________________
સર્જન અને સમાલોચના.
શ્રી “ અભ્યાસી”. ધર્મસંગ્રહ: ગુજરાતી ભાષાંતર પહેલે યશોવિજયજી મહારાજનાં પુનિત હસ્તે સંશોધિતભાગ, મલકાર: પૂ. મહોપાધ્યાય શ્રી માન- સંવર્ધિત મૂલ ગ્રંથરત્ન ધર્મસંગ્રહને પજ્ઞ વૃત્તિયુકત વિજયજી ગણિવર, ભાષાંતરકાર: પૂ. મુનિરાજ ગ્રંથકાર મહર્ષિએ રચે છે. સમગ્ર ગ્રંથનું શાક શ્રી ભદ્રંકરવિજયજી મહારાજ, પ્રકાશક: શાહ પ્રમાણ ૧૪૬ ૨ કોનું છે. આ ગ્રંથમાં આચારોઅમૃતલાલ જેશીંગભાઈ, કાલુપુર, જહાંપનાહનીપળ, ગાદિ અંગ સત્ર, ઉવવા આદિ ઉપાંગર, બહeમૂલ્ય રૂા. ૮-૦-૦
પાદિ છેદસૂ, આવશ્યક નંદી આદિ સૂવે, ઉપરાંત વિક્રમના ૧૮માં સૈકાના પ્રારંભમાં થઈ ગયેલ
Sા ધર્મબિંદુ પડશક, અટક, યોગદષ્ટિ સમુચ્ચય, શાસનપ્રભાવક સમર્થ વિદ્વાન પ્રકાંડ પંડિત મહાપા. યોગબિંદુ, પંચાશક, ઉપદેશપદ, લલિત વિસ્તરા. પંચ. ધ્યાય શ્રીમદ્ ભાનવિજયજી ગણિવરે મુખ્ય સ ધધ વસ્તુ, યોગશાસ્ત્ર, ધર્મરત્ન પ્રકરણ, શ્રાદ્ધવિધિ, શ્રાદ્ધદિન તથા શ્રાવકધર્મના અંગ પ્રત્યંગનું વિસ્તૃત વિવેચન કૃત્ય, શ્રાદ્ધ પ્રતિક્રમણ સૂત્રવૃત્તિ, ઈત્યાદિ લગભગ ૧૨૧ કરતા આ સર્વ સંગ્રહરૂપ ગ્રંથરત્નનું નિર્માણ કર્યું ગ્રંથે ઉપરાંત, શાસ્ત્રગ્રંથોને સાક્ષી ગ્રંથ તરીકે છે. પ્રસ્તુત ગ્રંથરત્ન, જેનશાસનમાં શ્રાવક તથા સાધુ
ઉલ્લેખ થયે છે. ધર્મના આચાર-વિચારોનું શાસ્ત્રીયર્દષ્ટિએ તલસ્પર્શી આવા ધર્મ સર્વસ્વના સર્વમાન્ય આકરરૂપ નિરૂપણ કરનારો આકર ગ્રંથ છે. ગ્રંથકારે આ ગ્રંથના પ્રસ્તુત ગ્રંથનના પ્રથમ ભાગનું ગુજરાતી ભાષાંતર. નિરૂપણમાં અનેકાનેક શાસ્ત્રગ્રંથોની સાક્ષીએ, શાસ્ત્ર- અહિં પ્રસિદ્ધ થયું છેઆ ભાગમાં શ્રાવકધર્મના પાઠના ઉલ્લેખો પૂર્વક મૂકેલી છે, આ ગ્રંથ આમ આચાર-વિચારોને શાસ્ત્રીય દૃષ્ટિએ અનેક પ્રાસંગિક અર્વાચીન હોવા છતાં પ્રાચીન મહાપુરુષોના ગ્રંથની વિચારણાપૂર્વક સુંદર રીતે રજૂ કરવામાં આવ્યા છે. સાક્ષીઓને ઠામ-ઠામ ઉલ્લેખ કરાયેલો હોવાથી આ આ ભાગ ૯૪૨૩ લોકપ્રમાણ મૂલ તથા સ્વપજ્ઞ ગ્રંથ પ્રાચીનતમ ગણી શકાય તે પરમધેય ટીકાયુક્ત છે. તેનું ભાષાંતર ક્રાઉન ૮ પેજી ૬૯૬ કાટને છે. મૂલગ્રંથના રચયિતા પૂ. ઉપાધ્યાય પેજમાં અહિં પ્રસિદ્ધ થયું છે. આ ભાગમાં સમ્યક્ત્વનો મહારાજા, પૂ. જગદગુરુ આચાર્યદેવ શ્રીમદ્ વિજયહીર, અધિકાર, શ્રાવકના બાર વત, શ્રાવકની દિનચર્યા. તથા રીશ્વરજી મહારાજની ત્રીજે પાટે થયેલા પૂ. આચાર્ય શ્રાવકના પર્વ, એ રીતે મુખ્યત્વે ચાર અધિકારનું મહારાજ શ્રીમદ્ વિજયતિલકસુરીશ્વરજી મ. ના ખૂબજ સુવિસ્તૃત રીતે વિવેચન કરવામાં આવ્યું છે. પપ્રભાકર પૂ. આ. ભ. શ્રી વિજય આનંદસૂરીશ્વરજી ભાષાંતરકાર પૂ. મુનિરાજ શ્રી ભદ્રકવિજયજી મ. ના શિષ્યરત્ન પંડિત શ્રી શાંતિવિજયજી ગણિવર મહારાજે ખૂબજ વિદ્વત્તાપૂર્વક વિશદશૈલીયે ભાષાંતર શ્રીના વિદ્વાન બહુશ્રુત શિષ્યરત્ન છે. આ ગ્રંથનું કર્યું છે. ભાષાની સરલતા, વિવેચનની વિશદતાં તેમજ સંશોધન પૂ, ન્યાયાચાર્ય ઉપાધ્યાયજી મહારાજ શ્રી પ્રત્યેક વિષયને સુસ્પષ્ટ કરવા માટેની ખંત, ગ્રંથના યશવિજયજી મહારાજે કર્યું છે. જેઓ માટે પ્રસ્તુત પાને પાને તરવરે છે. ભાષાંતરકાર વિદ્વાન મુનિવર્ય. ગ્રંથરત્નના રચયિતા પૂ. ઉપા. ભ. શ્રી ભાનવિજયજી શ્રીને આ મહાન પરિશ્રમ અભિનંદનને પાત્ર છે. મહારાજ આ પ્રમાણે કૃતજ્ઞતાપૂર્વક ઉલ્લેખ કરે છે. તેઓશ્રીએ પોતાની પ્રત્યેક શક્તિઓને આવા ગ્રંથરાજ
જેમણે તર્ક, પ્રમાણુ, નય પ્રમુખ ગહન વિચારોનાં ગ્રંથરત્નના ભાષાંતરમાં તથા સંપાદનમાં સુંદર રીતે પણ સમર્થ વિવેચન કરીને શ્રી શ્રુતકેવલી આદિ પૂર્વ જોડીને ખૂબજ શ્રધ્ધયભાવે, સનિષ્ઠાપૂર્વક મૂલગ્રંથકારના મુનિવરને યાદ કરાવ્યા છે, તે વાયકરાજ શ્રી યશોવિજ- આશયને પ્રામાણિકપણે વળગીને અતિશય કાળજીપૂર્વક યજી મહારાજે આ ગ્રંથનું પરિશોધન કરીને મારા આ કાર્યને પાર પાડયું છે, તથા ઠામ-ઠામ ટીપણીઓ ઉપર અતિ ઉપકાર કર્યો છે.'
યોજીને વિઘયની સુસ્પષ્ટ વિવેચના કાળજીપૂર્વક કરી છે. - "તે સમર્થ શાસનપ્રભાવક પૂ, ઉપાધ્યાયજી શ્રી જૈનશાસનમાં રહેલા નિર્ચથ, શ્રદ્ધાભાવિત સચ્ચા
