________________
ર૭૦
શ્રીપાળ રાજાને રાસ બઠરછાત્ર ગજ આવતાં, જિમ પ્રાપ્ત અપ્રાસં વિચારરે; કરે ન તેહથી ઊગરે, તેમ આપમતિ નિરધારરે, તે. સંવે. ૧૨ આગમ ને અનુમાનથી, વલી ધ્યાનરસેં ગુણગેહરે; કરે જે તત્ત્વ ગવેષણ, તે પામે નહિં સંદેહરે તે. સંવે. ૧૩ તત્વબોધ તે સ્પર્શ છે, સંવેદના અન્ય સ્વરૂપરે; સંવેદન વયે હુઈ, જે સ્પર્શ તે પ્રાપતિરૂપરે. જે. સંવે. ૧૪ તે-ત્વ તે દશવિધ ઘર્મ છે, ખંત્યાદિ શ્રમણની શુદ્ધ ધર્મનું મૂલ દયા કહી, તે ખંતિ ગુણે અવિરૂદ્ધરે. તે. સં. ૧૫
વક્તાનું વચન ધ્યાનપૂર્વક શ્રવણ કરી ગ્રહણ ન કરે, પોતાના ડહાપણમાં ભાંગી પડી વચ્ચે બોલી ઉઠે અને પોતાના કપોલકલ્પિત વિચારોની વાત ઠસાવ્યા કરે તો તેવા માનવ તત્વને પાર શી રીતે પામી શકે? ન જ પામે! જ્યારે આળસને છડી ધર્મશ્રવણની રૂચિ લાવી–ગુરૂદ્વારા શ્રી જિનવચન શ્રવણ કરી નિસંદેહ સહિત શંકા સમાધાન દ્વારા દઢ કરે ત્યારે તત્વ મેળવવા ભાગ્યશાળી થાય. ગુરુ અને શિષ્ય બેઉ જ્યારે આળસ રહિત હોય ત્યારેજ તત્વની પ્રાપ્તિ થાય છે. દાખલા તરીકે કહેવાની જરૂર છે કે-એક આળસુ ગુરૂને એક આળસુ શિષ્યનો સંયોગ મળે અને તે અને ગામની ભાગોળમાં ઝુંપડી બાંધીને રહેતા હતા. તેઓ બેઉ જણ એક બીજાથી વિશેષ આળસુ હોવાથી મતલબ જેટલીજ માધુકરી મેળવી પેટપેષણ કરતા હતા, ન મળે વિશેષ જથ્થામાં ભિક્ષાન્ન કે ન મળે પૂરતાં પહેરવા ઓઢવાનાં વસ્ત્ર; છતાં પણ આળસુ હોવાથી તેને મેળવવા ઉદ્યમ કરતા ન હતા. પોષ મહીનાને વખત આવી લાગતાં હીમ પડવાને લીધે ટાઢે કુઠવવા માંડયા અને ઠંડીને લીધે ભિક્ષા કરવા પણ પૂરૂ કરાયું નહી; જેથી અરધા ભૂખ્યા તરસ્યા આવી આળસને લીધે ઝુંપડીમાં ન જતાં જુનું લુગડું ઓઢી મહીં ઢાંકી બહારજ સુઇ ગયા. ઢાંકયે મોંએ આળસુ ગુરૂ શિષ્યને પૂછવા લાગ્યા– શિષ્ય! આજે ટાઢ ઘણી વાય છે; માટે આપણે તે ઝુંપડીમાં છીએ કે બહાર?” આળસુ શિષ્ય કહ્યું: “આપણે ઝુંપડીની અંદરજ છીએ. “દરમ્યાન કેઈ કુતરૂં ટાઢને લીધે આવી ગુરૂની પાસે લપાઈ ગયું. તેની પૂંછડી પર આળસુ ગુરૂને હાથ પડતાં શિષ્યને પૂછવા લાગ્યાઃ “ભે શિષ્ય! મમ પૃષ્ઠ વત્તતે ! તદા શિષ્યણ ચિંતિત કચ્છ ટિકાંબરખંડ ગૃહિતા ભવાન પૃચ્છતીતિ શિષ્ય પ્રાહ ભ ગુરવ: તપુચ્છ વસ્ત્રાંત તદુજલ્પના પણ શયને ત્વયા યતિતબં” આ પ્રમાણે બેઉ જણ
