Book Title: Gujaratna Hastprat Bhandarona Sandharbhma Amdavadna Hastprat Bhandaro Ek Adhyayan
Author(s): Navalsinh K Vaghela, Rasesh Jamindar
Publisher: Gujarat Vidyapith
View full book text
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
35 કેટલીક સચિત હસ્તપ્રતોમાં વિધાયને નુરૂપ કે તેને સજાવવાના હેતુસર રંગીન ચિદ્રો તૈયાર કરવામાં અાવતા, જેના માટે વિવિધ પ્રકારના રંગીન ઉપયોગ થતો. પ્રતના કોઈ ભૂાના ભાગમાં કે પ્રતની વચ્ચેના ભાગમાં માવા રીન ચિત્રો તૈયાર કરવામાં આવતા. કયારેક રંગો પરત સોનેરી શાહીનો પણ ઉપયોગ થતો. હસ્તપ્રતોના માવા રંગીન ચિત્રો અને વM પછી પણ ધણા જ ચમકદા૨ તેમજ ઉઠાવ આપતા દેખાય છે.
લેખન પ્રકિયા :
પ્રાચીન સમયમાં તાડપત્ર તેમજ કાગળ પર લખાયેલી છનોના લખાણમાં હાલના કરતા થોડી ભિન્ન પ્રકારની વિશિષ્ટતાયો જોવા મળે છે. લેખનપ્રક્રિયા વખતે લેખક કે લહિયા કેબીક ખાસ પ્રકારની બે વિવિધ સાધમોની મદદથી ધખતા, તેમ જ લખાણમાં કોઈ ભૂલ કે પતિ રહી ગઈ હોય તો તેને કુળનાથી સઘારી લેતા. ખાસ કરીને લેખકલયામો જેને પરિપાટીએ લખાયેલી પ્રતોમ લિપિનું સષ્ઠવ, કળા અને નિકતા દાખવ્યા છે એટલી ભાગ્યે જ બીજી પ્રજાના પુસ્તકો લખવામાં દાવ્યા હશે. ૨૭
તાડપતીય તેમજ કાગળ પર લખાલી હસ્તપ્રતોના લખાણમાં જોવા મળતી કેટલીક વિશિષ્ટતાનો યા મુજબ બતાવી સ્કાય. ૧) યાને માપણે પુસ્તકના પાનાં નમોથી ડાબે ધટાવીને લખીયે છીએ પરંતુ
પ્રાચીન સમયમાં છૂટા પદ્ધ ઉપર લખાણ લખવામાં ચાવતું હોવાથી પત્ની એક બાજ લખાઈ ગયા પછી પન્ને નીચેથી ઉપર લટાવીને પછી જ લખાતું. સાથી પતના કાગળના ભાગ અને પૃષ્ઠભાગ પરના લખાણની દિશા ઉંટાજૂટી રહેતી. લખાણની દિશા ડાબેથી જમણી બાજુ રહેતી.નાડપત કે કાગળના લેબોરસ પતની લાંબી બાજુને ચમતર વીટીયો માની. હાલની જેમ કી બાને
સમાંતર લખાતી નહોતી. ર૭. પાધિ પ મુજબ, પૃ.૧.
-
-
-
For Private and Personal Use Only
