________________
ખંડ : ૨ ઃ
૨૭ કુરને નવપલ્લવિત રાખવાની ઈચ્છાવાળાએ ઈષ્ય અગ્નિને બુઝાવવાની જરૂર છે.
ચાવન, ધનસંપત્તિ અને પ્રભુતા એ ત્રણની સાથે જે વિવેક ભળે તે જ તેના સદુપયેગની આશા રાખી શકાય. ત્રણે વસ્તુ અનર્થને ઉત્પન્ન કરનારી તો છે જ પણ જો તેની સાથે અવિવેક ભળે તે અનર્થનું પૂછવું જ શું?
નીચ મનુ પારકાના કાર્યને બગાડવાનું જાણે છે પણ સુધારવાનું જાણતા નથી. વાયુ વૃક્ષને ઉખેડી શકે પણ જમાવી શકતું નથી.
મર્યાદાથી વધુ પ્રશંસા એ પણ એક જાતનું અપમાન છે. રોગ્યની યંગ્ય પ્રશંસા કરે! તેની ના નથી.
ગુણો ઉપર મત્સર કરનારા પ્રાણીઓની તપશ્ચર્યા આવશ્યક ક્રિયા દાન અને પૂજા યોગ્ય ફળને આપવા સમર્થ થતી નથી. અપથ્ય ભજન કરનારા દદીને રસાયણ શું ફાયદો કરે ?
નામ તેને નાશ છે, પણ; નામ તેનો નાશ” આમ બોલીને ઘણી વાર હશિયાર ગણાતા માણસો હિસ્મત હારીને અન્યનો ઉત્સાહભંગ કરાવે છે. ખરી હકીકત એ છે કે, આ લોકેક્તિ “પાપકાર્યો કરનાર આત્માઓને જગતની, જગતના પદાર્થોની, ધન, યૌવન અને તનની ક્ષણિકતા સહમજાવી; પાપમાગેથી પાછા વાળવા માટે જાગૃતિનો સંદેશ આપી અસ્થિર વસ્તુઓની ખાતર તું તારું ન ભૂલી જા !” આ મુજબ હિતશિક્ષા પાઠવે છે. ઉપરોક્ત લકવાણનું આ હાર્દ છે. પણ આથી સારા કાર્યો કરનારા આત્માઓએ પિતાની પ્રવૃત્તિઓના ઉત્સાહને સહેજ પણ મંદ બનાવો ન જોઈએ. એમણે એમ હમજવું જોઈએ કે, “નામ તેને નાશ | છે એ વાત સાચી પણ કામ કરીને નામ કાઢી જનાર આત્માઓને નાશ કદિ હોતે જ નથી. હા, વાત સાચી છે કે, એવું ઉત્તમ પ્રકારનું કામ કર્યાવિના + નામ રાખવા ધમપછાડા કરનારાઓને આ કહેતી કાનમાં ફૂંક મારી જાય છે કે,
ભાઈ! “નામ તેને નાશ છે એ યાદ રાખજે હો !
:
