________________
t
ખુશીથી હાજર કરે.
બાદશાહી હુકમ મળતાં એક અપ્સરા જેવી વીશ વર્ષની યુવાન સ્ત્રીને લઈ તે કચેરીમાં
હાજર થઈ. ગાયન અને નૃત્ય શરૂ કરવાને તેણે ગુલામ સ્ત્રીને હુકમ કર્યાં.
ગુલામ સ્ત્રીએ મુખ પરને પડદા દૂર કરી બાદશાહને નમન કરી મુજરા કર્યાં. ગાયન શરૂ થયું:
ડરતે કયું મુસાફીર
“ ભાઇ તું કાણુ છે ? ''
“ એક ગુલામ
ગાયનની પહેલી કડી સાંભળતાં જ બાદશાહ ચાંકયા. એક્દમ તે ઊભા થઈ ગયા. તેણે કચેરી બરખાસ્ત કરવાના હુકમ કર્યો, ગુલામ સ્ત્રીને ત્યાં જ રહેવાનું ફરમાન થયું.
માં પરના પડદા દૂર થતાં જ બાદશાહને તેા કાઈક પરિચિત વ્યક્તિને તે જોઇ રહ્યો છે એમ ભાન થયું હતું. પરન્તુ ગાયન સાંભળ્યા પછી તેની ખાતરી થઇ કે ગાયન ગાનારી મુમતાઝ સિવાય અન્ય કાઇ ન હતી; કારણ કે પેાતાની રચનાનું તે પ્રિય ગાયન મુમતાઝ સિવાય કાઈની પાસે કદી પણ તેણે ગાયું ન હતું.
બધા માણસે। ચાલ્યા ગયા પછી બાદશાહે પૂછ્યું. બહુ જ શાંતિથી જવાબ મળ્યા.
ܕܕ
આ વખ્ત આપે આપે
"
“ તે તે હું પણ જાણું છું. હું હારૂં નામ પૂછું છું.”
cr
**
‘મુમતાઝ ’
..
‘તું આ ગાયન કયાંથી શીખી ? '
ગુલામ - ૩૫૭
“ એક ગુલામ પાસેથી. ”
*
· ગાયન બહુ સરસ છે. વાર ! ત્હારા ઉસ્તાદ તે ગુલામ કયાં છે ?'
tr
મ્હારી સામે ” ઘંટડી જેવા અવાજથી મુમતાઝે ધીમેથી કહ્યું. બાદશાહ સામું જ જોઈ રહ્યો.
‘ગુલામ ! તું વળી બાદશાહ ક્યારે અન્યા? ” મુમતાઝે કટાક્ષથી પૂછ્યું.
ગુલામ ! કાણુ હું ગુલામ ! મુમતાઝ, ત્યારે। ગુલામ તે મરી ગયા. હું તેા ઈસ્પહ્વાનને
"
બાદશાહ છું. ” કાંઈક રાષથી પણ મુખ પર હાસ્ય લાવી બાદશાહે કહ્યું.
મુમતાઝે માથું ધૂણાવ્યું.
“ મુમતાઝ ! તું આ હાલતમાં !
“ હા! હું મુમતાઝ ! એ જ મુમતાઝ! ગુલામ, હારા નાસી ગયા પછી ત્હારી પાછળ અબ્બાજાને બહુ જ તપાસ કરી પરન્તુ હારા પત્તો ન મળ્યા. છેલ્લા એ વર્ષના દુષ્કાળમાં ભૂખમરા અને રાગથી ઘેાડાએ મરી ગયા. હું અને અબ્બાજાન બગદાદ જવા નીકળ્યાં. રસ્તામાં લૂટારુ મળ્યા. અબ્બાજાન તેમની સામે થતાં ધાયલ થઈ મૃત્યુ પામ્યા. મને પકડી લૂંટારુએ અહીં લાગ્યા, અને આ નાયકાને ત્યાં ગુલામ તરીકે વેચી. “મુમતાઝે પેાતાની આત્મકથા ટૂંકમાં જણાવી. તેની આંખમાં પાણી આવી ગયાં, અને બે ચાર બિંદુ ગાલ પર સરી પડયાં.
“ મુમતાઝ! ત્હારા શબ્દોની પ્રેરણાએ મને કાંઇક અજબ ચેતન આપ્યું, કાઇ પણુ જોખમે સરદાર બનવા મેં નિશ્ચય કર્યાં, હારૂં દર્શન કરી હું નાસી છૂટયા. અહીં આવી
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
