________________
খানা वानित्यर्थः १। उक्ता प्रथमसूत्रे सामान्यतया पुरूषप्रकाराः, सांप्रतं तानेव गत्यादि क्रियाऽपेक्षया विशेषतः सप्तविंशत्यधिकशत (१२७ ) सुत्रैः प्राह-'तो' इत्यादि, गत्वा-ऽतीतकाले क्वचिद् मगधविदेहक्षेत्रादौ, नामेति सम्भानावयाम् , एक:-कश्चित् सुमना भवति-हृष्यति, एवमन्यः कश्चिद् दुर्मना भाति-शोचति, तृतीयः कश्चित् नोसुमना नोदुमना इति-समभाववानेव भवतीति २। अतीतकालमूत्रमिव ' यामी ' ति वर्तमानकालविषयं, 'यास्यामी' ति भविष्यत्काल.
__ अब सूत्रकार इन्हीं पुरुष प्रकारों को गत्यादि क्रिया की अपेक्षारूप विशेषता को लेकर १२७ सूत्रों द्वारा कहते हैं जो अतीतकालमें किसी मगधविदेह आदि क्षेत्र में जाकर हर्षित होता है १, कोई हर्षित नहीं होताहै-दुर्मना होताहै २ 1 दुःखित होताहै, तथा कोई एक ऐसा भी होताहै जो न हर्षित होता है और न दुःखित होता है । किन्तु समभाववाला ही रहता है, इसी तरह से इस अतीतकाल सूत्रकी तरह वर्तमानकाल विषयक और भविष्यकाल विषयक सूत्रव्य भी समझना चाहिये । वर्तमान काल के सूत्र में "यामि" ऐसा क्रियापद लगा कर और भविष्यत्कालके सूत्र में “ यास्यामि" ऐसो क्रियापद लगाकर व्याख्यान करना चाहिये; तात्पर्य ऐसा है कि कोई एक मनुष्य " मगधादि भूमि में मैं जाता हूं" इस प्रकार के विचार से हर्पित होता है और कोई एक इस विचार से दुःखित होता है और कोई एक न दुःखी होता है और न सुखी होता है । दोनों अवस्थामें समभाव रहता है । इस प्रकार से ये - હવે સૂત્રકાર એ જ પુરુષ પ્રકારનું ગતિ આદિ ક્રિયાની અપેક્ષારૂપ વિશે. ષતાની અપેક્ષાએ ૧૨૭ સૂત્રો દ્વારા કથન કરે છે, (૧) જે ભૂતકાળમાં કોઈ મગધ, વિદેહ આદિ ક્ષેત્રમાં જઈને હર્ષિત થાય છે, (૨) કોઈ હર્ષિત થતાં નથી–દુઃખી થાય છે, અને (૩) કેઈક પુરુષ એ પણ હોય છે કે જે હર્ષિત પણ થતું નથી અને દુઃખિત પણ થતું નથી, પરંતુ સમભાવવાળો રહે છે. આ ભૂતકાળ વિષયક સૂત્રનાં જેવા, વર્તમાન અને ભવિષ્યકાળ વિષયક मे सूत्र पर सभ सेवi. वर्तमानजना सूत्रमा “ यामि" भने भविष्य४जना सूत्रमा “ यास्यामि " प्रिया५४ वापरीने त भन्ने सूत्री मनापी शाशे. આ કથનને ભાવાર્થ એ છે કે મગધાદિ ભૂમિમાં હું જાઉં છું, ” આ પ્રકારના વિચારથી કેઈક માણસ હર્ષિત થાય છે, તે કઈકે માણસ આ પ્રકરના વિચારથી દુખિત થાય છે, અને કેઈક માણસ આ પ્રકારના વિચારથી દુખી પણ થતો નથી અને સુખી પણ થતું નથી, પણ બને અવસ્થામાં
