________________
પાતકોની પિશાચી આકૃતિ અત્યારે તેને ખૂબ ડરાવી રહી છે. અશ્રદ્ધાની ધૂળ નીચે ઢાંકી દીધેલું પાપ-પુણ્યનું તત્ત્વજ્ઞાન અત્યારે અનાવૃત્ત બનીને અકળાવી રહ્યું છે. સુકૃત્યો અને દુષ્કૃત્યોના સરવૈયાનો ભયંકર ખાદ અને દેવું દર્શાવતો ચાર્ટ દિલને ધ્રુજાવી રહ્યો છે. જીવનમાં પહેલી વાર હૃદય આસ્તિક બન્યું છે તેથી પાપના ભયથી કંપી રહ્યું છે.
આ ભયંકર કંપારીની વચ્ચે દષ્ટિ જરાક ઘેરી વળેલાં સ્વજનો પર પડી. માતાનું વતાસભ્ય, પિતાનું વહાલ, પત્નીના પ્રેમ, સંતાનોનો પૂજ્યભાવ, મિત્રોનો સ્નેહ અને સ્વજનોના સ્નેહાળ સંબંધો દિલને વળી એક જુદો આંચકો આપી ગયા. એ પ્રેમાળ સ્વજનોને કાયમ માટે છોડી દેવા પડશે તે વિચાર કરતા તો હૃદયમાં મોટી તિરાડ જાણે પડી ગઈ. કોઈ અગોચર દુનિયામાં પહોંચી ગયા પછી આ સ્વજનોનો ક્યારેય મેળાપ થશે કે નહિ ? કદાચ થશે તોય હું કયા સ્વરૂપે હોઈશ, તે ક્યા સ્વરૂપે હશે? એક દિવસ પણ જેનાથી જુદા પડવું અસહ્ય હતું, તેનાથી કાયમ માટે કેવી રીતે વિખૂટા પડી શકાશે ?
એ હામ પેદા કરે તે પહેલા, સામે ઊભેલી વ્યક્તિઓમાંથી ધંધાના ભાગીદાર પર નજર ગઈ. બાકી રહેલા કામોની મોટી રફતારે નબળાં હૃદય પર બીજો એક હુમલો કર્યો. ઉઘરાવવાના બાકી રહેલાં લેણાંઓ, ચૂકવવાના બાકી રહેલાં દેણાંઓ, ભાગીદારીના ભાગના હિસાબો, વીમાની પોલિસીઓ, શેરના સોદાઓ, જમીન-જાગીરના લખાણનામાઓ, વસિયતનામાની કાર્યવાહીઓ, બે નંબરના હિસાબો, ખાનગી લેતી-દેતીઓ, અને આવી તો પાર વગરની વહીવટી બાબતોની અધૂરી કાર્યવાહીઓ યાદ આવી. હવે તેને અંગે સલાહ-સૂચનો પણ આ પળે કોને અને કેવી રીતે કહેવી ? દીકરાના નક્કી થયેલાં લગ્ન, કુંવારી પુત્રીના વિવાહની ચિંતા, નાના પુત્રના ઉદ્યોગ માટે વિચારી રાખેલી યોજના આદિ હવે બધું કોણ સંભાળશે? આ બધી જવાબદારીઓ કોણ પાર પાડશે ? વિધવા પત્ની જવાબદારીના બોજા નીચે કેવી દબાઈ જશે ! અનેહવે અહીંથી ક્યાંક જવું તો પડશે જ. મારા કર્મો મને ક્યાં
હૃદયકંપ છે ૧૫૮
