________________
માટે એક સ્થાનમાં લાંબો સમય રહેતા નથી. કોઈ કારણથી રહેવું પડે તો પણ નિર્લેપ અને સાવધાન બનીને રહે છે. તેથી જ કહેવાય છે કે સાધુ તો સુખીયા ભલા, દુ:ખીયા નહિ લવલેશ. સાધુનાં સુખનું રહસ્ય એ જ છે કે તે મમત્વથી મુક્ત રહે છે. ફ્લેટ અને બંગલા નથી છતાં સાધુ સુખી છે. પત્ની અને પરિવાર નથી છતાં સાધુ સુખી છે. વૈભવ અને વિલાસ નથી છતાં સાધુ સુખી છે. ભૂખ અને તરસના કષ્ટ છે છતાં સાધુ દુઃખી નથી. ટાઢ અને તડકાના દુઃખો છે છતાં સાધુ દુઃખી નથી. દુઃખ રહિત અને સુખયુક્ત અવસ્થાનું રહસ્ય છે મમત્વછેદ. મમતા મૂકીને પરિવાર છોડ્યો. ધન અને વૈભવની મમતા ત્યાગી. બાગ અને બંગલા પ્રત્યેની મૂર્છા છોડી, સંયમી બનીને કાયાની પણ મમતા ઓગાળવા સદા પ્રયત્નશીલ છે. માટે જ શરીર રોગોથી ઘેરાય છતાં તે હસે છે. કાળઝાળ ગરમી કે કડકડતી ઠંડીને પણ પ્રસન્નતાથી સહે છે. પ્રતિકૂળતાઓને તે ખૂબ પ્રેમ કરે છે. મમતા એ દુઃખનું કારણ છે, સાધુ મમતામુક્ત બને છે માટે સુખી છે.
ધંધામાં મોટી થાપ ખાઈ જવાથી કોઈની હાલત કફોડી થઈ જાય અને વિલેપાર્લાનો ૨ કરોડ રૂપિયાનો ફ્લેટ વેચીને ડોંબીવલીની ચાલીમાં રહેવા જવું પડે તે વખતે પોતાના આલીશાન ફ્લેટમાંથી નીકળતી વખતે ફ્લેટનો ઊંબરો તેને ડુંગર જેવો લાગે છે, હૈયું ભારે થઈ જાય છે અને આંખમાંથી આંસુ ટપકે છે અને મુનિ કદાચ ૫ કરોડના કોઈના મહેલ, ઉપાશ્રય કે આશ્રમમાં થોડા દિવસો કે મહિનાનું રોકાણ કરીને ત્યાંથી નીકળે અને બીજે દિવસે કોઈ ઝૂંપડીમાં રહેવું પડે તો પણ તેને હરખ-શોક નથી. ગૃહસ્થ ફ્લેટ સાથે મમત્વના તાંતણાઓથી બંધાયેલો છે માટે ફ્લેટ છોડવો પડે ત્યારે જીવ રીબાય છે. મુનિ નિર્મોહી છે માટે સદા ખુમારી છે. પોતાનું માનેલું છૂટે ત્યારે પીડા' ઉદ્ભવે છે. છૂટવું-ન છૂટવું માનવીના હાથની વાત નથી. તેથી, પોતાનું કાંઈ ન માનવું તે જ પીડામુક્ત રહેવા માટે નો સાચો ઉપાય છે.
જ્યાં મમત્વ છે ત્યાં પીડા છે. વધુ મમત્વ જેના પ્રત્યે છે તેના હૃદયકંપ ૨૩
