________________
30
આવા થોડાક પણ માનો કે ધારાગૃહની કુલ સંખ્યાના ૧૦ ટકા સભ્યો હોય તો ધારાગૃહોનું વર્તમાન સ્તર અવશ્ય ઊંચુ આવે.
ધારાગૃહમાં જવું સત્તાની બહાર રહેવું અને સમાજનો નૈતિક પ્રભાવ ધારાગૃહોમાં પાડવો એ તદ્દન વ્યવહારુ અને શક્ય છે. વિશ્વવાત્સલ્ય : ૧૬-૧૦-૮૯
ઉં કે હ
૧૨ સત્તાબળનો ક્યાં સ્વીકાર, ક્યાં ઈન્કાર
‘વિશ્વવાત્સલ્ય’ તા. ૧-૧૨-૯૦ના અંકમાં “ધારાગૃહોની અંદર પણ સત્તાની બહાર” મથાળા નીચે આપેલી નોંધ વિષે મિત્રનું કહેવું છે :
“ધારાગૃહો છે જ સત્તાનું ઘર. એમાં પ્રવેશ કરવો એટલે જ સત્તાનો સ્વીકાર. આમ સત્તાબળનો સ્વીકાર કર્યા પછી સત્તાબળનાં સ્થાનો ન સ્વીકારવાં હોય તો પછી ધારાસભામાં જવું જ શા માટે ? આ તો એક સાથે સ્વીકાર અને ઈન્કાર કરવા જેવું છે. કંઈ બુદ્ધિમાં ઊતરે તેવું નથી.”
આ મિત્રની જેમ બીજા કેટલાક મિત્રો પણ આ જ મતલબની વાત કરે છે. બેંગ્લોરથી શ્રી નવીનભાઈ મહેતાએ તો એક લાંબા પત્રમાં પોતાના પ્રતિભાવો લખ્યા છે તે આ અંકમાં આપ્યા છે.
પ્રથમ એ સમજી લઈએ કે સ્વીકાર અને ઈન્કારનો વ્યવહાર એક સાથે થઈ શકે ? હું ખાતો હોઉં છતાં ખાતો નથી એમ કહી શકાય ? જવાબ સ્પષ્ટ ‘ના’ છે. ખાઉં છું એ હકીકત જ છે. પછી ઈન્કાર કરવાનો હોય જ નહિ.
પરંતુ ચૂંટાઈને સત્તાના ઘર એવા ધારાગૃહોમાં પ્રવેશ કરવો અને ત્યાં ગયા પછી સત્તાસ્થાન ન સ્વીકારવા એ બંને જુદી વસ્તુ છે. સ્વીકાર અને ઈન્કાર કોઈ એક જ ક્રિયા કે એક જ વસ્તુ માટે નથી. બંને બાબત અલગ અલગ છે. સ્વીકાર ધારાગૃહમાં પ્રવેશ કરવા પૂરતો જ છે, સત્તા સ્થાન લેવાનો નથી. પ્રવેશ પછી સત્તા ન સ્વીકારવા છતાં સક્રિયપણે કામ તો કરવાપણું છે જ, ઈન્કાર સત્તાસ્થાન પૂરતો જ છે.
એક દાખલો જોઈએ.
રસોડામાં જવું પણ એ રસોડાની રસોઈ ન ખાવી, એવો આનો અર્થ છે. ઉપવાસ કરવાની વાત જ નથી. રસોડાના બહાર પોતાને અનુકૂળ રસોઈ જમીને રસોડામાં જવું અનિવાર્ય જરૂરી હોવાથી રસોડામાં પ્રવેશ કરવાની વાત છે. શા માટે જવું અનિવાર્ય છે ? શું કારણ છે ?
આ રસોડાની રસોઈ બનાવનાર રસોઈઆ પોતે જ રસોઈના ગુણદોષ અને ખાવાપીવાનો વિવેક સાવ વીસરી ગયા છે. એમની સ્વાદવૃત્તિ છેક જ બહેકી ગઈ છે. પથ્યાપથ્ય કે ખાઘાખાદ્યનો ભેદ ભૂલી ગયા છે. અખાદ્ય અને અપથ્ય એવું ભોજન
રાજકીય ઘડતર
