Vasudevahimdi Madhyama Khanda Part 1

Author(s): Dharmdas Gani, H C Bhayani, R M Shah
Publisher: L D Indology Ahmedabad

Page 364

APPENDIX-I
Some Parallel Passages From the Kathasaritsagara
(See Introduction p. 66-68.)
(1. Wioning of Jayendrasenā)
From the Velá-Lanbaka नमताशेषविनौषवारणं वारणाननम् । कारणं सर्वसिद्धीनां दुरितार्णवतारणम् ॥ एवं सशक्तियशर्स प्राप्यान्या: प्रथमार्च ताः । रत्नप्रभाद्या देवों च मुख्य मदनमन्चुकाम्॥ २ अतिष्ठद्विहरन्वरसयुवरानः सुहधतः । नरवाहनदत्तोऽथ कौशाम्ब्या पितृपाश्र्वगः ॥ एकदा च तमुद्यानगत देशान्तरागतो । भ्रातरी गंज पुत्रो द्वावकस्मादभ्युपेयतुः ॥
४ कृतातिथ्यप्रणतयोस्तयोरे कोऽब्रवीच्च तम । वैशाखाख्ये पुरे राज्ञः पुत्रावावां द्विमातृको ॥ ५ नाना रुचिरदेवोऽहं द्वितीयश्चैप पोतकः । जधिनी हस्तिनी मेऽस्ति तुरगो द्वावमुष्य च ॥ . तन्निमित्त समुत्पन्नो विवादश्चावयोईयोः । अहं जवाधिकां वच्मि हस्तिनी तुरगावयम् ॥ ७ अहं यदि नितस्तन्मे पणः सेव करेणुका । अय यदि जितो वा स्यात्तदश्यावेष तो पणो ॥८ तेषां जवान्तरं शातुं क्षमो नान्यस्त्वया विनी । तदस्मद्गृहमागत्य तत्परीक्षां कुरु प्रभो ॥ ९ प्रसीद व हि सर्वार्थप्रार्थनाकल्पपादप: । आवां चाभ्यागतो दूरादेतदर्थ तबार्थिनी ॥ १. एवं सचिरदेवेन सोमर्थितोऽश्ववशारसात् । अनुरोधाच वत्सेशसूनुस्तत्यप्रत्यपद्यत ।। तदुपानीतवाताश्वरथारूढस्तदैव सः । प्रतस्थे प्राप वैशाखपुरं ताभ्यां सम च तत् ॥ १२ कोऽयं स्याम्किस्विदप्राप्तरतिः कामो नवोद्भवः । किंवा द्वितीयश्चन्द्रोऽयमकलको दिवाचरः।। १३ उत वा पुरुषाकारो धात्रा कामस्य निर्मितः । तरुणीहृदयाकाण्डसमूलोन्मूलनः शरः ।। इत्युन्मदाकुलोत्पश्मलोचनाभिर्विलोक्य सः । वर्ण्यमानः पुरस्त्राभिस्तद्विवेश पुरोत्तमम् ।। १५ श्रृङ्गारकमयं तत्र युवराजो ददर्श सः । पूर्वैः कृतप्रतिष्ठस्य कामदेवस्य मन्दिरम् ॥ १६ तस्मिन्रतिप्रीतिपदे प्रविश्य प्रणिपत्य तम् । कामदेवं स विभ्रम्य क्षणमध्वभम जहौ ।। १७ ततस्तदेवसदनाभ्यर्णवर्ति विवेश च । प्रीत्या रुचिरदेवस्य मन्दिर तत्पुरस्कृतः ॥ वरवाजिगजाकीर्ण तदागमनसोत्सवम् । ऊर्जितश्रि स तत्पश्यन्रेमे वत्सेश्वरात्मजः ।। १९ तैस्तै रुचिरदेवेन सरकारैः सस्कृतोऽथ सः । तत्र सद्भगिनी कन्यां ददत्यिद्भुताकृतिम् ॥ २० तटू पशोभाकृण्टेन चक्षुषा मानसेन च । न सोऽपश्यत्प्रवास वा विरह स्वननेन वा ॥ २१ सापि दृष्ट्येव नीलजमालयेव प्रफुल्लया । प्रमनिक्षिप्तया तस्य चकारेख स्वयं वरम् ॥ २२ ततो जयेन्द्रसेनाख्यां तां स दध्यौ यथा तथो । आसतां निशि नार्योन्या न निद्रापि जहार तम् ॥ २३ अन्येयः पोतकानीतमपि वातसम जवे । तद वरत्नयुगल' वाहविद्यारहस्यवित् ।। स्वयं रुचिरदेवो या तामारुह्य करेणुकाम् । तद्वेगेन बिगायैव जवाधानबलेन सः ॥ २५ ततो रुचिरदेवेन वानिरस्नयुगे जिते । यावत्स वत्सेशसुतो विशत्यभ्यन्तर तत: ॥ २६ तावतस्य पितुः पाश्र्वाद्दूतोऽन्तिकमुपाययो । स दृष्ट्वा पादयो तस्त प्रणम्यावीदिवम् ॥ २.
૨૪