________________
સમભિરૂઢ એવંભૂત નય
સમભિરૂઢ નય પ્ર–સમભિરૂઢ નય એટલે શું?
એક વસ્તુનું સંક્રમણ જ્યારે બીજી વસ્તુમાં થાય છે તે અવસ્તુ થઈ જાય છે જેમકે ઈંદ્ર એ શબ્દરૂપ વસ્તુનું સંક્રમણ શક શબ્દમાં થાય ત્યારે ઈંદ્રવાચક શબ્દ. જુદો થાય છે એટલે ઈદ્ર શબ્દનો અર્થ ઐશ્વર્યવાળે શક શબ્દને અર્થ શક્તિવાળે અને પુરંદર શબ્દને અર્થ શત્રુના. નગરને નાશ કરનારો થાય છે. તે બધા શબ્દ ઈદ્ર વાચક છે પણ તેના અર્થ (વચ્ચે) જુદા જુદા હેવાથી તે જુદા જુદા. છે એમ સમભિરૂઢ નય માને છે.
પ્ર–આ નયનું ક્ષેત્ર શબ્દ નય કરતાં કેટલું છે?
ઉ–તેનું ક્ષેત્ર શબ્દ નય કરતાં અલ્પ છે કારણ કે શબ્દ નય ઈદ્રરૂપ એક પર્યાયને ગ્રહતાં શક, પુરંદર, શચીપતિ વિગેરે ઈંદ્ર વ્યકિત બેધક સર્વ પર્યાયને ગ્રહે છે ત્યારે સમભિરૂઢ નય જે ધમ વ્યક્તિ છે તેજ વાચક પર્યાયને ગ્રહે. છે માટે શબ્દ નય કરતાં તેનું ક્ષેત્ર અપ છે.
એવભૂત નય
પ્ર—એવંભૂત નય એટલે શું?
ઉ–પિતાનું કામ કરતી સાક્ષાત દેખાતી વસ્તુને તે વસ્તુ તરીકે માનવાનું આ નય સૂચવે છે. દાખલા તરીકે ઘટ એ શબ્દમાં ઘટૂ એ પ્રાજક ધાતુ છે અને તેને
