________________
અરિહંત પરમાત્મા કેવા છે? મહાસત્ત્વ છે.
જેમનામાં મહાન સત્ત્વ હોવાથી અર્થાત્ સત્ત્વ ગુણને પણ ઓળંગી ગયેલા હોવાથી તે મહાન છે માટે મહાસત્ત્વરૂપ છે.
મહારામહેન્દ્રાય - વળી પરતત્ત્વ કેવું છે? મહાજ્ઞામહેન્દ્ર છે. જે મહાન આજ્ઞાના મહાન ઇન્દ્રરૂપ છે મહાજ્ઞા એટલે જિનશાસન - જિનેશ્વર ભગવંતનું શાસન એટલે જિનાજ્ઞા. " :.
મહાજ્ઞા એટલા માટે કે બધી આશાઓમાં જિનેશ્વર ભગવાનનું ફરમાન મહાન છે, ઉચ્ચ સ્થિતિનું છે, ટોચનું છે. તેની સમાનતામાં કોઈ આજ્ઞા આવી શકે તેમ નથી. માટે જિનાજ્ઞા છે તે જ મહાજ્ઞા, તેના મહાન ઈન્દ્ર. ઇન્દતિ ઇતિ ઇન્દ્ર. જે શોભાવે તે ઈન્દ્ર. આ જિનાજ્ઞાની (મહાજ્ઞા) મહાન શોભાને ધારણ કરાવતું આ પરતત્વ છે. કારણ કે આજ્ઞા એટલે સ્વરૂપમાં રહેવું તે છે. તેના મહાન ઈન્દ્ર તરીકે પરતત્ત્વ છે. પરતત્ત્વ સ્વરૂપમાં જ સદા સ્થિત છે.
અરિહંત પરમાત્મા કેવા છે? મહાજ્ઞામહેન્દ્ર છે.
કારણ કે મહાજ્ઞા જિનશાસન છે તેના મહાન ઈન્દ્ર અરિહંત પરમાત્મા છે.
મહાનયાય - વળી પરંતત્ત્વ કેવું છે ? મહાલય છે. મહાન આલયરૂપ છે. પરતત્ત્વ મહાન આલય છે. કારણ કે તેમાં જ સર્વ જગતનો સમાવેશ થાય છે. અર્થાત આખું જગત તેમાં સમાઈ જાય છે. જેમ જગતમાં પરતત્ત્વ વ્યાપક છે તેમ પરતત્ત્વમાં જગત વ્યાપક છે અર્થાત્ જગતમાં ચૈતન્યશક્તિ વ્યાપીને રહેલી છે. તેમ ચૈતન્યશક્તિમાં જગત વ્યાપીને રહેલું છે કારણ કે જ્યાં જ્યાં ચૈતન્ય છે ત્યાં ત્યાં જગત અંશરૂપે રહેલું છે માટે પરતત્ત્વ મહાલય છે અથવા તે મહાન લય પામેલું છે માટે મહાલય છે.
૧૨૮
શકતવ
