________________
સાધુ–સંન્યાસી-બીલના વિરોધ
શ્રી ઉજમશી ઝુડાભાઇ-અમદાવાદ.
જ્યાર સરકાર સમક્ષ અટપટાં અને ગૂઢ સોંમાજિક કે ધાર્મિક પશ્નો ઉપસ્થિત થયા છે. ત્યાને તેના યથા-તથા ઉકેલ કરવાને બદલે, સરકારે હંમેશાં તે માર્ગમાં ખેલે રીતે કાનૂ નેથી અવાધો ઉભા કર્યા છે.
“ સાધુ–સન્યાસીઓને નોંધવાનુ અને પરવાના આપતુ ” જે ખીલ, તાજેતરમાં લેાકસભામાં રજૂ થયું છે. તે પણ વાંધાભયુ છે. છતાં આશા રાખીએ કે-તે માટે સરકાર બધુ જ ચેાગ્ય કરશે.
ઘરબારી બાવા અને પરિગ્રહી સાધુ આદિની વધતી સંખ્યાથી અકળાઇ, કદાચ સરકારે તે બીલ રજૂ કર્યુ” હશે. પરંતુ તેથી કંચન-કામિ
નીના સર્વથા ત્યાગી અને અપરિગ્રહી સચી મુનિઓને પણ તે પરિગ્રહી સાધુ અને ઘરબારી બાવાઓની હરાળમાં ભેળવી તે ખીલમાં આવરી લેવા તે કાઇ રીતે ઘટિત નથી.
જેઓએ કુટુંબ, નગર, પ્રદેશ અને દેશ પ્રત્યેના બધાં જ ક સંબંધોને વિવેકયુકત રીતે ઢી નાખ્યા છે. અને માત્ર વિશ્વ-મૈત્રીની ઉદ્દાત્ત ભાવનાને જે વર્યાં છે; તે અપરિગ્રહી સયમી મુનિઓને સરકારી કાનૂનાથી ખેાટી રીતે પજવવા તે ભારત સરકાર માટે શોભાસ્પદ નથી.
જે વ્યકિત અપરિગ્રહી બની, સર્વસ્વને ત્યાગ કરી, સચમ સ્વીકારે; તે વ્યક્તિ નૈતિક દષ્ટિએ દેશથી પણ પ અની જાય છે. તે વિશ્વ વ્યકિત માટે, કુટુંબ, નગર, પ્રદેશ કે દેશ જેવું કઈ પણ અલગ હેતુ નથી; તેની સમક્ષ માત્ર વિશ્વ-દષ્ટિ પડી હોય છે. અને તે કારણે, તેને કઇ પ્રદેશ કે દેશ માટે કઇ
*
અલગ અધિકાર અદા કરવાના હોતા નથી. માટે જ તે અપરિગ્રહી સચમી સાધુ સંસ્થા પર કોઇ સરકારી કાનૂન અંધન લાદવું તે ન્યાય—યુકત નથી.
વાચક એવા અર્થ ન તારવે કે, “ સામાન્ય (Common) એવા નૈતિક કાનૂનાને મુનિએ આધિન નથી ” તે સામાન્ય (Common) કાનૂનાના જો, તે કોઇ મુનિ ભંગ કરે; તે સામાન્ય પ્રજાજન કરતાં પણ તેઓ વધુ ગુનેગાર છે અને શિક્ષાને પાત્ર છે.
પરંતુ એ માટે સરકાર પાસે આજે પૂરતા કાયદા કાનૂને છે. પ્રસ્તુત ખીલની વાસ્તવ જરૂ
રંજ નથી.
"
ધારો કે, સરકાર તે સચમી મુનિઓને પણ રાષ્ટ્રના નાગરિક તરીકે જીવે છે અને તે ધારણે તેમના પર કાનૂની બંધના લાદવામાં આવે છે. ’તે મારે કહેવુ જોઇએ કે–આત્માના મૂળભૂત ગુણીના આવિષ્કાર માટે અહિંસક માર્ગે યથાયાગ્ય પ્રયત્ન કરવા વિશ્વની દરેક વ્યક્તિ સ્વતંત્ર છે. કારણ છે તે સતની ઉપાસના છે. અને તે વ્યકિતનું જીવન-કવ્ય છે.
લોકશાહીમાં વ્યકિતનું તે સ્વાતંત્ર્ય કાઇથી હણી શકાય નહિ, કે તેની આડે સરકારથી કાનૂના ધરી શકાય નિહ.
માત્ર
દરેક ક્ષેત્રે અપવાદો હાવાના જ. અપવાદોને કારણે ત્યાગના અહિંસક ક્ષેત્રે પણ સરકાર કાનૂની બંધના લાદે તા વ્યકિત માટે કાઇ ક્ષેત્ર સ્વતંત્ર રીતે જીવવાને ચાગ્ય ધરે નહિ. વ્યકિતસ્વાતંત્ર્ય સમૂળગું હણાઇ જાય. સ્વાતત્ર્યના પ્રજાને લગારે સ્વાદ આવે નહિ અને લેાકશાહીના મૂળભૂત હેતુ નિર્મૂળ થાય.
