________________
ખંડ ચોથો
૨૮૭ જોઇને તેની સુમતિવંત શ્રીમતી રાણે એકાંતમાં વારંવાર શિકાર કરવાની મન કરતી હતી; કેમકે રાજામિથ્યાત્વધમિ હતો અને રાણી જિનધર્મ રક્ત મતિવાળી સુશીલ ને સમક્તિની રેખારૂપ ગુણવંતી હોવાને લીધે હિંસા ધર્મને ધિકારી વિશેષ કરીને પ્રાણપતિને પાપમાર્ગથી પાછો હઠાવવા શીખ દેતી હતી કે હે પ્રિયતમજી? આપને શિકાર કરવા જવું વ્યાજબીજ નથી; કેમકે એ દુષ્ટ કર્મ પાછળ નરકે જવાની હીક કાયમ છે, તેમજ એ દુર્વ્યસનને લીધે હું વિવાહિતા અને આપના કબજાની પૃથ્વી આપને જોતાં જ લાજિયે છિયે; કેમકે જીવહિંસા રૂપ અનીતિ હાથધરી છે. ક્ષત્રિયને મુખ્ય ધર્મ છે કે જે શત્રુ હોય તેને મારેજ એગ્ય છે, તથાપિ તે શત્રુ પણ મહેમાં ઘાસનું તરણું લઈ હામ ઉભું રહે તો તે મુખમાં તૃણ લીધેલાને ને મારતાં જીવતે જવા દેવો. તો વિચાર કરો કે જે મૃગ પશુઓ હંમેશાં ઘાસનોજ આહાર કરે છે એટલે કે હાંમાં તરણાંજ ધરી રાખે છે. તેને જે ક્ષત્રિપુત્ર મારી નાંખે છે તે ક્ષત્રિય પુત્ર નહિ પણ ગમારપુત્રજ ગણાવા
ગ્ય છે. તેમજ જે પ્રાણ સહામે ન થતાં પુંઠ બતાવી નહાશી જાય તે જીવને પણ ન માર એ પણ યુદ્ધવીર રાણીજાયાને ખાસ ધમ છે; (છતાં આપ રાણી જાય તે પુંઠ દેખાડી ભાગી છુટે તેની પાછળ પુરૂષાર્થ બતાવે છે.) વળી જેના હાથમાં હથિઆર-શસ્ત્ર ન હોય તેના ઉપર રાણીજાયા ઘા કરતા નથી એવી ઉતમ રાજનીતિ છે. પરંતુ આપ તો સસલાં હિરણ વગેર પ્રાણુઓ કે જે શસ્ત્ર વગરનાં, હામે ન થતાં પુંઠ બતાવી ભાગી છુટનારાં તેની પાછળ પડી તેમના પ્રાણ લેવા ધનુષ પર બાણ ચડાવી બે જાન કરે છે!) તેવા રાણાયા અગાડી–જન્માંતરમાં નરક વગેરેનાં બહુજ દુઃખ પામશે. પાપશાસ્ત્રના ધરનારા જે કઈ રાજાને એ પાપદેશ દે છે કે રાજાની પૃથ્વીમાં જે પાણી છે, તે પાણીની અંદર રહી જીવન ગુજારનાર મેટા મચ્છ, નિબળકુળવાળાં ન્હાનાં માછલાંને ખાઈ જાય છે તેવા મને તથા રાજાની જમીનમાં ઉગેલાં ઝાડવાને દુ:ખ દેનાર પંખીવગને, અને રાજાની જમીનમાં ઉગેલાં નવાં ઘાસ વગેરેને ખાઈ જનાર હરિણ વગેરે પશુઓને જાનથી મારી નાખવામાં રાજાને કશું પણ પાપ લાગતું નથી; કેમકે જે રાજાનાં જળાશય, વનનાં વૃક્ષ, ઘાસ વગેરેને, માલિકને હુકમ મેળવ્યા વિના મરજી મુજબ ઉપભોગ કરે છે તે જળચારી, પંખીને પશુઓ રાજાનાં ગુન્હેગારજ હોય છે, માટે તેમને પ્રાણદંડ દેવામાં પાપ નથી પણ ધર્મ છે. તે હિંસક ઉપદેશકે પિતાના હિંસક કુળનું જ પિષણ કરે છે. વળી છએ દશનવાળા હિંસાની નિંદા કરે છે એવું સાંભળીયે છિયે, જેથી સિદ્ધ થાય છે કે કઈ રીતે પણ જીવહિંસા સારી નથી. અને જણાય
