________________
DO.
ભગવાન ગૌતમ બુદ્ધ અક્રોધથી ક્રોધને જીતવો જોઈએ; અસત્નો સથી પરાભવ કરવો જોઈએ; કૃપણને દાનથી પરાભવ કરવો જોઈએ; અસત્યભાષીનો સત્યથી પરાભવ કરવો જોઈએ.'
દ્વેષ દૂર કરવાના પાંચ માર્ગ ભગવાન બુદ્ધે બતાવ્યા હતા:
“જે કોઈ માણસ દ્વેષભાવે સેવતો હોય તેનામાં પ્રેમ પ્રગટ કરાવવો જોઈએ. તે જ રીતે કરુણા અને સમભાવ પણ. જે કોઈ માણસમાં શ્રેષબુદ્ધિ ઉત્પન્ન થઈ હોય તેનામાં તે ભાવ પ્રત્યે દુર્લક્ષ કે અનવધાન પેદા થાય તેવું કરવું જોઈએ. જે કોઈ માણસમાં દ્વેષ જાગ્યો હોય તેણે મનમાં ખ્યાલ કરવો જોઈએ કે મારે કર્મનાં ફળ ભોગવવાનાં છે અને વિચારવું જોઈએ કે ફલાણો તેનાં પોતાનાં કૃત્ય માટે જવાબદાર છે અને તે કર્મોનાં ફળ ભોગવે છે. ભવ અને કુટુંબને માટે કમ કરવા જતાં કર્મ પુન: પુન: આવ્યા જ કરે છે. સારાં કે નઠારાં જે કાંઈ કર્મ તે કરે છે તેનાં ફળ તે ભોગવવાનો છે.'
ખરાબ વિચારોને ચિત્તમાંથી કેવી રીતે દૂર કરવા તે માટે ભિક્ષુઓને બોધ આપતાં ભગવાને કહ્યું હતું
“હે ભિક્ષુઓ! જ્યારે ચિત્તમાં ખરાબ વિચારો આવે ત્યારે તેના વિરોધી સારા વિચારોને બળપૂર્વક ચિત્તમાં લાવવા. જેમ કોઈ સુતાર પાટિયામાં બેસાડેલી મેખને બીજી મેખ મારી કાઢી નાખે છે તેમ ખરાબ વિચારોને સારા વિચારો ચિત્તમાં ભરી કાઢી નાખવા. આટલાથી પણ જો સફળતા ન મળે તો ખરાબ
