________________
દેખાઈ હતી. તે જ હું છું.....આજે ૨૦ વર્ષમાં તે પ્યારનું સ્થાન આ ભયંકરતા અને રૌદ્રતાએ લીધું છે. કાળની આ બલિહારી છે.’’
અને તે વ્યક્તિના આલંબને કપડાના પટ ઉપર આ ચિત્રકારે સાક્ષાત્ કંસને અવતાર આપ્યો. ચિત્રકારની આર્ટ ગેલેરીમાં આ બે અમર કૃતિઓ શોભી ઊઠી. તેને નિહાળી સાક્ષાત્ કૃષ્ણ અને કંસના દર્શનનો સંતોષ પ્રેક્ષકો માગતા, પણ એ બે કૃતિઓમાંથી પ્રસરતું ભાવોની ભંગુરતાનું કરુણ સંગીત માત્ર બે જ વ્યક્તિઓના કાને પડતું, એક ચિત્રકાર અને એક પેલો માણસ જે બન્ને ચિત્રોનું આલંબન હતો !
આ સંગીતમાંથી એક જ ઉપદેશ ધ્વનિત થતો હતો કે, કોઈની વર્તમાન વિચારધારાને પેખીને તેને માટે ત્રૈકાલિક અભિપ્રાય આપી દેવાની ઉતાવળ ન કરતા. આજનો વાલીયો કાલે વાલ્મિકી પણ બની શકે છે. આજનો અંગુલીમાલ આવતીકાલનો મહાન બૌદ્ધ સંત પણ બની શકે છે. આજનો હત્યારો અર્જુનમાળી આવતીકાલે મહાયોગી પણ બની શકે છે. ચિલાતીપુત્રની રૌદ્ર મનઃસૃષ્ટિમાં ઉપશમ, વિવેક અને સંવર જેવા ત્રણ શબ્દોનું બોમ્બાર્ડિંગ ભયાનક પ્રલય સર્જીને એક નવલી મનોહર ભાવસૃષ્ટિનું નવસર્જન કરી શકે છે. કાંટો પણ ક્યારેક ફૂલ બનીને ભયાનક ચૌર્યવૃત્તિથી ખદબદતા રોહિણીયાના માનસપટમાં ઉત્તમ ભાવોની સુરભિ પ્રસારી શકે છે અને આ જ ચંચળ મન ઉચ્ચ આત્મસાધક રહનેમિને'ય ક્ષણભર પતનના પથિક બનાવી શકે છે. નંદીષેણનાં મનોહર ભાવઉદ્યાનમાં પણ દર્પ અને કંદર્પના કાંટાળાં બાવળિયા ઉગાડી શકે છે.
જૈન શાસ્ત્રોમાં આલેખાયેલું રાજર્ષિ પ્રસન્નચંદ્રનું ચરિત્ર પલટાતા મનોભાવોનું એક તાદશ ચલચિત્ર છે. આ રાજર્ષિ ધ્યાનમગ્ન હતાં, પણ બે દૂતની વાતચીતે ધ્યાનભ્રષ્ટ કર્યા. દૂતના શબ્દો કાને પડ્યા “આ ઋષિ પોતાના બાલકુંવરનાં રાજ ગાદી પર અભિષેક કરીને નીકળી પડ્યા છે. પણ કુટિલ મંત્રીએ રાજ્ય પચાવી પાડ્યું છે.'’
શુભધ્યાનની શુભસારિતાનો માર્ગ બનેલાં માનસપટ પર રૌદ્ર
હૃદયકંપ ૧૬
૧૨૩
