________________
ભગવાન ગૌતમ બુદ્ધ
સિદ્ધાર્થનું ધ્યાન દોરાય એવા પ્રયોજનથી આ ઉત્સવનું આયોજન થયું હતું. પણ આભૂષણો સ્વીકારતી એકે સુંદરીના લાજાળ સ્મિતભર્યા મોહક મુખ સામે સિદ્ધાર્થે દષ્ટિ સુધ્ધાં ન કરી. એમ કરતાં સર્વ સુંદરીઓ એક પછી એક આભૂષણો લઈ વિદાય થઈ. બાકી રહી કેવળ તેની માતુલકન્યા યશોધરા. તેણે પોતાનો હસ્ત ફેલાવ્યો. સિદ્ધાર્થ પાસેનાં આભૂષણો દાનમાં દેવાઈ ગયાં હતાં. બાકી કશું ન રહેતાં તેમણે સહજ રીતે કન્યા સામું જોયું. પછી, ગળામાંથી રત્નમાળા કાઢી યશોધરાના હસ્તમાં સોપી. એમ કરતાં બંનેની દૃષ્યોદષ્ટ મળી. રાજાનો પુરુષાર્થ સફળ થયો. યશોધરાએ સિદ્ધાર્થનું દિલ જીતી લીધું. શુદ્ધોદને માયાદેવીના ભાઈ દંડપાણિ પાસે તેમની પુત્રી યશોધરાનું માગું કર્યું. તત્કાલીન રિવાજાનુસાર દંડપાણિએ ક્ષાત્રશૂરાતન સ્પર્ધા યોજી. સિદ્ધાર્થના પિતરાઈ ભાઈઓ નંદ, દેવદત્ત આદિએ અન્ય યુવકો સાથે આ સ્પર્ધામાં ભાગ લીધો. ધનુર્વિદ્યામાં દેવદત્તને, અસિવિદ્યામાં નંદને અને અશ્રવિદ્યામાં અર્જુનને હરાવી સિદ્ધાર્થ સર્વશ્રેષ્ઠ સાબિત થયો અને યશોધરા જેવા નારીરત્નને પામી શક્યો.
૧૦
સૌંદર્યશીલવતી પત્ની યશોધરાનું સાન્નિધ્ય હોવા છતાં, સિદ્ધાર્થ એ મોહમાયામાં રંગાયા ન હતા. જેમ ભમરડો સહુથી વધુ સ્થિર લાગે ત્યારે સહુથી વધુ ગતિમાન હોય છે તેમ સંસારની સુખસમૃદ્ધિમાં સ્થિર લાગતા સિદ્ધાર્થનું મન તો જાણ્યેઅજાણ્યે સંસારથી પરની વિગતો તરફ જ ગતિમાન હતું. પણ બાહ્યાચારના ઉપલક્ષ્યમાં જીવનાર સામાન્ય જનને અનો ખ્યાલ કયાંથી હોય ? જે વખતે રાજા તેમ જ નગરજનો
