara teukAya che tyAM sudhI manuSyaloka che. jyAM sudhI Akara, nadI, nidhio che, tyAM sudhI manuSyaloka 90 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 che, jyAM sudhI agaDa, taLAva che tyAM sudhI manuSyaloka che. jyAM sudhI caMdragrahaNa, sUryagrahaNa, caMdra pariveSa-sUrya pariveSa che, paticaMdra-pratisUrya che, IndradhanuSa che, udakamasya che, kahisita che, tyAM sudhI manuSyaloka che. jyAM sudhI caMdra-sUryagraha-nati-MArArUpa, abhigamana-nigamana-vRddhi-nivRddhi, caMdranI gatizIlatArUpa sthiti kahevAya che. tyAM sudhI manuSyaloka che. * vivecana-287 - mAnuSotara parvata keTalo uMco che? ItyAdi prazno sUtrAnusAra jANavA. * * * x * gautama ! mAnuSotara parvata 1321 yojana uMco che, 430 yojana ane eka koza uMDo che. mULamAM 1022 yojana pahoLo che, ItyAdi sUgArya mujaba jANavuM. [ahIM nRtyartha paNa te ja hovAthI punarukti TALavA pharI lakhatA nathI.] ahIM sugamAM maLe ane upanuM giriparidhi pramANa kahyuM te bahibhaga cApekSAe jaNavuM. atyaMtara chinnataMkatAthI mULamAM-madhyamAM ane upara sarvatra tulya paridhi parimANa che. mULamAM vistIrNa atipRyupaNAthI, madhyamAM saMkSipta madhya vistAratvathI, upara tanu thoDA bAhalsanA kAraNe che. vanIya - nayanamanohArI. sinivAra - siMhavata bese che mATe siMhaniSAdI, jema sIMha AgalanA baMne paga uMcA karI, pAchaLa kheMce te pAdayugma, saMkocIne pAchaLanA bhAge kaMIka lagADIne bese che. tathA besIne zirapradezamAM unnata, pAchaLanA bhAge nimnatara ItyAdi rUpe che. addha yuvarAzinI jema saMsthAna jenuM che, tenA vaDe saMsthita. - x *X - X - ItyAdi. baMne paDakhe aMta bhAge ati madhya bhAge, ekaika bhAvathI eTale be - padAvadikA ane vanakhaMDa vaDe cotaraphathI saMpUrNapaNe saMparivRta che. baMnenuM varNana pUrvavat samajavuM. ' have nAmanimitta jaNAve che - mAnuSotara parvatane mAnuSottara parvata kema kahe che ? gautama ! mAnuNottara parvata madhyamAM manuSyo che - x - tethI mAnuSottara, athavA mAnuSottara parvatane ullaMghIne manuSyo kadApI gayA nathI, jatA nathI, jaze nahIM ItyAdi * x * uMco ane alaMghanIya hovAthI mAnuSottara. * * * have manuSyaloka ahIM ja che te pratipAdana kare che - jyAM sudhI A mAnuSottara parvata che, tyAM sudhI A manuSyaloka che, tema kahevAya che, pachI nahIM. jyAM sudhI thaI * bharatAdi kSatra, varSaghara parvata-himava Adi che, tyAM sudhI A manuSyaloka che. e rIte jyAM sudhI gRha che, gharamAM Agamana che tyAM sudhI manuSyaloka che kemake ghara Adi manuSyaloka sivAya na hoya. tathA gAma, nagara cAvat sanniveza che tyAM sudhI manuSyaloka che. jyAM sudhI arahaMta, cakravartI, baladeva, vAsudeva, cAraNo, sAdhu-sAdhvI-zrAvakazrAvikA che, prakRti bhadraka manuSyo che, tyAM sudhI manuSyaloka che. kemake arahaMtAdi bIje na hoya. tathA udAra megha utpanna thAya, samUrjI, varSa varasAvare tyAM sudhI manuSyaloka che. jyAM sudhI bhAre garjita zabda che, ati moTI vidhut che tyAM sudhI
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ BJdvIpa0/283 92 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 manuSyaloka che. ItyAdi - X - X - mAvatara - sonA AdinI khANa, te badhAMno manuSyakSetra sivAya saMbhava nathI. tathA jyAM sudhI samaya - parama viruddha kALa vizeSa, jenAthI nAno bhAga na thaI zake. te sacikadAka, taraNa, balavAna ItyAdi pUrvokta vizeSaNa viziSTa yAvata nipaNa zipIdvArA eka moTI paDhazATikAne hAthamAM laI jaldI kALe ItyAdi * * bAvana - asaMkhyAta samayono samudAya. saMkhyAla AvalikAno eka uzvAsa ane saMkhyAta AvalikAno eka niHzvAsa thAya che. A ucchavAsa-ti zvAsa maLIne Ana-prANa thAya che. * x * sAta AnaprANano eka stoka, sAta stokano eka lava. 99-lavonuM eka muhad. eka muhUrtamAM 1,16,37,216 AvalikAo thAya. eka muhUrtamAM 3993 ucchavAsa thAya che. - 30 muhUrtAno eka ahorAtra, 15-ahorAkano eka pakSa, be pAno eka mAsa, be mAsanI eka Rtu, Rtuo cha che - prAvR, varSA, zarada, hemaMta, vasaMta ane grIma. ASADha ane zrAvaNa prAvRTa Rtu che, bhAdaravo-Aso varSARtu che, kAratakamAgasara zaradaRtu che. poSa-mahA hemaMtaRtu che, phAlyuna-caitra vasaMta Rtu che, vaizAkhajeTha grISma Rtu che. A pramANe jainamatAnusAra che. traNa RtuonuM eka ayana, be ayananuM saMvatsara, pAMca saMvasano yuga, vIsa yuganA 100 varSa pUrvAcAryoe eka ahorAtra, eka mAsa, eka varSamAM jeTalA ucchavAsa thAya tenuM saMkalana kaNa gAthAmAM vRttikArazrIe noMdhela che - eka dinamAM 1,13,900 upavAsa thAya, eka mAsamAM 33,95,700 upavAsa thAya. eka varSamAM 4,07,48,4oo ucchavAsa thAya che. 84 lAkha varSanuM eka pUvaga thAya, 84 lAkha pUvaganuM coka pUrva thAya, 84 lAkha pUrvonuM eka guTitAMga, 84 lAkha guTitAMganuM eka guTita. 84 lAkha guTitanuM coka aDaDAMga, 84 lAkha aDaDAMgono eka aDaDa, 84 lAkha aDaDano eka avavAMga, 84 lAkha avavAMgone eka ava4, 84 lAkha avavano eka hUhukAMga. 84 lAkha hRhakAMgano coka haka, 84 lAkha huhakono eka utpalAMga, 84-lAkha u5lAMgono eka utpala. 84 lAkha u5lono eka 5 mAMga, 84 lAkha paDAAMgono eka paDA, 84 lAkha padono eka nalinAMga, 84 lAkha nalinAMgono eka nalIna 84 lAkha nalinano eka artha nikurAMgano 84 lAkha artha nikurAMgono eka artha nikura. 84-lAkha artha nikurono eka ayutAMga, 84 lAkha ayutAMgono eka ayuta, 84 lAkha yutono coka prayutAMga, 84 lAkha prayutAMgono eka prayuta. 84 lAkha prayutono eka nayutAMga, 84 lAkha nayutAMgono eka nayuta. 84 lAkha nayutono eka cUlikAMga, 84 lAkha cUlikAMgonI eka cUlikA. 84 lAkha cUlikAnI eka zIrSa prahelikAMga, 84 lAkha zIrSa prahelikAMgonI eka zIrSa prahelikA. ATalo ja gaNitano viSaya che, have parama aupamika kALa parimANa kahe che - palyopama. daza koDAkoDI palyopamano eka sAgaropama. daza koDAkoDI sAgaropamanI eka avasarpiNI. ATalA ja samayanI eka utsarpiNI. tyAM sudhI manuSyaloka che. jyAM sudhI caMdroparAga, sUryoparAga Adi che tyAM sudhI manuSyaloka che. jyAM sudhI sUrya-caMdra-graha-nakSatra-tArAnuM nAma - sarva bAhya maMDalathI atyaMtara praveza, ffjana - sarva atyaMtara maMDalathI bahAra javuM. vRddhi - caMdranI vRddhi, niddhi - vRddhino abhAva, anavasthita * satata cAra pravRtithI je saMsthAna-sabhya avasthAna avasthita saMsthAna. tyAM sudhI manuSyaloka che. * saga-288 - bhagavana! manuSyakSetranI aMdara je caMdra, sUrya, graha, nakSatra, tArAgaNa che, teo he bhadaMtA zuM utdhvajJa che, kalpotpanna che, vimAnotapanna che, cAroux che, cArasthitika che, gatiratika che ke gatisamApaHka che? gautama! te devo uctpaNa nathI, koNa nathI, vimAnotpaNa che. teo gatizIla che, sthiti zIla nathI, gatiratika che ane gatine prApta che. teo udavamukha kadaMbanA phUla samAna goLa AkRtimAM saMsthita che, hAro yojana pramANe temanuM tApotra che, bAhya vikurvika parSadAvAA che. jorathI vAganArA vAgho, nRtyo, gIto, vAjiMtro, taMbI, tAla, guTita, mRdaMga AdinA madhura dhvani sAthe divya bhogono upabhoga karatA, harSathI siMhanAda, bola ane kalakala dhvani karatA svaccha parvatarAja merunI pradakSiNAvarta maMDalagatithI parikramA karatA rahe che. bhagavAna ! jyAre temano Indra vyave, tyAre te jyotika devo zuM kare ? gautama! cAra-pAMca sAmAnika deva ekaThA thaIne te sthAnane aMgIkAra karIne rahe che, jyAM sudhI tyAM bIje Indra utpanna thaI jAya. bhagavAna ! IndrasthAna keTalo kALa sudhI IndranI upAta rahita rahe che ? gautamAM jaghanya eka samaya, utkRSTa cha mAsa. bhagavan! manuSyakSetranI bahAranA caMdra, sUrya, graha, natra, tArArUpa je jyotika deva che te uMua - x - cAvatu gati prApta che zuM ? gautama ! te devo utgum nathI, kalpotpanna nathI. te vimAnotpanna che. teo gatizIla nathI, cArasthitika che, gatiratika nathI, gati prApta nathI. pAkelI uMTanA AkAre. rahela che. lAkho yojana temanuM tApakSetra che. teo vikurvita hajAro bAhya padhAnA devonI sAthe vAdha-nRtya-gIta-vAjiMtronI madhura dhvani sAthe divya bhogopabhogano anubhava karatA rahe che. teo zubhalecA, zItalecA, maMdatezyA, maMdAtapadyA, citrAMtara vaiyAvALA che. ku mAphaka sthAna sthita, anyonya samavagADha leyA vaDe pradezane cotaraphathI avabhAsita, udhotita, tApita, prabhAsita kare che. bhadaMta jyAre A devono Indra ave che tyAre teo zuM kare che ? gautama ! bIje Indra utpanna na thAya, tyAM sudhI cAra-pAMca sAmAnika deva tenA sthAne bhegA maLI kAryarata rahe che. te Indra sthAnano virahakALa keTalo hoya ?
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/dvIpa./288 gautama ! jaghanya eka samaya ane utkRSTa cha mAsa. * vivecana-288 : 93 mAnuSottara parvatanI aMdara je caMdra-sUrya-graha-nakSatra-tArAgaNa che, bhadaMta ! te devo zuM urvotpanna-saudharma Adi bAra kalpathI urdhva utpanna che ? kalpa-saudharmAdimAM utpanna, kalpotpanna che ? vimAna-sAmAnyarUpe utpanna che ? cA - maMDalagatithI paribhramaNa, tene Azrita te cArotpanna cAranI coktarUpa sthiti - abhAvavALA arthAtta apagata cArA. gatimAM ti - AsaktivALA, gati samApanna - gatiyukta. bhagavaMte kahyuM - he gautama ! te devo urvotpanna nathI, cArotpanna ane cAra sahita che, cAra sthitika nathI tathA svabhAvathI paNa gatiratika ane sAkSAt gatiyukta che. te nAlikApuSpa saMsthAnathI saMsthita che. aneka hajAra yojana pramANa tApakSetrathI, aneka hajAra saMkhyAnI bAhya parmadAthI te vikarvita vividha rUpadhArI parSadA vaDe yukta che. viH - pradhAna, moLa - zabda Adi, bhogabhoga, tene bhogavatA tathA svabhAvathI gatiratikatAthI bAhya parSa aMtargat devavegathI jatAM vimAnomAM utkarSavazathI je mukAtA siMhanAdAdi ane karAtA bola. srona - mukhe hAtha daI moTA zabdothI pUtkAravuM. vAtavAna - vyAkuLa zabda samUha tenA svathI, moTA samudra svabhUtanI jema karatA merune meru kevo ? accha - atIva nirmaLa jAMbUnadamaya ane ratnanA bahulatvI, parvatendrane pradakSiNAvarta maMDalathI je rIte pharAya te tathA merune anulakSIne bhame che. pharI pUche che - bhagavan ! teonA - jyotiSka devonA Indra jyAre Ave che, tyAre te devo Indra viraha kALe zuM kare che. bhagavaMte kahyuM - he gautama ! cAra ke pAMca sAmAnika devo ekaThA thaIne te IndrasthAnane aMgIkAra karIne vicare che IndrasthAnanI paripAlanA kare che. zulka sthAnAdi pAMca kuLanI mAphaka rahelA, teo keTalo kALa sudhI IndrasthAnanuM pAlana kare che ? tyAM kahe che - jyAM sudhI tyAM bIjo Indra utpanna na thAya. - a bhadaMta ! IndrasthAna keTalo kALa upapAta rahita kaheluM che ? bhagavaMte kahyuM - he gautama ! jaghanya eka samaya cAvat utkRSTa cha mAsa. bhadaMta ! mAnuSottara parvatanI bahAra je caMdra-sUrya-graha-nakSatra-tArAgaNa che, he bhadaMta ! te devo zuM urdhva utpanna che ? ItyAdi pUrvavat. bhagavaMte kahyuM - gautama ! teo urdhva utpanna nathI, kalpotpanna paNa nathI, paNa vimAnotpanna che. te cArotpannagatizIla nathI. paNa cAra sthitika che. tethI ja gatiratika nathI, gati prApta paNa nathI. pAkelI iMTanA saMsthAnathI saMsthita che. lAkho yojana sudhI temanuM tApakSetra che. jema iMTa laMbAImAM dIrgha hoya ane vistAramAM thoDI hoya, cokhUNI hoya, tema manuSyakSetranI bahAra rahela caMdra-sUryonuM Atapa kSetra laMbAImAM aneka lAkha yojana pramANa che ane vistAramAM eka lAkha yojana ane cokhkhaNIyo che. AvA svarUpanA jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 Ata5kSetra vaDe aneka hajAra saMkhyaka bAhya parSadA vaDe jema samudranA uchaLatA mojAnA avAja karatA hoya tema avAja karatA devo. devo kevA che ? zubhalezyA, A caMdramAMnuM vizeSaNa che. tenA vaDe atizItatejavALA nahIM. paNa sukhotpAda hetu parama lezyAvALA jANavA, maMtnezyA - A sUrya paratvenuM vizeSaNa che. te ja kahe che - maMdAtapalezyA - maMda, ati uSNa svabhAvavALI nahIM evA AtaparUpa lezyA-kiraNono samUha jemano che, te tathA te caMdra-sUryo kevA che ? 14 khristRtajJezyA - jemanI citra lezmA che tevA. AvA prakAranA caMdra-sUryo paraspara avagADha lezyA vaDe che. tethI ja kahe che ke - caMdronI ane sUryonI lezmA lAkha yojana pramANa vistAravALI che. sUcIpaMktithI rahela caMdra-sUryanuM paraspara aMtara 50,000 yojana che. tethI caMdra-sUryanI prabhA parasparAvagADha che. chUTa - parvata upara rahela zikharo. sthAsthita - sadA eka sthAne rahela. te pradezone udhotIta Adi kare che. muni dIparatnasAgare saTIka anuvAda karela pratipatti-3-manuSyakSetra adhikAra pUrNa
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/dvIpa /289 thI 291 " manuSyakSetra bahAranA dvIpa-samudro che -- * -- * - * -- * -- -- 0 puSkaroda samudra ' - * sUtra-289 thI 291 : ech [28] puSkaroda nAmaka samudra vRtta-valayAkAra saMsthAne rahela che sAvat puSkaravara dvIpane vIMTIne rahelo che. bhagavan ! puSkaroda samudrano cakravAla vibhraMbha ane paridhi keTalI che? gautama ! saMkhyAta lAkha yojana cakravAla viSphabha che ane saMkhyAta lAkha yojana paridhi kahelI che. bhagavan ! puSkaroda samudrane keTalA dvAro che. cAra dvAro che. te pUrvavat yAvat puSkaroda samudranA pUrvI paryantamAM ane varuNavaradvIpanA pUrvaddhinA pazcimamAM puSkaroda samudranuM vijaya nAme dvAra che. e pramANe bAkInA paNa kahevA. hAronuM aMtara saMkhyAta lAkha yojana abAdhAthI che. pradezo-jIvo pUrvavat bhagavan ! ema kema kaho cho ke puSkaroda samudra e puSkaroda samudra che ? gautama ! puSkaroda samudranuM jaLa svaccha, pathya, jAtya, tanuka, sphaTikavaNabhiA, prAkRtika udaka rasathI yukata che. zrIdhara ane zrISabha be devo maharSika yAvat palyopamasthitika che, te tyAM rahe che. te kAraNathI sAva nitya che. bhagavan ! puSkaroda samudramAM keTalA caMdro prakAzyA yAvat saMkhyAta caMdra yAvartI tArAgaNa koDAkoDI zobhaze. [20] varuNavara dvIpa, je vRtta-valayAkAra yAvat rahela che. te puSkaroda samudrane parIvarIne rahela che. pUrvavat samacakravAla saMsthita che. teno cakravAla viSkabha ane paridhi keTalI che ? gautama ! teno cakravAla viSphabha saMkhyAta lAkha yojana che ane paridhi paNa saMkhyAta lAkha yojana che. pAvara vedikA, vanakhaMDa varNavavA. dvArAMtara, pradeza, jIvo badhuM pUrvavat. bhagavan ! varuNadvIpane varuNadvIpa kema kahe che ? gautama ! varuNavara dvIpanA te-te dezamAM, tyAM-tyAM ghaNI nAnI-nAnI vAvaDI yAvat bilapaMktio che, je svaccha che. pratyeka pAvara vedikA ane vanakhaMDathI parivaSTita che. tathA zreSTha vAruNI samAna jaLathI paripUrNa yAvat prAsAdIyAdi che. te nAnI-nAnI vAvaDI yAvat bilapaMktiomAM ghaNAM utpAd parvato yAvat khaDaka che. je badhAM sphaTikamaya, svaccha Adi pUrvavat che. tyAM varuNa ane varuNapabha nAmanA be mahaddhika deva rahe che. te kAraNathI yAvat te nitya che. tyAM caMdrAdi jyotiko saMkhyAta-saMkhyAta kahevA yAvat tyAM saMkhyAta koDAkoDI tArAgaNa zobhe che. [21] vaNoda samudra vRtta-valayAkAra yAvat rahela che. te samayakravAla saMsthita che Adi pUrvavat kahevuM. vikhuMbha ane paridhi saMkhyAta lAkha yojana che. jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 pAvaravedikA, vanakhaMDa, pradeza, jIvo saMbaMdhI praznottara pUrvavat nAma. he gautama ! vANoda samudranuM jaLa, jema koI caMdraprabhA, maNizalAkA, zreSTha sIdhu, zreSTha vAruNI, pAsava, puSpAsava, soyAsava, phalAsava, madhu meka, jAtiprasannA, khajUrasAra, mRddhIkAsAra, kApizAyana, supakava Innu rasa, prabhUta saMbhAra saMcita, poSamAAgata bhiSaja yogavartI, nirupahata viziSTa datta kAlopacAra, sudhota, ukkosagamada prApta, aSTapiSTatkRSTa pradAnathI niSpanna - Ex [mukhaotavara kimadinna kardamA, kopa saMjJA, svaccha, varavANI, atirasavALA, jAMbUphaLa pRSTavA, sujAta, kaMIka oSThAvalaMbiNI, adhika madhura peya, "IzAsirataNetA, komaLa bola karaNI yAvat AvAdita, vivAdita, anihuta saMlApakaraNa varSa-prIti jananI, saMta satata oika hAva vibhrama vilAsa velahalaga mana karaNI, viramaNa dhiya satva jananI, saMgrAma deza kALa eka ratnasamapasara karaNI, "kaDhiyANa vidhupatihiya" mRdu karaNI, "uvavesita" samAna gati khaLAve che, 'sayalami' subhArAvAlita, samara bhagna vaNosahacAra surabhi rasa dvIpikA sugaMdhA AsvAdanIya, vivAdanIya, pINanIya, darpaNIya, madanIya, sarva Indriya ane gaNane prahlAdanIya] A kauMsano pATha amane samajAyo nathI. Asala, mAMsala, pezala kaMIka hoTha avalaMbiNI, kaMIka AMkhane lAla karanArI, kaMIka vyavaccheda kaTuka, varNa-gaMdha-sa-sparzayukta AvA prakAre hoya che zuM? gautama ! A artha samartha nathI. vAruNa samudranuM jaLa AnAthI ISTatara yAvat jaLa che. te kAraNathI ema kahe che - varuNoda samudra che. tyAM vANI ane vAruNakAMta mahaddhika deva yAvat vase che. yAvat A nAma nitya che. badhAM jyotika saMkhyAtA che, kaI rIte jANavuM ke vAruNavara dvIpamAM keTalA caMdro prabhAsyA ? * vivecana-289 thI 291 : puSkaroda nAme samudra vRtta - valayAkAra saMsthAne rahela che. cotaraphathI puSkaravaradvIpane gherIne rahela che. - x - have vikhaMbhAdi pratipAdanArthe kahe che - gautama ! saMkhyAta lAkha yojana cakravAla vikhaMbha ane saMkhyAta lAkha yojana paridhi puSkaroda samudrano kahela che. te puSkaroda samudra pAvaravedikA je ATha yojananI che, te tathA eka vanakhaMDathI gherAyela che. bhadaMta ? puSkaroda samudranA keTalA dvAro kahyA che ? gautama ! cAra - vijaya, . vaijayaMta, jayaMta, aparAjita. bhagavan ! puSkaroda samudranuM vijaya nAme dvAra kyAM che ? gautama ! puSkaroda samudranA pUrvAddha paryanta ane aruNavara dvIpanA pUddhinI pazcimamAM A vijaya nAme dvAra kahela che. jaMbudvIpanA vijaya dvAravat te kahevuM. mAtra rAjadhAnI bIjA puSkarodamAM che. bhadaMta ! puSkaroda samudranuM vaijayaMta dvAra kyAM che ? gautama ! puSkarodanA dakSiNa paryanta ane dakSiNAddha aruNavara dvIpanI uttare che....bhadaMta ! puSkaroda samudranuM jayaMta
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvIpaj289 thI 21 EC jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 dvAra kyAM che ? gautama ! ykarodanA pazcima paryanta ane pazcimAddha aNavaradvIpanI pUrve che.... bhadaMta ! ykaroda samudranuM aparAjita dvAra kyAM che ? gautama ! puSkarodanA uttara paryo ane araNavara dvIpanI dakSiNe che. badhAM dvAra jaMbUtIpavata kahevA. rAdhAnI anya purakarodamAM. bhadaMta! puSkaroda samudranA eka dvArathI bIjA dvAnuM paraspara aMtara abAdhA keTaluM che ? gautama! saMkhyAta lAkha yojana eka dvArathI bIjA dvAranuM aMtara che. pradezAdi sUtra A pramANe - bhagavat ! puSkaroda samudranA pradezo arNavara dvIpane RSTa che ? hA, che. e rIte aruNavaradvIpanA pradezo jANavA. bhadaMta ! puSkaroda samudranA jIvo marIne aruNavaradvIpamAM upaje ? gautamAM keTalAMka janme, keTalAMka nA janme. e rIte aruNavaradvIpanA jIvo mATe paNa jANavuM. puSkaroda nAma - samudranuM jaLa svaccha, rogahetuka nahIM tevuM, jAtya, laghu pariNAma, sphaTikananI chAyAvALuM, prakRtithI udakarasavALuM che. zrIdhara-zrIpabha ahIMnA be mahaddhika yAvat palyopama sthitika devo che. * x * puSkaranA jevuM jaLa jenuM che te pukaro. A kAraNothI pukaroda samudra kahe che. bhagavad ! pukAroda samudramAM keTalA caMdro prabhAse che ? ItyAdi. badhe ja saMkhyAta hovAthI uttano abhAva che. puSkaroda pachI varaNavara nAme dvIpa che. bAkI sUtrArtha mujaba jANavuM. puSkaroda samadravata cakavAla vikuMbhAdi badhuM kahevuM. have nAmano avartha kahe che - vaNavara dvIpane varaNavaradvIpa kema kahe che ? gautama ! varaNavaradvIpanA te-te dezamAM, te-te dezanA te-te pradezamAM ghaNI nAnI-nAnI vAvaDI cAvatuM bilapaMkti svaccha rAvatuM madhusa yukata che. yAvat zabdathI glaNa, ranamaya, kAMThA, samatIra, vajamayapASANA ItyAdi badhuM kahevuM. - vANIvara jaLa yukta. vAruNIvaramAM zreSTha vAruNI jevuM je udaka che, tenAthI pratipUrNa che. pratyeka padAvara vedikAthI parikSipta, prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa, pratirUpa Adi pAThasiddha che te pratyekane gisopAna, toraNAdi kahevA. * * * * * | basopAna pratirUpanuM varNana- vajamayanemA, ripTa ratnamaya pratiSThAna, vaiDUryamaya staMbha, suvarNa-rUAyamaya phalako, vajamaya saMdhi, lohitAkSamaya sUci, vividha maNimaya avalaMbana, avalaMbana bAhA, prAsAdIyAdi che. te pratyeka basopAnakane toraNo che. toraNo vividha maNimaya, vividha maNimaya staMbho upara saMniviSTa ItyAdi, IhAmRgAdi citro yukta, staMbha upara uttama vedikA parigata, ramya yAvatu prAsAdIyAdi che. te toraNonI upara ATha-ATha maMgalo kahyA che. te A - svastika, zrIvatsa, naMdhAvad, dddhamAnaka, bhadrAsana, kaLaza, matsya, darpaNa. A sarve ratnamaya, ravaccha vAva pratirUpa che. te toraNonI upara ghaNAM kRSNAdi varNanA cAmaradhvajo che. te svaccha, glaNa, rUparUM cAvatu pratirUpa che. te toraNonI upara ghaNAM chatrAticho, patAkAtipatAkA, ghaMTAyugala, hAthamAM utpala yAvat zatasahastrapaga, sarve ranamaya, svaccha, zlaSNa, laSTa, pRSTa, mRSTa, nIraja, nirmaLa, nizaMka, nikaMTakachAyA, prabhA Adi sahita, prAsAdIyAdi che. te nAnI-nAnI vAvaDI, puSkariNIM yAvatuM bilapaMkitamAM te-te dezamAM tyAM-tyAM ghaNAM utpAta parvato, niyata parvato, jagatI parvato, dAparvato, maMDapa, dakamaMDapa, daka mAlaNa, dakaprAsAdAdi sarve ratnamaya yAvatu pratirUpa che. te parvata Adi badhAmAM ghaNAM haMsAmano, utAsana, praNatAsana, dIrdhAsana, pakSAsana Adi sata svaccha rAvatuM pratirUpa che. varaNavAdvIpanA te-te dezamAM tyAM-tyAM ghaNAM AlIgRho, mAlIgRho, ketakIgRho, achaNagRho, prekSaNagRho, majjana gRho ItyAdi gRho sarve sphaTikamaya, svaccha cAva pratirUpa che. te AlIgRha cAvat kusumagRhomAM ghaNAM haMsAsana cAvat dizAsvastika Asana sarve sphaTikamaya, svaccha cAvat pratirUpa che. varaNavara dvIpamAM te-te dezamAM, tyAM-tyAM ghaNAM jAI maMDapa, jahiya maMDapa, mAlikA maMDapa, navamAlikA maMDapa, vAsaMtikA maMDapa cAvatuM zyAmalatA maMDapo che. baghAM svaccha vAva pratirUpa che. te jAI maMDapa cAvata zyAmalatA maMDapamAM ghaNAM pRthvIzilApako kahyA che. temAM keTalAMka haMsAsana saMsthita cAvatu keTalAMka dizAsauvastikAsana saMsthita, keTalAMka zreSTha zayana viziSTa saMsthAna saMsthita sarve sphaTikamaya, svaccha pAvatu pratirUpa che. tyAM ghaNAM vyaMtara deva-devIo bese che, suve che yAvat karelA zubhakarmonA kalyANa phaLa vRtti vizeSane anubhavatA vicare che. - x * x - ( A pramANe varavANI vApI Adi jaLa jemAM che, te kAraNe A dvIpa varaNavara kaho. bIjuM ahIM varaNa ane varuNaprabha e be deva * x * vase che, tethI varuNa deva pradhAnatAthI tene varaNavaradvIpa kahe che. -- caMdrAdi saMkhyA sarvatra saMkhyAta che. varuNoda samudra vRta-valayAkAra saMsthAna saMsthita che, te cotaraphanI gherIne rahela che. puSkaroda samudravat kahevuM. haQ nAmanuM kAraNa kahe che gautama! varuNoda samudranuM jaLa, caMdraprabhAsurAvizeSa * * * maNizalAkA jevuM, zreSTha sIdhu, zreSTha vANI te vasvAruNI, ghAtakIpagarasasAra Asava te patrAsava, e rIte puSpAsava, phaLAva paNa jANavo. coya-gaMgha dravya, teno sAra-Asava te comAsava, madhu-meka e madha vizeSa, jAtipuSpa vAsita prasannA - jAtipasapa, mUladala-kharjarano sAra-Asava, mRDhIkA-dvAphA, tenA sArathI nipajJa Asava te mRDhIkAsAra, kApizayana-madha, sArI rIte pakAvela IkSussathI niSajJa Asava, ATha vakhata piSTapradAnathI nipajJa, jAMbUkuLa-kAlivara prasanna-dAra vizeSa, ukarSathI mada prApta, mAsana - AravAdanIya, - bahala, paisAnA - manojJa, parama ati prakRSTa AsvAda guNa rasayukatapaNAthI * x * kaMIka lAla AMkha karanAra, pIdhA pachInA kALe kaMIka karuka, IlAyacI Adi bIjA dravyanA yogayukata, tathA atizaya varNa-gaMdha-sparzathI yukta, AsvAdha, vizeSe AsvAdha, ati parama AsvAdanIya rasayukta, jaTharAgnine dIpana-uddIpta karanAra, kAmane janmAvanAra, dhAtu 197]
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvIpa0/289 thI 291 upacakArI, sarve Indriya ane gAmone prahAdanIya che. Ama kahyuM tyAre gautame pUchyuM - varuNa samudranuM jaLa Ave che ? bhagavaMte kahyuM - ukata badhI upamA karatA ISTatara, kAMtatara, piyatara, manotara, manApatara che. vaLI vANI ane vAruNakAMta e be mahartika deva ahIM vase che tethI vAruNoda nAma che. * sUtra-22 - saravara nAmaka dvIpa vRtta rAvata vArNavara samudrane gherIne rahela che. teno viEbha ane paridhi saMkhyAta lAkha yojana che, yAvatuM artha - ghaNI nAnI-nAnI vAvaDI yAvatu sasarapaMkti che, je kSIrodakathI paripUrNa che, yAvatu pratirUpa che. te nAnI vAvaDI yAtad bilapaMkitamAM ghaNAM utapAta parvato sarve ratanamaya yAvat pratirUpa che. ahIM puMDarIka ane puSkaradaMta nAmanA be devo maharvika yAvata vase che. e kAraNe yAvata nitya che. tathA jyotikonI saMkhyA sakhyAta kahevI joIe. kSIroda nAmaka samudra vRtta-valayAkAra saMsthAna saMsthita cAvatu kSIravahIpane gherIne rahela che. te samacakavAla saMsthita che, viSama cakavAla saMsthita nathI. saMkhyAta lAkha yojana tenA viSaMbha ane paridhi che ItyAdi badhuM pUrvavata che. artha - he gautama ! kSIroda samudranuM jaLa, jema koI surasuhafmApaUTmagT-taUT ItyAdi ATha kausamAM noMdhela che je pUrva maMjasuharta mAne sudhI che. paNa vRttikAre tenI koI vyAkhyA karela nathI, tethI ame ahIM mULapAThano ja anuvAda karela che. ukata kasavALA pAThano anuvAda karela nathI.] gautama kSIrodasamudranuM pANI, cakavartI rAja mATe taiyAra karAyela gokSIra, je catuHsthAna-pariNAma pariNata che, sAkAra-goLa-mizrI AdithI ati svAdiSTa banAvAyela hoya, maMdAgni upara pakAvavAmAM AvI hoya je AsvAdanIya, visvAdanIya, pINanIya yAvatu sarvedriya ane gAmone prahAdanIya hoya, je vaNathI suMdara yAvatu sparzathI manojJa che, zuM tevuM kSIrodaka che? nA, te artha saMgata nathI. kSIrodanuM te jaLa AnA karatAM paNa Itara cAvata AsvAdha kahela che. ahIM mahahika evA be deva vimala ane vimalapabha yAva4 vase che. tethI saroda samudra nAma che. saMkhyAta caMdra yAvata tArAgaNa che. vivecana-292 - kSIravara dvIpa nAme dvIpa vRta-valayAkAra che ItyAdi. * x - e pramANe varaNavaradvIpanI vaktavyatA ja ahIM kahevI. - x * have nAmano avartha - kSIravara dvIpane kSIravara dvIpa kema kahe che ? gautama! kSIravara dvIpamAM te-te dezamAM, te-te dezanA te-te pradezamAM ghaNI nAnI-nAnI vAvaDI ItyAdi varNavaradvIpavatuM kahevuM. yAvata vyaMtara deva-devIo bese che, suve che yAvatu vicare che. mAtra ahIM vApI Adi kSIroda paripUrNa kahela che. parvatamAM Asano, gharomAM Asana, maMDapomAM pRthvIzilApaka sarvaratnamaya kahevA. paMDarIka ane puSpadaMta ahIM kSIravaradvIpamAM anukrame pUrvAddha-pazcimAddhanA 100 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 adhipati be deva che. te vApI AdimAM kSIratulya jaLa che. kSI-kSIraprabha tenA adhipati che, mATe te dvIpa kSIravara che - x - caMdrAdi sUtra pUrvavatuM. kSIroda nAme samudra vRta-valayAkAra saMsthAne rahela che. te kSIravahIpane gherIne rahela che. bAkI kathana kSIravaradvIpa samAna kahevuM - x * bhadaMta! kSIroda samudrane kSIroda samadra kema kahe che ? gatama! kSIroda samadrahna udaka - jema cakravartI rAjAnI catuHsthAna pariNAma paryanta je gokSIra, khAMDa-goLa-mizrIthI atizaya sa prApta, maMdAgni upara prayatnathI pakAvela - x - tethI ja varNa-gaMdha-ra-sparzathI yukta, AsvAdanIya-visvAdanIya-dIpanIya-darpaNIya-madanIya-vRMhaNIya Adi pUrvavat. zuM kSIrasamudranuM jaLa Ave che ? nA, kSIrodasamudranuM jaLa tenAthI paNa ISTatara yAvatuM manApatara che. - x - kSIravat nirmaLa udaka Adi hovAthI kSIroda kahyuM. caMdrAdi saMkhyA sugama che. * sUtra-293 : dhRtavara nAmaka hapa vRtta - valayAkAra saMsthAne rahela vAva4 HIroda samadrane gherIne rahela che. te samayakravAla saMsthita che, viSamacakravAla nathI. vistAra ane paridhi saMkhyAta lAkha yojana che. pradezathI artha sudhI kahevuM. gautamadhRtavaradvIpamAM tyAM-tyAM ghaNI ja nAnI-nAnI vAvaDI vAvatu dhRtodakathI paripUrNa che. utpAtu parvata yAvat khaDako che. te badhAM suvaNanA, svaccha pAvat pratirUpa che. kanaka ane kanakapabha A be devo che. caMdrAdi saMkhyAtA che. dhRtoda nAmaka samudra vRd-qlAka saMsthAne rahela che yAva4 dhRtavaradvIpane gherIne rahela che. samakavAla saMsthita che ItyAdi pUrvavata dvApradeza-jIvo kahevA. nAmano artha - he gautama ! dhRtoda samudranuM jaLa, jema koI godhRtanA sAra jevuM zreSTha che. A godhRtamaMDa phUlelA sallakI, kaNeranA phUla, sarasavanA phUla, koraTanI mALAnI mAphaka pILA varganA che. nigdhatA guNayukata, anisaMyogathI camakavALuM, nirupahad ane viziSTa suMdaratA yukta, sArI rIte jamAvela dahIMne mathita karI prApta mAkhaNane tyAre ja tapAvatA, sArI rIte ukALyA pachI, bIje na laI jaI, te sthAne ja takALa gALIne kacaro Adi upazAMta thatAM tenA upara je thara jAme, te jema adhika sugaMdhathI sugaMdhita, manohara, madhura pariNAmI ane darzanIya hoya. te parNarUpa, nirmaLa ane sukhopabhogya hoya che. AvA sarakAlIna godhRtavaramaMDa samAna te dhRtodanuM pANI hoya che zuM ? gautama ! te dhRtodanuM pANI AnAthI paNa adhika ISTatara yAvat AsvAdha hoya che. tyAM kAMta ane sukAMta nAmaka be mahahika deva rahe che. bAkI pUrvavat cAvatuM tyAM saMkhyA tarAgaNa koDAkoDI che. aodavara nAmaka dvIpa vRtta-valayAkAra ane dhRtoda samudrane vIMTIne rahela che. zeSa kathanapUrvavat yAvatuM kSotavara-dvIpamAM te-te dezamAM, tyAM-tyAM nAnI vAvaDI yAvatu jododakathI patipUrNa che. tyAM utpAtu parvatAdi che, je sarva vaiDUrya
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/dvIpa./293 ratnamaya sAvat pratirUpa che. tyAM suprabha ane mahAprabha nAme be maharSika deva rahe che. tethI kSodavara kahe che. sarve jyotika pUrvavat kahevA. 101 kSododa nAmaka samudra vRtta-valayAkAra, kSaudavaradvIpane gherIne rahela che. yAvat saMkhyAta lAkha yojana paridhithI che. yAvat nAmArtha - gautama ! kSoauda samudranuM jaLa jAtivaMta zreSTha IkSarasathI adhika ISTa yAvat AvAdha che. te Innurasa svAdiSTa, gADha, prazasta, vizrAMta, snigdha, sukumAla bhUmibhAgamAM suchinna, sukASTha-laSTa-viziSTa-nirupahata AjIta vAvIta sukAsa jaya payatta-nipuNa praski anupAlita-suvRddhi vRddha, sujAta. lavaNa-tRNa doSa varjita, nayAya parivardhita, niti suMdara rasathI pariNata mRdu-pIna-pora-bhaMgura-sujAta-madhura rasa-pu viracita zitapariphAsita upadrava vivarjita abhinava tavagra, apAlita, tribhAga niSThoDitavADika, ApanitamUla, graMthi parizodhita, kuzala nakalpita utpanna yAvat poDiya, balavAna nara, yaMtra vaDe parigAlita A IkSurasa vastrathI gALela hoya, cAtutika suvAsita, adhika pathya-laghuka, varNopapetAdi pUrvavat zuM AvuM kSododasamudra jaLa che ? nA, te artha samartha nathI odarasa samudranuM jaLa AnAthI ISTataraka cAvat AvAdha che. pUrNabhadra - mANibhadra A be devo yAvat vase che. bAkI pUrvavat saMkhyAta jyotika che. * vivecana-293 : dhRtavaradvIpa kSIroda samudrane gherIne rahela che. ahIM paNa cakravAla vikhaMbha, paridhi, padmavasvedikA, vanakhaMDAdi vaktavyatA pUrvavat. have nAma nimitta kahe che - dhRAvaradvIpane dhRtavara dvIpa kema kahe che ? dhRtavara dvIpamAM te-te dezamAM tyAM-tyAM ItyAdi aruNavaradvIpavat badhuM kahevuM. yAvat vyaMtara devo-devIo yAvat vicare che. mAtra vApI dhRtodaka paripUrNa kahevI. parvato, parvatomAM Asano ItyAdi badhuM suvarNamaya kahevuM. kanaka ane kanakaprabha deva anukrame pUrva-pazcimanA adhipati che dhRtodaka ane vApI AdinA yogathI tathA dhRtavarNa deva ane svAmItva vaDe dhRtavara dvIpa nA che. caMdrAdisaMkhyA saMkhyA pUrvavat. dhRtoda samudra, dhRtavaradvIpane gherIne rahela che bAkI badhuM dhRtavaradvIpa mAphaka kahevuM. have nAma nimitta - dhRtoda samudrane dhRtoda samudra kema kahe che ? gautama ! dhRtoda samudranuM jaLa zaradaRtumAM thayela gAyanA ghInA mAMDanA uparanA bhAge sthita dhRta sAra. te agnithI paritApita hoya, sthAnAMtare laI javAyela na hoya, tatkALa niSpAdita hoya, kacaro zAMta thayela hoya, sallakI kaNikAra puSpa varSAbhAyukta, varNAdithI yukta, AsvAdanIya, visvAdanIya, dIpanIya Adi che. zuM samudra-jaLa ApuM che? nA, dhRtoda samudranuM jaLa yayokta svarUpa ghI thI ISTatara yAvat manAmatara AsvAdathI kahyuM che. dhRta jevuM udaka hovAthI dhRtoda, - 4 - 4 - caMdrAdi saMkhyA sUtra sugama che. jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 kSodavara dvIpa - 4 - dhRtoda samudrane gherIne rahela che. cakravAla vidhyuMbha, paridhi, dvArAdi vaktavyatA pUrvavat. nAmano anvartha - kSodavaradvIpa nAma kema che ? gautama ! kSodavara dvIpamAM te-te pradezamAM ghaNI nAnI-nAnI vAvaDI ItyAdi pUrvavat kahevuM. parvata, parvatanA Asano ItyAdi badhuM dhairyamaya kahyuM che. suprabha ane mahAprabha anukrame pUrvarNa-pazcimArjInA adhipati be devo ahIM - x - vase che. tethI kSododaka ane vApI AdinA yogathI kSodavaradvIpa. - 4 - 102 kSododa nAme samudra - 4 - kSodavara dvIpane gherIne rahela che. cakravAla vikhaMbhAdi vaktavyatA pUrvavat - -* - * have nAma nimitta - kSododa samudrane kSododa samudra kema kahe che ? kSododa samudranuM jaLa jema koI jAtya zeraDI hoya. viziSTa puMDra dezodbhava hati zArvala athavA bheraMDa dezodbhava zeraDI, tene kALI gAMTho hoya, uparanA pAnanA samUhanI apekSAe haritAlavat piMjara hoya, mULa tribhAga dUra karAyela hoya, urdhvabhAgamAMthI paNa trIjo bhAga hIna hoya madhyano tribhAga rahela hoya. jemAMthI pravagAMTha dUra karAyela hoya. temAM mULa tribhAga, uparano tribhAga, parva-gAMTha sArA rasavALA na hovAthI tenuM varjana karela che. pachI je ikSurasa hoya tene bArIka vastrathI gALIne catutakathI sArI rIte vAsita karela hoya. A caturjAtaka eTale taja, elacI, kesara ane marI. te atizaya pathya hoya, laghu pariNAma hoya, varNa-gaMdha-rasa-sparzathI yukta hoya, AsvAdanIya, darpaNIya Adi hoya. AvuM kahyuM tyAre gautame pUchyuM - kSododa samudranuM jaLa AvuM hoya ? bhagavaMte kahyuM - nA. kSododa samudranuM jaLa yoktarUpa kSodarasAdithI ISTatara cAvat manApatara AsvAdavALuM che. "bIjo pATha je sUtramAM joyo te ghaNI pratomAM dekhAto na hovAthI tenI vyAkhyA karatA nathI'' ema vRttikArazrI lakhe che. pUrNa ane pUrNaprabha be deva che. ItyAdi - x - * sUtra-294 H naMdIzvara nAmaka dvIpa vRtta-valayAkAra saMsthita che. Adi pUrvavat, te kSododa samudrane cotaraphathI gherIne rahela che. paridhi, pAvaravedikA, vanakhaMDa, dvAra, dvArAMtara, pradeza, jIva pUrvavat bhagavan ! naMdIzvara dvIpanA nAmanuM kAraNa zuM che ? gautama ! sthAne sthAne ghaNI nAnI-nAnI vAvaDI yAvat bilapaMktio che, jemAM IkSurasa jevuM jaLa bhareluM che, utpAtparvato, sarva vajramaya, svaccha yAvat pratirUpa che. athavA he gautama ! naMdIzvara dvIpanA cakravAla viSThabhanA bahumadhya deza bhAgamAM ahIM cAra dizAmAM cAra aMjana parvato kahyA che. - - te aMjanaka parvato 84,000 yojana urdhva uccatvathI che, 1000 jamInamAM che, mULamAM sAtireka 10,000 yojana, dharaNItale 10,000 yojana laMbAI-pahoLAIthI, tyArapachI eka-eka pradeza mAtrAthI ghaTatA-ghaTatA uparanA bhAge 1000 yojana lAMbo-pahoLo che. tenI paridhi mULamAM 31,623 yojanathI kaMIka adhika, dharaNItale 31,623 yojanathI kaMIka nyUna, zikharamAM 3162
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/dvIpa0/293 yojanathI kaMIka adhika che. mULamAM vistIrNa, madhye saMkSipta, upara tanuka e rIte gopuccha saMsthAna saMsthita che. sarva janamaya, svaccha yAvat pratyeka parvata pAvara vedikA ane vanakhaMDathI veSTita che. vedikA ane vanakhaMDanuM varNana karavuM. te aMjanaparvato upara pratyekamAM bahurAmaramaNIya bhUmibhAga che. jema koI AliMga puSkara ke yAvat vicAre che. te bahusamaramaNIya bhUmibhAganA bahumadhyadeza bhAge pratyekamAM siddhAyatana che. je 100 yojana lAMbu, 5-yojana pahoLuM, kara yojana uMcu, anekazata staMbha saMnirviSTa che. Adi varNana karavuM. te pratyeka siddhAyatanonI cAre dizAmAM cAra dvAra kahelA che devadvAra, asuradvAra, nAgadvAra, suparNadvAra. tyAM maharSika yAvat palyopamasthitika cAra deva rahe che - deva, asura, nAga, supa. te dvAro 16 yojana uMcA, ATha yojana pahoLA, teTalAM ja pravezamAM che. A dvAra sapheda che, kanakamaya zikhara Adi varNana vanamALA paryanta karavuM. te dvAronI cAra dizAmAM cAra mukhamaMDapo che. te mukhamaMDapa 100 yojana lAMbA, 50 yojana pahoLA, sAtireka-16-yojana urdhva uccatvathI che, varNana karavuM. - 103 te mukhamaMDapanI cAre [traNa] dizAmAM, cAra [traNa] dvAro kahelA che. te dvAra 16 yojana uMcA, 8-yojana pahoLA, 8-yojana pravezavALA che. bAkI badhuM pUrvavat Avat vanamALA. A pramANe prekSAgRhamaMDapa vize paNa kahevuM. mukhamaMDapanuM che te ja pramANa, dvAro paNa temaja. vizeSa e ke bahumadhyadezamAM prekSAgRhamaMDapanA akhADA, maNipIThikA arja yojana pramANa, parivAra sahita sIMhAsana cAvat stUpa Adi cAre dizAmAM pUrvavat che. vizeSa e ke te sAtireka 16-yojana uMcA, bAkI jinapratimA sudhI pUrvavat kahevuM. caityavRkSo pUrvavat cAre dizAmAM che, pramANa pUrvavat jema vijayA rAjadhAnImAM kahyuM. vizeSa e ke - maNipIThikA 16 yojana che. te caityavRkSanI cAre dizAmAM cAra maNipIThikAo ATha yojana pahoLI, cAra yojana jADI che. tenA upara 64-yojana uMcI, eka yojana uMDI, eka yojana pahoLI mahendra dhvajA che. bAkI pUrvavat. e pramANe cAre dizAmAM cAra naMdA puSkariNI che. vizeSa e ke te IkSurasa pratipUrNa che. tenI laMbAI 100 yojana, pahoLAI 50-yojana, uMDAI-50 yojana che. te siddhAyatanomAM pratyeka dizAmAM-pUrva dizAmAM 16,000, pazcimamAM 16,000, dakSiNamAM 8000, uttaramAM 8000 ema 48,000 manogulikAo ane ATalI ja gomAnasI che. A pramANe ja ulloka ane bhUmibhAga kahevo yAvat bahumadhya dezabhAgamAM maNipIThikA che, je 16-yojana lAMbI-pahoLI, ATha yojana jADI che. te maNipIThikAo upara devachaMdaka che, je 16 yojana lAMbo-pahoLo, kaMIka adhika 16 yojana uMco, saritnamaya che. A deva-chaMdakomAM 108 jina pratimAo che. A Akho AlAvo jema vaimAnikanA siddhAyatanano che, tema jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 temAM je pUrvano aMjana parvata che, tenI cAre dizAomAM cAra naMdA puSkariNIo che - naMduttarA, naMdA, AnaMdA ane naMdivanA [nadiSaNA, amoghA, gostUbhA, sudarzanA.] A naMdA puSkariNIo eka lAkha yojana lAMbI-pahoLI, dasa yojana uDI, svaccha, lakSNa, pratyeke pratyeka pAvara vedikA ane vanakhaMDathI gherAyelI, tyAM tyAM yAvat sopAna pratirUpaka ane toraNo che. te pratyeka puSkariNInA bahumadhya dezabhAgamAM dadhimukha parvato che. je 64,000 yojana uMcA, 1000 yojana jamInamAM, sarvatra samAna, pallaMka kare che tenI pahoDAI 10,000 yojana che, 31,623 yojana tenI paridhi che. A sarva ratnamaya, svaccha thAvat pratirUpa che. te pratyeka parvatanI cotarapha pAvaravedikA ane vanakhaMDa che. A baMnenuM varNana karavuM. tyAM bahusama ramaNIya bhUmibhAga che. yAvat devo-devIo bese che Adi. siddhAyatana pramANa janaka parvata mAphaka badhuM ja kahevuM yAvat ATha maMgalo che. temAM je dakSiNano AMjanaparvata che, tenI cAre dizAmAM cAra naMdA puSkariNI kahI che. te A - bhadrA, vizAlA, kumudA, puMDarikiNI. [naMduttarA, naMdA AnaMdA, naMdivardhana.] pramANa pUrvavat. dadhimukha parvato pUrvavat, tenuM pramANa yAvat siddhAyatana pUrvavat. 104 kahevo. temAM je pazcimano janaka parvata che, tenI cAre dizAmAM cAra naMdA puSkariNI kahI che. te A - naMdiSeNA, amoghA, gostUbhA, sudarzanA. [bhadrA, vizAlA, kumudA, puMDarikiNI] badhuM ja pUrvavat yAvat siddhAyatana kahevuM. temAM je uttarano aMjana parvata che, tenI cAre dizAmAM cAra naMdApuSkariNIo che. te A - vijayA, vaijayaMtI, jayaMtI, aparAjitA. bAkI pUrvavat yAvat siddhAyatana, badhuM varNana jANavuM. te siddhAyatanomAM ghaNAM bhavanapati, vyaMtara, jyotika ane vaimAnika devo cAtumasika, pratipadAdimAM, sAMvatsarikamAM bIjA paNa ghaNAM jina janmaniSkramaNa-jJAnotpatti-nirvANa AdimAM, devakAryomAM, devasamudayomAM, devasamitImAM, deva-samavAyamAM, deva prayojanomAM ekatrita thAya che, saMmilita thAya che, AnaMdavibhora thaI mahA-mahimAzAlI aSTAkSikA parvamanAvatA sukhapUrvaka vicare che. kailAza ane harivAhana nAmaka be maharSika yAvat palyopama sthitika deva tyAM vase che. te kAraNathI he gautama ! Ane naMdIvara dvIpa kahe che. sAvat nitya che. saMkhyAta jyotika che. * vivecana-294 : naMdIzvara dvIpa vRtta-valayAkAra saMsthita che, kSododa samudrane cotaraphathI vIMTIne rahela che. cakravAla vikhaMbhAdi pUrvavat. have nAma-nimitta jaNAve che - naMdIzvara dvIpane naMdIzvara dvIpa kema kahe che ? gautama ! naMdIzvara dvIpamAM ghaNI nAnI-nAnI vAvaDI che
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvIpa/ra94 105 106 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 ItyAdi pUrvavatu. cAvatuM vyaMtara deva-devIo tyAM vicare che. mAtra ahIM vAva Adi Irasa-jaLathI paripUrNa kahevI. parvata, parvatomAM Asano Adi badhuM vajamaya kahevuM. bAkI pUrvavatu. athavA he gautama ! naMdIzvaranI cAre dizAmAM cakavAla vikhaMbhathI madhya deza bhAgamAM eka-eka dizAmAM eka-eka e rIte cAra aMjanaka parvato kahyA che - pUrvAdimAM. te aMjana parvata 84,000 yojana uMcA, 1000 yojana uMDA, mULamAM sAtika 10,000 yojana Adi sUtrArthamAM kahyA mujaba mApa jANavuM. * x * e rIte gopuccha saMsthAna saMsthita, saMpUrNa aMjAranamaya cAvat pratirUpa che. * * * * * - te aMjana parvatanI upara bahasamaramaNIya bhUmibhAga kahela che. tenuM varNana jaMbUdvIpanI gatInA uparanA bhAganI jema - "tyAM ghaNAM vyaMtara deva-devI cAvat vicare che." . sudhI kahevuM. te bahusama ramaNIya bhUmibhAganA bahumadhya dezabhAge pratyekamAM siddhAyatana kahela che. te pratyeka siddhAyatana 100 yojana lAMba, 50 cojana pahoLuM, 72 yojana uMca che. aneka zata staMbha saMtiviSTa che, ItyAdi varNana vijayadevanI sudhamAM sabhA mAphaka jaNa.. A pratyeka siddhAyatanonI cAre dizAmAM eka-eka e pramANe cAra dvAro kahelA che - pUrvamAM, dakSiNamAM ItyAdi. temAM pUrvanI dizAnA dvArano adhipati deva" nAme hovAthI tene devadvAra kahe che. e rIte dakSiNamAM asuradvAra, pazcimamAM nAgadvAra ane uttaramAM suvarNadvArA jANavuM. te cAre dvAromAM anukrame cAra mahartika cAvat palyopama sthitika devo vase che. pUrvadvAre deva, dakSiNa dvAre asura, pazcima dvAre nAga, uttaradvAre suvarNa. te dvAro pratyeka 16-yojana uMcA, ATha yojana pahoLA, ATha yojana pravezathI che. te dvAra zeta che, zreSTha suvarNa supikAyukta che. tyAM IhAmRga, vRSabha, ghoDA, manuSya, magara, pakSI, vAlaka, kinnara AdinA citro citrita che. staMbha upara zreSTha vedikA che tenAthI ramya lAge che ItyAdi varNana karavuM. dvAravarNana - vajamAya nemA, riSTharatnamaya pratiSThAna, vaiDUryamaya staMbha, jAtyarUpa upacita pravara paMcavarNa maNi ranathI kuTTimatalavALuM, haMsagarbhamaya eluga, gomekkaga IndranIla, jyotirasamaya uttaraMga, lohitAkSamaya dAraceDI, vairyamaya kamALa, lohitAkSamaya bhUci, vajamaya saMdhi, vividha maNimaya samudgata, vajamaya argalA, rajatamaya Avartana pIThikA, aMkotara pArtha, niraMtara ghana kamADa ItyAdi ItyAdi - X-X - X - prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa, pratirUpa che. A badhuM jo ke vijayadvAranA varNanamAM paNa vyAkhyAyita karela che, to paNa sthAna azUnyArthe kaMIka vyAkhyA karIe chIe - zota, aMkarananA bAhulyathI zreSTha suvarNanI stupikA che. tyAM IhAmRga, vRSabha, azva, manuSyAdinA citro cikita che. tathA staMbha uparavata vajarakhamayI vedikAyukata hovAthI te abhiramaNIya lAge che. vidyAdharanuM je samazreNIka yugala, temanA prapaMca vaDe yukta, arciH sahasamAlanIya arthAtu AvA prabhA samudAyathI yukta * x * viziSTa vidyAzaktivALA puruSa vizeSa prapaMca yukta hajAro rUpayukta, dIpatAatizaya dIpA - x - jotA ja AMkha tyAM coMTI jAya tevA, sazrIkarUpa. te dvAronuM che. vajamayanemA * bhUmibhAgathI urva nIkaLatA pradezo, riSThamaya pratiSThAna-mULa pAyA, jAtyarUpa yukta - pravara paMcavarNa, maNiratna vaDe kumitala, haMsagarbhamaya dehalI, gomeyaka ranamaya IndrakIla, lohitAkSamaya dvArazAkhA, vaiDUryamaya kamADa, lohItANAmAM sUci - be pATIyAnI saMdhi chuTI na paDe te hetuthI pAdukA sthAne vajamaya saMdhi, * * * prAsAdamAM jyA argalA praveze che te - x * aMkarannamaya uttarapArzayukta, laghuchidra rahita ghana kamADa - x , gomAnasI-zayyA, vividhamakhiranamaya bAlaka rUpo ane lIlA sthita zAlabhaMjikA. rajatamayakUTa, vajamaya zikharo ItyAdi * * dha - zikhara, ulloka-uparano bhAga, jemAM maNimaya vaMza ane lohitAkSamaya prativaMza che, rajatamaya bhUmi che, vividha maNiratnamaya jAlapaMjara che. - X - X - aMkamaya pakSa che, jyotIrasamaya vaMza che - x - rajatamaya paTTikA che ItyAdi * * * x - bahalatAthI aMkaranamaya pakSa, pakSabAhu AdinA aMkaranAtmaka, kanakamaya zikhara, tapanIyamaya laghu zikhararUpa che. - x - have tenA zvetatvane vizeSathI dazavi che - zvetatvane upamA vaDe & kare che * vimala evuM je zaMkhadala ke zaMkhatala, je nirmaLa - ghanIbhUta dahIM, gAyanA dUdhanA phINa, cAMdInA DhagalAnI jema prakAzato, addha caMdra vaDe AzcaryabhUta. vividha maNimayI mALA vaDe alaMkRta, aMdara-bahAra dhvaNa tapanIya rucira retIno praratAra jemAM che te. zubhasparphodiyukata che. te dvAronA baMne paDakhe be prakAre tiSIdanasthAna che. dvAranI bhIMta samIpe nitaMba che. vaMdana kaLazo soLa-soLa che. te vaMdana kaLazo, zreSTha kamaLa sthApita, sugadhI zreSTha jaLathI pUrNa, caMdana vaDe carcita, kaMThamAM mALA, padotpalathI DhAMkela, sarvaranamaya, svaccha cAvatu pratirUpa moTA moTA IndrakuMbha samAna kahela che. A prakAre tyAM sudhI jANavuM, jyAM sudhI soLa vanamALA kahI che. te A pramANe - te dvAronA baMne paDakhe be niSidhiyAmAM soLa-soLa nAgadaMtaka kahyA che. te nAgadaMtako motInA jAlaMtarathI uMce rahelA che. hemAla-gavAkSajAta-nAnI ghaMTaDI jAlathI paripti , * * * pagAddharUpa, paNa saMsthAna saMsthita, sarva vajamaya, svaccha cAvatu pratirUpa, moTAmoTA gajadaMta samAna kahela che. te nAgadaMtakomAM ghaNAM kALA dorAmAM vRtta, laTakatAM mAtradAma samUha che. * x * te dAma tapanIya laMbUzaka, suvarNa pratara maMDita, anyonya saMpAd, pUviida dizAthI AvatA vAyu vaDe maMda maMda kaMpatA-kaMpatA, laTakatA ItyAdithI udAra manojJa-manaharakAna ane manane sukhakArI zabdothI te pradezane pUratA ane zrI vaDe atI-tI upazobhita thatuM rahela che.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3)dvIpa0/294 103 nAgadaMtakonI upara bIjA 16-16 nAgadaMtako, motInA jAlaMtarathI laTake che. hemajAla cAvata moTA-moTA gajadaMta samAna kahela che. te nAgadaMtakomAM ghaNAM jItamaya sikkAmAM ghaNAM vairyamaya dhUpaghaTikA kahI che, te dhUpaghaTikAmAM kALo agara, pravara kuMdaraka, turaka AdinI dhUpathI madhamadhe che, tenAthI abhirAma, gaMghavartIbhUta thaI udAra, manojJa, ghANa-manane sukhakara gaMdha vaDe te pradezone pUrI karatAM-karatAM rahe che. te dvAranI baMne bAjue be niSidhikAmAM soLa soLa zAlabhaMjikAo che. te lIlAsthita che sualaMkRta, vividha raMgI vastrayukta, raktaraMgI, kALa vALavALI, mRdu viSaya prazasta lakSaNa muphrimAM grAhya madhyabhAgavALI, *X - X - pIna racita saMsthita payodharavALI, kaMIka azokavara pAdapa samusthita, DAbA hAthamAM grahaNa karela zAkhAvALI - X * paraspara khidhamAna evI, pRthvI parimANavALI, zAzvatabhAva upagata, caMdrAnanA, caMdravilAsI ItyAdi ukAvatu udhotItA-x- zrRMgAragAra suMdara vezavALI, prAsAdIya, darzanIya, abhirU5, pratirUpa che. te dvAronI baMne paDakhe be niSidhiyAmAM soLa-soLa jAlakaTaka che, badhAM ratnamaya, svaccha cAvatu pratirUpa che. te dvAranA baMne paDakhe baMne niSidhiyAmAM soLasoLa ghaMTA kahI che. te ghaMTA AvI che - jAMbUnadamaya ghaMTA, vajamaya lAlA, maNimaya ghaMTapArzva, tapanIyamaya sAMkaLa, jItamaya sajja che. te ghaMTAo oghasvA, meghavarA, kacasvarA, sIMhasvarA ItyAdithI kAna ane manane sukhakara svara vaDe te pradezane ApUrata kare che. - 4 - te dvAranI baMne bAju be niSidhiyAmAM soLa-soLa vanamALAo che. te vanamALA vividha dumalaya kisalaya pallava samAkula, bhramara vaDe bhogavAtA, zrI vaDe zobhita yAvatu pratirUpa che. [a vRttimAM Apela keTalAMka zabdA noMdhela che nAni * sAMkoTaka, muktAjAlanA aMtaramAM je uchUita-laTakatI, hemAlasonAno dAmasamUha, gavAjala-gavAkSAgRti ratna vizeSa dhamasamuha, kiMkiNI ghaTAjAlazuddha ghaMTAyamUla, amuccaya-AgaLanA bhAge kaMIka uad, abhimukha-bahAranA bhAge abhimukha. suSTha-atizayapaNe, samyagra-thoDAM paNa calana hita parigRhIta. hepaganIce je paganA addha rUpa - AkAra jemano che te tathA pagAddhavat atisaraLa ane dIdha. kRSaNasUma baddha vaSnAriya-avalaMbita, mAcadAma kalApa - puSpamALA samUha. tavaNijja laMbUsagA - mALAnA AgaLanA bhAgamAM golaka AkRti maMDana vizeSa. suvarNapatara-suvarNapatraka, zAlabhaMjikA sUtramAM - vana * sthULa, saMsthita-saMsthAna * x - Amelaka-zekhara, DIMTaDI. yamala-samazreNika, vanita-baddha svabhAva upacita kaThina bhAva, amyunnata stanovALI. - x - te dvAronI upara ATha-ATha maMgalo kahelA che. te dvAronI AgaLa mukhamaMDapo che. te mukhamaMDapa 100 yojana lAMbA, 50 yojanA 108 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 pahoLA, sAtireka 16 yojana uMcA aneka staMbha upara saMniviTa che, ItyAdi vijayadevanI sudhamAM sabhA mAphaka varNana pratirUpA sudhI karavuM. mukhamaMDapanI AgaLa cAre ke traNe dizAmAM ekaika dvAra kahela che. te dvArA 16 yojana uMcA, ATha yojana pahoLA, ATha yojana pravezamAM che. e rIte dvAra varNana pUrvavat kahevuM cAvat upara ATha maMgalo che. ulloca varNana pUrvavat. je aSTamaMgala kahyA te badhAM ratnamaya, svaccha cAvat pratirUpaka che. ghaNAM kRNacAmara dhvajAdi pUrvavat cAvatuM sahamrapatra. | mukhamaMDaponI AgaLa eka-eka prekSAgRhamaMDapa che. te mukhamaMDapavatuM pramANathI kahevA. ulloca, bhUmibhAga varNana pUrvavatu. te bahusamaramaNIya bhUmibhAganA bahumadayA deza bhAgamAM pratyeka akSapATaka che. te akSapATaka vajamaya cAvatu pratirUpa che. te akSApATakonA bahumadhyadeza bhAgamAM ekaika maNipIThikA kahI che. te ATha yojanA lAMbI-pahoLI, cAra yojanajADI Adi che. te maNipIThikA upara sIMhAsana che, te sIMhAsananuM, vijayakUNanuM, aMkuzanuM, dAma varNana badhuM pUrvavatuM. temAM prekSAgRha maMDapanI upara ATha-ATha maMgalo cAvatuM sahastra tro che. te prekSAgRha maMDaponI AgaLa ekaika maNipIThikA che. te pratyeka maNipIThikA 16-yojana lAMbI-pahoLI, ATha yojana jADI Adi che. te maNipIThikA upara pratyeka caityastUpa che. te caityastUpa 16 yojana lAMbIpahoLI, sAtireka 16-yojana uMco che. zaMkha-aMka-kuMda-udakaraja, amRta mayita phINanA DhagalA jevo svaccha ItyAdi pUrvavat cAvat pratirUpa che. te caityarUpanI upara ATha-ATha maMgala, ghaNAM kRSNa cAmaradja ItyAdi pUrvavatu. te caityarUpanI cAre dizAmAM cAra maNipIThikA che. te ATha yojana lAMbIpahoLI Adi * x* che. te ekaika maNipIThikAnI upara cAra jinapatimA jinotsava pramANa-500 dhanuSa pramANa, saMpUrNa ratnamaya, palaMkAsane beThelI, stUpAbhimukhya rahelI che. te A rIte - pUrvamAM kaSabha, dakSiNamAM varlDamAna, pazcimamAM caMdrAnanA, uttaramAM vAripeNa. te caityarUponI AgaLa ekaika maNipIThikA kahI che. te maNipIThikA 16 yojana lAMbI-pahoLI, ATha yojana jADI, te saMpUrNa maNImayI, svaccha cAvatu pratirUpa che. te maNipIThikAnI upara ekaika caityavRkSa che. te caityavRkSa ATha yojana uMcu, addha yojanA jamInamAM, be yojana uMco skaMdha che, te ja addha yojana viThaMbhathI cAvatuM bahu madhyadeza bhAgamAM uMcI nIkaLela zAkhA, te cha yojana uMcI che. te paNa addha yojana viAkaMbhathI che. badhuM maLIne sAtireka ATha yojana che. A caityavRkSA vijaya rAjadhAnInA caityavRAvatuM kahevuM. - X - te caityavRkSanI AgaLa eka maNipIThikA che. te maNipIThikA ATha yojanA lAMbI-pahoLI, cAra yojana joDI Adi che. te maNipIThikA upara ekaika mahendravaja che. te mahendra devaja 60 yojana uMcu che. eka yojana jamInamAM, yojana viThaMbhathI, vajamaya che, ItyAdi varNana vijayadeva rAjadhAnInA mahendra dhvajava jANavuM. mahendradhvaja
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/dvIpa /294 upara ATha-ATha maMgalo ItyAdi che. - 4 - te mahendra dhvajanI AgaLa ekaika naMdApuSkariNI che. te puSkariNI 100 yojana lAMbI-pahoLI, 50 yojana vikhaMbhathI, daza yojana uMDI, svaccha-lakSNa-rajatamaya kAMThAvALI Adi che. - X - te pratyeka pAvara vedikA ane vanakhaMDathI parikSipta che. tenI traNa dizAmAM trisopAna pratirUpaka che. - x - pustakAMtarathI - te puSkariNInI cAre dizAmAM cAra vanakhaMDa che. pUrvamAM azokavana, dakSiNamAM caMpakavana, pazcimasaptaparNavana, uttaramAM sUtavana. temAM siddhAyatanamAM ekaikamAM 48,000 gulikA che. te manogulikAnI apekSAe nAnI che. te pUrvamAM 16,000 ItyAdi che. - X - vijayadeva rAjadhAnInI sudharmasabhA vat dAma varNana sudhI kahevuM. te siddhAyAnomAM ekaikamAM 48,000 manogulikA che. te gulikA apekSAe moTI che. pUrvamAM 16,000 Adi kahevI. te siddhAyatanomAM ekaikamAM 48,000 gomAnuSI-zayyA rUpa sthAna vizeSa che. - x - tenuM paNa phalaka varNana, nAgadaMtavarNana, sikkAnuM varNana, dhUpaghaTikA varNana pUrvavat kahevuM. - x - tenA bahuAma ramaNIya bhUmibhAganA bahumadhya dezabhAgamAM pratyekamAM maNipIThikA kahI che. te 16 yojana lAMbI yAvat pratirUpaka che. te maNipIThikAnI upara ekaika devachaMdaka kahela che. te devachaMdaka 16 yojana lAMbo-pahoLo, sAtireka 16 yojana uMco, saMpUrNa ratnamaya, svaccha cAvat pratirUpa che. te devachaMdakamAM pratyekamAM 108 jinapratimA, jinotsedha pramANa - 500 dhanuSu pramANa rahela che. pratimA varNana vijayadeva rAjadhAnInA siddhAyatana mAphaka karavuM. te siddhAyatananI upara pratyekamAM ATha maMgaLa, ghaNAM kALA cAmaradhvaja yAvat ghaNAM sahasapatra che, sarvapnamayAdi che. 109 - te cAre aMjana parvata madhye je pUrva dizAno aMjanaka parvata che, tenI cAre dizAmAM ekaika naMdA puSkariNI che. pUrvamAM naMdiSaNA, dakSiNamAM amoghA, pazcimamAM gostUpA, uttaramAM sudarzanA, te puSkariNI eka lAkha yojana lAMbI-pahoLI, 3,16,227 yojana, 3-gAu, 28-dhanuSu, 13|| AMgaLathI kaMIka vadhu paridhithI che. 10 yojana uMDI che. bAkI badhuM jagatI uparanI puSkariNIvat kahevuM. vizeSa e ke vRtta, samatIra, kSododakathI pratipUrNa che. te ekaika pAvara vedikA ane vanakhaMDathI parikSipta che. - 4 - 4 - A pramANe bAkInA aMjanaparvata saMbaMdhI naMdA puSkariNI paNa kahevI. te puSkariNInA bahumadhya dezabhAge ekaika dadhimukha nAme 5rvata che. te 64,000 yojana uMcA, 1000 yojana uMDA, sarvatra sama, palcaka saMsthAna saMsthita, 10,000 yojana pahoLA, 31,623 yojana paridhithI che, saMpUrNa sphaTikamaya yAvat pratirUpa che. ekaika pAvara vedikA ane vanakhaMDathI parikSipta che. - 4 - dadhimukha parvata uparanA bahusama ramaNIya bhUmibhAganA bahumadhya dezabhAge ekaika siddhAyatana kahela che. tenuM kathana aMjanaparvatIya siddhAyatanavat che. temAM dakSiNa aMjanakaparvatanuM kathana pUrvanA aMjanaka parvatavat karavuM. mAtra jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 naMdApuSkariNInA nAmomAM pheraphAra che. pUrvamAM naMdotarA, dakSiNamAM naMdA, pazcimamAM AnaMdA, uttaramAM naMdivarNanA. pUrvanA janaka parvata mAphaka pazcimano paNa kahevo. mAtra naMdA puSkariNInA nAma sUtrArthamAM kahyA mujabanA noMdhavA. e pramANe uttara dizAno aMjanaka parvata paNa kahevo. naMdApuSkariNInA nAmamAM pheraphAra che te sUtrArtha mujaba jANavo. 110 A soLa vAvaDInA aMtarAlamAM pratyekamAM babbe ratikara parvata che. jinabhavana maMDita zikhara zAstrAMtaramAM abhihita che. tethI naMdIzvare sarva dvIpa saMkhyA bAvana siddhAyatananI che. tyAM pUrvavat ghaNAM bhavanapati, vyaMtara, jyotiSka, vaimAnika devo cAturmAsAdi aneka prasaMge Ave che. naMdIzvara dvIpamAM cakravAla vidhyuMbhanA bahu madhyadeza bhAgamAM cAre vidizAmAM ema cAra ratikara parvato che. eka IzAnamAM, bIjo agnimAM, trIjo naiRtya, cotho vAyavyamAM. te ratikara parvata 10,000 yojana uMcA, 1000 yojana uMDA, badhe sama, jhallarI saMsthAne rahela, 10,000 yojana vidhyuMbhathI 31,623 yojana paridhithI, sarvaratnamaya cAvat pratirUpa che. ratikara parvatanI cAre dizAmAM ekaika evI rAjadhAnI che. te IzAnendranI cAra agramahiSInI che, jaMbudvIpa pramANa cAre rAjadhAnI che. pUrvamAM naMdotarAnI, dakSiNamAM naMdAnI, pazcime uttarakurA, uttaramAM devapurAnI. - 4 - agnidizAnA ratikara parvatanI cAre dizAmAM zakrendranI cAre agramahiSInI jaMbUdvIpa pramANa cAra rAjadhAnI - pUrvamAM sumanA, dakSiNamAM saumanasA, pazcimamAM arcimaliI, uttaramAM manoramA. - 4 - naiRtya khUNAnA ratikara parvatanI cAre dizAmAM zakendranI cAra agramahiSInI cAra rAjadhAnI che. pUrvamAM bhUtA, dakSiNamAM bhUtAtavaMsA, pazcimamAM gostUpA, uttaramAM sudarzanA. - x - vAyavyanA ratikaraparvatanI cAre dizAmAM IzAnendranI cAra agramahiSInI cAra rAjadhAnI che. pUrvamAM ratnA, dakSiNamAM ratnoscayA, pazcimamAM sarvaratnA, uttaramAM ratnasaMcayA. - X - cAra ratikara parvatanI vaktavyatA keTalIka pratamAM sarvathA dekhAtI ja nathI. kailAza ane harivAhana nAmanA be devo yathAkrame pUrvarNa-pazcimArjInA adhipati, maharSiMka yAvat palyopama sthitika devo vase che. tethI naMdIzvara. caMdrAdi saMkhyA pUrvavat che. sUtra-295 H naMdIzvara dvIpa cotaraphathI naMdIzvarasamudra je vRtta ane valayAkAre rahela che, tenAthI gherAyela che yAvat badhuM pUrvavat artha saudodakavat cAvat ahIM sumanasa ane saumanasabhadra nAmanA be maharSika deva sAvat vase che. bAkI badhuM pUrvavat * vivecana-295 : naMdIzvara samudra, naMdIzvara dvIpane gherIne rahela che. - 4 - kSododaka samudranI vaktavyatAnI jema ahIM artha sahita badhuM kahevuM. mAtra ahIM sumana ane sumanasa be
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/dvIpa/295 deva kahevA. udakane kAraNe athavA naMdIzvaradvIpane vIMTIne rahela hovAthI naMdIzvara samudra kahyo. A pramANe badhAM samudra ane dvIpanI yathAyogya vyutpatti kahevI. A rIte jaMbudvIpathI naMdIzvara samudra sudhI eka pratyavatArA kahyA. have AgaLa aruNa Adi dvIpa-samudra pratyeka prityavatArone kahe che. * sUtra-296 thI 300 : [26] naMdIzvara samudra, aruNa nAmaka vRtti-valayAkAra dvIpa vaDe yAvat gherAIne rahela che. bhagavan ! aruNadvIpa zuM samacakravAla saMsthita che ke viSamacakravAla saMsthita? gautama ! samacakravAla saMsthita che, viSama cakravAla saMsthita nathI. cakravAla viSphabha keTalo che? saMkhyAta lAkha yojana cakravAla 111 vikama ane saMkhyAta lAkha yojana paridhi che. pAvara vedikA, vanakhaMDa, dvAra, dvArAMtara pUrvavat che. saMkhyAta lAkha yojana dvArAMtara cAvat nAma-artha - vAvaDI Innurasa jevA pANIthI bharI che. utpAt parvata sarva vajramaya, svaccha che. azoka ane vItazoka e be maharSika yAvat devo vase che. te kAraNe yAvat saMkhyAta jyotika che. [27] aruNa dvIpa, aruNoda samudrathI gherAyela che. teno paNa pUrvavat parikSepa che. nAmArtha sododaka. vizeSa A - subhadra ane sumanabhadra be maharSika devo che. bAkI pUrvavat aruNoda samudra, aNavara nAmaka vRtta-valayAkAra dvIpa vaDe gherAyela che. pUrvavat badhuM saMkhyAnuM yAvat nAmArtha sododaka vaDe paripUrNa che. utpAt parvata sarva vajramaya, svaccha che. be devo aruNavarabhadra ane aruNavaramahAbhadra maharjika Adi che. - e pramANe aruNavara samudramAM yAvat aruNavara ane aruNa mahAvara nAmaka be devo che. bAkI badhuM pUrvavat. aNavaroda samudrane aruNavarAvabhAsa nAmaka vRtta dvIpa gherIne rahela che yAvat aNavarAvabhAsabhadra ane aruNavarAvabhAsamahAbhadra e be mahaddhika devo che. e pramANe aruNavarAvabhAsa samudra che. vizeSa e ke tyAM aruNavarAvabhAvara, aNavarAvabhAsamahAvara devo che. ... [28] kuMDaladvIpamAM kuMDalabhadra ane kuMDala mahAbhadra be mahaddhika devo che. kuMDalavara - - kuDaloda samudramAM cakSuzubha, cakSukAMta be maharSika devo che. dvIpamAM kuDalavarabhadra, kuMDalavara-mahAbhadra e be maharSika deva che. - kuMDalavaroda samudramAM mahaddhika be deva kuMDalavara ane kuMDalavaramahAvara che. - kuMDalavarAvabhAsa dvIpamAM kuMDalavarAvabhAsabhadra ane kuMDalavarAvabhAsamahAbhadra e be devo che. - - kuMDalavarobhAsa samudramAM kuMDalavarobhAsavara ane kuMDalavarobhAsamahAvara e be deva Avat palyopama-sthitika vase che. --- [2] kuMDalavarobhAsa samudra, rucaka nAmaka dhRvilayAkAra dvIpa yAvat --- jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 gherIne rahela che. te zuM samacakravAla saMsthita che ke viSamacakravAla ? gautama ! samayacakravAla saMsthita che. cakravAla vikuMbha keTalo che? Adi pUrvavat sarvArtha ane manoratha be devo che. bAkI pUrvavat - - - rucoda nAmaka samudra sododa samudra mAphaka saMkhyAta lAkha yojana cakravAla vi-bhavALA, saMkhyAta lAkha yojana paridhivALA, dvArarUdvArAMtara paNa saMkhyAta lAkha yojanavALA che. jyotika saMkhyA paNa saMkhyAta kahevI. nAmArtha paNa saudoda mAphaka kahevo. vizeSa e - sumana ane saumanasa e je devo maharSika che Adi pUrvavat. 112 TucakadvIpanI AgaLa badhAM hIpa-samudrono viSphabha, paridhi, dvArAMtara, jyotika badhuM asaMkhyAta kahevuM. --- Tucakoda samudrane gherIne kavara nAme vRtta dvIpa che, temAM rucakavarabhadra ane cakavaramahAbhadra e be deva che. - cakavaroda samudramAM cakavara, Tucaka mahAvara be maharSika deva che. rucakavarAvabhAsa dvIpamAM kavarAvabhAsavara ane cakavarAvabhAAmahAvara e be mahaddhika deva che. [30] hAradvIpamAM hArabhadra, hAramahAbhadra deva che. hAra samudramAM hAravara, hAravaramahAvara e be mahaddhika deva che. hAravaroda dvIpamAM hAravarabhadra, hAravaramahAbhadra be maharSika deva che. hAravaroda samudramAM hAravara, hAravaramahAvara e be deva che. hAravarAvabhAdvIpamAM hAravarAvabhAAbhadra ane hAvarAvabhAsamahAbhadra be deva che. hAravarAvabhAsa samudramAM hAravarAvabhArAvara ane hAravarAvabhAsamahAvara e be deva che. A pramANe badhAM tripatyAvatAra jANavA yAvat suravarobhAsa samudra, dvIpanA nAma sAthe bhadra ane samudranA nAma sAthe vara lagADatA, te dvIpa, samudranA nAma thAya che. yAvat odavathI svayaMbhUramaNa paryantamAM vAvaDI Adi IkSurasa jevA jaLathI bharela che, parvato badhAM vajramaya che. devadvIpa dvIpamAM be mahaddhika deva rahe che devabhadra ane devamahAbhadra. devoda samudramAM devavara ane devamahAvara che yAvat svayaMbhUramaNa dvIpamAM svayaMbhUramaNabhadra ane svayaMbhUramaNamahAbhadra e be mahaddhika deva che. . . . svayaMbhUramaNadvIpa, svayaMbhUramaNa nAme dhRtta-valayAkAra samudrathI gherAyela che. yAvat asaMkhyAta lAkha yojana paridhithI che yAvat nAmArtha - - gautama ! svayaMbhUramaNa samudranuM jaLa svaccha, pathya, jAtya, tanuka, sphaTIkava AbhAvALuM, prAkRtika udakarasa che. temAM svayaMbhUramaNavara ane svayaMbhUramaNa mahAvara be mahaddhika devo che. bAkI pUrvavat yAvat asaMkhyAta tArAgaNa koDAkoDI zobhe che. * vivecana-296 thI 300 :naMdIzvara samudrane gherIne aruNadvIpa rahela che. - x + ; * kSodavaradvIpanI vaktavyatA
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/dvIpa/296 thI 300 ahIM artha sahita kahevI. vizeSa e ke - vApI Adi kSIrodaka paripUrNa che. parvatAdi vajramaya che. azoka ane vItazoka be devo che. - 4 - * aruNadvIpane gherIne aruNoda samudra rahela che. te vRtta-valayAkAra saMsthAna saMsthita che. kSododakasamudra kathanavat ahIM paNa badhuM kahevuM. mAtra ahIM subhadra, sumanobhadra be devo kahevA. - 4 - 4 - aruNoda samudrane aruNavaranAme dvIpa gherIne rahela che. ahIM paNa te ja vaktavyatA kahevI. mAtra aruNavarabhadra ane aruNavaramahAbhadra devo kahevA. nAmotpatti svayaM kahevI. aruNavaradvIpane aruNavaroda samudra gherIne rahela che. ahIM paNa pUrvavat, mAtra aruNavara ane aruNamahAvara be deva kahevA. aruNavaroda samudrane aruNavarAvabhAsa nAme dvIpa gherIne rahela che. ahIM paNa kSodavaradvIpavat vaktavyatA che. mAtra aruNavarAvabhArAbhadra samudra gherIne rahela che. vaktavyatA ahIM paNa kSododa samudravat che. mAtra aruNavAvabhAAvara ane aruNavarAvabhAsamahAvara nAme deva che. A rIte aruNadvIpa ane samudra pritsAvatAra kahyA te A rIte - aruNadvIpa - aruNasamudra, aruNavaradvIpaaruNavara samudra, aruNavarAvabhAsa dvIpa-samudra. A pramANe kuMDala dvIpa-kuMDala samudranA pratyAvatAra kahevA. jemake aruNavarAvabhAsa samudrane gherIne kuMDaladvIpa che. ItyAdi vaktavyatA sUtrArtha mujaba jANavI. devonA nAmonI bhinnatA paNa sUtranA arthamAM kahI ja che, mATe punarukti karatA nathI. 113 kuMDavarAvabhAsa samudrane gherIne rucakadvIpa rahela che. - 4 - 4 - rucakadvIpasamudrano paNa pratyAvatAra jANavo. rucakavara dvIpa-samudra, rucakavarAvabhAsa dvIpasamudra. badhI vaktavyatA ane devonA nAma sUtrArthamAM lakhI ja dIdhA che. mATe te vRttinA anuvAda thakI ahIM punarukti karatA nathI. - anyatra paNa jovA maLe che ke - jaMbudvIpa, lavaNa, dhAtakI, kAloda, puSkara, varuNa, kSIra-dhRta-zoda-naMdI, aruNavara, kuMDala, rucaka, eTale tene ahIM varNavyA. ahIMthI AgaLa lokamAM je zaMkha, dhvaja, kaLaza, zrIvatsa Adi zubha nAmo che, te nAmanA dvIpa-samudro jANavA. te badhAM tripratyAvatAra che. apAMtarAlamAM bhujagavara, kuzavara ane kroMyavara che. tathA je koI AbharaNanA nAmo che hAra, adbhuhAra Adi je vastunA nAmo che - AjinAdi, je gaMdha nAmo - koSThAdi, je utpala nAmo - jalaruha pramukha, tilaka vagere je vRkSanA nAmo, je pRthvIonA 36-bheda bhinna nAmo, cakravartInI nava nidhi, caudaratno, varSadhara parvato, draho, nadI, aMtarnadI, vijayo, vakSaskAra parvato, kalpo, Indro, kuru, AvAsa, kUTa, nakSatro, caMdra-sUryonA nAmo, te badhAM ja prityAvatAra kahevA. e pramANe hAradvIpa-hArodasamudra, hAravaradvIpa-hAravara samudra, hAvarAvabhAsadvIpahAravarAvabhArA samudra. dvIpa-samudra vaktavyatA pUrvavat. devonA nAma sUtrArthamAMthI jANavA. e pramANe bAkInA paNa AbharaNa nAmanA tripatyavatAra kahevA - adbhuhAra dvIpa, addhahAra samudra Adi. kanakAvalidvIpa, kanakAvali samudra Adi. ratnAvali 19/8 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 dvIpa, ratnAvali samudra Adi. muktAvalI dvIpa, muktAvalI samudra Adi. badhAM prityAvatAra kahevA, vastunI vicAraNAmAM - Ajina dvIpa, Ajina samudra Adi. deva vicAraNAmAM addhahAra dvIpamAM ardhahArabhadra ane addhahAramahAbhadra be deva che. addhahAra samudramAM addhahAsvara ane adbhuhAramahAvara deva che. e rIte pratyeka dvIpa-samudramAM tenA-tenA nAma pramANe AgaLa bhadra-mahAbhadra, va-mahAvara lagADatA tenA-tenA devonA nAma prApta thAya che. jemake - ratnAvali dvIpamAM - ratnAvalIbhadra ane ratnAvalImahAbhadra deva che ItyAdi - x - Ajina samudramAM - Ajinavara ane AjinavaramahAvara ItyAdi. - x - A pramANe tripratyAvatAra devonA nAmo kahevA. cAvat sUryadvIpa-sUrya samudra, sUryavaradvIpa-sUryavarasamudra, sUryavarAvabhAsa dvIpa, sUryavarAvabhAsa samudra. A ja nAmathI devonA nAmo kahevA. - 4 - 4 - sUryavarAvabhAsa samudra pachI devadvIpa che. 114 bhagavan ! deva dvIpa zuM samacakravAla saMsthita che ke viSama cakravAla saMsthita ? gautama ! samacakravAla saMsthita che. bhagavan ! devadvIpano cakravAla vidhyuMbha ane paridhi keTalA che ? gautama ! asaMkhyAta hajAra yojana cakravAla viSphabha che ane asaMkhyAta lAkha yojana paridhi che. te eka pAvara vedikA, vanakhaMDathI parikSipta che. - x - x - devadvIpanA keTalA dvAro che ? gautama ! cAra, vijaya Adi. bhadaMta! devadvIpanuM vijaya dvAra kyAM che ? gautama! devadvIpa pUrvArdhva paryanta ane pUrvAddha devasamudranI pazcima dizAmAM tyAM vijayadvAra che. pramANa ane varNaka jaMbudvIpanA vijayadvAravat. nAmano artha paNa pUrvavat. bhagavan ! vijaya devanI vijayA rAjadhAnI kyAM che ? jaMbudvIpanA vijaya dvArAdhipati vijaya devanI jema kahevI. A pramANe bAkInA traNe dvAro kahevA, jyotiSka badhAM asaMkhyAto kahevA. devo-devabhadra - devamahAbhadra kahevA. bAkI badhuM aruNadvIpavat. devasamudra, devadvIpane gherIne rahela che. samacakravAla Adi sUmo pUrvavat. vizeSa e ke devasamudranuM vijayadvAra devoda samudra pUrvAddha paryanta ane pUrvAddha nAgadvIpanI pazvime che. rAjadhAnI vijayadvAranI pazcime devasamudramAM titi asaMkhyAta lAkha yojana jaIne kahevI. A pramANe vaijayaMtAdi dvAro kahevA. - 4 - nAgadvIpanI jema nAgasamudra, yakSadvIpa-cakSasamudra, bhUtadvIpa-bhUtarAmudra kahevA. mAtra devanA nAma dvIpa-samudravat kahevA. svayaMbhUramaNa dvIpamAM svayaMbhUramaNabhadra, svayaMbhUramaNamahAbhadra devo che. svayaMbhUramaNa samudramAM svayaMbhUvara ane svayaMbhUmahAvara devo che. A deva Adi pAMcapAMca dvIpa ane pAMca-pAMca samudramAM tripratyavatAratA nathI. tene eka eka ja kahevA. cUrNikAre paNa kahyuM che - deva, nAga, yakSa, bhUta, svayaMbhUramaNa - A pAMce ekaika ja jANavA. naMdIzvaradvIpathI svayaMbhUramaNadvIpa sudhI vApI, puSkariNI ane dIdhikA kSododaka paripUrNA kahevA. parvatAdi badhAM saMpUrNa vajramaya. naMdIzvara samudrathI bhUta samudra paryanta badhAMnuM jaLa InnurA samAna kahevuM. svayaMbhUramaNa samudranuM puSkaroda sardeza
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 115 3|dvIpa/296 thI 300 jANavuM. TucakadvIpathI badhAM dvIpa samudromAM asaMkhyAta pramANa kahevuM. jaMbUDhIpAdi nAmanA keTalAM dvIpa-samudro che? * sUtra-301,30ra : [34] bhagavat / jaMbUtISa nAmaka keTalA dvIpa che ? gautama asaMkhyAta jaMbudvIpo che. bhagavAna ! lavaNa samudro keTalA che ? gautama araNyAta che. e pramANe ghAtakIkhaMDa paNa jANavA. e rIte yAvatuM sUryadvIpa nAmaka hIpa asaMkhyAta che. deva dvIpa eka kahyo che, devo samudra eka kahyo che. e pramANe nAga, yat, bhUta yAvata svayaMbhUmaNa dvIpa, svayaMbhUmaNa samudra eka ja che. [3] bhagavat / lavaNa samudranA jaLano svAda kevo che gautama ! lavaNa samudranuM jaLa malina, rajavALuM, zevALa rahita, cirasaMcita jaLa jevuM, khAruM, kaDavuM, ghaNo hIpada-rAhupada-mRga-pazu-pakSI-sarIsRpone mATe pIvA yogya nathI. mAtra te jaLamAM utpanna ane saMvardhita jIvone mATe peya che. bhagavad ! kAloda samudranA jaLano svAda kevo che ? gautama Asala, pezala, mAMsala, kALuM, aDadanI rAzinA vaNavALuM prakRtithI akRtrima savALuM che. bhagavana puSkaroda samudranuM jaLa kevuM che ? gautama svaccha, tya, hanuka, sphaTika varNanuM, prakRtika udaka rasavALuM che. bhagavAna ! varuNodanuM jaLa ? jema koI mAsava, comAsava, kharasAra, supakava Isa, meraka, kApizAyaNa, caMdraprabhA, manoNilA, varaspIdhu, pavaravANI, aSTapiSTa pariniSThita, jAMbuphaLakAlikA varasanna, utkRSTa mada prApta, kaMIka oThAva-laMbI, kaMIka AMkha lAla karanAra, kaMIka nazo denArI, sala-mAMsalapezala vaNathI yukata yAvata te artha samartha nathI. vAruNodaka AnA karatAM ISTatara cAvatuM svAdavALuM che. bhagavana saroda samudranA jaLano svAda kevo che ? gautamajema koI cAturaMta cakravartI rAjanI catuHsthAna pariNata gAyanuM dUdha, maMda ni upara sArI rIte pakAvela hoya, aAdimAM ane aMte jemAM khAMDa ane mizrI ume hoya, vaNathI cAvata pathiI yukata hoya, Avo svAda hoya che ? nA, te artha saMgata nathI. gautama! kSIrodAmudra jaLa AnAthI ISTa yAvatuM svAdu che. dhRtoda samudranuM jaLa, jema koI zaradaRtunA gAyanA ghInA thara samAna che, je sallakI ane kaNeranA phUla jevA vaNavALuM che. sArI rIte garama karI, takALa nitArela, tathA zreSTha varNa-gaMdha-sa-sparzayukta che. zuM Ano svAda hoya ? nA, te asaMgata nathI. tenA karatAM ISTatara yAvatuM svAdu hoya che. kSododa samadranuM jaLa, jema koI bheruDa dezora jAtivaMta unnata beMka jatinI zeraDI hoya, je pAke tyAre haratAla samAna pILI thAya, jenI sAMdhA kALA che, upara-nIceno bhAga choDI mAtra vAlA gibhAgane bhavISTha baLado dvArA calAvAtA thI rasa kaDhAyela hoya, vastrathI gALela hoya, catutikathI suvAsita 116 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 hoya, adhika pakSa, laghuka, vAdiyukta, Avo svAda hoya che ? nA, te artha saMgata nathI. AnAthI ISTatarAdi svAda che. e rIte bAkInA samudranA jaLano svAda svayaMbhUmaNa patta jANavo. vizeSa e * puSkarodanA jaLa mAphaka svacchAdi che. bhagavAna ! keTalA samudra pratyeka savALA che gautama / cAra te A - lavaNa, varuNoda, zIroda, dhRtoda. bhagavAna ! keTalAM samudro prakRtithI udaka sanALA che ? gautama ! traNa. te A - kAloda, puSkaroda, svayaMbhUramaNa. bAkInA samudro prAyaH kSodasavALA kahelA che. * vivecana-301,302 : bhadaMta! jaMbUdvIpa nAme keTalA dvIpo che ? bhagavaMte kahyuM - jaMbUdvIpa nAmanA asaMkhyAta dvIpo kahyA che. e pramANe lavaNa nAmanA asaMkhyAta samudro, ghAtakIkhaMDa nAme asaMkhyAta dvIpo che. kAloda nAme asaMkhyAta samudro che yAvatuM sUryavarAvabhAsa nAmanA asaMkhyAta samudro che. ukta prakAre asaMkhyAta sUrya nAme bipatyavatAra sudhI kahevuM. araNathI AraMbhIne devadvIpa pUrve badhAM tripatyavatArapaNe anaMtara abhidhAnathI samudro kahyA che. have "deva' Adi AzrIne praznanirvacana sUtro kahe che - devadvIpa keTalA kahyAM che ? gautama ! eka. e rIte dazene ekAkAra kahevA. lavaNa, kAloda, puSkaroda, varuNoda, kSIroda, dhRtoda, kSododa viSayaka sAta sUtro svayaM vicAravA. * * * mAtra svayaMbhUramaNa samudranuM jaLa puSkaroda jevuM che. have pratyeka rasavALA je prakRti udakarasavALA che tene kahe che - X - X - lavaNoda, varuNoda, kSIroda ane dhRtoda. A cAra sivAya koI samudra tenA jevo pratyeka rasavALo nathI. bhadaMta ! keTalA samudro prakRti udakarasavALA che ? gautama! praNa. kAloda, puSkaroda, svayaMbhUramaNa. - X - - sUtra-303 : bhagavan! keTalA samudro ghaNAM matsya-kAcabA vALA che ? gautama! traNa samudro. te A - lavaNa, kAloda, svayaMbhUramaNa. bAkInA samudro a5 matsya, kAcabAvAjI kA che. bhagavAna ! lavaNa samudramAM matsyonI keTalA lAkha rati-kulakoTi-yonipramukha kahI che? gautama! sAta lAkha. bhagavAna ! kAloda samudramAM matsyonI keTalA lAkha jAti-kulakoTi-yoni pramukha kahI che? gautama! nava lAkha. bhagavAna ! svayaMbhUmaNa samudramAM ? sADAbAra lAkha matsya jAti-kulakoTiyoni pramukha kahI che. bhagavana ! lavaNa samudramAM matsyonA zarIranI keTalI moTI avagAhanA
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ BJdvIpa /303 11 118 jIvAbhigamaupAMgasUtra * saTIkaanuvAda/3 to sarva saMkhyAthI keTalA nAmavALA dvIpasamudro che ? bhagavaMte kahyuM - gautama ! lokamAM jeTalAM sAmAnyathI zubha nAmo che - zaMkha, cakra, svastika, kalaza, zrIvatsAdi che. zubha varNa nAmanA, zubhagaMdha nAmanA, zubha sa nAmanA, zubha sparza nAmanA ATalAM nAmavALA dvIpa-samudro kahelA che. have uddhAra sAgaropama pramANathI hIpa-samudranuM parimANa kahe che - bhadaMta ! keTalAM dvIpasamadro uddhAra palyopama sAgaropama pramANathI kahelA che ? bhagavaMte kahyuM - gautama! jeTalAM aDhI uddhAra sAgaropamanA uddhAra samayo - ekaika sUkSma vAlANa apahAra samayo che, ATalA dvIpa-samadro uddhArathI kahelA che. kahyuM che - aDhI uddhAra sAgaropamanA jeTalAM samayo che, bamaNAM-bamaNAM guNapravistara dvIpa-samudra raju eTalAM che. bhagavad ! dvIpasamudro zuM pRthvI pariNAmI, a pariNAmI, jIva pariNAmI ke pugala pariNAmI che ? bhagavaMte kahyuM - gautama ! pRthvI pariNAmI paNa che, am pariNAmI paNa che, jIva pariNAmI paNa che ane pudgala pariNAmI paNa che. bhagavatu ! dvIpa samudromAM sarve prANo- beIndriyAdi, sarve bhUto-vanaspatio, sarve jIvo - paMcendriyo, sarve sava-pRthvI Adi, pUrve utpanna thayA che ? bhagavaMte kahyuM - gautamAM aneka vakhata athavA anaMtavAra pUrve utpanna thayA che. kemake badhAM sAMvyavahArika rAzi aMtargata jIvono sarva sthAne prAyaH anaMtavAra utpAda che. kahI che ? gautama! jaghanyathI aMgulano asaMkhyAta bhAga ane utkRSTathI paoo yojana. e pramANe kAloda samudramAM 300 yojanasavayaMbhUmaNamAM 1000 yojana utkRSTathI che. * vivecana-303 - bhagavan! keTalA samudro ghaNAM matsya-kAcabAthI koNa che ? gautama ! traNa samudro - lavaNa, kAloda, svayaMbhUramaNa. bAkInA samudro ane matsya-kAcabAdithI AkIrNa che. paNa matsya-kAcabAthI rahita nathI. have lavaNAdimAM macanI kula-koDI parijJAnArthe kahe che - lavaNa samudramAM keTalAM pramANamAM jAtipradhAna, kuLakoTI masyonI kahI che ? ahIM eka ja yonimAM aneka jAti-kuLa hoya che. jema eka ja chagaNa yonimAM kRmikoTI kula, milikA kuLa, vRzcika kuLa Adi che. tethI lAkha yonipramukha kahyuM. gautama! sAta lAkha jaLamasya jAti kulakoTIyoni pramukha che. A pramANe kAloda ane svayaMbhUramaNa sUtra paNa kahevA. vizeSa e ke kAlodamAM nava lAkha ane svayaMbhUramaNamAM sADA bAra lAkha kulakoTI kahevI. dhe lavaNAdimAM matsya pramANa kahe che - bhadaMta! lavaNa samudramAM masyonA zarIranI avagAhanA keTalI moTI kahI che ? gautama ! traNomAM jaghanyathI gulano asaMkhyAta bhAga. utkRSTathI - lavaNamAM 5oo yojana, kAlodamAM 900 yojana ane svayaMbhUramaNamAM 1000 yojana avagAhanA jANavI. * sUtra-304,305 - phie4] bhagavanA nAmonI apekSAe dvIpa-samudra keTalAM nAmavALA che ? gautama! lokamAM jeTalA zubha nAmo, zubha vaNa yAvat zubha sparze che, eTalA nAmavALA dvIpa ane samudro che. bhagavAna ! uddhAra samayonI apekSA dvIpasamudro keTalA che ? gautama ! aDhI sAgaropamanA jeTalAM uddhAra samaya che, teTalAM dvIpa ane samudro che. [3] bhagavat ! hIpa-samudro zuM pReLInuM pariNAma che, am (jaLa)nuM pariNAma che, jIvanuM pariNAma che ke pugalanuM pariNAma che ? gautama ! hIpasamudro kRedIpariNAma paNa che, apapariNAma paNa che, jIva pariNAma paNa che, pudgala pariNAma paNa che. bhagavAna ! dvIpasamudromAM sarve prANI, sarve bhUta, sarve jIva ane sarve satvo pRthvIkAlikapaNe yAvatu prasakAyikapaNe pUrve utpanna thayA che ? hA, gautama ! keTalIvAra yAvatuM anaMtavAra utpanna thaI cUkela che. * vivecana-304,305 - bhadaMta! dvIpa-samadro keTalAM nAmavALA kahyAM che ? jo saMkhyAnI gaNavAnI IcchA hoya to te keTalAM kahyA che evo artha che. ahIM A bhAvanA che - ahIM ekaeka nAmavALA asaMkhyAta dvIpo ane asaMkhyAta samudro kahelA che. mAtra temAM chellA 'deva' Adi pAMca dvIpo ane pAMca samudro choDI devA. muni dIparatnasAgare saTIka anuvAda karela pratipatti-3-mAM dvIpasamudrAdhikAra pUrNa |
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/Indriya/306 119 che Indriya viSayAdhikAra che --X --X --X -- hamaNAM dvIpasamudranA pudgala pariNAmavathI kahyA. te pulonA viziSTa pariNAma pariNatonA Ijyi grAhyavathI IndriyaviSaya pudgala pariNAma kahe che - * sUtra-306 : bhagavanA IdriyonA viSayabhUta yugala pariNAma keTalA bhede che? gautama! pAMca bheda che. te A - joyi viSaya yAvat sparzanendriya viSaya. * * * bhagavanA ponidraya viSaya pugala pariNAma keTalA bheTe che gautama be bheda che - zubha zabda pariNAma ane azubha zabada pariNAma. e pramANe cahna Adi Indriya viSaya paNa banne bheTe che. jemake - surUpa ane purUSa pariNAma. sugaMdha ane durgadha parikSAma. sussakhulsa pariNAma. susparza pariNAma ane duHspaNa pariNAma. bhagavana uttama-adhama zabda-5-gaMdha-rasa ane sparza-pariNAmamAM pariNamatA padagala pariNA ema kahI zakAya? hA, gautama ! uttama-adhama zabada pariNAmomAM pariNamatA pudagalo pariNA kahevAya. bhagavan! zuM zubha zabda pagalo azubha zabdapaNe ane azubha zabda pagalo zubha zabdapaNe pariName che ? hA, gautama te baMne paraspara pariName che. bhagavad ! supa pudgalo durapANe, du5 yugalo surapANe pariNAme che ? hA, gautama / pariName che. e pramANe sugaMdhI pudgala durgadhI pugalapaNe, durgadhI pugala sugaMdhI pugalapaNe pariName che. e rIte susparza, durUpiNe ane surasa durasapaNe pariName ? hA, pariName che. * vivecana-306 : bhadaMtA Indriya viSaya pudgala pariNAma keTalA bhede che ? gautamAM pAMca bhede che. te A - zromendriya viSayAdi, sugama che. * x * kUne - nizcita. uccAvacca - uttama ane adhama. * * * * * pariNAmanA yathAvasthita bhAvathI. dravya-kSetrAdi sAmagrInA vazathI teno pe thavuM te pariNAma. mAthA - zubha zabdarUpa pudgalo. * x * ItyAdi supratIta che. * * * * * che deva zakti adhikAra che -- x -- x - * sUga-307 : bhagavat koI mahartika cAva4 mahAnubhAga deva pahelAM yugala pheMke ane pachI te gati karato te vastune vacamAM pakaDavAne samartha che? hA, che. bhagavAna evuM kayA kAraNathI kaho che ke - maharvika deva yAvatuM pakaDI zake? gautama! a ygalanI pahelpa zIghagati hoya che, pachI tenI maMdagati thAya che. jyAre te mahahika rAva4 mahAnubhAga devanI gati pahelAM paNa zIvra hoya che ane pachI 120 jIvAbhigamaupAMgasUtra * saTIkaanuvAda/3 paNa zalu hoya che. te kAraNathI he gautama ! ema kahyuM ke cAva4 gati karato deva pakaDI le che. bhagavanA koI maharvika deva bhAla padagala grahaNa karyA vinA ane koI bALakane pahelA keLA-medhA vinA tenA zarIrane sAdhavAmAM samartha che zuM? nA, te artha saMgata nathI. - bhAvanA koI maharvika deva bAlA yugalone grahaNa karIne, paNa bALakanA zarIrane pahelAM chellA-medhA vinA tene sAMdhavAmAM samartha che zuM? nA, te artha saMgata nathI. bhagavano koI mahartika kAvatuM mahAnubhAga deva bAhya pagalo grahaNa karIne, pahelAM bALakane chedI-bhedIne pachI tene sAMdhavAmAM samartha chehA, samartha che, te graMthine chaThAsya jANI ke joI zakato nathI, evI sUma graMthi te hoya che. bhagavan! maharvika deva pahela bALakane chevA-bhe vinA dIdhu ke have karavAmAM samartha che zuM ? nA, tema nathI. A pramANe cAre AlAvA che. pahelA-bIjA bhaMgamAM bAhA pugalonuM grahaNa nathI. ekAMtarika chedana-bhedana nathI. bAkI pUrvavatuM. te siddhine chAstha jANato ke joto nathI. ATalI sukha te dIdhuM ke sva karavAnI vidhi hoya che. * vivecana-309 - bhadaMta ! deva kevA ?] mahartika, mahAdhutika, mahAbala, mahAyazA, mahAnubhAga. putra - seMku Adi prayatnathI pheMke. te ja pudgala bhUmi upara paDe te pahelA pradakSiNAthI bhamIne pakaDI levA samartha che ? hA, che. kemake devanI zakti ghaNI che. tyAre jijJAsa pUche che ke kaI rIte ? bhagavaMte kahyuM - gautama ! prayatna janita saMskAranI tIvratAthI pudgalanI pahelAM tIvagati hoya che, paNa pachI saMskAranI maMda maMdatAthI pachI maMdagati thAya che. devane pahelA ke pachI zIgha utsAha vizeSathI zIgha gati ja hoya che. deva bAhya pagale lIdhA vinA bALakane chellA ke bhedyA vinA - tenA zarIrane thoDI paNa vikriyA karyA vinA deDha baMdhane baddha kasvAmAM samartha che ? nA, tema nathI. kemake bAhya pudgala lIdhAM vinA, zarIrane vikiyA vinA baMdhana karavuM azakya che. AnA dvArA devo paNa tibaMdhanA kiyA na kare tema kahyuM. bIjA satramAM bALakane chedavuM-bhedavuM e vizeSa che. bAkI pUrvavatuM. ahIM paNa ubhaya kAraNajanya grata karavAnI zakti che. bIjI sUjhamAM bAhya pagala laIne, bALakane na chede - na bhede te vizeSa che. soyAmAM bAhA yugalo laIne ane bALakane chedI-bhedIne e viroSa che. ahIM grathana karavA samartha che tema kahevuM. kemake kAraNa-sAmagrI saMbhave che. te graMthIne chaThAsya manuSyo jANatA ke jotAM nathI. te bALaka ke anya puruSa atizaya jJAnI na hovAthI na jANe, na jue. eTaluM sUma devo guMce.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ BJyo/308 thI 11 122 jIvAbhigamaupAMgasUtra * saTIkaanuvAda/3 che jyotika devAdhikAra che -- x x - x - deva sAmarthya jANIne jyotikane AzrIne kahe che - * ra-308 thI 311 : [soc] bhagavanacaMdrasUnI nIce rahela tArarUpa deva, hIna ke tulya che samazreNImAM rahela tArArUpa deva hIna ke tulya che? upara rahela tArArUpa deva hIna ke tulya che? hA, che. bhagavana ! ema kema kaho che - x * tArArUpa hIna ke tulya paNa hoya. gautama jevA jevA ke devonA pUirvabhavanA tapa, niyama, bahAcarya AdimAM utkRSTatA ke anukRSTatA hoya che, tema-tema te devonuM te pramANamAM hInatva ke tatva hoya che. e kAraNathI che gautama! ema kahyuM ke caMdra-sUryanI nIce-para ke samayeeNImAM rahela tArArUpa deva hIna paNa hoya che ane tulya paNa hoya che. [3] pratyeka caMdra ane sUryanA pazciAmAM - [31] 88-graho, 28-namo hoya che. have tAsa saMkhya[31] eka caMdranA parivAramAM 66,975 koDAkoDI tArAgaNa hoya che. * vivecana-308 thI 311 - bhadetA caMdra-sUryathI zokanI apekSAe nIcenA tArA-vimAnanA adhiSThita deva, dhati-vaibhava-svecchAdi apekSAe keTalAMka hIna ane keTalAMka tulya che, samazreNi vyavasthita tArApa devomAM keTalAMka dhuti Adi apekSAe hIna ke tulya che, caMdrasUrya vimAnanI upara rahela tArArUpa deva te paNa hIna ke tulya che ? - bhagavaMte kahyuM - teM je pUchyuM, te badhuM temaja che, ema kahetA pharI prazna karyo ke - bhagavaMta ! kayA kAraNe tame Ama kaho cho ? gautama ! te tArarUpa vimAna adhiSThAtA devanA pUrva bhave je tapa, niyama, brahmacarya utkRSTa hoya. temAM tapanavakArazI Adi, niyama-ahiMsAdi, brAhAcarya-bastinirodhAdi. anuvRSTa-pUrvathI, viparIta. te pramANe te devonuM tApavimAna adhiSThAtA bhave hInatva ke tulyava jANavuM arthAt pUrvabhave jemanA tapa-niyama-brAhmacarya maMda hoya te tArAvimAna devanA bhave sUryacaMdra devazI dhuti Adi apekSA hIna hoya, jeNe tapa niyamAdi utkRSTa sevyA hoya te tArAvimAna devo dhutyAdithI caMdra-sUdivanI samAna hoya che. * * * * * bhadelA ekeka caMdra-sUryanA, A pada vaDe caMdranI jema sUrya paNa temano svAmI-Indra che, tema kahyuM. keTalo nakSatrano, mahAgrahono ane tArAgaNa koDAkoDIno parivAra kahyo che ? jo ke ahIM ghaNAM vAyanA-bhede che chatAM sUkArya mujaba kahIe chIe - caMdrasUryane 28-nAmano parivAra, 88 mahAgraha parivAra Adi che * x * * -312,33 - [34] bhagavanA bhUdvIpanA meru parvatanA pUrvayamAMtathI keTale dUra jyotiSadeva tenI pradakSiNA kare che gautama 11ma yojana durI jyotiSa pradakSiNA kare che. e pramANe dakSiNa-pazcima-uttaranA caramAMtathI paNa 11ra1 yojanathI cAra care che. bhagavanA lokAMtarI keTale dara jyotiSa caka che gautama 1111 yojane jyotiSa caka kahela che. bhagavA A stanapabhA pRvInA bahusamamaNIya bhUmimAgaNI keTale dUra sauthI nIcenA tArArUpa gati kare che? keTale dUra sUryavimAna gati kare che? keTale dUra caMdravimAna gati kare che? keTale dUra sauthI upano tArarUpa gati kare che? gItamAM A ranapabhA pRvInA bhahasamaramaNIya bhUbhAgathI 90 yojana dura sauthI nIceno tAro gati kare che, 800 yojana dUra sUryavimAna gati kare che, 880 yojane caMdra vimAna gati kare che ane 900 yojana dUra sauthI uparano tAro gati kare che. bhagavanA sauthI nIcenA tArAthI keTale dUra sUrya vimAna cAle che? keTale ra caMddha vimAna cAle chen keTale dUra sauthI uparano tAre cAle che gautamAM sauthI nIcenA tArAthI daza yojana dUra suvimAna cAle che, 90 yojana dUra caMdra vimAna cAle che ane 110 yojana dUra sauthI uparanuM tArA vimAna cAle che. bhagavAna sUryavimAnI keTale dUra caMdravimAna cAle che ? keTale dUra sauthI uparano tAro cAle che ? gautama ! sUrya vimAnathI 80 yojana dUra caMdra vimAna cAle che. 1oo yojana dUra sauthI uparano tAro cAle che. * * * bhagavAna ! caMdra vimAnI keTale dUra sauthI uparano tAro gati kare che ? gautama ! caMdravimAnathI 20 yojana dUra sauthI uparano tAro gati kare che. A pramANe bane maLIne 15o yojananA bAhAI tiLI dizAmAM asaMkhyAta yojana paryana jyoticaka kahela che. [13] bhagavat ! jaMbUdvIpamAM karyuM nA badhAM nAmonI aMdara gati kare che ? kaya naSa saueI bahAra gati kare che ka na sauthI upara gati kare che ? kayuM nAma sauthI nIce gati kare che ? gautama ! jebUdvIpa dvIpamAM abhijita nAma sauthI Adara gati kare che. mUla nAw saunI bahAra gati kare che. svAti nakSatra sauthI upara ane bharaNI nAma sauthI nIce gati kare che. * vivecana-312,313 : jaMbUdvIpamAM meru parvatanA sakla tichaloka maNe keTalAM kSetramAM jyotiSayaka maMDala gatie bhame che ? gautama ! 11ra1 yojana. merathI 11ra1 yojana choDIne pachI cavAlapaNe jayotizaka cAra care che. lokAMta pUrve keTalA kSetranA aMtare jyotika kakSa che ? 1111 yojana dUra kahela che. A rattapamAM pRthvInA bahusama mANIya bhUmibhAgathI keTalA aMtare nIcenA tArArUpa, sUryavimAna, caMdravimAna, sauthI uparanA tArApa jyotika cAra care che ? gautama ! 90 yojane sauthI nIceno tAro, 800 yojane surya, 880 yojane caMdra ane 60 yojane sauthI uparano tAro che. [A pramANe vRttikAgrIe mULa sUnuM saMskRta rUpAMtara ja rajU kare che eTale amo vadhAre punarukti karatAM nathI.]
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/jyo/312,313 123 124 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 * sUtra-314 - bhagavanA caMdravimAna kayA AkAre che? gautama addhakapItya saMsthAne rahela che. te sarvathA phaTikamaya che, tenI kAMti badhI dizA-vidizAmAM phelAya che Adi, jANe ke te upahAsa karI rahela che ItyAdi varNana karavuM. A pramANe suvimAna, namavimAna, [grahavimAno, tArAvimAna paNa adhakapittha saMsthAna che. bhagavan! caMdravimAnanI laMbAI-pahoLAI keTalI che? paridhi keTalI che ? jaDAI keTalI che ? gautama (caMdravimAnanI) laMbAI-pahoLAI eka yojanAnA 56/ka bhAga che. tenAthI traNa guNAthI kaMIka adhika tenI paridhi che. eka yojananA 28 bhAga jADAI che. * - * sUryavimAnanA viSayamAM A ja prathA * sUryavimAna eka yojanAnA 48 bhAga lAMbu pahoLuM che. tenAthI traNa gaNIthI adhika tenI paridhi che. eka yojananA ra4/1 bhAga jaDAI che. grahavimAna addha yojana lAMbu-pahoLuM, tenAthI traNa guNI karatAM adhika paridhi ane eka koza jADAI che, namra vimAna eka koza lAMbu-pahoLuM, tenAthI traNa gaNAthI adhika paridhi ane arva koza jADAIvALuM che. tArAvimAna ahakoza lAMbu, pahoLuM traNagaNAthI adhika paridhi, 5oo dhanajI jADAI vALuM che. * vivecana-314 - bhadaMta ! caMdravimAna kevA AkAre che ? gautama ! addha kapittha saMsthAne rahela che. * x * (zaMkA) jo caMdra vimAnano AkAra addha kapitya jevo hoya to udayakALe, astakALe athavA pUname jyAre tichuM paribhramaNa kare che tyAre addha kapitraphaLAkAre kema dekhAto nathI ? (samAdhAna] ahIM rahenAra puruSo dvArA addha kapitthAkAravALI caMdra vimAnanI phakta goLa pITha ja dekhAya che. paNa samastapaNe dekhAto nathI. te pIThanI upara caMdradeva jyotika rAjano prAsAda che. te prAsAda e rIte rahela che, jethI pIThanI sAthe moTo vartaLAkAra thAya che. te dara hovAthI ekAMte sama9tapaNe lokone dekhAya che. A ame amArI buddhithI kahetA nathI. A vAta "vizeSaNavatI' granthamAM jinabhadramaNi kSamAzramaNe AkSepa sahita kahelI ja che - [jenI be gAthA ApelI che.] tathA badhuM ja sphaTika vizeSa maNimaya che. tathA abhimukhatAthI badhethI nIkaLela, prabaLapaNe badhI dizAmAM prasarela je prabhA vaDe sita. yAvatu zadathI vividha maNiratnathI citrita vAyu vaDe uDatI vijaya-vaijayaMtI patAkA, chatrAtichatrayukta. ucI, AkAzatalane sparzatA zikhara, jAvaMtara rana - kanaka supikA, vikasita zatapatra, paMDarIka, tilakaratna, ardha caMdra cita aMdara ane bahAra glaNa, tapanIya vAlukA prasta, sukha sparza, sazrIkarUpa, prAsAdIya, darzanIya, abhirUpa, pratirUpa che. ukta pAThanI vyAkhyAno keTalAMka aMzo ahIM noMdhela che. maur - caMdrakAMtAdi, tra - kaAtanAdi, vAtoCta - vAyuthI kaMpita, vinayartha nathaMta - amyudaya sUcaka vaijayaMtI patAkA, chatrAtichatra-upara upara rahela Atapatra. 11 - uMcA, DenmAnita - pAMjarAthI bahiskRta. paMjara - vAMsa AdinuM pracchAdana vizeSa. tRpi - zikhara. ttitvava - liMta AdimAM paMDa, ranamaya ardhacaMdra. maMto afa sa - A badhuM jana parvata uparanA siddhAyatana dvAravat kahevuM. caMdra vimAnavat sUryAdi cAre vimAna kahevA. caMdravimAnanI laMbAI-pahoLAI, paridhi, bAhalya keTalA che? sUtrArthamAM A pramANa kahela che. te mujaba A pramANe surya-naba-graha-tAsa vimAnonA pramANa saMbaMdhI praznottara sUtrArtha mujaba ja hovAthI ahIM punarukti karI nathI. vRttikArazrI ahIM tatvArthabhASyanI sAkSI Ape che - sUryamaMDala viThaMbha 481 yojana che. caMdramAno pa6/1 yojana che. grahono addha yojana, nakSatrono eka gAu, tArAno sadaithI utkRSTa addha koza, jaghanya tArAno 500 dhanuSa viThaMbha thAya che. viThaMbha (pahoLAIthI addha A badhAnuM bAharA jANavuM. * sUjha-315 - bhagavana! caMdravimAnane keTalA hAra deva vahana kare che? gautamAM caMdra vimAnane kula 16,ooo deva vahana kare che.) temAM pUrvamAM 4ooo devo siMharUpa dhAraNa karI uThAve che. te siMha zveta, subhaga, supabha, zaMkhadla samAna vimala, nirmala, ghana dahIM gAyanuM dUdha, phINa, cAMdInA samUha samAna zeta prabhAvALo che. tenI AMkha mAnI gaLI samAna pILI che, mukhamAM sthita suMdara prakoThothI yukad goLa, moTI, paraspara joDAyelI, suviziSTa, tIkSaNa dADhAo che, tALavuM ane jIbha lAla kamaLanA >> samAna mRdu ane sukomaLa che, nakha prazasta ane zubha vaidUmiNi mAphaka camakatA ane karkaza che. zuM vizALa ane moTA che, skaMdha pUrNa ane vipula che, kesarA saTI, mRdu vizada, prazasta, sUkSma, lakSaNayukta ane vistIrNa che, gati lIlAyukta ane uchaLavAthI garvata, dhavala che. pUMcha uMcI uThelI, sunirmita ane phaTakAra yukata che. nakha, dAMtane dADhA vajamaya che, jIbha, tALavuM jela jod traNe sonAnA che. te kAmagama, prItigama, manogama, manorama, manohara, amitagati, amita jaLa-jaya-parAkAra parAkamayukata che. te jora-jorathI siMhanAda karatA AkAza ane dizAone gaMjAvato ane zobhita karato cAle che. te caMdravimAnane dakSiNa bAjuthI 4ooo devo hAthIrUpa dhAraNa karIne vahana kare che. te hAzI zeta subhaga supabha, zaMkhatalanI jema vimala, nirmaLa, ghanadahIM gAyanuM dUdha, phINa, rajata nIra samAna zveta che. vajamaya kuMbhayugalanI nIce rahela suMdara moTI sUMDhamAM jeNe krIDArce tapazonA prakAzane grahaNa karela che. tenuM mukha ure uThela, tapanIya varSanA vizALa, caMcaLa, capaLa, halatA evA vimala kAnothI suzobhita che, madha jevA camakatA, snigdha, pILA ane mayukta tathA maNirana mAphaka nivaNa-zveta, kRSNa, pIta varNavALA tenA nema che. te netra uwta, mRdula, mallikAnA koka jevA lAge che. dAMta sapheda, eka samAna, majabuta pariNata avasthAvALA, surdaDha, saMpUrNa ane sphaTikamaya hovAthI suid ane mAlanI upamAthI zobhita che. dAMtonA agrabhAge varSanA valaya paherAvelA che. tethI A dAMta vimalamaNIonI vacce cAMdInA samuha jevA lAge che. temanA mastake tapanIyasvaNanA vizALa tilaka di AbhUSaNa paherAvelA che. vividha maNithI nirmita uM veyaka Adi kaMThanA AbharaNa gaLAmAM paherAvela che. jenA
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/jyo/315 15 gaMDasthaLonA madhyamAM vaiDUryarananA vicitra daMDavALa nirmaLa vajamaya tIkSaNa ane suMdara aMkuza sthApita karela che. tapanIya varSanA doraDAthI pIThanuM staraNa sArI rIte sajAvI kheMcIne bAMdhela che, tethI dAyuikta ane baLathI uddhata banela che. baMbUnada suvarNanA banelA ghanamaMDaLavALA ane vajamaya lAlAthI tADita tathA AsapAsa vividha maNiratnonI nAnI-nAnI ghaMTikA vaDe yukata ratanamaya doraDAmAM laTakatA be moTA ghaMTonA madhura svarathI te manohara lAge che. temanI pUMcha caraNa sudhI laTakatI che, goLa che, sujAta ane prazasta lakSaNavALA vALa che. jenAthI te hAthI potAnA zarIrane luche che. mAMsala avayavone lIdhe paripUrNa kAcabAnI mAphaka tenA paNa hovA chatAM te zIvra gativALA che. karadnI temanI naba che,. tapanIya suvarNanA jota dvArA joDela che. teo kAmagama, prItigama, manogama, manorama, manohara, amita gati, amita baLa-vIrya-puruSAkAra parAkramavALA che. potAnA ghaNAM gaMbhIra ane manohara gulagulAyita vaninA AkAzane pUrita kare che ane dizAone suzobhita kare che. te caMdra vimAnane pazcima dizA tarapha 4000 baLadarUpadhArI deva uThAve che. te baLado zveta, zubhaga supamANa, temanI kakuda kuTIla, lalita, pulita, calacapaLa, zAlIna che. temanA paDakhAM samyapha namelA, saMgata ane sujAta che, mitamAyita-pIna-racita paDamAM che. machalI ane kukSI samAna pAtaLI kukSivALA che. neka prazad, snigdha, madhanI goLI jevA camakatA pILA varganA che. jaMghA vizALa, moTI ane mAMsala che temanA skaMdha vipula ane paripUrNa che, kapola goLa ane vipula che, hoTha dAna nizcita ane jaDabhAthI sArI rIte saMbaddha che, lakSaNopeta-uwta ane kaMIka jhukelA che. teo saMkramita, lalita, pulita ane savAlanI jema capaLa gatithI garvita che. moTI-sthaLa-vartita ane susaMsthita temanI kamara che baMne kapolanA bAla uparathI nIce sArI rIte laTake che. lakSaNa ane pramANayukad, prazasta ane ramaNIya che. temanA bura ane pUMcha eka samAna che. temanA zIMgaDA eka samAna, pAtaLA ane tINa agrabhAgavALA che temanI romarAjI pAtaLI, sUma, suMdara ane niSpa che. skaMdhapadeza upacita, paripuSTa, mAMsala ane vizALa hovAthI suMdara che. temanI citavana vaijJamaNi jevA camakatA kaTAkSothI yukata, tethI prazasta ane ramaNIya gari nAmanA AbhUSaNathI zobhita che, gzvara nAmaka AbhuSaNathI teno kaMTha parimaMDita che. aneka maNi, suvarNa ane ranothI nirmita nAnI-nAnI ghaMTaDInI mALA tenI chAtI upara ticha rUpamAM paherAvAI che. tenA gaLamAM zreSTha ghaMTInI mALA che. temAMthI nIkaLatI kAMti vaDe temanI zobhAmAM vRddhi thaI rahI che. A pAkamaLanI paripUrNa sugaMdhIyukta mALAthI sugaMdhita che. tenA bUra vajanA ane vividha prakAranA che. temanA dAMta phaTika ratanamaya che, tapanIya suvaNanI temanI jIbha-tALavuM-jotothI jaDela che. teo kAmagama, tigama, manogama, manorama, manohara amitagati, amitabhaLavI-purapAkAra parAkramavALo che. joradAra gaMbhIra garjanAnA madhura ane manohara 126 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 svarathI AkAzane guMjAvatA ane dizAone zobhAvatA gati kare che. te caMdravimAnane uttara dizAthI 4ooo ezvarUpadhArI deva uThAve che. te azva , subhaga, supramANa che. tyavaMta che. pUrNa baLa ane vega pragaTa karavAnI vAvALA che. harimevakanI komaLa kaLI samAna dhavala banALA, dhana-niAyata, subaddha, lakSaNa-uwta kuTila, lalita uchaLatI caMcala ane capala cAlavALA che. kudavuM-uchaLavuM-doDadvAmIne dhAraNa karI rAkhavA, lagAmathI calAve tema cAlavuM e badhI zikSA mujaba gati karanArA che. hAlatA evA ramaNIya AbhUSaNa temanA gaLAmAM dhAraNa karela che. temanA paDakAM samyapha jhukelA, saMgata, pramANopeta che, suMdara che, yathocita maiAmAM moTA ane rati utpanna karanAra che. mAchalI ane pakSI samAna temanI kukSI che, pIna-pIvara ane goLa suMdara AkAra vALI kamara che, baMne kapolanA bhAla uparathI nIce sudhI sArI rIte laTake che, lakSaNa ane pramANa yukata, prazad, ramaNIya che temanI romarAjI taLI, sUkSma, jata, nidha che. temanI garadananA vALa mRdu, vizada, prazad, sUkSma, sulakSaNopeta ane sulola che, suMdara ane vilAsapurNa gatithI haQtA evA AbhuSaNothI temanI kamara parimaMDita che. tapanIya svaNanI bUra, jillA, tAlu che. tapanIya varSanA jotothI sArI rIte yukata che. teo kAmagama-pItagama-manogama-manorama-manohara amitagatI, amita bALavIryapuruSAkAra parAkrama yukata che. teo joradAra haNahaNAhaTanA madhura ane manohara tvanithI AkAzane guMjAvatA, dizAone zobhita kare che. A pramANe sUryavimAnanI paNa pRcchA. gautama! 16,ooo devo pUvakramathI vahana kare che. A pramANe grahavimAnanI paNa pRcchA - gautama ! 8ooo devo pUrva kramathI vahana kare che. raooo devo pUrvanI bAhAnuM vahana kare che. raooo devo dakSiNanI, raooo devo pazcimanI ane raheoo devo uttaranI bAhAne vahe che. A pramANe naba vimAnanI pRcchA - gautama! 4ooo devo vahe che. sIMharUpadhArI 1000 derI pUrva dizAmAM vahana kare che e rIte cAre dizA kahevI. e pramANe tArA vimAnone raheoo deve vahana kare che. temAM pa00 devo saharUpa dhAraNa karI pUrvanI bAhAne vahana kare che, e pramANe cAre dizAmAM samajavuM. * vivecana-3 15 : bhagavan! caMdra vimAnane keTalAM deva vahana kare che ? 16,ooo devo. ItyAdi sUtrArtha mujaba samajI levuM. ahIM bhAvanA A che - caMdra vimAna tathA jagatuM svAbhAvathI nirAlaMbana ja vahana karatA rahe che. mAtra abhiyogika devo tathAvidha nAma kamoMdayavalathI samAna ke hIna jAtiyone potAne bahuM mAnatA, pramoda sabhara, satata vahanazIla, vimAnomAM nIce rahIne koI sIMharUpe, koI hAthI rUpe, koI baLada rUpe, koI azarUpe vahana kare che. -x * Aja kathana vRttikArazrIe be alaga-alaga rUpe rajU karela che. - ahIM jaMbUtIpa prajJaptinI be saMgrahaNI gAthA che - 16,ooo devo caMdrane, 16,000 devo sUryane vahana kare che. 8000 devo ekaika grahavimAnane, 4000 devo
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/jyo/312,313 ekaika nakSatrane, 2000 devo ekaika tArAvimAnane vahana kare che. vizeSamAM jaMbudvIpa prajJaptinI TIkA jovI. kemake tyAM savistAra sIMhAdinuM vyAkhyAna che. - sUma-316,317 : 123 [16] bhagavan ! A caMdra, sUrya, grahagaNa, nA, tArArUpamAM koNa konAthI zIghragati ke maMdagati che ? gautama ! caMdra karatAM sUrya zIghragati che, sUryathI graho zIghragati che, grahothI nakSatro zIghragati che, nakSatrothI tArA zIghragati che. sauthI alpa gati caMdra che ane sauthI zIghragati tArA che. [31] bhagavatI A caMdra cAvatu tArArUpamAM koNa konAthI alpaRddhika ke mahARddhika che. gautama! tArA karatAM nakSatro mahaddhika che, no karatAM graho mahARddhika che. graho karatAM sUrya mahARddhika che, sUrya karatAM caMdra mahARddhika che. sauthI alpa RddhivALA tArA che ane sauthI mahaRddhivALA caMdro che. * vivecana-316,317 : A caMdra, sUrya, graha, nakSatra, tArAmAM koNa konAthI alpagati, koNa konAthI zIghragati che ? gautama ! caMdrathI sUrya zIghragati che, ItyAdi sUtrArtha mujaba jANavuM. caMdra vaDe ahorAtramAM AkramaNIya kSetranI sUryAdi vaDe hIna-hInatara ahorAtramAM AkramaNIyatA hovAthI kahyuM. Ane vistArathI caMdra prApti ane sUryaprajJaptimAM kahela che, tyAMthI jANavuM. - X - A caMdra, sUrya, graha, nakSatra, tArAmAM koNa konAthI alpaRddhika ke mahARddhika che ? gautama ! tArAthI nakSatro mahA RddhivALA che kemake bRhasthitika che. ItyAdi sUtrArtha mujaba. have jaMbudvIpamAM tArAnuM paraspara aMtara kahe che - - sUtra-318 thI 321 : [318] bhagavan ! jaMbUdvIpa dvIpamAM eka tArAthI bIjA tArAnuM keTaluM aMtara kahela che ? gautama ! aMtara be prakAre che - vyAghAtima ane nivyaghiAtima. temAM je vyAghAtima che, te jaghanyathI 266 yojana che ane utkRSTa 12,242 yojana che temAM je nivyaghiAtima aMtara che, te jaghanyathI 500 dhanum ane utkRSTathI be gAu eka tArAthI bIjA tArAnuM aMtara che. [319] bhagavan ! jyotikendra jyotiprAja caMdranI keTalI agamahiSIo che ? gautama ! cAra agramahiSI che - caMdraprabhA, jyonAbhA, arcimaliI, prabhaMkarA. A pratyeka devIne cAra-cAra hajAra devono parivAra che. ekaika daivI bIjI 4000 devInA parivArane vipurvavA samartha che. A pramANe badhI maLIne 16,000 devIono parivAra thAya. te (eka) truTita kahI. [32] bhagavat / jyotikendra jyotiSarAja caMdra caMdrava Msaka vimAnamAM sudhamasibhAmAM caMdra siMhAsanamAM potAnA aMtaHpuranI sAthe divya bhogopabhogane bhogavatA vicaravA samartha che? nA, te artha saMgata nathI. bhagavan ! ema kema kaho cho ke jyotiprAja caMdra caMdrAvataMsaka vimAnanI sudhasabhAmAM caMdra sIMhAsanamAM 128 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 aMtaHpura sAthe bhoga bhogavavA samartha nathI ? gautama! jyotiSendra jyotigrAja caMdranA caMdrAvataMsaka vimAnamAM sudharmAMsabhAmAM mANavaka caityastaMbhamAM vajramaya-goLa-vRtta-samudgakamAM ghaNAM jina asthi rAkhelA che, je jyotikendra, jyotirAja caMdrane ane bIjA ghaNAM devo ane devIone arcanIya yAvat paryApArasanIya che. te kAraNe jyotikeMndra caMdra yAvat bhoga bhogavavA samartha nathI. tethI he gautama! ema kahyuM ke - 4 - 4 - caMdra bhoga bhogavavA samartha nathI, athavA he gautama! jyotiprAja jyotiSendra caMdra caMdrAvatasaka vimAnamAM sudhAMsabhAmAM caMdra sIhAsane 4000 sAmAnika devo yAvat 16,000 AtmarakSaka devo tathA bIjA ghaNAM jyotika devo ane devIo sAtha parIvarIne moTA avAja sAthe vagADAtA, nRtya-gIta-vAjiMtra-taMtrI-tAla-buTiMta-dhana mRdaMgathI utpanna zabdothI divya bhogopabhoga bhogavato vicaravA samartha che. paNa aMtaHpura parivAra sAthe maithuna nirmitaka bhoga bhogavavAne mATe samartha nathI. [32] bhagavat / jyotiSendra jyotiSa rAjasUryanI keTalI agramahiSIo kahI che ? gautama ! cAra agramahiSI che - sUraprabhA, AtAbhA, arcimaliI, prabhaMkarA. e pramANe bAkInuM kathana caMdranI jema karavuM. vizeSa e - "sUyaviAMsaka vimAnamAM sUryasIMhAsana upara" ema kahevuM. te pramAme badhAM grahAdinI cAra viyA, vaijayaMtI, jayaMtI, aparAjitA. * vivecana-318 thI 321 H agramahiSIo che - bhadaMta! jaMbudvIpamAM eka tArAthI bIjA tArAnuM aMtara keTaluM che ? gautama ! aMtara be bhede - vyAghAtima, nirvyAghAtima. vyAghAta-parvatAdi skhalana, tenA vaDe nivRtta te vyAghAtima. nighiAtima svAbhAvika. temAM je nirvyAghAtima che te jaghanyathI 500 dhanuSu ane utkRSTathI be gAu che. je vyAghAtima che te jaghanyathI 266 yojana, A niSadhakUTAdi apekSAe kahevuM. tethI kahe che - niSadhaparvata svabhAvathI uMce 400 yojana, tenI upara 500 yojana uMco phUTa, te mULamAM 500 yojana, madhyamAM 357 yojana, upa-250 yojana, tenI uparanA bhAge samazreNi pradezamAM tathAjagat svAbhAvyathI ATha-ATha yojana ubhayataH aMtare tArA vimAno bhramaNa kare che. tethI jaghanayathI vyAghAtima aMta-266 yojana thAya, utkRSTathI-12,242 yojana adhika. A merune AzrIne kahevuM. * X + X - bhagavan ! caMdranI keTalI agramahiSI che? gautama ! cAra. caMdraprabhA Adi cAra. te cAra agramahiSI madhye eka eka devIno cAra-cAra hajAra devI parivAra kahyo che. ekaika agramahiSInI cAra-cAra hajAra paTTarANI, jyotizkarAja caMdrane IcchA thAya tyAre potAnA samAna 4000 devIne vikurvavAne samartha che. A rIte badhuM maLIne 16,000 devI caMdrane hoya che, A tenuM aMtaHpura che. zuM caMdra temanI sAthe caMdrAvasaka vimAnanI sudhasabhAmAM divya bhoga bhogavato vicaravA samartha che? nA, tema na thAya. tenuM kAraNa sUtrArthamAM lakhyA mujaba ja vRttikArazrIe saMskRta rUpAMtara karela che. [mATe ame pharI lakhatA nathI. temAM vizeSa
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/jyo/318 thI 321 129 A - pupa vaDe arcanIya, viziSTa stogathI stotavya te vaMdanIya, vastrAdithI pUjanIya ItyAdi jANavuM. 4000 sAmAnika pachI cAvatu zabdathI cAra agramahiSI, traNa parSadA, sAta sainya, sAta sainyAdhipati, 16,000 AtmarakSaka devo, ghaNAM jyotika deva-devI sAthe saMparivRtta. - x * x * sUryanI aNamahiSIo cAra che - sUryaprabhA, AtapAbhA, acimalI, prabhaMkarA. zeSa caMdravat kahevuM. * sUtra-322 - bhagavanA caMdra vimAnamAM devonI keTalI kALa sthiti kahI chesthitiSadamAM che tema (kAvata) tArA sudhI kahevuM. * vivecana-322 - bhadaMta! caMdravimAnamAM devonI keTalo kALa sthiti che ? gautama! jaghanyathI palyopamano cotho bhAga - 4 - utkRSTathI eka lAkha adhika palyopama. caMdravimAnamAM ja caMdra deva utpanna thAya che. bIjA tenA sAmAnika ane AtmarakSaka Adi che. sAmAnika ane AtmarakSaka devonI jaghanya ane utkRSTa sthiti uparokta che. bhadetA caMdra vimAnamAM devInI sthiti keTalI che ? gautama ! jaghanyathI palyopamano cotho bhAga, utkRSTathI sAdhika addha palyopama. - - - e pramANe sUryAdi vimAna viSayaka sthiti-sUtro kahevA. sUrya vimAnamAM devonI jaghanyathI palyopamano cotho bhAga ane utkRSTathI 1000 varSa adhika palyopama. devInI jaghanya catubhaga palyopama, utkRSTathI addha palyopama ane 500 varSa adhika. grahavimAnanA devonI utkRSTathI palyopama, devInI utkRSTathI addha palyopama. nagavimAnanA devonI utkRSTa addha palyopama, devInI utkRSTa sAdhika catubhaga palyopama. tArAvimAne jaghanya aTabhAga palyopama, utkRSTa catubhaga palyopama. devInI jaghanya aSTabhAga palyopama, utkRSTa sAdhika aebhAga palyopama. * sUtra-323 - bhagavAna! A caMdra, sUrya, graha, naDDajha, tArAmAM koNa konAthI atha, bahu, tulya ke vizeSAdhika che? gautamAM caMdra ane sUrya A baMne tulya che, tenAthI saMkhyAmAM nakSatro, tenAthI saMkhyAlagaNAM graho, tenAthI saMkhyAtagaNAM tArA che. * vivecana-322,323 - caMdra, sUrya, graha, nakSatra, tArAmAM koNa konAthI alpa ane koNa konAthI vadhu che ? koNa konAthI tuca che ? koNa konAthI vizeSAdhika che ? gautama ! caMdra-sUrya baMne paraspara talya che. kemake pratidvIpamAM ane samudramAM caMdra-sUryonI saMkhyA sama che. bAkInA grahAdithI thoDAM che. tenAthI nakSatro saMkhyAlaguNA che kemake aThThAvIzagaNA thAya. tenAthI graho sAdhika traNa gaNAM hovAthI saMkhyAlagaNAM che, tArA saMkhyAlagaNAM che. muni dIparatnasAgare saTIka anuvAda karela - pratipatti-3-jyotika uddezo pUrNa 130 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 pratipatti-3-vaimAnika uddezo-1 @ - X - X - X - X - X - o jyotika vaktavyatA kahI, have vaimAnika vaktavyatA* sUtra-324 - bhagavana! vaimAnika devonA vimAno kyAM kahyA che ? vaimAnika devo kayAM vase che ? sthAnapadamAM che tema badhuM ja kahevuM, vizeSa e ke zuka [acuta-] devaloka sudhI dAnuM kathana karavuM. bIjA paNa ghaNAM saudharmakAvAsI devo ane devIo cAvatuM vicare che. * vivecana-324 - vaimAnika devonA vimAna kyAM che ?, vaimAnika devo kyAM vase che ? bhagavaMte kahyuM - A raktaprabhA pRthvInA bahusama ramaNIya bhUmibhAgathI - rucakopalakSitathI upara caMdra-sUryAdinI paNa upara ghaNAM yojana, ghaNAM koDAkoDI yojano uMce buddhithI jaIne A sAddharajU - x * A sAddha krU upalakSita kSetramAM ISa prAmArAthI parve saudharma, IzAnathI anutara sudhInA sthAnamAM vaimAnikonA 84,96,023 vimAno che. A saMkhyA bagIza, aThThAvIza, bAra, ATha e badhAMnA saravALAthI Ave che. te vimAno sarvaranamaya, svaccha, zlaSNa, la, vRSTa, pRSTa, nIraja, nirmaLa, niSpaka, nirkaTaka chAyA cAvatu abhirUpa che. ukta vimAnomAM ghaNAM vaimAnika devo vase che. jemake - saudharma, IzAna cAvat zaiveyaka, anuvara, * ** A devo kevA che ? saudharmathI ayyata sudhInA yathAkrame mRga, mahiSa, varAha, saha, chagala, dara, haya, jagapati, bhujaMga, khaga, vRSabha ane viDimanA prakaTa cihnathI yukta mugaTanA dhAraka che. jemake saudharmadivo mRgarUpa prakaTita cihna mugaTavALA cAvat azrutakA devo viDima mugaTa cilavALA - mugaTa kiriTadhArI che. zreSTha kuMDala vaDe udhotIta mukhavALA, mugaTa vaDe dIpta mastakavALA, lAlavarNanA che, tene ja vizeSathI kahe che - pA patravatu gaura, paramaprazasya zubha varNa-gaMdhasparzavALA, uttama vikuvAnA AcAravALA, vividha zubhathI zubhatara vastro ane mAlyane dhAraNa karavAnA svabhAvavALA, mahaddhika, mahAdhutika, mahAyazavALA, mahAbalavALA, mahAnubhAga, mahAsagavALA tathA hAravirAjita vAvALA cAvatuM laTakatI vanamALAne dhAraNa karanArA, divya evA vaNa-gaMdha-sparza-saMghayaNa-saMsthAnaRddhi-dhuti-prabhA-chAyA-arthI-teja-lezyA ItyAdi yukta hatA. te vaimAnika devo zakathI azruta paryanta sva-rava kalAmAM pota-potAnA lAkho vimAno, hajAro sAmAniko, bAyaaiMzako, lokapAlo, saparivAra premahiNIo, sainyo, senAdhipatio, hajAro AtmarakSaka devo, bIjA ghaNAM devo-devIonuM Adhipatya, paropatya, svAmItva, bhatRtva, mahArakatva, AjJA-Izara senApatya karatA, pALatA AdithI vicare che. 19/9]
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3vimA -1/324 131 132 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 bhagavan! saudharmadivonA vimAno kyAM kahyAM che ? saudharma devo kyAM vase che ? jaMbudvIpanA meranI dakSiNe A ja ratnaprabhAnA bahuma maNIya bhUmibhAgathI upara caMdra-sUryAdi upara ghaNAM-ghaNAM yojanA gayA pachI A saudharmakA che. te. pUrva-pazcima lAMbo, uttara-dakSiNa pahoLo, addha caMdra saMsthAna saMsthita meranI dakSiNathI che. sarvataH kiraNamAlA pavRita che. A ja upamAne draDha kare che . iMgAlarAzi varNa vaDe, prabhA vaDe, pArAgAdi saMbaMdhI jAjvalyamAnapaNe, daidIpyamAna aMgAra sazivabhiprabhAvALA, atyaMta utkaTatAthI sAkSAta aMgAra zazi samAna lAge che. asaMkhya yojana koTAkoTI parikSepathI sarvAtmanA, ranamaya, svaccha, zlaSNa ItyAdi jANavA. saudharmakatAmAM batrIsa lAkha vimAno che - ema meM ane bAkInA tIrthakaroe kahela che. te vimAno sarvAtmanA ranamaya, svaccha pAvata pratirUpa che. te vimAnonA bahumaye vimAnAvatuMsaka kahyA che. te A - pUrva dizAmAM azokAvAMsaka, dakSiNamAM saptaparNAvataMsaka, pazcimamAM caMpakAvavaMsaka, uttaramAM sUtAvAMsaka, tenI madhya saudharmAvalaMsaka che. te pAMce avataMsako sarvathA ranamaya, svaccha cAvatu pratirUpa che. - X - X - A batrIsa lAkha vimAnomAM ghaNAM saudhama devo vase che. teo mahaddhika yAvata daze dizAne udhotIta karanArA che. - x - teo tyAM pota-potAnA vimAnonuM * * * cAvatuM vicAre cheA saudharmakalAmAM zaka devendra devarA vase che. te kevo che ? vajapANi-jenA hAthamAM vaja che, puraMdara- asuronA nagarane vidAranAra, zatakatuzramaNopAsakanI pAMcamI pratimArUpa abhigrahane 100 vakhata karanAra, sahasANa-5oo maMtrInI 1ooo AMkhe jonAra, maghava-mahAmegha jene vaza che te, pAkazAsana-pAka nAme zazune dUra karanAra, dakSiNArdhalokAdhipati, batrIsa lAkha vimAna adhipati, rAvaNa vAhana- airAvaNa hAcI teno vAhana che, surendra-saudharmavAsI devono svAmI, jIrahita svaccha vastrane dhAraNa kata, mALA-mugaTa dhAraNa karanAra, navA hema vaDe - cAra citro vaDe, caMcala kuMDala vaDe vilekhita gaMDavALA. mahaddhika cAvat daza dizAone udhotIta, prabhAsita kare che. - saudharmakalAmAM saudhamavihaMsaka vimAnamAM sudhamAM sabhAmAM zaka siMhAsana batrIza lAkha vimAna, 84,000 sAmAnika, 33-gAya>>iizaka AdinuM Adhipatya karatI cAvatuM viyare che. * sUtra-35 - bhagavana / devendra devarAja zakranI keTalI kharSadA che ? gautama gaNa parvadA che - samitA, caMDA, jAtA. AtarikAnsamitA, madhyamikA-caMDA, bAhA-jAtA. bhagavana zakendranI avyaMtara parSadAmAM keTalA hAra devo che ? madhyamikAnA? te rIte bAhaiAnI prA. gautamI kendranI abhyatara padAmAM 1ra,ooo devo che, madhyamikA padamAM 14,ooo devo ane bAhya dAmAM 16,ooo devo che. atyaMtara damAM Boo devI, madhyamAmAM 6oo, bAhyAmAM 5oo devIo che. bhagatanA devendra devarAja zakanI avyaMtara dAnA devonI keTalI kALa sthiti che ? madhyamAnI ? bAhyAnI sthiti? gautama ! zakrendranI svaMtara papaidAnI pAMca palyopamanI sthiti, madhyamA "dAnI cAra palyopama sthiti, bAhya paryadAnA devonI traNa palyopamanI sthiti che. devInI sthiti abhyatara parSadAnI traNa palyopama, madhyamAnI be palyopama, bAhya padAnI eka palyopama sthiti kahI che. diAno artha bhavanavAsI mujaba kahevo. bhagavan! IzAnaka devonA vimAno kyAM che ? badhuM kathana saudharmava4 cAvat IzAna ahIM devendra yAvat vicare che. bhagavanA devendra devarAja IzAnanI keTalI padAo kahI che ? gautama! traNa padiksamitA, caMDA, jAtAM badhuM pUrvavata vizeSa e ke - abhyatara paNEAmAM 1e,ooo devo, madhyama "dAmAM 1ra,ooo devo, bAhya padiAmAM 14,ooo devo kahelA che. strInI puchA-aSNutara paradAmAM 900 devI, madhyamAM padamAM 8eo devI ane bAhya parvadamAM 900 devIo kahelA che. sthiti : abhyatara rSadAnA devonI sthiti sAta palyopama kahI che. madhyamAnI cha palyopama, bAllAnI pAMca palayopama sthiti che. devInI pRcchAatyaMtaranI sAtireka pAMca palyopama, madhyamAM padanI cAra palyopama sthiti, bAhyA parSadAnI kaNa palyopama sthiti kahevI che. Adi pUrvavata kahea. sanakumArano prazna - pUrvavatu, sthAnapada AlAvA mujaba cAvat sanakumAranI samitAdi pUrvavata viroSa e - atyaMtara pa"dAmAM cooo devo kahyA che. madhyamAM yaMdAmAM 10,ooo devo kahyA che. bAhya padAmAM 1ra,ooo devo kahyA che. atyaMtara dAnI devonI sthiti sADA cAra sAgaropama ane pAMca palyopama, madhyamA padamAM sADA cAra sAgaropama ane cAra palyopama, bAhya parSadAnI sADA cAra sAgaropama ane traNa palyopama sthiti kahI che. pedAno artha pUrvavatuM. e pramANe mahendranI traNa varSadA che. vizeSa e - atara padimAM 6ooo devo, madhyamAM padAmAM 8ooo devo ane bAhya padAmAM 10,ooo devo. kahyAA che. sthiti atyaMtara rSadAnA devonI sADA cAra sAgaropama ane sAta palyopama, mayamAM parSadAnI pAMca [sADAcAra- sAgaropama ane cha palyopama, bAhya padAnI sADA cAra sAgaropama ane pAMca palyopama sthiti che. A pramANe sthAnapadAnusAra pahelA badhAM IndronA vimAnonuM kathana ane pachI pratyekanI padionuM kathana karavuM. brA'nI paNa traNa padiA kahI che. abhyataramAM 4ooo devo, madAmAmAM 6ooo devo, bAhAmAM 8ooo deve kahyA che. devonI sthiti abhyatara dharmadAnI sADA ATha sAgaropama ane pAMca palyopama, madhyamAnI sADA ATha sAgaropama ane cAra palyopama, bAhyAnI sADA ATha sAgaropama ane traNa palyopama.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3mA-1/325 133 lAMtakanI yAvata maNe parvadA yAvat atyaMtara parSadAmAM rahaoo devo, madayamAmAM 4ooo devo, bhAllAmAM 6ooo devo kahyA che. sthiti - aAMtara paSadanI 1ra-sAgaropama ane sAta palyopama, madhyamAM papadAnI 1ra-sAgaropama ane cha palyopama, bAhA "dAnI 1ra-nsAgaropama ane pAMca palyopama sthiti che. mahAzukanI paNa yAvatu traNa varSadA rAvatu atyaMtaramAM 1ooo deva, madayamAmAM 2ooo deto, bAhya padAmAM 4ooo devo che. avyaMtara papadAmAM sADA paMdara sAgaropama ane pAMca palyopama, madhyamAmAM sADA paMdara sAgaropama ane cAra palyopama, bAhyAmAM sADA paMdara sAgaropama ane traNa palyopama che.. - sahasAramAM pRcchA yAvatu atyaMtara rSadAmAM 5oo devomadayamAmAM 1ooo devo, bAhAmAM raooo devo kahyA che. sthiti - atyaMtaramAM sADA sattara sAgaropama ane sAta palyopama, madhyamAnI sADA sattara sAgaropama ane cha palyopama, bAhAnI sADA satara sAgaropama ane pAMca palyopama. artha pUrvavatuM. Anata-pAtanI pRcchA yAvatu traNa dio. vizeSa e - abhyatAmAM rapa0 devo, madhyamAmAM paoo devo, bAhyamAM 10oo devo che. sthiti * abhyataramAM 19 sAgaropama ane pAMca palyopama, madhyamamAM 19 sAgaropama ane cAra palyopama, bAghAnI 19-sAgaropama ane traNa palyopama. artha pUrvavatuM. AraNa-ayuta devonA vimAna kyAM che ? pUrvavat kahevuM. saparivAra acuta cAvatuM vicAre che. asuta devendrane traNa padAo kahI che. AvyaMtara paMdamAM 1rapa6 deva, madhyamAmAM ra50 deva, bAhyamAM paoo devo che. sthiti abhyatara paNEAnI 1-sAgaropama ane sAta palyopama, madhyamAnI 1-sAgaropama ane 6-palyopama, bAllAnI ra1-sAgaropama ane pAMca palyopama. - nIcenI raiveyakanA devonA vimAno kacAM kahal che? nIcenI veyakanA devo kyAM vase che ? sthAnapada mAphaka kahetuM. e pramANe madhyama vecaka, uparanI vecaka, anuttara yAvatu ahamidra nAmaka devo kahelA che. - 4 - * vivecana-35 - devendra devarAja zakanI keTalI parSadA kahI che ? gautama ! traNa. zamikA, caMDA, jAtA. ItyAdi -x - gautama ! zakrendranI asviMtara paMdamAM 12,000 deva, madhyamAmAM 14,000 deva, bAllAmAM 16,000 devo kahyA che. e rIte devI saMkhyA sUtrArthava kahevI. [* vRttikArazrIe vRttimAM ahIM mahad aMze sUmanuM saMskRta rUpAMtara ja kareluM che. ame sumAmAM gujarAtI anuvAdamAM mUkI ja dIdhela che. vRttimAM ame tenuM binajarUrI punarAvartae karavA nathI mAtra keTalAMka aMzo ke vadhArAnI vRttino anuvAda ja Apela -| (1) devendra zakanA traNe parSadAnA deva-devInI sthiti (2) zakane traNa parSadA che tema kema kahyuM ? AkhuM sUtra camaranI vaktavyatA anusAra kahevuM. 134 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 (3) IzAna devonA vimAno kyAM che ? badhuM saudharmavat kahevuM. vizeSa e ke - mera parvatanI uttare tathA 28 lAkha vimAno hoya che. pAMca avataMsako A che - pUrvamAM aMkAvAMsaka, dakSiNamAM sphaTikAvavaMsaka, pazcimamAM jatAvataMka, uttaramAM jAtarUpAvavaMsaka, madhyamAM IzAnAvAMsaka, zUlapANi, vRSabhavAhana, 80,000 sAmAniko, 3,20,000 AmarakSaka devo. padAnI deva saMkhyA, devI saMkhyA, deva-devInI sthiti. bADI zakavatuM. (4) sanakumAra devonA vimAno kyAM che ? saudharma kathanI upara sapakSa sapratidizA ghaNAM-ghaNAM yojano uMce dUra gayA pachI A sanakumAra ka5 kahyo che. temAM sAkSa - pUrva-pazcima-dakSiNa-uttara cAre pArza samAna jemAM che te. saffza - cAre vidizA jemAM samAna che te. vizeSamAM A - bAra lAkha vimAno che pAMca avataMsakomAM madhye sanakumArAvatuMsaka che. agramahiSI na kahevI, kema parigRhItA devIno asaMbhava che. sanatakumAra kahyuM sanaMtakumArAvatuMsaka vimAnamAM sudhamasibhAmAM sanakumAra sIMhAsane, bAra lAkha vimAno, 32,800 sAmAniko Adi. (5) mAhendraka vimAna kyAM che ? gautama ! IzAna kA upara samAna dizAvidizAmAM ghaNA-ghaNAM yojano gayA pachI mAhendrakalpa kahela che. badhuM sanakumAvatuM kahevuM. mAtra ahIM ATha lAkha vimAno che. cAra avataMsaka IzAnavat ane madhyamAM mahendrAvatuMsaka. ATha lAkha vimAno, 70,000 sAmAnikonuM Adi Adhipatya. parvadA saMkhyAdi sUkAryavatuM. (6) brahmalokanA devonA vimAno kyAM kahyA che ? gautama ! sanakumAra - mAhendra kalAnI upara samAna dizA ane vidizAmAM ghaNAM yojano yAvatu upara jatAM brAhAloka kalpa che. pratipUrNa caMdra saMsthAna saMsthita che. * x * cAra lAkha vimAno che. azokAdi cAra avataMsaka pUrvavat. madhye brahmalokAvAMsakaAdhipatya vicAraNAmAM - cAra lAkha vimAno, 60,000 sAmAnikAdi. (3) lAMtakaloka devonA vimAno kyAM kahyA che ? gautama! brahmaloka kalpanI upara samAna dizA-vidizAmAM ghaNAM yojana yAvatu upara jaIne lAMtaka nAme kalA che. te pratipUrNa caMdra saMsthAne saMsthita che. zeSa brahmalokavan. vizeSa e ke - vimAno 50,000 kehavA. avataMsako cAra IzAnavatu, pAMcamuM madhyamAM lAMtakAvataMsaka. Adhipatya5o,000 sAmAnika, 2,00,000 AtmarakSaka devAdinuM. parvadA saMkhyAdi strArthavatuM. bhagavat ! mahAzuka devonA vimAno kyAM kahyA che ? gautama! lAMtaka kakSanI upara samAna dizA-vidizAmAM ghaNAM yojano yAvatu upara gayA pachI mahAzukakalpa Ave che. pratipUrNa caMdra saMsthAna saMsthita che. vizeSa A - ahIM 40,ooo vimAno che. avataMsako cAra sudharmaktAvata, pAMcamuM mathe zukAvAMsaka. tyAM 40,000 sAmAniko, 1,60,000 AtmarakSako che. * * * bhagavat ! sahasAra devonuM vimAna kayAM che ? gautama mahAzuka kalA upara samAna dizA-vidizAmAM ghaNAM yojano cAvatu upara jaIne sahasAra kaya che. pratipUrNa
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ BmiA -1/3ra4 15 caMdra saMsthAne che, tyAM 60eo vimAno che. avataMsaka * IzAnavatuM. mathe pAMcamuM sahasArAvatuMsaka che. 30,000 sAmAnika deva ItyAdi. bhagavan! Anata-prANata nAmanA be kalpo kahyA che ? gautamAM sahasAratha upara samAna dizA-vidizAmAM ghaNAM yojano yAvatu upara jatAM, tyAM Ana-prANa nAme be kahyo che. te addharacaMdra saMsthAna saMsthita che. ItyAdi sata kumAravat kahevuM. mAtra tyAM Anata-prANata devonA 400 vimAno che. saudharmakalpavatu cAra avataMsako che. madhya prANatAvatuMsaka che. Adhipatya-400 vimAno, 20,000 sAmAniko, 80,000 AtmarakSakadevo Adi. parvadA saMkhyAdi sUgAvat. gavana | pAraNAmRta be kalpo kyAM che ? Anata-prANata kaponI upara samAna dizA-vidizAmAM ghaNAM yojano cAvatu upara jaIne A AraNa-ayyata nAme baMne kalyo che, te ruddha caMdra saMsthAna saMsthita che bAkI vizeSaNa pUrvavatuM. menA dakSima-uttara bhAgamAM avasthAnathI pratyekanI apekSAe A addha caMdra saMsthAnapaNuM jamavuM. baMne bhegA karatAM to paripUrNa caMdra saMsthAna ja thAya. uoo vimAno che. avataMsaka saudharmavatuM. madhya ayutAvatuMsaka che. 10,000 sAmAnikAdi che. vRttikArazrIe vimAna ane sAmAnika saMgrahaNI gAthAo mUDI che, jemAM bAre kAnA vimAno ane sAmAnika devonI saMkhyA jamAvI che. je ukata vanamAM AvI gaI che. bhagavana ! nIcalI veyakanA devonA vimAno kyAM kahyA che ? gautama! AraNa-acuta kaponI upara samAna dizA-vidizAmAM ghaNAM yojano upara jaIne che. A vimAno pratipUrNa caMdra saMsthAna saMsthita che, pUrvavatu bhasma-zazivarNanI AbhAvALA che. asaMkhyAta koDAkoDI yojana lAMbA-pahoLA che, asaMkhyAta koDAkoDI yojanA paridhithI che. sarva ranamaya yAvatu pratirUpa che. nIcalI gaiveyaka trikamAM 111 vimAno kahyA che. temAM vasatA devo baghAM samaddhika che. samadhatika, samabala, samayasaSa samAnabhAga, samasaukhya che. temAM koI indra nathI - dAsa nathI - purohita nathI. teo ahamindra che. e pramANe madhyama zaiveyakamAM 107, uparImAM 1oo vimAna che. bhagavad ! anutoSapAtika devonA vimAno kyAM che ? gautama ! A ratnaprabhA pRthvInA bahusama maNIya bhUmibhAgathI upara caMdrAdi jayotikI upara ghaNAM-ghaNAM yojano upara gayA pachI saudhamadi bAre kalo, traNe raiveyako pasAra karyA pachI paNa upara jaIne nIraja, nirmaLa, aMdhakArarahita, vizuddha evA pAMca dizAmAM pAMca anuttara mahA-moTA vimAno che te A - vijaya, vaijayaMta, jayaMta, aparAjita, savarsisiddha. temAM narana : AvanArI jarahita, nirjana - svAbhAvika malano abhAva, timira - tnonI prabhAnA prabhAvathI badhI dizA-vidizAmAM tama cAlyuM javAnI. vizuddha : kalaMka kalezano abhAva. paMfSa * pUrva, dakSiNa, pazcima, uttara, madhyama jIvAbhigamaupAMgasUtra * saTIkaanuvAda/3 pratipatti-3, vaimAnika-uddezo-2 che. - X - X - X - X - X - * sU-3ra6 : bhagavAna ! saudharma, IzAna kalyanI pRadI kone AdhAre kahI che gautama! ghanodadhi pratiSThita che. * * * sanakumAra ane mahendra kavAmAM vimAna pRnI konA AdhAre kahI che gautama! te ghanavAtane AdhAre che. * * * bhagavA brahaloka kalAmAM vimAna pRvInI pRchA * te ghanavAtane AdhAre kahela che. bhagavAna ! lAMtaka vimAnanI pRdI ? gautama! tadubhaya vinodadhi ane dhanIvAto ne AdhAre che. mahAzuka ane sahamrAra kalpamAM paNa tadubhaya AdhAre che. Anala cAvatuM sutakale pRvI konA AdhAre che avakAzAMtane AdhAre che. zaiveyaka vimAna pRedI pRcchA gautama / avakAzamAMtara aAdhAre rahela che. anuttaropAtika pRcchA. avakAzAMtarane ghare che. * vivecana-326 : * x *x - bhadetA saudharma ane IzAnakakSa vimAna pRthvI konA AdhAre rahela kahI che ? gautama aa ghanodadhinA AghAre rahela che, ItyAdi badhuM sUjhAI mujaba jANavuM. kahyuM che - ghanodadhi pratiSThita surabhavano be kale che, kaNa vAyupratiSThita che, traNa ta6bhaya pratiSThita che, tenA pachI uparanA badhAM AkAza pratiSThita che, udlokamAM A pratiSThAnavidhi che, have pRthvInuM bAhalya pratipAdana kare che - * sUtra-2 thI 3ra : [2] bhagavapna / saudharma ane IzAna kalAmAM vimAna pRdInI jADAI keTalI kahI che gautama 27oo yojana paDI che. A pramANe badhe prazno karavA. sanakumAra ane mahendramAM ra6oo yojana, jahA ane lAMtakanI ra5oo yojana, mahAmuka ane sahadhyAmAM ra4oo yojanA Anata-pAkata ane AraNa-arcyuta kalpa yaoo yojana praveyaka vimAnanI pRthavI 2200 yojana ane anuttara vimAnanI pRnInI jADAI 1oo yojana che. [3ra8] bhagavat ! saudharma ane IzAna kalpomAM vimAno keTalA uMcA che? gautamAM pa00 yojana UMcA che. sanatakumAra ane mAddhamAM 6eo yojana, brA ane lAMtakamAM 200 yojana, mahAmuka ane samAramAM 800 yojana, anitAdi cAramAM 600 yojana che. bhagavanA jhaveyakavimAna keTalA uMcA che : 1ooo yojanA anuttara vimAnamAM 1100 yojana UMcAI che. ri9] bhagavat ! saudharma-detlna kalyomAM vimAno kayA Akare che? gautama vimAna be bheTa kahA - AvalikA praviSTa ane valikA bAhA temAM je AvalikA praviSTa che, te maNa bheda kahyA che - vRtta, sa, catustra. je AvalikA bAhya che, te vividha kAre kai che. e pramANe veyaka vimAna sudhI
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/vaimAha-2327 thI 332 133 kahevuM. anucropapAtika vimAno be bhede - vRtta ane svaya. [33] bhagavAna ! saudharma-IzAna kalyomAM vimAno keTalI laMbAI-pahoLAIthI ane keTalI pariNiI che ? gautama! vimAno bhede - saMkhyAta vistRta ane asaMkhyAta vistRta. jema narakamAM kaheluM tema cAva4 anuttaropAtika [te be bheda che) saMkhyAta vistRta ane asaMkhyAta vistRta. temAM je saMAtavistRta che, te jaMbudvIpa pramANa che ane je asaMkhyAta yojana vistAravALA che, te asaMkhyAta hajAra yojana vistAra ane paridhivALA che. bhagavanA saudharma-IzAnamAM vimAno keTalAM varNavALA kahyA che ? gautama ! pAMca vaNavALA che - kRSNa, nIla, lohita, hAlidra ane zeta. sanatakumAra ane mAhendramAM cAra varNavALA che - nIlA yAvatu zvetA brahAloka ane lAMtakamAM traNa varNavALA che - lohita yAvatuM zeta mahAzukra ane sahasAramAM be vaNavALA che - hAddhi ane zeta. anita-pANata, AraNa-TyutamAM zeta. jhaveyakavimAnonA varNa zveta che. anuttarAyapAtika vimAnono varNa dhamma zveta kahela che.. bhagavana! saudharma-IzAna kAmAM vimAnonI prabhA kevI che? gautamAM te vimAna nitya svayaMnI prabhANI prakAzamAna ane nitya uttotavALA che. cAvatuM anuttaropapAtika vimAna svayaMnI prabhAvI nityAloka ane nityodhotavALA kahayA che. bhagavanA saudharma-IzAna komAM vimAno kevI gaMdhavALA kahyA che ? gautama ! jema koI koThapuTAdi cAvatu gaMdhathI kahyA che, cAvatu tenAthI ISTataska tenI gaMdha che. anuttaravimAna sudhI A pramANe gaNavuM. bhagavana! saudharma-IzAna vimAno sparzathI kevA kahyA che ? jema koI Ajinaka, rU Adi badhAM sparza kahevA anuropapAtika vimAna sudhI tenAthI ISTatara sparza jANavo. bhagavana / saudharma-IzAna kahyuM vimAna keTalA moTA che ? gautamAM badhAM dvIpa-samudro maNe A jaMbUdvIpane jema koI deva e AlAvo kahevo cAvavuM che mAsa cAlato rahe, yAvatu keTalAMka vimAno sudhI na pahoMce yAvatu anuttaropapAtika vimAna, keTalAMka vimAnone pAra pAme che, keTalAMkano nathI pAmatA. bhagavAna ! saudharma-IzAna vimAno zenA banela kahyA che ? gautama ! sava ranamaya kahRAA che. temAM ghaNAM jIvo ane pudagalo utpanna thAya che - ave che, caya upacaya pAme che. te vimAno dravyArthika nayanI apekSAthI zAzvata che ane parza Adi payayionI apekSAe azAzvata che. A kathana anusaropAtika vimAno sudhI jANavuM bhagavana! saudharma-IzAnamAM devo kyAMthI AvIne upaje che ? upapata, sukAMti padanusAra jANavo - saMmUrchAimane choDIne bAkInA paMcendriya tici ane manuSyomAMthI AvIne utpanna thAya che. uttapAta yuckavi AlAvA mujaba 138 jIvAbhigamaupAMgasUtra * saTIkaanuvAda/3 anuttaropAtika sudhI kahevo. saudharma-IzAnamAM eka samayamAM keTalA devo upaje che ? gautama! jAnyathI eka ke be ke traNa ane utkRSTathI saMkhyAtA ke asaMkhyAtA utpanna thAya che. e pramANe sahasrara sudhI kahevuM. Anata Adi, raiveyaka ane anuttaramAM eka, be, traNa ke utkRSTathI saMkhyAtA utpanna thAya che. bhagavanA saudharma-IzAnamAMthI samaye-samaye eka-eka devano apahAra karAya to keTalA kALe te khAlI thaI zake ? gautama! he deva asaMkhyAta che. samaye-samaye apahAra karatA-karAtA asaMkhyAta [avasarpiNI] utsarpiNI sudhI apahAra karAya to paNa te khAlI thaI zake nahIM. sahasrara kalpa sudhI Ama kahetuM. AnatAda cAmAM paNa tema kahevuM. grIveyaka ane natama samaye samaye yAvata apahAra karatA keTalA kALe apahAra thAya? gautama! te asaMkhyAtA che, samayesamaye apahAra karAtA palyopamanA asaMkhyAta bhAga sudhI pahAra kare to paNa khAlI na thAya. bhagavanA saudharma-IzAna kalAmAM devonI zarIra avagAhanI keTalI moTI che ? gautama! zarIra be bhede kahyuM che. te A - bhavadhAraNIya ane uttarakriya. temAM je bhavadhAraNIya che ke jaghanyathI aMgulano asaMkhyAtabhAga ane utkRSTa sAta ranI [hAtha.) temAM je uttara aikriya che, te jaghanyathI aMgulano saMkhyAtamo bhAga ane utkRSTa eka lAkha yojana che. A pramANe AgaLa-AgaLanA kalpomAM eka-eka hAtha uMcAI ochI karatA cAvatu anuttaropapAtika devonI eka hAtha UMcAI rahe che. zaiveyako ane anuttara vimAnomAM mAtra bhavadhAraNIya zarIra hoya che, temane uttara vaizyi zarIra hotuM nathI. [33] bhagavat ! saudharma-IzAnamAM devonuM zarIra kayA saMghayaNe kahela che ? gautama! cha saMghayaNomAM eka paNa saMghayaNa hotuM nathI. kemake temanA zarIramAM hADakAM nathI, zirA nathI ke naso nathI, tethI temane saMghayaNa nathI. je pagala ISTa, kAMta yAvata maNAma hoya che, te temanA zarIramAM ekaThA thaIne tathArUpe pariName che. Ama anuttaropapAtika sudhI kahevuM. bhagavanI saudharma-Izani devonA zarIranuM saMsthAnuM kevuM kahela che ? gautama! be bhede - bhavadhAraNIya, uttaravaikriya. temAM je bhavadhAraNIya che te samacaturasya saMsthAne saMsthita che. temAM je uttara vaikriya che, te vividha saMsthAna saMsthita kahela che. cAvatu ayuta zaiveyaka ane anuttaravAsI vaikriyaka che. temanuM bhavadhAraNIya zarIra samacatustra saMsthAnavALuM che. uttara vaikriya zarIra teo karatAM nathI. 39] saudharma-IzAnanA devo kevA varganA kahI che? gItama! kanakavatuM lAla abhAvALA kahyA che. sanatakumAra ane mahendramAM kamaLanA parAga samAna gaura che. brahmalokanA deva bhInA mahuDAnA vaNavALA che. e pramANe veyaka sudhI kahevuM. anuropapAtika devo parama zeta varNavALA kakSA che.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3vimA-2/327 thI 332 bhagavan ! saudharma-IzAna kalpomAM devonA zarIro kevI gaMdhavALA kahyAM che ? gautama ! jema koI koSThapuTa Adi sugaMdhI dravyonI sugaMdhathI paNa cAvat maNAmatara gaMdhavALA kahyA che. Ama anuttaropapAtika sudhI kahevuM. saudharma-IzAnanA devono zarIrano kevo sparza che ? gautama! sthira rUpe mRdu, snigdha, sukumAla zarIra sparzavALA kahyA che. e pramANe yAvat anuttaropapAtika sudhI kahevuM. saudharma-IzAnanA devonA pudgalo kevA ucchvAsapaNe pariName che ? gautama ! je pudgalo ISTa, kAMta yAvat te ucchvAsapaNe pariName che. yAvat anuttaropAtika. e pramANe AhArapaNe paNa anuttaropAtika sudhI kahevuM. saudharma-IzAna devonI keTalI leyAo kahI che? gautama ! eka ja tejolezyA kahI che. sanakumAra ane mAhendramAM eka pAlezyA che. brahmalokamAM paNa pAlezyA che. bAkInAne eka zukalalezyA che. anuttaropAtikane eka paramakalalezyA che. 139 saudharma-IzAna devo zuM samyakdaSTi, mithyAdRSTi, samyakramithyA dRSTi che? traNe paNa hoya, yAvat aMtima traiveyaka devo sabhyaSTi paNa hoya, mithyASTi paNa hoya, sad-mithyA daSTi paNa hoya. anuttaropapAtika devo saddaSTi ja hoya, mithyASTi na hoya, sabhyamithyA dRSTi na hoya. saudharma-IzAna devo zuM jJAnI che ke ajJAnI ? baMne. traNa jJAna, traNa ajJAna niyamA yAvat traiveyaka. anuttaropayAtika devo jJAnI che, ajJAnI nathI, traNa jJAna niyamA hoya. traNa yoga-be upayoga badhAM devone anuttara sudhI kahevA. * vivecana-327 thI 332 : vRttimAM ghaNuM varNanAM sUtranA saMskRta rUpAMtara rUpa ja che, tethI sUtrArthamAM ame anuvAda karela bAbatonI ahIM yukti karI nathI. bhadaMta ! saudharma-IzAna kalpe pRthvInI jADAI keTalI che ? 2700 yojana. e rIte bAkInA sUtro sUtrArtha mujaba jANavA. have vimAnanA uccatva parimANane pratipAdita karavA kahe che - ahIM vimAnane - mahAnagara kalpI, tenI upara vanakhaMDa, prAkAra, prAsAdAdi kalpavA. A sUtra vaDe prAsAdAnI apekSAe uccatva kahe che. bhadaMta ! saudharma-IzAna kalpe vimAna keTalA uMcA kahyA che ? gautama ! 500 yojana, kema mUla prAsAdAdinuM temAM 500 yojana uccatva pramANa che. e rIte bAkInA sUtro. badhe ja vimAnonuM bAhalsa ane uccatvanA saMyogathI 3200 yojana. kahyuM che - pahelA kalpe pRthvInuM bAhalsa 2700 yojana che. bAkInAmAM 100-100nI hAni thAya che. bAkInA eTale be-be-be ane cAra kalpa samajavA. vimAnomAM AdhanI uMcAI 500 che. pachInA be-be-be ane cAramAM 100-100nI vRddhi samajavI. - 4 - have saMsthAna nirUpaNArthe kahe che - bhadaMta ! saudharma-IzAna kalpanA vimAno jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 kyA AkAre che ? gautama ! vimAna be prakAre che - AvalikA praviSTa ane AvalikA bAhya. AvalikA praviSTa - pUrvAdi cAre dizAmAM zreNIthI rahela te. athavA AMgaNa dezamAM phUlanA DhagalA jevA. tethI viprakIrNa te AvalikA bAhya. tene 'puSpAvakIrNa' kahe che. teno madhyavartI vimAnendra dakSiNa, pazcima, uttaramAM hoya paNa pUrva dizAmAM na hoya. 140 AvalikA praviSTa traNa bhede - vRtta, Rsa, caturasa. te pratyeka prastaTe vimAnendranI pUrva-dakSiNa-pazcima-uttara, cAre dizAmAM zreNIrUpe rahela che. vimAnendraka badhAM vRtta, tenI pAse cAre dizAmAM tryasa, pachI cAre dizAmAM caturasa, pachI vRtta e rIte AvalikA hoya. AvalikA bAhya, te vividha AkAre hoya che, jevA ke baMdhAvarta, svastika, khaDga ItyAdi. A badhuM traiveyaka sudhI che. anuttaramAM sarvArthasiddha vRtta, bAkInA Asa. have vimAnanA laMbAI-pahoLAI, paridhi kahe che bhadaMta ! saudharma ane IzAna vimAnonI laMbAI-pahoLAI, paridhi keTalI che ? gautama ! vimAna be prakAre che - saMkhyAta vistRta ane asaMkhyAta vistRta. bAkI sUtrArtha mujaba jANavuM. have varNa pratipAdanArthe kahe che - bhadaMta ! saudharma-IzAna kalpe vimAnonA = keTalA varSoM kahyA che ? gautama ! pAMca varNa - kRSNa, nIla ItyAdi. bAkI sUtrArtha mujaba jANavuM. have prabhA pratipAdanArthe kahe che - bhadaMta ! saudharma ane IzAna vimAnonI kevI prabhA kahelI che ? gautama ! nitya moja - darzana, dRzyamAnatA jemAM che te nityAloka. nityAloka kaI rIte ? e hetudvAra vaDe vizeSa kahe che - nityodhotAni. je kAraNathI satata dIpyamAnatA che, tethI nityAloka. A satata udhotamAnatA parasApekSA paNa saMbhave che, jema merunA sphaTika kAMDanI sUryanA kiraNonA saMparkathI udhotamAnatA che. - X - have gaMdha pratipAdanArthe kahe che - bhadaMta ! saudharmaIzAna kalpe vimAnanI kevI gaMdha che ? gautama ! jema koI koSTapuTa, saMpapuTa, damanakapuTa, kuMkumapuTa, caMdanapuTa, usIrapuTa, maruvApuTa, jAIpuTa ItyAdi, vAyu vahe tyAre, bhAMgatA-kuTatA-uDADatAvikheratA paribhogAdi karatA, saMharAtA te udAra, manojJa, manahara, dhrANa ane manane sukhakara cotaraphathI gaMdha nIkaLe che. zuM tevI gaMdha hoya ? nA, A artha saMgata nathI. te vimAno tenA karatAM ISTatara, kAMtatara, manojJatara, maNAmatara gaMdhavALA kahyA che. have sparza pratipAdanArthe kahe che bhadaMta ! saudharma-IzAna vimAnono sparza kevo che ? gautama! sUtrArtha mujaba jANavuM. have moTAI pratipAdanArthe kahe che - saudharma IzAna kalpe vimAno keTalA moTA -- pramANamAM kahela che ? gautama ! jaMbudvIpa nAme dvIpa, sarve dvIpa-samudromAM saciMtara, sauthI laghu, vRtta-telanA pUDalA saMsthAne rahela, vRtta-puSkarakarNikA AkAre rahela, vRttapratipUrNacaMdra AkAre rahela, eka lAkha yojana lAMbo-pahoLo ItyAdi. koI maharSika
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaiimAha-2327 thI 332 141 cAvatuM mahAnubhAga deva, traNa capaTI vagADe teTalA samayamAM atui ati sToka kALamAM, paripUrNa jaMbUvIpane 21-vakhata pradakSiNAthI paribhramaNa karI, jaldI pAcho Ave. te deva pUrvadaSTAMtAnusAra atizAyI, varita, capala, caMDa, zIgha, udbhUtAdi deva gatithI jatAM eka divasa, be divasa yAvatu cha mAsa cAlatA keTalAMka vimAno pAra kare, keTalAMka vimAna pAra na kare. eTalA moTA A vimAno che, anuttara sudhI A kahevuM. - X - X - te vimAnomAM ghaNAM jIvo ane pudgalo jAya che, utpanna thAya che. tathA caya pAme che - upacaya pAme che. chellA be vizeSaNa pagalAzrIta che. kemake pagalone ja caya-upayaya dharma hoya che. dravyApaNe zAzvata, paryAyApaNe azAzvata che. bhadaMta! saudharma-IzAna kapamAM devo kaI yonithI AvIne utpanna thAya che ? zuM nairayikAdimAMthI ? prajJApanA sUtranA chaThThA vyutkrAMtipadamAM che tema ahIM kahevuM. have eka samaye keTalA upaje che ? tenA nirUpaNArthe kahe che - saudharmaIzAnamAM devo eka samaye keTalA upaje che ? jaghanyathI eka, be ke traNa ItyAdi sUtrArtha mujaba jANavuM. have kALathI apahAranuM parimANa kahe che - bhadaMta ! saudharma-IzAna kaye devone samaye-samaye ekaika devano apahAra karatA keTalA kALe khAlI thAya ? sUtrArtha mujaba jANavuM. vizeSa A - A praznottara klAnA mAtra pariNAma avadhAraNArthe kahela che, bAkI kyAreya koIe apahAra karela nathI. have zarIra avagAhanAnuM mAna pratipAdana karavA kahe che - badata! saudharmaIzAna ko devonA zarIranI moTI avagAhanA keTalI che ? badhuM sUtrArtha mujaba jANavuM. have saMghayaNane AzrIne kahe che - saudharma IzAna kalpe devonA zarIronA saMghayaNa kevA che ? gautamAM temane saMghayaNa ja nathI. saMghayaNa asthicanAtmakavathI hoya che. devone asthi Adino asaMbhava che. bAkI sagAIvata. dhe saMsthAnA pratipAdanArthe kahe che - temanA zarIra be prakAranA che - bhavadhAraNIya, uttavaikriya ItyAdi sUgArNavatuM. have varNa pratipAdanArthe kahe che - saudharma-IzAna ka devonA zarIrano varNa kevo che ? tapelA kanakanI tvacA jevI kta chAyAvALo. e rIte zeSazuga kahevuM. have gaMdha pratipAdanArthe kahe che - koThapuTa ItyAdi vimAnanI jema kahevuM. anuttaropapAtika sudhI Ama ja che. have sparza pratipAdanArthe kahe che - saudharma-IzAna kaye devonA zarIro kevA sparzavALA che ? sthira, manuSyonI jema vizarA, bhAvavALA nahIM, mRdu-kaThina, nimpa-rakSa nahIM, sukumAra-karkaza nahIM. A pramANe anuttaropapAtika sudhI kahevuM. - have ucchavAsa pratipAdanArthe kahe che - saudharma-IzAnanA devone kevA pudgalo upavAsa rUpe pariName che ? ISTa, kAMta, priya, manojJAdi. A pramANe AhAra sUga paNa 142 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 kahevuM. have lesyA pratipAdanArthe kahe che - saudharma-IzAnane devone kaI lezyA che ? eka tejolesyA. A prAcuryatAthI kahyuM paNa kathaMcita tavAvidha dravyanA saMparkathI bIjI paNa leyA yathAsaMbhava jANavI, bAkI sUkAryavatu jANavuM. - X - X - have darzananI vicAraNA kare che - saudharmathI veyakanA devo sudhI samyadRSTi, mithyAdeSTi, samyagumithyAdeSTi traNe hoI zake. anutaropapAtiko samyaSTi ja hoya. have jJAna-ajJAna vicAraNA - saudharmakatAthI raiveyaka sudhInA devo jJAnI ke ajJAnI hoI zake che. temAM je jJAnI che, te niyamA traNa jJAnavALA- Abhitibodhika, zruta ane avadhi - hoya che. je ajJAnI, te niyamA traNa ajJAnayukta hoya che. jemake - matiajJAnI, zrutajJAnI, virbhAgajJAnI. paNa anutaropAtiko jJAnI ja hoya. bAkI pATha siddha che. have avadhioga parimANa pratipAdanArthe kahe che - * sUtra-333 thI 336 : [33] saudharma-IzAna kalAnA deva avadhijJAna dvArA keTalA mane jANe che . jue che ? gautama! jaghanyathI aMgulano asaMkhyAta bhAga, utkRSTathI nIce yAva4 ranapabhA pRthvI sudhI, uddhamAM potAnA vimAna sudhI, tichuM yAvat asaMkhya dvIpa samadrane jANe che - jue che. tenI traNa gAthA [33] zaka ane IzAna pahelI narakanA caramAMta sudhI, sanatakumAra ane mAhendra bIjI sudhI, brahma ane lAMtaka devo trIjI sudhI, zuka ane sahastrAra devo cothI sudhI... [35] nata-prAmata kakSAnA devo pAMcamI naska sudhI, te pramANe ja AraNa-cATyutanA avadhijJAnathI jue che. [33] nIcalI ane madhyama zaiveyakanA devo chaThThI naska sudhI, uparanI jhaveyakanA devo sAtamI naska pRthvI sudhI jue che. anuttaranA devo saMpUrNa lokanAlIne jue che. * vivecana-333 thI 336 : bhadetA saudharma-IzAnanA devo keTalA kSetrane avadhijJAna vaDe jANe che ane darzana vaDe jue che ? gautama ! jaghanyathI aMgulano asaMkhyAta bhAga. (zaMkA] gulano asaMkhyAta bhAga mAtra kSetra parimita avadhi sarvajaghanya kahevAya. ATaluM avadhijJAna tiryaMca, manuSyone ja hoya. bIjAne nahIM. * x * to pachI ahIM sarva jaghanya kema kahyuM? saudharmAdi devone pArabhAvika evuM upapAtakALe ATaluM avadhi saMbhave che. mATe doSa nathI. A vAta jinabhadragaNi kSamA zramaNe paNa kahI che. prajJApanAnA avadhipadamAM paNa kahyuM che - utkRSTathI nIce cAvatu A ratanaprabhA pRthvInA nIcenA caramAMta sudhI. tichuM cAvatu asaMkhyAta dvIpa-samudraudarva yAvat potAnA vimAnonA stUpa, dhvajAdi sudhI, jue che ane jANe che. e pramANe sanakumAra
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3/vaimAha-2333 thI 336 143 AdimAM jANavuM. mAtra trIjA-cothA klAvALA bIjI naka sudhI, pAMcamAM-chaTTAvALA bIjA naraka sudhI ItyAdi jANavuM. anuttaropapAtika devo keTalA kSetrane avadhi vaDe jANe ane jue ? gautama ! paripUrNa cauda rAjalokarUpa lokanADIne jue ane jANe che. A aMge vRttikArazrIe traNa gAthA paNa noMdhI che. he samuThThAta pratipAdanArthe kahe che - sUtra-338 - bhagavanA saudharma-IzAna devone keTalA samuThThAta kahyA che ? gautama ! pAMca samughAto kahyA che - vedanA samudraghAta, kapAyao, mAraNAMtika, vaikriyao, taiksa samughAta. e pramANe ayyata sudhI kahevuM. naiveyakamAM pahelAM traNa samuddhAta kahyA. saudharma-IzAnanA devo kevI bhukha-tarasane anubhavo vicare che ? gautama ! koI ja bhukha-tarasane anubhavatA vicaratA nathI. anuttaropapAtika sudhI Ama jANavuM. bhagavana ! saudharma-dzana konA devo eka rUpa vikavaNA karavA samartha che athavA ghaNAM rUpo vikuvAne samartha che? baMne rUpo vikavavA samartha che. ekanI vikuvA karatA teo ekendriya cAvatu paMcendriyarUpo vikuI zake che. baharUponI vikavaNA karatA teo ghaNAM badhAM ekendriyo yAvatu paMcendriyo ponI vimukta karI zake che. teo saMkhyAta ke asaMkhyAta sadaMza ke asadeza, saMbaddha ke asaMbaddha rUpo vikutuM che. vikuvIne potAnI IcchAnusAra kArya kare che. AvuM Apyuta sudhI jANavuM. vecaka ane anuttaropAtika devo zuM eka pa vikuvavAne samartha che ke aneka rUpo vikatAne samartha che? gautama! teo eka ke anekarUpa vikavavA samartha che. paNa saMpAtithI temaNe kadI rUpa vikuvya nathI, vikRvatA nathI, vikuvaze nahIM. saudharma-izAna deve keza zAtA-sukhane anubhavatA vicare che ? gautama manojJa zabda cAvata manojJa ane anubhave che. raiveyaka sudhI Ama jaNAtuM. anuttaropapAtika devo anuttara zabdo yAvatuM spati anubhave che. saudharma-IzAnanA devone kevI addhi kahI che? gautama! teo mahahidraka, mahAdhutika yAvata mahAnubhAga Rddhi yukta che. te ayyata sudhI kahevuM. veyaka ane anuttara devo sarve maharvika rAvata sarve mahAnubhAga che. tyAM koI Indra nathI yAvata badhAM ahamiMdra nAmaka devagaNo te AyuSyamAna zramaNa ! kahelA che. * vivecana-337 : saudharma-IzAnanA devo pAMca samudyAtavALA che - vedanA samuThThAta, kapAyasamuThThAta, vaikiya samuThThAta, taijasa samuThThAta. tenuM svarUpa vividha pratipattimAM 144 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 kahela che. bAkInA be samudyAta teone na hoya. kemake AhAkalabdhi ane kevalitvano abhAva che. A pramANe amyutaka5 sudhI kahevuM. gautama ! zaiveyaka devone pAMca samuddAta kahyA che. A pAMce paNa temanuM sAmarthya batAvya, kartavyatA temAM traNanI ja che. vaikriya ane taijasa samudgAtathI kadI samavahata thayA nathI, thatAM nathI, thaze paNa nahIM. kemake prayojanano abhAva che. devo bhukha-tarasa anubhavatA kadI vicaratA nathI. devo ekarUpa ke anekarUpa vikrvavAne samartha che, te viSayamAM sUsAthe mujaba badhuM jANavuM. vizeSa A - pRtharvatva eTale ghaNAM. sadaiza-sajAtIya, sardeza-vijAtIya, saMbaddha-AmAsama, asaMbaddha-AmapadezothI pRthaka, ItyAdi * x * zaiveyakanA devo paNa ekatva ke pRthakatvanI vikrvaNA karavA samartha che. paNa sAkSAta kadI vikRNA karI nathI - karatA nathI - karaze nahIM. devonuM sAtA saukhya - sAtalI - AhAdarUpa saukhya, tene anubhavatA vivAre che ? manojJa zabda-rUpa-gaMdha-rasa-sparzarUpa sAtA saue anubhavatA vicare che. paraMtu temAM anutaravAsI devo che, te anuttara zabdAdi saukhya anubhave che. have Rddhi pratipAdanArthe kahe che - A devo mahaddhika yAvatuM mahAnubhAga RddhivALA che. have vibhUSApatipAdanA * sUtra-338 thI 340 - [338] saudharma-IzAnanA devo vibhUSAthI kevA kahyA che? gautama! devo be prakAre che - vaikriya zarIravALA ane vaikriya zarIravALA. temAM je te vaikriya zarIravALA che, teo hAra virAjita vakSasthaLavALA yAvatu daze dizAone udhotIta karatA, prabhAsatA yAvatu pratirUpa che. temAM je te vaikriya zarIravALA che, teo AbharaNa-vastra rahita, svAbhAvika vibhUSAvALA che. bhagavana! saudharma-IzAna kAmAM devIo kevI vibhUSAvALI che ? gautama! devIo be prakAre che - saikriya zarIravALI ane avaicizarIravALA. temAM je vaikiya zarIravALI che, teo suvarNanA AbhUSaNonA zabdo ane pravara vastrone paherelI che. teNI badhI caMdrAnanA, caMdravilAsInI, caMdraDha samAna kapALavALI, zRMgAranA ghara jevI, suMdara vezavALI, saMgata yAvata pAsAdIya yAvatu pratirUpa che. temAM je avaikica zarIravALI che, teo AbharaNa ane vastra rahita, bhAvika vibhUSAvALI kahelI che. bAkInA komAM devo che, devIo nathI. A pramANe Apyuta kA sudhI kahevuM. . * zaiveyaka devonI vibhUSA kevI che ? gautama! teo AbharaNa ane vastra vibhUSA rahita che. tyAM devI na kahevI. svAbhAvika vibhUSAvALa kahevA. e pramANe anuttaranA devo kahevA. [33] saudharma-IzAnamAM devo kevA kAmabhogone anubhavatA vicare che ? gautama ISTa zabda, ISTa rUpa yAvatu ITa parza. e rIte vecaka sudhI kahevuM
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3dvimA-2/338 thI 340 14pa anuttaropapAtika devo anuttara zabda yAvatu anuttara ane anubhave che. [34] badhAM vaimAnikonI sthiti kahevI. devapaNAthI cyavIne anaMtara je jyAM jAya che, te kahevuM. * vivecana-338 thI 34o : bhagavana! saudharma-IzAna kalpanA devonA zarIranI kevI vibhUSA kahelI che ? gautama! zarIra be bhede che. te A rIte - bhavadhAraNIya ane uttavaikriya. temAM je bhavadhAraNIya che. te AbharaNa, vara hita svAbhAvika vibhUSAvALA kahyAM che. temanI vibhuSA aupAdhikI nathI. teomAM je uttavaicirUpa zarIro che, te hAra Adi AbhUSaNayukta che. A pramANe devIomAM paNa che. vizeSa A - te devIo nUpurAdi nirdoSathI yukta, ghugharIvALA vastro Adi paherelI che. caMdrAnanA yAvatu abhirUpanI vyAkhyA pUrvavat jANavuM. devonI zarIravibhUSA azrutakA sudhI kahevI. devIo sanakumArAdimAM hotI nathI. tethI temanA sUtro na kahevA. zaiveyaka ane anusaropapAtika devone svAbhAvika vibhUSA ja hoya. dhe kAmabhogapratipAdanArthe kahe che - saudharma-IzAna ko devo kevA kAmabhogone anubhavatA, pratyekane vedatA rahe che ? gautama ! ISTa zabdAdi pAMcane anubhavatA rahe che. - 4 - have sthiti pratipAdanArthe kahe che - saudharmaka devonI keTalA kALanI sthiti kahI che? jaghanya eka palyopama, ukarSathI be sAgaropama. IzAnamAM jaghanyathI sAtireka eka palyopama, ukANathI sAtireka be sAgaropama che. sanakumAranI jaghanya be sAgaropama ane utkRSTa sAta sAgaropama che. mAhenI jaghanya sAtireka be sAgaropama ane utkRSTa sAtireka sAta sAgaropama, brahmalokamAM jaghanya sAta sAgaropama ane utkRSTa daza sAgaropama. lAMtakamAM jaghanya daza sAgaropama ane utkRSTa cauda sAgaropama. mahAzukamAM jaghanya cauda sAgaropamAM ane utkRSTa sattara sAgaropama. sahasAramAM jaghanya sattara sAgaropama, utkRSTa aDhAra. Anatakaze jaghanya aDhAra sAgaropama, utkRSTa ogaNasa. prANatako jaghanya ogaNIsa sAgaropama, utkRSTa vIza. AraNa kalo jaghanya vIza sAgaropama, utkRSTa cokavIza. ayyata kalo jaghanya ekavIza sAgaropama, kASTa bAvIza. e rIte nave veyakamAM eka-eka sAgaropama vadhAratA uparItana-uparItana veyakamAM jaghanyathI nIza sAgaropama ane utkRSTathI ekajhIza. vijaya-vaijayaMta-jayaMta-aparAjita e cAra anuttaramAM jaghanyathI 31-sAgaropama ane utkRSTa tetrIza. sarvArthasiddha mahAvimAne jaghanyotkRSTa-33. - have udvartatA kahe che - saudharmaka devo anaMtara avIne kyAM jAya che ? kyAM utpanna thAya che ? zuM nairayikamAM jAya ke yAvatu devomAM jAya ? prajJApanA sUganI [19/10]. 146 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 vyutkrAMti padamAM kahyA mujaba kahevuM. teno saMkSepArtha ahIM batAve che ke - bAdara paryApta pRthvI-apa-vanaspatimAM, paryApta garbha-vyutkrAMtika tirya, paMcendriya ane manuSyomAM ke je saMkhyAta vayikavALA hoya. A pramANe IzAnadevo paNa jANavA. sanakumArathI sahasAra paryantanA devo cyavIne saMkhyAtavaSaya paryApta garbhaja tiryaMca paMcendriya ane manuSyomAM upaje, paNa ekendriyomAM nahIM. AnatathI anuttara sudhInA devo avIne yazokta manuSyomAM ja upaje paNa tiryaMca paMcendriyomAM upajatA nathI. * sUtra-341 - bhagavad ! saudharma-IzAnakomAM badhAM prANa, badhAM bhUta, badhAM jIva, badhAM sava, pRvIkAyika rUpe, devarUpe, devIrUpe, Asana-zayanabhaDopakaraNa rUpe pUrve utpanna thayA che ? hA, gautama! anekavAra ke anaMtavAra utpanna thayA che. bAkInA kalpomAM Ama ja kahevuM. paNa devIpaNe utpanna thavAnuM na kahevuM. naiveyaka vimAno sudhI Ama kahevuM. anuttaropAtika vimAnomAM pUrvavata kahevuM paNa devA ke devIrUpe utpanna thayA tema na kahevuM. * * * devonuM kathana pUruM thayuM. * vivecana-341 - bhadata ! saudharmakalAmAM bIza lAkha vimAnomAM pratyeka vimAnamAM sarve prANa Adi prAna - vikasendriya jIvo, pUta - vanaspatikAyiko, nIva - paMcendriyo sattva - bAkInA. pRthvIpaNe, devapaNe, devIpaNe ahIM keTalIka pratomAM "teukAyikapaNe" evo pATha paNa che. te samyaka jaNAto nathI, kemake temAM tejaskAyano asaMbhava che. mAsana - siMhAsana, zayana - palaMga, saMna - prAsAdAdinA TekA mATe. MUSEAtraupavAra - hAra, addhahAra, kuMDalAdi. A badhAM kSe pUrve utpanna thayela che. he gautama ! anekavAra athavA anaMtavAra. sAMvyavahArika zazi aMtargatu jIva vaDe sarvasthAne prAyaH anaMtavAra upajayA. bAkInA kalpo mATenI vRtti, sUtrArtha pramANe ja che. anuttaramAM devatvano pratiSedha karyo, kemake vijayAdi cAramAM utkRSTathI paNa be vakhata ane savacisiddha mahAvimAnamAM eka ja vakhata gamana saMbhave che. pachI avazya manuSyabhava pAmIne mukti pAme che. devIpaNe utpAda tyAM asaMbhava che. have caturvidha jIvonI bhavasthiti - kAyasthiti. * sUtra-342,343 : [34] bhagavana nairasikonI keTalI kAla sthiti kahI che? gautama! jaghanyathI 10,000 varSa, utkRSTa mIza sAgaropama. e rIte badhAM mATe prazna karavo. tiryaMca yonikonI jaghanya aMtamuhUrta ane utkRSTa traNa palyopama. e rIte ja manuSyonI che. devonI sthiti nATakava4 jANavI. deva ane nAskonI je sthiti che, te ja teonI saMciThThaNA-kAyasthiti che. tiryaconikonI jaghanyathI tamuhUrta ane utkRSTathI vanaspatikALa. bhagavana ! manuSya manuSa ye keTalo kALa rahe? gautama jaghanyathI aMtamahad ane
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaiimAha-2342,343 143 ukRSTathI pUrvakoTi pRthakava adhika traNa palyopama. nairayika, manuSya, devonuM aMtara jaghanya aMtamuhUrva ane utkRSTa vanaspatikALa. viciyonikonuM aMtara jaghanya aMtamuhUrva ane utkRSTa sAdhika zata sAgaropama pRthakad. [34] bhagavana ! A nairayika cAvata devomAM koNa konAthI lAdi che ? sauthI thoDAM manuSyo, nairayiko asaMkhyAtapaNA, devo asaMkhyAtagaNA, tico anaMtaguNa che. te A cAra bhede saMsArI jIvo kahA. * vivecana-342,343 : nairayikonI jaghanya sthiti 10,000 varSa, ratnapabhA nAthvInA pahelA prastaranI apekSAe kahyuM. utkRSTa tetrIza sAgaropama sAtamI naraka apekSAo che. ticiyonikomAM jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa traNa palyopama devaku AdinI apekSAe jANavuM. A pramANe manuSyomAM paNa jANavuM. devone jaghanyathI 10,000 varSa, bhavanapati ane vyaMtarone AzrIne jANavuM. utkRSTa 33 sAgaropama che te vijayAdi anuttarane AzrIne jANavuM. bhadaMta! nairayiko kALathI keTalo kALa rahe ? gautama ! je temanI bhavasthiti che, te ja temanI saMciTTaNAkAya sthiti che. kemake nairayikone vyavadhAna vinA pharI nairayikamAM utpAdano abhAva che. kemake evuM vacana che ke - nairayika nairayikamAM upajatA nathI. - tiryaMcayonika - gautama ! jaghanyathI aMtarmahatuM. tyArapachI marIne manuSyAdimAM upaje. utkRSTathI anaMtakALa. kemake vanaspatikAyikamAM anaMtakALa avasthAna che. te anaMtakALanuM nirUpaNa kare che - anaMtI utsarpiNI avasarpiNIo kALathI, phonathI anaMtaloka ane asaMkhyAta pula parAvarta pramANa. A pudgala parAvatuM AvalikAnA asaMkhyAtamAM bhAgamAM jeTalA samaya che, te jANavuM. manuSya - jaghanya aMtarmahatuM. pachI marIne tiryaMcAdimAM upaje. utkRSTa traNa palyopama pUrvakoTi pRthakava adhika. te mahAvidehAdimAM sAta manuSyabhava pUrvakoTi Ayuno ane AThamo bhava devakuTa AdimAM jANavo. devonI nairayikavata ja bhavasthiti, te ja kAya sthiti che. devo paNa marIne pharIthI anaMtara bhave devarUpe utpanna na thAya. kemake "deva, devamAM upaje" te vacana che. dhe aMtaranI vicAraNA karatA kahe che - bhadaMta ! nairayikanuM pAMtara - nairayikavathI paribhraSTa thaI pharI nairayikapaNAnI prAptinA pAMtarAla keTalo kALa hoya che ? - bhagavaMte kahyuM - jaghanyathI aMtarmuhUd, kaI rIte ? te kahe che - narakathI udvartana manuSyabhava ke tiryabhavamAM aMtarmuharta rahIne karI nakamAM utpanna thavAthI. temAM manuSyabhavamAM A bhAvanA - koI nakathI udvartI garbhaja manuSyapaNe 148 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 upajIne badhI patio vaDe paryApta, viziSTa saMjJAyukta, vaikriyalabdhimAna thaIne, rAjyAdino AkAMkSI, paracakano upadrava sAMbhalIne ravazaktinA prabhAvathI caturaMga sainya vikajvani ane saMgrAma karato mahAraudradhyAnane pAmIne garbhAvasthAmAM ja kALa kare, kALa karIne pharI narakamAM upaje te aMtarmuhad. tiryaMca bhavamAM nakazI udvartIne garbhaja evA taMdula matsyapaNe utpanna thaI mahAraudradhyAnathI aMtarmuharta jIvIne karI nakamAM janme. utkRSTathI anaMtakALa. te anaMtakALa paraMparA thakI vanaspatimAM utpAda jANavo. tethI vanaspatikALa kahyo. te pUrve kahela che. tiryaMcayonimAM - jaghanyathI aMtarmahatuM. koI tiryapaNe marI, manuSyabhavamAM aMtamuhUrta rahI, pharI tiryacapaNe utpanna thanAra jANavA. utkRSTa sAtireka sAgaropama zata pRthakatva. te niraMtarapaNe deva-nAraka-manuSya bhavabhramaNa thakI jANavuM. * * * have manuSya viSayasUtra temAM - jaghanyathI aMtarmuhUrta. te manuSya bhavathI udvartI, tiryacabhavamAM aMtarmuhUrta rahIne, pharI manuSyapaNe upaje. utkRSTa anaMtakALa. te anaMtakALa, prANukta vanaspatikALa. devaviSayaka sUtra - jaghanyathI aMtarmuharta koI jIva deva bhavanI vIne, garbhaja manuSyapaNe upaje. pachI badhI pati vaDe paryApta thAya. viziSTa saMjJAyukta hoya. tathAvidha zramaNa ke zramaNopAsakanI pAse dhArmika Aryavacana sAMbhaLI, dharmadhyAnane NAto evo garbhamAM ja marIne devomAM utpanna thAya. te apekSAe jaghanya aMtara aMtarmuhUrta ane utkRSTa aMtara vanaspatikALa jANavuM. have alAbahatva - gautama! sauthI thoDAM manuSyo che. kemake teo zreNInA asaMkhyaya bhAgavarnA AkAzapadezonI rAzi pramANa che. temanAthI nairayika asaMkhyAtaguNa che, kemake te aMgula mAtra kSetranI pradezarAtinA prathama vargamULane bIjA vargamULathI guNita karavAthI jeTalI pradezarAzi thAya che, teTalA pramANavALI zreNImAM jeTalAM AkAzapadeza thAya che, teTalA nairayiko che. tairayikoyI deva asaMkhyAtapaNAM che. kemake mahAdaMDakamAM vyaMtara ane jyotiSadeva nArakIothI asaMkhyAta gaNAM kahyAM che. devothI tiryaMca anaMtaguNa che. kemake vanaspatijIva anaMtAnaMta che. muni dIparatnasAgare karela-pratipatti-3no TIkAsahitano anuvAda pUrNa
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4-344 149 15o jIvAbhigamaupAMgasUtra * saTIkaanuvAda/3 & pratipatti-4-"paMcavidhA" che. --X --X --X --X - che e pramANe caturvidhA pratipati kahI, have paMcavidhA kahe che- * sUga-344 - temAM o ema kahe che. saMsAra samApaka jIvo pAMca prakAranA che, teo A pramANe kahe che - [jIvo pAMca bhede che] ekendriya, beIdriya, veIndriya, caurindriya, paMcendriya. te endriyo keTalA bheTe che be bheTa - paryAddhiA ane apayatiA. e pramANe paMcendriyo sudhI bababe bhedo kahevA. bhagavanA ekendriyanI keTalI kALa sthiti kahI che? gautama ! jaghanyathI aMtamahad utkRSTathI 2,000 varSa. beIndriyanI jaghanya aMtarmahatta, utkRSTa bAra varSa. e rIte veindriyanI rAzidina caurindriyanI cha mAsa. paMcendriyanI jaghanya aMtamuhUrva ane utkRSTa teNa sAgaropama che. apacati ekendriyanI keTalo kALa sthiti kahI che gautama ! jaghanya aMtamuhUd, utkRSTa paNa aMtamuhUrta. A pramANe badhAM apayatonI sthiti kahevI. payakti ekendriyathI paMcendriyanI pRcchA - jaghanyathI aMtamuhUrta utkRSTa aMtamuhUrta dhUna 2,000 varSa. A rIte badhAM payatonI utkRSTa sthiti aMtamuhUrta jUna kahevI. bhagavanaekendriya, ekendriyarUpe keTalo kALa rahe che gItamAM jaghanya aMtamuhad, utkRSTa vanaspatikALa. bhagavana / beIndriya, beIndriyarUpe keTalo kALa hoya ? jaghanya tamuhUd, utkRSTa saMkhyAta kALa cAva4 caurindriya. bhagavana / paMcenidraya, paMcenidrayapaNe keTalo kALa rahe gautamAM jaghanya aMtamuhUrta utkRSTa sAtireka hAra sAgaropama. bhagavAna ! apati ekendriya, te pe keTalo samaya sudhI rahe che ? gautama! jAnyathI aMtamuhUrta, utkRSTathI paNa aMtamuhUrta yAva4 apati paMcendriya. bhagavA payata ekedriya, te ja rUpe keTalo samaya sudhI rahe gautama ! jaghanyathI aMtamuhUrta, utkRSTI saMkhyAta hajAra varSa. e pramANe beIdriya paNa kahevA. viroSa e - ahIM saMkhyAta varSa kahevA. teIndriya? saMkhyAta rAtridina. caurijyi saMkhyAta mAsa rahe. pati paMcendriya sAdhika sAgaropamazata pRthakad - bhAvanA ekendriyonuM aMtara keTalA kALanuM che? gautama ! jaghanyathI aMtamuhUrva ane utkRSTa saMkhyAta vaSadhika be hajAra sAgaropama. beIndriyanuM aMtara kALathI keTaluM hoya gautama ! jaghanyathI aMtamuhUd, utkRSTa vanaspatikALa A pramANe teIndriya, caurindriya, paMcendriyanuM, apati-patA kahevA * vivecana-344 - temAM jeo ema kahe che - saMsArI jIvo pAMca bhede che teo A pramANe kahe che - ekendriyothI paMcendriyo. di saMItyAdi pAMya payaMti paryApta sUtro che. * x * aparyAptaka vALA pAMca sthiti sujho pATha siddha che. vizeSa e - jaghanya aMtamuhUrta karatAM utkRSTa aMtarmuhUrta moTuM jANavuM. paryAptanA pAMca sthitimUgo supratIta che. mAtra utkRSTa 22,000 varSa aMtarmuhadjUna. have kAyasthiti pratipAdanA - ekeya, jaghanyathI aMtarmahatuM. pachI marIne beIndriyAdimAM upaje che. utkRSTathI anaMtakALa * vanaspatikALa. * x * te pUrve kahela che. be-traNa-cAra Indriya sUtramAM saMkhyAtakALa-saMcAta hajAra varSa. paMcendriya sukhamAM sAtireka sAgaropamasama. tenairayika, tiryayapaMcendriya, manuSya, deva bhavabhramaNathI jANavuM. ekendriya apayaktiAno jaghanya ane utkRSTathI aMtamuhafkALa kemake apayatilabdhino ATalo kALa pramANa che. A pramANe bAkInA cAra apayartika sUtro kahevA. ekendri paryAptaka sUtramAM saMkhyAta hajAra varSo. ekendriyomAM pRthvIkAyanI utkRSTa bhavasthiti 22,000 varSa, akAyanI 9ooo varSa, teukAyanI kaNa ahorAka, vAyukAyanI 3ooo varSa, vanaspatikAyanI 10,000 varSa che. tethI niraMtara keTalAMka paryApta bhavone joDavAthI saMkhyAta hajAra varSa ghaTita thAya che. beIndriya patimAM utkRSTa saMkhyAta varSa kAyasthiti kemake beIndriyanI utkRSTa bhavasthiti bAra varSanI che, keTalAMka niraMtara pati bhavo neDavAmI saMgAta varSa ja prApta thAya. teIndriya pati sugamAM saMkhyAta ahorAtra kAyasthiti che. bhavasthiti 49 divasa che, keTalAMka niraMtara bhavonI saMkalanAthI saMgeya ahorama thAya. caurindriyamAM saMkhyAta mAsa kAyasthiti che, bhavasthiti utkaTa cha mAsa, zeSa pUrvavatu. ekendriyono aMtakALa jaghanya aMtamuhUrta. te ekendriyathI nIkaLI dvIndriyAdimAM aMtamuharta rahI pharI ekendriyamAM utpanna thavAnI apekSA che. utkRSTasaMkhyaya varSa adhika be hajAra sAgaropama. trasakAyanI kAyasthiti jeTaluM A aMtara che. be-traNa-cAra-pAMca Indriya-sugamAM jaghanya aMtamuhad utkRSTa sarvatra vanaspatikALa. je beIndriyathI nIkaLI anaMtakALa sudhI vanaspatimAM rahIne kI beITyiAdimAM utpanna thAya. aMtara viSayaka, pAMca audhika sUtra mAphaka patinA viSayamAM ane apayatanA viSayamAM paNa kahevuM. * * * * * have alabahuvate kahe che - * sUtra-34pa :bhagavA A eka-be-traNa-cApAMca IndriyomAM kona konAthI atya,
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15ra jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 anaMtAnaMta rahe che. (3) payaptiAnuM aAbahatva - sauthI thoDAM caurindriya che kemake caurindriya jIva apAyuM hovAthI lAMbo kALa sudhI rahetA nathI. tethI pRcchA samaye te thoDAM che. *x - tenAthI beIndriya paryAptA vizeSAdhika che. * x - tenAthI teIndriya vizeSAdhikA che * x * tenAthI ekendriya paryAptA anaMtaguNa che kemake vanaspatikAyamAM paryAptA jIvo anaMta hoya che. (4) patiA-pitAnuM samudita alAbahatva-sauthI thoDAM ekendriya apayaktiA, paMiA tenAthI saMkhyAtaguNa. ekendriyomAM sUkSma jIva ghaNAM che, kemake te sarvalokavyApI che. * x - beIndriya sUtromAM sauthI thoDAM beIndriya payaktiA * x - tenAthI aparyAptA asaMkhyAtaguNa che. kemake te prataragata aMgula asaMkhyaya bhAga khaMDa pramANa che. A rIte teIndriyAdi samajavA. (5) ekendriyAdi pAMyenA paryAptApitAnuM samudita alAbahuva-pUrvokta tRtIya ane dvitIya avAbadutvanI bhAvanAnusAra ja samajI levuM. - X - | muni dIparatnasAgare karela pratipatti-4-no TIkAsahita anuvAda pUrNa 4-345 151 bahu, tulya ke vizeSAdhika che ? gautama ! sauthI ochA paMcendriyo che, caurindriya vizeSAdhika che. teIndriya viroSAdhika che, beIndriya vizeSAdhika. ekendriya anaMtagaNa che. A pramANe apayatiAmAM sauthI thoDAM paMcendriya, apayatA, caturindriya aparyAptA vizeSAdhika, veIndriya apayaktiA vizeSAdhika, beIndriya ApatA vizeSAdhika, ekendriya apAtA anaMtaguNa. sendriya apayA vizeSAdhika che. sauthI thoDAM caturindriya paryatA, paMcendriya paryAptA vizeSAdhika, beIndriya prayatA vizeSAdhika, teIndriya paryAptA vizeSAdhika, ekendriya prayatA anataguNA che, tenAthI sendriya paryAptA vizeSAdhika che. A saIndriya paryAptApitAmAM koNa konAthI A5 Adi che ? gautama ! sauthI thoDAM saIndriya aparyAptA, saIndriya pati saMkhyAtaguNA che. e pramANe ekendriyo paNa jANavA. beIndriyomAM paryAptA-paryAptAmAM alAbahatva ? gautama ! sauthI thoDAM beIndriya paryAptA, apayatA asaMkhyAtagaNA. e pramANe veIndriya, caurindriya, paMcendriyo paNa jANavA. bhagavana ! A ekendriya, beIndriya, teIndriya, caturindriya ane paMcendriyomAM paryAptA ane aparyAptAmAM koNa konAthI alpa Adi che ? gautama ! sauthI thoDA caurindriya paryAptiA, paMcendriya paryAptA vizeSAdhika, beIndriya prayatA vizeSAdhika, teIndriya paptA vizeSAdhika, paMcendriya apayartiA asaMkhyAtagaNA, caurindriya apayatA vizeSAdhika, teIndriya ApatA vizeSAdhika, beIndriya apayatA vizeSAdhika, ekendriya apayatA anaMtaguNA, saIndriya aparyAptA vizeSAdhika, ekendriya paryAptA asaMkhyAtagaNA, saIndriya prayatA vizeSAdhika, Indriya vizeSAdhika che. pAMcavidhA saMsArI jIva kahA. * vivecana-345 : (1) pahelA ekendriyathI paMcendriyonuM sAmAnyarUpe avAbadutva batAvatA kahyuM ke- sauthI thoDAM paMcendriyo che. kemake saMkhyaya yojanA koTAkoTI pramANa viThaMbhasUcithI pramita prataranA asaMkhyAtamAM bhAgamAM rahelA asaMkhya zreNInA AkAza pradezonI tulya che. tenAthI caurindriyA vizeSAdhika - x - tenAthI teIndriyo vizeSAdhika * * * tenAthI beIdriyo vizeSAdhika, tenAthI ekendriya anaMtakuNA, kemake vanaspatinuM anaMtAnaMtava che. (2) apatiAnuM aAbahava-sauthI thoDAM paMcendriya apayaktiA che, kemake eka prataramAM gulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa jeTalA khaMDa thAya, teTalAM pramANamAM che. tenAthI caurindriya aparyAptA vizeSAdhika che. *x* tenAthI teIndriya apayaktiA vizeSAdhika che - x * tenAthI beIndriya apayaktiA vizeSAdhika che. * x * tenAthI ekendriya aparyAptA anaMtaguNa che. kemake vanaspatikAyamAM apati jIva sadA
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5/-/346 thI 350 153 O pratipatti-5-"padvidhA'' -- x -- -- x 0 cothI pratipatti kahI. have krama prApta pAMcamI pratipatti H* sUtra-346 thI 350 : [346] teomAM jeo ema kahe che saMsAra samApaka jIvo cha prakAranA che. te A - pRthvIkAyika, akAyika, teukAyika, vAyukAyika, vanaspatikAyika, trAkAyika. - te pRthvIkAyika keTalAM che ? be bhede kahyA che sUkSma pRthvIkAyika ane bAdara pRthvIkAyika. sUkSma pRthvIkAyika be bhede kahyA - patA ane patiA. e rIte bhAdara pRthvIkAyika paNa kahevA. e rIte apa-teu-vAyu-vanaspatikAyikanA cAra-cAra bhedo jANavA. te sakAyikanA keTalA bheda che? be bhede che. te A - paryAptA ane aparyAptatA. [34] bhagavan ! pRthvIkAyikanI keTalA kALanI sthiti kahI che ? gautama ! jaghanya AMtarmuhUrta, utkRSTa-22,000 varSa. A pramANe badhAMnI sthiti kahevI. trAkAyikonI jaghanya sthiti aMtarmuhUrta ane utkRSTa tetrIza sAgaropama che. badhAM aparyAptonI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrta pramANa che. badhAM paryAptakonI utkRSTa sthitimAMthI aMtarmuhUrta nyUna karavuM. [34] bhagavan ! pRthvIkAya, pRthvIkAyanA rUpamAM keTalo kALa sudhI rahe che ? gautama ! jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTa asaMkhyAtakALa yAvat asaMkhyAta lokapramANa. e pramANe yAvat apa-teu-vAyukAnI saMcikaNA jANavI. vanaspatikAyikanI anaMtakALa che yAvat AvalikAno asaMkhyAtabhAga jeTalo samaya. bhagavan ! trAkAyikanI ? jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa saMkhyAta varSa adhika be hajAra sAgaropama che. cha e apayatonI kAyasthiti jaghanyathI paNa aMtarmuhUrta ane utkRSTathI paNa AMtarmuhUrta che. [34] paryAptomAM pRthvIkAyanI utkRSTa kAyasthiti saMkhyAta hajAra varSa che. A ja kAya, vAyukAya, vanaspatikAya paryAptonI che. teukAya pratikanI kAyasthiti saMkhyAta rAtadivasanI che. trasakAya patinI sAgaropama zata pRthakatva che. [50] bhagavan ! pRthvIkAyanuM keTaluM aMtara che ? gautama ! jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTathI vanaspatikALa. e pramANe apa-teu-vAukAyikanuM aMtara vanaspatikALa che. trAkAyikanuM paNa vanaspatikALa, vanaspatikAyanuM pRthvIkAyika Sr. jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 A pramANe aparyAptakono aMtakALa vanaspatikALa che. vanaspatinuM pRthvIkALa. paryAptakonuM paNa ema ja jANavuM. * vivecana-346 thI 350 : temAM jeo ema kahe che ke - saMsAra samApannaka jIvo cha bhede che, teo pRthvIkAyika yAvat trasakAya, cha bheda kahe che se ni ta puddhaviAvA Adi - pRthvIthI vanaspati sudhInA traNa traNa sUtro ane trasakAya viSayaka eka e rIte 16 saMkhyA che. sthiti viSaya cha sUtro che temAM jaghanya badhe ja aMtarmuhUrta, utkRSTa pRthvIkAyanI 22,000 varSa, akAyanI sAta ane teukAyanI traNa rAtri-dina, vAyukAyanI 3000 varSa, vanaspati kAyanI 10,000 varSa, trasakAyanI 33-sAgaropama. 154 aparyApta viSayaka cha sUtro che. badhe jaghanya, utkRSTa aMtarmuhUrva. paryApta viSayaka cha sUtro. mAtra aMtarmuhUrta nyunatva. have kAyasthiti - pRthvIkAyanI jaghanyathI aMtarmuhUrta. pRthvIkAyathI nIkaLIne bIje aMtarmuhUrta rahIne pharI pRthvIkAyapaNe kyAMya upaje. utkRSTa asaMkhyAtakALa. te kALotra - asaMkhyAta utsarpiNI - avasarpiNI che. kSetrathI asaMkhyAta loka arthAt asaMkhyAta loka pramANa AkAzakhaMDomAM pratisamaye ekaika pradeza apahArathI jeTalA kALe te asaMkhyAta lokAkAzakhaMDa khAlI thAya te. vanaspati sUtramAM utkRSTa anaMtakALa, te kALakSetrathI nirUpe che - kALathI anaMta utsarpiNI-avasarpiNI. kSetrathI anaMtaloka-anaMtAnaMta lokAkAzamAM pratisamaye ekaika pradezApahAra vaDe jeTalA kALe te lokAlokAkAzakhaMDa khAlI thAya, te kALa. te ja pudgala parAvartanathI kahe che - asaMkhyAta pudgala parAvartta. pudgala parAvartagata ja asaMkhyeyatva nidhAra che. te pudgala parAvarta AvalikAnA asaMkhyAta bhAgamAM jeTalo samaya thAya teTalo kALa. - 4 - trasakAya sUtramAM saMkhyAta vaSadhika 2000 sAgaropama. ATaluM ja avyavadhAnathI trasakAyatva kALa aparyApta viSayaka cha sUtro. badhe jaghanya-utkRSTa aMtarmuhUrta. aparyAptalabdhimAM utkRSTathI paNa ATalo kALa. pRthvIkAyika paryApta sUtramAM utkRSTa saMkhyAta hajAra varSa pRvIkAyikanI ja bhavasthiti utkRSTathI 22,000 varSa, pachI keTalAMka niraMtara paryApta bhavanA mIlanathI saMkhyAta hajAra varSa ja thAya, adhika nahIM. A pramANe - 4 - bAkInA kAyamAM kahevuM. have aMtara nirUpaNA - jaghanyathI aMtarmuhUrta. jemake pRthvIkAyathI uddhartIne bIje aMtarmuhUrta rahIne pharI pRthvIkAyapaNe kyAMka upaje. utkRSTa anaMtakALa, te anaMtakALa pUrvokta svarUpano vanaspatikALa jANavo. - x - A rIte akAyAdi sUtro jANavA. vanaspatisUtramAM asaMkhyAta utsarpiNI-avasarpiNI kahevuM. have alpabahutva kahe che . * sUtra-351,352 : [351] sauthI thoDAM trAkAyika, teukAyika asaMkhyAtagaNA, pRthvIkAyika
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5/-/351,35ra 155 vizeSAdhika, aprakAyika vizeSAdhika, vAyukAyika vizeSAdhika, vanaspatikAyika navaguNa e pramANe aparyAptaka paNa jANavA ane payatika paNa jANavA. bhagavanA A payatA ane apayatA pRvIkAryamAM koNa konAthI aRe cAvatuM vizeSAdhika che ? gautama ! sauthI thoDAM pRthvIkAyika piyaktiA, pRthvIkAyika yatita saMkhyAtaguNA. A badhAmAM sauthI thoDA prakAcika apayaktiA, paryAptA saMkhyAtaguNA cAva4 vanaspatikAsika Ama kahetuM. sauthI thoDAM trasakAyika payaktiA, kasakAya ApatA asaMkhyAtagaNaI. bhagavana! A praNavIkAyika yAvata trasakAyikonA patA-piyatiAmAM koNa konAthI A5 Adi che ? sauthI thoDAM trasakAyika payaktiA, kasakAyika ApatA asaMkhyAtanA, teukAyika payatA asaMkhyAtaNA, pRthvI-avAyakAyika paryAptA vizeSAdhika, teukAyika payAi saMkhyAlagaNA che, pravIApa-vAyu prayatA vizeSAdhika che. vanaspatikAyika apayaktiA anaMtagaNat, sAyika apayafptA viroSAdhika. vanaspatikAyika yatA saMkhyAlagaNA. sakAyika payaktiA vizeSAdhika che. [35] bhagavana sUkSmajIvonI keTalo kALa sthiti che ? gautama ! jaghanyathI tamuhUrta ane utkRSTathI paNa aMtamuhUrta. e pramANe sUkSmanigoda sudhI kahevuM. e pramANe payaktiA- yAi baMnenI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrta pramANa che. * vivecana-351,352 - sauthI thoDAM basakAyika che, kemake beIndriyAdi trasakAya anya kAyonI apekSA alA che. tenAthI teukAya asaMkhyAtagaNI kemake asaMkhyAta lokAkAzapadeza pramANatva che. tenAthI pRthvIkAyika vizeSAdhika -x - tenAthI vanaspatikAyika anaMtaguNa, kemake anaMtalokAkAza pradezamAnava che. temanA pitAnuM bIjuM aAbahatva - ukta krame ja che. temanA payatonuM alAbahatva paNa temaja jANavuM. pRthvIkAyAdinA alaga-alaga paryAptA-pitA gata aAbahad-sauthI thoDAM pRvIkAyika apatiA, payapitA saMgAtagaNa. sakala lokavyApI hovAthI pRthvIkAyikomAM sUkSma jIva ghaNAM che. temAM paryAptA saMkhyAlagaNAM che. *x - AsakAyikamAM sauthI thoDAM pati trasakAyika, apayapti trasakAyika asaMkhyAtapaNAM che. kemake pati trasakAya pratara gula saMkhyayabhAga have A badhAMnuM samudita alAbahatva - sauthI thoDAM trasakAyika paryAptA, tenAthI trasakAyika aparyAptA asaMkhyAtapaNAM, tenAthI teukAyika apayaktiA asaMkhyAtapaNAM - X - tenAthI pRthvI-a-vAyu apayatA kramathI vizeSAdhika - X * pachI teukAyika payaptA saMkhyAlagaNA, -x * pachI pRthvI-a-vAyu paMiA kramathI 156 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 vizeSAdhika, tethI vanaspatikAyika aparyAptA anaMtagaNA, -x - tenAthI vanaspatikAyika pAptiA saMkhyAlagaNAM, kemake sUkSmomAM aparyAptAthI paryAptA saMkhyAlaguNa che. have A kAyonA sUkSmonI sthiti Adi ciMtA sUkSma jIva be prakAre - nigodarUpa ane anigodarUpa. baMnenI jaghanya ane utkRSTa sthiti aMtarmuhUrta. paNa utkRSTane vizeSAdhika jANavuM. A pramANe sUkSma pRthvIkAyathI sUkSma vanaspatikAya ane sUma nigoda saMbaMdhI cha sUtro kahevA. [zaMkA] sUma vanaspati nigoda ja che, to pachI alagathI nigoda sUra zA mATe ? (samAdhAna sUma vanaspati jIvarUpa che ane sUkSma nigoda anaMta jIvonA AdhArabhUta zarIrarUpa che. tethI koI doSa nathI. kahyuM che - kiraNa gAyAnI vyAkhyA-] sUkSma nigoda vaDe sakala loka cotaphathI aMjana cUrNa pUrNa samudbhavatuM vyApta che. te A nigodathI vyApta lokamAM asaMkhyAta nigoda vRtAkAra ane bRhata pramANa hovAthI 'golaka' kahevAya che. nigodano artha che anaMta jIvonuM eka zarIra. AvA asaMkhyAta golaka che ane eka eka golakamAM asaMkhyAta nigoda che. eka nigodamAM je anaMta jIva che, teno asaMkhyAtamo bhAga prati samaya temAMthI nIkaLe che ane bIjo asaMkhyAtamo bhAga tyAM utpanna thAya che. pratyeka samaye A udvartana, utpati cAluM rahe che. eka nigodamAM je rIte udvartana ane upapAtano kama cAle che, te rIte ja sarvaloka vyApI nigodomAM A udvartana ane upapAta kriyA pratisamaya cAlatI rahe che. tethI badhAM nigodo ane nigoda jIvonI sthiti aMtarmuhad che. * x * paNa te zUnya thatAM nathI. mAtra jUnA nIkaLe che - navA upaje che. have kAyasthitine kahe che - * sUtra-353,354 : [35]] bhagavad ! sUma, sUmarUpe keTalo kALa rahe che ? gautama ! jaghanya aMtamuhUrta, utkRSTa asaMtakALa cAvata asaMkhyAta loka. badhAmAM pRedIkALa cAva4 sUkSma nigodanI nIkALa kAyasthiti che. badhAM aparyApta sUmonI kAyasthiti janya ane utkRSTa aMtamuhurta pramANa che. e rIte badhAM patiAnI . paNa jaghanya ane utkRSTa aMtarmuharta che. [35] bhagavan! sUkSmane keTalA kALanuM aMtara hoya che ? gautama ! jaghAthI aMtad, utkRSTa asaMkhyAta kALa - kALathI asaMkhyAta utsarpiNIavasarpiNI, kSetrathI aMgulano asaMkhyAtamo bhAga. sUkSma vanaspatikAyika ane suma nigodanuM aMtara yAvatu asaMkhyAta bhAga che. pRthvIkAyika Adino vanaspatikALa che. e rIte apati- patA jaNavA. * vivecana-353,354 : sUkSamanuM aMtara jaghanyathI aMtarmuhUrta che. pachI bAdara pRthvImAM utpAda thAya che. utkRSTa asaMkhyAtakALa. te ja asaMkhyAtakALa kALa-kSetra vaDe nirUpe che * x -
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15e pa/-/353,354 asaMkhyAta lokAkAzamAMthI pratisamaya ekaika AkAzapadezanA apahArathI jeTalA kALathI nirlepa thAya, teTalo asaMkhyAtakALa che. - x - dhe sUkSama aparyAptonI kAyasthiti kahe che - x * jaghanya ane utkRSTa baMne zAMtamuhUrta che. aparyApta sthAvanuM ATaluM kALa pramANa che. A rIte payapti viSayaka sAta sUtro che. have 'aMtara' vicAraNA kahe che - sUkSmanuM aMtara jaghanyathI aMtamuhUrta che. sUmathI udvartIne bAdara pRthvI AdimAM aMtamuhUrta rahIne pharI sUthamapRthvI AdimAM kyAMya paNa utpAda thAya. utkRSTa asaMkhyAtakALa. te asaMkhyAta kALane kALa ane kSetra vaDe nirUpela che. * x- gula mAtra kSetranA asaMkhyAta bhAgamAM je AkAza pradeza che, te pratisamaya ekaika pradezanA apahArathI jeTalI utsarpiNI-avasarpiNIthI tirlepa thAya che. sUma pRthvIkAyanuM jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakALa. * x- sUma bhAvanA A rIte - sUkSma pRthvIkAyika ja sUkSmapRthvIkAyikanA bhavathI udvartIne anaMtara ke paraMparathI vanaspatimAM jAya che. temAM utkRSTa ATalo kALa rahe che, tethI yoddhA pramANa aMtara thAya. - x sUkSma vanaspatikAyika sUtramAM jaghanyathI tamuharta ane utkRSTathI asaMkhyAtakALa. te asaMkhyAtakALa pRthvIkALa kahevo. sUma vanaspatikAyanA bhavathI udvartIne ja bAdara vanaspatimAM, sUkSma-bAdara pRthvI AdimAM utpanna thAya che. temAM sarvatra utkRSTathI ATaluM kALa avasthAnA cokta pramANa ja aMtara che. e pramANe sUma nigodanuM aMtara paNa kahevuM. sUtra-355 - alAbhadutva A pramANe che - sauthI thoDAM sUkSma teukAyika, sUkSma pRthvIkAcika vizeSAdhika, sUkSma aNu - vAyu vizeSAdhika, sUkSma nigoda asaMkhyAtagaNA, sUkSma vanaspatikAyika anaMtaguNA, sUma vizeSAdhika, e pramANe ApatA-payA. bhagavAna ! A sUkSma paryAptA-paryAptAmAM koNa-konAthI A5 Adi che ? sauthI thoDAM sUkSma piyA, sUkSma payaktiA tenAthI saMkhyAtaguNa. ema sUkSma nigoda sudhI. bhagavAna ! A sUkSmomAM, sUma pRthvIkAyika yAvat sUkSma nigodomAM yatA ane apayafptAmAM koNa konAthI atyAdi che ? sauthI thoDAM sUkSma teukAya ApayaktiA, tenAthI sUkSma pRvIkAcika apayaktiA vizeSAdhika, sUkSma akAyika apayafptA vizeSAdhika, sUkSma vAyukAyika apayafptA vizeSAdhika, sUma teukAyika payaptA saMkhyAlaguNa, sUkSma pRdI-achU-vAyukAyika prayatA vizeSAdhika, sUma nigoda ApatA asaMkhyAtaguNa, sUma nigoda payartiA saMkhyAtaguNa, sUkSma vanaspatikAyika apayatA anaMtanuNa, sUma apAtA vizeSAdhika, sUkSma vanaspati patA asaMkhyAtaguNa, tenAthI sUkSma siptiA 158 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 vizeSAdhika che. * vivecana-355 : sauthI thoDAM sUma tejaskAyika che. kemake asaMkhyAta lokAkAza pradeza pramANa che. tenAthI sUma pRthvIkAyika vizeSAdhika kemake prabhUta saMkhyAta lokAkAza pradeza parimANatva che. tenAthI sUma akAyika vizeSAdhika *x tenAthI sUkSma vAyukAyika vizeSAdhika * x - tenAthI sUma nigoda asaMkhyAdaguNa. * x * tenAthI sUkSma vanaspatikAyika anaMtaguNa - 1 - tenAthI sAmAnya sUkSma vizeSAdhika * * audhika nAme A alAbahad. have AnA ja aparyAptA kahe che - badhuM pUrvavata. have AnA ja payaptiAnuM alAbadutva-pUrvokta kramathI kahevuM. have sUphamAdinuM paryApta-apatinuM alAbahatva - ahIM bAdaramAM patithI piyapti asaMkhyAtagaNuM, prajJApanA sUtramAM kahyuM che - paryAptiAnI nizrAe aparyAptA yuddhame che, jyAM eka paryApyo tyAM niyamA asaMkhyAtA aparyAptA. jo ke sUmamAM Avo krama nathI. * x * tethI kahyuM che - sauthI thoDAM sUkSma apayA, tenAthI sUkSma parmAtA saMkhyAta gaNAM che. A pramANe pRthvIkAyAdimAM pratyekamAM vicAravuM. - have pAMcamuM bahad - sauthI thoDAM sUkSma teukAyika apayaMiA, tenAthI sUma pRthvI - ay vAyu aparyAptA kramathI vizeSAdhika, tenAthI sUkSama teukAyika payartiA saMkhyAlagaNA, - x - tenAthI sUma pRthvI-apa-vAyu kramathI vizeSAdhika, tenAthI sUkSma nigoda ApatA asaMkhyAtapaNA kemake tenuM ati prAyurya che. tenAthI sUma nigoda paryAptA saMkhyAtaguNa - x - tenAthI sUma vanaspatikAyika apayatA anaMtaguNA * x - tenAthI sAmAnyathI sUkSma aparyAptA vizeSAdhika * * tenAthI sUma vanaspatikAyika payatA saMkhyAlagaNA ItyAdi sUtrArthavat jANavuM. * * * have bAdarAdinA sthiti Adi kahe che * sUtra-356 : bhagavana / bAdaranI keTalI kALa sthiti kahI che ? gautama ! jaghanya aMtamuhUta, utkRSTa 33-sAgaropama che. e rIte bAdara kasakAyikanI paNa che. bhAdara pRdIkAyikanI rara,000 varSa, bAdara apakAyanI 9ooo varSa, bhAdara teukAyanI traNa ahorAtra, bhAdara vAyukAyanI 3ooo varSa, bAdara vanaspatikAyanI 10,000 varSa, e rIte pratyeka zarIra bAdaranI paNa che. nigodanI jaghanya-utkRSTa baMne aMtarmahad. e rIte bAdara nigodanI paNa che. aparyAptAnI badhAMnI aMtarmuhUrta, payatonI utkRSTa sthiti * badhAMnI kula sthitimAMthI aMtarmahatta nyUna karIne kahevI. * vivecana-356 : bAdaranI sthiti - jaghanyathI aMtarmahatuM. kemake pachI maraNa thAya. utkRSTa 13sAgaropama. e rIte badhAM sUtro jANavA. badhAmAM utkRSTa sthiti A pramANe - bAdara
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5/-/356 pRthvIkAyikanI utkRSTa 22,000 varSa ItyAdi badhuM sUtrArtha mujaba kahevuM. have bAdarAdi daza aparyAptonI sthiti kahe che - badhe jaghanya ane utkRSTathI aMtarmuhUrta. 159 have tenA paryAptAnI sthiti kahe che - bAdara aparyAptAnI jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTathI sAmAnyathI bAdaranI aMtarmuhUrta nyUna 33-sAgaropama. - 4 - e rIte bAdara pRthvIkAyika paryAptAnI aMtarmuhUrta nyUna 22,000 varSa. ItyAdi samajI levuM. - x - x - have kAyasthiti kahe che - * sUtra-357 thI 360 : [357] bhagavan ! bhAdara, bAdara rUpe keTalo kALa rahe ? jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTathI asaMkhyakALa-asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNIkALathI, kSetrathI gulano asaMkhyAta bhAga. bAdara pRthvI-a-teu-vAyukAyika, pratyeka zarIra bAdara vanaspatikAyika ane bAdara nigodanI jaghanyathI aMtarmuhUtta, utkRSTathI 70 koDAkoDI sAgaropama. bAdara vanaspatinI jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa asaMkhyeya kALa che, je kALathI asaMkhyAta utsarpiNI-avasarpiNI che, kSetrathI aMgulano asaMkhyAta bhAga che. pratyeka zarIra bAdara vanaspatikArika bhAdara nigodanI-pRthvI vat bhAdara nigodanI jaghanya aMtarmuhUrta utkRSTa anaMtakALa - anaMtI utsarpiNI avasarpiNI kALathI, kSetrathI aDhI pudgala parAvartana tulya che. bAdara vanaspatinI kAya sthiti jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa asaMkhyAtakALa che. [358] bAdara trasakAyamAM jaghanya AMtarmuhUrta ane utkRSTa saMkhyAta varSa adhika 2000 sAgaropama. [35] bhAdara aparyAptAnI kAyasthiti badhe aMtarmuhUrta kahevI. paryApta bAdara ane bAdara trasakAyanI [360] sthiti sAtireka sAgaropamazata pRthakatva, teukAyanI saMkhyAta ahora, baMne nigodanI amuhUrta, bAkInA badhAMnI saMkhyAta hajAra varSa che. * vivecana-357 thI 360 H praznasUtro pATha siddha che. gautama ! jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTa asaMkhyAtakALa, e asaMkhyAtakALane kALa ane kSetra vaDe nirUpe che. bAdara pRthvIkAyikamAM utkRSTa 30 koDAkoDI sAgaropama. e rIte bAdara ap-teu-vAyu che. sAmAnyathI bAdara vanaspatikAyika sUtramAM-utkRSTathI asaMkhyAtakALa. A kALane kALa ane kSetrathI nirUpela che. pratyeka bAdara vanaspatikAyika, bAdara pRvIkAyikavat che. sAmAnya nigoda sUtramAM utkRSTa anaMtakALa che. tenuM kALa ane kSetrathI nirUpaNa karyu che. bAdara nigoda sUtra, bAdara pRthvI kAyikavat jANavuM. ItyAdi - 4 - 4 - have teonI aparyAptonI kAyasthiti - kahelI che. pachI temanA paryAptAnI kAyasthiti kahI che. bAdara pRthvIkAyika paryAptasUtramAM utkRSTathI saMkhyeya hajAra varSa. - 4 - e rIte aTkAya sUtra paNa kahevuM. teukAyanI utkRSTa sthiti saMkhyAta rAtri 160 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 divasa che - 4 - 4 - ItyAdi vRtti pATha siddha che. have aMtaranuM pratipAdana kare che. - sUtra-361 : audhika bAdara, bAdara vanaspati, nigoda, bAdara nigoda, A cArenuM aMtara pRthvIkAla yAvat asaMkhyAta loka che. bAkInAnuM vanaspatikALa che. e pramANe paryAptA ane asaptiAnA aMtara paNa kahevA. edhika bAdara vanaspatikAya, audhika nigoda, bAdara nigodanuM asaMkhyAta kALa aMtara che. bAkInAnuM aMtara vanaspatikALa che. * vivecana-361 : ahIM asaMkhyAta [loka aMtara kahyuM, tene kALa ane kSetrathI nirUpe che kALathI asaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNI ane kSetrathI asaMkhyAtaloka che. je sUkSmanuM kAya sthiti parimANa che, te ja bAdaranuM aMtara parimANa che. bAdara pRthvIkAyika sUtramAM utkRSTathI anaMtakALa che. - x - sAmAnyathI bAdara vanaspatikAyika sUtramAM utkRSTa asaMkhyAta kALa che - A asaMkhyAtakALa, pRthvIkALa jANavo. - X - X - x - A pramANe aparyApta viSayaka daza sUtrI ane paryApta viSayaka daza sUtrI yazokta kramathI kahevI. - - - have alpabahutva kahe che- * sUtra-362 : (1) sauthI thoDAM bAdara sakAyika, bhAdara teukAyika asaMkhyAtagaNA, pratyeka zarIra bAdara vanaspatikAyika saMkhyAtagaNA, bAdara nigoda asaMkhyAtagaNA, bAdara pRthvI asaMkhyAtagaNA, ap-vAyu asaMkhyAtagaNA, bAdara vanaspati kAyika anaMtagaNA, bAdaro vizeSAdhika che. (2) e pramANe apAptiA paNa jANavA. (3) pAimAM sauthI thoDAM bAdara teukAyika, bAdara trasakAyika asaMkhyAtagaNA, pratyeka zarIra bhAdara asaMkhyAtagaNA, bAkInA pUrvavat thAvat bAdaro vizeSAdhika. (4) bhagavan ! A bAdara pati-patimAM koNa konAthI alpAdi che? sauthI thoDA bAdara paryAptA, bAdara ApatA asaMkhyAtagaNA, e rIte bAdara sakAyavat che. (5) bhagavan ! A bhAdara, bAdarapRthvIkAyika yAvat bhAdara trasakAyikanA patiA-adhyatAmAM koNa ? sauthI thoDAM bAdara teukAyika pratika, bAdara prAkAyika apakRtika asaMkhyAtagaNA, pratyeka zarIra bAdara vanaspatikAyika tiA asaMkhyAtagaNA, bAdara nigoda paryAptA asaMkhyAtagaNAM, pRthvI-a-vAyu paryAptakA asaMkhyAtagaNA, bAdara teukAya apacaptikA asaMkhyAtagaNAM, pratyeka zarIra bAdara vanaspatikAya ayatiA asaMkhyAtagaNA, bAdara nigoda aparyAptakA asaMkhyAtagaNA, bAdara pRthvI-a-vAyu apAtA asaMkhyAtagaNA, bAdara vanaspati paryAptA anaMtagaNA,
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ paE/362 - 161 162 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 - vivecana-362 - cha kAyanuM audhika alAbahad - sauthI thoDAM bAdara trasakAyiko che. kemake beijyiAdi ja bAdara basa che ane te zeSa kAyanI apekSAe abha che. tenAthI bAdara teukAyika asaMkhyAtagaNA che. kemake te asaMkhyAta lokAkAza pramANa che. tenAthI pratyeka zarIra bAbara vanaspatikAyika asaMkhyAtagaNI che - - bAdara teukAyika to manuSyogamAM ja che. prajJApanAnA bIjA sthAna nAmaka padamAM A viSaye je pATha che, teno ahIM vRttikArazrIe ullekha karela che. * X - X - X - kSetranA asaMkhyAtaguNavathI bAdara teukAyikothI pratyeka zarIra bAbara vanaspatikAyika asaMkhyAtagaNA che. tenAthI bAdara nigoda asaMkhyAtaguNa che. * x * kemake prAyaH pANImAM te sama hoya che. tenAthI bAdara anaMtakAyika che. tenAthI bAdarapRthvIkAyika asaMkhyAtagaNA che. kemake te AThe pRthvI AdimAM hoya che. tenAthI asaMkhyAtapaNA bAdara kAyika che. * x * tenAthI bAdara vAyukAyika asaMkhyAtapaNAM che ItyAdi bhAdara vayapitA viroSAdhika, bhAdara vanaspati apayatA asaMkhyAtaNA, bhAdara aparyAptA vizeSAdhika, bhAdara ApatA vizeSAdhika che. have sUkSma-bhAdaranuM alAbakutva - [1] bhagavad ! sUkSma, sUkSma pRvIkAyika cAvatu sUkSma nigodomAM - bhAdara, bhAdara kRedIkAyika yAvatu bhAdara trasakAyikamAM koNa konAthI a, bahu Adi che ? gautamAM sauthI thoDAM bAdara trasakAyika che, bAdara teukAyika asaMkhyAtapaNAM, pratyeka zarIra bhAdara vanaspatikAcika asaMkhyAtagaNAM che Adi pUrvavatu yAvatu bhAdara vAyukAlika asaMkhyAtapaNAM, sukSama teukAyika asaMkhyAtagaNAM, sUkSma praNavIkAcika vizeSAdhika, sUkSma aNu-sUkSma vAyu vizeSAdhika, sUkSma nigoda asaMkhyAtagaNa, bAdara vanaspatikAcika anaMtagaNA, bAdaro vizeSAdhika, sUma vanaspatikAyika asaMkhyAtagaNa, sUmo vizeSAdhika che. [,] e pramANe aparyAptA ane paryAptA paNa jANavA. vizeSa e ke - sauthI thoDAM bhAdara teukAyika jayatA, bhAdara trasakAyika payaktiA asaMkhyAtagai, pratyeka zarIrI bAkI pUrvavatu cAvatuM sUkSma payaktiA vizeSAdhika che. ]i bhagavan! A sUkSma ane dAdara payaktiA ane apatiAmAM koNa konAthI atya, bahu Adi che ? sauthI thoDAM bAdara payaktiA, bhAdara pAptiA asaMkhyAtagaNA. sauthI thoDAM sUkSma aparyAptA, sUkSma paryAptA saMkhyAlagaNA che. e pramANe sUkSma pRthvI - bAdarapRthvI yAvat sUnigoda-bhAdara nigoda. vizeSa e ke- pratyeka zarIra bhAdara vanaspatikAyamAM sauthI thoDAM pAyapitA che, apayatA asaMkhyAtapaNAM che. e pramANe bhAdara trasakAyiko paNa jANavA. badhAM paryAptA ane aparyAptAmAM koNa konAthI abha ke bahu che ? sauthI thoDAM bhAdara teukAyika patA, bhAdara trasakAyika payA asaMkhyAtagaNAM che, te ja apayA/tA asaMkhyAtapaNA, pratyeka zarIra bhAdara vanaspati apayatA asaMkhyAtagaNA, bhAdara nigoda payA asaMkhyAtagaNA, bhAdara pRvIkAyika prayatA asaMkhyAtagaNA, aNu-vAyu-5yatA asaMkhyAtagaNA, bhAdara teukAyika ApatA asaMkhyAtagA, pratyeka asaMkhyAtagaNa, bhAdara nigoda payaktiA asaMkhyAtagaNa, bAdara pRdI. vAyuapayatA asaMkhyAtagaNa, sUma teukAyika apayaktiA asaMkhyAtagaNA, sUkSma pRedI-a-vAyuM apayartiA vizeSAdhika, sUma teukAyika payaktiA saMkhyAtaNA, sUkSma pRdI-rU-vAyuM payartiA vizeSAdhika, sUkSma nigoda ApatA asaMkhyAtagaNA, sUmanigoda paryAptA asaMkhyAtagaNa, bAdara vanaspatikAyika prayatA anaMtagaNA, bhAdara prayatA vizeSAdhika, bhAdara vanaspatikAya apayatA asaMkhyAtapaNA, bhAdara apayartiA vizeSAdhika, tethI bAdaro vizeSAdhika che. sUkSma vanaspatikAyika ApatA asaMkhyAtaNA, sUkSma piyatA vizeSAdhika, sUkSma vanaspatikAyika payaktiA saMkhyAtagaNA, sUkSma paryAptA vizeSAdhika, tethI sUmo vizeSAdhika che. 19/11] bIjuM abadutva cha kAyanA aparyAptonuM che - sauthI thoDAM bAdara trasakAyika aparyAptA ItyAdi sUkAryavatuM. have trIjuM alAbahatva cha kAyonA paryAptonuM - sauthI thoDAM bAdara teukAyika paMiA . kemake AvalikAnA samayonA vargane kaMIka samaya nyUna sAvalikA samayothI guNavAthI jeTalA samaya thAya teTaluM tenuM pramANa che. tenAthI bAdara kasakAyika paryAptA asaMkhyAtapaNAM che * * * * tenAthI bAdara nigoda payaMiA asaMkhyAtapaNAM che, kemake te atyaMta sUkSma avagAhanAvALA tathA jaLAzayomAM sarvatra hoya che. tethI bAdara pRthvIkAyika paryAptA asaMkhyAtapaNAM che . x * tenAthI bAdara apukAyika payatA asaMkhyAtagaNA - x * tenAthI bAdara vAyukAyika payaktiA asaMkhyAtapaNAM che - X* tenAthI bAdara vanaspatikAyika paMiA anaMtagaNAM che kemake pratyeka bAdara nigodamAM anaMtajIvo che tenAthI sAmAnya bAdara paryAptA vizeSAdhika che. kemake bAdara teu Adino temAM prakSepa che. pratyekanA paryAptA aparyAptAnuM cothuM alAbadutva - ahIM ekaika bAdara patAnI nizrAmAM asaMkhyAta bAdara aparyApta utpanna thAya che. tethI badhe ja pAptiAthI aparyAptA asaMkhyAtapaNAM kahevA. bAdara trasakAyika pUrvavat kahevuM. have samudita rUpe pacatA-pitA alAbahatva - sauthI thoDAM bAdara tejaskAyika patA, tenAthI bAdara trasakAyika paryAptA asaMkhyAtagaNAM, tenAthI bAdara pratyeka vanaspatikAyika paMiA asaMkhyAtagaNa, tenAthI bAdaranigoda payaktiA asaMkhyAtapaNA, * * * cAvatu bAdara vAyukAyika asaMkhyAtagaNI, tenAthI bAdara teukAyika apayartiA asaMkhyAtagaNA -x* x * bAdara vAyukAyika payaktiAthI bAdara vanaspatikAyika payaktiA jIvo AnaMgaNAM che. kemake pratyeka bAdara nigodamAM anaMta jIvo che - tenAthI sAmAnya bAdara paryAptA vizeSAdhika che. * x * tenAthI bAdara
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5/-/362 163 vanaspatikAcika aparyAptaka asaMkhyAtagaNAM che. - x . tenAthI sAmAnya bAdara aparyAptA vizeSAdhika che. - 4 - tenAthI paryAptA - aparyAptAvizeSaNa rahita sAmAnya bAdara vizeSAdhika che. - x - tenAthI paryAptA-aparyAptAvizeSaNa rahita sAmAnya bAdara vizeSAdhika che. kemake temAM bAdara teukAya aparyAptAno prakSepa che. have sUkSma-bAdara samudAyagata pAMca alpabahutva-ahIM paheluM bAdaragata alpabahutva te sUkSmagata alpabahutva paMcakamAM je paheluM alpabahutva che, tenI jema sUkSmanigoda ciMtA sudhI kahevuM. tyArapachI bAdara vanaspatikAyika anaMtagaNAM che. kemake pratyeka bAdara nigodamAM anaMta jIvo che. tenAthI bAdaro vizeSAdhika che - x - tenAthI sUkSma vanaspatikAyika asaMkhyAtagaNAM che. - 4 - tenAthI sAmAnya sUkSma vizeSAdhika che. have sUkSma-bAdara aparyAptonuM alpa bahutva-sauthI ochAM bAdara trasakAyika aparyAptA, tenAthI bAdara teukAyika, bAdara vanaspatikAyika, bAdara nigoda, bAdara pRthvIkAya, bAdara akAya, bAdara vAyukAya paryAptA kramathI anukrame asaMkhyAtagaNAM che. ahIM bhAvanA-bAdaragata alpabahutva paMcakamAM jema bIjuM aparyApta viSayaka alpabahutva che, tenI jema bhAvavuM. pachI bAdaravAyukAya aparyAptAthI sUkSma teukAyika aparyAptA asaMkhyAtagaNAM che - x - tenAthI sUkSma pRthvI-a-vAyu-nigoda kramazaH asaMkhyAtagaNAM che. sUkSma alpa bahutva vat ahIM bhAvanA karavI. sUkSma nigoda aparyAptAthI bAdara vanaspatikAya jIvo aparyAptA anaMtaguNA che - x - tenAthI sAmAnyathI bAdara aparyAptA vizeSAdhika che - x - tenAthI sAmAnyathI bAdara aparyAptA vizeSAdhika che. - 4 - tenAthI sUkSma vanaspatikAyika aparyAptA asaMkhyAtagaNAM che. bAdara nigoda aparyAptAthI sUkSma nigoda aparyAptA asaMkhyAtaguNatvathI che. tenAthI sUkSma aparyApta vizeSAdhika che. kemake temAM sUkSma teukAya aparyAptAno prakSepa che. have trIjuM alpabahutva - sauthI thoDAM paryAptA bAdara teukAyiko che. tenAthI bAdara trasa-pratyeka vanaspati-nigoda-pRthvI-ap-vAyukAyika paryAptA anukrame asaMkhyAtagaNAM che. - 4 - bAdara paryApta vAyukAyikathI sUkSma teukAyika paryAptA asaMkhyAtagaNA che. - 4 - 4 - tenAthI sUkSma pRthvI-ad-vAyukAyika paryAptA kramathI anukrame vizeSAdhika che. sUkSma vAyukAyika paryAptAthI sUkSmanigoda paryAptA asaMkhyAtagaNAM che. kemake tenA pratigolaka atiprabhUta che. tenAthI bAdara vanaspatikAyika paryApta jIvo anaMtagaNAM che - x - tenAthI sAmAnya bAdara paryAptA vizeSAdhika che. - - x - tenAthI sUkSma vanaspatikAyika paryAptA asaMkhyAtagaNAM che. - 4 - tenAthI sAmAnya sUkSma paryApta vizeSAdhika che. - x - sUkSma-bAdarAdinA pratyeka paryAptA-aparyAptAnuM pRthakpRthak alpabahutva - sauthI coDAM bAdara paryAptA che kemake - te parimita kSetravartI che. tenAthI bAdara aparyAptA asaMkhyAtagaNAM che. - 4 - tenAthI sUkSma aparyAptA asaMkhyAtagaNAM che, jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 - X - tenAthI sUkSma paryAptA saMkhyAtagaNAM che, kemake ciskAla avasthAyI che. sarva saMkhyAthI ahIM sAta sUtro che - (1) sAmAnya sUkSma bAdara paryAptAaparyAptA, (2) sUkSma bAdara pRthvIkAya paryAptA-aparyAptA, (3) sUkSma bAdara akAya paryAptA aparyAptA, (4) sUkSma-bAdara teukAya paryAptA-aparyAptA, (5) sUkSma bAdara vAyukAya paryAptA-aparyAptA, (6) sUkSma-bAdara vanaspatikAya paryAptA-aparyAptA (3) sUkSma bAdara nigoda paryAptA-aparyAptA viSayaka. have sUkSma pRthvIkAyikAdinA pratyeka paryAptA-aparyAptAnuM pAMcamuM alpabahutva * sauthI thoDAM bAdara teukAyika paryAptA che. - X - tenAthI bAdara trasakAyika paryAptA asaMkhyAtagaNAM che. - x - tenAthI bAdara trasakAyika aparyAptA asaMkhyAtagaNAM che 164 - x - tenAthI pratyeka zarIra bAdara vanaspatikAyika - nigoda - pRthvI - ap vAyukAyika paryAptA anukrame asaMkhyAtagaNAM che - 4 - 4 - tenAthI bAdara teukAyika aparyAptA asakhyAtagaNAM che. kemake asaMkhyAta lokAkAza pradeza pramANatva che. tenAthI pratyeka zarIra bAdara vanaspatikAyika - bAdara nigoda - bAdara pRthvI-ap vAyu kAyika atiA anukrame asaMkhyAtagaNAM che. aparyAptA bAdara vAyukAyikathI sUkSma teukAyika aparyAptA asaMkhyAtagaNAM che. tenAthI sUkSma pRthvI-a-vAyu aparyAptA anukrame vizeSAdhika che. tenAthI sUkSma teukAyika paryAptatA saMkhyAtagaNAM che, tenAthI sUkSma pRthvI-ad-vAyu pAi anukrame vizeSAdhika che. tenAthI sUkSma nigoda aparyAptA asaMkhyAtagaNAM che. - x - tenAthI sUkSma nigoda asaMkhyAtagaNAM che - x - A bAdara paryApta teukAyikAdithI paryApta nigoda sudhInA 16-padArtho - 4 - asaMkhyAtanA asaMkhyAtabheda bhinnatvAdithI asaMkhyAta guNatva ane vizeSAdhika saMkhyAta guNatvanA svIkAramAM virodha nathI. te paryApta sUkSma nigodathI bAdara vanaspatikAya aparyAptA anaMtaguNA che - 4 - tethI sAmAnya bAdara paryAptA vizeSAdhika che. - X - tenAthI bAdara vanaspatikAya aparyAptA asaMkhyAtagaNAM che. - x - tenAthI sAmAnya bAdara aparyAptA vizeSAdhika che. - 4 - tenAthI sAmAnya bAdara vizeSAdhika che. tenAthI sUkSma vanaspatikAyika aparyAptA asaMkhyAtagaNAM che - 4 - tethI sUkSma aparyAptA vizeSAdhika che. * x - tethI sUkSma vanaspatikAyika paryAptA saMkhyAtagaNAM che. ItyAdi - 4 - 4 - 4 - tenAthI sAmAnya sUkSma vizeSAdhika che. have nigodanI vaktavyatA kahe che - - sUtra-363 : bhagavan ! nigoda keTalA bhede che ? gautama! nigoda be bhade kahela che. te A - nigoda ane nigodajIva. bhagavan ! nigoda jIva keTalA bhede kahyA che ? gautama ! be bhede che. te sUkSma nigoda ane bAdara nigoda, bhagavan ! sUkSma nigoda keTalA bhede kahela che ? gautama ! be bheTe che. te A = patikA ane aparyAptakA, bAdara nigoda paNa be bhede kahela che vill - .
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa-l363 165 payatakA ane apayatikA. bhagava ! nigodAvo keTalA bhede kahyA che? be bhede - sUma nigoda jIva ane bAdara nigodajIva. sUkSma nigodajIva be bhede che - prayatA ane apAtA bhAdara nigodavA be bhede che - payaktiA ane patiA . * vivecana-363 : bhadaMta!nigodanA keTalA bheda che ? gautama be bhede - nigoda ane nigodajIva, baMne nigoda zabdanI vATyatAthI prasiddha che. nikora - jIvano Azraya vizeSa. nijo nava - vibhinna taijasa-kAzmaNa jIvo ja. nigoda bhedano praznottara - badhuM sugama che. temAM sukSma nigoda sarvalokamAM che, bAdaranigoda te mulakaMdAdi che. * * * * * e rIte nigodane kahIne have nigoda jIvano prazna-nigoda jIvo be bhede che - sUkSma ane bAdara. 2 zabda nigoda jIvapaNAMnI tulyatA sUcave che. have nigoda saMkhyA pUche che - * sUra-364 : bhagavAna ! nigodo, drathArthatAthI zuM saMkhyAta che, asaMkhyAta che ke anaMta gautama ! saMkhyAta ke anaMta nathI, paNa asaMkhyAta nathI. e rIte payaktiA, apati paNa kahevA. bhagavAna ! sUma nigodo dvavyArthatAthI saMkhyAla che, asaMkhyAtA che ke anaMtA? gautamAM asaMkhyAta che, saMkhyAta ke anaMta nathI. e rIte prayatA ane apayatA paNa jANavA. e rIte bAdaro, pati ane apayaktiA paNa bhaNavA ke te saMkhyAta ke anaMta nathI paNa asaMkhyAta che. bhagavana! nigodajIno drArthanAthI zuM saMkhyAtA che, asaMkhyAtA che ke anaMtA ? gautama! asaMkhyAta che, saMkhyAta ke anaMta nathI. e rIte prayatA ane apati paNa jANavA. e rIte bAdaro, paryAptA ane apayaptiA paNa jANavA ke te saMkhyAta ke anaMta nathI paNa asaMkhyAta che. bhagavat ! nigodajIno prabhArthatAthI zuM saMkhyAtA che, asaMkhyAtA che ke anaMtA ? gautama! saMkhyAtA ke asaMkhyAtA nathI paNa anaMtA che. e rIte patA, apayaptiA paNa jANavA. e pramANe sukSma nigojIvo, patA, apayatA paNa jANavA. bAdara nigoda jIvo, paryAptA ane apayaktiA paNa gaNavA. bhagavAna ! nigodo pradezAtAthI zuM saMkhyAta che ? gautama ! saMkhyAtA ke asaMkhyAtA nathI, anaMtA che. e pramANe paya/tA ane aparApti paNa gaNavA. e pramANe sUkSmanigodo, payafptA ane pati paNa jANavA, padezAtAthI badhAM anaMta che. A pramANe bhAdara nigoda, payaktiA, apayapitA paNa zaeNavA. pradezAtAthI badhAM anaMtA che. e pramANe nava prakAranA nigodAvo paNa badhAM pradezArthatAthI anaMta che. bhagavAna ! A sUma, bhAdara, pati, apayati nigodomAM dravyArthatAthI, 166 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 padezArthatAthI, dravya-padezAtAthI koNa konAthI ke bahu ke tulya ke vizeSAdhika che ? gautama ! sauthI thoDAM bhAdara nigoda payaptA dravyApaNAthI che, bhAdara nigoda ApatA dvavyApaNe asaMkhyAtamAM che. sUkSma nigoda apayapitA dvavyApaNe asaMkhyAtagaNA, sUkSma nigoda payaktiA dravyApaNe saMkhyAtagaNa che. e pramANe pradezArthatAthI paNa jANavuM.. dravyArtha pradezAtAthI - sauthI thoDAM bAdara nigoda payata dravyApaNe yAvatu sUma nigoda paryAptA dravyArthapaNe saMkhyAlagaNAM che. dravyApaNe sUkSma nigoda pAtAthI pradezArthapaNe bAdara nigoda payaptiA anaMtagaNo che. bhAdara nigoda apAtA pradezArthapaNe asaMkhyAtaie cAvatuM sUkSma nigoda payaktiA pradezANapaNe saMkhyAtagaNA che. e pramANe nigoda jIvo paNa jANavA. vizeSa e saMkramaka cAvatuM sUkSma nigoda paryApta jIvo dravyApaNe che tenAthI pradezArthatAthI bAdaranigoda payartiA jIvo asaMkhyAtagaNAM che, bAkI pUrvavat yAvat sUkSma nigoda payaptA jIvo pradezApiNe saMkhyAlagaNa che. bhagavana! A suma-bhAdara pati-apayAi nigodomAM ane sUkSmabhAdara payata-apayati nigoda jIvomAM dravyApaNe-udezApiNe koNa konAthI atyAdi che ? sauthI thoDAM bhAdara nigoda payata dravyApaNe, bhAdara nigoda apacatA dravyApaNe asaMkhyAtagaNa, sUphamanigoda ApatA draSArthapaNe asaMkhyAtA, sUmanigoda payaratA dravyApaNe saMkhyAlagaNA, sUmanigoda dravyApaNe che tenAthI bhAdara nigoda dayatA jIvo dravyArthapaNe anaMtagaNa che. bhAdara nigoda aparyApta jIvo dravyArthapaNe asaMkhyAtamAM che. sUkSma nigoda apacA jIvo dvavyArthapaNe asaMkhyAtagaNA che. sUkSma nigoda payaktiA jIvo dravyApaNe saMkhyAlagaNAM che. padezArthapaNe sauthI thoDAM bAdara nigoda apacatA jIvo che. pradezANapaNe bhAdara nigoda ApatA asaMkhyAtA che, sUkSma nigoda ApatA jIvo pradezArtha paNe asaMkhyAtapaNAM che, sUkSma nigoda payaptA jIvo pradezArthapaNe saMkhyAtapaNAM che. sUkSma nigoda jo pradezArthapaNe che, tenAthI bAdara nigoda payatA pradezArthapaNe anaMtagaNAM che. bhAdara nigoda apAtA pradezArthapaNe asaMkhyAtagaNa che cAvatuM sUkSmanigoda payaktiA pradezArthapaNe saMkhyAlagaNAM che. vyArtha-udezApiNe sauthI thoDAM bAdara nigoda payaritA dravyApaNe che. bAdara nigoda ApatA dravyApaNe asaMkhyAtapaNAM che yAvatu-suma nigoda pasaptiA dravyApaNe saMkhyAtamAM che. dravyArthapaNe sUkSma nigodathI dravyApaNe bAdara nigoda payafptajIvo anaMtagaNa che. bAkI pUrvavatu yAvatu dravyApaNe sUma nigoda payaktiA jIvo saMkhyAlagaNAM che. dravyApiNe sUma nigoda payartiA
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5/-/364 167 jIvo karatA pradezArthatAthI bAdara nigoda paryAptA jIvo asaMkhyAtagaNA che. bAkI pUrvavat cAvat sUkSma nigoda paryAptA jIvo pradezArthapaNe saMkhyAtagaNAM che. * vivecana-364 : niyor - jIvAzraya vizeSa. dravyArthatA - dravyarUpapaNe. - 4 - saMkhyAta nathI. kemake aMgulanA asaMkhyAtabhAga avagAhanAmAM temanI sarvalokamAM Apannatva che. paNa asaMkhyAta che - kemake teo asaMkhyAta lokAkAza pradeza pramANatvathI che. anaMta paNa nathI. A rIte apaptA ane paryAptAnuM sAmAnya nigoda sUtra kahevuM. sAmAnya nigoda sUtra mAphaka ja sUkSma ane bAdara nigodanA traNa sUtro kahevA. . have dravyArthapaNe nigodajIva saMkhyAno prazna. A jIvo dravyArNapaNe anaMtA che. kemake pratyeka nigodomAM anaMta nigodadravya jIvo hoya che. e rIte aparyApta ane paryAptanA sUtro kahevA. sAmAnya nigoda dravya viSaya sUtra mAphaka sUkSma ane bAdara nigoda jIva viSayaka traNa-traNa sUtro kahevA. sarva saMkhyAthI nava sUtro vaividhya abhAvathI che. teo dravyAryapaNe anaMtA che, pradezArthapaNe sArI rIte anaMtA che. kemake pratyeka dravyamAM asaMkhyAta pradezo che. sarva saMkhyAthI A aDhAra sUtro che. dravyArtha viSayaka nava sUtro kahI pradezArtha viSayaka nava sUtro kahe che. pahelA sAmAnyathI nigoda viSaya traNa sUtra kahyA. temAM pradezArthapaNe nigodo anaMtA che. A rIte badhAM kahevA. have sUkSma-bAda-paryApta-aparyApta nigodonuM dravyArtha-pradezArtha-ubhayArNapaNe paraspara alpa bahutva kahe che. dravyArthapaNe sauthI thoDAM mUlakaMdAdigata paryApta bAdara nigodo che. kemake te prati niyata kSetravartI che. tenAthI bAdaranigoda aparyAptA dravyArthapaNe asaMkhyAtagaNAM che. kemake ekaika paryApta bAdara nigodanI nizrAe asaMkhyAta aparyAptA bAdara nigodano utpAda che. tenAthI sUkSma nigoda aparyAptA dravyArthapaNe asaMkhyAta gaNAM che. sarvaloka vyApItvathI kSetranA asaMkhyAtagaNAM che. tenAthI sUkSma nigoda paryAptA dravyArthapaNe saMkhyAtagaNAM che. kemake sUkSmomAM aparyAptAthI paryAptA saMkhyAtagaNAM che. pradezArthapaNe sauthI thoDAM bAdaranigoda paryAptA pradezArthapaNe che. kemake dravyonuM thoDAMpaNuM che. tenAthI bAdara nigoda aparyAptA pradezArthapaNe asaMkhyAtagaNAM che, kemake dravyonuM asaMkhyAtaguNatva che. tenAthI sUkSmanigoda apayaptA pradezArthapaNe asaMkhyAtagaNAM che. tenAthI sUkSmanigoda paryAptA pradezArthapaNe saMkhyAtagaNAM che. kemake dravyo saMkhyAta che. have dravyArya-pradezArthatAthI alpabahutva-sauthI thoDAM bAdara nigoda paryAptA dravyArthapaNe, bAdara nigoda aparyAptA dravyAryapaNe asaMkhyAtagaNAM che. tenAthI sUkSma nigoda aparyAptA dravyArthapaNe asaMkhyAtagaNAM che. tenAthI sUkSma nigoda paryAptA dravyArthapaNe saMkhyAtagaNAM che. tenAthI bAdara nigoda aparyAptA pradezArthapaNe saMkhyAtagaNAM che. - x - tenAthI sUkSmanigoda aparyAptA pradezArthapaNe asaMkhyAtagaNAM che. tenAthI jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 168 sUkSma nigoda paryAptA saMkhyAtagaNAM che. kemake dravyonuM saMkhyayaguNatva che. have sUkSma, bAdara, paryApta, aparyApta nigoda jIvonuM dravyArya-pradezArtha-ubhayArtha paraspara alAbahutva kahe che - sauthI thoDAM bAdara paryApta jIvo dravyArthapaNe che. tenAthI bAdara nigoda aparyApta jIvo dravyArthapaNe asaMkhyAtagaNAM che. tenAthI sUkSma nigoda aparyAptAjIvo dravyArthapaNe saMkhyAtagaNAM, tenAthI sUkSma nigoda paryAptAjIvo dravyArthapaNe saMkhyAtagaNAM che. pradezArthapaNe sauthI yoDAM bAdara nigoda paryAptA jIvo ItyAdi badhuM sUtrArtha mujaba jANavuM, punarukti karI nathI. - 4 - 4 - 4 - have sUkSma-bAdara paryApta-aparyApta nigoda ane nigoda jIvonuM dravyArthapradezArtha-ubhayArNapaNe abahutva-dravyArthapaNe sauthI thoDAM bAdara nigoda paryAptA, tenAthI bAdara nigoda aparyAptA dravyApaNe asaMkhyAtagaNAM che. tenAthI sUkSmanigoda aparyAptA dravyArthapaNe asaMkhyAtagaNAM che, tenAthI sUkSma nigoda paryAptA dravyArthapaNe saMkhyAtagaNAM che. sUkSma nigoda paryAptAthI dravyArthapaNe bAdara nigoda paryAptA anaMtagaNAM che. [vRtti mahadaMze sUtrArtha jevI che, teno kiMcit sAra kahIe chIe-] bAdara nigoda paryAptAthI bAdara nigoda aparyAptA asaMkhyAtagaNAM, tethI sUkSma nigoda jIvo aparyAptA dravyArthapaNe, tethI sUkSma nigoda paryAptA dravyArthapaNe saMkhyAtagaNAM che. A rIte pradezArthapaNe paNa A rIte alpabahutva sUtrArthavat jANavuM. - 4 - 4 - 4 - 4 - e ja rIte dravyArya-pradezArthapaNe sauthI thoDAM bAdaranigoda paryAptA dravyArthapaNe che. ItyAdi - 4 - 4 - X + X * X >> X - badhuM sUtrArtha mujaba jANavuM. - * - * - upasaMhAramAM kahe che - A pavidha saMsArI jIvo kahyA. muni dIparatnasAgare karela pratipatti-5-no TIkA sahitano anuvAda pUrNa
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6/-/365 169 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 pratipatti-6-"saptavidhA" che. - X - X - X - X - * sUtra-365 temAM je ema kahe che ke saMsAra samApaHka jIva sAta bhede che, teo ema kahe che ke - nairacika, tiryaca, ticiyoninI, manuSya, mAnuSI, deva, devI. - nairamikonI sthiti janyathI 10,000 varSa che, uckRSTathI 33-sAgaropama che. tiryaMcayonikanI jaghanya aMtamuhUrta, utkRSTa traNa palyopama, e pramANe tiryacayoniNInI, manuSyonI, mAnuSInI paNa che. devonI sthiti nairayika pramANe che. devInI jaghanya sthiti 10,000 varSa, utkRSTa paMcAvana palyopama che. nairayiko, deva ane devInI je sthiti che, te ja saMcikraNA che. ticayoniNInI jaghanya aMtarmahatta utkRSTa traNa palyopama pUrva koDI pRthakava abhyAdhika che. e pramANe manuSya ane mAnuSInI jANavI. nairayikonuM aMtara jaEAnya aMtarmahatta, utkRSTa vanaspatikALa che. e pramANe tiryaMcane choDIne badhAMnuM aMtara jANavuM. tiryaMcayonikonI jaghanya aMtarmahatta, utkRSTa sAdhika sAgaropamazata pRthakava che. alAbahatva sauthI ochI mAnuSIo, manuSya asaMkhyAtaguNa, nairayika asaMkhyAtagaNA, ticiyoniNI, asaMkhyAtagaNI, devo asaMkhyAtagaNI, devI saMkhyAtagaNI, tirAyoniko anaMtaguNa che. A saptavidhA saMsArI jIva kahA. * vivecana-365 - temAM jeo saMsArI jIvane sAta bhede kahe che, te A pramANe -taiyika Adi. temAM A sAtenI kramathI sthiti kahI. e rIte tiryaMcayonika AdinI sthiti jANavI. devImAM utkRSTa sthiti IzAna devInI aparigRhItAne AzrIne kahI che. have kAya sthiti kahe che - nairayika, deva, devInI bhava sthiti e ja kAyasthiti che. kemake temano punaH sva gatimAM utpAda na thAya. tiryayomAM jaghanya aMtarmuhad, pachI bIje utpAda thavAthI. utkRSTa anaMtakALa - kALathI anaMtI utsarpiNI-avasarpiNI, phonathI asaMkhyAta loka. tiryaya yonikImAM utkRSTa traNa palyopama ane sAdhika pUrvakoTI. temAM sAta bhava pUrvakoTI AyunA, AThamo devakumAM thAya. * X - aMtara - nairayikanuM jaghanya aMtarmuhUrta. narakathI nIkaLI garbhamAM jaI azubha adhyavasAyacI marI karI tyAM janma. utkRSTa anaMtakALa, te vanaspatikALa. navI nIkaLIne anaMtakALa vanaspatimAM rahe. tiryaMcanI jaghanyathI aMtarmuharta utkRSTa sAtireka sAgaropamazata pRthakva. tiryaMcayonikI AdimAM utkRSTathI vanaspatikALa jANavuM. have aAbahatva - sauthI ochI mAnuSI. keTalIka koTIkoTI pramANa, tenAthI manuSyo asaMkhyAtagaNA, kemake saMmUrNima manuSyonI zreNI asaMkhyAta pradeza sazi pramANa che. ItyAdi badhuM kAvat jANavuM. temAM vanaspatijIvonuM anaMtAnaMtatva jANavuM. muni dIparatnasAgare karela pratipatti-6-no TIkAsahita anuvAda pUrNa pratipatti-7-"aSTavidhA" @ - X - X - X - X - 0 have krama prApta AThamI pratipatti kahe che - * sUtra-366 - temAM jeo ema kahe che ke saMsArasamApaka jIvo ATha bhede che, teo A pramANe kahe che - prathama samaya nairayika, prathama samaya nairayika, prathama samaya tiyaciyonika, prathama samaya ticiyonika, prathama samaya manuSya, Apathama samaya manuSya, prathama samaya deva, aprathama samaya deva [A ATha bheda che.) bhagavanA prathama samaya nairayikanI keTalI kALa sthiti kahI che? gautamAM prathama samaya nairANikanI jaghanya eka samaya, utkRSTa eka samaya. apathama samaya nairayikanI jaghanya 10,000 varSamAM eka samaya gUna. utkRSTa samaya jUna 13sAgaropama. prathama samaya ticiyonikanI jaghanya ane utkRSTa eka samaya. apathama samaya ticiyonikanI janya eka samaya nyUna sullaka bhavaBlhaNa ane utkRSTa samaya jUna maNa palyopama. e pramANe manuSyanI sthiti ticiyonika mAphaka ane devonI sthiti nairacika samAna raNavI. * * * nairacika ane devonI je sthiti che, te ja tenI saMciThThaNa che. bhagavan! prathama samaya tiryaMcayonika, te ja rUpe keTalo kALa rahe ? gautama ! jaghanya eka samaya, utakRSTa eka samaya. apathama tiryaMcayonikanI jaghanya sthiti eka samaya nyUna sullaka bhavagrahaNa. utkRSTa sthiti vanaspatikALa. prathama samaya manuSyanI jaghanya ane utkRSTa eka samaya. apathamamanuSyanI jaghanya eka samaya nyUna sullaka bhavagrahaNa ane utkRSTa pUvakoTi pRthakad adhika traNa palyopama che. aMtara-prathama samaya nairasikanuM jaghanya aMtarmuhUrva adhika 10,000 varSa. utkRSTa vanaspatikALa. prathama samayanI jaghanya aMtarmuhUrva ane utkRSTa vanaspatikALa che. prathama samaya tiryaMcayonikanuM jaghanya samayagUna be zullaka bhavagrahaNa ane utkRSTa vanaspatikALa. apathama samaya tiryaconikanuM jaghanyathI samayAdhika zullaka bhavagrahaNa ane utkRSTa sAtireka sAgaropama zata pRthakatva. prathama samaya manuSyanuM aMtara jaghanyathI samaya nyUna be kSullaka bhavagrahaNa, utkRSTa vanaspatikALa. Apathama samaya manuSyanuM jaghanya eka samayAdhika zullaka bhavagrahaNa ane utkRSTathI vanaspatikALa. devonuM aMtara nairayika samAna kahetuM. jaghanya 10,000 varSa ane aMtamuhUrta adhika, utkRSTa vanaspatikALa. apathamasayama devonuM jaghanya tamuhUruM utkRSTa vanaspatikALa.
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ |-/366 171 alpahutva - bhagavan ! A prathama samaya nairayika yAvat prathamarAyama devamAM koNa konAthI alpa Adi che ? gautama ! sauthI thoDAM prathama samaya manuSya che, prathama samaya nairayika asaMkhyAtaguNa, prathamasamaya deva asaMkhyAtagaNA, prathama samaya ticiyonika tenAthI paNa asaMkhyAtagaNAM che. prathamarAmaya nairayika yAvat prathama samaya deva paNa e pramANe jANavA. vizeSa e - aprathamasamaya ticiyonika anaMtagaNA kahevA. A prathama samaya ane prathama samaya nairayikomAM koNa konAthI alpAdi che ? sauthI thoDAM prathama samaya nairayika che, prathama samaya nairayika asaMkhyAtagaNAM che. e rIte badhAM kahevA. prathama samaya nairayika yAvat prathama samaya devomAM koNa konAthI alpAdi che ? sauthI thoDAM prathama samaya manuSyo, prathama samaya manuSyo asaMkhyAtagaNAM, prathama samaya naiyika asaMkhyAtagaNA, prathamasamaya devo asaMkhyAtagaNAM, prathama samaya tiryaMcayonika asaMkhyAtagaNAM, prathamasamaya nairayikaasaMkhyAtagaNA, apathamarAmaya devo asaMkhyAtagaNAM, aprathama samaya tiryaMcayonika anaMtagaNA che. A ATha bhede saMsArI jIvo kahyA. * vivecana-366 : jeo saMsAra samApanna jIvone ATha bhede kahe che, teo ema kahe che - prathama samaya nairayika, aprathama samaya nairayika, prathama samaya tiryaMcayonika yAvat aprathama samaya deva. temAM prathama samaya nAraka eTale nArakAyane prathama samaya saMvedanAra, aprathama samaya nAka eTale nAkAyumAM bIjA Adi samaye vartanAra, e rIte tiryaMcayonikAdi kahevA. have A AThanI kramathI sthiti kahe che - eka samaya kemake bIjA Adi samayamAM prathama samayatva vizeSaNano ayoga che. aprathama samayavALAne samayanyUna 10,000 varSa jaghanyathI. kemake eka samaya vItyA pachI ja aprathama samaya vizeSaNa che. tiryaMcayonikAdimAM prathama samayavALA badhAMne eka samaya che. aprathamasamaya tiryaMcayonikomAM jaghanyathI samayona mulakabhava grahaNa. utkRSTathI samaya nyUna traNa palyopama. A pramANe aprathama samaya manuSyone paNa jANavA. aprathama samaya devone jaghanya 10,000 varSa, utkRSTa 33-sAgaropama baMnemAM eka samaya nyUna kahevo. have kAsthiti kahe che eka samaya, kemake tyArapachI prathama samayatva vizeSaNano yoga nathI. aprathama samaya sUtramAM je sthiti parimANa che, te ja kAya sthiti parimANa che. kemake deva ane nairayika pharI pharI te ja bhAvathI temAM niraMtara utpAda na pAme. prathama samaya tiryaMcayonika sUtra prathama samaya vairayika sUtravat che. aprathama tiryaMcayonika sUtramAM jaghanyathI samaya nyUna kSullaka bhavagrahaNa che. A prathama samaya nyUnatA prathama samaya hInatvathI kahI che. utkRSTathI anaMtakALa-vanaspatikALarUA. - jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 prathama samaya manuSya sUtra pUrvavat. aprathama samaya manuSya sUtramAM jaghanyathI samayanyUna kSullaka bhavagrahaNa. tyArapachI marIne bIje utpanna thAya. utkRSTa sthitimAM sAta bhavamAM pUrvakoTI AyuSka vALo thaIne AThame bhave devakuru AdimAM upaje, have A AThenA aMtarane kramathI vicAre che - prathama samaya nairayikanuM aMtara jaghanyathI aMtarmuhUrta adhika 10,000 varSa che. te 10,000 varSa sthitika vairayikanA nakathI uddhartana pachI aMtarmuhUrta rahIne pharI nairayikapaNe utpanna thatAM jANavA. utkRSTathI anaMtakALa, A anaMtakALa te vanaspatikALa jANavo. nathI nIkaLIne paraMparAe vanaspatimAM jaIne anaMtakALa avasthAnI thAya. 172 aprathama nairayika sUtramAM jaghanya aMtara samayAdhika aMtarmuhUrta. te nakathI nIkaLIne tiryaMcagarbhamAM ke manuSyagarbhamAM aMtarmuhUrta rahIne pharI nakamAM utpanna thAya. kyAMka samayAdhikane badale aMtarmuhUrta dekhAya che. temAM prathama samaya aMtarmuhUrtamAM ja aMtarbhAvita che, tethI pRthak kahela che. utkRSTa vanaspatikALa. prathama samaya tiryaMcayonika sUtramAM jaghanya aMtara samayona be kSullakabhava grahaNa che. te kSullaka-manuSya bhava grahaNa vyavadhAnathI che. pharI tiryaMcamAM ja utpanna thanAra jANavA. aprathama samaya tiryacayonika sUtramAM jaghanyathI aMtara samayAdhika kSullaka bhavagrahaNa. te tiryaMcayonika kSullakabhava grahaNanA chellA samayanA adhikRt aprathama samayatvathI tyAM marIne manuSya kSullakabhava grahaNanA vyavadhAnathI tiryaMcapaNe utpanna canArane prathama samayano atikrama jANavo. aprathama samayanuM aMtara ATaluM ja che. utkRSTathI sAtireka sAgaropama zata pRthakatva kemake devAdi bhavono ATalo kaLa che. manuSyane nairacivat jANavA - x - have cArenuM prathama samayonuM alpabahutva - sauthI thoDAM prathama samaya manuSyo, kemake zreNIno asaMkhyeya bhAga che. tenAthI prathama samaya nairayika asaMkhyAtagaNAM che. kemake eka sAthe ghaNAMno utpAda asaMbhava che. tenAthI prathama samaya devo asaMkhyAtagaNAM che. kemake vyaMtara ane jyotikono eka samaye atiprabhutatarano utpAda asaMbhava che. tenAthI prathama samaya tiryaMca asaMkhyAtagaNAM che. ahIM je nAkAdi traNa gatithI AvIne tiryaMcapaNAnA prathama samayamAM je varte che, te prathama samaya tiryaMca, bIjA nahIM. jo ke prati nigodamAM asaMkhyAta bhAga sadA vigrahagati prathama samayavartI hoya che, to paNa nigodo tiryaMca hovA chatAM tene prathama samaya tiryaMca gaNela nathI. tyArapachI cAremAM prathama samayavartInuM alpabahutva kahela che. vRtti sugama che, sUtrArthamAM ghaNuM kahela che mATe choDI dIdhI che. have A nairayikAdinA pratyekanA prathama samaya - aprathama samayanA alpabahutvane kahe che - sauthI thoDAM prathama samaya nairayika che. tenAthI prathama samaya nairayika asaMkhyAtagaNAM che. - x * A rIte tiryaMca yonika, manuSya, deva sUtro paNa kahevA. vizeSa e tiryaMca yonika sUtramAM aprathama samaya tiryaMcasonika anaMtagaNAM kahevA. kemake vanaspati jIvonuM anaMtapaNuM che.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ -/366 173 tyArapachI nairayikAdinA prathama-apAma samayonuM samudAyathI paraspara alpabahutva kahela che. jemake - sauthI coDAM prathama samaya manuSyo che. kemake eka samaye saMkhyAtItamAM paNa thoDAM ja utpanna thAya che. tenAthI aprathama samaya manuSyo asaMkhyAtagaNAM che. - x - tenAthI prathama samaya nairayika asaMkhyAtagaNAM che. ItyAdi badhuM sUtrArthavat ane pUrva yuktivat jANavuM. - X + X + X - 4 - 4 - A sAtamI pratipatti kahI. muni dIparatnasAgare karela pratipatti-7-no TIkA sahitano anuvAda pUrNa 174 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 pratipatti-8-6navavidhA" -- x -- x -- x -- x -- * have kramathI Avela navavidhA pratipatti kahe che - . sUtra-367 : temAM jeo A pramANe kahe che ke saMsAra samApaka jIvo nava bheTe che, te A pramANe kahe che pRthvIkAyika, kAyika, teukAyika, vAyukAyika, vanaspatikAyika, beIndriya, teIndriya, caturindriya, paMcendriya. badhAMnI sthiti kahevI joIe. - pRthvIkAyikonI saMcikaNA pRthvIkALa che yAvat A rIte vAyukAyiko sudhI kahevuM. vanaspatikAsanI saMcikaNA anaMta-vanaspatikALa kahevI. be-traNacAra IndriyavALAnI saMkhyAtakALa che. paMcendriyonI sAtireka hajAra sAgaropama che. badhAMnuM aMtara anaMtakALa che, vanaspatikAyikanuM asaMkhyAtakALa che. alpabahutva - sauthI thoDAM paMcendriyo che, urindriya vizeSAdhika che. teIndriya vizeSAdhika, beIndriya vizeSAdhika, teukAyika asaMkhyAtA, pRthvIap-vAyukAyika vizeSAdhika che. tethI vanaspatikAyika anaMtagaNAM che. A navavidha jIvo kA. * vivecana-367 : jeo nava prakAranA saMsArI jIvo kahe che, teo pRthvIthI vanaspatikAyika ane be thI pAMca IndriyovALA ema nava kahe che. have sthiti nirUpaNa kare che - badhe ja jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTathI pRthvIkAyikanI 22,000 varSa, akAyikanI 7000 varSa, teukAyikanI traNa rAtridivasa, vAyukAyikanI 3000 varSa, vanaspatikAyikanI 10,000 varSa, beIndriyanI 12-varSa, teIndriyanI 49-rAtri divasa, caurindriyanI cha mAsa, paMcendriyanI 33-sAgaropama. have kAyasthiti pratipAdanA - badhe jaghanyathI aMtaramuhUrta, utkRSTathI pRthvIkAyanI asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNI kALathI ane kSetrathI asaMkhyaloka, e rIte vAyukAya sudhI jANavuM. vanaspatikAyikanI anaMta utsarpiNI-avasarpiNI kALathI, kSetra thakI anaMtaloka ItyAdi pUrvavat - 4 - 4 - have aMtara pratipAdanA - pRthvIkAyikanuM aMtara jaghanyathI aMtarmuhUrta che. anyatra aMtarmuhUrta rahIne pharI pRthvIkAyikapaNe kyAMka utpanna thAya che. utkRSTathI anaMtakALa che. - 4 - x - e pramANe a-teu-vAyukAya, be-traNa-cAra-pAMca IndriyonI paNa kahevI. vanaspatikAyikanI jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTathI asaMkhyAtakALa-asaMkhya utsarpiNI-avasarpiNI, kSetrathI asaMkhyAta loka. bAkInA kAyamAM ATalo kALa rahevuM asaMbhava che. have alpabahutva-sauthI thoDAM paMcendriya - X - tenAthI carindriyo vizeSodhika che. - - 4 - tenAthI teIndriyo vizeSAdhika che. - 4 - tenAthI beIndriyo vizeSAdhika
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8|-|367 15 che. * x * tenAthI teukAyika asaMkhyAtagaNAM che kemake asaMkhyAta lokAkAza pradezapramANa che. tenAthI pRthvIkAyika vizeSAdhika che. * x - tenAthI kAyika vizeSAdhika che. - x - tenAthI vAyakAyika vizeSAdhika che. tenAtI vanaspatikAyika anaMtagaNAM che. kemake te anaMta lokAkAza pradezapramANa che. upasaMhAra sugama che. | muni dIparatnasAgare karela pratipatti-8-no TIkAsahita anuvAda pUrNa jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIka anuvAda/3 che. pratipatti-9-"dazavidhA" - X - X - X - X - 0 have kama prAta dazavidhA pratipatine jaNAve che - * sUtra-368 : temAM jeo e pramANe kahe che ke saMsara samApaka jIvo daza bheTe che * te - prathama samaya ekendriya, prathama samaya ekendriya, prathama samaya beIndriya, prathama samaya beIndriya, cAvatu prathama samaya paMcendriya, prathama samaya pAMcendriya. bhagavan! prathama samaya ekendriyanI keTalo kALa sthiti kahI che ? gautama ! jaghanyathI eka samaya, utkRSTa eka samaya. apathama samaya ekendriyanI janyathI samaya jUna zullaka bhavagrahaNa, utkRSTa samaya nyUna 22,ooo varSa e pramANe badhAM prathama samayikonI jaghanya ane utkRSTa eka samaya che. prathama samayagALAnI sthiti jaghanya eka samaya nyUna sullaka bhava ane utkRSTathI jenI je sthiti che, temAMthI eka samaya nyUna cAvatuM paMcenidrayonI samaya jUna 13sAgaropama che.. saMciNA prathama samayikanI jaghanya ane utkRSTa eka samaya. Apathama samayikanI janyathI samaya jaina kSullaka bhavagrahaNa ane utkRSTa ekendriyanI vanaspatikALa. be-traNa-cAra IndriyavALAnI saMkhyAkALa, paMcendriyonI sAtireka hajAra sAgaropama che. prathama samaya ekenidrayanuM aMtara keTalo kALa hoya ? gautamAM jaghanyathI samaya jUna be julaka bhavagrahaNa, utkRSTathI vanaspatikALa. prathama samaya ekendriyanuM aMtara jaghanyathI samayAdhika kSullaka bhavagrahaNa, utkRSTathI saMkhyAta varSa adhika 2ooo sAgaropama. bAkInA badhAM prathama samayikanuM aMtara jaghanya be phullaka bhavAhaNamAM samaya nyUna ane utkRSTa vanaspatikALa. Apathama sAmayika bAkInAnuM jaghanyathI samayAdhika ? zullaka bhavagrahaNa ane utkRSTa vanaspatikALa. badhAM prathama samayikomAM sauthI thoDAM prathama samaya paMcendriya che. prathama samaya caurindriya vizeSAdhika che. prathama samaya veIndriya tethI vizeSAdhika. prathama samaya beIndriya vizeSAdhika, prathama samaya ekendriya tethI vizeSAdhika che. e pramANe prathama samayika paNa jANavA. mAtra prathama samaya ekendriya anaMtagaNA che. baMnenuM alAbahatva - sauthI thoDAM prathama samaya ekendriyo, prathama samaya ekendriya anaMtagaNa. bAkInAmAM sauthI thoDAM prathama samayikA prathama samayavALA asaMkhyAtagaNAM. bhagavana ! A prathama samaya ekendriya, Apama samaya ekendriya cAvatuM Apathamasamaya paMcendriyomAM koNa konAthI A5 Adi che ? sauthI thoDAM prathama
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9/-/368 samaya paMcendriya, prathama samaya rAurindriya vizeSAdhika, prathama samaya teIndriya vizeSAdhika, e pramANe nIce-nIce jatAM yAvat prathama samaya ekendriya vizeSAdhika che. prathama samaya paMcendriya asaMkhyAtagaNAM, prathama samaya urindriya vizeSAdhika yAvat prathama samaya ekendriya anaMtagaNAM che. te A saMsArI jIva kahyA. te saMsArI jIvAbhigama kahyuM. * vivecana-368 : temAM jeo saMsArI jIvo che, teo prathama samaya ekendriya yAvat prathama samaya paMcendriya sudhI daza bheda kahyA. have A dazenI kramathI sthiti kahe che - prathama samaya ekendriyanI kALa sthiti eka samaya che. kemake bIjA Adi samayamAM prathama samayatva vizeSaNano yoga raheto nathI. A pramANe prathama samaya beIndriyAdinA sUtromAM paNa kahevuM. aprathama samaya ekendriya sUtromAM jaghanyathI kSullaka bhava grahaNa - 256 AvalikAmAM eka samaya nyU pramANa che. utkRSTathI samaya nyUna 22,000 varSa che. kemake prathama samaya nyUna che. aprathama samaya beIndriya sUtramAM utkRSTatI bAra varSaeka samaya nyUna. aprathama samaya teIndriyamAM samayansUna 49-ahorAtra. aprathama samaya caurindriyamAM samaya nyUna cha mAsa utkRSTa sthiti che. prathama paMcendriya sUtramAM samaya nyUna 33-sAgaropama. have kAyasthiti kahe che prathama samaya ekendriya, prathama samaya ekendriyarUpe kALathI eka samaya rahe che. A pramANe prathama samaya beIndriyAdi kahevA. aprathama ekendriya sUtramAM jaghanyathI samaya nyUna kSullaka bhavagrahaNa, pachI bIje kyAMya paNa utpanna thAya. utkRSTathI anaMtakALa-kALathI anaMtI utsarpiNIavasarpiNI. kSetrathI anaMtaloka-asaMkhyeya pudgala parAvarta. - x - prathama samaya beIndriya sUtramAM jaghanyathI temaja, utkRSTathI saMkhyAtakALa. pachI AgaLa avazya uddhartana thAya. e prathama samaya teIndriya, caurindriya paNa kahevA. aprathama samaya paMcendriyamAM utkRSTathI sAtireka sahasra sAgaropama, kemake devAdi bhava bhramaNanA sAtatyathI utkRSTe paNa ATaluM kALa pramANa thAya. have aMtaranI vicAraNA prathama samaya ekendriyanuM aMtara jaghanyathI be kSullaka bhavagrahaNamAM samaya nyUna. te kSullaka bhava grahaNamAM beIndriyAdi bhavagrahaNanuM vyavadhAna che. tethI kahyuM che - eka prathama samaya nyUna ekendriya kSullaka bhavagrahaNa ja, bIjo saMpUrNa beIndriya Adi koI kSullaka bhava grahaNa. utkRSTa vanaspatikALapUrvavat. - 177 aprathama samaya ekendriyanuM jaghanya aMtara samayAdhika kSullaka bhavagrahaNa [sUtra-367 mujaba vyAkhyA che.] utkRSTa saMkhyeya varSa adhika be hajAra sAgaropama. - x - prathama samaya beIndriyanuM jaghanyathI aMtara samayanyUna be kSullaka bhava grahaNa. [kSullaka bhava vyAkhyA pUrvavat aprathama samaya beIndriyanuM jaghanya aMtara samayAdhika 19/12 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 kSullaka bhava. - 4 - 4 - utkRSTathI anaMtakALa - x - x - e rIte aprathama samaya teIndriyAdinuM jaghanya ane utkRSTa aMtara kahevuM. sAmAnyathI alpabahutva - sauthI thoDAM prathama samaya paMcendriya - 4 - tethI prathama samaya caurindriya vizeSAdhika che. tethI prathama samaya teIndriya vizeSAdhika che ItyAdi pUrvavat-sUtrArthavat. have prathama samayavALAnuM alpabahutva - sauthI thoDAM aprathama samaya paMcendriya, tenAthI aprathama samaya caurindriyo vizeSAdhika che ItyAdi badhuM sUtrArthavat jANavuM, yukti pUrvavat che. 138 have ekendriyAdinuM pratyekanuM prathama - prathama samayikanuM alpabahutva - sauthI thoDAM prathama samaya ekendriya, ahIM beIndriyamAMthI AvIne utpanna ekendriyo ja levA. tenAthI aprathama samaya ekendriya anaMtagaNAM che, kemake vanaspatinuM anaMtatva che. beIndriya sUtramAM sauthI thoDAM prathama samaya beIndriyo, aprathama samaya beIndriya asaMkhyAtagaNAM che. e rIte badhAM kahevA. have A dezanuM paraspara alAbahutva - sauthI thoDAM prathama samaya paMcendriya, tenAthI prathama samaya caurindriya vizeSAdhika che. e rIte sUtrArthavat kahevuM. yukti prathama aA bahutvavat kahevI. tenAthI prathama samaya paMcendriyo asaMkhyAtagaNAM che. - 4 - 4 - tenAthI aprathama samaya caurindriya vizeSAdhika che. yAvat - x - aprathama samaya ekendriya anaMtagaNAM che. muni dIparatnasAgare karela pratipatti-9-no TIkA sahitano anuvAda pUrNa
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ sajIva-1/369 dma sarvajIva pratipatti = 0 = 0 = 0 = 179 0 e pramANe saMsAra samApanna jIvAbhigama kahyuM. have saMsAra-asaMsAra samApanna jIvAbhigama kahe che * sUtra-369 :- [cAlu] te sarva jIvAbhigama zuM che ? sarva jIvomAM A nava pratipattio A pramANe kahI che - eka ema kahe che ke badhAM jIvo be bhede kahyA che. yAvat badhAM jIvo daza bhede kahyA che. * vivecana-369 :- [cAlu] A sarva jIvAbhigama zuM che ? sarva jIvo saMsArI ane mukta be bhede che. badhAM jIvomAM sAmAnyathI have kahevAnAra nava pratipattio che. koI kahe che sarva jIvo - be bhede che ItyAdi. sarvajIva pratipatti-1-'dvividhA'' - - -- -- x -- -- sUtra-369 :- [adhurethI temAM jeo ema kahe che ke sarve jIvo je bhede kahyAM che, teo A pramANe kahe che - siddho ane asiddho. bhagavan ! siddha, siddhanA rUpamAM keTalo samaya sudhI rahe che ? gautama ! sAdi pavisita. bhagavan ! siddha, siddharUpe keTalo samaya rahe che ? gautama ! asiddha be bhede kahyA che anAdi aparyavasita ane anAdi saparyavasita. bhagavan ! siddhone keTalAM kALanuM aMtara hoya? gautama! sAdi aparyavasitane koI aMtara nathI. bhagavan ! asiddhone keTalAM kALanuM aMtara hoya? gautama ! anAdi apavAtine aMtara nathI. anAdi sapayavasitane paNa aMtara nathI. bhagavan ! A siddho ane asiddhomAM koNa konAthI ? gautama ! sauthI thoDAM siddho che, asiddho anaMtagaNAM che. * vivecana-369 :- [adhurethI] jeo ema kahe che - sarve jIvo be bhede che, teo kahe che - siddha ane asiddha be bheda che. mita - bAMdhela ATha prakAre karma. mAta - jenA vaDe bhasmIt karAyA che, te siddha. karmane iMdhaNa vaDe bALI nAMkhela arthAt mukta. asiddha - saMsArI. sra zabda - aneka peTA bheda sUcave che. pachI siddhanI kAyasthiti kahI che. temAM sAi zabda kahyo che. temAM sAditA eTale saMsAra mukti samayamAM siddhatva ane aparyavasittatA eTale siddhatvathI smuta thavuM asaMbhava che. asiddha viSaya praznasUtra sugama che. temAM - x - abhavya hovAthI athavA jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 tathAvidha sAmagrInA abhAve kadI siddha thaze nahIM. te anAdi-aparyavasita asiddha che. - x - have aMtara kahe che - siddho sAdi aparyavasita hovAthI aMtara nathI. - x - asiddha sUtramAM teo anAdi aparyavasita che temanuM asiddhatva kadI nahIM chUTe, tethI aMtara nathI. anAdi saparyavasitane muktithI pAchuM AvavAnuM nathI, tethI aMtara nathI. nigoda jIvo ghaNAM hovAthI asiddha anaMta che. 180 * sUtra-370 : athavA sarve jIvo je bhede kahela che - sendriya ane anindriya. - . bhagavan ! sendriyo kALathI keTalo kALa hoya ? gautama ! sendriya be bhede kahyA che - anAdi apavisita ane anAdi saryavasita. anindriyamAM sAdi paryavasita. baMnemAM aMtara nathI. sauthI thoDAM anindriyo, sendriyo anaMtagaNAM che. athavA sarve jIvo be bheda kahyA che - kAyika ane akAyika. e pramANe sayogI ane ayogI temaja che. e pramANe ja lezmI ane aleztI, sazarIrI ane azarIrI, saMcikaNA, aMtara, abahutva sendriyonI mAphaka kahevA. athavA sarve jIvo be bhede kahyA che - savedaka ane avaidaka. bhagavan ! sarvedaka keTalo samaya savedaka rahe che ? gautama ! savedaka traNa bhede kahyA che - anAdi aparyavasita, anAdi saryavasita, sAdi saparyavasita temAM je sAdi saparyavasita che, te jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTa anaMtakALa yAvat kSetrathI dezona adbhupudgala parAvarta bhagavan ! vedaka, vedakapaNe keTalo kALa rahe che ? gautama ! vedaka be bheTe che sAdi aparyavasita, sAdi savasita. temAM je sAdi sapatisita che, te jaghanyathI eka samaya ane utkRSTathI aMtarmuhUrta rahe che. bhagavan ! savedakane keTalA kALanuM aMtara hoya ? nAdi paryavasitane aMtara nathI. anAdi saryavasitane aMtara nathI. sAdi saparyavasitanuM jaghanyathI ekasamaya ane utkRSTa aMtamuhU. bhagavan ! avedakane keTalA kALanuM aMtara che? sAdi pavisitane aMtara nathI. sAdi saparyavasitane jaghanyathI aMtarmuhU. utkRSTa anaMtakALa yAvat dezona addha pudgala parAvartta. alpahatva - sauthI thoDAM vedaka, sarvedaka anaMtagaNAM, e pramANe sakaSAyI ane kaSAyI, savaidakanI mAphaka kahevA. - . . athavA badhAM jIvo je bheTe che - salezya ane alezya. jema asiddha ane siddha kahyA, tema ahIM kahevuM. sAvat sauthI thoDAM alezya che, salezya anaMtagamAM che. * vivecana-370 :sarve jIvo be bhede sendriya ane anindriya. temAM sendriya - saMsArI. -
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ savajIva-1/330 181 anindriya-siddha. upadhi bhedathI alaga lIdhAM. e pramANe sakAyAdimAM paNa kahevA. temAM sendriyanI kAyasthiti ane aMtara asiddhavatavyatA mujaba kahevA. atindriyane siddhava kahevA. teno pATha sUtrArthamAM che. *X - X - ala bahad sUtra pUrvavat kahevuM. e pramANe kAyasthiti, aMtara, alAbahatva sUtro sakAyika-akAyika, sayogIayogImAM paNa kahevA. athavA badhAM jIvo be bhede che - sakAyika, akAyika e rIte sayogIayogI, salezya-alezya, sazarI-azarIra. temanI saMciTTaNI, aMtara, alAbahuvane sakAyika mAphaka kahevuM. bIjA prakAre saividhya-savedaka, avedaka. savedamanI kAyasthitino prazna sugama che, savedaka traNa prakAre kahyAM. temAM anAdi aparyavasita abhavya ke tavAvidhA sAmagrInA abhAve mokSamAM na jAya tevA bhavya che. anAdi saparyavasita bhavya muktigAmI, pUrve upazama zreNIne na pAmela. sAdi paryavasita-pUrva pratipatra upazama zreNI. A upazama zreNI pAmIne vedopazamanA uttakALe avedakavane anubhavI zreNI samApti thatAM bhavAyathI apAMtarAlamAM maraNa thatAM ke upazama zreNIcI paDavAthI pharI vedodaya thatAM savedaka thayela sAdi saparyavasita savedaka che, tenI kAyasthiti jaghanyathI aMtamuhUrta che. * X - X - X - X - avedaka be bhede che - sAdi aparyavasita kSINaveda ane sAdi-saparyavasita upazAMtaveda, sAdi saparyavasita addakanI saMciTTaNA jaghanya eka samaya * * * * aMta-anAdi aparyavasita savedakanuM aMtara nathI, kemake aparyavasitatAthI te bhAva kadI na chUTe. anAdi saparyavasita savedakane aMtara hotuM nathI, kemake te apAMtarAlamAM upazama zreNI na karIne bhAvi kSINavedI hoya che. kSINavedIne punaH savedaka thavAnI saMbhAvanA nathI, kemake temAM pratipAta na thAya. temanuM aMtara jaghanya eka samaya che - x - utkRSTathI aMtarmuhUrta. avedaka sUtramAM sAdi-aparyavasita avedakanuM aMtara nathI, kemake kSINaddavALo jIva pharI savedaka na thAya, sAdi saparyavasita avedakanuM aMtara jaghanyanI aMtarmuhUd. * * * * * utkRSTa aMtara anaMtakALa che. - x* x - kemake eka vakhata upazama zreNI pAmI, tyAM avedaka thaI zreNI samApti thatAM punaH savedaka thavAnI sthitimAM ATaluM aMtara thAya ja. - X - athavA badhAM jIvo be bhede - sakaSAyI, akaSAyI. kaSAya sahita sakaSAyI. kapAyarahita te akaSAyI, have kAyasthiti kahe che - sakaSAyInA saMciTTaNA, kAyasthiti, aMtara savedananI mAphaka kahevA. akaSAyanI kAyasthiti Adi avedaka mArka che X - X - X - X - X - [vRttimAM Akho sUtra pATha che, te ame choDI dIdhela che.] - - - have bIjA prakAre vaividhya kahe che - * sUtra-391 - jJAnI ane ajJAnI. bhagavanA jJAnI, jJAnIrUpe keTalo kALa rahe ? 182 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 jJAnI be prakAre che - sAdi paryavasita, sAdi saMparyavasita. temAM je sAdi sAvasita che, te jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTa sAtireka 66-sAgaropama. ajJAnI savedakavatuM. jJAnInuM aMtara jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTathI anaMtakALa * dezona aha8 pudagala parAvarta. AdinA be ajJAnIne aMtara nathI. sAdi saparyajasitane jaghanya aMtamuhUrta utkRSTa sAtireka 66-sAgaropama * * * Alabahuta - sauthI thoDAM jJAnI, ajJAnI anaMtagaNAM che. * * * athavA sarve jIvo be bhede kahA che * sAkAropayukata ane AnAkAropayukta saMciyA ane aMtara jaghanya ane utkRSTathI paNa aMtamuhUrta. alabahuta - anAkAropayoga thoDAM che, tethI sAkAropayoga saMkhyAtagaNamAM che. * vivecana-391 : athavA sarve jIvo be bhede che - jJAnI, ajJAnI. jene jJAna che, te jJAnI. jJAnI nathI te ajJAnI arthAt mithyAjJAnI. jJAnInI kAyasthiti kahe che. jJAnI be bhede (1) sAdi aparyavasita, te kevalI che kemake kevaLajJAna sAdi aparyavasita che. (2) sAdi saparyavasita * matijJAnAdivALo. temane kadAcchatAthI sAdi saMparyavasitatA che temAM je sAdi saparyavasita che, te jaghanyathI aMtarmuhUrta che * x * utkRSTathI sAtireka 66-sAgaropama che. A baMne kALa samyaktva Azrita che kemake samyakatvanI jaghanya sthiti aMtarmuhUrta che ane utkRSTa kALa 66-sAgaropamathI kaMIka vadhAre che. - X - X - ajJAnI traNa bede che - anAdi aparyavasita, anAdi saMparyavasita, sAdi saparyavasita. temAM anAdi aparyavasita kadI siddhi jatA nathI. anAdi saparyavasita je anAdi mithyASTi samyakatva pAmIne ane patita thayA vinA kSapaka zreNi pAme che. sAdi saparyavasita- samyaguSTi thaIne mithyAdeSTi thAya. te jaghanyathI aMtamuhartamAM samyakavayI paDIne pharI aMtarmuhartamAM samyagadarzana pAme utkRSTamI anaMtakALa - have AMtara-bhadaMta! jJAnInuM aMtara kALathI keTalo kALa hoya ? sAdi aparyavasitane aMtara na hoya kemake temane kadI te bhAvano tyAga nathI. sAdi saparyavasitane jaghanyathI aMtarmuhUrta * x - utkRSTathI anaMtakALa. * * * * * ajJAnInA prazna sugama che. anAdi aparyavasitane aMtara nathI. anAdi saparyavasitane paNa aMtara nathI. kemake kevaLajJAna pAmyA pachI paDavAno saMbhava nathI. sAdi saparyavasitane jaghanyathI aMtarmuhUrta. ukRSTathI sAtireka 66-sAgaropama. bIjA prakAre vaividhya kahe che - sarve jIvo be bhede che - sAkAropayukta, anAkAropayukta. have kAyasthiti kahe che - ahIM chavAstha ja sarva jIvo kahyA che, kevaLI nahIM. sara vaividhya gatithI baMnenI kAyasthiti ane aMtara jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrta. anyathA kevalIno upayoga sAkAra ane anAkAra eka sAmayika che.
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ savajIva-1/371 183 alAbahatva - sauthI thoDA anAkAra upayogavALA. kemake teno kALa thoDo che. sAkAropayuktA saMkhyAtaguNAM che. * sUtra-3ra : aAvA sarve jIvo bhede che - AhAraka, anAhAraka. bhagavanuM ! AhAraka cAvata keTalo kALa hoya ? gautama ! AhAka be bhede che - chaThThA AhAka ane kevalI hAka. chAstha AhAka cAvatu keTalo kALa hoya ? gautama! jAnyathI be samaya vna zullaka bhavagrahaNa, utakRSTa asaMkhyAtakALa thAvata rogathI aMgulano asaMkhyAtabhAga. kevalI AhAka vAvatu keTalo kALa hoya? gautama ! jaghanyathI aMtarmahatta, utkRSTa dezona pUrvakoDI. bhagavana / wahAraka keTalo kALa hoya ? gautama / ailhAraka be bhede - chAstha aNAhAka, kevalI aNAhAka. chaSAstha aNAhAka yAvatu keTalo kALa hoya? gautamAM jaghansathI eka samaya, ukUTa be samaya. kevalI ANAhAka be bheda che - siddha kevalI aAhAka ane bhavastha kevalI aNAhAka, bhagavAna ! siddha kevalI aNAhAraka kALathI keTalo kALa hoya ? sAdi apavasita. bhagavad ! bhavastha kevalI aNAhAraka keTalA bhede che? be bhede - sayogI bhavastha kevalI aNahAka ane ayogI bhavastha kevaLI aAhAraka. bhagavana! sayogI bhavastha kevalI aNAhAraka keTalo kALa rahe ? ajaghanyotkRSTa traNa samaya. ayogI bhavatha kevalI jaghanyathI aMtamuhUd, utakRSTa aMtarmahatuM. chAstha AhArakane keTalo kALa aMtara che ? gautama! jaghanyathI eka samaya. utkRSTathI be samaya. kevalI AhArakanuM aMtara Ajaghanya-anuSkRSTa maNa samaya. chAstha aNAhAkanuM aMtara jaghanyathI zullaka bhavagrahaNa * be samaya jUna ane utkRSTa asaMkhyAtakALa cAvatu aMgulano asaMkhyAta bhAga. siddha kevalI aNAhAkanAM sAdi paryavasitane aMtara nathI. sayogI bhavasthakevalI aNAhArakane jaghanyathI ane utkRSTathI aMtamuhUrta. ayogI bhavastha kevalI aNAArakane aMtara nathI. bhagavana! A AhAraka ane aNalhAskomAM koNa konAthI a8, bae di che? gautamA sauthI thoDAM aAhAkko che. tenAthI AhAsko asaMkhyAtA che. * vivecana-372 : athavA sarve jIvo be bhede che - AhAka, aNAhAraka, have kAyasthiti - gautama ! AhAraka be bhede che. kadAca, kevalI. temAM chAstha AhAraka jaghanyathI be samayajUna kSullakabhavagrahaNa. * x * temAM jo ke lokAMtanikUTAdimAM utpAdamAM cAra ke pAMca samayanI vigrahagati thAya che, to paNa bahulatAthI traNa sAmAyika ja, tene AzrIne A sUtra kahela che. te vAta pUrvAcAryoe paNa kahI che. * x * utkRSTathI 184 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 asaMkhyAta kALa ItyAdi pUrvavatu. - - kevalI AhAraka jaghanyathI aMtarmahatuM, te aMtakRta kevalI jANavA. utkRSTathI dezona pUrvakoDI. te pUrvakoTI navamA varSathI AraMbhIne utpanna kevaLajJAnanI apekSAe che. ANAhAka viSaya sUjha - nAhAraka be bhede che. chAstha aNahAka, kevalI 1NAhAraka sthaLe eka samaya, A jaghanya adhikAra che. samayanI vigrahagatinI apekSA che. utkarSathI be samaya, traNa samayanI vigrahagatinA bAhulyane AzrIne jANavo - X - X - kevalI aNAhAraka sugama che. siddha kevalI aNAhAraka sAdi aparyavasita che. te kAraNe temanuM nAhArakatva paNa sAdi aparyavasitu che. bhavastha kevalI aNAhAraka be bhede che - sayogI bhavastha kevalI ayogI bhavastha yogI bhavastha kevalI ahAhAka jaghanyathI ane utkRSTathI aMtarmuhad aNAhApha rahe. ayogiva zailezI avasthAmAM hoya, tyAre niyama anAhAraka hoya kemake dArikAdi kAya yogano abhAva che. zailezI avasthAmAM jaghanya ane ukarSathI aMtarmuhUrta che. - 4 - sayogI bhava kevalI aNAhAraka ajaghanyotkRSTa traNa samaya che, te ATha samayavALA kevali samuddhAta avasthAmAM trIjA-cothA-pAMcamAM samayarUpa che. temAM mAtra kAmaNa kAyayoga hoya. have aMtaranI vicAraNA - chavAstha AhArakanuM aMtara jaghanya eka samaya, utkRSTa be samaya che. zeSa pUrvavatu. kevalI AhAkane ajaghanyotkRSTa traNa samaya, kevalI AhAraka sayogI bhavastha kevalI hoya che temanuM anAhArAkava paNa traNa samaya che. - 4 - have anAhArakanuM aMtara - chaThAstha anAhAnuM jaghanya kSullaka bhavagrahaNamAM be samaya nyuna, utkRSTa asaMkhyAta kALa chavAstha AhArakanA kALa jeTaluM temanA anAhAkanuM aMtara che. te jaghanyathI aMtarmuhad, utkRSTa asaMkhyAta utsarpiNIavasarpiNI kALamI, kogathI galano asaMkhyAtabhAga che. tethI chAstha anAhAnuM jaghanya-utkRSTathI A aMtara che. | mulaka bhavagrahaNa eTale laghu ke sToka athavA eka Ayuka saMvedanakALa bhava, tenuM grahaNa. tene AvalikAthI vicAratA 256 AvalikA kALa thAya. coka AnaprANamAM keTalAM kSullaka bhava thAya? kaMIka samayAdhika 13 bhava. kaI rIte? ahIM trirAzI karAya che. 1993 ucchavAse 1 bhava thAya to 65,536 ucchavAse keTalA bhava thAya ? to 13-kSullakabhava thAya ane 1395 upavAsa zeSa vadhe che. tenI sama adhika 94 AvalikA thAyao - X - X - jo eka AnapANamAM AvalikA saMkhyA jANavI che to 56ne 13 vaDe guNI temAM 49 umero to 4446 AvalikA thAya che. muhUrtamAM AvalikA jANavI che to * 4446ne eka mahattvanA zvAsocchavAsathI guNatAM 1,67,74,758 AvalikA thAya che. temAM sAdhika 2458 AvalikA umeratAM 1,67,37,216 AvalikA thAya. athavA
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ savajIva-1/372 muhUrtanA 65,536 kSullaka bhavone 256 AvalikAthI guNatA eka muhUrtanI AvalikA saMkhyA thAya. 185 sayogI bhavastha kevalI anAhAkanuM aMtara-jaghanya ane utkRSTa baMne aMtarmuhUrta. kemake samudghAta karyA pachI aMtarmuhUrtamAM ja zailezI avasthA thaI jAya che. ayogIbhavastha kevalI anAhAraka sUtramAM aMtara nathI. kemake ayogIpaNAmAM badhAM anAhAraka ja hoya che. siddhomAM sAdi aparyavasitAthI anAhAkanuM aMtara nathI. alAbahutva-sauthI thoDAM anAhAsko che. kemake siddha, vigrahagati samApannaka, samuddAtagata kevalI, ayogI kevalI ja anAhAraka che. tenAthI AhAraka asaMkhyAtagaNAM che. [zaMkA] siddha karatA vanaspati jIva anaMtaguNa che, teo prAyaH AhAraka che to anaMtaguNa kema na kahyA ? [samAdhAna] prati nigodano asaMkhyAta bhAga prati samaya sadA vigrahagatimAM hoya che ane vigrahagatimAM jIva anAhAraka hoya che. tethI asaMkhyAtagaNA kahyA paNa anaMtagaNAM na kahyA. * sUtra-393 : athavA sarve jIvo be bhede kahyA. te A - sabhASaka ane abhASaka. bhagavan ! sabhASaka, sabhApakapaNe kALathI keTalo kALa hoya ? gautama ! jaghanyathI eka samaya, utkRSTa AMtarmuhUrta. bhagavan ! bhASaka ? gautama ! abhASaka be prakAre che - sAdi pavisita ane sAdi sapavisita. temAM je sAdi sapatisita che te jaghanyathI AMtarmuhUrta rahe ane utkRSTathI anaMtakALa - anaMta utsarpiNI-avasarpiNI vanaspatikALa, bhagavan ! bhASakane keTalA kALanuM aMtara hoya? jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakALa-vanaspatikALa, abhASakamAM sAdi aparyavasitane aMtara nathI. sAdi sapatisitane jaghanya eka samaya, utkRSTa AMtarmuhUrta. alpabahutva - sauthI thoDAM bhASaka, abhASaka anaMtagaNA. athavA sarve jIvo je bhede che - sazarIrI, azarIrI, azarIrI siddhavat kahevA. azarIrI thoDAM che, zarIrI anaMtagaNA. * vivecana-373 : athavA sarve jIvo be bhede che - bhASaka ane abhASaka. bolatA hoya te bhASaka, bIjA abhASaka. have kAyasthiti-sabhASaka jaghanyathI eka samaya bhASAdravya grahaNa samaya kemake kadAca turaMta mRtyu thAya athavA koI kAraNe bhASA vyavahArathI aTakI jAya to eka samaya utkRSTathI aMtarmuhUrta. ATalo kALa ja bhASAdravyanuM niraMtara grahaNa ane nisarga thAya. pachI te abhASaka thAya. abhASaka be bhede - sAdi aparyavasita, sAdi saparyavasita. temAM sAdi saparyavasita pRthvIkAyAdi che. te jaghanya aMtarmuhUrta abhASaka rahe. pharI bhASaka thAya. athavA pRthvI 186 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 AdinI jaghanya sthiti ATalo kALa che. utkRSTathI vanaspatikALa - x - have aMtaranI vicAraNA - bhASakanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa anaMtakALa-vanaspatikALa. sAdi aparyavasitanuM aMtara nathI. sAdi saparyavasitanuM aMtara jaghanya eka samaya ane utkRSTathI aMtarmuhUrta ItyAdi - 4 - abahutva sUtra spaSTa che. mIrI - asiddha. azarIrI - siddha. zarIrI-azarIrInA badhAM sUtro siddha ane asiddhanA sUtrovat jANavA. * sUtra-34 : athavA sarve jIvo je bheTe che cami ane acami. bhagavan ! cami keTalo kAla carima rahe? gautama ! cami anAdi sapatisita che. acami be bhede - anAdi aparyavasita ane sAdi aparyavasita. baMnemAM aMtara nathI. - alpabahutvamAM - sauthI thoDAM acarama che, carama tenAthI anaMtagaNAM che. athavA sarve jIva bhe bheTe che - sAkAropayukta ane anAkAropayukta. baMnenI saMyiSaNA ane aMtara jaghanya AMtarmuhUrta utkRSTa paNa AMtarmuhUrta. alpabahuva-sauthI thoDAM anAkAropayukta, sAkAropayukta asaMkhyAtagaNAM che. - x - - * vivecana-374 : athavA ma - carama bhavavALA bhavya vizeSa, tenAthI viparIta te avarama abhavya ane siddha. kAyasthiti sUtramAM carama anAdi saparyavasita che. acarama be prakAre - anAdi aparyavasita, sAdi aparyavasita. temAM pahelAM jIvo acarama ane abhavya che. bIjA jIvo acarama siddha che. have aMtara - anAdi sapavisita caramane aMtara nathI, kemake caramatva gayA pachI pharI caramatva saMbhava nathI ane acaramanuM aMtara nathI, kemake temanuM caramatva hotuM ja nathI. alpabahutvamAM - sauthI thoDAM acarama che kemake abhavya ane siddha ja acarama che. tenAthI caramo anaMtaguNa che. A kathana sAmAnya bhavanI apekSAe che. - x - upasaMhAra karyo che. muni dIparatnasAgare karela sarvajIva pratipatti-1-no saTIka anuvAda pUrNa
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ savajIva-2/ 5 183 @ sarvajIva pratipatti-2-"trividhA" che. - x -- x -- x x x - 0 have trividhA vakatavyatAne kahe che - * sUga-395 temAM jeo ema kahe che badhAM jIvo traNa bheTe kahelA che. teo Ama kahe che - samyaSTi, mithyASTi, samyapha-mizrAdeSTi bhagavat ! samyaphaSTi kALathI keTalo kALa hoya! gautama ! sampaldaSTi be bheda che - sAdi aparyavasita ane sAdi saryavasita. temAM je sAdi sAvasita che, te jaghanyathI aMtamuhUrta, utkRSTathI sAtireka 66-sAgaropama rahe che. miyArdaSTi traNa bheTe che - sAdi saparyavasita anAdi apavasita, anAdi sapavisita. temAM je sAdi sAyavasita che, te jaghanyathI aMtamuhUd, utkRSTa anaMtakALa yAva4 dezona ae8 pudgala pasavaI. samyapha misyAdaSTi jaghanyathI aMtarmuhUrva ane utkRSTathI paNa aMtamuhUrta che. samyaphaSTinuM aMtara sAdi aparyAsitanuM aMtara nathI. sAdi sapAsitanuM jaghanya aMtamuhUta, utkRSTa anaMta kALa cAvatu aha8 pugala parAd. mizrAdaSTinuM anAdi aparyAsitanuM aMtara nathI. anAdi saparyAsitanuM aMtara nathI. sAdi sapavimitanuM jaflkhya aMtamuhUta, utkRSTa sAtireka 66-sAgaropama. samyaka mithyASTinuM jaghanya aMtamuhUrva ane utkRSTa anaMtakALa yAva4 dezona AI pudagala parAvarta. alAbhadutva-sauthI thoDAM samyapha mithyArdaSTi, samyaphraSTi anatagaNAM, miyAeSTi anaMtagaNa che. * vivecana-395 : sarva jIvo traNa prakAre che - samyakaSTi, mithyAdeSTi, samyakamithyAdeSTi. have kAya sthiti * samyardaSTi be prakAre che. sAdi aparyavasita - kSAyika samyagdaSTi, sAdi saMparyavasita * kSAyopathamika Adi samyaka darzanI. temAM sAdi saparyavasita samyak daSTinI saMciTTaNA jaghanyathI aMtamuhUrta * x * utkRSTa 66-sAgaropama. pachI niyamA kSAyopathamika samyakdarzanI na rahe. mithyArdaSTi traNa prakAre che - anAdi paryavasita, anAdi saparyavasita, sAdi saparyavasita. temAM sAdi saparyavasita che. te jaghanyathI aMtamuhUrta sudhI rahe che. * x * ukaSTathI anaMtakALa, A anaMtakALa kALajI ane sarpiNIavasarpiNI, kSetrathI dezona addha pudgala parAvarta. pUrva samyakatvathI saMsAra parita karyo che. samyamiTyAdaSTi te rUpamAM ja jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTa paNa aMtarmuhUrta sudhI rahe che. * * * * * aMta-sAdi aparNavasita samyaSTinuM aMtara nathI. sAdi saparyavasita samyadRSTinuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta che kemake samyakatvathI paDIne koI aMtarmuhUrtamAM 188 jIvAbhigamaupAMgasUtra * saTIkaanuvAda/3 samyakatva pAme che. utkaTathI te aMtara anaMtakALa * addha pudgala parAvarta che. anAdi aparyavasita misyAESTinuM aMtara nathI, kemake temanuM mithyAtva chUTatuM nathI. anAdi paryavasita mithyAtvanuM paNa aMtara nathI. kemake chUTIne pharI thayAM pachI anAdi na rahe. samyamithyAdeSTinuM aMtara jaghanya tamuhUrta che. * x* utkRSTa dezona addha pudgala parAvarta che, ItyAdi * x * athabahatpamAM * sauthI thoDAM samyagRmithyArdaSTi che, kemake tadyoga pariNAma aAkALa rahe che. tenAthI samyaESTi anaMtagaNAM che, kemake siddha jIva paNa sabhyaESTi che ane te anaMta che. tenAthI mithyArdaSTi anaMtagaNa che. * * * * sUtra-36 : athavA sarve jIvo maNa bheTe che - parid, aparid, noparittanoaparid. bhagavanA patti kALanI keTalo kALa raheparid be bheda - kAya parid ane saMsAra parid. kAyaparide jaghanyathI aMtamuhUta, utkRSTa asaMkhyakALa * asaMkhya loka.. saMsAra parid, bhagavan! saMsAra parittarUpe kALaelI keTalo kALa rahe ? jaghanya aMtamuhUrta, utkRSTa anaMtakALa yAva4 dezona aed jugala parAvarta. bhagavanA aparider aparid be bheTe kaheNa che - kAga aparita ane saMsAra aparitta. kAyaaparitta jaghanyathI aMtamuhud, utkRSTa anaMtakALavanaspatikALa. saMsAra parid be bhede - anAdi avayavasita, anatidi sapavisita, noparitta noaparita sAdi aparisita.. kAya parittane jaghanya aMtara aMtamuhud, utkRSTa vanaspatikALa, saMsAra pattine aMtara nathI. kAya aparitane jaghanya aMtamuhUrva ane utkRSTa asaMkhyAtakALamRnIkALa. saMsara apatti anAdi apavisitane aMtara nathI. anAdi sAvasitane aMtara nathI. noparittano parittane aMtara nathI. bahatva* sauthI thoDAM parigna, noparitanoapatti anatagA, aparid anaMtagaNa che. * vivecana-36 : acavA sarve jIva traNa bhede - pati, aparita ane noparitano parita. have kAyasthiti- paritta be bhede - kAyapatti, saMsAraparid. TyAna * pratyeka zarIra, saMsAraMpatti - addha pudgala parAvartamAM saMsAra paribhramaNa pura thaze te. kAya paritanI kAyasthiti jaghanyarI aMtarmuhUrta. sAdhAraNa vanaspatimAM paritomAM aMtamuharta rahI pharI sAdhAraNamAM jAya te apekSA che. utkRSTa asaMkhyAtakALae * x * athavA pRthvIkAya Adino je saMciTTaNAkALa che, teTalo kALa rahI zake. saMsAra paritanI kAyasthiti jaghanyathI aMtamuharta pachI koI takRg kevalI
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ savajIva-2/376 thaI mokSe jaI zake. utkRSTa anaMtakALa - 4 - pachI niyamA te siddha thAya. anyathA patitva arthahIna che. 189 aparita be prakAre - kAya apatti, saMsAra patti. kAya apatti-sAdhAraNa vanaspatijIva, saMsAra apatti-kRSNapAkSika. kAya aparita jaghanyathI aMtarmuhUrta te rUpe rahe. pachI koI paNa pratyeka zarIrImAM jAya. utkRSTathI te anaMtakALa te ja rUpe rahI zake. saMsAra apatti be bhede - anAdi aparyavasita, je kadI mokSe na jAya. anAdi saparyavasita-bhavyavizeSa. nopatti noapatti siddha jIva che, ItyAdi - x - aMtara-kAyapattinuM aMtara jaghanyathI aMtarmuhUrta. utkRSTathI anaMtakALavanaspatikALa, teTalo kALa sAdhAraNarUpe rahe. saMsAraparitanuM aMtara nathI, kemake saMsAra patitva chUTyA pachI pharI te na thAya. tathA muktano pratipAta na thAya. na kAya apatinuM aMtara jaghanyathI aMtarmuhUrva. - x - utkRSTathI asaMkhyAtakALa aMtara che. te pRthvIkALa che. pRthvI Adi pratyeka zarIrI bhavomAM bhramaNakALa utkRSTa ATalo ja che. saMsAra apattiomAM je anAdi aparyavasita che, tenuM aMtara nathI hotuM. anAdi saparyavasitanuM paNa aMtara na hoya. - 4 - nopatti noapattinuM paNa aMtara nathI kemake te sAdi aparyavasita che. alpabahutva - sauthI thoDAM parita che, kemake kAya pati ane saMsAra patti jIva thoDAM che, tenAthI nopatinoapatti anaMtaguNa che. kemake siddha jIva anaMta che. tenAthI apatti anaMtagaNAM che. kemake kRSNapAkSika ati ghaNAM che. * sUtra-377 : athavA sarve jIvo traNa bhede che - paryAptaka, aparyAptaka, nopatAno aparyAptA. bhagavat paryAptaka keTalo kALa te rUpe rahe? jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa sAgaropamazata pRthakatva. bhagavan ! aparyApta ? jaghanya aMtarmuhUtta, utkRSTa AMtarmuhUrta nopayatinoapati sAdi aparyavasita che. paryAptAnuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa aMtarmuhUrta, apatAnuM jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa sAtireka sAgaropamazata pRthakatva. trIjA-nopayAptAno patiAnuM aMtara nathI. alpabahutva-sauthI thoDAM nopAnoaparyAptatA, aparyAptatA anaMtagaNA, paryAptA tethI saMkhyAtagaNAM che. * vivecana-377 : bIjA prakAre jIvo traNa bhede che - paryAptA, aparyAptA ane noparyAptAno aparyAptA. temAM paryAptAnI kAyasthiti-jaghanya aMtarmuhUrta. te aparyAptAthI paryAptAmAM utpanna thaI tyAM aMtarmuhUrta rahI pharI aparyAptAmAM utpanna thavAnI apekSAthI che utkRSTa kAyasthiti sAdhika 200 thI 900 sAgaropama. A kathana labdhi apekSAe jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 che. - x -. aparyAptAnI kAyasthiti jaghanya ane utkRSTathI aMtarmuhUrta pramANa che. - X - 4 - noparyAptA noaparyAptA siddha che. te sAdi aparyavasita che. 190 paryAptakanuM aMtara jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUrta che. kemake aparyAptakALa ja paryAptakanuM aMtara che. aparyApta kALa paNa jaghanya ane utkRSTathI aMtarmuhUrta che. aparyAptakanuM jaghanya aMtara aMtarmuhUrta, utkRSTa aMtara sAdhika sAgaropama-zata pRthakatva che. kemake paryAptakakALa ja aparyAptakanuM aMtara che. noparyAptA-noaparyAptAnuM aMtara nathI - 4 - alpabahutva-sUtrArtha mujaba jANavuM vizeSa e ke - siddha jIvo alpa che, nigodajIvomAM aparyAptA anaMtAnaMta sadaiva hoya che. paryAptAne saMkhyAtagaNAM kahyAM che. sUtra378 : - athavA sarve jIvo traNa bhede che sUkSma, bAdara ane nosUkSmanobhAdara. bhagavan ! sUkSma, sUkSmarUpe keTalo kALa rahe? jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa asaMkhyAta-kALa-pRthvIkALa bAdara, jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTa asaMkhyAtakALaasaMkhyAta utsarpiNI-avasarpiNIkALathI, kSetrathI aMgulano asaMkhyAtabhAga, nosUkSmanobAdara sAdi paryavasita che. sUkSmanuM aMtara bAdarakALa ane bAdaranuM aMtara sUkSmakALa che. trIjA nosUkSmanobhAdaranuM aMtara nathI. alpabahutva-sauthI thoDAM nosUkSmanobAdara, tethI bAdara anaMtagaNAM che, tethI sUkSma asaMkhyAtagaNAM che. * vivecana-378 : bIjI rIte sarva jIvo traNa bhede sUkSma, bAdara Adi. sUkSmanI kAyasthiti jaghanya aMtarmuhUrNa. - X - utkRSTa asaMkhyAta kALa - 4 - bAdaranI jaghanya aMtarmuhUrva - 4 - x - 4 - nosUkSma nobAdara e siddha che. te sAdi aparyavasita che. aMtara-sUkSmanuM jaghanya aMtara aMtarmuhUrta, utkRSTa asaMkhyAtakALa - X * kemake bAdara kALanuM ATaluM ja pramANa che. bAdaranuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa asaMkhyAtakALa - X - * sUkSmanuM ATaluM kALa pramANa che. nosUkSmanobAdaranuM aMtara nathI. aAbahutva sugama che. vizeSa kaMI lakhatA nathI. - sUtra-379 : athavA sarve jIvo traNa bhede kahyA che - saMjJI, asaMjJI, nosaMjJInoasaMI. bhagavan ! saMjJI keTalo kALa rahe? jaghanya aMtarmuhU. utkRSTa sAtireka sAgaropamazata pRthava. asaMI, jaghanyathI AMtarmuhUrta, utkRSTa vanaspatikALa, nosaMjJInoasaMjJI sAdi aparyavasita che. --- - saMjJInuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa vanaspatikALa. saMjJInuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa sAtireka sAgaropama zata pRthakatva. trIjAnuM aMtara nathI. alpabahutva - sauthI thoDAM saMjJI, norsInoasaMI anaMtagaNA, asaMtI
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ savajIva-2/36 tethI anaMtagaNAM che. che vivecana-396 asavA sarva jIvo traNa prakAre che - saMjJI Adi. temAM 4 - samanaka, arSanI * amanaka, ubhaya pratiSedhavartI siddho. kAyasthiti-saMjJInI jaghanya aMtamuhUrta. *x * utkRSTathI sAtireka sAgaropamazata pRthakatva * x * asaMDI, jaghanyathI aMtamuhUrta * x * utkRSTa anaMtakALa * x * x " nosaMjJInoasaMjJI jIva te siddha che te sAdi aparyavasita che. aMtara-saMgInuM jaghanya aMtarmuharta, utkRSTa anaMtakALa, te vanaspatikALa che. ATalo asaMjJIkALa che, asaMjJInuM aMtara jaghanya aMtarmuhad, utkRSTa sAgaropama zata pRcava. kemake ATalo saMjJIkALa che. nosaMjJI-noaiIne aMtara nathI. alAbahatva - sauthI thoDAM saMjJI ItyAdi * x * x * * sUtra-380 thI 18ra : [38] athavA sarve jIvo traNa bheTe che - bhavasiddhika, abhayasiddhika, nobhavasiddhikanoabhavasiddhika, bhavasiddhiko anAdi saMparyavasita che, avasiddhiko anadi apavikSita che. nobhavasiddhikanobhavasiddhika sAdi aparyavasita che. traNene aMtara nathI. aRbahutva-sauthI thoDA abhayasiddhika, ubhayavajI tenAthI anaMtagaNA, bhavasiddhika tenAthI anaMtaguNA che. (381] athavA sarve jIvo maNa bhede che - kasa, sthAvara, nokasanosthAvara, basa, kasarUpe kALathI jaghanya aMtamuhurta, utkRSTa sAtireka 20eosAgaropama rahe. sthAvaranI saMciNA vanaspatikALa che. nokasanosthAvara sAdi Apavasita che. basanuM aMtara vanaspatikALa, sthAvaranuM aMtara sAtireka be hajAra sAgaropama, nojhasanosthAvaranuM aMtara nathI. alAbahad-sauthI thoDA jhaTa che, nokasanosthAvara anaMtagaNa che, sthAvaro tethI anaMtagaNAM che. A pravidyA pratipatti. * vivecana-380 thI 382 - athavA sarva jIvo traNa prakAre - bhavasiddhika Adi. bhavasiddhika eTale bhavya. abhavasiddhika eTale abhavya, nobhavasiddhika noabhavasiddhika te siddha. * * * kAyasthiti * bhavyo anAdi saparyavasita che. *x * abhavyo anAdi aparyavasita che. * x * ubhaya varjI sAdi aparyavasita che. * x * aMtabhavasiddhikane aMtara nathI. abhavasiddhikane paNa aMtara nathI, ubhayavajIne paNa aMtara nathI kAraNo pUrvavatu. abava sugama che. vizeSa e ke bhavyarAzi siddhothI paNa anaMtagaNI che. e pramANe trividhA pratipatti kahI. | muni dIparatnasAgare karela sarvajIva pratipatti-ra-no saTIkAnuvAda pUrNa jIvAbhigamaupAMgasUtra * saTIkaanuvAda) sarvajIva pratipatti-3-"caturvidhA" che. - x - x - x -x x -- 0 have caturvidhA sarvajIva pratipatti kahe che - * sUtra-38ra :- temAM jeo ema kahe che ke sarve jIvo cAra bheTa che - teo Ama kahe che - manoyogI, vacanayogI, kAyayogI, ayogI. bhagavanA manoyogInI kAyasthiti jaghanya eka samaya, utkRSTa tamuhad. e rIte vacanayogI paNa jANavA. kAyogInI janya aMtamuhUd. utkRSTa vanaspatikALa. ayogI sAdi payAsita che. manoyogInuM aMtara jaghanya tamuhUrta, utkRSTa vanaspatikALa. e rIte vacanayogInuM paNa che. kAyayogInuM janya eka samaya, utkRSTa aMtamuhUrta. yogIne aMtara nathI. bahuta : sauthI thoDAM manoyogI, vacanayogI saMkhyAlagaNAM, ayogI anaMtagamAM, kAyayogI anaMtagaNAM che. * vivecana-38ra : sarve jIvo cAra bhede - manoyogI Adi. kAyasthiti viyANA - manoyogInI jaghanya eka samaya bhASakavatu jANavo. utkRSTa aMtarmuhad. * * * manoyoga rakSita mAtra vayanayogavALA te ja vAkyogI - beIndriyAdinI jaghanya eka samaya, utkRSTa tamuhUrta * x * kAyayogI-mana, vacana, yoga hita * ekendriyAdinI jaghanya aMtarmuhUrta - x * utkRSTa pUrvokta vanaspatikALa. ayogI te siddha. sAdi-paryavasita che. aMtara vicAraNA * manoyogInuM aMtara jaghanyathI aMtamuhUrta * x * utkRSTa vanaspatikALa * x " e rIte vacanayogI paNa aMtara kahevuM. audArika kAyayogInuM jaghanya eka samaya utkRSTa aMtamuhUrta. A sUjha paripUrNa dArika zarIra pati parisamAptinI apekSA che. * xxx* A sUbo vicitra abhiprAyapaNAthI durlakSya che tethI samyaka saMpradAyathI jANavuM - x * sUtranA abhiprAyane jANyA vinA upapati kahevI na joIe. kemake temAM mahArAzAtanA yoga, maTho anartha pasakta thAya. sugakatani bhagavaMte ghaNAM ja pramANIkRta karyA che. bIjA paNa ghaNAM vidvAnoe prazasyA che, tethI te sUgamAM kaMIpaNa anupapatti na karavI. mAtra saMpadAyane anusaravA prayatna kaQo. jeo sUganA abhiprAyane jANyA vinA jeo yathAkavaMcita anupapatti kare che, teo ghaNI ghaNI AzAtanA kare che. dIrdha saMsArI thAya che -x-x* mahA anarthano prasaMga Ave che. jeo e pramANe hAla duSamAnubhAvathI pravayananA uplavane mATe dhUmaketunI jema usthita thaI, sakala kALa sukara avyavacchinna suvidhimArganuSThAtA-suvihita sAdhumAM IrSALu che teo paNa vRddha paraMparAthI Avela saMpadAyathI jANIne, sukhanA abhiprAyane joyA vinA sUtra prarUpatA mahAAzAtanAno bhAgI jAya. alabahuta sugama che. sauthI thoDAM manoyogI che, kemake deva, nAka, garbhaja
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ savajIva-3/383 193 tiya paMcendriya ane manuSyo ja manoyogI che, tenAthI vacanayogI asaMkhyAtagaNI che. beIndriyAdine letA, ayogI anaMtagaNAM che, siddho anaMta che. kAyayogI anaMtagaNAM che. * sUtra-383 - athavA sarva jIvo cArabhede che - prIvedaka, paravedaka, napuMsakatedaka, vedaka, bhagavana ! vedaka, vedaka rUpe keTalo kALa rahe? gautama ! eka dezathI pUivakoTI pRthakavathI adhika 110, 118, 14-palyopama tathA palyopama pRthakatva sudhI rahI zake. jaghanyathI eka samaya rahe. paravedaka jaghanyathI aMtamuhUrta, utkRSTathI sAtireka sAgaropama zata pRthakatva rahe. napuMsakavedaka jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI anaMtakALavanaspatikALa rahe. Avedaka be bheTe che - sAdi aparyAsita ane sAdi saMparyAsita, te jaghanya eka samaya, utkRSTa aMtamuhUrta. vedakanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa vanaspatikALa. puraSavedakanuM jaghanya eka samaya, utkRSTa vanaspatikALa, napuMsakavedakanuM janya aMtarmuhUd, utkRSTa sAtireka sAgaropama zata pRthakva, AvedakanuM aMtara nathI. a2bahud * sauthI thoDAM puruSavedaka, strIvedaka saMkhyAlagaNAM, avedaka anaMtagaNAM, napuMsakavedaka anaMtagaNad. * vivecana-383 - athavA bIjA prakAre sarve jIvo cAra bhede kahyAM che - prIvedaka Adi. kAyasthiti - strIvedakane pUrve vividha pratipattimAM kahI che, puSavedakane jaghanya tamuhad * x - jema strIvedake napuMsakavedakane upazama zreNImAM upazama thAya, pachI eka samaya te veda anubhavI marIne eka samayatA kahIM tema purapaddakanI jaghanyathI eka samayatA kema na thAya ? upazama zreNImAM marIne badhAM puruSavedamAM ja upaje. bIjA vedamAM nahIM, tethI strI, napuMsakamAM ukta jaghanya eka samayatA saMbhave puraSavedamAM nahIM. * * * puruSavedakane utkRSTa sAgaropama zata pRthakad - napuMsakane jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI vanaspatikALa. avedaka be bhede - sAdi aparyavasitane kSINaveda, sAdi saparyavasita te upazAMtaveda, te jAnyathI eka samaya. - x* utkRSTathI zAMtamuharta aMtara vicAraNAstrIvedakane jaghanya aMtamuhad - x * x * utkRSTa vanaspatikALa. puruSavedanuM aMtara jaghanya eka samaya * * * utkRSTa vanaspatikALa. napuMsakavedanuM jaghanya aMtamuhUrta ItyAdi sUtrArthavat jANavuM. alAbahatva - sauthI thoDAM puruSavedako, kemake traNe gatimAM alA che. strIvedaka saMkhyAtagaNa, tiryakra gatimAM traNa gaNAM hovAthI ItyAdi, avedaka anaMtagaNAM, napuMsako tethI anaMtagaNA. 19/13 194 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 * sUtra-384 : athavA sarve jIvo cAra bhede che - cakSurdarzanI, acasundarzanI, avadhidarzanI, kevaLadarzanI. bhagavAna ! cakSurdazanI te ja rUpe jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTathI sAtireka hAra sAgaropama rahe. cAInI be bhede che - anAdi apacavasita, anAdi sAyavasita. * * * avadhidarzanInI jaghanya eka samaya utkRSTa sAtireka ne chAsaTha sAgaropama kevaladarzana sAdi anaMta cazanInuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa vanaspatikALa. baMne acasurdazanInuM aMtara nathI. avadhi darzanInuM jaghanya aMtarmuhUrta, utkRSTa vanaspatikALa. kevaLa darzanIne aMtara nathI. Alabahuta - sauthI thoDAM avadhidarzanI, cakSurdazanI asaMkhyAtagaNA, kevaladarzanI anaMtagaNA, AcakSudazanI anaMtagaNo che. * vivecana-384 - athavA bIjI rIte sarve jIvo cAra bhede kahyA - cakSurdarzanI ItyAdi. teonI kAyasthiti kahe che - candarzanI jaghanyathI aMtarmuharta - x *x* utkRSTathI sAtireka sAgaropama sahasra rahe. ayakSadaMzanI be bhede - anAdi aparyavasita, bIjA anAdi saparyavasita - bhavya vizeSa je mokSe jaze. avadhidarzanI jaghanyathI eka samaya - X-X * utkRSTathI be chAsaTha sAgaropamAM sAtireka, temAM eka chAsaTha-vibhaMga jJAnI tiryaMca paMcendriya ke manuSya adhasaptamImAM upajI tyAM 33-sAgaropama rahI, udvatanA kALe samyakatva pAmI, pharI yaje, vibhaMgathI pUrvakoTI AyumAM tiryaMcamAM janmI pharI adha:saptamImAM upaje. tyAM 33-sAgaropama rahI uddhanA kALe samyakatva pAmI pharI tyaje. pharI tiryaMca, pharI sAtamI nAskI ItyAdi - X - X * have aMtarane kahe che - cakSurdazanInuM jaghanya aMtamuhUrta - x * utkRSTa vanaspatikALa ItyAdi badhuM sUtrArtha mujaba jANavuM. vRttimAM eTaluM vizeSa che ke tyAM kAraNo rajU karAyA che. je ahIM noMdhyA nathI - x-xx* x-x- alAbahatvamAM sauthI thoDAM avadhidarzanI che kemake deva, nAka, garbhaja tiryaca-manuSyamAM che. tenAthI cakSurdarzanI asaMkhyAtapaNAM che ItyAdi kahevuM. * sUtra-385 - athavA sarve ane cAra bhede kahyA che. te rIte - saMyata, asaMyata, saMyatAsaMyata, nosaMyatano asaMyatanosaMyatAsaMyata bhagavad ! saMyata, saMyata keTalo kALa rahe ? jaghanya eka samaya, utkRSTa dezona pUvakoDI. asaMyatane ajJAnI mAphaka kahevA. saMyatAsaMyata jaghanyathI aMtamuhurta utkRSTa dezona pUvakoDI. nosaMyatanoasaMyatanosaMyatAsaMyata jIvo sAdi apavisita che.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvAbhigamaupAMgasUtra * saTIkaanuvAda/3 @ sarvajIva pratipatti-4-"paMcavidhA" che savajIva-3/385 pa saMta ane saMtAsaMgata banenuM aMtara janya aMtamuhUrta, utkRSTa dezona a8 pugala parAvarta che. saMyatamAM pahellA be mAM aMtara nathI ane sAdi sAvasitanuM jaghanya eka samaya, utkRSTa dezona pUvakoDI. coyAnuM aMtara nathI. : saunI thoDI saMyatAsaMgata, saMgata asaMtagaNo, nosaMvatanoasaMyatano saMcatAsaMgata anaMtagaNo, asaMgata anaMtagaNA che. A caturvidha jIvo kan. * vivecana-385 : athavA bIjA prakAre sarve jIvo cAra bhede kahyA che - saMyata Adi. temanI kAyasthiti kahe che - saMyatanI jaghanya eka samaya, kemake sarvavirati pariNAmanA bIjA ja samaye koInuM maraNa paNa thaI zake. ukaSTa dezona pUrvakoTI. asaMyata traNa prakAre - anAdi aparyavasita, anAdi saparyavasita, sAdi saparyavasita. temAM pahelAMprakAranA asaMyata je kadI saMyama na le. bIjA prakAranA asaMyata saMyama che ane te saMyamathI siddhi prApta karaze. bIna prakAranA asaMyata te che je sarva virati ke deza viratithI paribhaSTa che. A bIjA bheda vALA jaghanyathI aMtamahaI rahe che, pachI pharI saMyatatva pAmI zake. ukaSTa anaMtakALa sudhI - kALathI naMtI utsarpiNI-avasarpiNI ane kSogathI dezona addha pula parAvarUipa che. saMyatAsaMyatanI jaghanyathI aMtamuharta che. kemake A saMyamanI prApti ghaNAM bhAMge thAya. ukATa dezonA pUvakoTI, bAlyakALamAM tenA abhAvathI dezonatA kahI. nosaMyata-noasaMyata-nosaMyatAsaMyata te siddha che. te sAdi aparyavasita che. dhe aMtara - saMyatanuM aMtara jaghanya aMtarmuharta che. ATalA kALanA asaMyatatva pachI pharI saMyata thaI zake. utkRSTa anaMtakALa - anaMta utsarpiNI avasarpiNI Adi. anAdi aparyavasita asaMyatane aMtara nathI. anAdi saparyavasita asaMyatane paNa aMtara nathI. sAdi saparyavasita asaMyatanuM AMtara jaghanya eka samaya, utkRSTa dezona pUrvakoTI che * x * saMyatAsaMyatanuM aMtara jaghanya aMtarmuhUrta - x * utkRSTathI saMyata mAphaka jANavuM. nosayaMtanoasaMyatakhtosaMyatAsaMyata siddha che. te sAdi aparyavasita che mATe aMtara nathI. alAbahatva * sauthI thoDAM saMyata che, kemake te saMkhyAta koTAkoTI pramANa che, tenAthI saMyatAsaMyata asaMkhyAta gaNAM che kemake asaMkhyAta tiya dezavirativALA che. tenAthI mitayapatiSedha anaMtaguNa, tenAthI asaMyata anaMtaguNa. 0 caturvidha sarve jIvo kahyA, have paMcavidha kahe che - * sUra-386,387 : temAM jeo ema kahe che ke sarve jIvo pAMca bhede kahyuM che, teo Ama kahe che - kokavAyI, mAnakaSAyaNI, mAyAkaSAyI, lobhakadhArI ane kalApI kodhakayAyI, mAnakaSAyI, mAyAkayAyI jaghanyathI aMtamuhUd, utkRSTathI paNa aMtamuhUrta te ja rUpe rahe che. lobhakaSAyI jaghanyathI eka samaya, utkRSTathI aMtamuhUrta te ja rUpe rahe. akayAyI be bhede pUrvavat kahetA. krodha-mAna-mAyA kathAyInuM aMtara jaghanya eka samaya, utkRSTa aMtamuhUrta che. lobhakayAyInuM aMtara jaghanya aMtamuhUrta, utkRSTa paNa aMtamuhUrta che. kaSAyInuM aMtara pUrvavat alabahutva [3] akaSAyI sauthI thoDAM, mAnakaSAyI anaMtagaNad, koha-mAyAlobhakaSAyI kramazaH vizeSAdhika jANavA. vivecana-386,387 : sarve jIvo pAMca bhede kahe che - krodhakaSAyI ItyAdi * x * have kAyasthiti - krodha kaSAyI jaghanyathI aMtarmahad. e rIte mAna-mAyA kapAyI kahevA. lobhakapAyI jaghanyathI eka samaya. * * * * * akaSAyI be bhede . sAdi aparyavasita te kevalI. sAdi saparyavasita te upazAMtakaSAyI. te jaghanyathI eka samaya * x * ukATathI aMtamuhad, upazAMta moha guNasthAnaka kALa A che. bIjI kahe che - jaghanyathI paNa aMtarmuhad, utkRSTathI paNa aMtamuhad * x * covo vRddhavAda che. mAtra jaghanyathI utkRSTapada vizeSAdhika che. lobhakaSAyI jaghanya ane utkRSTathI aMtarmuhUd. have aMtara kahe che - krodhakaSAyInuM aMtara jaghanya eka samaya che. * x - utkRSTathI aMtamuhad. e pramANe mAna-mAyA kapAyI sugamAM paNa kahevI. lobhakapAyInuM aMtara jaghanya ane utkRSTathI paNa aMtarmuhUrta * x * kaSAyImAM sAdi aparyavasita che, temAM aMtara nathI. sAdi saparyavasitane jaghanya aMtamuhad-x * utkRSTa anaMtakALa *x*x* a5bahuva vicAraNAmAM sauthI thoDAM sAkaSAyI, kemake siddho ja akaSAyI che. tenAthI mAnakaSAyI anaMtagaNAM che. kemake nigoda jIvo anaMtagaNAM che. tenAthI krodha-mAyA-lobha kaSAyI kramazaH vizeSAdhika che. * sUtra-388 aAvA sarve jIvo pAMca bheTe che - nairayika, ticiyonika, manuSya, deva, siddha. saMcikSA ane aMtara pUrve kahyA mujaba aghabahutva * sauthI thoDAM manuSyo, nairayika asaMkhyAta gaNA, devo asaMkhyAtagaNAM, siddho anaMtagaNA, tiyo tethI anaMtagaNo che. A paMcavidhA sarva jIvo kahyA. muni dIparatnasAgare karela sarvajIva pratipatti-3-no saTIkAnuvAda pUrNa
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ savajIva-4/388 - vivecana-388 : bIjA prakArathI sajIvone pAMca bhede kahyA-dvairayika Adi. tenI kAyasthiti, aMtara Adi pUrve kahyA ja che. | muni dIparatnasAgare karela sarvajIva pratipatti-4-no saTIka anuvAda pUrNa 0 - - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 # sarvajIva pratipatti-5-"paDuvidhA" & - X X - X - X - 0 pAMca bhede sarva jIvo kahA, have cha bhede kahe che - * sUtra-389 : temAM je ema kahe che ke sarve jIvo cha bhede che, ema kahe che - jIvo abhinibhovikAnI, cutajJAnI, avadhijJAnI, mana:paryavaphAnI, kevaLajJAnI ane ajJAnI cha bhede che. bhagavana aa Abhinibhodhika jJAnI, abhinibhodhika jJAnI rUpe keTalo kALa rahe ? gautama jarA aMtamuhad, utkRSTa sAtireka chAsaTha sAgaropama. e rIte thatAnI paNa che. bhagavAna ! avadhijJAnI 7 jaghanya eka samaya, utkRSTa sAtireka chAsaTha sAgaropama. bhagavAna ! manapavijJAnI ? jaghanya eka samaya, utkRSTa dezonA pravakoDI. bhAvanA kevaLajJAnI : sAdi apavisita. jJAnI zraNa bheTa che - anAdi apavasita, anAdi saMparyavasita, sAdisaparyavasita. temAM sAdi sapAsita jaghanya aMtamuhUrta, utkRSTa anaMtakALa * * dezona aed yugala parAvatuM aMtara * Abhinibhodhika jJAnInuM jaghanya aMtaramuhUd, utkRSTa anaMtakALa * dezona a8 pudgala pasavarDa e rIte vyuta avadhi, mana:paryava jJAnInuM aMtara kahevuM. kevaLajJAnIne aMtara nathI. ajJAnImAM sAdi saparyavasitatuM jaghanya aMtamuhUrta, utkRSTa sAtireka chAsaTha sAgaropama che. lAbhahuva* sauthI thoDAM mana:paryavajJAnI che, avadhijJAnI asaMkhyAtagaNa, Aminibodhika * sutajJAnI vizeSAdhika che, te svasthAne baMne tulya che. kevaLajJAnI tenAthI anaMtagaNa che. ajJAnI tenAthI anaMtagaNAM che. athavA sarve jIvo cha bheTe kahAM che - ekendriyo, beIndriyo, teIdriyo, cauridriyo, paMcendriyo, anidriyo, saMciNA ane aMtara pUvava4. anya bahuvaccayI thoDAM paMcenikyo, cauridriyo vizeSAdhika, veIndriyo viroSAdhika, beInidrayo vizeSAdhika, ekendriyo anaMtagaNA, anindriyo tethI paNa 198 jIvAbhigamaupAMgasUtra * saTIkaanuvAda/3 anaMtagaNo che. * vivecana-389 - koI sarva jIvone cha bhede kahe che - Abhinibodhika jJAnI Adi. have kAyasthiti- Abhinibodhika jJAnI jagharAvI aMtamuhad, *x* ukATathI sAtireka 66-sAgaropama. te vijayAdimAM be vakhata javAthI thAya. e rIte zrutajJAnI paNa kahevA. *** ** avadhijJAnI jaghanyathI eka samaya *x* utkRSTa sAtireka chAsaTha sAgaropama. mana:paryavajJAnI jaghanya eka samaya * x * utkRSTathI dezona pUrvakoTIcAstrikALa utkRSTathI ATalo ja hoya che. kevaLa jJAnI sAdi saparyavasita che. ajJAnI traNa bede - anAdi aparyavasita, anAdi saparyavasita, sAdi saparyavasita. temAM sAdi saparyavasita jaghanyathI aMtamuhUrta che *x * utkRSTa anaMta kALa che cAvatuM dezona addha pudgala parAvarta che. * * * aMtara vicAraNA * abhinibodhika jJAnanuM aMtara jAthI aMtamuhUrta * x * utkRSTa anaMtakALa e pramANe zrutajJAnI, avadhijJAnI, mana:paryavajJAnInuM aMtara kahevuM. kevaLajJAnIne sAdi aparyavasitatvathI aMtara nathI. ajJAnImAM paNa anAdi aparyavasitane aMtara nathI. anAdi saparyavasitane paNa aMtara nathI - x * sAdi saparyavasitanuM jaghanyathI aMtamuhUd. utkRSTathI sAtireka chAsaTha sAgaropama. alAbahatva - sauthI thoDAM manaparyavAnI che. te pramAdarahita saMyatane ja thAya. tenAthI avadhijJAnI asaMkhyAta gaNAM. * * * tenAthI mati-vRta jJAnI baMne samAna paNa vizeSAdhika, tenAthI kevaLI anaMtagaNo, tenAthI ajJAnI anaMtagaNo. bIjA prakAre sarva jIvone cha bhede kahyAM che - eka Ijyi Adi. temanI kAyasthiti, aMtara Adi pUrvavatuM. * sUtra-30 - athavA sarve jIvo che bhede che - audArika zarIra, vaikriya zarIrI, hApha zarIra, taiksa zarIrI, kAmaNa zarIrI, azarIrI. * * * bhagavana ! audArika zarI, te rUpe keTalo kALa rahe jaghanyathI be samaya jUna julaka bhavagrahaNa, utkRSTa asaMkhyAtakALa yAvata gulanA asaMkhyAta bhAga. vaicizarIrInI kAyazciti janya eka samaya, utkRSTa aMtamuharta adhika tetrIza sAgaropama che. AhAka zarIrInI jaghanya aMtamuhUrta, utkRSTa paNa aMtamuhUrta. taijasazarIra be bheda - anAdi apavasita, anAdi sapavisita. e pramANe kAmaNa zarIra paNa kahevuM. azarIrI sAdi paryavasita che. aMtara : audAki zarIrInuM jaghanya eka samaya, utkRSTa aMtamuhUrta adhika 39sAgaropama vaikiya zarIrInuM jaghanya aMtamuhad, utkRSTa anaMtakALavanaspatikALa. AhAkazarIranuM jaghanya aMtamuhUrta, utkRSTa anaMtakALa yAvata
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ savajIva-5/30 19 abava - sauthI thoDAM AhAka zarIrI, vaikrisa zarIrI asaMkhyAtagaNa, audArika zarIrI asaMkhyAtagaNa, azarIrI anaMtagaNa, taijasa-kAzmaNazarIrI baMne vaca ane asaMkhyAtapaNAM che. te A pavidhA sajIvo kahyAM che. vivecana-390 : athavA sarve jIvo cha prakAre che - audArika zarIrI Adi. tenI kAyasthiti - dArika zarIrInI jaghanya be samaya nyUna sulakabhava grahaNa, kemake vigrahamAM be samaya jAya che. utkRSTa asaMkhyAtakALa vaikriya zarIrInI jaghanya eka samaya - x - utkaTa 33-sAgaropama aMtamahad adhika. kemake koI cAaivAtu paikriyazarIra, karI aMtamuhUrta jIvIne anuttara deva thAya. AhAka zarIrI baMne rIte aMtarmuhUd. taijasa ane kAmaNa zarIrI be bhede mukti na janAra, muktigAmI. azarIrI sAdi aparyavasita. aMtadArika zarIrInuM jaghanya eka samaya * x * utkRSTa aMtarmuhad adhika 33-sAgaropama. vaikriyazarIrInuM jaghanyatI aMtarmuharta aMtara ItyAdi badhuM sUtrArthamAM kahyA mujaba jANavuM. yuti pUrva sUtromAM kahI che, mATe ahIM punarukti karI nathI. aAbahatva - sauthI thoDAM AhArakazarIrI che, kemake utkRSTathI paNa te be thI nava hajAra pramANa hoya. tenAthI vaikriya zarIrI asaMkhyAtapaNAM che. kemake devanAkone tathA keTalAMka garbhajane vaikriyazarIra hoya che. tenAthI audAki zarIrI asaMkhyAtaNAM che. ahIM eka audArika zarIra ja grahaNa karavuM. - tenAthI taijasa ane kAryaNazarIrI anaMtagaNAM che. paNa svasthAne te baMne paraspara tulya che. - X - X - 200 jIvAbhigamaupAMgasUtra * saTIkaanuvAda/3 bahad - sauthI thoDAM garakAyika, teukAlika asaMkhyAtagaNAM, mRtvIkAyika vizeSAdhika, akAyika vizeSAdhika, vAyukAyika vizeSAdhika, siddho anaMtagaNAM, vanaspati anaMtaguNa. * vivecana-391 - koI sarva jIvone sAta bhede kahe che pRthvIkAyikAdi. tenI kAyasthiti, aMtara, asAbadutva pUrvavat kahevuM. * sUtra-2 : athavA sarve jIvo sAta bhede che - kRSNalezvI, nIlalezyI, kapotalecI, tejaleyI, pAleyI, zuklalazkI, aleksI. bhagavan! kRSNalesI jIvo, kRNaaIpaNe keTalo kALa rahe ? gautama! jaghanya aMtamuhurta utkRSTa aMtarmuhUrta adhika 13-sAgaropama, nIlaleyInI jaghanya aMtamuhUd, utkRSTa palyopamano asaMkhyAtabhAga adhika daza sAgaropama. kApotaleyInI jaghanya aMtamuhud, utkRSTa palyopamano asaMkhyAta bhAga adhika traNa sAgaropama. telespInI jaya aMtamuhad, utkRSTa palyopamano asaMkhyAta bhAga adhika be sAgaropama che. pAlecInI jaghanya aMtarmahatta, utkRSTa aMtarmahattavika daza sAgaropama. zukala vecInI jaghanya aMtamuhUrta, utkRSTa aMtamuhUttiidhaka 33-sAgaropama, alerI sAdi aparyAvasita che. bhagavAna ! kRSNalerInuM aMtara keTalo kALa che ? jaghanya aMtamuhUta, utkRSTa aMtamuhUrva adhika 31-sAgaropama. e pramANe nIlalezacI ane kApotalerI paNa jANavA. tolesTInuM aMtara jaghanyathI aMtamuhUrta, utkRSTa vanaspatikALa. e rIte paDAvecI ane zukalalekSInuM aMtara jANavuM. alakSmInuM aMtara gautama ! sAdi apavasitane aMtara nathI. bhagavana! A kuNadI yAvata zuklaleksI ane aleksI jIvomAM koNa konAthI alpa Adi che ? gautamAM sauthI thoDAM zuklalecI che, pAleksI | muni dIparatnasAgare karelA sarvajIva pratipatti-5-no saTIka anuvAda pUrNa 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 che sarvajIva pratipatti-6-"saptavidhA" . - X - X - X - X - X - 0 cha bhede sarva jIvo kahyA. have sAta bhede kahe che - * sUtra-391 - temAM je ema kahe che savajIvo sAta bhede che, teo ema kahe che ke - pRvIkAlika, akAyika, teukAyika, vAyukAcika, vanaspatikAyika, kasakAyika ane kAyika [sAta bhedo che. tenI saMciTTaNA ane aMtara pUvava4. anaMtagaNAM, nIlaleyI vizeSAdhika, kRSNaleksI vizeSAdhika che. * * * * vivecana-392 - vRittino saMkSepa athavA sarve jIvo sAta bhede che - kRSNalezyAdi have tenI kAyasthiti - kRSNalezyAnI jaghanyathI aMtarmuhad - x * utkRSTa aMtarmuharta adhika 33-sAgaropama, deva-nAkone AzrIne kahela che. * * * * * * * nIlalezyI jaghanyathI aMtarmuhad. ukATa palyopamano asaMkhyAtabhAga adhika daza sAgaropama. dhUmaprabhAnA pahelA prastaTanA nArakIne AzrIne che. * * * * * kApotalezyI jaghanyathI aMtarmuhad, utkRSTa palyopamano asaMkhyAtabhAga adhika traNa sAgaropama, vAlukAnA prathama prastaTanA nArakone AzrIne kahela che. tejalezyI - X * uckRSTathI palyopama asaMkhyAta bhANa adhika be sAgaropama. IzAna devano jANavo. pAlezyanI utkRSTa aMtarmuharta adhika daza
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ savajIva-6/12 201 sAgaropama, brahamalokavAsI devane AzrIne che. zuklalezyI utkarSathI aMtarmuhUrta adhika 33-sAgaropama te anuttaradevane AzrIne che. aMtara vicAraNA - kRSNalezyanuM jaghanya aMtara aMtarmuhUrta * x * utkRSTathI aMtamuhUrta adhika 33-sAgaropama. ItyAdi sUtrArtha mujaba jANavuM. keTalIka yukti vRttimAM noMdhI che. alAbahatva - sauthI thoDA zuklalezyI -x - tenAthI pAlezyI saMkhyAtapaNAM ItyAdi sUkAI mujaba jANavuM vizeSa e ke vRttikArazrIe ahIM kAraNo noMdhyA che. jemake lAMtakAdi devo tathA paryAptA garbhaja keTalAMka paMcendriyane zukla lezyA hoya che ItyAdi vRttimAM khAsa jovuM. muni dIparatnasAgare karela sarvajIva pratipatti-6-no saTIka anuvAda pUrNa 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 che sarvajIva pratipatti-7-"aSTavidhA" che - X - X - X - X - X - o sarvajIvo sAta bhede kahyA, have ATha bhede kahe che - * sUjha-363 - temAM jeo ema kahe che ke sarve jIvo ATha bhede che, teo Ama kahe che - abhinibhodhikajJAnI yAvat kevaLajJAnI, matijJAnI, cutajJAnI, virbhAgajJAnI. bhagavana abhinibodhikajJAnI, te pe keTalo kALa rahe? gautama! jaghanya aMtamuhad, utkRSTa sAtireka chAsaTha sAgaropama. e pramANe zrutajJAnI paNa kahevA. avadhijJAnIe ? jaghanya eka samaya, utkRSTa sAtireka 66-sAgaropama. mana:paryava jJAnI? jaghanya eka samaya, utkRSTa dezona yuvakoDI. kevaLajJAnIe? sAdi apavikSita che. matiajJAnI ? te traNa bhede che - anAdi aparisita, anAdi saparyavasita, sAdi sAyavasitatemAM je sAdi saparyavasita che. te jaghanya aMtamuhad, utkRSTa anaMtakALa yAvata dezona addha pudagala parAvarta. zuta ajJAnI e pramANe ja che. virbhAgajJAnI? jaghanya eka samaya, utkRSTa dezona pUrvakoDI adhika trIza sAgaropamAM bhagavatu ! Abhinimidhoka jJAnInuM aMtara keTalo kALa che? jaghanya aMtamuhad, utkRSTa anaMtakALa yAvata dezona aha8 pugala parAdde pramANe zrutajJAnI, avadhijJAnI, mana:paryavajJAnI paNa kahevA. kevalajJAAnInuM aMtara ? sAdi aparyavasitane AMtara nathI. matijJAnInuM aMtara? anAdi apa/vasitane 202 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 aMtara nathI. anAdi sAyavasitane aMtara nathI. sAdi sapAsitanuM aMtara jadAca aMtamuhUd, ukRSTa sAtireka 66-sAgaropama. e rIte mRta AjJAAnI paNa jANavA. virbhAgajJAnInuM aMtara? jaghanyathI aMtarmahad, utkRSTa vanaspatikALa. bhagavana ! A abhinibhodhika jJAnIthI laIne virbhAgajJAnI e AThamAM koNa konAthI alA-bahu Adi che ? gautama ! sauthI thoDAM mana:paryavijJAnI jIvo che, avadhijJAnI tethI asaMkhyAtapaNA che. abhinibodhika ane zruta jJAnI baMne tulya ane pUrvathI vizeSAdhika che, virbhAgajJAnI asaMkhyAtagaNo, kevaLajJAnI anaMtagaNA, mati-zrutajJAnI baMne tulya che ane pUrvathI anaMtagaNa che. * vivecana-393 - temAM keTalAMka kahe che sarve jIvo ATha bhede che - AbhinibodhikajJAnI ityAdi. kAyasthiti ciMtA - Abhinibodhika jJAnI jaghanyathI aMtarmuhad, utkRSTa sAtireka 66-sAgaropama. e rIte zrutajJAnI paNa kahevA. (zeSa sUgAryava jANavuM kemake vRttimAM mahaaMze saMskRta rUpAMtara ja che.]. aMtara vicAraNA - Abhinibodhika jJAnInuM aMtara jaghanyathI aMtarmuhad, utkRSTathI anaMtakALa cAvat dezona addha pudgala parAvarta. e pramANe zruta-avadhimana:paryavajJAnInuM paNa kahevuM. kevaLajJAnI sAdi saparyavasita che, tethI aMtara nathI. e rIte ajJAnIne paNa smArca mujaba jANI levA. aAbahatva - sauthI thoDAM mana:paryavajJAnI che, tenAthI avadhijJAnI asaMkhyAtapaNAM che ItyAdi sUgAvat jANavuM. vizeSa e ke siddho anaMtaguNa hovAthI kevaLajJAnI anaMtagaNAM kahyA, bAkI badhe pUrvavat bhAvanA karavI. * saga-394 - athavA sarve jIvo Aha bhede che - nairayika, tiyayayonika, tiryaMcayoninI, manuSya, mAnuSI, deva, devI, siddha. bhagavana / nairayika keTalo kALa te rUpe ja rahe? gautama! jaghanya 10,000 varSa, utkRSTa SB-sAgaropama. ticiyonikao? jI etamuhUta, utkRSTa vanaspatikALa. tiryarAyoninIe? jaghanya aMtamuhurta utkRSTa pUvakoDI pRthakava adhika traNa palyopama. e rIte manuSya, mAnuSI kahetA. devo, nairapikavata kahevA. devI ? jaghanya 10,000 varSa, utkRSTa paMcAvana palyopama. siddha, siddharUpe keTalo kALa rahe? sAdi apavasita bhagavanA nairayikanuM aMtara kALathI keTalo kALa che? jaghanya aMtarmahad, utkRSTa vanaspatikALa. ticiyonikanuM aMtara? jaghanya aMtamuhUrta, utkRSTa sAtireka sAgaropama zatapRthakacva. tiryaMcayoninInuM aMtara? jaghanya aMtamuhUd, utkRSTa vanaspatikALa, e rIte manuSya, mAnuSI, deva, devInuM paNa jANavuM, siddhanuM aMtara ? sAdi apayanazcita che. bhagavAna ! A nairicaka yAvata siddha, e AThemAM koNa konAthI atyAdi
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ savajIva-|394 203 204 jIvAbhigamaupAMgasUtra * saTIkaanuvAda/3 che ? gautama! sauthI thoDAM manuSyo, mAnuSI asaMkhyAtagaNI, nairayika asaMkhyAtapaNAM, ticayoninI asaMkhyAtagaNI, devo saMkhyAtagaNI, devI saMdhyAtagaNI, siddho anaMtagA, tiryaMcayoniko anaMtamAM che. * * * * * * vivecana-394 : bIjA prakAre sarva jIvo ATha bhede che - nairayika Adi. temAM svairayikavI devI sudhInI kAyasthiti ane aMtara saMsArI saMvidhA pratipattivatu jANavA. siddhanI kAyasthiti sAdi aparyavasita, aMtara nathI. alAbahatva - sauthI thoDAM manuSyo che, saMkhyAta koTIkoTI pramANathI. tenAthI mAnuSI asaMkhyAta gaNI ItyAdi strArthavat jANavuM. yukti pUrvavat che. muni dIparatnasAgare karela sarvajIva pratipatti-7no saTIka anuvAda pUrNa 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 che sarvajIva pratipatti-8-"navavidhA" che. - X - X - X - X - X - o sarva jIvo ATha bhede kahyA, have navabheda kahe che - * sUtra-395 - temAM je ema kahe che ke sarve jIvo nava bhede che, te A pramANe jaNAve che - ekendriya, beIndriya, teIndriya, caurindriya, narayika, paMcendriya tiryaMcayonika, manuSya, deva, siddha. bhagavan! ekendriya, ekendriyapaNe keTalo kALa rahe? gautama! jAnya aMtarmahata, utkRSTa vanaspatikALa. beIndriyanI jaghanya aMtarmahatta, utkRSTa saMkhyAtakALa, e pramANe teIndriya ane caurindriyanI paNa kahevI. nairayikanI ? jaghanya 10,000 varSa, utkRSTa 33-sAgaropama. paMcendriya ticiyonikanI ? jaghanya aMtamuhad, utkRSTa pUvakioDI pRthakatavAdhika jaNa popama. e pramANe manuSyanI che. devonI nairayika mujaba che. siddhonI kAyasthiti ? sAdi aparyasita bhagavana ekendriyanuM aMtara keTalo kALa che ? gautama ! jaghanyathI aMtarmahatta, utkRSTa saMkhyAta varSa adhika be hajAra sAgaropama. beIndriyanuM aMtara ? gautama! jaghanyathI aMtamuhUd, utkRSTa vanaspatikALa. e rIte teIndriya, caurindriyanuM naiyikonuM paMcendriya ticiyonikonuM, manuSyanuM devanuM, badhAMnuM aMtara A pramANe kahevuM. siddhanuM aMtara? sAdi apAvasita che, aMtara nathI. bhagavAna ! A ekenidrA yAvat siddha, e navemAM koNa konAthI mAthAdi che ? gautama! sauthI thoDA manuSyo, nairaki asaMkhyAtaga, devo asaMkhyAtagaNad, paMcendriya tiryacayonika asaMkhyAtagaNAM, caurindriya vizeSAdhika, teIndriyo vizeSAdhika, baiIndriyo vizeSAdhika, siddho anaMtagaNo, ekendriya anaMtagaNata * vivecana-395 - sarve jIvo nava bhede che - ekendriya Adi. kAyasthiti vicAraNA - ekendriyanI jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTa vanaspatikALa. beIndriyanI jaghanyathI aMtarmuhUrta, utkRSTa saMkhyAtakALa. e rIte traNa-cAra Indriyone paNa kahevA. bAkI sUgAryavatu jANavuM. aMtara vicAraNA - ekendriyanuM jaghanya aMtarmuhUrta ane utkRSTa soya varSAdhika be hajAra sAgaropama. ItyAdi. alAbahatva - sauthI thoDAM manuSyo, nairayiko tethI asaMkhyAtapaNAM che, ItyAdi sUkAryavatu jANavuM. * sUtra-396 : athavA sajIvo nava bheda kahyA te A - prathama samaya nairAyika, prathama samaya nairayika, prathama samaya ticiyonika, Authama samaya tiryaMcayonika, prathama samaya manuNa, pathama samaya manuSa, prathama samaya deva, pathama samaya deva ane siddha. bhagavAna ! prathama samaya nairayika, te ja rUpe keTalo samaya rahe ? gautama ! eka samaya. Apazama samaya nairayikanI kAyasthiti jaghanya samaya nyUna 10,ooo varSa, utkRSTa samaya na 33 sAgaropama. prathama samaya ticiyonikanI eka samaya. prathama samaya tiryaMca yonikanI jaghanya samayajUna sulaka bhavagrahaNa, utkRSTa vanaspatikALa. prathama samaya manuSyanI eka samaya, apathama samaya manuSyanI jaghanyathI samayajUna sullaka bhavagrahaNa, utkRSTa yuvakoDI pRthakvAdhika traNa palyopama, devanI nairapikavata kahevI. siddhanI keTalo kALa sthiti che ? gautama sAdi aparyAsita bhagavAna ! prathama samaya nairayikanuM aMtara kALathI keTaluM che ? gautama ! jadAca aMtamuhUrva adhika daza hajAra varSa, utkRSTa vanaspatikALa. Apathamasamaya nairayikanuM aMtara jaghanya aMtamuhUrta, utkRSTa vanaspatikALa. prathama samaya tiyacayonikanuM aMtara jaghanyathI samayajUna ne phullaka bhavagrahaNa, utkRSTa vanaspatikALa, Authama samaya tiyAyonikanuM aMtara jaghanya samAdhika zullaka bhavagrahaNa, utkRSTa sAtireka sAgaropamasata pRthakatva. prathama samaya manuSyanI prathama samaya ticiyonikavatuM kahevuM. apathama samaya manuSyanuM aMtara jI samayAdhika kSullaka bhavagrahaNa, utkRSTa vanaspatikALa. prathama samaya devanuM prathama samaya nairayikavavuM paDyuM. prathama samaya devuM prathama samaya nairayikavatu jANavuM. siddhanuM aMtara? sAdi paryAsita che, temanuM aMtara nathI. bhagavan! prathama samaya nairacika, prathama samaya tiryaMcayonika, prathama
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ savajIva-8/396 ra0pa samaya manuSya, prathama samaya devomAM koNa konAthI aAdi che gautama ! sauthI thoDAM prathama samaya manuSya, prathama samaya nairacika asaMkhyAtagaNa, prathama samaya deva asaMkhyAtagaNa, prathama samaya tici, asaMkhyAtagaNa. bhagavanA A pathama samaya nairayika, prathama samaya ticiyonika, apathama samaya manuSya, Arathama samaya devomAM koNa konAthI bhAdi che? gautamAM sauthI thoDA apathama samaya manuSyo, Authama samaya nairayika asaMkhyAtagA, Apama samaya deva asaMkhyAtagawA, prathama samaya ticiyonika anaMtagaNAM che. bhAvanA A prathama samaya nairayika, prathama samaya nairayikamAM koNa konAthI atyAdi che sauthI thoDAM prathama samaya nairavika che. Authama samaya nairayika saMkhyAtapaNAM. bhagavanA prathama ane Apathama samaya ticayonikamAM koNa konAthI alpAdi che 1 gItamAM sauelI thoDAM prathama samaya vitari, prathama samaya ticiyonika anaMtagaNa che. manuSya, devanuM alAbhadutva nairapikavavuM kahevuM. bhagavano A prathama samagra nairavikathI Apama samaya deva ane siddhomAM koNa konAthI atyAdi che ? gautama / sauthI thoDAM prathama samaya manuSyo, Apathamae manaso asaMsthAmaNA, prathama nairayika asaMkhyAtagaNa, prathamae deva asaMkhyAtagaNa, prathama tici asaMkhyAtagaNA, prathama nairayika asaMkhyAtagaNa, pathama deva asaMkhyAtagaNAM, siddho anaMtagaNAM, Authamae tiryaMca anaMtagaNatuM. te nava bheTa sarva jIvo kahIM. * vivecana-396 : athavA bIjI rIte nava bhede sarve jIvo kahyA che - prathama samaya nairayika ItyAdi, kAyasthiti : prathama samaya nairacikanI kAyasthiti eka samaya. ItyAdi sUgAryavatuM. aMtara vicAraNA * prathama samaya nairayikanuM jaghanya aMtara aMtarmuhUrta adhika daza hajAra varSa, utkRSTa vanaspatikALa. ItyAdi samagra vRtti prAyaH sUtrArtha mujaba jANavI. have 5bahatva vicAraNA * ahIM cAra prakAre alAbahatva kahela che. (1) prayama, (2) sApayama, (3) prAmApavama nairayikAdi bhinna bhinna (4) prathama-apacama sAmudAyika. vRttinuM zeSa karana noMdhela nathI, te sUkAryavat ja che. * x-x-x-xsUkArya mujaba samajI levuM. * * * * * jIvAbhigamaupAMgasUtra * saTIkaanuvAda/3 che sarvajIva pratipatti-9-"dazavidhA" che - X - X - X - X -- X -- 0 tava bhede sarva jIvo kahyA, have daza bhede kahe che - * sUjha-368 - temAM jeo daza bhede sarva jIvo kahe che, te A pramANe kahe che - pRvI a* teuM vAyu vanaspatikAyika, be-traNa-cAra-pAMca Indriya, nidriya. bhagavanA pRvIkAyika, te ye keTalo kALa rahe gautamAM jaghanya aMtamuhUrta, utkRSTa asaMkhyAtakALa * asaMkhyAta utsarpiNI avasarpiNI kALI, thI asaMkhyAta loka. e pramANe rAteu-vAyukAyika kahevA. vanaspatikAsikanI jaghanya aMtamuhUrta, utkRSTa vanaspatikALa. beIndriyanI jaghanya aMtara muhUd, utkRSTa saMkhyAtakALa, e pramANe traNa-cAra Indriya kahevA. paMcendriyanI jaghanya aMtamuhUta, utkRSTa sAtireka sAgaropama sahaksa. anivinI sAdi aparisita che. bhagavan! pRvIkAyikanuM aMtara kALathI keTaluM che ? gautama 7 jAnya tamuhUrta, utkRSTa vanaspatikALa. e pramANe aduM-vAyukAyanuM jANavuM. vanaspatikALanuM aMtara pRvIkAyikanI saMciThThA mujaba jANavuM. aninidrayanuM aMtara keTaluM che ? sAdi paryAsita che, aMtara nathI. bhagavAna ! A pRadIkAlika yAvatu aninidraya e dazamAM koNa konAthI aAdi che? gautama! sauthI thoDAM paMcendriyo, caurindriya vizeSAdhika, teIndriya vizeSAdhika, beInidraya vizeSAdhika, teukAyika asaMkhyAtagaNA, pRetI vizeSAdhika, vizeSAdhika, vAyu vizeSAdhika, aninidraya anaMtagaNA che. tethI vanaspatikAyika anaMtagaNo che. * vivecana-397 : keTalAMka mAne che - sarva jIvo daza bhede che - pRvIkAyika Adi. temAM pRthvIkAyikanI kAyasthiti jaghanya aMtarmahad, ukATa asaMkhyAtakALa che. e rIte sUkArya mujaba badhAMnI kAyasthiti jANavI. * * * * * * * aMtara vicAraNA - pRvIkAyikanuM jaghanya aMtara aMtamuhad, utkRSTa vanaspatikALa ItyAdi * * * * * alAbakutvamAM - sauthI thoDAM paMcendriya, caurindriya vizeSAdhika ItyAdi badhuM sUtrArtha anusAra jANavuM. * sUtra-38 - athavA sarve jIvo daza bhede kahyA che te A - prathama samaya nairayika, Apavama samaya nairayika, prathama samaya ticiyonika, apakSama samaya ticiyonika, prathama samaya manuSya, payama samaya manuSya, prathama samaya deva, prathama samaya deva, prathama samaya siddha ane prathama samaya siddha ei daza. bhagavatu ! prathama samaya nairasika. te ja ye keTalo kALa rahe che ? gautamAM eka samaya Apazcama samaya nairayika jaghanya samAjUna 10,000 varSa, utkRSTa 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0 - 0
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ savajIva-6/398 ra09 208 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda3 saM), * nairayika asaM, ao deva asaMha, Apathama siddho anaMtagaNA, ao tiryaMca anaMtagaNAM che. - X - X - X - * vivecana-398 - vRizyartha saMkSepamAM) bIjA prakAre sarve jIvo daza bhede che - aprathama samaya nairayika ItyAdi. kAyasthiti ane aMtara prathama samaya nArakIyI deva sudhI pUrvavat. pra siddhanI eka samaya Adi sUtrArthavatuM. alAbakutva cAra prakAre che. (1) prathamanuM, (2) apamanuM (3) prathama-prathama nairayikAdi pRthaka, (4) prathama-apathamanuM samudita. A cArene sUkAIva4 jANavA. punarukti karatAM nathI. nigamana - te A daza bhede sarva jIvo kahyA. mahAnigamana - te A sarva jIvAbhigama kahyuM. muni dIparatnasAgare sarvajIva pratipattino TIkA sahitano karela anuvAda pUrNa thayo samayajUna mIza sAgaropama. prathama samaya ticiyonika? eka samaya. Apathama samaya tiyA jaghanya samaya nyUna sullaka bhavagrahaNa, utkRSTa vanaspatikALa. prathama samaya manuSyanIe? eka samaya. prathama samaya manuSyanI ? jaghanyathI samaya jUna sulaka bhavagrahaNa uckRSTathI pakaDI pRthakava adhika traNa palyopama devanI nairayikavatu jANavI. prathama samaya siddhanI ? eka samaya. prathama samaya siddhanI ? sAdi paryasita. bhagavAna ! prathama samaya nairayikanuM aMtara keTalo kALa hoya ? jaghanya 10,000 varSa, aMtamuhUrta adhika, utkRSTathI vanaspatikALa. apathama nairacikanuM jaghanya aMtamuhita utkRSTa vanaspatikALa. prathama tiryaMca nuM aMtara samaya nyUna be lUkabhava grahaNa jaghanyathI, utkRSTathI vana Aprathama tiryaMcanuM jAnya samaya adhika jIllaka bhavaprahaNa, utkRSTa sAtireka sAgaropamazata pRthaka prathama manuSyanuM janma samaya jUna phullaka bhavagrahaNa, utakRSTa vana, prathama manuSyanuM janma samayAdhika zullaka bhavagrahaNa, ukRSTa vana, devanuM aMtara nairayikavat che. prathama samaya siddhanuM aMtara nathI. prathama samayasiddhanuM aMtara - sAdi parvatasita hovAthI aMtara nathI. bhagavAna ! A prathama samaya nairayika - tiryaca-manuSya-deva-siddhamAM koNa konAthI alpAdi che ? sauthI thoDA prathama samaya siddha che. pra. manuSyo asaMkhyAtaNA, pra. nairayika asaMkhyAtagaNA, pra deva asaMkhyAtagaNa, paMe tiryaMca asaMkhyAta che. bhagavana ! A Authama samaya nairayika yAvat siddhAmAM koNa konAthI aAdi che? sauthI thoDAM prathama samaya manuSyo, ae nairayika asaMkhyAtapaNAM, ae devo asaMbha, ao siddho anaMtagaNa, tethI prathama samaya tiryaco anaMtagaNAM che. bhagavAna ! A prathama-prathama samaya nairayikomAM sauthI thoDAM prathama samaya nairavika che. apathama asaMkhyAtagA . bhagavAna ! A prathama-prathama samaya tiyiomAM 7 prathama samaya vici sauthI thoDAM, prathama anaMtagaNaI. bhagatanuM A prathama-prathama samaya manuSyomAMe ? sauthI thoDAM prathama samaya manuSyo. apathamae asaMkhyAtagaNA. manuSyonI mAphaka devo kahevA. bhagavAna ! A prathama-apathama samaya siddhomAM ? sauthI thoDA prathama samaya siddho, Apathamae anaMtagaNat. bhagavAna ! A prathama samaya nairAcika cAvatu apathama samaya siddhomAM koNa konAthI atyAdi che ? sauthI thoDAM prathama samaya siha8, Ve manuSyo asaMkhyAtagaNat, A manuSyo asaMe, ue nairayika asaM, pra. devo asaMkhyAtagaNAM, pa* tiyaca -: jIvAbhigama sUtra saTIka anuvAda pUrNa : - 0 - 0 - 0 - 0 - 6 bhAga-19-pUro thayo
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ BJdvIpa0/180 206 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3 [19/14]
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ BJdvIpa0/180 211 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ BJdvIpa0/180 213 jIvAbhigamaupAMgasUtra - saTIkaanuvAda/3
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3dvIpa/180 rA5 216 sUtrakRtAMgasUtra saTIkaanuvAda/2 puSa-gaMdha-mAlA-alaMkArathI, sarva guTita zabda ninAdathI, mahA Rddhi, mahA dhati, mahAbala, mahA samudaya, mahA zreSTha guTita yugapatu paTu pravAdita avAjathI - zaMkha, praNava, paTala, bherI, jhallarI, kharamukhI, huDukka, duMdubhI, nirdoSa nAdid uthI. vyAkhyA pUrvavatuM. jyAM siddhAyatana che, tyAM jAya che. jaIne siddhAyatanane pradakSiNA karIne pUrva dvArathI praveze che. pravezIne jinapratimAne jotAMnI sAthe ja praNAma kare che. karIne jyAM maNipIThikAmAM jyAM deva chaMdaka che, tyAM jinapratimA che, tyAM jAya che. jaIne morapIMchI pherpe che, pheravIne jinapratimAne pramA che. pramAjIne divya jaLadhArA vaDe snAna karAve che. snAna karAvIne sasa Adra gozISa caMdanathI zarIrane lIdhe che. lIMpIne aparilita divya devadUSya yugala paherAve che. paherAvIne aparibhakta pradhAna gaMdha ane mALA vaDe arcA kare che. - A ja vAtane vistArapUrvaka jaNAve che - puSpAropaNa, mAlyAropaNa, varNakAropaNa, cUriopaNa, gaMdhAropaNa, AbharaNa-AropaNa kare che. karIne te jinapratimAnI AgaLa svaccha, masRNa, tamaya, svacchamsa, nikaTa vastu pratibiMba AdhArarUpa evA ati nirmaLa, tevA taMdala. tenA vaDe ATha-ATha svastikAdi maMgalonuM Alekhana kare che. | (108) - 4 - thaRIErfa - maithunanA prathama AraMbhamAM mukha cuMbanAdi arthe yuvatInA vALane pAMca AMgaLI vaDe grahaNa karavA te kacagrAha, te kacagrAhathI grahaNa karela, karatalathI choDela te karadlapabhraSTa vimukta. tema paMcavaNa kusuma samUhathI puSyanA puMjanI jema upacAra - pUjA, tenA vaDe yukta kare che. - karIne caMdraprabha, vaja, vaiDUrya vimala daMDa jeno che te tathA te kAMcana, maNirana bhakti citra, kAlAgA-pravara kuMdaraka - turaka dhUpathI gaMdhomathI anuviddha, te dhUpavartana choDatI, vaiDUryamaya dhUpakaDachAMne grahaNa karIne, jinezvapna dhUpa daIne. pachI sAta-ATha DagalAM pAchaLa jaIne, daza AMgaLI vaDe mastake aMjali karIne vizuddha-nirmaLa, lakSaNa doSa rahita. je graMtha - zabda saMdarbha, tenA vaDe yukta, 108 saMkhyAmAM, te artha vaDe yukta, punarukta, mahAvRtta, tathAvidha deva labdhinA prabhAvathI stuti kare che. stuti karIne DAbo ghUMTaNa uMco kare che. jamaNo ghuMTaNa paraNitale lagADe che. traNa vakhata mastaka dharaNitale namAve che, namAvIne, kaMIka mastaka uMcu kare che. karIne kaTaka ane guTita vaDe khaMbhita bhujAne saMkoce che. saMtarIne be hAtha joDI, mastake Avarta karI, mastake Avarta karI, mastake aMjali karIne kahyuM - namaskAra thAo. devAdi vaDe atizaya pUjAne yogya hovAthI arahaMta, temane. te arahaMta nAmAdi rUpe paNa hoya, tethI bhAva ahaMne jaNAvavA mATe kahe che - bhagavaMtane arthAta mA - samagra aizvaryAdi lakSaNa, te jene che, te bhagavaMta mari - 9CI PROO Saheib\Adhayan-19\Book-1 :\Maharaj dharmanI prathama pravRttine karavAnA svabhAvavALA te Ari , (tathA) tIrtha, tene karavAnA svabhAvavALA te tIrthakara, svaye - bIjA upadeza vinA samyapha vara bodhi prApta, yuddha - mithyAtva, nidrA jatAM saMbodha pAmela. te svayaM saMbuddha, puSomAM uttama te puruSottama bhagavaMta ja saMsAramAM vasatA sadA pArtha vyasanI, svArthane upasarjana karela, dIna bhAvathI ucita kriyA karanAra, kRtajJatA ane Atapa vaDe anupahata citavALA, devaguru bahumAnI thAya che mATe puruSottama. puSa, siMha jevA. karmarUpI hAthI pratye siMha samAna. puruSa - zreSTha puMDarIkavatuM. saMsArajalanA asaMgAdithI dharmalApa vaDe puruSavarapuMDarIka. puraSa-zreSTha gaMdhahastI samAna, paccaka-durbhikSa-mArI Adi zuddha gajane dUra kare che mATe - tathA - loka-bhavyasavaloka, tene sakalakalyANa eka nibaMdhanapaNAthI bhavyad bhAvathI uttama te lokomAM lokabhavyalokanA nAtha-yogakSemakRta te lokanAtha. temAM thor - bIjAdhAna ubheda poSaNakaraNa. kSema - tenA upadravanA abhAvane pAmavo. lokaprANiloka ke paMcAstikAyAtmaka, hitopadezathI samyak prarUpaNAthI ke hIta te lokahita. loka-dezanA yogya viziSTa pradIpa-dezanA kiraNa vaDe yathAvasthita vastu prakAzaka, te lokapradIpa. loka-utkRSTa mati bhavya satva lokano pradhota-pradhotakava-viziSTa jJAna zakti, tene karavAnA svabhAvavALA e lokapradhotakara, * * * bhagavaMtanA prasAdathI takSaNa ja bhagavaMta gaNadharane viziSTa jJAna saMpata samanvita kare che, jenA lIdhe dvAdazAMgInI canA thAya che. - ajaya - viziSTa AtmAnuM svAcya, niHzreyasa dharmabhUmikA nibaMdhanarUpa, parama dhRti. te abhayane Ape te abhayadA. A rIte badhe jANavuM. tathA cakSu - viziSTa guNa sthAnane prApta karAvanAra guNa, svarasavAhI kSayopazama vizeSane Ape te mArgadA. rana - saMsAra kAMtANata, atiprabaLa rANa-AdithI pIDitone sama AzvAsanA sthAnarUpa-dva ciMtArUpa adhyavasAna, tene denAra te zaraNadA. vadhi - jinapaNita dharmaprApti, tavAryazraddhAna lakSaNa samyagdarzanarUpa Ape che. te bodhidA tathA dharma - cAtrirUpa Ape te dharmadA. kaI rIte ? te kahe che - dharma dezanA devAthI dhamadizaka, dharmanA nAyaka - svAmI tenA vazIkaraNa ane tenA kuLanA pabhiogathI. dharmanA sAcI jevA, samyak pravartana yogathI. dharma ja vara * pradhAna, caturaMtanA hetuthI caturaMta, cakanI jema te caturaMtacaka, tenA vaDe vartavAnA svabhAvavALA, te dharmavara caturaMta cakravartI tathA apatied-jApatikhalita kemake kSAyika che. vara * pradhAna, jJAna-darzanane dhAraNa kare che tethI pratihadvarajJAnadarzanaghara, chA - Avare che. chaDA-ghAti karma caturya, vyAvRta - cAlyuM gayela che jemAMthI te vyAvRdchaghA. tathA rAga-dveSa-kapAya-Indriya-upasarga-parISaha rUpa ghAtikarma zatrune jitanArane jina, bIjAne jItADe che mATe jApaka. te jina ane jApakane. bhava samudrane svayaM
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvIpa0/180 213 (601) tarelA ane anyone paNa tAranArA che mATe tIrNa-nAka, kevala dazA avagata tAvathI buddha-bodha pAmela ane bIjAne bodha karAve che tethI bodhaka. muvata - kRtakRtya thatu niSThitA. bIjAne paNa mukAve che mATe mocaka. sarvajJa ane sarvadarzIne. ziva - sarvopadravarahitatvathI. avani - svAbhAvika, prAyogika calanakriyA rahitathI. manujJa - zarIra, mananA abhAvathI Adhi-vyAdhinA saMbhavathI. anaMta - kevaLa AtmAnA anaMtatvathI. akSaya - vinAzanA kAraNanA abhAvathI thAvAI - koI vaDe vibhAdhA kasvAne azakyavayI. jemAM punaH AvavAnuM nathI te apunarAvRtti. fpati - niSkritArtha jemAM thAya che te. siddhi - lokAMta ogalakSaNa, te ja gamya hovAthI gati. te siddhigati. *x* zAna-vyavahArathI siddhayoga, nizcayathI yathAvasthita sva svarUpa. - X - X - - A pramANe praNipAta daMDaka bolIne vaMde che - caityavaMdana vidhithI pratimAne vAMde te prasiddha che. namaskAra-pachI praNidhAnAdiyogathI athavA virativALAne ja. * x - athavA vaMdana-sAmAnyathI, namaskAAzaya vRddhanuM utthAna. ahIM tatva to bhagavaMta paramabhakaSi kevalI ja kahI zake. vAMdI-namIne siddhAyatananA bahumadhyadeza bhAgamAM jAya che, tyAM divya jaLadhArA vaDe abhimukha siMce che. sIMcIne sarasa gozIrSa caMdanathI pAMca guli tala daIne, paMcavarNA puSpo vaDe puujjopacAra yukta kare che, karIne dhUpa Ape che. tyArapachI jyAM dakSiNanuM dvAra che, tyAM jAya che. jaIne morapIMchI laIne tenAthI dvArazAkhA, zAlabhaMjikA, vyAla rUpakane pramArje che. pramAIne divya jaLadhArAthI, sIMce che. gozIrSa caMdanathI carce che. puSpAdi Arope che, dhUpadAna kare che. pachI dakSiNa dvArathI nIkaLIne jyAM dakSiNa dizAno mukhamaMDapa che, tyAM bahamadhyadeza bhAge Ave che. AvIne morapIMchI vaDe pramArje che. pachI bahu madhyadeza bhAgane morapIMchIthI pramArje che. pachI divya jaLadhArA vaDe sIMce che, sasa gozISa caMdana vaDe paMcAMgulitalathI maMDala Alekhe che. kacagrAhavat paMcavaNa puSpono upacAra kare che. karIne dhUpa de che. pachI dakSiNanA mukhamaMDapanA pazcima dvAre jAya che. jaIne morapIMchIthI pramArje che. morapIMchIthI dvArazAkha, zAlabhaMjikA, vAlarUpane pramAjo che, jaLadhAra vaDe sIye. che ItyAdi - x - pachI dakSiNanA mukhamaMDapanA uttara dvAre jAya che jaIne pUrvavat dvArAryanikA kare che. karIne dakSiNanA mukhamaMDapanA pUrva dhAre jAya che. jaIne pUrvavat arthanikA kare che. karIne dakSiNanA mukhamaMDapanA dakSiNa dvAre jaIne pUrvavat pUjA karIne te dvArethI nIkaLIne dakSiNanA prekSAgRhamaMDapamAM jyAM dakSiNanA prekSAmaMDapano bahumadhya deza bhAga che, jyAM vajamAM akSapATaka che ane jyAM maNipIThikA che, jyAM siMhAsana che tyAM Ave che. AvIne morapIMchI vaDe pramArje che. pachI akSapATakAdi pramArje che pramAjIne Saheib\Adhayan-19\Book-19CI PROOI 218 sUtrakRtAMgasUtra saTIkaanuvAda/ra jaLadhAra vaDe sIMcIne caMdana carcA, puSpapUjA ane dhUpadAna kare che. tyArapachI dakSiNanA prekSAgRhamaMDapanA uttara dvAre Ave che, AvIne pUrvavat dvAra arthanikA kare che. karIne jyAM dakSiNanA prekSAgRhamaMDapanuM pUrva dvAra che, tyAM Ave che. AvIne pUrvadvAranI arthanikA kare che. karIne jyAM dakSiNanA prekSAgRha maMDapa dakSiNanuM dvAra che, tyAM jAya che. jaIne tyAM pUjA kare che. pachI jyAM dakSiNa dizAno caityataMbha che tyAM jAya che jaIne tUpa ane maNipIThikAne morapIMchI vaDe pramAjIne divya jaLadhArAthI sIMce che. sarasa gozISa caMdanathI carcA kare che. puSpAdi ArohaNa kare che, dhUpadAnAdi kare che. tyArapachI jyAM pAzcAtya maNipIThikA che, jyAM pazcima dizAnI jinapratimA che, tyAM Ave che. AvIne jinapatimA jotAM ja praNAma kare che ItyAdi pUrvavatu yAvatuM namaskAra karIne jyAM uttaranI jinapratimA che, tyAM Ave che. AvIne tyAM paNa yAvatuM namaskAra karIne, jayAM pUrvanI jinapatimAM che, tyAM Ave che AvIne pUrvavatu cAvatuM namaskAra karIne jyAM dakSiNanI jinapratimA che, tyAM pUrvavat badhuM ja te pramANe karavuM cAvat namaskAra karIne dakSiNanA caityavRo jAya che. caityavRkSe jaIne pUrvavat arthanikA kare che. karIne jyAM mahendradhvaja che, tyAM jAya che. jaIne pUrvavatu arnikA karIne jyAM dakSiNanI naMdA puSkariNI che, tyAM jAya che, jaIne morapIMchIthI pramArje che. pramArjIne toraNa, gisopAna pratirUpaka, zAlabhaMjikA, vAlarUpakane pramArje che. pramAIne divya jaLadhArAthI sIMce che. sIMcIne sarasa gozISa caMdanathI arthe che ItyAdi pUrvavatuM. tyArapachI siddhAyatananI anupradakSiNA karIne jyAM uttara naMdApuSkariNI che, tyAM Ave che. AvIne badhuM pUrvavat kare che. karIne uttaranA mAhendradhvaje pachI caityavRkSa, pachI caityatUpa, pachI pazcima-uttara-dakSiNa jinapratimAnI pUrvavatu badhI vakatavyatA kahevI. pachI uttarIya prekSAgRhamaMDaLe Ave che. tyAM dakSiNanA prekSAgRhamaMDapavata sarva vaktavyatA kahevI. pachI uttara dvArethI nIkaLIne uttaranA mukhamaMDape Ave che. tyAM paNa dakSiNanA mukhamaMDapava badhuM karIne uttara dvArethI nIkaLIne siddhAyatananA pUrvadvAre jAya che. tyAM pUrvavat pUjA karI. pUrvanA mukhamaMDapanA dakSiNAdi traNe dvAre kramathI pUjA karI pUrva dvArathI nIkaLI, pUrvaprakSA maMDapamAM jaIne pUrvavatu pUjA kare che. pachI pUrva prakArathI kramathI caityapa, jinapratimA, caityavRkSa, mahendra praja, naMdA puSkariNInI pUjA karI pachI sudhamasibhAmAM pUrvadvArethI praveze che. tyAM maNipIThikAe jAya che, jaIne jinaasthi joIne praNAma kare che. pachI mANavaka caitya staMbhamAM vajamaya goLa-vRta-samudgaka pAse AvIne samudgako grahaNa karIne, ughADIne mospIMchIthI pramArje che. pachI jaLadhArAthI sIce che, sIMcIne gozIrSa caMdanathI lIdhe che, pachI pradhAna gaMdha-mALAthI aca karI dhUpa pragaTAve che. pachI pharI E:\Maha
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvIpa/180 219 (110) paNa vajamaya goLa-vRta samudgakamAM asthine mUke che. mUkIne te samudgakane svasthAne mUke che. pachI temAM pupa-gaMdha-mALA-vA-AbharaNa Arope che. pachI morapIMchIthI mANavaka caitya staMbhane pramAI, udakadhAsathI sacI, caMdanathI carcA, puSpAdi AropI, dhUpadAna kare che. karIne siMhAsanapadeze AvIne siMhAsanane morapIMchIthI pramArjanAdipa pUrvavata anikA kare che. karIne jyAM maNipIThikA che, devazayanIya che, tyAM AvIne maNipIThikAdinI pUjA kare che. pachI ukta prakAreja kSullaka IndradhvajanI pUjA kare che. karIne jemAM gopAlaka nAme praharaNa koza che, tyAM AvIne mo-pIMchI vaDe parigharatna Adi praharaNa ratnone pramArje che. jaLadhAra vaDe sIMce che, caMdana carcA-puSpAdi ArohaNa-dhUpadAna kare che. karIne sudhasabhAnA bahu madhya deza bhAge pUrvavat arthanikA kare che. karIne sudhamasabhAnA dakSiNa dvAre pUrvavat pUjA kare che. ahIMthI AgaLa jema siddhAyatanathI nIkaLI dakSiNa dvArathI dakSiNa naMdA puSkariNI sudhI pharI uttara naMdA puSkariNI AdimAM - x * x * ItyAdi svArthava jANavuM. * * * * * * * pachI pUrvanaMdA puSkariNIthI nIkaLIne draha pAse AvI pUrvavatu toraNa anikA kare che. karIne pUrvadvArethI abhiSeka sabhAmAM praveze che. pachI maNipIThikAnA siMhAsananIabhiSeka bhAMDanI - bahumadhyadeza bhAganI pUrvavat arthanikA kare che. tyArapachI ahIM paNa siddhAyatanavatuM dakSiNa dvArAdithI pUrva naMdA puSkariNI sudhInI arcanikA kahevI. pachI pUrvanaMdA puSkariNIthI pUrNadvArI vyavasAya sabhAmAM pravezIne pustakaratnAne morapIMchIthI pramAI, jaLadhArA vaDe sIMcIne, caMdanathI carcAne, vagaMdhamALAthI aca karIne puSpAdi AropaNa ane dhUpadAna kare che. pachI maNipIThikAnA siMhAsananA bamadhya deza bhAganI carcA kare che. pachI siddhAyatanavatu dakSiNa dvArAdithI pUrva naMdA puSkariNI sudhInI arcA kahevI. pachI pUrvanaMdA puSkariNIthI balipIThe AvIne tenA bahumadhya deza bhAgamAM pUrvavat arthanikA kare che. karIne uttarapUrvanI naMdApuSkariNImAM AvIne tenA toraNomAM pUrvavata arthanikA karIne Abhiyogika devone bolAve che. bolAvIne kahyuM - * * * * temAM vizeSa A - zRMgATaka - trikoNa sthAna, trika - jyAM traNa zerIo maLe che. catuka-cAra payayukta, cavara - ghaNAM mArgo bhegA thatAM hoya te sthAna. caturmukha - jyAM cAre dizAmAM mArga nIkaLatA hoya. mahApaca-rAjapatha, bAkInA sAmAnya paze. caDhAlaka-prAkAra uparanI mRtyAzraya vizeSa. carikA-ATha hAya pramANano nagaraprAkArano aMtarAlamArga dvA-prAsAdAdinA daravAjA. gopuraprAkAra dvAra, toraNa-hArAdi saMbaMdhI. mAraTH - daMpati je mAdhavI-latAgRhAdimAM AvIne ramaNa kare che te. sana Adi pUrvavatuM. tyArapachI te vijayadeva balipIThanuM bali visarjana kare che. karIne jyAM uttaranaMdA Saheib\Adhayan-19\Book-19CI PROOF E :\Maharaj 220 sUtrakRtAMgasUtra saTIkaanuvAda/2 puSkariNIe Ave che. AvIne tenI pradakSiNA karato pUrva toraNathI anupaveze che. pravezIne pUrva misopAna pratirUpakathI utare che. utarIne hAtha-pagane prakSAle che. prakSAlana karIne naMdA puSkariNIthI pAchA phare che. pachI 4000 sAmAniko, saparivAra cAra aNamahiSI Adi - X - X * sAthe parivarIne sarva RddhithI cAvatuM duMdubhi nirdoSa nAdita ravathI vijayA rAjadhAnInI vaccovaccathI jyAM sudhamasabhA che, tyAM Ave che AvIne sudhamasabhAmAM pUrva dvArathI praveze che. pravezIne jyAM maNipIThikA che, tyAM siMhAsane AvIne pUrvAbhimukha beTho. sUtra-181 : tyAre te vijayadevanA 4000 sAmAnika devo pazcimottara : uttara ane uttarapUrvamAM pahelAthI rakhAyelA 4ooo bhadrAsano upara beThA. tyArapachI te vijayadevanI cara agamahiNI pUrva dizAmAM pahelAthI rAkhelA cAra bhadrAsano upara beThI. tyArapachI te vijayadevanI dakSiNa pUrvamAM atyaMta harSadAnA 8ooo devo yAva4 beThA. e pramANe dakSiNamAM madhyama parmadAnA 10,000 devo sAva4 beThA dakSiNa-pazcimamAM bAhya parSadAnA 12,ooo devo cAvatu beThA. tyArapachI te vijayadevanI pazcime sAta senAdhipati yAva4 beThA tyArapacI te vijayadevanI pUrva-dakSiNa-pazcima-uttara 16,ooo AtmarakSaka devo pratyeke pratyeka pUrve mukelA bhadrAsano upara beThA, te A pramANe - pUrvamAM 4ooo cAvatu uttaramAM kaoop, te AtmarakSaka devo sakSaddha baddha tamita kavacavALA, utpIDad zarAsanapaTTikA, pinaddha zaiveyaka vimalavaraciMdhapa, grahita Ayudha-paharaNA, traNa sthAne namela, traNa saMdhiyukta, vajamaya koTivALA dhanuSane lIdhelA ane tenA tUNIromAM vividha prakAre jANo che. nIlapANI, pItapANI, tapANI, cApANI, cArupANI, carma pANI, khagapANI, daMDapANI, pApANI, nIla-pIta -cApacAra-cama-khaga-daMDa-pAsane dhAraNa karelA AtmarakSaka, rakSopaka, gupta-gupta pAlita, yukta-yukta pAlita dareke dareka samayathI-vinayathI kiMkararUpa evA thaIne ubhA che. bhagavad ! vijayadevanI keTalo kALa sthiti kahI che ? gautama ! eka palyopama sthiti kahI che. bhagavana ! vijayadevanA sAmAnika devonI keTalA kALanI sthiti kahI che? eka palyopama sthiti kahI che ? eka palyopama sthiti kahI che. e pramANe AvI mahAkaddhi - mahAdhuti - mahAbala * mahAyaza - mahAsukha - mahAnubhANa yukta vijayadeva che. * vivecana-181 - tyAre te vijayadevanI vAyavya-uttara ane IzAna dizAmAM aooo sAmAnika devo 4000 bhadrAsanomAM bese che. pachI vijayadevanI pUrva dizAmAM cAra agramahiSI
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvIpa/181 221 sUtrakRtAMgasUtra saTIkaanuvAda/2 che vaijayaMta Adi anya dvAro che (111) cAra bhadrAsanomAM beThI. pachI vijayadevanI taiRtyamAM atyaMtara parSadAnA 8000 devo 8000 bhadrAsanomAM beThA, [ItyAdi badhuM sUtrArthamAM AvI gayela hovAthI ahIM vRttinA anuvAdamAM punarukti karI nathI.] AtmarakSaka devo kevA che? saddhabaddha varmita kavacA - ahIM yAya - tanugANa, bakhatara, thA - lohamaya kulikAdi rU5, temAM saMnta te varmita. bannadra * zarIre AropaNa karavAthI. I - gADhatara baMdhanathI bAMdhavAthI. upIliyasarAsaNapakriyAtemAM vIfhatA gADhIkRta, zara - bANa, jemAM khAya te zarAsana - pudhi. tenI paTTikA. pisaddhagevevimalavaraciMdhapaTTA-temAM praveya - grIvAnuM AbharaNa. vimala zreSTha cihapa vaDe te. gahiyAuhapaharaNa - temAM - 6 - jenA vaDe yuddha karAya che te Ayudha-kheTaka Adi. praNaUT - asiktAdi. jenA vaDe Ayudha ane praharaNa grahaNa karAyela che te trinata - Adi-madhya-aMte namela. trisaMdha - Adi-madhya-aMte saMdhinA bhAvathI. vajamaya koTi dhanuSa grahaNa karIne. paricAyakaMDakalAvA - vicitra kAMDa kalApanA yogathI paryApta kAMDAlApa. koIka nIttapApAva - nIla kAMDa kalApa, be hAthamAM jene che te nIlapANI. A pramANe pItapANI ane pANI paNa jANavuM. jenA hAthamAM rApa - dhanuSa che te cApANI. trAphu - prakaraNa vizeSa, te jenA hAthamAM che te. e rIte carmapANI - 4 - daMDapANI ItyAdi * x - x - jANavuM. rakSoga * eka citapaNe tatparAyaNa rahe . gupta - svAmI bheda na kare che. guptA bIjAthI apavezya, rfna - setu. yuvara - sevakanA guNathI yukta. yuvatI - paraspara baddha paNa bRhat aMtarAla pAli jemAM nathI te yuvamavanavA samaya-AcAra, kiMkarabhUta-teo kharekhara kiMkara nathI, paNa tenA jevA che. temane paNa judu Asana ApavAthI mAnya karyA che. teo mAtra nijAcAra paripAlanathI ane vinItapaNAthI tathAbhUtavat rahe che. muni dIparatnasAgare saTIka anuvAda karela pratipatti-3-aMtargat vijayadevAdhikAra pUrNa E:\Maharaj Saheib\Adhayan-19\Book-19CI PROOF-1) vijayadvAranI vakatavyatA kahI. have vaijayaMta dvAra - * sUtra-182,183 : [1] bhagatanA jaMbudvIpanuM vaijayaMta nAme dvAra kAM kahe che? gautama ! jaMbUdvIpa dvIpamAM meru parvatanI dakSiNe 4pa,000 yojana bAdhAe gayA pachI jaMbudvI-dvIpanI dakSiNa dizAne aMte ane lavaNasamudranA dakSiNArdhanI uttaramAM A jaMbadvIpa hIpanuM vaijayaMta nAmaka dvAra kahela che. te ATha yojana utd. uccatvathI che ItyAdi badhI vakatavyatA vijaya dvAravat yAtaq "te nitya che" tyAM sudhI kahetI.. bhagavAna ! rAjadhAnI kayAM kahI che ? dakSiNa dizAmAM che. vAva4 vaijayaMta nAmaka mahahika deva che. bhagavAna ! jaMbUdvIpanuM jayaMta nAmaka dvAra kyAM che ? gautama! bhUdvIpa dvIpamAM mera parvatanI pazcime 45,ooo yojana jaMbUdvIpanA pazcimAMte ane lavaNa samudranA pazcimaddhinI pUrvamAM sInodA mahAnadInI upara A jaMbudvIpanuM jayaMta nAmaka dvAra kahela che. pramAdi pUrvavat kahevuM. pazcimamAM te rAjadhAnI che tyAM jayaMta nAme mahAddhika deva che. bhagavAna ! jaMbUDhIpanuM aparAjita nAmaka dvAra kayAM kahela che? gautama ! meranI uttare abAdhAthI 45,000 yojana, jaMbUdvIpa dvIpanA uttarAMte ane lavaNa samudranI uttarAddhanI dakSiNe A jaMbUdvIpa dvIpanuM parAjita nAmaka dvAra kahela che. mANAdi pUrvavatuM. rAjadhAnI uttaramAM cAvatu aparAjita deva che. cAre rAjadhAnIo bIjA jaMbUdvIpamAM che. [18] bhagavat ! jaMbUdvIpa dvIpanA eka dvArathI bIjA dvAranuM AbhAdhAe keTaluM aMtara kahela che ? gautama! 79,05ra yojana ane dezona addha yojanA aMtara che. * vivecana-182,183 : ht i tai0 ItyAdi pUrvavatuM. vizeSa A - vaijayaMta dvArathI dakSiNathI ticha asaMkhyAta dvIpasamudra jatA-tema kahevuM. e pramANe jayaMta, aparAjita dvAra vaktavyatA paNa kahevI. vizeSa e ke - jayaMta dvAranI pazcima dizAmAM, aparAjita dvAranI uttarathI ticha asaMkhyAta dvIpa samadra gayA pachI - tema kahevuM. have vijayAdi dvAronuM paraspara aMtara batAve che - bhagavatu ! jaMbudvIpa dvIpa saMbaMdhI eka dvAranuM bIjA dvArathI aMtara keTalAM pramANamAM pratighAta rahitapaNe kahela che ? bhagavaMte kahyuM - gautama ! 9,052 yojanA ane dezona addha yojana eka dvArathI bIjA dvAranuM abAdhAe aMtara kahela che.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3)dvIpa/182,83 223 224 sUtrakRtAMgasUtra saTIkaanuvAda/2 bhagavanjaMbUdvIpa dvIpamAM je jIvo che, te marIne lavaNasamudramAM jAya che - janme che ? bhagavaMte kahyuM - gautama ! keTalAMka jIvo marI-marIne lavaNasamudramAM jAya che, keTalAMka jIvo marIne tyAM jatAM nathI. kemake jIvone tevA-tevA svakarmavazapaNAthI gatinA vaividhyano saMbhava che . A rIte lavaNasamudra sUtra paNa kahevuM. (112) muni dIparatnasAgare saTIkAnuvAda karela pratipatti(3)mAM sUra-184 sudhI pUrNa bhAga-18nAre thI 6 tethI kahe che - pratyeka dvAranI zAkhArUpa bhIMta eka eka kosa moTI che ane pratyeka dvArano vistAra cAra-cAra yojana che. A rIte cAre dvAromAM kudya ane dvAra pramANa 18 yojananuM thAya che. jaMbUvIpanI paridhi 3,16,227 yojana, 3-koza, 108 ghanuSya ane 13. gulathI kaMIka adhika che. temAM cAre dvAro ane zAkhA dvAronA 18 yojana pramANa ghaTADavAthI paridhinuM pramANa 3,16,209 yojana, 3 koza, 108 dhanuSya ane 1al, gulathI kaMIka adhika bAkI rahe che. tenA cAra bhAga karavAthI 39,05ra yojana, 1-koza, 1532 dhanuSa, 3 aMgula, 3cava Ave che. ATaluM eka dvArathI bIjA dvAranuM aMtara jANavuM. A ja vAta jaNAvavA vRttikArazrIe ahIM be gAthA noMdhI che. * sUjha-184 : bhagavat / jaMjUhIpa hIpanA pradezo lavaNasamudrane dhRSTa che ? hA, pRSTa che. bhagavana! te zuM jaMbUdvIpa rUpa che ke lavaNasamudra rUpa che ? gautama! nize te jaMbudvIpa rUpa che paNa lavaNasamudrarUpa nathI. bhagavAna ! lavaNa samudranA pradezo jaMbUdvIpane RSTa che ? hA, RSTa che. bhagavAna ! te zuM lavaNa samudra rUpa che ke jaMbUdvIpa rUpa che ? gautama ! nize te lavaNasamudra rUpa che, jaMbUdvIpa pa nathI. bhagavAna ! jaMbUdvIpa dvIpamAM jIvo marIne lavaNasamudramAM janme che ? gautama ! koI jIva janme che, koI jIva janmatA nathI. bhagavad ! lavaNa samudramAM jIvo marIne jaMbUdvIpamAM janme che ? gautama! keTalAMka janme che, keTalAMka janmatA nathI. * vivecana-184 - jaMbUDhIpa dvIpanA pradeza - sva sImAnata caramarUpa lavaNa samudrane spaSTa che ? * * * * * arthAt RSTa che ke nathI ? bhagavaMte kahyuM - hA, arthAt RSTa che, ema kahetA pharI pUche che - bhagavan! te svasImAbata carama pradezo zuM jaMbUdvIpanA che ? ke lavaNasamudranA che ? ahIM vyapadeza ciMtAmAM saMzaya e prazna che. kemake jaMbadvIpanA carama pradezo lavaNa samudrane RSTa che. jema tarjanIne sparzela peThA AMgaLI peThAva che ? bhagavaMte kahyuM - gautama! "jiMbUdvIpa ja". *' nipAtanI avadhAraNArthatvathI kahyuM. te caramapadezo dvIpanA che kemake te jaMbudvIpa sImAe varte che. te jaMbUdvIpanA carama pradezo lavaNa samudranA nathI. jaMbUdvIpanI sImAne oLaMgIne te lavaNasamudra sImAne pAmyA nathI paNa sva sImAnata ja lavaNa samudrane pRSTa che. * * * * * e pramANe lavaNa samudranuM sUtra paNa kahevuM. E:\Maharaj Saheib\Adhayan-19\Book-19CI PROOF-1)
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agama saTIka anuvAdanuM vibhAgIkaraNa 15 - 16 | 17 | AgamanuM nAma bhAga kramAMka AcArAMga | | 1 ane 2 sUtrakRtAMga 3 ane 4 sthAnAMga 5 thI 7 samavAyAMga bhagavatI 9 thI 13 jJAtAdharmakathA 14 upAsakadazA, aMtakRtadazA, anuttaropapAtikadazA, praznavyAkaraNa vipAkazruta, aupapAtika rAjapraznIyA jIvAjIvAbhigama 17 thI 19 prajJApanA 20 thI 22 sUrya/caMdra-prajJapti 23,24 jaMbUdvIpa prajJapti 25 thI 27 nirayAvalikA paMcaka ane payannAsUtro-10+1 | 28 nizItha, vyavahAra, bRhatkalpa dazAzrutaskaMdha ane jItakalpa mahAnizIthA Avazyaka 31 thI 34 piMDaniryukti, oghaniryukti | 35 | dazavaikAlika 36 uttarAdhyayana 37 thI 39 naMdIsUtra | 40 anuyogadvArA kalpa (bArasA) sUtra | 42. 29 30 ] 41.