________________
૪૯
૧૯ ધારાગૃહોમાં શા માટે જવું ?
“વિશ્વવાત્સલ્ય” તા. ૧-૭-૯૨ના અંકમાં “સારા માણસો રાજ્ય સારું ચલાવી શકે ?’ એ મથાળા નીચેની નોંધમાં છેલ્લે જતાં અમે લખ્યું છે :
“સારા માણસો ચૂંટાઈને ધારાગૃહોમાં જાય પછી એમણે સત્તા હાથમાં લઈ રાજ્ય ચલાવવું જ એવું પણ શા માટે ? ધારાગૃહોમાં જાય અને સત્તામાં ન જતાં સત્તાને અંકુશમાં રાખવાનો અને સત્તાને ગૌણ કરી લોકોની સત્તાનો વધુ પ્રભાવ પડે એવું કામ પણ કરી શકે ને ?”
આ અંગે એક મિત્રે પ્રતિભાવ આપતાં જણાવ્યું કે “જો સત્તામાં ન જ જવું હોય તો પછી ચૂંટણીમાં ઊભા જ શા માટે રહે ? ધારાગૃહ જે છે જ સત્તાનું કેન્દ્ર એમાં જવું એટલે સત્તા પ્રાપ્ત કરવા જ જવું, એ કંઈ ભજનિકો માટે ભજન કરવાનું અને મંજીરા વગાડવાનું સ્થાન નથી. આટલી સીધી-સાદી વાત સમજો. અને આદર્શોના સ્વપ્નાં સેવવાં છોડીને સારા માણસો સત્તા સ્થાનો પ્રાપ્ત કરે એવો વ્યવહારુ માર્ગ અપનાવો. મિત્રના કહેવામાં અકળામણ સાથે થોડો રોષ પણ હતો. એમને એમ પૂછ્યું :
“તમે તો ખેડૂત છો. સાથી રાખો છો. સાથી સાંતી લઈને ખેતરે જાય. પછી ખેતરે જાઓ ખરા ?’’
‘હા.”
પૂછ્યું : “કેમ ?”
“લે, ખેતર તો મારું છે. મારા ખેતરમાં ન જાઉં ?'
“જવાની ના નથી પણ જઈને શું કરો ? કામ તો સાથી કરે જ છે. કામ કરવા તેને રાખ્યો છે. તેને પગાર પણ આપો છો. પછી તમારે જવાની જરૂર શુ ?’
સાથી બરાબર કામ કરે છે કે કેમ ? એ જોવું. બરાબર કામ ન કરતો હોય તો એને ટપારવો. કામ કરતો રાખવો. એ બધું જોવું તો પડે જ ને ? ખેતી માત્ર સાથીને ભરોસે રેઢી તો ન જ મુકાય ને ? પણ સારામાં સારો સાથી હોય પછી એના પર આવો અવિશ્વાસ શા માટે ? એ સારું કામ ક૨શે જ એવી ખાતરી રાખીને નિરાતે ઊંઘ શા માટે નથી લેતા ? આમાં અવિશ્વાસનો સવાલ જ નથી. સારો સાથી હોય તો પણ સાથી એ સાથી. અને ખેતરનો માલિક ખેડૂત એ ખેડૂત. ખેડૂતને ઊંઘવું પોસાય જ નહિ’’
આ મિત્રને પછી ખેતરની જગ્યાએ ધારાગૃહ મૂકીને અમારું મંતવ્ય સમજાવવાની કોશીશ કરી. ધારાગૃહો એ લોકોનું સર્જન છે. રાષ્ટ્રની ખેતી ત્યાં થાય છે. રાષ્ટ્રનું એ ખેતર છે, ત્યાં જેવી ખેડ થશે, જેવાં બી વવાશે, જેવી સાચવણી થશે તેવો પાક
રાજકીય ઘડતર
