________________
ખંડ ત્રીજો
૧૫૫ અર્થ આ પ્રમાણે કુંવરનું બોલવું સાંભળીને રાજાએ તે બેઉ સુંદરીઓને બોલાવા તરત પોતાના પ્રધાનને બંદર પર મોકલ્યો એટલે તે બંદર પરના વહાણમાં પહોંચી સુંદરીઓ પ્રત્યે વિનવવા લાગ્યો કે–“આપના સ્વામીનાથ અહીં છે અને આ પ્રમાણે વાત બની છે માટે આપને બોલાવા આવ્યો છું.” વગેરે વગેરે કહ્યું. સ્ત્રીઓ આદરમાન પામી એથી તેઓનાં મન હર્ષવંત થયાં અને વિચારવા લાગી કે–“દેવીવચન પ્રમાણે મહીનાની મુદત પૂરી થવાને લીધે નકકી સ્વામીનાથે તેડાવ્યાં છે, માટે જવું જ જોઈએ.” એમ વિચારી રત્નસુખાસનમાં બેસી રવાના થઈ હજુરમાં આવી પહોંચી. એ જોઈ રાજાનું મન હર્ષવંત બન્યું. તેમજ સુંદરીઓને પણ પિતાના નાથને નજરે નિહાળતાં પ્રેમઅંકુર પ્રગટ થયો. આ બનાવથી સાચે જૂઠને નસાડી દીધું. તે પછી રાજાના પૂછવાથી વિદ્યાધરપુત્રી મદનમંજુષાએ જે વિદ્યાચારણ મુનિના મુખેથી સાંભળે હતો તે બધે વૃતાંત કહી બતાવી વિશેષમાં કહ્યું કે-“પાપી ધવળશેઠે અમારા નાથને દરિયામાં દગો દઈ નાખી દીધા હતા, પણ સારા ભાગ્યોદયના લીધે એક મહીને આજે પ્રાપ્ત થયા છે. ” જ્યારે આ પ્રમાણે બધ હકીકતથી રાજા વાકેફ થયો ત્યારે તે એ કુંવર સગી બહેનને દીકરે (ભાણેજ) જ નીકળે એટલે રાજા મનમાં બહુજ રાજી થયો. આ મુજબ ઓળખાણ પડવાથી રાજા વિચારમાં પડયે કે મેં અવિચાર્યું–વગર વિચાર્યું કામ કરવા માંડયું હતું; પણ દેવની અનુકૂળતાથી તે બધું ઠેકાણે આવ્યું. ઘી ઢળ્યું પણ ભેજન (ખીચડી) માંજ ઢળ્યું.” વગેરે વિચારી ડુંબ પ્રત્યે રાજાએ પૂછ્યું “તમે તમારો સગે બતાવે છે, એ સંબંધમાં સત્ય બાબત શી છે, તે જલદી કહે. શા મતલબને લીધે આ પ્રપંચરચના કરવી પડી ?” આ પ્રમાણે રાજાએ પૂછ્યું એટલે હું થરથરતા બોલ્યા કે “અન્નદાતાજી ! ધવળશેઠે અમને વગેવરાવ્યા છે અને અમે લાખ સેનામહેર મળવાના લોભને લીધે ખુવાર થયા છીએ. પ્રત્યે ! અસેએ જૂઠું જ કપટ કેળવ્યું છે, માટે દીન જાણી દયા કરે!” એવું ટુંબનું બોલવું સાંભળી રાજાએ ક્રોધવંત બની જવળશેઠને મુશ્કે. ટાટ કરાવી પિતાની હજુર મંગાવ્યું અને તે પછી તે શેઠ અને તે ડુંબના ટેળાને ઠાર મારવાનો નિશ્ચય કરી રાજા બે કે-“શેઠ અને ડુંબ બેલ
૧ આ સંબંધ એજ શિખવાડે છે કે-જે કામ કરવું તે એકદમ સાહસપણે ન કરતાં દીધું વિચારથી કરવું જેથી પાછળથી પસ્તાવું ન પડે. બીજું એ શિખવાડે માણસમાત્રનાં લોભથી લક્ષણ જાય છે માટે લેભને તાબે ન થતાં સુલક્ષણને શોભાવવાં. ત્રીજુ એ શિખવાડે છે કે દુષ્ટજનોના દોષો તરફ નજર ન કરતાં ઉત્તમ જનો હમેશ રહેમ નજરજ રાખે છે. તથાપિ દુષ્ટો પિતાની ટેવ તજતા નથી.
