________________
टीपा. ॐ नमः कुंजरेश्वराय-हा प्रणाम ग्रंथलेखकाने केलेला आहे की ग्रंथका चांगदेवाने, हे सांगणे कठिग आहे. कुंजरेश्वर नांव संस्कृत वाङ्मयांत उपलब्ध नाही. याचा अर्थ गणपति होऊ शकेल किंवा हे एकाद्या कुलदेवतेचेही नांव असू शकेल.
म्यां--जुन्या मराठीत म्यां, मियां व क्वचित् मेयां अशी रूमें आढळतात. संस्कृत मया' वरून ही रू झाली आहेत.
गगेश्वरु--गणपति. अकारांत नामें, विशेषणे व कांहीं धातुसाधितें जुन्या मराठीत उकारांत वापरलेली आढळतात.
कल्मझवनकुठारु--नापरूपी वनाचा नाश करणारा. 'कल्मक्ष हा शब्द सं. 'कल्मष' याचा अपभ्रंश आहे. अशा प्रकारचों रूपके मराठी जुन्या वाङमयांत हवी तेवढी सांपडतील. याच ग्रंथांत अशा रूपकांची रेलचेल कमी नाही. 'कल्मष ध्वंसकारी' पद हितोपदेशांतही सांपडतें.
(२) सौजन्यांचा अंकुरु--चांगलेपणाचा कोंभ. प्रथम पदावरील अनुस्वार लेखकत्रमादाने आला असावा. वरील प्रकारचेच हेही रूपक आहे पण येथें समास न वापरतां विग्रहवाक्य वापरले आहे.
शब्दब्रम्हविद्या-वेदविद्या.
उन्मेप-या शब्दाचा मूळ अर्थ डोळे उघडणे असा आहे. यावरून पुढे याचा अर्थ अज्ञानांधांचे डोळे उघडणारे ज्ञान असा झाला. येथे याच अर्थाने हा शब्द आला आहे. ज्ञानाचा तरुवर हाच खरा कल्पवृक्ष म्हणजे ज्ञान हेच खरोखर कामना पूर्ण करणारे आहे.
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
