Book Title: Gujaratna Hastprat Bhandarona Sandharbhma Amdavadna Hastprat Bhandaro Ek Adhyayan
Author(s): Navalsinh K Vaghela, Rasesh Jamindar
Publisher: Gujarat Vidyapith
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
15 જેવી રીતે વાંસમાધિ હાથબનાવબા કાગળ નેયાર કરવામાં આવતા તેવી રીતે તાડપતોને પલાળી ની લુગદી બનાવી ખાડીને વધારે પહોળા કબા પત્રો તૈયાર કરવામાં આવતા. પૂબ પ્રદોમાં ચા પધ્ધતિ ઉપયોગમાં લેવાયેલી જોવા મળે છે. રાજસ્થાનના મહારાજા કપુર મ્યુઝિયમની "મહાભારતની પ્રતો મારી રીતે પહોતા કબા તાડપત્મા નમુનારૂપ છે. પતોને વધારે લાંબા કરવા માટે ચાર પત્રોને એકસાથે રાખીને કમમ સીવીને તેના પર લખવામાં આવતું. બમ અને તિબેટમાં માવા પત્રો જોવા મળે છે. ને પુસ્તકો મા પધ્ધતિથી લાંબા કે પહોળા કરેલા પત્રોમાં કયારેય લખાયા નથી, તે પુસ્તકો એકવડા તાડ૫મી જ લખાયા છે.
નાશ્મત પર લખવાની બે પધ્ધતિમાં પ્રચલિત હતી. એક શાહીથી પત્રો લખવાની ઉત્તર ભારતી પધ્ધતિ અને બીજી પતમી ઝીણી પરીવાળા સોયા વડે ચકારો કોતરીને પછીથી તેમાં શાહી (મીર પુરવાની દક્ષિણ ભારતની પધ્ધતિ. તાડપતો હાથબનાવબા કાગળ કરતાં ગણા વધારે મજબૂત હોવાથી તેમજ તેમાં તારા શકિત સારા પ્રમાણમાં રહેલી હોવાના પશ્ચિમે તે ૮થી જાતના કાગળ કરતી પણ ઉચ્ચ ગુણવત્તા ધરાવતા સાબિત થયા છે. વળી તાડપતમાં પડ્યાએ૮ નામના કોમોનો સમુહ હોવાથી બે કોમ વચ્ચે હવા રહે છે. પરિણામે કાગળની માફક તેના પર લખવામાં સરળતા રહે છે. જો કે. મા તાપૂતોને રોrદા વપરાશમાં પારો વધારે પડતો હોવાથી વ્યવહારના વપરાશ માટે મો ઉપયોગ થયેલો જોવા મળતો નથી. માત્ર લોખ માટે જ તે ઉપયોગમાં લેવાયા છે. ભારતમાં પંદરમી સદીના અંત સુધી તાડપત પ૨ લખવાહ ચાતું રહયું છે. પંદરમી સદીના અંત સાથે તાડપત્ર ઉપર લેખ પણ ચાથમી ગયું.
૭. પાબંધ ૩ મુજબ, પૃ૧૪. ૮. પાધિ પ મુજબ, પૃ.૨૪.
For Private and Personal Use Only
