________________
સ્વરૂપને, શુદ્ધતાને, નિરાકારતાને, નિરંજનતાને કંઈ કરી શકતા નથી. તે પરતત્ત્વથી તો હારી ગયેલા છે કારણ કે પરતત્ત્વનો જયનશીલ સ્વભાવ સહજ છે. તે સ્વરૂપથી કદી (જડ-કર્મ) પર દ્રવ્યોથી વિરૂપતાને પામતું નથી. માટે પરતત્ત્વ જિષ્ણુ છે.
મનતાઃ – વળી પરતત્ત્વ કેવું છે? અનન્ત છે. ન અખ્ત ઇતિ અનન્ત. આ પરતત્ત્વ અંત વિનાનું છે. અર્થાત્ તેનો છેડો નથી એટલે નાશ નથી માટે અન્ન રહિત છે. પરતત્ત્વ જેમ આકાશનો છેડો નથી તેમ અંત વિનાનું એક જ સ્થિતિમાં સદા સ્થિત છે. તેમાં અનંતકાળે પણ કોઈ જાતનો ફેરફાર થનાર નથી. માટે અનંત છે અર્થાત ગમે તેટલું માણસ ચાલે તોય આકાશનો છેડો ન આવે તેમ પરતત્ત્વનો અંત પામી શકાય તેમ નથી. .
વ્યતા - વળી પરતત્ત્વ કેવું છે? અચુત છે. કૃષ્ણને અશ્રુત પણ કહે છે. તે સર્વ રાજાઓમાં શિરોમણિ હોવાથી વસુદેવના પુત્ર વાસુદેવ તરીકે જગત્ પ્રસિદ્ધ થયા હતા. તે કદી પોતાના સંકલ્પથી ચુત થતા ન હતા. તેમ આ પરતત્ત્વ સ્વરૂપથી કદી ભ્રષ્ટ-ટ્યુત થતું નથી. જેનું સ્વરૂપ ત્રિકાલાબાધિત છે. કાળ તેને બાળ, યુવાન કે જરા યુક્ત કરી શકતો નથી તે એક જ સ્વરૂપને ધારણ કરીને રહેલું છે. તે સ્વરૂપ છે સત્ સત્તારૂપે તે અવસ્થિત છે. માટે પરતત્ત્વ અય્યત છે.
શ્રી ત: - વળી આ પરતત્ત્વ કેવું છે? શ્રીપતિ છે. કૃષ્ણને લક્ષ્મીના સ્વામી કહેવાય છે. અર્થાત ગોપીના પતિ હતા. માટે કૃષ્ણને શ્રીપતિ તરીકે સંબોધન કરતા હતા.
આ પરતત્ત્વ શ્રીપતિ છે વળી આ પરતત્ત્વ આત્મલક્ષ્મીનો સ્વામી છે. આત્માની સઘળી શોભાનું મૂળ કારણ પરતત્ત્વ જ છે. આત્મા ગુણલક્ષ્મીથી શોભી રહ્યો છે. તે સઘળી ગુણલક્ષ્મીનો સ્વામી આત્મા
૫૮
શકસ્તવ
