________________
૨૧૦
કયાણ :
રસિક-મિત્રે ! જરા સબુર ! સમયની તમને કેટલી કીંમત છે એ તે
હમે સારી પેઠે સમજીએ છીએ. જે તમને સમયની વાસ્તવિક કીંમત હોત તે આવા પર્વના દિવસે ધર્મકાર્ય છોડી રખડપટ્ટીને
ધંધે ન આદર્યો હોત ! શાંતિચંદ્ર–ભાઈ નવીન ! ધર્મ અને અધર્મ જેવી વસ્તુઓને હું તે
માનતો જ નથી. આજકાલ તે ધર્મીઓ દુઃખથી રીબાય છે અને અધર્મીઓને લીલાલહેર છે. જાઓ ભાઈ જાઓ. તમોને જ આ ધર્મ સેં . મારે ને ધર્મને તે નવગજના નમસ્કાર છે. Do not
Bother my head મહેરબાની કરી માથું પકાવશે નહિ. નવીન–ભાઈ શાંતિચંદ્ર! ધર્મને નવ ગજના નમસ્કાર કરનારાઓને દુનિ
યાના સુખો પણ અઢાર ગજના નમસ્કાર કરી તેનાથી હંમેશા વેગળા જ રહે છે. કહો તે ખરા કે આવા નાસ્તિક વિચારોએ
તમારા મગજને કબજે કયારથી લીધો છે ? શાંતિચંદ્ર–ત્યારે શું તમે બધા આસ્તિકતાના પુતળા અને ધર્મ નહિ
માનનારા નાસ્તિકે એમ ખરું ને રસિક–હા ભાઈ! ધર્મ અને અધર્મના સુખ અને દુઃખ આ બે પ્રત્યક્ષ
પરિણામોને સગી આંખે જોવા છતાં તેને નહિ માનનારાઓ એક વખત
નહિ પણ સત્તર વખત નાસ્તિક કહીએ તે એમાં કશું જ ખોટું નથી. કુસુમચંદ્ર–ત્યારે ભાઈ રસિક ! તમે મને સમજાવી શકશે કે ધમ
દુઃખી અને અધર્મી સુખી હવામાં શું કારણ છે? તથા ધર્મ અને અધર્મ એ બે વસ્તુ વાસ્તવિક છે કે દુન્યવી સુખથી વંચિત રાખવા
માટે ધર્મગુરુઓની કેવળ વાળ છે ? રસિક–હા ભાઈ ખુશીથી સમજાવી શકીશ, સાંભળે. જે મનુષ્યો હાલ
અધમ હોવા છતાં સુખમાં મશગૂલ દેખાય છે તે તેઓના પૂર્વકૃત પુણ્યનું શુભ પરિણામ છે. જ્યારે ધર્મનિષ્ઠ આત્માઓ દુઃખી નજરે પડે છે તે તેઓના કરેલા પૂર્વકૃત પાપનું પરિણામ છે; માટે ધર્મ
