________________
સ્મૃતિથી આત્માનો બાહ્ય-અત્યંતર સંતાપ શીતળતાથી હરાઈ જાય છે. શીતળતાનો સ્વભાવ છે તાપને હરવાનો.
પરતત્વ સ્વયં શીતકર હોવાથી તેની નજીકમાં ઉપયોગ દ્વારા જનારના મન, વચન, કાયાના સંતાપ દૂર થઈ જાય છે. માટે પરતત્ત્વ શીતકર છે.
જ્યોતિશત્ર-uિt - વળી પરતત્ત્વ કેવું છે? જ્યોતિશ્ચકચક્રી છે. ચક્રને ધારણ કરનાર ચક્રી છે. જ્યોતિના સમુદાયના ચક્રી છે અર્થાત્ રાજાધિરાજ છે એટલે કે સમગ્ર જ્યોતિનું અધિષ્ઠાન તેમાં છે. સર્વ જ્યોતિચક્રનું ઉત્થાન પરતત્ત્વમાંથી થાય છે. જયોતિ સ્વરૂપે એક છે જેનું નામ ચિજ્યોતિ છે પણ તેના રૂપ અનેક છે. જેટલા ગુણ છે તે બધાં જ્યોતિનાં જ રૂપો છે માટે તે સર્વને ભેગા કરવાથી જ્યોતિચક્ર થાય છે. તે ચક્રને ધારણ કરનાર પરતત્ત્વ હોવાથી પરતત્ત્વ જ્યોતિશ્ચક્રી છે.
મળ્યોતિ-તિતા - વળી પરતત્ત્વ કેવું છે? મહાજ્યોતિ સ્વરૂપે પ્રકાશેલું છે. પરતત્ત્વ સત્તા માત્રરૂપે રહેલું છે. અર્થાત્ તે શક્તિ સ્વરૂપે પ્રકાશિત છે. શક્તિ એ દ્રવ્ય સ્વરૂપ છે માટે મહાજ્યોતિ છે. ગુણ-પર્યાય જ્યોતિ સ્વરૂપ છે. તે અનેક જયોતિઓ મહાયોતિમાંથી પ્રગટે છે. માટે ગુણ-પર્યાય રૂપ જ્યોતિને પ્રગટાવનાર સત્તા માત્રથી રહેલું દ્રવ્ય. સ્વરૂપ પરતત્ત્વ છે તેથી પરતત્ત્વ મહાજ્યોતિરૂપે પ્રકાશી રહેલું છે તે કારણે પરતત્ત્વ મહાજ્યોતિઘંતિત છે.
મહાત:પારસુતિાિય - વળી પરતત્ત્વ કેવું છે? મહાતમ પારે સુપ્રતિષ્ઠિત છે. મહાત્ અંધકાર છવાઈ ગયેલો છે. તેની પેલે પાર સારી રીતે પ્રતિષ્ઠિત છે. અજ્ઞાનરૂપ અંધકાર આ પરતત્ત્વથી દૂર છે અર્થાત્ અજ્ઞાનરૂપ અંધકાર પરતત્ત્વને છાઈ (ઢાંકી) શકતો નથી તે અજ્ઞાન મોટા પહાડ જેવો હોય તો પણ પરતત્ત્વ ઉપર તેની છાયા પણ પડતી નથી. પરતત્ત્વ તો મહાતમને ઓળંગીને પેલે પાર સુપ્રતિષ્ઠિત
૮૦
શકસ્તવ
