Pradyumnakumara Cupai

Author(s): Kamalshekhar, Mahendra B Shah
Publisher: L D Indology Ahmedabad

Page 93

प्रद्युम्नकुमार-चुपई
आ उपरांत बंगाळनी लोककथामां "त्रण भाइओ" नामनी वार्तामां पण कंईक आवा ज प्रकारनु कथानक कहेवायु छे.' कथा ढूंकमां नीचे प्रमाणे छ:
त्रण भाईओ नसीब अजमाववा चाल्या. रस्तामां मोटा भाईने रूपं अने वचेट भाईने सोन मळयूं एटले तेओ घरे चाल्या गया. नाना भाईने रस्तामा एक जादुई रेशमी रूमाल मळयो, जेमांथी खाद्यपदार्थ खूटतां ज नहि.
एक दिवस एक पहाडी माणसने तेणे दिव्य रूमालमांथी खाद्यपदार्थ काढी आप्या. एटले पेला पुरुषे रूमालना बदलामां तेने म्यानमां घालेली तलवार आपवानु जणाव्यु अने कयु के, "आ तलवारने म्यानमांथी खेंची बहार काढो, तेटली वार म्यानमांथी बार सहस्त्र योद्धाओ नीकळी तमारुं धारेलु कार्य पार पाडशे.” नाना भाईए रूमाल आपी तलवार लीधी, ने थोडे दूर जई म्यानमांथी तलवार बहार काढ़ी बार सहस्त्र योद्धाने बोलावी, पेला पुरुष पासेथी पोतानो दिव्य रूमाल पडावी लेवानु जणाव्यु. तेओए तरत ज पेला पुरुष पासेथी रूमाल लावी आप्यो. आ ज प्रमाणे आगळ ते रूमालना बदलामा, दिव्य टोपी के जेने अवळी वाळी माथे पहेरवाथी चारे दिशामां मोटा अवाज थाय, तथा एक सींगडु के जेने वगाडवाथी ज्यांसुधी तेनों अवाज संभळाय त्यां सुधीनी तमाम जमीन उपर एक पण झाडपान के घर रहे नहि-एम बे वस्तुओ ले छे अने पछी तलवार द्वारा सैनिकोने बोलावी ते बन्नेना मालिक पासेथी रूमाल पडावी ले छे. त्यारबाद आ दिव्य वस्तुओनी मददथी ते राजानी राजकुमारीने परणी सुखी थाय छे.
आम जोई शकाय छे के "छळ-कपट द्वारा दिव्य विद्या के वस्तुनी प्राप्ति" नु कथाघटक केटलीक कथाओमां निरूपायुं छे. (८) पिताथी विखूटा पडेला पुत्रनुं अज्ञात पिता साथे युद्ध के स्पर्धा
पिताथी एकदम नानी वयमां पुत्र विखूटो पडे तेनां अनेक कारणो होय छे. पतिना अणगमतां कार्यथी पत्नी पतिने छोडी चाली जाय छे. साथे पोतानो नानी वयनो अणसमजु दीकरो लेती जाय अने एम पितापुत्र विखूटा पडे. अथवा अकस्मात पति-पत्नी छूटा पडी जाय, त्यारबाद पत्नीने पुत्र जन्मे. आम पुत्रना जन्मथी ज पितापुत्र विखूटा होय. कदिक पति कोई कारणवशात् पत्नीनो त्याग करे. त्यारबाद पत्नीने पुत्र जन्मे, आम त्यारे पण पुत्रना जन्मथी ज पिता तेनाथी विखूटो होय छे. क्यारेक नानी वयमा ज पुत्रनु अपहरण थतां पितापुत्र विखूटा पडी जाय छे. क्वचित एम पण बने के राजा कोई कन्याने त्यां जई तेने परणे पछी अमुक दिवसो तेनी साये वितावी पोतानां राज्यमां पाछो आवे अने ते कन्याने भूली जाय. त्यारबाद कन्याने दीकरो जन्मे. आम जन्मथी ज पुत्र-पिता विखूटा पडे छे.
आम विखूटा पडेला पिता-पुत्रनु अचानक क्यांक मिलन थाय, ते प्रसंगे कदिक कोई बाबत परत्वे ते बे वच्चे विसंवाद थाय अने तेमांथी, परस्पर अजाण होई, युद्ध थाय. अथवा तो कदिक पिताथी विखूटो पडेलो पुत्र पोताना पिताने मळवा जाय, परंतु ते पहेलां पिताने पोताना पौरुषनी प्रतीति कराववा, तेमनी साथे युद्ध करी तेमने पराजय पमाडे, अने पछी पोतानी ओळखाण आपे. आम पिताथी विखूटा पडेला पुत्रनु अणओळखायेल पिता साथे युद्ध थाय तेवु निरूपण कथासाहित्यनी अनेक कथाओमां थयेलु आपणने प्राप्त थाय छे. १. 'भारत लोककथा' -भाग ८मो-पृ. १५२-१५६. प्र. गुजराती प्रिन्टींग प्रेस.
(ई. स. १९१९)