________________
૨૦
નય માર્ગોપશિ
પ્ર~~~અભિનાંશ કાને કહેવા,
ઉ~~અભિનાંશ તે આત્માના પ્રદેશ તથા ગુણુને અવિભાગ, તેમજ નિગાઢિયા વગેરે જીવના આઠ રુચક પ્રદેશ નિર્દેળ સિદ્ધ સમાન છે, તેથી સર્વ જીવાને સિદ્ધ કહેવા એ અંશ નૈગમ છે. વળી અયાગી કેવળી ચતુર્દશમા ગુણું સ્થાને વર્તે છે તે સિદ્ધથી અ ંશે ઓછા છે. સમભિરૂઢનયની અપેક્ષાએ તે સિદ્ધ છે. પણ મુકિત સ્થાન નથી પામ્યા એટલી એછાશ છે તેમને સંસારી કહેવા તે અંશ નૈગમનુ લક્ષણ છે.
પ્ર-~સકલ્પ નૈગમ એટલે શુ?
ઉ---સંકલ્પ નૈગમના બે ભેદ છે. (૧) સ્વપરિણામરૂપ વીય ચેતનને જે નવા નવા ક્ષયાપથમ લેવા તે (૨) કાર્યાતરે નવા નવા કાર્યોને નવા નવે ઉપયાગ થાય તે. નેગમાભાસ
પ્ર––ર્નંગમાભાસ કાને કહેવા ?
ઉ--વસ્તુમાં ધર્મ અનેક છે તે એકાંત માને પણ પરસ્પર સાપેક્ષપણે ના માને. એટલે વસ્તુના એક ધર્મને માને અને બીજા ધર્મને માને નહુિ. તેને નગમાભાસ કહે છે; એ દુય જાણવા કારણ કે તે અન્યનયની અપેક્ષા રાખે નહિં. જેમ આત્મામાં સત્ત્વ તથા ચૈતન્ય એ એ ધમ ભિન્ન ભિન્ન છે. તેમાં ચૈતન્યપણું ન માને તેને નૈગમાભાસ કહે છે.
નૈગમનયનું ઉત્પત્તિ સ્થાન
પ્ર– નૈગમનય શેમાંથી જન્મે છે?
