________________
યોવાય - વળી પરતત્ત્વ કેવું છે? યોગાચાર્ય છે. યોગના આચાર્ય છે. મન-વચન-કાયા એ ત્રણે યોગને આચરણ કરવામાં પ્રેરક પરતત્ત્વ છે. ચૈતન્યશક્તિ તે શક્તિરૂપે કાર્યશીલ છે. માટે નિષ્ક્રિય એવું પરતત્ત્વ શક્તિરૂપે અસ્તિત્વ ધરાવતું (યોગમાર્ગમાં) મોક્ષ સાથે યોગ કરવામાં આચાર્યની જેમ આચરણ કરતું નિરંતર સ્થિર છે. અર્થાત્ તે મોક્ષ તરફ ગતિ કરતું રહ્યું છે માટે આપણા પર્યાયને તે રીતે આચરણ કરાવતું તે યોગાચાર્ય છે.
અરિહંત પરમાત્મા કેવા છે? યોગાચાર્ય છે. યોગમાર્ગમાં લઈ જવા માટે પરમાત્મા આચાર્ય છે. પોતે યોગ સાધના કરી છે અને જીવોને ઉપદેશ આપીને યોગનું આચરણ કરાવે છે માટે યોગાચાર્ય છે.'
સંpક્ષાત્રનાય - વળી પરતત્ત્વ કેવું છે ? સંપ્રક્ષાલન છે. પરતત્ત્વ સંપ્રક્ષાલન સ્વરૂપ છે. અર્થાત્ તે સમ્યફ પ્રકારે પ્રક્ષાલન કરતું સ્વરૂપ છે અર્થાત્ પરતત્ત્વ સ્વરૂપથી સ્વચ્છ પ્રક્ષાલન થયેલું છે તેમાં કોઈ કર્મ, રજ, મલ વિગેરે નથી આવતું તેનું મૂળ સ્વરૂપ હોવાથી તે સંપ્રક્ષાલન છે.
અરિહંત પરમાત્મા કેવા છે? સંપ્રક્ષાલન છે તેમને કર્મરજનું પ્રક્ષાલન થઈ જવાથી તે શુદ્ધ સ્વચ્છ છે. હંમેશાં તે જ સ્વરૂપ સ્થિત છે. કર્મજ હવે લાગવાની નથી માટે સમ્યક્ પ્રકારે સ્વચ્છ થઈ ગયા હોવાથી પરમાત્મા સંપ્રક્ષાલન છે.
પ્રવરીય – વળી પરતત્ત્વ કેવું છે? પ્રવર છે. પ્રકર્ષ વડે શ્રેષ્ઠતાને જેણે ધારણ કરી છે કેમકે જગતમાં તેના જેવી બીજી કોઈ શ્રેષ્ઠ વસ્તુ નથી. દરેકની અંદર કોઈને કોઈ ડાઘ હોય છે જ્યારે પરતત્ત્વમાં કોઈ પણ ડાઘ કે દોષ નહિ હોવાથી પ્રવર છે.
શકસ્તવ
૧૧૭
