________________
૨૪૩
ખંડ ચોથી તે આકર્ષણ સિદ્ધિનું, ભવિનિ:કણ તેહ, તે કષાયગિરિભેદપવિ, નોકસાયદવમેહ. પ્રત્રક્સા ગુણ ઈમ ગ્રહે, દેખે ભવજલ દોષ; મેહ મહમદ મિટ ગયે, હુઓ ભાવનાપષ. ભેદાણી બહુ પાપથિતિ, કમેં વિવરજ દીધ; પૂરવ ભવ તસ સાંભર્યો, રંગે ચારિત્ર લીધ.
અથર–ધારેલી ધારણ ધુળમાં મળવાથી અજિતસેને ચિંતવ્યું કે“મેં વગર વિચાર્યું કામ કર્યું ! ૧ પહેલાંથી જ દુતનું કહેવું ન કર્યું તે મારા પિતાની લાજ રહી નહીં. જે મનુષ્ય પોતાનામાં કેટલી શકિત છે તેનું તેલ જાણ્યા વિના બળિયા સાથે બાથ ભીડી લડાઈ વહોરે અને હિત ચિંતવનારનાં કહેલાં હિતવચનો ન માને તે અબુઝ મનુષ્ય પોતે પિતાની મેળે જ દરેક કામમાં પાછા પડે છે. વિચાર કરવા જેવું છે કે-ક્યાં હું વૃદ્ધ થયા છતાં પણ સદાથી પરાયે દેહ કરનારે પાપ પ્રસંગી? અને કયાં આ શ્રીપાળ બાળપણથી જ હંમેશાં પાયાને ઉપકાર કરનારાં સ્વભાવવાળે ? એથી કબૂલ જ કરવું પડે છે કે એના બાળપણ ને યુવાનીને ધન્યવાદ છે અને મારા ગઢપણ ને ધિક્કાર છે; કેમકે મુજ વડીલને જે એનું હિત ચિંતવવાની બુદ્ધિ રાખવી જોઈતી હતી તે ઠેઠથીજ ન રાખી શકો, અને એ વેરીપણાને દાવો ધરાવી વિજયવંત થયા છતાં પણ હજુ કહે છે કે હે તાત ! પૂજ્ય કાકાશ્રી ! આપ આપની ભૂમિ સુખેથી ભગવો અને જરા પણ ખેદ ન કરે, એથી ખચિતમારૂં કર્તવ્ય અનુચિત (ગેરવ્યાજબી) જ છે. નીતિ શાસ્ત્ર પણ કહે છે કે-“જે મનુષ્ય ગેત્રમાં પેદા થયેલા ગોત્રીને દ્રોહ કરે તો તે મનુષ્યની સારી કીતિ કાયમ રહે નહીં, તેમજ જે રાજદ્રોહ કરે તે નીતિ ઉલંઘન ગણાતાં નીતિભ્રષ્ટ થઈ શાસનને પાત્ર થાય છે, અને જે બાળકને દ્રોહ કરે છે તેની સારી ગતિ (સારી સ્થિતિ કે સારી ગતિ) થતી જ નથી; તે મેં તો ગોત્ર દ્રોહ, રાજદ્રોહ અને બાળકોહ એ ત્રણે કર્યા છે, તેથી મને હવે ભીતિબીક લાગે છે કે મારી શી ગતિ થશે ! કેમકે જે કોઈ નીચ જન પણ ન કરે તેવું નીચું પા૫ અજાણ ને મૂર્ણપણાને લીધે મેં કઠેર નઠારા ધ્યાન સહીત કર્યું છે, જેથી બહુ પાપ કરનારા આ જીવને નરક વિના
૧ જે મનુષ્ય પ્રથમ કેઈનું કહ્યું ન માને તે પાછળથી ખચિત પસ્તાય છે, એ આ સંબંધ બતાવી રહેલ છે.
