________________
૧૪૮
શ્રીપાળ રાજાને રાસ પ્રેમ સહિત પિતાની પુત્રી પરણાવી દીધી, એ શું થડા આશ્ચર્યની વાત છે? આવું બોલવું સાંભળતાં વેંચીલો શેઠ તે બહુજ રાજી થયા અને ચિત્તમાં વિચાર કરવા લાગ્યો કે “કુંવરને કષ્ટમાં ઝેકાવી દેવા આ દરવાને પણ ભલું બારણું બતાવ્યું. જેથી કુંવરને નઠારી જ્ઞાતિનું કલંક ચૂંટાડી દઈ એની લાજ પાડી દઉં કે જેથી નીચ સાથે પરણાવેલી પુત્રીને લીધે ફજેતી થતી જાણું રાજા કેપવંત થઈ કુંવરને ઠાર મારશે, એટલે મારું સ્ટેજમાં કામ ફતેહ થશે. જો કે મેં જે જે કામ કુંવરને દુ:ખ દેવાના હેતુ (ઈરાદા) થીજ કર્યા, તે તે બધાએ કામ મારા અભિલાષ સહિત નિષ્ફળ થયાં, તે પણ હિમ્મત હારી બેસવું એ અગ્ય છે. કહ્યું છે કે-હિંમત ન હારતાં મનને અનુકુળ કરી ઉદ્યમ ચાલુ રાખીયે તે તેથી અંતે ફતેહજ પામિયે, કેમકે ઉદ્યમથીજ સુખ હાથ લાગે છે, અને ઉદ્યમ એજ સુખનું મૂળ છે. તેમ વળી કુંવર મારે કટ્ટો દુશ્મન છે એને જે વિશેષ વધવા દેવામાં આવશે તો તે મારા મૂળ ખોદી કહાડશે જ; કારણ કે એને મેં મારાં દ્રષી કામેથી તેજ બનવા અવકાશ આપે છે, એટલે એ લાગ મળતાં મારાં મૂળ ખાદ્યા વગર કેમ રહેશે? રેગ ને શત્રુ ઉગતાંજ છેદી નાખવા એજ વ્યાજબી છે. વધ્યા પછી તેમને છેદવામાં મહા તકલીફ વેઠવાનો વખત આવે છે, એ માટે પહેલાં એનું જ કાટલું કરી નાંખ્યું તે કઈક ફંદ રચવાને ઉત્તમ માર્ગ આદરવાની જરૂરજ છે.” ઈત્યાદિ આd રોદ્રધ્યાન ધ્યાને ધ્યાત શેઠ પોતાના ઉતારાવાળા ઘરમાં જઈ પહોંચે, પણ કેવી રીતે ઘાટ ઘડી ઘડો લાડ કરે તેને રસ્તો ન જડવાથી એક પળવાર પણ તેને ૧જક કે જપ વન્યજ નહીં. જેથી મેથી મોટા નિસાસા નાખતો અને સ્વાધીન થઈ લમણે હાથ દઈ બેઠે બેઠે ધાર- - ણાને પાર પાડવાની યુક્તિ શેતે હતે.
. (૧-૧૪)
(ઢાળ ચોથી–અષાઢભૂતી અણગારનેરે કહે ગુરૂ અમૃત વાણ, જેગીસર
ચેલા, ભિક્ષાને ભમતા થકા હો લાલ–એ દેશી.) ઈણ અવસર એક ડુંબનુંર, આવું ટોળું એકરે, ચતુરનર, ઉભા ઓળગડી કરે હો લાલ; તેડી મહત્તર બનેર, શેઠ કહે અવિવેકરે, ચતુરનર કાજ અમારૂં એક કરો હે લાલ.
૧ પ્રપંચીઓની રીત આવી જ હોય છે જેથી તેઓ પોતે સામાને હાની પહોંચાડવા મફતનાં ફાંફાં માર્યા કરે છે, અને ડૂબતે ફીણને બાઝે તેવા ઉપાયે હાથ ધરે છે, એમ આ સંબંધ બોધ આપે છે.
૧
