Book Title: Thiaibandho
Author(s): Premsuri
Publisher: Bharatiya Prachyatattva Prakashan Samiti
View full book text
________________
॥ अथ षष्ठं भागद्वारम् ॥ अथ क्रमप्राप्ते नानाजीवाश्रये भागद्वारे सप्तप्रकृतिसत्कत तस्थितिबन्धवृद्धयादिसत्पदानां बन्धकभागान् चिकथयिषुरादौ तावदोघत आह
भागो असंखिययमो अस्थि असंखंसवढिहाणीणं ।
सत्तण्ह बंधगा खलु अणंतभागो उ सेसाणं ॥ ७७४ ॥ (प्रे०) "भागोअसंखिययमो" इत्यादि, आयुर्विषययोः स्थितिबन्धहान्यवक्तव्ययोवन्धकभागानां प्राक प्रकृताधिकार प्रारम्भे सत्पदद्वार एव भूयस्काराधिकारवदतिदिष्टत्वादायुर्व नां शेषाणां "सत्तण्ह" ति मतमलाकृतीनां प्रत्येक "असंखंसवडिढहाणोणं" ति स्थिति बन्धविषययोरसंख्यांशवृद्धिहान्योः प्रत्येम "बंधगा खल"त्ति 'बन्धकाः' -नियत काः । स्व लशन्दो वाक्यालङ्कारे । “भागो असंखिययमो अत्थि" ति सर्वेयन्त्रकानानसंख्येयतमो भागः, असंख्याततमैकमागप्रमागाः सन्ति । कुतः ? उच्यते, सप्तप्रकृतीसत्कावस्थानस्थितिबन्धस्यै फजीश्रियोत्कृष्टकालस्यासंख्येवसमयत्वात् तद्वन्धकाः सर्ववन्धकानामसंख्ये बहुभागप्रमागाः सन्ति । तदन्यासां सर्वविद्धि हानीनां समुदितोऽप्येकजीवाश्रय उत्कृष्टकालः संख्येयसमयमात्रः, स चावस्थानकालापेक्षयाऽसंख्येयभागप्रमाणः, अतः स्वल्पकालसमुचिताः सविधवद्धिहानीनां बन्धकाः समस्ता अपि सर्वबन्धकानामेकमसंख्येयतमं भागं पूरयन्ति । तेषु च शेवन्धकवसंख्यभागवद्धि-हान्योरेव स्वामिन एकेन्द्रियाः, न पुनरन्यानां वृद्धयादीनाम् , अतः शेषवन्धकेष्वनन्ता बन्धका असंख्येवनागवृद्धिहान्योर्भवन्ति, संख्येय मागवृद्ध्यादीनां तु समुदिता अप्यसंख्येया एव । इत्थं ह्यसंख्यभागवृद्धि-- हान्योरेकेन्द्रियस्वामिकत्वात् , तयोरेकजीवाश्रयबन्धकालस्याऽवस्थितवन्येकजीवाश्रयकालापेक्षयाऽसंख्येयकमागमात्रत्वाच्च तयोर्बन्धका अपि सर्वगन्धकानामसंख्यकभागप्रमाणा लम्पन्त इति ।
__ "अणंतभागो उ सेसाणं'ति तुशब्दः पुनरर्थः पूापेक्षया प्रकृते वैलक्षण्यद्योतनपरः । शेषाणां संख्येयभाग-संख्येयगुणा-ऽसंख्येयगुणवद्धि-हानीनां प्रत्येकं पुनरनन्तभागः, सर्वबन्धका नारनन्तनमैकभागवर्तिन इत्यर्थः, बन्धका इति गम्यते । पूर्व त्यसंख्यतमैकभागवर्तिन उक्ताः, अत्र त्वनन्नतनकभागवर्तिन इत्यनयोर्विलक्षणता । वा तुशब्दः शेपाविधवद्विहानीनां प्रत्येक बन्धकानाअनन्ततमैकभागात्वेिऽपि बस्थाने नानान्धयोतनसरः, ओऽननतमेकभागवर्तिनोऽप्येते प्रत्येकं न तुल्या एव, किन्तु परम्परं हीनाधिका वर्तन्त इत्यर्थः । एतच्चाऽल्पबहुत्वाप्रदर्शनेन स्फुटीभविष्यति । अनन्ततमैकभागवर्तित्वं त्ववस्थानाऽसंख्यभागवृद्धिहानीनामेकेन्द्रि यस्वामिकत्वे सात प्रकृत्पड्विधवृद्धिहानीनां तत्स्वामित्वाभावाद् बोद्धव्यमिति ।। ७७४ ॥
कृतीपतः सप्तकर्मणां शेवाष्टविधस्थितिवन्धवृद्धिहानीनां बन्धविषया भागप्ररूपणा । सम्प्रति मार्गणास्थानेषु तां कुर्वन्नाह
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International
Page Navigation
1 ... 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728 729 730 731 732 733 734 735 736 737 738 739 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762