Book Title: Karmagrantha Part 2
Author(s): Devendrasuri, Jivavijay, Prabhudas Bechardas Parekh
Publisher: Yashovijayji Jain Sanskrit Pathshala Mahesana
View full book text
________________
૨૪૧ સમ્બન્ધઃ-વાચ્ય-વાચક. અનાર–પરંપર વગેરે રૂપ સમજી લે.
મહેતુ –માર્ગણાસ્થાન, ગુણસ્થાન વગેરે સર્વે પદાર્થો સિવાય વિચારી શકાય નહી. માટે સર્વ પ્રથમ જીવસ્થાનકો કહ્યાં છે. જીવનું વિસ્તારથી વર્ણન ગાર્દીિ માર્ગખાદ્વારા થઈ શકે છે. માટે ત્યારપછી માર્ગના સ્થાનનું વર્ણન કરેલ છે. માણાસ્થાનમાં રહેલ જીવો ચૌદમાંના કોઈપણ એક ગુણસ્થાને વર્તમાન હોય છે. એટલે ત્યારપછી ગુણકાણાનું કથન કરેલ છે. ગુણઠાણાઓ પરિણામની શુદ્ધિ-અશુદ્ધિના પ્રકર્ષ અને અપકર્યું રૂપ છે. અને તે ઉપયોગવાળાને જ હોય છે. ઉપયોગ રહિત એવા આકાશાદિ પદાર્થથી સંભવે નહીં. માટે ગુણસ્થાનક પછી ઉપયોગ કહેલ છે. ઉપયોગ લક્ષણવાળો જીવ મન, વચન અને કાયયોગમાં વર્તતે છતે નિયમથી કર્મબન્ધક હોય છે. માટે ઉપયોગ પછી યોગને જણાવેલ છે. યોગ પછી વેશ્યા કહેવાનું કારણ એ છે કે યોગ વડે ગ્રહણ કરેલા કામણ પુદગલોમાં સ્થિતિ બન્ય અને રસબધ લેશ્યાથી થાય છે કારણ કે શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે કે
" स्थितिपाकविशेषस्तस्य भवति लेश्याविशेषेण" લેશ્યાવાળો જીવજ યથાયોગ્ય બન્ધહેતુઓ વડે કર્મને બધ; તથા ઉદયઉદીરણા અને સત્તાએ રહેલ હોય છે. માટે વેશ્યા પછી બન્ધ– બન્ધ હેતુઓ-ઉદય–ઉદીરણા અને સત્તાનું કથન કરેલ છે. સંસારી જીવ માર્ગણાસ્થાનમાં પરસ્પર ઓછા-વત્તા હોય છે. માટે બન્દાદિ પછી અલ્પ-બહુત્વ કહેલ છે. તેજ જીવો પાંચમાંના કોઈ ને કોઈ અમુક ભાવે વર્તતા હોય છે, માટે ત્યારપછી ભાવનું વર્ણન છે. અને તે ભાવવાળા જેવા કેટલા પ્રમાણમાં હોય છે. તે જણાવવા માટે સંખ્યા તાદિનું વર્ણન કરેલ છે. ગાથા ૧.
આ ગાથામાં જીવસ્થાનક ઉપર જે આઠ દ્વાર ઘટાવવાનાં છે તે બતાવેલ છે. આના બદલે ચોથા કર્મગ્રન્થની ટીકામાં આજ નૃ. ક. ૧૬
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
