________________
૧૬ હાસ્યાસ્પદ અને નિરર્થક પણ બને.
સત્તાની સ્પર્ધા નથી. અને વસ્તુના ગુણદોષ પર વિરોધ કે સમર્થન કરવાનો છે. વળી ગણત્રીના જ ઉમેદવારો મૂકવાના હોવાથી બાકીની બેઠકો પર ચૂંટાયેલા સભ્યોની પોતપોતાની રીતે સરકાર બનાવાવની શક્યતા કે ભૂમિકા અકબંધ રહે છે.
આવું રાજકીય પરિબળ ધનલક્ષી નથી, સત્તાલક્ષી નથી. લોકનિષ્ઠ અને મૂલ્યનિષ્ઠ છે. લોકશાહીના વર્તમાન સ્વરૂપમાં કદાચ નવું છે. લોકશાહીની ખેવના ધરાવનાર સહુનો સહકાર સલાહસૂચન સહયોગ આવકાર્ય જ છે. પત્ર લેખકની જેમ બીજા મિત્રોને પણ આ અંગે વધુ ચિંતન કરવા અને સૂચનો કરવા વિનંતિ છે. વિશ્વવાત્સલ્ય : ૧૬-૩-૧૯૯૮
પ એક તરફ રાજ્ય બીજી તરફ લોક
ગુજરાતમાં જ નહિ, ભારતમાં અને ભારતમાં જ નહિ વિશ્વભરમાં, સંઘર્ષ ચાલી રહ્યો છે. સંઘર્ષમાં બે પક્ષો હોય છે. આ સંઘર્ષમાં પણ બે પક્ષ છે. એક તરફના પક્ષનું નામ છે “રાજ્ય” બીજી તરફના પક્ષનું નામ છે “લોક” સંઘર્ષ વિશાળ વ્યાપક અને ઊંડો છે.
આમ સ્થૂળ દૃષ્ટિએ તો સંઘર્ષો અનેક અને વિવિધ રૂપે દેખાય છે.
વ્યક્તિ વ્યક્તિ વચ્ચે છે. વ્યક્તિ અને વર્ગ વચ્ચે છે. વર્ગ અને વર્ગ વચ્ચે છે. પક્ષોમાં આંતરિક સંઘર્ષ છે તો પક્ષ-અપક્ષ અને શાસકપક્ષ-વિરોધપક્ષ વચ્ચે પણ છે.
એક રાષ્ટ્ર અને સામે એક બીજું રાષ્ટ્ર એમ રાષ્ટ્ર રાષ્ટ્ર વચ્ચે છે. તો રાષ્ટ્રીય જૂથો-જૂથો વચ્ચે પણ છે. પરંતુ આ બધા સંઘર્ષો ડાળાં પાખડાં છે; મૂળ નથી.
મૂળ સંઘર્ષ તો એક જ છે : રાજય, લોકોને સત્તાના ભરડામાં લેવા તાકે છે.
લોક, રાજ્યની સત્તાના ભરડામાંથી મુક્તિ માગે છે. આ મુદ્દો જરા સમજી લઈએ.
પોતાની સલામતી અને પોતાના રક્ષણ માટે ખુદ લોકોએ જ “રાજ્ય નિર્માણ કર્યું છે, જ્યારે પણ આ “રાજ્ય' નામની સત્તા કહો કે સંસ્થા કહો, નિર્માણ થઈ હોય પણ ત્યારે રાજ્ય હસ્તક બે જ કામો હતાં.
ભય અને રક્ષણ.
કાળે કરીને ક્રમશઃ લોકોના કલ્યાણને નામે લોકોના વતી, કાયદો અને વ્યવસ્થા ન્યાય અને રક્ષણ ઉપરાંત બીજાં ક્ષેત્રો પણ રાજ્ય હસ્તગત કર્યા. વર્તમાન કાળે આ
રાજકીય ઘડતર
