________________
નય માર્ગોપશિ
ઉ—આ નય નામ, સ્થાપના અને દ્રવ્ય એ શ્રેણ નિક્ષે પાને માનતા નથી માત્ર ભાવ નિક્ષેપાને માને છે. કારણ કે વ્યકિત જેવા ગુણે વર્તમાન તે વસ્તુને કહે છે.
૩૮
તે પરિણામગ્રાહી છે. એટલે કાળે પરિણમે–વતે તે પ્રમાણે
પ્ર—ઋજીસૂત્ર નય અને શબ્દ નયમાં ફેર શે?: ઉ––જ્ઞાનના કારણપણે વર્તે તે ઋતુસૂત્ર નય છે અને જે જાણુપણારૂપ કાર્ય પણે થાય તે શબ્દ નય કહીએ.
પ્રસસૂત્ર નય ભૂત ભવિષ્યને શૂન્યવત્ માને છે તેનુ કારણ શું?
ઉ––વત માન સમૃદ્ધિ સુખનું સાધન થતી હાવાથી તેને સમૃદ્ધિ કહી શકાય પણ ભૂત સમૃદ્ધિ સ્મરણ કે ભાવિ સમૃદ્ધિની કલ્પના એ વમાનમાં સુખ સગવડ પુરાં પાડતાં ન હાવાથી એને સમૃદ્ધિ કહી શકાય નહિં; એજ રીતે જે છોકરા હયાત ઢાઈ માતા પિતાની સેવા કરે તે પુત્ર છે પર'તુ જે આકરા ભૂત કે ભાવિ હાઇ આજે નથી તે પુત્ર જ કે, નથી, આ જાતના માત્ર વર્તમાન પુરતા વિચારા જીત્ર નયની કાટિમાં મુકવામાં આવે છે.
પ્ર—મનુષ્ય બુદ્ધિ તાત્કાલિક કયા પરિણામ તરફ ઢળે છે ?
ઉ—જો કે માનવીની કલ્પના ભૂત અને ભવિષ્યને છાડી નથી ચાલી શકતી છતાં ઘણીવાર મનુષ્યબુદ્ધિ તાત્કાલિક પિરણામ તરફ ઢળી માત્ર વર્તમાન તરફ વલણ પકડે છે. આવી સ્થિતિમાં આમ માનવા પ્રેરાય છે કે જે ઉપસ્થિત
