________________
पासून चालत आला आहे. 'इदमशिष्याय न देयं ही सूचना उपनिषदांत वेळोवेळी दिलेली आहे. मनूनेंहि असेंच सांगितले आहे की.
विद्या ब्राह्मणमेत्याह शेवधिस्तेऽस्मि रक्ष माम् ।
असूयकाय मां मा दा यतः स्यां वीर्यवत्तमा । हव्या त्या माणसास हवें तें ज्ञान दिल्याने अर्था ऐवजी अनर्थच होतो. हा अनर्थ ह्मणजेच सृष्टिघात पुढील चरणांत सांगितला आहे. पुढील ओंव्यांतून हाच अर्थ अधिक स्पष्ट केला आहे.
(८४२) _ विषयसुषे-विषय सुखें. ख बद्दल ष जुन्या ग्रंथांतून पुष्कळ ठिकाणी सांपडतो. याचे कारण ह्मणजे नर्मदेच्या उत्तरेस ष चा ख च उच्चार करितात. ष चा ख, य चा ज व ज्ञ चा ग्य असा उच्चार शुक्ल यजुःशाखीय वैदिकलोकांतही प्रचलित आहे.
चोचावले-हा शब्द चोंच या नामा पासून झाला आहे. पक्षी मुळांस चोंच मारून जशी भोके पाडतात तसे करणे ह्मणजे चोचावणे. मोरांबा, मोरावळा करितांना आंब्यांच्या फोडीस किंवा आंवळयांसही चोंचावीत असतात. याच प्रमाणे भिन्न भिन्न संशयांनी चोचावलेले झणजे विद्ध झालेले. अशा प्रकारचे व्यंजक शब्द मराठीत किती तरी आहेत.
(८४३) विचंबलें--'विटंबले' असे असावेसे वाटते.
(८४६) इछेच्या पावती, योगातें ते-ते इच्छेच्या योगातें पावती, असा अन्वय. जो योग पूर्वी इच्छित होते तो त्यांस मिळू लागतो.
(८४८) देवत्रयचिन्हें हा शब्द असाच घेतला तर त्याचा अर्थ तीन्ही देवांची ह्मणजे ब्रह्मा, विष्णु, महेश यांची लक्षणे असा अर्थ होईल. पण हा अर्थ समाधानकारक Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
