________________
૨૬
ભગવાન ગૌતમ બુદ્ધ જેમનું બુદ્ધના ઉપદેશશ્રવણથી હૃદયપરિવર્તન થયું. બીજી વાર બુદ્ધ તળેટીમાં ફરતા હતા ત્યારે પહાડ પરથી તેમના પર પથ્થર ગબડાવ્યો અને ત્રીજી વાર નાલાગિરિ નામે ગાંડો હાથી છોડ્યો. ત્રણે કાવતરાં નિષ્ફળ ગયાં. એક વાર નવા આવેલા પાંચસો શિષ્યોને ઉશ્કેરેલા. પ્રત્યેક વેળાએ ભગવાને દેવદત્તને ક્ષમા આપેલી. આ પછી મહિનાઓ સુધી માંદગી ભોગવી દેવદત્ત મૃત્યુ પામ્યો.
બીજા પંથવાળા વિરોધીઓએ પણ ભગવાનને કલંક -લાંછન લગાવવાના પ્રયત્નો કર્યા હતા. એક વાર ચિંચા નામે એક સ્ત્રીને પૈસાથી લોભાવીને તે ભગવાન દ્વારા સત્તા થઈ છે એવો આક્ષેપ મુકાવીને, તો બીજી વાર એક સ્ત્રીની હત્યા કરાવીને. ભગવાને તેની સાથે વ્યભિચાર કર્યો છે અને પાપ ઢાંકવા તેની હત્યા કરી છે એમ બેવડો આરોપ લગાવ્યો પણ બંને વખત પોકળ ફૂટી ગયું. સત્યને ક્ષણિક ઢાંકી દેનાર આવરણ દૂર થઈ ગયું અને સત્ય સૂર્ય પેઠે પ્રકાશી ઊઠ્યું. અલબત્ત, એ સર્વ પ્રસંગોમાં ભગવાને તો ક્ષમાદષ્ટિ જ રાખી. બુદ્ધનો પ્રમુખ શિષ્ય મોગલ્લાન મહાપ્રભાવશાળી ધર્મવતા હોવાથી બીજા પંથવાળાઓએ Àષથી શિલાથી છૂંદીને તેને મારી નાખેલો. અજાતશત્રુએ પિતા બિંબિસારને કારાગૃહમાં પૂરી ભૂખ્યા-તરસ્યા મારી નાખેલા. અલબત્ત, પછી તો તે પોતાના પાપકર્મ માટે પસ્તાયેલો અને બુદ્ધ ભગવાન પાસે જઈ ઉપદેશ શ્રવણ કરી શાંત થયેલો. તેણે પાછળથી બૌદ્ધ ધર્મને સારી સહાય કરી. બુદ્ધના નિર્વાણ પછી મળેલી પહેલી સભાને તેણે સારો ટેકો આપ્યો હતો. સંઘમાં પણ ભિક્ષુઓની સંખ્યા વિશેષ હોવાને કારણે તેમની પ્રકૃતિ, રુચિ ને
